ΕΡΣΗ
Member
Τοπ Καπί:
Μουσείο και παλάτι αξίζει, και να μην το χάσετε. Αρχικά ονομαζόταν Γενί Σαράι, δηλαδή νέο παλάτι. Θεμελιώθηκε από τον Μωάμεθ τον Πορθητή . Το πρώτο του τμήμα χτίστηκε μεταξύ του 1472 και του 1478 και εκεί έζησε ο Μωάμεθ μέχρι το θάνατό του το 1481. Το Τοπ Καπί δέσποζε πάνω στον πρώτο λόφο της Κωνσταντινούπολης εξασφαλίζοντας την εποπτεία της κίνησης του Βοσπόρου, της Χρυσούπολης και της Προποντίδας και υπήρξε για πάνω από τέσσερεις αιώνες η κατοικία των Σουλτάνων. Χτισμένο ακριβώς πίσω από την Αγιά Σοφία, το ανάκτορο του Τοπ Καπί ήταν η καρδιά της αυτοκρατορίας, μέχρι το 19αι όταν οι Σουλτάνοι μετακόμισαν στο νέο ανάκτορο του Ντολμάμπαχτσε. Μέσα στο παλάτι λειτουργούσε σχολή η οποία εκπαίδευε τους στρατιώτες και τους δημοσίους υπαλλήλους. Το παλάτι αυτό είναι κτισμένο σύμφωνα με την ανατολική αρχιτεκτονική άποψη η οποία απορρίπτει τα ενιαία μονομπλόκ, τα μεγάλου μεγάθους εντυπωσιακά και επιβλητικά στον περιβάλλοντα χώρο κτίρια, αλλά προτιμά μικρά και κομψά περίπτερα και περίκλειστες από τον έξω κόσμο αυλές με συντριβάνια, λιμνούλες, κρήνες κλπ. Έτσι λοιπόν το κτιριακό συγκρότημα του Τοπ Καπί είναι κτισμένο γύρω από τέσσερεις αυλές γύρω από τις οποίες κτίστηκαν μια σειρά από περίπτερα που φιλοξενούσαν κυβερνητικές υπηρεσίες. Στο Παλάτι μπαίνουμε από την Πύλη Μπαμπ Ι Χουμαγιούν (Bab I Humayun) την Αυτοκτατορική Πύλη η οποία βρίσκεται στην οδό Sogukcesme sok απέναντι από την όμορφη ροκοκό κρήνη που κατασκεύασε ο Αχμέτ Γ΄. Η Πύλη αυτή κατασκευάστηκε το 1478 επί ημερών του Μωάμεθ του Πορθητή. Δεξιά και αριστερά της Πύλης σε δύο εσοχές οι σουλτάνοι συνήθιζαν να κρεμούν τα κεφάλια των των εκτελεσθέντων αντιπάλων τους για να φοβηθούν οι επίδοξοι διεκδικητές του θρόνου τους. Μάλλον υπήρξε αποτελεσματική τακτική μια και δεν υπήρξε αλλαγή της δυναστείας στη μακραίωνη πορεία της αυτοκρατορίας. Μπαίνοντας το πρώτο κτίσμα που συναντούμε είναι η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (βλ. πιο πάνω, στα Βυζαντινά Αξιοθέατα για πληροφορίες). Απέναντι από την Αγία Ειρήνη, βρίσκεται το Αυτοκρατορικό Νομισματοκοπείο ο οποίος σήμερα είναι εκθεσιακός χώρος. Αν δεν κατευθυνθείτε αμέσως στο Τοπ Καπί αλλά στρίψετε αριστερά και ξανά αριστερά θα οδηγθείτε σε ένα σύμπλεγμα κτιρίων τα οποία απαρτίζουν το Αρχαιολογικό Μουσείο. Περνάμε από την πρώτη αυλή στην οποία βρισκόμαστε στη δεύτερη μέσω της Πύλης των Χαιρετισμών της Bab I Selam. Αριστερά και δεξιά βρίσκονται δύο οκτάγωνοι πύργοι όπου φυλακιζόντουσαν οι μελλοθάνατοι. Η Πύλη κατασκεύαστηκε με εντολή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Από εδώ μόνο ο Σουλτάνος και η μητέρα του η Βαλιντέ Σουλτάν μπορούσαν να βγουν έφιπποι. Στα δεξιά της πύλης, δίπλα στα εκδοτήρια βρίσκεται ένα συντριβάνι. Εκεί ξέπλεναν οι δήμιοι τα τσεκούρια τους μετά τον αποκεφαλισμό. (Τα κεφαλάκια τα στέλναν στην πρώτη πύλη κατά πως είπαμε). Στην δεύτερη αυλή θα δούμε τα κτίρια των μαγειρίων. Έχουν δυό σειρές από 10 καμινάδες. Το κτίριο αυτό κατασκεύαστηκε επί Μωάμεθ Βʼ ανακατασκεύαστηκε τον 16 αι από τον αρχιτέκτονα Σινάν. Υπήρξε μάλιστα το πρώτο έργο της πολύχρονης καριέρας του. Εκεί μαγειρευόταν το φαγητό για τις χιλιάδες κόσμο που διέμεναν στο παλάτι. Σήμερα στεγάζει μια εξαιρετική συλλογή κινεζικής πορσελάνης η οποία είναι η δεύτερη καλύτερη παγκοσμίως μετά από εκείνη που υπάρχει στην Κίνα. Δυστυχώς ο φωτισμός είναι πολύ κακός. Θα δειτε ακόμη και ιαπωνικές πορσελάνες διακοσμημένες με στίχους από το Κοράνι. Η συλλογή περιλαμβάνει ασημικά και γυαλικά. Απέναντι από τις κουζίνες βρίσκεται το Kubealti ή Divan Odasi δηλαδή η αίθουσα Συνεδριάσεων του Αυτοκρατορικού Συμβουλίου, το περίφημο Ντιβάνι. Το μικρό παράθυρο που φαίνεται πάνω από τη θέση του Μεγάλου Βεζύρη επέτρεπε στο σουλτάνο να παρακολουθήσει τις συνεδριάσεις ή μάλλον να τις κρυφακούει μια και οι συνεδριάζοντες δεν μπορούσαν να ξέρουν πότε ήταν παρών και πότε όχι, οπότε πρόσεχαν γενικώς τα λόγια τους.
Το διπλανό κτίριο ήταν τα παλιά χρόνια το Εσωτερικό Θησαυροφυλάκιο, όπου φυλασσόταν τα χρήματα τα οποία προερχόντουσαν από όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας. Σήμερα φιλοξενεί μια πλούσια συλλογή όπλων.
Πλάι από το Kubealti, δηλαδή το Ντιβάνι, κάτω από τον Πύργο της Δικαιοσύνης (Adalet Kulesi) είναι η είσοδος για το Χαρέμι. Το πιο ενδιαφέρον σημείο του παλατιού.
Η λέξη χαρέμι προέρχεται από τα αραβικά και σημαίνει «απαγορευμένο». Ήταν η οικία της μητέρας του σουλτάνου, της βαλιντέ σουλταν, η οποία είχε το ανώτατο πρόσταγμα, των τεσσάρων συζύγων του (καντίν), των παλλακίδων, και των παιδιών του. Κανείς δεν είχε δικαίωμα να εισέρχεται εκτός από τον ίδιο το σουλτάνο και τους γιούς του. Στην οθωμανική αυτοκρατορία δεν ίσχυε η διαδοχή του πρωτότοκου γιου με συνέπεια ο οποιοσδήποτε γιός να μπορεί να γίνει σουλτάνος. Επιπλέον για να αποφευχθούν οι τυχόν εμφύλιες έριδες ο ανακηρυχθείς σουλτάνος είχε την υποχρέωση, βάσει νόμου, να δολοφονήσει τα αδέλφια του. Καθώς καταλαβαίνετε η μάχη ήταν λυσαλέα. Οι μανούλες μέσα στο χαρέμι τα έδιναν όλα: αν κέρδιζε ο δικός τους γιός θα γινόντουσαν δεύτερες στην ιεραρχία του κράτους με τεράστιες εκτάσεις στην προσωπική τους περιουσία και είχαν και το δικαίωμα να διατάζουν μέχρι και τον Μεγάλο Βεζύρη. Και τι δεύτερες στην ιεραρχία, κολοκύθια: δεν υπήρξε σουλτάνος στην ιστορία του Οθωμανικού κράτους που να κακοκάρδισε τη μανούλα του. Μόλις άρχιζε τα γνωστά «ξέρεις τι έχω περάσει εγώ για σένα», μούγγα ο Σουλτάνος «μάλιστα μαμά» έλεγε και υπάκουε. Αν έχαναν όμως, έχαναν και το γιό τους. Οι δολοπλοκίες του χαρεμιού λοιπόν ήταν ατελείωτες. Κάποτε όμως, με την πολύ δολοφονία αδελφών, έφτασε μια στιγμή που ο σουλτάνος πέθανε νέος από ασθένεια πριν προλάβει να τεκνοποιήσει. Πανικός! Πού να βρεθεί διάδοχος, που τους είχαν σφάξει όλους; Κάπως ξέμπλεξαν από το πρόβλημα, αλλά τους έγινε μάθημα: τέρμα οι δολοφονίες αδελφών. Τους έβαζαν στο «χρυσό κλουβί», δηλαδή σε κάποια χρυσοποίκιλτα διαμερίσματα του χαρεμιού, με δικό τους προσωπικό χαρέμι, αλλά με στειρωμένες οδαλίσκες, μη και γεννήσουν και αυτές και ξαναμπλέξουν. Τους απαγορευόταν επί ποινή θανάτου να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματά τους. Ζούσαν έγκλειστοι και φυλακισμένοι μια ζωή τρυφηλότητας. Σε μερικούς από αυτούς έλαχε και έγιναν κάποια στιγμή σουλτάνοι. Ήταν ένας από τους λόγους της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Οι άνθρωποι αυτοί, αποκομένοι, με απόλυτη έλλειψη πείρας και σχετικής εκπαίδευσης, έπρεπε να διαχειριστούν την τύχη μιας αυτοκρατορίας. Συνήθως κυβερνούσαν ρωτώντας τη μαμά τους. Ε, δεν ήταν και για σοβαρή επιτυχία το σύστημα αυτό, μια και η μαμα δεν πολυειχε ξεμυτισει απο το χαρεμι.
Το χαρέμι είναι ένας σωστός λαβύρινθος από διαδρόμους και αίθουσες. Για να μπει κανείς πληρώνει ένα δεύτερο εισιτήριο και γίνεται και μια ξενάγηση. Έχω την αίσθηση ότι αλλάζει κατά καιρούς η διαδρομή που κάνουν στους τουρίστες ανάλογα με το ποιές αίθουσες συντηρούν κάθε φορά. ( Ενώ την πρώτη φορά που επισκέφθηκα το χαρέμι είδα την τραπεζαρία του Αχμέτ Γʼ, από τότε δεν την ξαναπέτυχα στο τουρ).
Συνεχίζοντας την περιήγηση στο σύμπλεγμα του Τοπ Καπί, καλό είναι να μπείτε από την Τρίτη Πύλη των Ανακτόρων, την Bab I Saadet ή Πύλη της Ευτυχίας. Θα συναντήσετε μια αίθουσα την Arz Odasi, δηλαδή την αίθουσα των αιτήσεων, όπου τα μέλη του ανωτάτου συμβουλίου εξέφραζαν τα αιτήματά τους προς τον Σουλτάνο. Πίσω από αυτήν την αίθουσα βρίσκεται ένα θαυμάσιο μαρμάρινο οίκημα διακοσμημένο με περίτεχνα καλλιγραφικά σχέδια. Πρόκειται για τη βιβλιοθήκη του Αχμέτ Γʼ η οποία κατασκεύστηκε το 1719 και περιέχει πάνω από 4000 χειρόγραφα. (αν τη βρείτε ανοικτή θα είστε πολύ τυχεροί. Όσες φορές πήγα, πάντα κλειστή ήταν). Αριστερά βρίσκεται ο οίκος των λευκών ευνούχων, όπου τώρα εκτίθεται η συλλογή παλαιών ρολογιών οθωμανικών και ευρωπαϊκών. Πλάι στην έκθεση στα αριστερά σας βρίσκεται το Περίπτερο του Ιερού Μανδύα. (Hirka I Saadet), ο ιερότερος χώρος του παλατιου. Αν η Τρίτη αυλή στην οποία τώρα βρίσκεστε ήταν απαγορευμένη στους πολλούς, ο χώρος αυτός ήταν για τους λίγους των λίγων: Ακόμα και για τους σουλτάνους η αίθουσα αυτή άνοιγε μόνο τη 15η ημέρα του ραμαζανιού για να τιμηθεί η μνήμη του Προφήτη.
Ο ιερότερος θησαυρός είναι στο Περίπτερο είναι ο μανδύας του Προφήτη Μωάμεθ. Στην αίθουσα όπου φυλάσσεται μέσα σε χρυσό κιβώτιο, απαγορεύεται η είσοδος στον επισκέπτη, ο οποίος πάντως μπορεί να τον δει κοιτώντας μέσα από ένα τζάμι.
Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του παλατιού είναι το Θησαυροφυλάκιο (Hazine). Εδώ βρίσκονται συγκεντρωμένοι όλοι οι θησαυροί των σουλτάνων: Χλιδή απίστευτη. Τι θρόνοι χρυσοί, τι στιλέτα αδαμαντοκόλλητα, τι πανοπλίες με πολυτιμους λίθους, δε λέγεται. Θα δείτε ένα διαμάντι 86 καρατίων, το 5ο σε μέγεθος παγκοσμίως, το λεγόμενο διαμάντι του κουταλά, επειδή λέγεται ότι βρέθηκε στα σκουπίδια και αγοράστηκε από ένα παλιατζή έναντι τριών κουταλιών. Πάντως πολλά γυναικεία κοσμήματα δε θα δείτε, γιατί σε αντίθεση μα τους θησαυρούς των σουλτάνων και των βεζύρηδων οι οποίοι αποτελούσαν κρατική περιουσία και επέστρεφαν στο παλάτι μετά το θάνατό τους, τα κοσμήματα των γυναικών ήταν προσωπική τους περιουσία.
Πλάι στο Θησαυροφυλάκιο είναι τα υπνωτήρια των Ιπποκόμων εκστρατείας (Seferli Kogusu). Σήμερα εδώ εκτίθεται πλούσια συλλογή αυτοκρατορικών ενδυμάτων τα οποία διασώθηκαν δια μέσου των αιώνων χάρη στην πρακτική της φύλαξής τους σε σφραγισμένα μπαούλα. Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνεται και το καφτάνι του Μωάμεθ του Πορθητή.
Η τέταρτη αυλή είναι η πιο χαριτωμένη από όλες: περιλαμβάνει πολλούς μικρούς κήπους με τουλίπες συντριβάνια περίπτερα και μια μαγευτική θέα στη συμβολή Κερατίου με Βόσπορο. Τα περίπτερα δεν περιέχουν εκθέματα. Είναι όμως πολύ κομψα και όμορφα. Εκεί θα βρείτε και το εστιατόριο Konyali το οποίο έχει καταπληκτική θέα και πολύ καλό φαγητό, οπότε έτσι κουρασμένοι που θα είστε, πάρτε μια ανάσα τρώγωντας στα παλάτια των Σουλτάνων.
Ανάκτορο του Ντολμάμπαχτσέ:
:: TBMM Milli Saraylar Daire Ba
Έτερον ανάκτορο των Σουλτάνων. Βρίσκεται στην περιοχή Καμπατάς. Ονομάστηκε έτσι επειδή επιχωματώθηκε ένας κόλπος που υπήρχε και δημιουργήθηκε ένα πάρκο (= μπαχτσές). Το γέμισμα λέγεται ντολμά. Στον κήπο αυτό κτίστηκαν κάτι κιόσκια και κυνηγετικά περίπτερα. Αργότερα όμως ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζιτ, ο οποίος έκρινε ότι το Τοπ Καπί δεν προσέφερε πλέον μοντέρνες ανέσεις, τα γκρέμισε και άρχισε να κτίζει το ανάκτορο το οποίο ολοκληρώθηκε το 1856. Αυτό το κτίσμα δεν ακολούθησε τη φιλοσοφία του Τοπ Καπί, αλλά ακολούθησε δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα: μεγάλο, επιβλητικό και ογκώδες κτίριο. Αρχιτέκτονας υπήρξε ο αρμένιος Καραμπέτ Μπαλιάν, μαζί με το γιό του Νικογιόζ. Πρόκειται για δύο μέλη μια εξαιρετικά φημισμένης οικογένειας αρχιτεκτόνων οι οποίοι κόσμησαν την Κωνσταντινούπολη με πολλά όμορφα κτίρια. Πάντως από το κτίσιμό του και έπειτα δεν μακρημέρευσαν οι σουλτάνοι. Το 1922 το ανάκτορο πέρασε στη δικαιοδοσία του τουρκικού κράτους και χαρακτηρίστηκε εθνική κληρονομιά. Σε αυτό πέθανε ο Κεμάλ Ατατουρκ στις 10 Νοεμβρίου του 1938 στις 9.05 πμ. Όλα τα ρολόγια του παλατιού έχουν σταματήσει στην ώρα του θανάτου του.
Η κατασκευή του στοίχισε εκείνη την εποχή 5.000.000 λίρες τουρκίας το οποίο ειναι σημερινης ανάλογης αξίας με 35 τόνους χρυσού. 14 τόνοι χρυσού σε φύλλα χρησιμοποιήθηκαν για να στολιστούν τα ταβάνια του παλατιού. Τώρα θα μου πείτε που τα βρήκε όλα αυτά τα χρήματα ο Σουλτάνος, ενώ παράπαιε η αυτοκρατορία του; Με δάνεια, είναι η απάντηση, και συνεπώς η εξάρτηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας από τον εξωτερικό παράγοντα αυξανόταν ολοένα.
Το παλάτι διαθέτει 285 δωμάτια, 6 χαμάμ και 6 εξώστες και 68 τουαλέτες. Εντυπωσιακή είναι η «κρυστάλλινη σκάλα» φτιαγμένη από μπρούτζο και κρύσταλλο μπακαρά, καθώς και ένας βαρύτιμος πολυέλαιος, ο μεγαλύτερος του κόσμου, ο οποίος ζυγίζει 4,5 τόνους και ήταν δώρο της βασίλισσας Βικτώριας. Γίνονται δύο ξεναγήσεις η μία περιλαμβάνει το χαρέμι και η άλλη το Selamlik δηλαδή τον χώρο των ανδρών. Προτιμείστε τη δεύτερη, είναι πιο εντυπωσιακή. Θα ευχαριστηθείτε χλιδή, ως εκεί που δεν παίρνει άλλο.
Μουσείο και παλάτι αξίζει, και να μην το χάσετε. Αρχικά ονομαζόταν Γενί Σαράι, δηλαδή νέο παλάτι. Θεμελιώθηκε από τον Μωάμεθ τον Πορθητή . Το πρώτο του τμήμα χτίστηκε μεταξύ του 1472 και του 1478 και εκεί έζησε ο Μωάμεθ μέχρι το θάνατό του το 1481. Το Τοπ Καπί δέσποζε πάνω στον πρώτο λόφο της Κωνσταντινούπολης εξασφαλίζοντας την εποπτεία της κίνησης του Βοσπόρου, της Χρυσούπολης και της Προποντίδας και υπήρξε για πάνω από τέσσερεις αιώνες η κατοικία των Σουλτάνων. Χτισμένο ακριβώς πίσω από την Αγιά Σοφία, το ανάκτορο του Τοπ Καπί ήταν η καρδιά της αυτοκρατορίας, μέχρι το 19αι όταν οι Σουλτάνοι μετακόμισαν στο νέο ανάκτορο του Ντολμάμπαχτσε. Μέσα στο παλάτι λειτουργούσε σχολή η οποία εκπαίδευε τους στρατιώτες και τους δημοσίους υπαλλήλους. Το παλάτι αυτό είναι κτισμένο σύμφωνα με την ανατολική αρχιτεκτονική άποψη η οποία απορρίπτει τα ενιαία μονομπλόκ, τα μεγάλου μεγάθους εντυπωσιακά και επιβλητικά στον περιβάλλοντα χώρο κτίρια, αλλά προτιμά μικρά και κομψά περίπτερα και περίκλειστες από τον έξω κόσμο αυλές με συντριβάνια, λιμνούλες, κρήνες κλπ. Έτσι λοιπόν το κτιριακό συγκρότημα του Τοπ Καπί είναι κτισμένο γύρω από τέσσερεις αυλές γύρω από τις οποίες κτίστηκαν μια σειρά από περίπτερα που φιλοξενούσαν κυβερνητικές υπηρεσίες. Στο Παλάτι μπαίνουμε από την Πύλη Μπαμπ Ι Χουμαγιούν (Bab I Humayun) την Αυτοκτατορική Πύλη η οποία βρίσκεται στην οδό Sogukcesme sok απέναντι από την όμορφη ροκοκό κρήνη που κατασκεύασε ο Αχμέτ Γ΄. Η Πύλη αυτή κατασκευάστηκε το 1478 επί ημερών του Μωάμεθ του Πορθητή. Δεξιά και αριστερά της Πύλης σε δύο εσοχές οι σουλτάνοι συνήθιζαν να κρεμούν τα κεφάλια των των εκτελεσθέντων αντιπάλων τους για να φοβηθούν οι επίδοξοι διεκδικητές του θρόνου τους. Μάλλον υπήρξε αποτελεσματική τακτική μια και δεν υπήρξε αλλαγή της δυναστείας στη μακραίωνη πορεία της αυτοκρατορίας. Μπαίνοντας το πρώτο κτίσμα που συναντούμε είναι η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (βλ. πιο πάνω, στα Βυζαντινά Αξιοθέατα για πληροφορίες). Απέναντι από την Αγία Ειρήνη, βρίσκεται το Αυτοκρατορικό Νομισματοκοπείο ο οποίος σήμερα είναι εκθεσιακός χώρος. Αν δεν κατευθυνθείτε αμέσως στο Τοπ Καπί αλλά στρίψετε αριστερά και ξανά αριστερά θα οδηγθείτε σε ένα σύμπλεγμα κτιρίων τα οποία απαρτίζουν το Αρχαιολογικό Μουσείο. Περνάμε από την πρώτη αυλή στην οποία βρισκόμαστε στη δεύτερη μέσω της Πύλης των Χαιρετισμών της Bab I Selam. Αριστερά και δεξιά βρίσκονται δύο οκτάγωνοι πύργοι όπου φυλακιζόντουσαν οι μελλοθάνατοι. Η Πύλη κατασκεύαστηκε με εντολή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Από εδώ μόνο ο Σουλτάνος και η μητέρα του η Βαλιντέ Σουλτάν μπορούσαν να βγουν έφιπποι. Στα δεξιά της πύλης, δίπλα στα εκδοτήρια βρίσκεται ένα συντριβάνι. Εκεί ξέπλεναν οι δήμιοι τα τσεκούρια τους μετά τον αποκεφαλισμό. (Τα κεφαλάκια τα στέλναν στην πρώτη πύλη κατά πως είπαμε). Στην δεύτερη αυλή θα δούμε τα κτίρια των μαγειρίων. Έχουν δυό σειρές από 10 καμινάδες. Το κτίριο αυτό κατασκεύαστηκε επί Μωάμεθ Βʼ ανακατασκεύαστηκε τον 16 αι από τον αρχιτέκτονα Σινάν. Υπήρξε μάλιστα το πρώτο έργο της πολύχρονης καριέρας του. Εκεί μαγειρευόταν το φαγητό για τις χιλιάδες κόσμο που διέμεναν στο παλάτι. Σήμερα στεγάζει μια εξαιρετική συλλογή κινεζικής πορσελάνης η οποία είναι η δεύτερη καλύτερη παγκοσμίως μετά από εκείνη που υπάρχει στην Κίνα. Δυστυχώς ο φωτισμός είναι πολύ κακός. Θα δειτε ακόμη και ιαπωνικές πορσελάνες διακοσμημένες με στίχους από το Κοράνι. Η συλλογή περιλαμβάνει ασημικά και γυαλικά. Απέναντι από τις κουζίνες βρίσκεται το Kubealti ή Divan Odasi δηλαδή η αίθουσα Συνεδριάσεων του Αυτοκρατορικού Συμβουλίου, το περίφημο Ντιβάνι. Το μικρό παράθυρο που φαίνεται πάνω από τη θέση του Μεγάλου Βεζύρη επέτρεπε στο σουλτάνο να παρακολουθήσει τις συνεδριάσεις ή μάλλον να τις κρυφακούει μια και οι συνεδριάζοντες δεν μπορούσαν να ξέρουν πότε ήταν παρών και πότε όχι, οπότε πρόσεχαν γενικώς τα λόγια τους.
Το διπλανό κτίριο ήταν τα παλιά χρόνια το Εσωτερικό Θησαυροφυλάκιο, όπου φυλασσόταν τα χρήματα τα οποία προερχόντουσαν από όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας. Σήμερα φιλοξενεί μια πλούσια συλλογή όπλων.
Πλάι από το Kubealti, δηλαδή το Ντιβάνι, κάτω από τον Πύργο της Δικαιοσύνης (Adalet Kulesi) είναι η είσοδος για το Χαρέμι. Το πιο ενδιαφέρον σημείο του παλατιού.
Η λέξη χαρέμι προέρχεται από τα αραβικά και σημαίνει «απαγορευμένο». Ήταν η οικία της μητέρας του σουλτάνου, της βαλιντέ σουλταν, η οποία είχε το ανώτατο πρόσταγμα, των τεσσάρων συζύγων του (καντίν), των παλλακίδων, και των παιδιών του. Κανείς δεν είχε δικαίωμα να εισέρχεται εκτός από τον ίδιο το σουλτάνο και τους γιούς του. Στην οθωμανική αυτοκρατορία δεν ίσχυε η διαδοχή του πρωτότοκου γιου με συνέπεια ο οποιοσδήποτε γιός να μπορεί να γίνει σουλτάνος. Επιπλέον για να αποφευχθούν οι τυχόν εμφύλιες έριδες ο ανακηρυχθείς σουλτάνος είχε την υποχρέωση, βάσει νόμου, να δολοφονήσει τα αδέλφια του. Καθώς καταλαβαίνετε η μάχη ήταν λυσαλέα. Οι μανούλες μέσα στο χαρέμι τα έδιναν όλα: αν κέρδιζε ο δικός τους γιός θα γινόντουσαν δεύτερες στην ιεραρχία του κράτους με τεράστιες εκτάσεις στην προσωπική τους περιουσία και είχαν και το δικαίωμα να διατάζουν μέχρι και τον Μεγάλο Βεζύρη. Και τι δεύτερες στην ιεραρχία, κολοκύθια: δεν υπήρξε σουλτάνος στην ιστορία του Οθωμανικού κράτους που να κακοκάρδισε τη μανούλα του. Μόλις άρχιζε τα γνωστά «ξέρεις τι έχω περάσει εγώ για σένα», μούγγα ο Σουλτάνος «μάλιστα μαμά» έλεγε και υπάκουε. Αν έχαναν όμως, έχαναν και το γιό τους. Οι δολοπλοκίες του χαρεμιού λοιπόν ήταν ατελείωτες. Κάποτε όμως, με την πολύ δολοφονία αδελφών, έφτασε μια στιγμή που ο σουλτάνος πέθανε νέος από ασθένεια πριν προλάβει να τεκνοποιήσει. Πανικός! Πού να βρεθεί διάδοχος, που τους είχαν σφάξει όλους; Κάπως ξέμπλεξαν από το πρόβλημα, αλλά τους έγινε μάθημα: τέρμα οι δολοφονίες αδελφών. Τους έβαζαν στο «χρυσό κλουβί», δηλαδή σε κάποια χρυσοποίκιλτα διαμερίσματα του χαρεμιού, με δικό τους προσωπικό χαρέμι, αλλά με στειρωμένες οδαλίσκες, μη και γεννήσουν και αυτές και ξαναμπλέξουν. Τους απαγορευόταν επί ποινή θανάτου να εγκαταλείψουν τα διαμερίσματά τους. Ζούσαν έγκλειστοι και φυλακισμένοι μια ζωή τρυφηλότητας. Σε μερικούς από αυτούς έλαχε και έγιναν κάποια στιγμή σουλτάνοι. Ήταν ένας από τους λόγους της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: Οι άνθρωποι αυτοί, αποκομένοι, με απόλυτη έλλειψη πείρας και σχετικής εκπαίδευσης, έπρεπε να διαχειριστούν την τύχη μιας αυτοκρατορίας. Συνήθως κυβερνούσαν ρωτώντας τη μαμά τους. Ε, δεν ήταν και για σοβαρή επιτυχία το σύστημα αυτό, μια και η μαμα δεν πολυειχε ξεμυτισει απο το χαρεμι.
Το χαρέμι είναι ένας σωστός λαβύρινθος από διαδρόμους και αίθουσες. Για να μπει κανείς πληρώνει ένα δεύτερο εισιτήριο και γίνεται και μια ξενάγηση. Έχω την αίσθηση ότι αλλάζει κατά καιρούς η διαδρομή που κάνουν στους τουρίστες ανάλογα με το ποιές αίθουσες συντηρούν κάθε φορά. ( Ενώ την πρώτη φορά που επισκέφθηκα το χαρέμι είδα την τραπεζαρία του Αχμέτ Γʼ, από τότε δεν την ξαναπέτυχα στο τουρ).
Συνεχίζοντας την περιήγηση στο σύμπλεγμα του Τοπ Καπί, καλό είναι να μπείτε από την Τρίτη Πύλη των Ανακτόρων, την Bab I Saadet ή Πύλη της Ευτυχίας. Θα συναντήσετε μια αίθουσα την Arz Odasi, δηλαδή την αίθουσα των αιτήσεων, όπου τα μέλη του ανωτάτου συμβουλίου εξέφραζαν τα αιτήματά τους προς τον Σουλτάνο. Πίσω από αυτήν την αίθουσα βρίσκεται ένα θαυμάσιο μαρμάρινο οίκημα διακοσμημένο με περίτεχνα καλλιγραφικά σχέδια. Πρόκειται για τη βιβλιοθήκη του Αχμέτ Γʼ η οποία κατασκεύστηκε το 1719 και περιέχει πάνω από 4000 χειρόγραφα. (αν τη βρείτε ανοικτή θα είστε πολύ τυχεροί. Όσες φορές πήγα, πάντα κλειστή ήταν). Αριστερά βρίσκεται ο οίκος των λευκών ευνούχων, όπου τώρα εκτίθεται η συλλογή παλαιών ρολογιών οθωμανικών και ευρωπαϊκών. Πλάι στην έκθεση στα αριστερά σας βρίσκεται το Περίπτερο του Ιερού Μανδύα. (Hirka I Saadet), ο ιερότερος χώρος του παλατιου. Αν η Τρίτη αυλή στην οποία τώρα βρίσκεστε ήταν απαγορευμένη στους πολλούς, ο χώρος αυτός ήταν για τους λίγους των λίγων: Ακόμα και για τους σουλτάνους η αίθουσα αυτή άνοιγε μόνο τη 15η ημέρα του ραμαζανιού για να τιμηθεί η μνήμη του Προφήτη.
Ο ιερότερος θησαυρός είναι στο Περίπτερο είναι ο μανδύας του Προφήτη Μωάμεθ. Στην αίθουσα όπου φυλάσσεται μέσα σε χρυσό κιβώτιο, απαγορεύεται η είσοδος στον επισκέπτη, ο οποίος πάντως μπορεί να τον δει κοιτώντας μέσα από ένα τζάμι.
Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του παλατιού είναι το Θησαυροφυλάκιο (Hazine). Εδώ βρίσκονται συγκεντρωμένοι όλοι οι θησαυροί των σουλτάνων: Χλιδή απίστευτη. Τι θρόνοι χρυσοί, τι στιλέτα αδαμαντοκόλλητα, τι πανοπλίες με πολυτιμους λίθους, δε λέγεται. Θα δείτε ένα διαμάντι 86 καρατίων, το 5ο σε μέγεθος παγκοσμίως, το λεγόμενο διαμάντι του κουταλά, επειδή λέγεται ότι βρέθηκε στα σκουπίδια και αγοράστηκε από ένα παλιατζή έναντι τριών κουταλιών. Πάντως πολλά γυναικεία κοσμήματα δε θα δείτε, γιατί σε αντίθεση μα τους θησαυρούς των σουλτάνων και των βεζύρηδων οι οποίοι αποτελούσαν κρατική περιουσία και επέστρεφαν στο παλάτι μετά το θάνατό τους, τα κοσμήματα των γυναικών ήταν προσωπική τους περιουσία.
Πλάι στο Θησαυροφυλάκιο είναι τα υπνωτήρια των Ιπποκόμων εκστρατείας (Seferli Kogusu). Σήμερα εδώ εκτίθεται πλούσια συλλογή αυτοκρατορικών ενδυμάτων τα οποία διασώθηκαν δια μέσου των αιώνων χάρη στην πρακτική της φύλαξής τους σε σφραγισμένα μπαούλα. Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνεται και το καφτάνι του Μωάμεθ του Πορθητή.
Η τέταρτη αυλή είναι η πιο χαριτωμένη από όλες: περιλαμβάνει πολλούς μικρούς κήπους με τουλίπες συντριβάνια περίπτερα και μια μαγευτική θέα στη συμβολή Κερατίου με Βόσπορο. Τα περίπτερα δεν περιέχουν εκθέματα. Είναι όμως πολύ κομψα και όμορφα. Εκεί θα βρείτε και το εστιατόριο Konyali το οποίο έχει καταπληκτική θέα και πολύ καλό φαγητό, οπότε έτσι κουρασμένοι που θα είστε, πάρτε μια ανάσα τρώγωντας στα παλάτια των Σουλτάνων.
Ανάκτορο του Ντολμάμπαχτσέ:
:: TBMM Milli Saraylar Daire Ba
Έτερον ανάκτορο των Σουλτάνων. Βρίσκεται στην περιοχή Καμπατάς. Ονομάστηκε έτσι επειδή επιχωματώθηκε ένας κόλπος που υπήρχε και δημιουργήθηκε ένα πάρκο (= μπαχτσές). Το γέμισμα λέγεται ντολμά. Στον κήπο αυτό κτίστηκαν κάτι κιόσκια και κυνηγετικά περίπτερα. Αργότερα όμως ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζιτ, ο οποίος έκρινε ότι το Τοπ Καπί δεν προσέφερε πλέον μοντέρνες ανέσεις, τα γκρέμισε και άρχισε να κτίζει το ανάκτορο το οποίο ολοκληρώθηκε το 1856. Αυτό το κτίσμα δεν ακολούθησε τη φιλοσοφία του Τοπ Καπί, αλλά ακολούθησε δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα: μεγάλο, επιβλητικό και ογκώδες κτίριο. Αρχιτέκτονας υπήρξε ο αρμένιος Καραμπέτ Μπαλιάν, μαζί με το γιό του Νικογιόζ. Πρόκειται για δύο μέλη μια εξαιρετικά φημισμένης οικογένειας αρχιτεκτόνων οι οποίοι κόσμησαν την Κωνσταντινούπολη με πολλά όμορφα κτίρια. Πάντως από το κτίσιμό του και έπειτα δεν μακρημέρευσαν οι σουλτάνοι. Το 1922 το ανάκτορο πέρασε στη δικαιοδοσία του τουρκικού κράτους και χαρακτηρίστηκε εθνική κληρονομιά. Σε αυτό πέθανε ο Κεμάλ Ατατουρκ στις 10 Νοεμβρίου του 1938 στις 9.05 πμ. Όλα τα ρολόγια του παλατιού έχουν σταματήσει στην ώρα του θανάτου του.
Η κατασκευή του στοίχισε εκείνη την εποχή 5.000.000 λίρες τουρκίας το οποίο ειναι σημερινης ανάλογης αξίας με 35 τόνους χρυσού. 14 τόνοι χρυσού σε φύλλα χρησιμοποιήθηκαν για να στολιστούν τα ταβάνια του παλατιού. Τώρα θα μου πείτε που τα βρήκε όλα αυτά τα χρήματα ο Σουλτάνος, ενώ παράπαιε η αυτοκρατορία του; Με δάνεια, είναι η απάντηση, και συνεπώς η εξάρτηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας από τον εξωτερικό παράγοντα αυξανόταν ολοένα.
Το παλάτι διαθέτει 285 δωμάτια, 6 χαμάμ και 6 εξώστες και 68 τουαλέτες. Εντυπωσιακή είναι η «κρυστάλλινη σκάλα» φτιαγμένη από μπρούτζο και κρύσταλλο μπακαρά, καθώς και ένας βαρύτιμος πολυέλαιος, ο μεγαλύτερος του κόσμου, ο οποίος ζυγίζει 4,5 τόνους και ήταν δώρο της βασίλισσας Βικτώριας. Γίνονται δύο ξεναγήσεις η μία περιλαμβάνει το χαρέμι και η άλλη το Selamlik δηλαδή τον χώρο των ανδρών. Προτιμείστε τη δεύτερη, είναι πιο εντυπωσιακή. Θα ευχαριστηθείτε χλιδή, ως εκεί που δεν παίρνει άλλο.
Attachments
Last edited by a moderator:
