Μελωδίες, ρυθμοί, χρώματα και ηχοχρώματα της λατινοαμερικάνικης μουσικής

[Bahari]

Λατινοαμερικάνικη μουσική λοιπόν… μια μουσική που πάντα είναι στη μόδα και που τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες επιτυχίες από αυτή τη μεριά του κόσμου βρίσκονται στο προσκήνιο.

Εδώ όμως προτείνω να μην ασχοληθούμε με το «εμπορευματοποιημένο» λάτιν, με τραγούδια δηλαδή που λόγω του χαρούμενου ρυθμού τους «πουλάνε» τρελά, κυρίως το καλοκαίρι και τις απόκριες, ή με τραγούδια των οποίων το ηχόχρωμα, ο ρυθμός και γενικότερα η αίσθηση θυμίζουν αμερικάνικη ή ευρωπαϊκή μουσική, ΑΛΛΑ με τη μουσική που αγγίζει την ψυχή και το συναίσθημα των λαών της Λατινικής Αμερικής, μουσικές παραδοσιακές, αλλά και νεώτερες, αντιπροσωπευτικές των διαφορετικών μουσικών στυλ (salsa, bolero, son, cumbia, candombe, tango, rumba, vallenato, μουσική των Άνδεων…) της κεντρικής και νότιας Αμερικής.

Μουσικές που προέκυψαν από τη ζύμωση της ευρωπαϊκής μουσικής παράδοσης με τον αφρικανικό μουσικό πολιτισμό και τη μουσική των αυτόχθονων λαών και επηρέασαν τη μουσική σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Καθώς επίσης και μουσικές που επηρεάστηκαν από την ταραχώδη ιστορία της Λατινικής Αμερικής, τραγούδια δηλαδή που κουβαλάνε στους στίχους και στους ρυθμούς τους όλη την πρόσφατη ιστορία αυτών των χωρών.

 

[Bahari]

Λέω όμως να ξεκινήσουμε με λατινοαμερικάνικη μουσική μπαρόκ (ναι, υπάρχει και τέτοια ). Έφτασε στην Αμερική μαζί με τους πρώτους Ισπανούς και χρησιμοποιήθηκε, όπως και άλλα είδη τέχνης, για τον εκχριστιανισμό των γηγενών πληθυσμών.

Μόλις τρία χρόνια αφότου οι κονκισταδόρες κατέλαβαν την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αζτέκων, Τενοτστιτλάν (Tenochtitlán), ιδρύθηκε στο Texcoco μια σχολή μουσικής στην οποία οι αυτόχθονες μάθαιναν να αντιγράφουν και να τραγουδούν πολυφωνική θρησκευτική μουσική, να κατασκευάζουν και να παίζουν μουσικά όργανα και να συνθέτουν θρησκευτικούς ύμνους.

Η Πόλη του Μεξικού, η Λίμα, το Καράκας και αργότερα η πόλη Τσάρκας (η σημερινή Σούκρε της Βολιβίας), η Μπογκοτά, το Κίτο, η Αβάνα και το Μπουένος Άιρες υπήρξαν σημαντικά μουσικά κέντρα κατά το 16ο και 17ο αιώνα.

Μουσική μπαρόκ από το Περού:


Μουσική μπαρόκ από τη Βολιβία:(εκπληκτικό πάντρεμα μελωδιών, ρυθμών και οργάνων)

 

[galat]

Ένα μεγάλο ευχαριστώ.

Η αγαπητή σε όλους Bahari, συνδυάζοντας την μουσική της παιδεία με την αγάπη και την ευαισθησία για τις μουσικές του κόσμου, μας δίνει για άλλη μία φορά την δυνατότητα να ταξιδέψουμε μαζί της στον υπέροχο κόσμο της μουσικής των λαών. Αυτή την φορά των λαών της Λατινικής Αμερικής. Είμαι σίγουρος ότι εκφράζω τις σκέψεις πολλών, εάν πω ότι είμαστε χαρούμενοι για την πρωτοβουλία της αυτή και ότι την ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας κάνει.


Τρεις θρύλοι στην μουσική συσκευασία του ενός τραγουδιού.

Καθώς επίσης και μουσικές που επηρεάστηκαν από την ταραχώδη ιστορία της Λατινικής Αμερικής, τραγούδια δηλαδή που κουβαλάνε στους στίχους και στους ρυθμούς τους όλη την πρόσφατη ιστορία αυτών των χωρών.

Η φίλη Bahari μπορεί να ξεκίνησε τη μουσική της παρουσίαση από τα πρώτα χρόνια της επαφής των αυτόχθονων πληθυσμών της Αμερικής με τον Ευρωπαϊκό «πολιτισμό» (ο πολιτισμός τίθεται σε εισαγωγικά, γιατί η πρώτη αυτή επαφή κάθε άλλο παρά πολιτισμένη ήταν), εγώ όμως θα ξεκινήσω συμβολικά την δικιά μου συμβολή στο μεγάλο και αγαπητό κεφάλαιο της Λατινοαμερικάνικης μουσικής παράδοσης με την πρόσφατη ιστορία των τελευταίων 50 χρόνων και συγκεκριμένα με ένα τραγούδι θρύλο :

Haste Siempre Comandante Che Guevara

​

Το τραγούδι αυτό γράφτηκε από τον Κουβανό Carlos Puebla το 1965 για τον άνθρωπο, που παράτησε τη ζεστή καρέκλα της εξουσίας για να πεθάνει μαχόμενος για τα πιστεύω του στα βουνά της Βολιβίας και να γίνει έτσι το σύμβολο αμφισβήτησης κάθε νεανικού μυαλού σε όλες τις γωνιές του πλανήτη.

Διάλεξα όμως το τραγούδι αυτό, όχι μόνο για τον μεγάλο συμβολισμό που διαθέτει, αλλά συγχρόνως γιατί η συγκεκριμένη εκτέλεση συνδέεται άμεσα με δύο άλλους θρύλους της Λατινικής Αμερικής. Εκτελεστές του τραγουδιού είναι οι Compay Segundo και ο Victor Jara.

Για τον Compay Segundo δεν χρειάζεται να πω τίποτα αυτή την στιγμή. Είναι σε όλους γνωστός και αγαπητός και είμαι σίγουρος ότι θα αναφερθούμε μουσικά πολλές φορές σε αυτόν.

Όμως για τον Victor Jara νιώθω υποχρέωση να πω δύο λόγια, γιατί και αυτός είναι ένας θρύλος με τεράστιο συμβολισμό από μόνος του. Ο Victor Jara είναι το σύμβολο της Χιλής του Αλιέντε και μετέπειτα σύμβολο της ηρωικής αντίστασης ενάντια στη χούντα του Πινοσέτ. Ο Victor Jara υπήρξε δάσκαλος, θεατρικός παραγωγός, ποιητής, τραγουδιστής και συνθέτης. Υπήρξε ένθερμος και δραστήριος υποστηρικτής του βραχύβιου σοσιαλιστικού πειράματος του Αλιέντε. Ο Victor Jara ίδρυσε του μουσικό κίνημα "Νέο Χιλιανό τραγούδι", που έδοσε μια νέα πνοή στην λαϊκή μουσική της χώρας του. Συνελήφθη από τους πρώτους τον Σεπτέμβριο του 1973, αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας και οδηγήθηκε μαζί με χιλιάδες άλλους συναγωνιστές του στο Εθνικό Στάδιο. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συγκρατούμενών του, μαρτυρίες που πέρασαν στο μύθο, ο Victor Jara προκειμένου να εμψυχώσει τον κόσμο τραγουδούσε συνεχώς μέχρι να πεθάνει το επαναστατικό τραγούδι «venceremos» (θα νικήσουμε), ενώ οι βασανιστές του προκειμένου να τον σταματήσουν του έσπασαν διαδοχικά τα δάκτυλα των χεριών, τους καρπούς των χεριών, τα πόδια και τα πλευρά. Στο τέλος τον εκτέλεσαν με την μέθοδο της ρώσικης ρουλέτας και πέταξαν στο πτώμα του στους δρόμους του Σαντιάγκο.

Ο Victor Jara έγινε παγκόσμιο σύμβολο του αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την πάλη ενάντια στην χούντα του Πινοσέτ, που έμεινε στην εξουσία για 27 ολόκληρα χρόνια.

 

[Bahari]

Ο Victor Jara ίδρυσε του μουσικό κίνημα "Νέο Χιλιανό τραγούδι", που έδοσε μια νέα πνοή στην λαϊκή μουσική της χώρας του.

Και μια και αναφερθήκαμε στο "Νέο Χιλιανό Τραγούδι" (Nueva Canción Chilena), που ανανέωσε την παράδοση των τροβαδούρων της Λατινικής Αμερικής, δίνοντας έμφαση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και αντανακλώντας τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες τους, ας ακούσουμε τη Χιλιανή Violeta Parra στο πιο διάσημο τραγούδι της το Gracias a la vida que me ha dado tanto (ευχαριστώ τη ζωή που μου έδωσε τόσα).

 

[galat]

Η μουσική του Περού και των Άνδεων είναι από τις πιό χαρακτηριστικές της Λατινικής Αμερικής, αλλά και από τις πιό γνωστές παγκοσμίως. Ίσως το πιό γνωστό τραγούδι του Περού είναι το El Condor Pasa, το οποίο γράφτηκε το 1913 από τον Περουβιανό συνθέτη Daniel Alomia Robles. To παραθέτουμε εδώ σε μιά παλιά, ευρέως γνωστή και διαδεδομένη εκτέλεσή του (από τις δεκάδες εκτελέσεις που θα βρείτε στο youtube) από τους Los Incas με τα χαρακτηριστικά περουβιάνικα φλάουτα Zampona.

Όμως πιστεύω ότι δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε το τραγούδι αυτό, εάν δεν ακούσουμε και την εκτέλεση που το έκανε γνωστό σε όλο τον κόσμο. Tην εκτέλεση των Simon & Cartfankel του 1970, από τον δίσκο τους Bridge over troubled water, στην οποία έχουν προστεθεί αγγλικοί στίχοι.

I'd rather be a sparrow than a snail
Yes i would, if i could, i surely would
I'd rather be a hammer than a nail
Yes i would, if i only could, i surely would

Away, i'd rather sail away
Like a swan that's here and gone
A man gets tied up to the ground
He gives the world its saddest sound
Its saddest sound

I'd rather be a forest than a street
Yes i would, if i could, i surely would
I'd rather feel the earth beneath my feet
Yes i would, if i only could, i surely would

 

[galat]

Από το Περού περνάμε στο αγαπητό Μεξικό και πιό συγκεκριμένα στην πατρίδα των εξεγερμένων φτωχών αγροτών, του υποδιοικητή Μάρκος και των ζαπατίστας. Από την περιοχή Chiapas και την Oaxaca θα ακούσουμε δυό πολύ ωραία γιορταστικά τραγούδια :


1. Cantares de la malincha

2. Valse chiapanecas

Υ.Γ. Και λίγη λογοτεχνία : Μιάς και είμαστε στους Τσιάπας θα πω δυό λόγια για ένα περίεργο αλλά ενδιαφέρον βιβλίο. Δεν πάει για λογοτεχνικό βραβείο, αλλά είναι πρωτότυπο και σίγουρα θα μάθει κανείς αρκετά πράγματα για την περιοχή. Είναι ένα πολιτικό-αστυνομικό μυθιστόρημα γραμμένο από τέσσερα χέρια.... Ο εξεγερμένος υποδιοικητής Μάρκος σε συνεργασία με τον γνωστό Μεξικάνο συγγραφέα Πάκο Ιγνάσιο Ταϊμπο ΙΙ γράφουν εναλλάξ τα κεφάλαια αυτού του βιβλίου, που λέγεται "Ανήσυχοι νεκροί". Όπως και σε όλη τη λογοτεχνία της Λατινικής Αμερικής οι νεκροί κυκλοφορούν εντελώς φυσικά ανάμεσά μας....

 

[Bahari]

Και μια και είμαστε στο Μεξικό ας ακούσουμε τους mariachis, με τις χαρακτηριστικές ενδυμασίες τους, σύμβολο της μεξικανικής κουλτούρας, που συνοδεύουν εδώ και αιώνες τους Μεξικάνους σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ζωής τους (γάμους, βαπτίσεις, κηδείες, γενέθλια, γιορτές).

Στις αρχές του 20ου αιώνα η αριστοκρατία περιφρονούσε τη μουσική των mariachis, γι’αυτό κι εκείνοι είτε έπαιζαν στις πλατείες των χωριών διασκεδάζοντας τους χωρικούς, είτε τραγουδούσαν σερενάτες στις αγαπημένες τους. Λέγεται ότι από τη στιγμή που έπαιξαν σε μια γιορτή του τότε προέδρου Porfirio Díaz, θεωρήθηκαν "γραφικοί" και άξιοι να παίξουν και για την αστική τάξη. Τα τραγούδια τους αντικατοπτρίζουν τα πιο βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα, τις χαρές και τις λύπες των Μεξικανών και υμνούν τον έρωτα και την αγάπη προς την πατρίδα τους.

Αρχικά χρησιμοποιούσαν μόνο βιολιά, βιχουέλας, κιθάρες και άρπες και ερμήνευαν μουσικές και ρυθμούς που προέρχονταν από το Jalisco και γενικότερα από το δυτικό Μεξικό, αλλά από τη δεκαετία του 1930 πρόσθεσαν διάφορα πνευστά όργανα (κυρίως τρομπέτες) και στο ρεπερτόριό τους συμπεριέλαβαν παραδοσιακή μουσική: rancheras, corridos, huapangos, jarochos και μεξικάνικα βαλς.

Ας ακούσουμε το συγκρότημα Mariachi Vargas από το Tecalitlán (http://en.wikipedia.org/wiki/Vargas_de_Tecalitlán) που ιδρύθηκε το 1897 και θεωρείται το πιο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα μουσικής mariachi.


Και χορός...

 

[Bahari]

Η cumbia είναι ένας χαρακτηριστικός ρυθμός της Κολομβίας που συναντάται με μικρές παραλλαγές και στο Μεξικό, τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή, τη Χιλή, το Περού και αλλού.

Γεννήθηκε στα τέλη του 17ου αιώνα και κατάγεται από τους ρυθμούς και τις μουσικές των αυτοχθόνων, των αφρικανών σκλάβων και, σε μικρότερο βαθμό, των ευρωπαίων. Είναι, λοιπόν, καρπός της μίξης τριών πολιτισμών που είναι εμφανής τόσο στο χορό και στις χαρακτηριστικές φορεσιές αυτών που τον χορεύουν, όσο και στους στίχους και τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται.

 

[galat]

Cumbia del Mole

Περνάμε συνειρμικά στην Lila Downs και στο τραγούδι Cumbia del Mole, ένα τραγούδι για την γνωστή καυτερή σάλτσα με σοκολάτα, με την οποία συνοδεύουν τα φαγητά τους στην Puebla και στην Oaxaca στο Μεξικό.

 

[romantic woman]

Μπράβο παιδιά!!είχα καιρό να επισκεφθώ το γκρούπ σας κι έτσι άκουσα μαζεμένα πολλά τραγούδια!εκπληκτικά και φυσικά το κορυφαίο το τραγούδι για τον Τσε...
Νάστε καλά και για τις χρήσιμες πληροφορίες που μας δίνετε!

 

[Bahari]

Το vallenato είναι ένα μουσικό είδος της Κολομβίας με αφρο-ισπανική καταγωγή που είναι εξαιρετικά δημοφιλές και σε άλλες γειτονικές χώρες όπως η Βραζιλία, ο Παναμάς και ο Ισημερινός. Παραδοσιακά ερμηνεύεται με τρία όργανα: διατονικό ακορντεόν, guacharaca (ένα ξύλο με εγκοπές το οποίο το ξύνει με μια "χτένα" ο guacharaquero) και ένα μικρό τύμπανο από δέρμα αιγοπροβάτων. Σήμερα όμως χρησιμοποιούνται και άλλα όργανα: κιθάρα, φλάουτο, ηλεκτρικό μπάσο, κόνγκας κά.

Το πιο σημαντικό φεστιβάλ μουσικής vallenato γίνεται από το 1968 στο Valledupar (πόλη από την οποία πήρε το όνομά του το vallenato).
Ας ακούσουμε τον Alejandro Durán, τον πρώτο νικητή/βασιλιά σε αυτό το διαγωνισμό:


και τον περσινό νικητή του διαγωνισμού:

 

[galat]

To τραγούδι Querer, αφιερωμένο στον φίλο Γ.Π., που όλο το Σαββατοκύριακο στο αυτοκίνητο δεν μας άφησε να ακούσουμε οτιδήποτε άλλο πέρα από Cirque du Soleil.