taver
Member
- Μηνύματα
- 12.486
- Likes
- 28.952
- Ταξίδι-Όνειρο
- Iles Kerguelen
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2: Πηγαίνοντας στο Ιράν
- Κεφάλαιο 3: Πρώτη γνωριμία με την Τεχεράνη
- Κεφάλαιο 3 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 4: Μοιάζεις με Ιρανό, το ξέρεις;
- Κεφάλαιο 5: Αρχαίες ιστορίες
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 6: Θρυλική πτήση
- Κεφάλαιο 7: Οι άγιοι και ο αντιβασιλέας
- Κεφάλαιο 7 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 8: Οι ποιητές
- Κεφάλαιο 9: Αρχαία στην έρημο
- Κεφάλαιο 9 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10: Ζωή στην απομόνωση
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 11: Ο μισός κόσμος...
- Κεφάλαιο 12: Μια βραδιά στο Ισφαχάν
- Κεφάλαιο 13: Η κληρονομιά των Σαφαβίδων
- Κεφάλαιο 13 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 14: Πυρετός το Πεμπτόβραδο
- Κεφάλαιο 15: Παρασκευή, κοντή γιορτή
- Κεφάλαιο 15 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 16: Πετάει-πετάει το αεροπλανάκι…
- Κεφάλαιο 17: Θρησκευτικός τουρισμός
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 18: Πίσω στη μεγάλη πόλη
- Κεφάλαιο 18 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 19: Έξοδος
Κεφάλαιο 5: Αρχαίες ιστορίες
Η περιοχή εδώ, το Khuzestan, είναι φυσικά μέρος του Ιράν, αλλά ο πληθυσμός δεν είναι 100% Πέρσες. Υπάρχουν και σημαντικοί πληθυσμοί από Άραβες (Σιήτες Μουσουλμάνοι, όπως σε όλο το Ιράν αλλά και στο Ιράκ εδώ δίπλα), και Λούρους (Lurs στα Αγγλικά, δεν είμαι βέβαιος για τη σωστή μετάφραση). Ο καθένας μιλάει τη γλώσσα του (όπως και τα Περσικά, που είναι η lingua franca της χώρας).
Όλες οι γλώσσες στο Ιράν χρησιμοποιούν το αραβικό σύστημα γραφής, παρότι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Η γλωσσολογικές κατατάξεις κατηγοριοποιούν τα Περσικά (Φαρσί) ως μια ΙνδοΕυρωπαϊκή γλώσσα, αλλά τα Αραβικά ως μια Αφροασιατική. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι δυο γλώσσες έχουν περίπου τόση σχέση μεταξύ τους, όσο τα Βιετναμέζικα με τα Νορβηγικά, που επίσης χρησιμοποιούν κοινό αλφάβητο (το Λατινικό). Η διεστραμμένη άχρηστη πληροφορία της ημέρας είναι ότι για τα Περσικά υπάρχει και άλλο σύστημα γραφής: Τα Τατζικικά, που είναι εν πολλοίς μια διάλεκτος των Φαρσί, γράφονται με το Κυριλλικό αλφάβητο στο Τατζικιστάν και στο Ουζμπεκιστάν (και με αραβικό αλφάβητο στο Ιράν, όπου επίσης μιλούνται). Ντάξει, καλή η θεωρία, αλλά πάντα, όταν δυο λαοί ζουν δίπλα δίπλα, γλωσσικές επιρροές υπάρχουν. Ο χαιρετισμός στα Φαρσί, για παράδειγμα, είναι "σαλάμ".
Το Khuzestan, όμως, έχει κι άλλες διαφορές. Ενώ τον κόσμο στην Τεχεράνη αν τους έβλεπες στην Αθήνα θα τους πέρναγες αμέσως για Έλληνες, τούτοι εδώ είναι ανάμικτοι. Πολλοί είναι σαν την Τεχεράνη, αλλά πολλοί επίσης είναι μελαμψοί, μοιάζοντας στην όψη με τους μετανάστες που φτάνουν μαζί με τους Σύρους πρόσφυγες στα νησιά μας. Και γεωγραφικά, η περιοχή εδώ είναι από τα λίγα μέρη στη χώρα που δεν ανήκουν στο ευρύ «οροπέδιο του Ιράν», από το οποίο τα χωρίζει μια οροσειρά. Μάλλον Μεσοποταμία το λες, παρά Ιράν.
Όμως, ιστορικά, η Περσία ξεκινά από δω. Κάπου το 3200 π.Χ αναπτύχθηκε εδώ ένας πολιτισμός, οι Ελαμίτες, οι οποίοι αποτέλεσαν το αντίπαλο δέος στην αυτοκρατορία των Σουμερίων, και παρέμεναν κυρίαρχοι ως το 550 π.Χ. περίπου. Μαζί με τους γείτονές τους, ήταν από τους πρώτους πολιτισμούς που χρησιμοποίησαν τη γραφή (τα ιρανικά μουσεία ισχυρίζονται ότι αυτοί την ανακάλυψαν, και έχει μια βάση ο ισχυρισμός), όπως και τον τροχό. Πρωτεύουσα του πολιτισμού αυτού ήταν η Σούσα, μια πόλη με συνεχή ιστορία επί έξι και κάτι χιλιετίες, που μετέπειτα έγινε και πρωτεύουσα της Περσικής αυτοκρατορίας.
Οι Ελαμίτες πίστευαν σε ένα περίεργο σύμπλεγμα θεοτήτων, αλλά σε ότι κι αν πίστευαν το λάτρευαν κατασκευάζοντας «βουνά». Και επειδή στην περιοχή της μεσοποταμίας τα βουνά είναι δυσεύρετα, τα έφτιαχναν μόνοι τους, κατασκευάζοντας την τοπική εκδοχή των πυραμίδων, τα Ζιγκουράτ. Το πιο μεγαλοπρεπές, αλλά και πιο καλά σοζώμενο Ζιγκουράτ είναι αυτό στο Τσοκα Ζαμπίλ (Chogha Zanbil), αφιερωμένο στον ανώτατο θεό Ινσουσινάκ, που αποτελεί και μνημείο παγκόσμιας κληρονομίας στον κατάλογο της Unesco. Αυτός θα ήταν και ο πρώτος σταθμός της περιήγησης στην περιοχή.
Για να φτάσουμε εκεί, διασχίζουμε μια τεράστια, εύφορη πεδιάδα και περνάμε πάνω από ρέματα και ποτάμια που τη διατρέχουν. Στο μέσο της διαδρομής, ένα μπλόκο στο δρόμο μας ελέγχει. Ο δρόμος είναι ιδιωτικός, και ανήκει σε ένα εργοστάσιο ζάχαρης εδώ πιο κάτω. Η διέλευση από τον ιδιωτικό του δρόμο επιτρέπεται για τα ΙΧ, μόνο τα φορτηγά πληρώνουν διόδια, απλώς γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι για να μη φύγει κανείς από δω φορτωμένος με ζαχαρότευτλα. Βλέπετε, από τα ζαχαρότευτλα εκτός από Ζάχαρη, παράγεται και οινόπνευμα. Μάλιστα, παλιά, όταν ακόμα επιτρεπόταν, το εργοστάσιο εδώ κατασκεύαζε και αλκοολούχα ποτά. Σήμερα, η γραμμή παραγωγής άλλαξε, και κατασκευάζει φαρμακευτικό οινόπνευμα. Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει και δεύτερη, όχι το ίδιο νόμιμη, γραμμή παραγωγής, αλλά και να υπήρχε, υποθέτω κι ο Abbas δε θα το ήξερε απαραίτητα.
