Γνωστή για τις παλαιολιθικές, αλλά και τις νεολιθικές εντυπωσιακές σπηλιές της, η Ματέρα, που βρίσκεται στη μύτη της ιταλικής «μπότας», θα αποτελέσει για το 2019 την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, μαζί με το Πλόβντιβ της Βουλγαρίας.
Στην επαρχία Μπαζιλικάτα, στα σύνορα με την Απουλία, αποτελεί αγαπημένο προορισμό για Ιταλούς και ξένους. Καθόλου τυχαία, καθώς η ιστορία της εκτείνεται περί τα 30.000 χρόνια πίσω…
Το χαρακτηριστικό της Ματέρα είναι τα «σάσσι», δηλαδή τα σπίτια – σπηλιές, σκαμμένα μέσα στο βράχο, τα οποία χρονολογούνται από την προϊστορική περίοδο και εικάζεται ότι αποτελούν έναν από τους πρώτους τόπους στον οποίο εγκαταστάθηκαν άνθρωποι στον γεωγραφικό χώρο της Ιταλίας.
Σε ορισμένα στενά δρομάκια της Παλιάς Πόλης, ο περιηγητής περπατά ουσιαστικά στη στέγη του… από κάτω σπιτιού, στοιχείο σχεδόν μοναδικό για πόλη η οποία κατοικείται μέχρι και σήμερα.
Τα πράγματα βέβαια στη Ματέρα δεν έμοιαζαν πάντα… ρομαντικά. Οι δυσκολίες του να ζει κανείς σε μία πόλη στην οποία σπίτια, εκκλησίες, καταστήματα συνδέονται με στενές σειρές σκαλιών είναι προφανείς. Επιπλέον, κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα η Ματέρα μοιραζόταν τη μοίρα της υπανάπτυξης και της φτώχειας της νότιας Ιταλίας, με ανθρώπους να ζουν σε πέτρινα σπίτια ή …σπηλιές του ενός δωματίου, χωρίς θέρμανση ή υδραυλικά συστήματα.
Το 1952 η κυβέρνηση της Ιταλίας νομοθέτησε υποχρεωτικά τη μεταφορά των περισσότερων κατοίκων σε σύγχρονα κτήρια στην κορυφή του λόφου, στη λεγόμενη «Νέα Ματέρα» και ο αρχαίος οικισμός παρήκμασε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80.
Η ανακήρυξή του, ωστόσο, το 1993, σε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, αναζωογόνησε τον τόπο. Οι άνθρωποι άρχισαν να εκσυγχρονίζουν τα παλιά πέτρινα σπίτια και να τα μετατρέπουν – πολλές φορές – σε πολυτελή ξενοδοχεία.
Οι νωπογραφίες (fresco) στους τοίχους των εκκλησιών της Ματέρα είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και την κατάσταση επιτείνουν οι τουρίστες, οι οποίοι τις ακουμπούν, οπότε σε περίπτωση που την επισκεφθείτε, αποφύγετέ τις… στενές επαφές. Κάποιες από αυτές έχουν φθαρεί μάλιστα σε βαθμό εξαφάνισης.
Απαραίτητα για την επίσκεψή σας είναι άνετα παπούτσια κατάλληλα για περπάτημα και κουράγιο για πεζοπορία, αφού οι τέσσερις τροχοί θα μείνουν αναγκαστικά πίσω.