Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.207
- Likes
- 25.681
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
- Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα
- Νυμφασία-Λεβίδι
- Ελάτη-Στεμνίτσα
- Ελληνικό-Λούσιος ποταμός-Αρχαία Γόρτυνα
- Καρύταινα: Το Τολέδο της Ελλάδας!
- Όρος Σαϊτάς
- Βυζαντινός ναός Παναγίας Λεβιδίου και Αρχαιολογικός Χώρος Ορχομενού
- Ναός Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
- Και μετά ήρθε ο "Λέανδρος"!
- Βλαχέρνα-Κάστρο Μπεζενίκου-Παναγία Καταφυγιώτισσα-Μονή Αγίας Ελεούσας-Όρος Καστανιά-Μονή Παναγίας της Βλαχέρνας.
- Σαν σήμερα η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821.
- Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;
- Βαλτεσινίκο: Ο τόπος με τα πολλά νερά!
- Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου και Μυγδαλιά
- Αρχαιολογικός Χώρος Αρχαίας Μαντινείας
- Κοντοβάζαινα: Το κεφαλοχώρι με τα πολλά νερά και τα όμορφα πλατάνια
- Δήμητρα-Μουριά-Τεχνητή Λίμνη Λάδωνα-Λάδωνας ποταμός
- Λάστα: Το χωριό με μόνιμο αριθμό κατοίκων όσα τα δάχτυλα του ενός χεριού!
- Λαγκάδια: Το "κρεμαστό" χωριό με την πέτρινη ομορφιά!
- Λίμνη Τάκα
- Τεγέα: Αλέα-Αρχαιολογικό Μουσείο-Ναός Αλέας Αθηνάς-Αρχαιολογικό Πάρκο-Στάδιο
- Βούρβουρα: Το σιωπηλό χωριό με την παρθένα φύση
- Δάρα: Η Χώρα των Νάσων (Νησιών)
- Το Δάρα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας
- Το Δάρα μετά την Απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό
- Δάρα: Έθιμα και παραδόσεις
- Δάρα: Η μετάβαση από Δήμο σε Κοινότητα και η μετανάστευση
- Το Δάρα και ο Πόλεμος του 1940
- Το Δάρα και ο Εμφύλιος Πόλεμος
- Το Δάρα μετά τον Εμφύλιο και στα χρόνια της Δικτατορίας
- Το Δάρα και ο ζωοδότης κάμπος του
- Το Δάρα και το νερό
- Το μικρό Δάρα της Αυστραλίας
- Το Δάρα και το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού
- Το Δάρα ζει στους ρυθμούς του Αστέρα Ραχούλας
- Κανδήλα-Ιερά Μονή Παναγίας της Κανδήλας-Πηγή Σίντζι
- Λίμνη-Χωτούσα-Αρχαιολογικός Χώρος Καφυών
- Λιμποβίσι-Αρκουδόρεμα-Χρυσοβίτσι: Στα λημέρια του Κολοκοτρώνη
- Πιάνα: Η κατοικία του Θεού Πάνα
- Ζάτουνα: Το χωριό πέρα από το ποτάμι
- Ζυγοβίστι: Το χωριό όπου η ιστορία δεν ξαπόστασε ακόμα-Ο τόπος των Αθανάτων
- Κάψια-Σπήλαιο Κάψια-Πηγή του Πανός-Μηλιά-Ιερό Ιππίου Ποσειδώνος
- Μονή Αιμυαλών
- Βαλτεσινίκο-Μονή Αγίου Νικολάου-Μονή Φιλοσόφου-Ζάτουνα
Βαλτεσινίκο: Ο τόπος με τα πολλά νερά!
Τη Δευτέρα 24 Μαΐου 2021 ξεκίνησα νωρίς το πρωί, γύρω στις 9:00, γιατί το πρόγραμμα ήταν πολύ φορτωμένο και απαιτητικό. Ήθελα να έχω μπροστά μου ολόκληρη τη μέρα, για να δω τα πάντα με άνεση, χωρίς βιασύνες και τρελό τρεχαλητό. Ακολούθησα ως συνήθως την ΕΟ Πάτρας-Τρίπολης (111) και στη συνέχεια την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας και έκανα μια μικρή στάση στον οικισμό Παν με τις πηγές Καμπέα.
Πηγές Καμπέα
Πάνω στον δρόμο υπάρχει το παντοπωλείο-καφέ "Ο Τσολιάς". Το κατάστημα διαθέτει ποικιλία από παραδοσιακά προϊόντα, ζυμαρικά κυρίως, αλλά και ντόπιο μέλι. Σερβίρει επίσης καφέδες κάτω από τον παχύ ίσκιο μεγάλων και ψηλών δέντρων. Παρήγγειλα ένα τοστ με τυρί, γαλοπούλα και ντομάτα, για να με καρδαμώσει πρωί-πρωί και αναχώρησα γρήγορα για τον προορισμό μου.
Το παντοπωλείο "Ο Τσολιάς"
Όταν συνάντησα στα αριστερά μου το Φιλοξενία studios, είδα την ταμπέλα που έγραφε: Βαλτεσινίκο-Ολομάδες-Μυγδαλιά-Κερπινή και έστριψα δεξιά. Ο επαρχιακός, πολύ στενός δρόμος, που κινείται μέσα στο πυκνό δάσος με τα πανύψηλα έλατα, μου χάρισε απίστευτες και μοναδικές εικόνες της Αρκαδικής φύσης.
Η καταπληκτική αυτή διαδρομή με οδήγησε μπροστά από το Σανατόριο Μάνα, του οποίου η περίφραξη ήταν τώρα ανοιχτή και μερικά αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα έξω από τον αυλόγυρο. Αυτό μάλλον σημαίνει, ότι τα έργα για την μετατροπή του σε πεντάστερο ξενοδοχείο, συνεχίζονται κανονικά. (Αναλυτικές πληροφορίες για το Σανατόριο στο κεφάλαιο: Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου). Λίγα μέτρα μετά το Σανατόριο έστριψα αριστερά, ακολουθώντας πλέον την Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου. Μια μαγευτική, με αρκετές στροφές διαδρομή, ξετυλίγεται μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου, προσφέροντας στον ταξιδευτή σκηνές απείρου κάλλους!
Οδηγούσα εκστασιασμένη από την ομορφιά του τοπίου! Δεν είχα βάλει μουσική στο αυτοκίνητο για να φτάνουν στα αυτιά μου οι ήχοι του δάσους και είχα κατεβασμένα και τα δύο παράθυρα, για να ανασαίνω τις μυρωδιές της ανθισμένης μαγιάτικης φύσης. Ήταν όλα γύρω μου τόσο τέλεια, τόσο αρμονικά, τόσο γαλήνια! Ο δρόμος δεν είχε καθόλου κίνηση, το πολύ να συνάντησα 2-3 αυτοκίνητα σε όλη τη διαδρομή, και έτσι απολάμβανα την επιβλητική και καθηλωτική παρουσία του δάσους και της φύσης με όλες μου τις αισθήσεις.
Το Βαλτεσινίκο ανήκει στον Δήμο Γορτυνίας και είναι χτισμένο στα 1.180 μέτρα. Είναι κεφαλοχώρι, από τα πιο ορεινά της Αρκαδίας. Είναι πολύ γραφικό χωριό, με περίπου 350 κατοίκους, ικανοποιητικός αριθμός αν σκεφτεί κανείς, την ερήμωση που έχουν υποστεί τα ορεινά χωριά της Αρκαδικής γης.
Κατηφορίζοντας πλέον τον δαντελένιο, στενό δρόμο, έφτασα σε ένα σημείο όπου παρουσιάστηκε στα μάτια μου ολόκληρο, ξαπλωμένο πάνω στις πλαγιές, το υπέροχο χωριό. Μια πανοραμική θέα, με τα πετρόχτιστα σπίτια αμφιθεατρικά χτισμένα στους πρόποδες του Παλαιοκάστρου, απλώθηκε μπροστά μου. Το χωριό λουζόταν, απ' άκρη σ' άκρη, από το πρωινό φως. Η θέα ήταν μαγευτική! Από τη μια οι ελατοσκέπαστες πλαγιές, από την άλλη τα καταπράσινα περιβόλια, και κάτω η χαράδρα σκεπαζόταν από πανύψηλες καρυδιές, λεύκες και ένα σωρό άλλα δέντρα.
Πριν κάμποσα χρόνια το χωριό βρισκόταν σε μεγάλη άνθηση. Είχε δημόσιες υπηρεσίες, Αστυνομία, Ειρηνοδικείο, Γυμνάσιο, Δημοτικό, αλλά και Σχολή Ξυλογλυπτικής. Η ξυλοτεχνία ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και διαδεδομένη στο χωριό. Πολλοί τεχνίτες φοίτησαν στη Σχολή, η οποία λειτούργησε τη δεκαετία του '80. Αρκετοί ντόπιοι έμαθαν την τέχνη και διακρίθηκαν, ιδιαίτερα στην κατασκευή εκκλησιαστικών τέμπλων. Το χωριό άρχισε να ερημώνει μετά τον πόλεμο, αφού πολλοί κάτοικοι ακολούθησαν τον οδυνηρό δρόμο της μετανάστευσης. Σήμερα στο Βαλτεσινίκο λειτουργεί Δημοτικό Σχολείο, Αγροτικό Ιατρείο, Λαογραφικό Μουσείο και είδα και ΚΕΠ.
Διέσχισα όλο το χωριό και μετά τα τελευταία σπίτια είδα αριστερά, έναν πολύ ανηφορικό δρόμο και μια ταμπέλα που έγραφε: Άνω Χωριό. Και επειδή έχω μια τάση να ξεκινάω πάντα από τα ψηλά σημεία τον ακολούθησα. Αυτός ο δρόμος περνάει πάνω από τα τελευταία σπίτια και προσφέρει απίστευτη πανοραμική θέα προς όλο το Βαλτεσινίκο. Σταμάτησα στο ψηλότερο σημείο, για να πάρω φωτογραφίες ολόκληρου του χωριού, που φαινόταν να κατρακυλάει στην απότομη πλαγιά του βουνού.
Συνάντησα και την πρώτη εκκλησία, την Αγία Αικατερίνη, με την τεράστια βελανιδιά να ρίχνει τη σκιά της στον αυλόγυρο του ναού. Ο δρόμος κυκλώνει ολόκληρο το Πάνω Χωριό και προσφέρει πανοραμική θέα από πολλά σημεία του.
Παλαιόκαστρο ονομάζεται η κορυφή πάνω από το Βαλτεσινίκο και υψώνεται μέχρι τα 1.365 μέτρα. Ένας ανηφορικός, στρωτός χωματόδρομος, οδηγεί λίγο πριν την κορυφή του βουνού και φυσικά τον ακολούθησα. Πρώτα συνάντησα ένα ξωκλήσι να αγναντεύει το ελατοδάσος, έχοντας δίπλα του μια πετρόχτιστη βρύση, για να ξεδιψούν οι κουρασμένοι ταξιδιώτες. Όταν πλησίασα όμως, για να γεμίσω το μπουκαλάκι μου με δροσερό, φρέσκο νεράκι, διαπίστωσα ότι ένα ολόκληρο μελίσσι ξεδιψούσε με το κρυστάλλινο νεράκι της πηγής, βουίζοντας ακατάπαυστα. Την έκανα με ελαφρά πηδηματάκια, πριν πάρουν χαμπάρι, ότι επιβουλεύομαι τη δροσιά του τρεχούμενου νερού.
Συνέχισα να ανηφορίζω. Ο δρόμος με οδήγησε σε έναν πέτρινο ναό. Σταμάτησα να τον περιεργαστώ και διάβασα ότι πρόκειται για τον Άγιο Παντελεήμονα. Ο ναός φαίνεται καινούργιος, αλλά δίπλα του υπάρχει το παλαιό, μικρό, αρχικό εκκλησάκι. Έσπρωξα την πόρτα και μπήκα μέσα στο μικρό ξωκλήσι.
Θεόρατα έλατα κυριαρχούν στο τοπίο και το βλέμμα ανεμπόδιστο φτάνει στα βάθη του ορίζοντα. Πρώτη φορά είδα και σκιάχτρο πάνω σε έλατο. Αλήθεια, πως άραγε το τοποθέτησαν στην κορυφή του δέντρου;
Κλείδωσα το αυτοκίνητο, πήρα λίγο νεράκι μαζί μου, το κινητό μου και ξεκίνησα να σκαρφαλώνω την πλαγιά του βουνού του Παλαιοκάστρου, ψάχνοντας τα λίγα απομεινάρια που σώζονται μέχρι σήμερα από το Φράγκικο Κάστρο.
Τα οχυρά που χτίστηκαν στην Πελοπόννησο, από τον 13ο έως τον 18ο αιώνα, ήταν κατασκευές απλές και πρωτόγονες, γι' αυτό και δεν άντεξαν μέσα στους αιώνες που πέρασαν. Επί Φραγκοκρατίας ανήκε στη βαρονία της Άκοβας και χρησιμοποιήθηκε για την προστασία του τιμαρίου de la Valtes, που κατά πάσα πιθανότητα, συνέπιπτε με την περιοχή της κώμης του Βαλτεσινίκου. Η παλαιότερη αναφορά στο Κάστρο ανάγεται στον 13ο αιώνα και γίνεται στο Χρονικό του Μορέως. Το Κάστρο αυτό δεν απέκτησε ποτέ ιδιαίτερη σημασία και έτσι εγκαταλείφθηκε. Μόνο μερικοί σωροί από πέτρες, σπαρμένες στην πλαγιά του βουνού, μαρτυρούν την ύπαρξή του εδώ.
Η ζέστη ήταν πολύ έντονη, η ανάβαση απαιτητική, και υπήρχε μεγάλη δυσκολία στον εντοπισμό των υπολειμμάτων του Κάστρου. Μόνη κι έρημη έψαχνα στην πλαγιά ενός βουνού, σε υψόμετρο 1.360 μέτρων, να εντοπίσω "ψύλλους στ' άχυρα". Συνάντησα πολλές στοιβαγμένες πέτρες, αλλά και αρκετές πέτρινες μάντρες. Συνάντησα επίσης και το μονοπάτι της πεζοπορικής διαδρομής Βαλτεσινίκο-Λαγκάδια-Παλαιόκαστρο, με αυτό το σήμα:
Έφτασα μέχρι το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας στη μέση του πουθενά. Γύρω μου μόνο δάσος και μονοπάτια. Τίποτ' άλλο!
Επέστρεψα αναψοκοκκινισμένη και καμένη, στο πρόσωπο και τα χέρια, από τον δυνατό ήλιο. Μπήκα στο αυτοκίνητο και κατηφόρισα προς το χωριό.
Περπατώντας στον κεντρικό δρόμο, πρώτα συνάντησα την εκκλησία των Ταξιαρχών, μια μονόκλιτη Βασιλική. Ο ναός, ο παλαιότερος από τους υπάρχοντες σήμερα, πρέπει να χτίστηκε, σύμφωνα με την παράδοση, μέσα σε 40 ημέρες, το έτος 1808 ταυτόχρονα με τον ναό των Ταξιαρχών στα Λαγκάδια. Έχει υπόγειο θόλο, ο οποίος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας χρησίμευε ως Κρυφό Σχολειό. Στη μεγάλη καταστροφή του χωριού από τον Ιμπραήμ, τον Σεπτέμβριο του 1826, ο ναός πυρπολήθηκε. Επισκευάστηκε όμως γρήγορα και για πολλά χρόνια ήταν η μοναδική εκκλησία του χωριού.
Πέρασα μπροστά από το όμορφο πετρόχτιστο Δημοτικό Σχολείο
και συνέχισα να ανηφορίζω τα σκαλιά,
τα οποία οδηγούν στο Πάνω Χωριό, με στόχο να φτάσω στον Άγιο Γεώργιο, την εκκλησία κομψοτέχνημα με τον οκταγωνικό τρούλο, η οποία χτίστηκε από Λαγκαδινούς μαστόρους. Στο Πάνω Χωριό βρίσκεται το Πολιτιστικό Κέντρο, στο οποίο λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο, από τον Ιούνιο του 2004, αλλά ήταν κλειστό για επίσκεψη.
Το όμορφο, γραφικό χωριό, μου χάρισε πολλές φωτογραφικές συγκινήσεις με τα περιποιημένα σπίτια του, τα τρεχούμενα νερά του, αλλά και με τα ετοιμόρροπα κτίριά του, που μετά βίας στέκονται ακόμη όρθια.
Στρίβοντας σε ένα καλντερίμι μπροστά μου ξεπρόβαλε ο ναός των Αγίων Θεοδώρων ή μάλλον το καμπαναριό του ναού.
Οι Άγιοι Θεόδωροι χτίστηκαν με την πίστη και τη φροντίδα των κατοίκων, σε μικρό χρονικό διάστημα, περίπου 2 ετών. Η ανοικοδόμηση άρχισε το 1845 και η αποπεράτωση έγινε το 1847. Όλο το χωριό στήριξε το έργο. Για να είναι καθαρή η άμμος την έφερναν από τον ποταμό Λάδωνα. Οι γυναίκες ολημερίς μαγείρευαν και ζύμωναν για τους μαστόρους. Εξωτερικά ο ναός παρουσιάζει παρόμοια αρχιτεκτονική με πολλούς ναούς της περιοχής, όπως της Δημητσάνας, της Στεμνίτσας ή των Μαγουλιάνων.
Το Βαλτεσινίκο από τον περασμένο αιώνα είχε δύο ενορίες, την "Κάτω" των Αγίων Θεοδώρων και την "Επάνω" του Αγίου Γεωργίου, που επισκέφθηκα πριν λίγο. Σχεδόν πάντα, κυρίως τις Κυριακές, λειτουργούσαν εναλλάξ και με κάποια προκαθορισμένη σειρά. Έτσι το χωριό ήταν ενωμένο και η εκκλησία πάντα γεμάτη. Σήμερα λειτουργεί μόνο μια ενορία.
Έφτασα στην πλατεία
και κάθισα σε ένα όμορφο καφέ, με απλωμένες κουρελούδες στους καναπέδες, για να ξεκουραστώ και να επαναφέρω τις ζωτικές μου λειτουργίες σε φυσιολογικά επίπεδα. Η συγκεκριμένη μέρα ήταν πολύ ζεστή και οι ανηφοριές του χωριού ήταν ιδανικές για αύξηση της θερμοκρασίας και για επιτάχυνση της ανάσας. Ευτυχώς, τα δέντρα που έριχναν την παχιά σκιά τους στα τραπεζάκια του καφέ, κατάφεραν να με ανακουφίσουν και να με αναζωογονήσουν, για να συνεχίσω την εξερεύνηση του χωριού. Η ιδιοκτήτρια κάποια στιγμή μονολογώντας δυνατά είπε: -"Αχ…επιτέλους ζεστάθηκε λίγο το κοκαλάκι μας". Το Βαλτεσίνικο τον χειμώνα τυλίγεται πολύ συχνά με κατάλευκα πέπλα ομίχλης και σκεπάζεται από πυκνό, ολόλευκο και αφράτο χιόνι. Είναι λογικό λοιπόν οι κάτοικοι να αποζητούν την ηλιοφάνεια και τη ζεστασιά της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Πολλά λέγονται και εξιστορούνται για την ονομασία του χωριού. Αλήθειες ή ψέματα, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Στην περιοχή πάντως υπάρχουν χωριά με την κατάληξη -νικο π.χ. Γαρζενίκο, ή Μπεζενίκο, όπως βέβαια και Βαλτεσινίκο.
Λέγεται λοιπόν, πως η κατάληξη θυμίζει σλαβικό όνομα, και αυτό συνδέεται με το γεγονός, ότι από το χωριό πέρασαν πολλοί Σλάβοι. Η άλλη θεωρία λέει, ότι το όνομα Βαλτεσινίκο, είναι σύνθετο από το Βάλτες (που σημαίνει τόπο με πολλά νερά) και δεύτερο συνθετικό -σινίκο, που αν δεν λάβουμε υπόψη την ορθογραφία, σημαίνει συνοικισμός (ένωση δηλαδή οικισμών). Η ορθογραφία δεν αναιρεί τον συλλογισμό, καθώς παρατηρείται και σε πολλές άλλες πόλεις. Άρα Βάλτες+συνοικισμός=Βαλτεσινίκο.
Παρατηρώντας προσεκτικά τα σπίτια του χωριού είδα ότι στην πλειοψηφία τους είναι πέτρινα, με δύο ή τρεις ορόφους. Κάποια ερειπωμένα κτίρια με έκαναν να καταλάβω, ότι οι τοίχοι είναι πολύ παχείς, ίσως το πάχος τους να φτάνει και το ένα μέτρο. Ο βαρύς χειμώνας που επικρατεί στην περιοχή απαιτεί γερή και παχιά τοιχοποιία. Τα περισσότερα σπίτια είναι χτισμένα από ντόπιους τεχνίτες, αλλά και Λαγκαδινούς μαστόρους.
Όλα τα σπίτια, τα παλαιότερα πολύ δύσκολα χρόνια, είχαν συνήθως αυτάρκεια σε αγαθά, κάτι που ήταν άκρως απαραίτητο, λόγω των οικονομικών δυσκολιών, αλλά και του βαρύ χειμώνα, που πολλές φορές απέκλειε το χωριό για πολλές εβδομάδες. Οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τελευταία με τον τουρισμό. Σημαντική δραστηριότητα είναι και η μελισσοκομία, γεγονός που επιβεβαίωσα και μόνη μου, συναντώντας σε διάφορα σημεία του χωριού, αλλά και πάνω στο βουνό μεγάλο αριθμό κυψελών.
Μια σημαντική τέχνη, η ξυλογλυπτική, άνθισε στο χωριό στα τέλη του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Με την ξυλογλυπτική ασχολούνταν συνήθως οι βοσκοί σκαλίζοντας γκλίτσες, κουτάλες, κούπες και άλλα αντικείμενα, τις ατελείωτες βραδιές του χειμώνα.
Επαγγελματικά όμως, την τέχνη αυτή, άσκησε η οικογένεια Ντινόπουλου, μέλη της οποίας σπούδασαν κοντά σε εξαιρετικούς Ηπειρώτες τεχνίτες. Ο Φίλιππος Ντινόπουλος έφτιαξε το τέμπλο του Αγίου Τρύφωνα στη Βυτίνα και ο Χριστόδουλος φιλοτέχνησε το καταπληκτικό τέμπλο της Παναγίας στα Μαγούλιανα, για το οποίο σας μίλησα στο προηγούμενο κεφάλαιο. Αλλά και τα τέμπλα των Αγίων Θεοδώρων και του Αγίου Γεωργίου στο Βαλτεσινίκο είναι έργα μελών αυτής της οικογένειας. Έργα τους κοσμούν επίσης πολλές εκκλησίες της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας.
Το μόνο ξύλο που δούλεψαν ήταν η ντόπια καρυδιά. Στη δεκαετία του '80, έγινε μια προσπάθεια να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί αυτή η τέχνη με μια Σχολή, η οποία λειτούργησε για 10 χρόνια στο χωριό. Η Σχολή έβγαλε αρκετούς τεχνίτες που εργάζονται επαγγελματικά στο Βαλτεσινίκο, στην Τρίπολη και στην Αθήνα.
Από την άλλη μεριά οι γυναίκες του χωριού ασχολούνταν με τον αργαλειό, βάζοντας στη σειρά όλες τις απαραίτητες εργασίες που τον συνόδευαν. Ξεκινούσαν με το πλύσιμο των μαλλιών των προβάτων, με το ξάσιμο, με το γνέσιμο, με το τύλιγμα, με το βάψιμο και στη συνέχεια με την κατασκευή χαλιών, κουρελούδων και άλλων υφαντών. Όλη αυτήν τη διαδικασία, είχα την τύχη να παρακολουθήσω και να βιώσω και εγώ στο Δάρα, κατά τη διάρκεια των παιδικών μου χρόνων που έκανα διακοπές στο χωριό.
Όταν το μαλλί δεν ήταν αρκετό η φύση ερχόταν να καλύψει το κενό. Τα φρέσκα βλαστάρια του σπάρτου (θάμνος με κίτρινα λουλούδια) έδιναν τη λύση. Στην αρχή τα έβραζαν, μετά τα πλάκωναν με πέτρες στο ρέμα για 8 μέρες. Τα κοπανούσαν για να φύγει η φλούδα και να μείνει η εσωτερική ίνα, μετά τα έλιαζαν για να στεγνώσουν και τέλος τα έγνεθαν για να γίνουν κλωστές. Έτσι αυτό το ντόπιο προϊόν γινόταν χαλιά που άντεχαν στη σκληρή χρήση και τον χρόνο. Ήταν παλιό έθιμο του χωριού να υποδέχονται σπουδαία πρόσωπα (Δεσπότες ή Νομάρχες) με απλωμένα τα καλύτερα χαλιά στα μπαλκόνια του χωριού.
Τα σπάρτα αφθονούν στην άκρη του δρόμου αλλά και στον λόφο πάνω από το χωριό.
Μπήκα στο αυτοκίνητο και ξεκίνησα για το επόμενο αξιοθέατο, τη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ένα χιλιόμετρο έξω από το Βαλτεσινίκο, στον δρόμο για τη Μυγδαλιά, βρίσκεται η Μονή, η οποία αποτελεί για τους Βαλτεσινιώτες θείο δώρο. Κάθε Δεκαπενταύγουστο, όλοι φροντίζουν να βρίσκονται στο χωριό στο πανηγύρι, για να προσκυνήσουν την Παναγία τη Βαλτεσινιώτισσα.
Σταμάτησα στο τεράστιο πλάτωμα με την πετρόχτιστη βρύση
και κίνησα για τη Μονή. Δε γνώριζα αν θα τη βρω ανοιχτή και όταν η μικρή πορτούλα που οδηγεί στον περιβάλλοντα χώρο άνοιξε, τότε μια αγαλλίαση πλημμύρισε την καρδιά μου, γιατί θα μπορούσα να θαυμάσω από κοντά τον μικρό, ταπεινό ναό, ο οποίος περιβάλλεται από ένα μαγευτικό τοπίο με έλατα, κέδρα και πλούσιους θάμνους. Ο περίβολος είναι φροντισμένος, γεμάτος γλάστρες με λουλούδια και καλλωπιστικούς φράχτες. Η ταπεινή εκκλησία στέκει σε αυτόν τον χώρο 400 και πλέον χρόνια και ψιθυρίζει χαμηλόφωνα στο αυτί του επισκέπτη, όλα αυτά που έχει ζήσει μέσα στους αιώνες.
Έφτασα μπροστά από τη χαμηλή, ξύλινη πορτούλα και άνοιξα το μάνταλο.
Μια απίστευτη δροσιά με χτύπησε αλύπητα στο αναψοκοκκινισμένο μου πρόσωπο. Έσκυψα για να περάσω στο εσωτερικό του ναού, ο οποίος πρέπει να χτίστηκε σε δύσκολες εποχές, προ του 1600, τότε που οι Τούρκοι δεν έδιναν άδειες για το χτίσιμο εκκλησιών. Η πορτούλα είναι επίτηδες κοντή, για να μην μπορούν οι Τούρκοι να μπαίνουν έφιπποι στο εσωτερικό του ναού.
Υπάρχουν κάμποσες τοιχογραφίες, οι οποίες κατάφεραν να γλιτώσουν από τη μανία καταστροφής του Ιμπραήμ, ο οποίος έκαψε το χωριό αλλά και τη Μονή.
Οι κάτοικοι, μέσα στην άγνοιά τους, νόμιζαν ότι έπρεπε να καλύψουν με επιχρίσματα τις "ασχήμιες" που είχε προκαλέσει η φωτιά στις τοιχογραφίες και έτσι παραλίγο να προκαλέσουν την ολοσχερή εξαφάνισή τους. Ευτυχώς όμως η Ηγουμένη Ελισάβετ, υπό την επίβλεψη του Κόντογλου και του αγιογράφου Α. Κοριντζή κατάφερε να επιδιορθώσει πολλές τοιχογραφίες.
Στο πανηγύρι που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο, αναβιώνει το παραδοσιακό αλώνισμα, που λαμβάνει χώρα στο μεγάλο αλώνι δίπλα στη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Πολύς κόσμος από το χωριό, αλλά και τη γύρω περιοχή, συγκεντρώνεται για να παρακολουθήσει το γεγονός. Τοποθετούνται λοιπόν δεμάτια σοδειάς και έρχονται άλογα για το αλώνισμα, το οποίο διαρκεί σχεδόν ολόκληρη μέρα. Εγώ τώρα βρήκα το αλώνι γεμάτο από κυψέλες με μέλισσες.
Ένα πολύ ιδιαίτερο αξιοθέατο με περίμενε να το ανακαλύψω στη συνέχεια του οδοιπορικού μου.
Πηγή ιστορικών αναφορών: Αρχική Σελίδα
Τη Δευτέρα 24 Μαΐου 2021 ξεκίνησα νωρίς το πρωί, γύρω στις 9:00, γιατί το πρόγραμμα ήταν πολύ φορτωμένο και απαιτητικό. Ήθελα να έχω μπροστά μου ολόκληρη τη μέρα, για να δω τα πάντα με άνεση, χωρίς βιασύνες και τρελό τρεχαλητό. Ακολούθησα ως συνήθως την ΕΟ Πάτρας-Τρίπολης (111) και στη συνέχεια την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας και έκανα μια μικρή στάση στον οικισμό Παν με τις πηγές Καμπέα.
Πηγές Καμπέα
Πάνω στον δρόμο υπάρχει το παντοπωλείο-καφέ "Ο Τσολιάς". Το κατάστημα διαθέτει ποικιλία από παραδοσιακά προϊόντα, ζυμαρικά κυρίως, αλλά και ντόπιο μέλι. Σερβίρει επίσης καφέδες κάτω από τον παχύ ίσκιο μεγάλων και ψηλών δέντρων. Παρήγγειλα ένα τοστ με τυρί, γαλοπούλα και ντομάτα, για να με καρδαμώσει πρωί-πρωί και αναχώρησα γρήγορα για τον προορισμό μου.
Το παντοπωλείο "Ο Τσολιάς"
Όταν συνάντησα στα αριστερά μου το Φιλοξενία studios, είδα την ταμπέλα που έγραφε: Βαλτεσινίκο-Ολομάδες-Μυγδαλιά-Κερπινή και έστριψα δεξιά. Ο επαρχιακός, πολύ στενός δρόμος, που κινείται μέσα στο πυκνό δάσος με τα πανύψηλα έλατα, μου χάρισε απίστευτες και μοναδικές εικόνες της Αρκαδικής φύσης.
Η καταπληκτική αυτή διαδρομή με οδήγησε μπροστά από το Σανατόριο Μάνα, του οποίου η περίφραξη ήταν τώρα ανοιχτή και μερικά αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα έξω από τον αυλόγυρο. Αυτό μάλλον σημαίνει, ότι τα έργα για την μετατροπή του σε πεντάστερο ξενοδοχείο, συνεχίζονται κανονικά. (Αναλυτικές πληροφορίες για το Σανατόριο στο κεφάλαιο: Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου). Λίγα μέτρα μετά το Σανατόριο έστριψα αριστερά, ακολουθώντας πλέον την Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου. Μια μαγευτική, με αρκετές στροφές διαδρομή, ξετυλίγεται μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου, προσφέροντας στον ταξιδευτή σκηνές απείρου κάλλους!
Οδηγούσα εκστασιασμένη από την ομορφιά του τοπίου! Δεν είχα βάλει μουσική στο αυτοκίνητο για να φτάνουν στα αυτιά μου οι ήχοι του δάσους και είχα κατεβασμένα και τα δύο παράθυρα, για να ανασαίνω τις μυρωδιές της ανθισμένης μαγιάτικης φύσης. Ήταν όλα γύρω μου τόσο τέλεια, τόσο αρμονικά, τόσο γαλήνια! Ο δρόμος δεν είχε καθόλου κίνηση, το πολύ να συνάντησα 2-3 αυτοκίνητα σε όλη τη διαδρομή, και έτσι απολάμβανα την επιβλητική και καθηλωτική παρουσία του δάσους και της φύσης με όλες μου τις αισθήσεις.
Το Βαλτεσινίκο ανήκει στον Δήμο Γορτυνίας και είναι χτισμένο στα 1.180 μέτρα. Είναι κεφαλοχώρι, από τα πιο ορεινά της Αρκαδίας. Είναι πολύ γραφικό χωριό, με περίπου 350 κατοίκους, ικανοποιητικός αριθμός αν σκεφτεί κανείς, την ερήμωση που έχουν υποστεί τα ορεινά χωριά της Αρκαδικής γης.
Κατηφορίζοντας πλέον τον δαντελένιο, στενό δρόμο, έφτασα σε ένα σημείο όπου παρουσιάστηκε στα μάτια μου ολόκληρο, ξαπλωμένο πάνω στις πλαγιές, το υπέροχο χωριό. Μια πανοραμική θέα, με τα πετρόχτιστα σπίτια αμφιθεατρικά χτισμένα στους πρόποδες του Παλαιοκάστρου, απλώθηκε μπροστά μου. Το χωριό λουζόταν, απ' άκρη σ' άκρη, από το πρωινό φως. Η θέα ήταν μαγευτική! Από τη μια οι ελατοσκέπαστες πλαγιές, από την άλλη τα καταπράσινα περιβόλια, και κάτω η χαράδρα σκεπαζόταν από πανύψηλες καρυδιές, λεύκες και ένα σωρό άλλα δέντρα.
Πριν κάμποσα χρόνια το χωριό βρισκόταν σε μεγάλη άνθηση. Είχε δημόσιες υπηρεσίες, Αστυνομία, Ειρηνοδικείο, Γυμνάσιο, Δημοτικό, αλλά και Σχολή Ξυλογλυπτικής. Η ξυλοτεχνία ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και διαδεδομένη στο χωριό. Πολλοί τεχνίτες φοίτησαν στη Σχολή, η οποία λειτούργησε τη δεκαετία του '80. Αρκετοί ντόπιοι έμαθαν την τέχνη και διακρίθηκαν, ιδιαίτερα στην κατασκευή εκκλησιαστικών τέμπλων. Το χωριό άρχισε να ερημώνει μετά τον πόλεμο, αφού πολλοί κάτοικοι ακολούθησαν τον οδυνηρό δρόμο της μετανάστευσης. Σήμερα στο Βαλτεσινίκο λειτουργεί Δημοτικό Σχολείο, Αγροτικό Ιατρείο, Λαογραφικό Μουσείο και είδα και ΚΕΠ.
Διέσχισα όλο το χωριό και μετά τα τελευταία σπίτια είδα αριστερά, έναν πολύ ανηφορικό δρόμο και μια ταμπέλα που έγραφε: Άνω Χωριό. Και επειδή έχω μια τάση να ξεκινάω πάντα από τα ψηλά σημεία τον ακολούθησα. Αυτός ο δρόμος περνάει πάνω από τα τελευταία σπίτια και προσφέρει απίστευτη πανοραμική θέα προς όλο το Βαλτεσινίκο. Σταμάτησα στο ψηλότερο σημείο, για να πάρω φωτογραφίες ολόκληρου του χωριού, που φαινόταν να κατρακυλάει στην απότομη πλαγιά του βουνού.
Συνάντησα και την πρώτη εκκλησία, την Αγία Αικατερίνη, με την τεράστια βελανιδιά να ρίχνει τη σκιά της στον αυλόγυρο του ναού. Ο δρόμος κυκλώνει ολόκληρο το Πάνω Χωριό και προσφέρει πανοραμική θέα από πολλά σημεία του.
Παλαιόκαστρο ονομάζεται η κορυφή πάνω από το Βαλτεσινίκο και υψώνεται μέχρι τα 1.365 μέτρα. Ένας ανηφορικός, στρωτός χωματόδρομος, οδηγεί λίγο πριν την κορυφή του βουνού και φυσικά τον ακολούθησα. Πρώτα συνάντησα ένα ξωκλήσι να αγναντεύει το ελατοδάσος, έχοντας δίπλα του μια πετρόχτιστη βρύση, για να ξεδιψούν οι κουρασμένοι ταξιδιώτες. Όταν πλησίασα όμως, για να γεμίσω το μπουκαλάκι μου με δροσερό, φρέσκο νεράκι, διαπίστωσα ότι ένα ολόκληρο μελίσσι ξεδιψούσε με το κρυστάλλινο νεράκι της πηγής, βουίζοντας ακατάπαυστα. Την έκανα με ελαφρά πηδηματάκια, πριν πάρουν χαμπάρι, ότι επιβουλεύομαι τη δροσιά του τρεχούμενου νερού.
Συνέχισα να ανηφορίζω. Ο δρόμος με οδήγησε σε έναν πέτρινο ναό. Σταμάτησα να τον περιεργαστώ και διάβασα ότι πρόκειται για τον Άγιο Παντελεήμονα. Ο ναός φαίνεται καινούργιος, αλλά δίπλα του υπάρχει το παλαιό, μικρό, αρχικό εκκλησάκι. Έσπρωξα την πόρτα και μπήκα μέσα στο μικρό ξωκλήσι.
Θεόρατα έλατα κυριαρχούν στο τοπίο και το βλέμμα ανεμπόδιστο φτάνει στα βάθη του ορίζοντα. Πρώτη φορά είδα και σκιάχτρο πάνω σε έλατο. Αλήθεια, πως άραγε το τοποθέτησαν στην κορυφή του δέντρου;
Κλείδωσα το αυτοκίνητο, πήρα λίγο νεράκι μαζί μου, το κινητό μου και ξεκίνησα να σκαρφαλώνω την πλαγιά του βουνού του Παλαιοκάστρου, ψάχνοντας τα λίγα απομεινάρια που σώζονται μέχρι σήμερα από το Φράγκικο Κάστρο.
Τα οχυρά που χτίστηκαν στην Πελοπόννησο, από τον 13ο έως τον 18ο αιώνα, ήταν κατασκευές απλές και πρωτόγονες, γι' αυτό και δεν άντεξαν μέσα στους αιώνες που πέρασαν. Επί Φραγκοκρατίας ανήκε στη βαρονία της Άκοβας και χρησιμοποιήθηκε για την προστασία του τιμαρίου de la Valtes, που κατά πάσα πιθανότητα, συνέπιπτε με την περιοχή της κώμης του Βαλτεσινίκου. Η παλαιότερη αναφορά στο Κάστρο ανάγεται στον 13ο αιώνα και γίνεται στο Χρονικό του Μορέως. Το Κάστρο αυτό δεν απέκτησε ποτέ ιδιαίτερη σημασία και έτσι εγκαταλείφθηκε. Μόνο μερικοί σωροί από πέτρες, σπαρμένες στην πλαγιά του βουνού, μαρτυρούν την ύπαρξή του εδώ.
Η ζέστη ήταν πολύ έντονη, η ανάβαση απαιτητική, και υπήρχε μεγάλη δυσκολία στον εντοπισμό των υπολειμμάτων του Κάστρου. Μόνη κι έρημη έψαχνα στην πλαγιά ενός βουνού, σε υψόμετρο 1.360 μέτρων, να εντοπίσω "ψύλλους στ' άχυρα". Συνάντησα πολλές στοιβαγμένες πέτρες, αλλά και αρκετές πέτρινες μάντρες. Συνάντησα επίσης και το μονοπάτι της πεζοπορικής διαδρομής Βαλτεσινίκο-Λαγκάδια-Παλαιόκαστρο, με αυτό το σήμα:
Έφτασα μέχρι το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας στη μέση του πουθενά. Γύρω μου μόνο δάσος και μονοπάτια. Τίποτ' άλλο!
Επέστρεψα αναψοκοκκινισμένη και καμένη, στο πρόσωπο και τα χέρια, από τον δυνατό ήλιο. Μπήκα στο αυτοκίνητο και κατηφόρισα προς το χωριό.
Περπατώντας στον κεντρικό δρόμο, πρώτα συνάντησα την εκκλησία των Ταξιαρχών, μια μονόκλιτη Βασιλική. Ο ναός, ο παλαιότερος από τους υπάρχοντες σήμερα, πρέπει να χτίστηκε, σύμφωνα με την παράδοση, μέσα σε 40 ημέρες, το έτος 1808 ταυτόχρονα με τον ναό των Ταξιαρχών στα Λαγκάδια. Έχει υπόγειο θόλο, ο οποίος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας χρησίμευε ως Κρυφό Σχολειό. Στη μεγάλη καταστροφή του χωριού από τον Ιμπραήμ, τον Σεπτέμβριο του 1826, ο ναός πυρπολήθηκε. Επισκευάστηκε όμως γρήγορα και για πολλά χρόνια ήταν η μοναδική εκκλησία του χωριού.
Πέρασα μπροστά από το όμορφο πετρόχτιστο Δημοτικό Σχολείο
και συνέχισα να ανηφορίζω τα σκαλιά,
τα οποία οδηγούν στο Πάνω Χωριό, με στόχο να φτάσω στον Άγιο Γεώργιο, την εκκλησία κομψοτέχνημα με τον οκταγωνικό τρούλο, η οποία χτίστηκε από Λαγκαδινούς μαστόρους. Στο Πάνω Χωριό βρίσκεται το Πολιτιστικό Κέντρο, στο οποίο λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο, από τον Ιούνιο του 2004, αλλά ήταν κλειστό για επίσκεψη.
Το όμορφο, γραφικό χωριό, μου χάρισε πολλές φωτογραφικές συγκινήσεις με τα περιποιημένα σπίτια του, τα τρεχούμενα νερά του, αλλά και με τα ετοιμόρροπα κτίριά του, που μετά βίας στέκονται ακόμη όρθια.
Στρίβοντας σε ένα καλντερίμι μπροστά μου ξεπρόβαλε ο ναός των Αγίων Θεοδώρων ή μάλλον το καμπαναριό του ναού.
Οι Άγιοι Θεόδωροι χτίστηκαν με την πίστη και τη φροντίδα των κατοίκων, σε μικρό χρονικό διάστημα, περίπου 2 ετών. Η ανοικοδόμηση άρχισε το 1845 και η αποπεράτωση έγινε το 1847. Όλο το χωριό στήριξε το έργο. Για να είναι καθαρή η άμμος την έφερναν από τον ποταμό Λάδωνα. Οι γυναίκες ολημερίς μαγείρευαν και ζύμωναν για τους μαστόρους. Εξωτερικά ο ναός παρουσιάζει παρόμοια αρχιτεκτονική με πολλούς ναούς της περιοχής, όπως της Δημητσάνας, της Στεμνίτσας ή των Μαγουλιάνων.
Το Βαλτεσινίκο από τον περασμένο αιώνα είχε δύο ενορίες, την "Κάτω" των Αγίων Θεοδώρων και την "Επάνω" του Αγίου Γεωργίου, που επισκέφθηκα πριν λίγο. Σχεδόν πάντα, κυρίως τις Κυριακές, λειτουργούσαν εναλλάξ και με κάποια προκαθορισμένη σειρά. Έτσι το χωριό ήταν ενωμένο και η εκκλησία πάντα γεμάτη. Σήμερα λειτουργεί μόνο μια ενορία.
Έφτασα στην πλατεία
και κάθισα σε ένα όμορφο καφέ, με απλωμένες κουρελούδες στους καναπέδες, για να ξεκουραστώ και να επαναφέρω τις ζωτικές μου λειτουργίες σε φυσιολογικά επίπεδα. Η συγκεκριμένη μέρα ήταν πολύ ζεστή και οι ανηφοριές του χωριού ήταν ιδανικές για αύξηση της θερμοκρασίας και για επιτάχυνση της ανάσας. Ευτυχώς, τα δέντρα που έριχναν την παχιά σκιά τους στα τραπεζάκια του καφέ, κατάφεραν να με ανακουφίσουν και να με αναζωογονήσουν, για να συνεχίσω την εξερεύνηση του χωριού. Η ιδιοκτήτρια κάποια στιγμή μονολογώντας δυνατά είπε: -"Αχ…επιτέλους ζεστάθηκε λίγο το κοκαλάκι μας". Το Βαλτεσίνικο τον χειμώνα τυλίγεται πολύ συχνά με κατάλευκα πέπλα ομίχλης και σκεπάζεται από πυκνό, ολόλευκο και αφράτο χιόνι. Είναι λογικό λοιπόν οι κάτοικοι να αποζητούν την ηλιοφάνεια και τη ζεστασιά της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Πολλά λέγονται και εξιστορούνται για την ονομασία του χωριού. Αλήθειες ή ψέματα, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Στην περιοχή πάντως υπάρχουν χωριά με την κατάληξη -νικο π.χ. Γαρζενίκο, ή Μπεζενίκο, όπως βέβαια και Βαλτεσινίκο.
Λέγεται λοιπόν, πως η κατάληξη θυμίζει σλαβικό όνομα, και αυτό συνδέεται με το γεγονός, ότι από το χωριό πέρασαν πολλοί Σλάβοι. Η άλλη θεωρία λέει, ότι το όνομα Βαλτεσινίκο, είναι σύνθετο από το Βάλτες (που σημαίνει τόπο με πολλά νερά) και δεύτερο συνθετικό -σινίκο, που αν δεν λάβουμε υπόψη την ορθογραφία, σημαίνει συνοικισμός (ένωση δηλαδή οικισμών). Η ορθογραφία δεν αναιρεί τον συλλογισμό, καθώς παρατηρείται και σε πολλές άλλες πόλεις. Άρα Βάλτες+συνοικισμός=Βαλτεσινίκο.
Παρατηρώντας προσεκτικά τα σπίτια του χωριού είδα ότι στην πλειοψηφία τους είναι πέτρινα, με δύο ή τρεις ορόφους. Κάποια ερειπωμένα κτίρια με έκαναν να καταλάβω, ότι οι τοίχοι είναι πολύ παχείς, ίσως το πάχος τους να φτάνει και το ένα μέτρο. Ο βαρύς χειμώνας που επικρατεί στην περιοχή απαιτεί γερή και παχιά τοιχοποιία. Τα περισσότερα σπίτια είναι χτισμένα από ντόπιους τεχνίτες, αλλά και Λαγκαδινούς μαστόρους.
Όλα τα σπίτια, τα παλαιότερα πολύ δύσκολα χρόνια, είχαν συνήθως αυτάρκεια σε αγαθά, κάτι που ήταν άκρως απαραίτητο, λόγω των οικονομικών δυσκολιών, αλλά και του βαρύ χειμώνα, που πολλές φορές απέκλειε το χωριό για πολλές εβδομάδες. Οι κάτοικοι ακόμα και σήμερα ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τελευταία με τον τουρισμό. Σημαντική δραστηριότητα είναι και η μελισσοκομία, γεγονός που επιβεβαίωσα και μόνη μου, συναντώντας σε διάφορα σημεία του χωριού, αλλά και πάνω στο βουνό μεγάλο αριθμό κυψελών.
Μια σημαντική τέχνη, η ξυλογλυπτική, άνθισε στο χωριό στα τέλη του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Με την ξυλογλυπτική ασχολούνταν συνήθως οι βοσκοί σκαλίζοντας γκλίτσες, κουτάλες, κούπες και άλλα αντικείμενα, τις ατελείωτες βραδιές του χειμώνα.
Επαγγελματικά όμως, την τέχνη αυτή, άσκησε η οικογένεια Ντινόπουλου, μέλη της οποίας σπούδασαν κοντά σε εξαιρετικούς Ηπειρώτες τεχνίτες. Ο Φίλιππος Ντινόπουλος έφτιαξε το τέμπλο του Αγίου Τρύφωνα στη Βυτίνα και ο Χριστόδουλος φιλοτέχνησε το καταπληκτικό τέμπλο της Παναγίας στα Μαγούλιανα, για το οποίο σας μίλησα στο προηγούμενο κεφάλαιο. Αλλά και τα τέμπλα των Αγίων Θεοδώρων και του Αγίου Γεωργίου στο Βαλτεσινίκο είναι έργα μελών αυτής της οικογένειας. Έργα τους κοσμούν επίσης πολλές εκκλησίες της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας.
Το μόνο ξύλο που δούλεψαν ήταν η ντόπια καρυδιά. Στη δεκαετία του '80, έγινε μια προσπάθεια να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί αυτή η τέχνη με μια Σχολή, η οποία λειτούργησε για 10 χρόνια στο χωριό. Η Σχολή έβγαλε αρκετούς τεχνίτες που εργάζονται επαγγελματικά στο Βαλτεσινίκο, στην Τρίπολη και στην Αθήνα.
Από την άλλη μεριά οι γυναίκες του χωριού ασχολούνταν με τον αργαλειό, βάζοντας στη σειρά όλες τις απαραίτητες εργασίες που τον συνόδευαν. Ξεκινούσαν με το πλύσιμο των μαλλιών των προβάτων, με το ξάσιμο, με το γνέσιμο, με το τύλιγμα, με το βάψιμο και στη συνέχεια με την κατασκευή χαλιών, κουρελούδων και άλλων υφαντών. Όλη αυτήν τη διαδικασία, είχα την τύχη να παρακολουθήσω και να βιώσω και εγώ στο Δάρα, κατά τη διάρκεια των παιδικών μου χρόνων που έκανα διακοπές στο χωριό.
Όταν το μαλλί δεν ήταν αρκετό η φύση ερχόταν να καλύψει το κενό. Τα φρέσκα βλαστάρια του σπάρτου (θάμνος με κίτρινα λουλούδια) έδιναν τη λύση. Στην αρχή τα έβραζαν, μετά τα πλάκωναν με πέτρες στο ρέμα για 8 μέρες. Τα κοπανούσαν για να φύγει η φλούδα και να μείνει η εσωτερική ίνα, μετά τα έλιαζαν για να στεγνώσουν και τέλος τα έγνεθαν για να γίνουν κλωστές. Έτσι αυτό το ντόπιο προϊόν γινόταν χαλιά που άντεχαν στη σκληρή χρήση και τον χρόνο. Ήταν παλιό έθιμο του χωριού να υποδέχονται σπουδαία πρόσωπα (Δεσπότες ή Νομάρχες) με απλωμένα τα καλύτερα χαλιά στα μπαλκόνια του χωριού.
Τα σπάρτα αφθονούν στην άκρη του δρόμου αλλά και στον λόφο πάνω από το χωριό.
Μπήκα στο αυτοκίνητο και ξεκίνησα για το επόμενο αξιοθέατο, τη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ένα χιλιόμετρο έξω από το Βαλτεσινίκο, στον δρόμο για τη Μυγδαλιά, βρίσκεται η Μονή, η οποία αποτελεί για τους Βαλτεσινιώτες θείο δώρο. Κάθε Δεκαπενταύγουστο, όλοι φροντίζουν να βρίσκονται στο χωριό στο πανηγύρι, για να προσκυνήσουν την Παναγία τη Βαλτεσινιώτισσα.
Σταμάτησα στο τεράστιο πλάτωμα με την πετρόχτιστη βρύση
και κίνησα για τη Μονή. Δε γνώριζα αν θα τη βρω ανοιχτή και όταν η μικρή πορτούλα που οδηγεί στον περιβάλλοντα χώρο άνοιξε, τότε μια αγαλλίαση πλημμύρισε την καρδιά μου, γιατί θα μπορούσα να θαυμάσω από κοντά τον μικρό, ταπεινό ναό, ο οποίος περιβάλλεται από ένα μαγευτικό τοπίο με έλατα, κέδρα και πλούσιους θάμνους. Ο περίβολος είναι φροντισμένος, γεμάτος γλάστρες με λουλούδια και καλλωπιστικούς φράχτες. Η ταπεινή εκκλησία στέκει σε αυτόν τον χώρο 400 και πλέον χρόνια και ψιθυρίζει χαμηλόφωνα στο αυτί του επισκέπτη, όλα αυτά που έχει ζήσει μέσα στους αιώνες.
Έφτασα μπροστά από τη χαμηλή, ξύλινη πορτούλα και άνοιξα το μάνταλο.
Μια απίστευτη δροσιά με χτύπησε αλύπητα στο αναψοκοκκινισμένο μου πρόσωπο. Έσκυψα για να περάσω στο εσωτερικό του ναού, ο οποίος πρέπει να χτίστηκε σε δύσκολες εποχές, προ του 1600, τότε που οι Τούρκοι δεν έδιναν άδειες για το χτίσιμο εκκλησιών. Η πορτούλα είναι επίτηδες κοντή, για να μην μπορούν οι Τούρκοι να μπαίνουν έφιπποι στο εσωτερικό του ναού.
Υπάρχουν κάμποσες τοιχογραφίες, οι οποίες κατάφεραν να γλιτώσουν από τη μανία καταστροφής του Ιμπραήμ, ο οποίος έκαψε το χωριό αλλά και τη Μονή.
Οι κάτοικοι, μέσα στην άγνοιά τους, νόμιζαν ότι έπρεπε να καλύψουν με επιχρίσματα τις "ασχήμιες" που είχε προκαλέσει η φωτιά στις τοιχογραφίες και έτσι παραλίγο να προκαλέσουν την ολοσχερή εξαφάνισή τους. Ευτυχώς όμως η Ηγουμένη Ελισάβετ, υπό την επίβλεψη του Κόντογλου και του αγιογράφου Α. Κοριντζή κατάφερε να επιδιορθώσει πολλές τοιχογραφίες.
Στο πανηγύρι που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο, αναβιώνει το παραδοσιακό αλώνισμα, που λαμβάνει χώρα στο μεγάλο αλώνι δίπλα στη Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Πολύς κόσμος από το χωριό, αλλά και τη γύρω περιοχή, συγκεντρώνεται για να παρακολουθήσει το γεγονός. Τοποθετούνται λοιπόν δεμάτια σοδειάς και έρχονται άλογα για το αλώνισμα, το οποίο διαρκεί σχεδόν ολόκληρη μέρα. Εγώ τώρα βρήκα το αλώνι γεμάτο από κυψέλες με μέλισσες.
Ένα πολύ ιδιαίτερο αξιοθέατο με περίμενε να το ανακαλύψω στη συνέχεια του οδοιπορικού μου.
Πηγή ιστορικών αναφορών: Αρχική Σελίδα
Last edited:
)
)