Το Τσοκα Ζαμπίλ είναι ένας αρχαιολογικός χώρος στη μέση του πουθενά. Υπάρχει ένα μικρό κτήριο που κάνει τα πάντα (εκδοτήριο εισιτηρίων, πωλητήριο, μουσείο, τουαλέτες, σνακ…), ένα παρκιγκ, και ο αρχαιολογικός χώρος. Ο Abbas κατέβηκε από το αυτοκίνητο, με το φορτιστή του κινητού του στο χέρι. Με πήγε στο φύλακα. Έβγαλα το εισιτήριο μου και μπήκα μέσα, όσο αυτός έκανε παρέα στο φύλακα και φόρτιζε και το κινητό του. Άλλος επισκέπτης, όσο ήμουν εδώ, δε φάνηκε.
Το Ziggurat αυτό είναι μια βαθμωτή κατασκευή με πολλά επίπεδα σε σχήμα πυραμίδας, και αρχαία τούβλα που μοιάζουν σα να φτιάχτηκαν χθες (καταλαβαίνεις ότι είναι αρχαία, από τις γραφές στην αρχαία Ελαμαϊκή που υπάρχουν σε κάποια από αυτά). Κατασκευάστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα π.Χ., μαζί με την πόλη η οποία χτίστηκε γύρω του. Διαφέρει από άλλα Ζιγκουράτ στη Μεσοποταμία, καθώς πρώτα χτίστηκε, σα μια σειρά ομόκεντρων πύργων, και μετά γεμίστηκε με χώμα. Στην κορυφή του, υπήρχε ένας ναός. Κάθε ένα από τα ανώτερα επίπεδα, ήταν προσβάσιμο σε ανώτερα μόνο στρώματα της κοινωνίας, με το ναό στην κορυφή να είναι προσβάσιμος μόνο σε μια χούφτα από την ελίτ.
Στην άλλη πλευρά του πάρκινγκ, βρίσκεται μια συστοιχία τάφων των αρχαίων Ελαμιτών, που όμως είναι τελείως ερειπωμένοι και λείπει οτιδήποτε πάνω από τα θεμέλια. Δίνουν όμως την ευκαιρία για πανοραμικές φωτογραφίες.
Η επόμενη στάση μας, είναι ο δεύτερος αρχαιολογικός χώρος της περιοχής, στο Χαφτ Ταπέχ (Haft Tappeh), που βρισκόταν στην ίδια τεράστια αρχαία πόλης των Ελαμιτών. Εδώ γίνονται σήμερα ανασκαφές για κάποια άλλα, μικρότερα Ζιγκουράτ, κάποια ταφικά μνημεία. Έχουν βρεθεί διάφορα, ανάμεσά τους κι ένας ομαδικός τάφος, ένδειξη ότι η πόλη μάλλον καταστράφηκε και δεν εγκαταλείφθηκε. Υπάρχει επίσης ένα μικρό μουσείο για την ιστορία της ανασκαφής και τον Ελαμαϊκό πολιτισμό, και μια μπρίζα ακόμα για το φορτιστή του Abbas. Πυλώνες και γραμμές υψηλής τάσης περνάνε μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο...
Ο επίλογος του πολιτισμού του Ελαμ γράφτηκε με την άνοδο της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, ή πρώτης Περσικής Αυτοκρατορίας, τον 7ο αιώνα π.Χ. στην περιοχή του Fars, νοτιοανατολικά από δω, από τους Πέρσες, που προερχόντουσαν από ινδοευρωπαϊκά φύλα που είχαν κατέβει από το Βορρά. Ο Βασιλιάς Κύρος ο Β’ ανέλαβε το 559 π.Χ. σε ηλικία 21 ετών, και μέσα σε είκοσι χρόνια είχε κάνει τους Πέρσες τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία που είχε γνωρίσει ο τότε γνωστός κόσμος. Τη μετέπειτα ιστορία την κατέγραψε ο Ηρόδοτος, τη μάθαμε στα σχολεία, και την ξαναθυμηθήκαμε πριν μερικά χρόνια που κάποιος στο Χόλυγουντ είχε την ιδέα να γυρίσει μια ευφάνταστη διασκευή της σε ταινία με όνομα «300». Ονόματα όπως Δαρείος, Ξέρξης, Αρταξέρξης δεν είναι ξένα στους Έλληνες. Η αυτοκρατορία αυτή, λοιπόν, είχε το μοναδικό χαρακτηριστικό ότι δεν είχε μία πρωτεύουσα. Είχε τρείς. Τα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής ανέφεραν ως πρωτεύουσες την Πασαργάδη, την Ἀγβάτανα (η πρωτεύουσα των αρχαίων Μήδων που οι αρχαιολόγοι διαφωνούν ακόμα για το που βρισκόταν) και τη Σούσα, η οποία ήταν η επόμενη στάση μας.
Η περιοχή εδώ, το Khuzestan, είναι φυσικά μέρος του Ιράν, αλλά ο πληθυσμός δεν είναι 100% Πέρσες. Υπάρχουν και σημαντικοί πληθυσμοί από Άραβες (Σιήτες Μουσουλμάνοι, όπως σε όλο το Ιράν αλλά και στο Ιράκ εδώ δίπλα), και Λούρους (Lurs στα Αγγλικά, δεν είμαι βέβαιος για τη σωστή μετάφραση). Ο καθένας μιλάει τη γλώσσα του (όπως και τα Περσικά, που είναι η lingua franca της χώρας).
Όλες οι γλώσσες στο Ιράν χρησιμοποιούν το αραβικό σύστημα γραφής, παρότι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Η γλωσσολογικές κατατάξεις κατηγοριοποιούν τα Περσικά (Φαρσί) ως μια ΙνδοΕυρωπαϊκή γλώσσα, αλλά τα Αραβικά ως μια Αφροασιατική. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι δυο γλώσσες έχουν περίπου τόση σχέση μεταξύ τους, όσο τα Βιετναμέζικα με τα Νορβηγικά, που επίσης χρησιμοποιούν κοινό αλφάβητο (το Λατινικό). Η διεστραμμένη άχρηστη πληροφορία της ημέρας είναι ότι για τα Περσικά υπάρχει και άλλο σύστημα γραφής: Τα Τατζικικά, που είναι εν πολλοίς μια διάλεκτος των Φαρσί, γράφονται με το Κυριλλικό αλφάβητο στο Τατζικιστάν και στο Ουζμπεκιστάν (και με αραβικό αλφάβητο στο Ιράν, όπου επίσης μιλούνται). Ντάξει, καλή η θεωρία, αλλά πάντα, όταν δυο λαοί ζουν δίπλα δίπλα, γλωσσικές επιρροές υπάρχουν. Ο χαιρετισμός στα Φαρσί, για παράδειγμα, είναι "σαλάμ".
Το Khuzestan, όμως, έχει κι άλλες διαφορές. Ενώ τον κόσμο στην Τεχεράνη αν τους έβλεπες στην Αθήνα θα τους πέρναγες αμέσως για Έλληνες, τούτοι εδώ είναι ανάμικτοι. Πολλοί είναι σαν την Τεχεράνη, αλλά πολλοί επίσης είναι μελαμψοί, μοιάζοντας στην όψη με τους μετανάστες που φτάνουν μαζί με τους Σύρους πρόσφυγες στα νησιά μας. Και γεωγραφικά, η περιοχή εδώ είναι από τα λίγα μέρη στη χώρα που δεν ανήκουν στο ευρύ «οροπέδιο του Ιράν», από το οποίο τα χωρίζει μια οροσειρά. Μάλλον Μεσοποταμία το λες, παρά Ιράν.
Όμως, ιστορικά, η Περσία ξεκινά από δω. Κάπου το 3200 π.Χ αναπτύχθηκε εδώ ένας πολιτισμός, οι Ελαμίτες, οι οποίοι αποτέλεσαν το αντίπαλο δέος στην αυτοκρατορία των Σουμερίων, και παρέμεναν κυρίαρχοι ως το 550 π.Χ. περίπου. Μαζί με τους γείτονές τους, ήταν από τους πρώτους πολιτισμούς που χρησιμοποίησαν τη γραφή (τα ιρανικά μουσεία ισχυρίζονται ότι αυτοί την ανακάλυψαν, και έχει μια βάση ο ισχυρισμός), όπως και τον τροχό. Πρωτεύουσα του πολιτισμού αυτού ήταν η Σούσα, μια πόλη με συνεχή ιστορία επί έξι και κάτι χιλιετίες, που μετέπειτα έγινε και πρωτεύουσα της Περσικής αυτοκρατορίας.
Οι Ελαμίτες πίστευαν σε ένα περίεργο σύμπλεγμα θεοτήτων, αλλά σε ότι κι αν πίστευαν το λάτρευαν κατασκευάζοντας «βουνά». Και επειδή στην περιοχή της μεσοποταμίας τα βουνά είναι δυσεύρετα, τα έφτιαχναν μόνοι τους, κατασκευάζοντας την τοπική εκδοχή των πυραμίδων, τα Ζιγκουράτ. Το πιο μεγαλοπρεπές, αλλά και πιο καλά σοζώμενο Ζιγκουράτ είναι αυτό στο Τσοκα Ζαμπίλ (Chogha Zanbil), αφιερωμένο στον ανώτατο θεό Ινσουσινάκ, που αποτελεί και μνημείο παγκόσμιας κληρονομίας στον κατάλογο της Unesco. Αυτός θα ήταν και ο πρώτος σταθμός της περιήγησης στην περιοχή.
Για να φτάσουμε εκεί, διασχίζουμε μια τεράστια, εύφορη πεδιάδα και περνάμε πάνω από ρέματα και ποτάμια που τη διατρέχουν. Στο μέσο της διαδρομής, ένα μπλόκο στο δρόμο μας ελέγχει. Ο δρόμος είναι ιδιωτικός, και ανήκει σε ένα εργοστάσιο ζάχαρης εδώ πιο κάτω. Η διέλευση από τον ιδιωτικό του δρόμο επιτρέπεται για τα ΙΧ, μόνο τα φορτηγά πληρώνουν διόδια, απλώς γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι για να μη φύγει κανείς από δω φορτωμένος με ζαχαρότευτλα. Βλέπετε, από τα ζαχαρότευτλα εκτός από Ζάχαρη, παράγεται και οινόπνευμα. Μάλιστα, παλιά, όταν ακόμα επιτρεπόταν, το εργοστάσιο εδώ κατασκεύαζε και αλκοολούχα ποτά. Σήμερα, η γραμμή παραγωγής άλλαξε, και κατασκευάζει φαρμακευτικό οινόπνευμα. Δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει και δεύτερη, όχι το ίδιο νόμιμη, γραμμή παραγωγής, αλλά και να υπήρχε, υποθέτω κι ο Abbas δε θα το ήξερε απαραίτητα.
Το Τσοκα Ζαμπίλ είναι ένας αρχαιολογικός χώρος στη μέση του πουθενά. Υπάρχει ένα μικρό κτήριο που κάνει τα πάντα (εκδοτήριο εισιτηρίων, πωλητήριο, μουσείο, τουαλέτες, σνακ…), ένα παρκιγκ, και ο αρχαιολογικός χώρος. Ο Abbas κατέβηκε από το αυτοκίνητο, με το φορτιστή του κινητού του στο χέρι. Με πήγε στο φύλακα. Έβγαλα το εισιτήριο μου και μπήκα μέσα, όσο αυτός έκανε παρέα στο φύλακα και φόρτιζε και το κινητό του. Άλλος επισκέπτης, όσο ήμουν εδώ, δε φάνηκε.
Το Ziggurat αυτό είναι μια βαθμωτή κατασκευή με πολλά επίπεδα σε σχήμα πυραμίδας, και αρχαία τούβλα που μοιάζουν σα να φτιάχτηκαν χθες (καταλαβαίνεις ότι είναι αρχαία, από τις γραφές στην αρχαία Ελαμαϊκή που υπάρχουν σε κάποια από αυτά). Κατασκευάστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα π.Χ., μαζί με την πόλη η οποία χτίστηκε γύρω του. Διαφέρει από άλλα Ζιγκουράτ στη Μεσοποταμία, καθώς πρώτα χτίστηκε, σα μια σειρά ομόκεντρων πύργων, και μετά γεμίστηκε με χώμα. Στην κορυφή του, υπήρχε ένας ναός. Κάθε ένα από τα ανώτερα επίπεδα, ήταν προσβάσιμο σε ανώτερα μόνο στρώματα της κοινωνίας, με το ναό στην κορυφή να είναι προσβάσιμος μόνο σε μια χούφτα από την ελίτ.
Στην άλλη πλευρά του πάρκινγκ, βρίσκεται μια συστοιχία τάφων των αρχαίων Ελαμιτών, που όμως είναι τελείως ερειπωμένοι και λείπει οτιδήποτε πάνω από τα θεμέλια. Δίνουν όμως την ευκαιρία για πανοραμικές φωτογραφίες.
Η επόμενη στάση μας, είναι ο δεύτερος αρχαιολογικός χώρος της περιοχής, στο Χαφτ Ταπέχ (Haft Tappeh), που βρισκόταν στην ίδια τεράστια αρχαία πόλης των Ελαμιτών. Εδώ γίνονται σήμερα ανασκαφές για κάποια άλλα, μικρότερα Ζιγκουράτ, κάποια ταφικά μνημεία. Έχουν βρεθεί διάφορα, ανάμεσά τους κι ένας ομαδικός τάφος, ένδειξη ότι η πόλη μάλλον καταστράφηκε και δεν εγκαταλείφθηκε. Υπάρχει επίσης ένα μικρό μουσείο για την ιστορία της ανασκαφής και τον Ελαμαϊκό πολιτισμό, και μια μπρίζα ακόμα για το φορτιστή του Abbas. Πυλώνες και γραμμές υψηλής τάσης περνάνε μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο...
Ο επίλογος του πολιτισμού του Ελαμ γράφτηκε με την άνοδο της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, ή πρώτης Περσικής Αυτοκρατορίας, τον 7ο αιώνα π.Χ. στην περιοχή του Fars, νοτιοανατολικά από δω, από τους Πέρσες, που προερχόντουσαν από ινδοευρωπαϊκά φύλα που είχαν κατέβει από το Βορρά. Ο Βασιλιάς Κύρος ο Β’ ανέλαβε το 559 π.Χ. σε ηλικία 21 ετών, και μέσα σε είκοσι χρόνια είχε κάνει τους Πέρσες τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία που είχε γνωρίσει ο τότε γνωστός κόσμος. Τη μετέπειτα ιστορία την κατέγραψε ο Ηρόδοτος, τη μάθαμε στα σχολεία, και την ξαναθυμηθήκαμε πριν μερικά χρόνια που κάποιος στο Χόλυγουντ είχε την ιδέα να γυρίσει μια ευφάνταστη διασκευή της σε ταινία με όνομα «300». Ονόματα όπως Δαρείος, Ξέρξης, Αρταξέρξης δεν είναι ξένα στους Έλληνες. Η αυτοκρατορία αυτή, λοιπόν, είχε το μοναδικό χαρακτηριστικό ότι δεν είχε μία πρωτεύουσα. Είχε τρείς. Τα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής ανέφεραν ως πρωτεύουσες την Πασαργάδη, την Ἀγβάτανα (η πρωτεύουσα των αρχαίων Μήδων που οι αρχαιολόγοι διαφωνούν ακόμα για το που βρισκόταν) και τη Σούσα, η οποία ήταν η επόμενη στάση μας.
Last edited: