-
Η αναδρομή στο παρελθόν συνεχίζεται! Ψηφίστε την Ταξιδιωτική Ιστορία του μήνα για τους μήνες Δεκέμβριο 2019 - Φεβρουάριο 2020!!
Πακιστάν "Μη ξεχάσεις ν'αγοράσεις σεντόνια και πετσέτες για τα προικιά!" (by hydronetta & isabelle)
- Thread starter hydronetta
- Ημερομηνία δημιουργίας
hydronetta
Member
- Μηνύματα
- 4.152
- Likes
- 14.442
- Επόμενο Ταξίδι
- ???
- Ταξίδι-Όνειρο
- όπου δεν έχω πάει
"Ισπάτα"! Στους Kalash
Ανατρέχοντας σε αναφορές στο διαδίκτυο διάβασα ότι η διαχρονική επίδραση του ελληνο-βακτριανού βασιλείου των ελληνιστικών χρόνων στην Κεντρική Ασία διαμόρφωσε “ελληνογενείς” (sic) εθνοτικές ομάδες όπου οι συγγραφείς εντάσσουν τους Kalash αλλά και τους περιβόητους Παστούν του Αφγανιστάν και του Βορειοδυτικού Πακιστάν.
Διότι πώς αλλοιώς εξηγείται το χαρακτηριστικό καπέλο, ίδιο κι απαράλλακτο με την μακεδονική καυσία, πώς αιτιολογείται η παρουσία συγγενών λέξεων στη γλώσσα και των δύο εθνοτικών ομάδων με τα ελληνικά και πως τεκμηριώνονται διαφορετικά οι αναφορές σε αρχαϊκές θεότητες σχεδόν ταυτόσημες με το αρχαιοελληνικό δωδεκάθεο (έστω κι αν η δεύτερη ομάδα είναι εξισλαμισμένη). Κι αφού αναφέρεται και στις προφορικές τους παραδόσεις, ε τότε οι Kalash είναι μακρινοί απογόνοι των στρατιωτών του Μ.Αλεξάνδρου που παρέμειναν στις περιοχές αυτές.
Κι αν για τους Παστούν ουδείς αρχαιολάτρης δεν θα αισθανόταν σήμερα περήφανος να θεωρείται πρόγονος (Ταλιμπάν ένεκα, άρα απεταξάμην), εντούτοις τους πολυθεϊστές Kalash σπεύσαμε να τους οικειοποιηθούμε ως μακρινούς συγγενείς.
Όμως για το μείζον ζήτημα αν είναι απόγονοι των Μακεδόνων οι Kalash, τα πράγματα σκουραίνουν. Από τις πάμπολλες μελέτες γενετικού υλικού, η πιο πρόσφατη υποστηρίζει ότι οι Kalash ζουν ουσιαστικά απομονωμένοι εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια, αφότου αποκόπηκαν από έναν κοινό πρόγονο στην Ευρασία. Έχουν μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με παλαιολιθικούς κυνηγούς-συλλέκτες της Σιβηρίας και δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται κάποια επιμιξία με πληθυσμούς ευρωπαϊκής καταγωγής.
Γενετικές μελέτες, προφορική παράδοση, καλά όλ'αυτά, αλλά εγώ πώς εισέπραξα αυτή την υποτιθέμενη “αδελφοσύνη” από την αλληλεπίδραση μαζί τους; (που δεν αποτελεί βέβαια επιστημονικό τεκμήριο)
Η αντίδραση στο άκουσμα “Yunan” ήταν υποτονική έως κι αδιάφορη.
Μπορεί βέβαια να είναι λόγω κουλτούρας όχι ιδιαίτερα διαχυτικοί κι επιφυλακτικοί με κάθε ξένο. Ούτε εναγκαλισμοί, ούτε φιλιά στα μακρινά υποτιθέμενα “αδέλφια”, ούτε αναφορές στο Μεγαλέξανδρο.
Kι αν κάπου υπήρχε κάποιες φορές σχετικά θερμότερη υποδοχή, οφειλόταν μάλλον στο γεγονός ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες, χάρις στις ακάματες προσπάθειες του εκπαιδευτικού Θανάση Λερούνη, οι Kalash απέκτησαν (με ελληνικά κονδύλια) υποδειγματικότατο σχολείο - υγειονομικό σταθμό και μουσείο. Για να μην σβήσει η παράδοσή τους.
Αυτό οφείλω να το καταλογίσω ως (παραδόξως) θετικό για τη χώρα μας: αρωγή σε μια μειονοτική ομάδα που συρρικνώνεται συνεχώς κι επιβιώνει σαν μοναχικός βράχος στη θάλασσα του Ισλάμ χωρίς καμιά εμφανή διάθεση να τους καπελώσουν πολιτισμικά.
Συγκινήθηκα βαθύτατα σαν στα βιβλία που σήμερα διδάσκεται η γλώσσα τους ήταν τυπωμένο το σήμα: Hellenic Aid. Κρίμα που οι συνθήκες με τους Ταλιμπάν το έφεραν έτσι ώστε ν'αποχωρήσουν άρον άρον οι έλληνες εθελοντές από την περιοχή. Θα ήταν τουλάχιστον για μας μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών.
Ενώ οι μουσουλμάνοι έχουν κατακλύσει τις κοιλάδες τους, ορέγονται τα “άπιστα” άρα “εύκολα” κοριτσόπουλά τους κι έχουν αρχίσει τα κηρύγματα του Κορανίου, εκείνοι στην πλειονότητά τους παραμένουν πεισματικά προσκολλημένοι στη πολυθεϊστική θρησκεία και τις παραδόσεις τους. Για πόσο ακόμα; Η φυλή φυλλορροεί από άνδρες και γυναίκες που αποφασίζουν να αλλαξοπιστήσουν και να παντρευτούν μουσουλμάνους.
Η διαδρομή προς τις κοιλάδες των Kalash (συνοδεία πάντα ενόπλου) ήταν σχετικά σύντομη, όχι χωρίς ευτράπελα.
Αρχικά μας έκανε εντύπωση ότι για πρώτη φορά συναντήσαμε γυναίκες με μπούρκες. Διόλου παράδοξο αν σκεφτεί κανείς ότι φυλετικά συγγενεύουν σ'αυτή τη γωνιά της χώρας με το Αφγανιστάν. Αν κι εδώ έχουν μια τσαχπινιά στις χρωματικές επιλογές τους: μπούρκες πράσινες, καφέ, λευκές...
Ο χωματόδρομος προς τις κοιλάδες ήταν σκαμένος στην άκρη του βράχου μόλις εκατοστά από το κενό που οδηγούσε στην αγκαλιά του ορμητικού χειμάρρου. Απέφευγα συστηματικά να ελέγχω την απόσταση της ρόδας από το κενό δεδομένου του σαθρού του εδάφους, μνημονεύοντας όλο το αγιολόγιο για καλή τύχη.
Η τύχη δεν απόλυτα με το μέρος μας καθώς ήδη στα πρώτα χιλιόμετρα συναντήσαμε το πρώτο εμπόδιο. Το grader που έκανε συντήρηση του δρόμου είχε καθηλωθεί παίρνοντας απότομη κλίση μπλοκάροντας παντελώς την δίοδο αυτοκινήτων ένθεν κακείθεν.
Απελπισία; μα όχι, διότι όπως έχω σχολιάσει αλλού οι πακιστανοί του βορρά έχουν μάθει να ζουν με τις αναποδιές. Αφού αποχαιρετήσαμε τον καλό μας Kachu που αναγκαστικά θα έμενε στο κατόπι μαζί με το αμάξι, εμείς και καμιά ντουζίνα ντόπιοι σέρνοντας από σακιά με πραμάτειες μέχρι κότες, προσπεράσαμε το εμπόδιο πεζή.
Ένα συνονθύλευμα ανθρώπων, αποσκευών, κοτόπουλων επιβιβαστήκαμε κατά ομάδες στη συνέχεια σε καρότσα μέχρι στην επόμενη στάση.
Ναι, καλά διαβάσατε επόμενη στάση!
Διότι δεν έφτανε το grader, αλλά το ορμητικό ρέμα άρχισε να αποδομεί και τις βάσεις της ξύλινης γέφυρας που έπρεπε να διασχίσουμε οδικώς σε κάποιο σημείο. Ξανά οι αποσκευές ανα χείρας, διάσχιση της γέφυρας πεζή κι επιβίβαση σε νέο συμβατικό όχημα για να φτάσουμε τελικά στο χωριό Bumburet σε μια από τις 3 κοιλάδες των Kalash.
Αφού τακτοποιηθήκαμε στον ξενώνα που θα μας φιλοξενούσε για 2 βραδιές, βγήκαμε για μια βόλτα στον “μουσουλμανικό τομέα” του χωριού.
Σοφά σκεπτόμενοι από αρχαιοτάτων χρόνων οι Kalash έχτισαν τα ενδιαιτήματά τους στις πλαγιές. Αντίθετα οι νεόκοποι έποικοι έχτισαν στα χαμηλά, δίπλα από το ρέμα. Κι εδώ επιβεβαιώνεται πανηγυρικά ο λαϊκός αοιδός: “με παράσυρε το ρέμα”. Διότι χρειάστηκε μια γενναία νεροποντή τη περσινή χρονιά για να αλλάξει κοίτη το ρέμα και να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του σπέρνοντας την καταστροφή.
Μικρομάγαζα, φούρνοι και χαιρετούρες με τους ηλικιωμένους μουσουλμάνους όσο το άγρυπνο μάτι μας αναζητούσε κάποια φιγούρα Kalash.
Εδώ θα κάνω την παρένθεση ότι τα περί ευθυτενών, ξανθών, ανοιχτομάτηδων Kalash είναι φούμαρα. Απ'όλα είχε ο μπαξές και σίγουρα όχι ξανθομάλληδες.
Οι άνδρες Kalash ενδυματολογικά δεν διαφέρουν από τους λοιπούς πακιστανούς σε αντίθεση με τις γυναίκες τους.
Χάρηκα μάλιστα πολύ που οι Kalash δεν είναι ιμιτασιόν. Σε αντίθεση με άλλες φυλές σ'άλλες γωνιές του πλανήτη που έχουν καταντήσει “τσίρκο” προς τέρψη των τουριστών, εκεί οι γυναίκες φοράνε τις παραδοσιακές τους φορεσιές σαν κομμάτι της καθημερινότητάς τους.
Όλες τους ήταν ντροπαλές στο φακό της μηχανής. Όμως ακόμα δεν είχαμε γίνει επίσημα καλοδεχούμενοι.
Στη βόλτα μας εκείνο το απόγευμα στο χωριό συναντήσαμε λιγοστές ηλικιωμένες, κοριτσόπουλα,
αλλά η πιο συγκινητική στιγμή ήρθε σαν ανταμώσαμε το δάσκαλο του χωριού, ο μόνος του οποίου το πρόσωπο φωτίστηκε σαν αναφέραμε ότι είμαστε Έλληνες. Χαμογέλασε και μας καλωσόρισε στη γλώσσα του : “ισπάτα” (κάποιοι θεωρούν ότι έχει ρίζες από το ελληνικό ασπάζομαι). Μαζί με τη γυναίκα του μετά βίας είπαν δυό τρεις λέξεις στα ελληνικά και μας προσκάλεσε να επισκεφθούμε το σχολείο την επομένη μιας και ήταν κλειστό.
Ακολούθησε ένας αγώνας (με νικήτρια την Ισαβέλα) να απαθανατήσουμε δυό κοπελιές στην όψιμη εφηβεία τους που περιφέρονταν ασκόπως αλλά ηδιπαθώς, διασκεδάζοντας αμήχανα σαν τις καλοκοίταζαν οι άνδρες μουσουλμάνοι.
Σε αντίθεση με τις γυναίκες μουσουλμάνες που ειδικά στις περιοχές αυτές απαγορεύεται να συγχρωτίζονται με μη συγγενικούς άνδρες, οι γυναίκες των Kalash απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. Πιθανολογήσαμε ότι πρόκειται για κοπέλες που έχουν εμμηνόρροια, καθώς καθε γυναίκα με περίοδο εξοβελίζεται από το χωριό και στέλνεται στο "bashaleni", ειδικό κτήριο όπου παραμένει μέχρι να ανακτήσει την "καθαρότητα" της (κι όπου επίσης γεννά).
Με ένα ουρανό βαρύ που προμήνυε βροχή επιστρέψαμε στον ξενώνα.
Με τους δρόμους σ'ένα άθλιο χάλι αποφασίσαμε ότι θα περιορίσουμε την επομένη την επίσκεψή μας στα κοντινά χωριά της κοιλάδας Bumburet.
Bρεθήκαμε εκεί λίγες μέρες πριν την ανοιξιάτικη γιορτή των Kalash. Παρά το φολκλορικό ενδιαφέρον προτιμήσαμε να αποφύγουμε την πολυκοσμία και να βιώσουμε την απλή καθημερινότητα των κατοίκων.
Δια χειρός isabelle
"Να πάει κανείς στους Καλάς ή να μην πάει;"
Ιδού το αμλετικό υπαρξιακό δίλημμα που μας ταλάνισε (όχι για πολύ, είναι αλήθεια!) όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε εν Αθήναις το πακιστανικό δρομολόγιο επί χάρτου. Με την απαγωγή του Λερούνη νωπή στις μνήμες μας, και την περιοχή των Καλάς ένα τσιγάρο δρόμο από το Αφγανιστάν και, εξ αυτού, εμφανιζόμενη μονίμως ως φτου κακά don't travel for any reason στους διάφορους χάρτες των στειτ ντιπαρτμεντ, φόρειν όφφις και λοιπών στρατοκρατικών δυνάμεων, ε, όσο να'ναι ένα κάποιο σφίξιμο στην καρδιά το αισθάνεσαι, τουλάχιστον ως αρχικό ρεφλέξ .
Και καλά το γουρουνάκι που είχε ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός πριν τρία χρόνια όταν, με περίσσιο θράσος, πήγε να κουνήσει την τιρμπουσόν ουρά του ακριβώς κάτω από τη μύτη των ταλιμπάν στην Καμπούλ, αδιαφορώντας μάλιστα για το γεγονός ότι η χοιρινή του υπόσταση αποτελεί εξ ορισμού κόκκινο πανί για κάθε αλλαχοσεβούμενη χώρα. Γνωστής αμυαλιάς ως γουρούνι, και αποθρασυμένο μάλιστα από την επιτυχή έκβαση της πρώτης του αποκοτιάς, ήταν βεβαίως πανέτοιμο να επαναλάβει την απερισκεψία του χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις (μη σας πω και χωρίς πρώτες). Όλα στο βωμό της ταξιδιωτικής του βουλιμίας!
Εγώ όμως, μια σοβαρή μυαλωμένη γυναίκα, ειδικότερα γνωστή για τη μνημιώδη ταξιδιωτική μου εγκράτεια και, συν τοις άλλοις, αρείας και ευγενικής καταγωγής, τι δουλειά είχα να ρισκάρω να εμφανιστώ ξαφνικά στα δελτία ειδήσεων με πορτοκαλί περιβολή, υποχρεώνοντας τους γέροντες γονείς μου να παρακολουθήσουν τον αποκεφαλισμό μου σε απ' ευθείας μετάδοση από τον Αντένα ή τον Σκάι, πιθανόν ακόμα και σε εκπομπή του Μπογδάνου; Ειδικά το τελευταίο, επιβαρυμένο μάλιστα με την προοπτική του σχολιασμού του θανάτου μου από τον Πορτοσάλτε όπως καταλαβαίνετε με είχε δικαιολογημένα παραλύσει από φρίκη. Πόσο επιθανάτιο ρεζιλίκι να ρισκάρω πια για να γνωρίσω από κοντά τους Καλάς;
Μετά λοιπόν από σχετική μελέτη και διαβούλευση, καταλήξαμε με τον Παναγιώτη στην εξής, ας πούμε, σολομώντεια λύση: Θα πηγαίναμε μεν στους Καλάς αλλά
1. όχι στη διάρκεια κάποιου ετήσιου φεστιβάλ όπου μαζεύεται η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα, δηλαδή ένας σκασμός πακιστανοί και ξένοι επίσημοι, προσφέροντας - εκτός της οχληρής και ξενερωτικής παρουσίας τους - κι έναν πρώτης τάξης στόχο για τον κάθε αυτοκτονικό θρησκοβλαμμένο με ιδεασμό αλλαχομάρτυρος
2. θα επιστρέφαμε στην Ισλαμαμπάντ με αεροπλάνο αποφεύγοντας τον τζιζ-κακό-μακριά-πάση-θησία δρόμο κατά μήκος των αφγανικών συνόρων (αυτός κι αν εμφανιζόταν κατακόκκινος σε όλους τους χάρτες των ξένων πρεσβειών!).
Όχι μόνον ικανοποιημένοι αλλά και ψιλοπερήφανοι για τον μεγαλοφυή σχεδιασμό μας, δεν γνωρίζαμε βέβαια τότε ότι θα πήγαινε (μερικώς τουλάχιστον) περίπατο. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία, που θα την πούμε στην πορεία.
Για την ώρα λοιπόν βρισκόμαστε στον δρόμο για τους Καλάς, ή μάλλον ακριβέστερα στη διαδρομή Τσιτράλ - κοιλάδα Μπουμπουρέτ όπου, όπως προείπε ο Παναγιώτης, η αύξηση τoυ ποσοστού κάλυψης του γυναικείου σώματος βγάζει μάτι. Είναι φανερό ότι έχουμε μπει σε πολύ πιο συντηρητικές περιοχές απ' αυτές στις οποίες κινηθήκαμε κατά τις προηγούμενες μέρες του ταξιδιού.
Αισθητή επίσης είναι η (αρχής γενομένης από το Shandur Pass και, στη συνέχεια, σε ολόκληρη της επαρχία του Τσιτράλ και του Ινδοκαύκασου) ακόμα πιο ζόρικη κατάσταση των δρόμων. Πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταρρεύσεις γεφυρών, μετατροπή οδικών διαδρομών σε λασποδρόμια ή χειμάρρους καθώς και εξαφάνιση ολόκληρων τμηματων δρόμου κάτω από τόνους μπάζων συγκαταλέγονται μεταξύ των όχι και τόσο απρόβλεπτων ενδεχόμενων μια περιηγησης στις κοιλάδες των Καλάς.
Ας μην το κάνουμε όμως θέμα, ντάξει; Στο κάτω κάτω, περιπέτεια δεν θέλαμε; Ορίστε λοιπόν περιπέτεια να φάνε και οι κότες!
Άσε που κάθε πεζή υπερπήδηση εμποδίου για μετεπιβίβαση σε άλλο όχημα προσφέρεται και ως χρυσή ευκαιρία για φωτογράφηση των καρτερικά αναμένοντων ναβαλειοαλλαχτοχέριτου Πακιστανών.
Αμίρ, γουρουνάκι και Ζυρ στην καρότσα, ενώ εγώ, κυρία με τα όλα της, εξασφάλισα τη θέση του συνοδηγού.
Απ' όπου και φωτογράφησα κρυφίως τον οδηγό.
Ο γνωστός καλτ τύπος της παρέας με το μισό βόρειο Πακιστάν κρεμασμένο στην απ' έξω.
Για την φυλετική καταγωγή των Καλάς, δεν χρειάζεται να προσθέσω κάτι, τα κάλυψε με το παραπάνω ο Παναγιώτης. Με τρεις κουβέντες "μάπα το καρπούζι" τα περί μακεδονικού ντι-εν-έι (Αίμα Τιμη του Αλεξανδρου η Φυλή), και λοιπά ενδοξοαρχαιοελληνοκεντρικά μυθεύματα.
Ωστόσο, αν μη τι άλλο, όλο αυτό το τζέρτζελο που καλλιεργήθηκε κατά τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες αποδείχτηκε μάλλον ευεργετικό για τους Καλάς. Όλο και κάποια παραπάνω γκρουπ, και δη ελληνικά, πέρασαν από δω κι ακούμπησαν το συνάλλαγμά τους κατά τη δεκαετία του 90 (πριν μπει το Πακιστάν στη ταξιδιωτική μαύρη λίστα), ορμώμενα από την περιέργεια να γνωρίσουν - και καλά - τους μακρινούς αυτούς εξ αίματος συγγενείς των Μακεδόνων. Η δε χορηγία της Hellenic Aid που συνέβαλε ταμάλα στην οικοδόμηση του σχολείου-πολιτιστικού κέντρου-μουσείου των Καλάς δεν είναι βέβαια άσχετη από τους πολιτικά οφέλιμους πλην όμως φρούδους ευσεβείς πόθους περί βιολογικης μακεδονικής ρίζας των Καλάς. Τι να κάνουμε, αυτά έχει η ζωή!
Μα - πέρα από τους ελληναρόπληκτους που θα πρέπει να ζήσουν εφεξής με την πίκρα της επιστημονικά τεκμηριωμένης διάψευσης - τι σημασία έχει εν τέλει η (όποια) φυλετική καταγωγή των Καλάς όταν αυτό που τους καθορίζει και τους καθιστά τόσο ξεχωριστούς δεν είναι τα σωματικά τους χαρακτηριστικά (εμφανισιακά οι Καλάς καλύπτουν αρκετά ευρεία ανθρωπολογική γκάμα) αλλά πριν και πάνω απ' όλα η ιδιαιτερότητα του πολιτισμού τους; Και ως προς το τελευταίο είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμα να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων, ιστορικών και λοιπών επιστημόνων που καλούνται να εξηγήσουν από πού έλκουν πολιτισμικά την καταγωγής τους ο πολυθεϊσμός των Καλάς, οι τελετές τους, οι έξοχες φορεσιές των γυναικών τους, ο φιλελευθερισμός τους στις ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα στις ερωτικές, καθώς και πλήθος ακόμα στοιχείων που συνθετουν την μοναδική τους ταυτότητα.
Από την απογευματινή μας βόλτα στις κάτω γειτονίτσες όπου κυριαρχεί συντριπτικά το μουσουλμανικό στοιχείο αποκομίσαμε - εκτός από κάμποσα πορτρέτα - την αίσθηση μιας αρμονικής συνύπαρξης με τα χωριά των Καλάς.
Σ' αυτό όμως το σημείο ξεπηδάνε και τα πάμπολλα ερωτήματα για το μέλλον. Πόσο μπορεί ν' αντέξει αυτή η συνύπαρξη μπροστά στην άνοδο της μισαλλοδοξίας και του θρησκευτικού φανατισμού αν κι εφόσον καταφέρει να εξαπλωθεί ακόμα και μέχρι εδώ; Αλλά ακόμα κι αν δεν συμβεί μια τέτοια καταστροφική εξέλιξη, τι περιθώρια διατήρησης του πολιτισμού τους έχουν οι λιγότερο από πέντε χιλιάδες Καλάς μέσα σε μια μελλοντική πλημμυρίδα έστω και απολύτως φιλειρηνικών μουσουλμάνων;
Η απομόνωση των Καλάς στις κοιλάδες όπου κατοικούνε για αιώνες στάθηκε ο κατ΄εξοχήν παράγοντας που τους εξασφάλισε την πολιτισμική τους επιβίωση. Όλα όμως συνηγορούν ό,τι αυτή η απομόνωση έχει χρονικό ορίζοντα λήξης όχι και τόσο μακρινό. Δυο-τρεις δεκαετίες ίσως. Μετά, ας βάλουν οι θεοι των Καλάς το χέρι τους...
Ανατρέχοντας σε αναφορές στο διαδίκτυο διάβασα ότι η διαχρονική επίδραση του ελληνο-βακτριανού βασιλείου των ελληνιστικών χρόνων στην Κεντρική Ασία διαμόρφωσε “ελληνογενείς” (sic) εθνοτικές ομάδες όπου οι συγγραφείς εντάσσουν τους Kalash αλλά και τους περιβόητους Παστούν του Αφγανιστάν και του Βορειοδυτικού Πακιστάν.
Διότι πώς αλλοιώς εξηγείται το χαρακτηριστικό καπέλο, ίδιο κι απαράλλακτο με την μακεδονική καυσία, πώς αιτιολογείται η παρουσία συγγενών λέξεων στη γλώσσα και των δύο εθνοτικών ομάδων με τα ελληνικά και πως τεκμηριώνονται διαφορετικά οι αναφορές σε αρχαϊκές θεότητες σχεδόν ταυτόσημες με το αρχαιοελληνικό δωδεκάθεο (έστω κι αν η δεύτερη ομάδα είναι εξισλαμισμένη). Κι αφού αναφέρεται και στις προφορικές τους παραδόσεις, ε τότε οι Kalash είναι μακρινοί απογόνοι των στρατιωτών του Μ.Αλεξάνδρου που παρέμειναν στις περιοχές αυτές.
Κι αν για τους Παστούν ουδείς αρχαιολάτρης δεν θα αισθανόταν σήμερα περήφανος να θεωρείται πρόγονος (Ταλιμπάν ένεκα, άρα απεταξάμην), εντούτοις τους πολυθεϊστές Kalash σπεύσαμε να τους οικειοποιηθούμε ως μακρινούς συγγενείς.
Όμως για το μείζον ζήτημα αν είναι απόγονοι των Μακεδόνων οι Kalash, τα πράγματα σκουραίνουν. Από τις πάμπολλες μελέτες γενετικού υλικού, η πιο πρόσφατη υποστηρίζει ότι οι Kalash ζουν ουσιαστικά απομονωμένοι εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια, αφότου αποκόπηκαν από έναν κοινό πρόγονο στην Ευρασία. Έχουν μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με παλαιολιθικούς κυνηγούς-συλλέκτες της Σιβηρίας και δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται κάποια επιμιξία με πληθυσμούς ευρωπαϊκής καταγωγής.
Γενετικές μελέτες, προφορική παράδοση, καλά όλ'αυτά, αλλά εγώ πώς εισέπραξα αυτή την υποτιθέμενη “αδελφοσύνη” από την αλληλεπίδραση μαζί τους; (που δεν αποτελεί βέβαια επιστημονικό τεκμήριο)
Η αντίδραση στο άκουσμα “Yunan” ήταν υποτονική έως κι αδιάφορη.
Μπορεί βέβαια να είναι λόγω κουλτούρας όχι ιδιαίτερα διαχυτικοί κι επιφυλακτικοί με κάθε ξένο. Ούτε εναγκαλισμοί, ούτε φιλιά στα μακρινά υποτιθέμενα “αδέλφια”, ούτε αναφορές στο Μεγαλέξανδρο.
Kι αν κάπου υπήρχε κάποιες φορές σχετικά θερμότερη υποδοχή, οφειλόταν μάλλον στο γεγονός ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες, χάρις στις ακάματες προσπάθειες του εκπαιδευτικού Θανάση Λερούνη, οι Kalash απέκτησαν (με ελληνικά κονδύλια) υποδειγματικότατο σχολείο - υγειονομικό σταθμό και μουσείο. Για να μην σβήσει η παράδοσή τους.
Αυτό οφείλω να το καταλογίσω ως (παραδόξως) θετικό για τη χώρα μας: αρωγή σε μια μειονοτική ομάδα που συρρικνώνεται συνεχώς κι επιβιώνει σαν μοναχικός βράχος στη θάλασσα του Ισλάμ χωρίς καμιά εμφανή διάθεση να τους καπελώσουν πολιτισμικά.
Συγκινήθηκα βαθύτατα σαν στα βιβλία που σήμερα διδάσκεται η γλώσσα τους ήταν τυπωμένο το σήμα: Hellenic Aid. Κρίμα που οι συνθήκες με τους Ταλιμπάν το έφεραν έτσι ώστε ν'αποχωρήσουν άρον άρον οι έλληνες εθελοντές από την περιοχή. Θα ήταν τουλάχιστον για μας μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών.
Ενώ οι μουσουλμάνοι έχουν κατακλύσει τις κοιλάδες τους, ορέγονται τα “άπιστα” άρα “εύκολα” κοριτσόπουλά τους κι έχουν αρχίσει τα κηρύγματα του Κορανίου, εκείνοι στην πλειονότητά τους παραμένουν πεισματικά προσκολλημένοι στη πολυθεϊστική θρησκεία και τις παραδόσεις τους. Για πόσο ακόμα; Η φυλή φυλλορροεί από άνδρες και γυναίκες που αποφασίζουν να αλλαξοπιστήσουν και να παντρευτούν μουσουλμάνους.
Η διαδρομή προς τις κοιλάδες των Kalash (συνοδεία πάντα ενόπλου) ήταν σχετικά σύντομη, όχι χωρίς ευτράπελα.
Αρχικά μας έκανε εντύπωση ότι για πρώτη φορά συναντήσαμε γυναίκες με μπούρκες. Διόλου παράδοξο αν σκεφτεί κανείς ότι φυλετικά συγγενεύουν σ'αυτή τη γωνιά της χώρας με το Αφγανιστάν. Αν κι εδώ έχουν μια τσαχπινιά στις χρωματικές επιλογές τους: μπούρκες πράσινες, καφέ, λευκές...
Ο χωματόδρομος προς τις κοιλάδες ήταν σκαμένος στην άκρη του βράχου μόλις εκατοστά από το κενό που οδηγούσε στην αγκαλιά του ορμητικού χειμάρρου. Απέφευγα συστηματικά να ελέγχω την απόσταση της ρόδας από το κενό δεδομένου του σαθρού του εδάφους, μνημονεύοντας όλο το αγιολόγιο για καλή τύχη.
Η τύχη δεν απόλυτα με το μέρος μας καθώς ήδη στα πρώτα χιλιόμετρα συναντήσαμε το πρώτο εμπόδιο. Το grader που έκανε συντήρηση του δρόμου είχε καθηλωθεί παίρνοντας απότομη κλίση μπλοκάροντας παντελώς την δίοδο αυτοκινήτων ένθεν κακείθεν.
Απελπισία; μα όχι, διότι όπως έχω σχολιάσει αλλού οι πακιστανοί του βορρά έχουν μάθει να ζουν με τις αναποδιές. Αφού αποχαιρετήσαμε τον καλό μας Kachu που αναγκαστικά θα έμενε στο κατόπι μαζί με το αμάξι, εμείς και καμιά ντουζίνα ντόπιοι σέρνοντας από σακιά με πραμάτειες μέχρι κότες, προσπεράσαμε το εμπόδιο πεζή.
Ένα συνονθύλευμα ανθρώπων, αποσκευών, κοτόπουλων επιβιβαστήκαμε κατά ομάδες στη συνέχεια σε καρότσα μέχρι στην επόμενη στάση.
Ναι, καλά διαβάσατε επόμενη στάση!
Διότι δεν έφτανε το grader, αλλά το ορμητικό ρέμα άρχισε να αποδομεί και τις βάσεις της ξύλινης γέφυρας που έπρεπε να διασχίσουμε οδικώς σε κάποιο σημείο. Ξανά οι αποσκευές ανα χείρας, διάσχιση της γέφυρας πεζή κι επιβίβαση σε νέο συμβατικό όχημα για να φτάσουμε τελικά στο χωριό Bumburet σε μια από τις 3 κοιλάδες των Kalash.
Αφού τακτοποιηθήκαμε στον ξενώνα που θα μας φιλοξενούσε για 2 βραδιές, βγήκαμε για μια βόλτα στον “μουσουλμανικό τομέα” του χωριού.
Σοφά σκεπτόμενοι από αρχαιοτάτων χρόνων οι Kalash έχτισαν τα ενδιαιτήματά τους στις πλαγιές. Αντίθετα οι νεόκοποι έποικοι έχτισαν στα χαμηλά, δίπλα από το ρέμα. Κι εδώ επιβεβαιώνεται πανηγυρικά ο λαϊκός αοιδός: “με παράσυρε το ρέμα”. Διότι χρειάστηκε μια γενναία νεροποντή τη περσινή χρονιά για να αλλάξει κοίτη το ρέμα και να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του σπέρνοντας την καταστροφή.
Μικρομάγαζα, φούρνοι και χαιρετούρες με τους ηλικιωμένους μουσουλμάνους όσο το άγρυπνο μάτι μας αναζητούσε κάποια φιγούρα Kalash.
Εδώ θα κάνω την παρένθεση ότι τα περί ευθυτενών, ξανθών, ανοιχτομάτηδων Kalash είναι φούμαρα. Απ'όλα είχε ο μπαξές και σίγουρα όχι ξανθομάλληδες.
Οι άνδρες Kalash ενδυματολογικά δεν διαφέρουν από τους λοιπούς πακιστανούς σε αντίθεση με τις γυναίκες τους.
Χάρηκα μάλιστα πολύ που οι Kalash δεν είναι ιμιτασιόν. Σε αντίθεση με άλλες φυλές σ'άλλες γωνιές του πλανήτη που έχουν καταντήσει “τσίρκο” προς τέρψη των τουριστών, εκεί οι γυναίκες φοράνε τις παραδοσιακές τους φορεσιές σαν κομμάτι της καθημερινότητάς τους.
Όλες τους ήταν ντροπαλές στο φακό της μηχανής. Όμως ακόμα δεν είχαμε γίνει επίσημα καλοδεχούμενοι.
Στη βόλτα μας εκείνο το απόγευμα στο χωριό συναντήσαμε λιγοστές ηλικιωμένες, κοριτσόπουλα,
αλλά η πιο συγκινητική στιγμή ήρθε σαν ανταμώσαμε το δάσκαλο του χωριού, ο μόνος του οποίου το πρόσωπο φωτίστηκε σαν αναφέραμε ότι είμαστε Έλληνες. Χαμογέλασε και μας καλωσόρισε στη γλώσσα του : “ισπάτα” (κάποιοι θεωρούν ότι έχει ρίζες από το ελληνικό ασπάζομαι). Μαζί με τη γυναίκα του μετά βίας είπαν δυό τρεις λέξεις στα ελληνικά και μας προσκάλεσε να επισκεφθούμε το σχολείο την επομένη μιας και ήταν κλειστό.
Ακολούθησε ένας αγώνας (με νικήτρια την Ισαβέλα) να απαθανατήσουμε δυό κοπελιές στην όψιμη εφηβεία τους που περιφέρονταν ασκόπως αλλά ηδιπαθώς, διασκεδάζοντας αμήχανα σαν τις καλοκοίταζαν οι άνδρες μουσουλμάνοι.
Σε αντίθεση με τις γυναίκες μουσουλμάνες που ειδικά στις περιοχές αυτές απαγορεύεται να συγχρωτίζονται με μη συγγενικούς άνδρες, οι γυναίκες των Kalash απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. Πιθανολογήσαμε ότι πρόκειται για κοπέλες που έχουν εμμηνόρροια, καθώς καθε γυναίκα με περίοδο εξοβελίζεται από το χωριό και στέλνεται στο "bashaleni", ειδικό κτήριο όπου παραμένει μέχρι να ανακτήσει την "καθαρότητα" της (κι όπου επίσης γεννά).
Με ένα ουρανό βαρύ που προμήνυε βροχή επιστρέψαμε στον ξενώνα.
Με τους δρόμους σ'ένα άθλιο χάλι αποφασίσαμε ότι θα περιορίσουμε την επομένη την επίσκεψή μας στα κοντινά χωριά της κοιλάδας Bumburet.
Bρεθήκαμε εκεί λίγες μέρες πριν την ανοιξιάτικη γιορτή των Kalash. Παρά το φολκλορικό ενδιαφέρον προτιμήσαμε να αποφύγουμε την πολυκοσμία και να βιώσουμε την απλή καθημερινότητα των κατοίκων.
Δια χειρός isabelle
"Να πάει κανείς στους Καλάς ή να μην πάει;"
Ιδού το αμλετικό υπαρξιακό δίλημμα που μας ταλάνισε (όχι για πολύ, είναι αλήθεια!) όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε εν Αθήναις το πακιστανικό δρομολόγιο επί χάρτου. Με την απαγωγή του Λερούνη νωπή στις μνήμες μας, και την περιοχή των Καλάς ένα τσιγάρο δρόμο από το Αφγανιστάν και, εξ αυτού, εμφανιζόμενη μονίμως ως φτου κακά don't travel for any reason στους διάφορους χάρτες των στειτ ντιπαρτμεντ, φόρειν όφφις και λοιπών στρατοκρατικών δυνάμεων, ε, όσο να'ναι ένα κάποιο σφίξιμο στην καρδιά το αισθάνεσαι, τουλάχιστον ως αρχικό ρεφλέξ .
Και καλά το γουρουνάκι που είχε ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός πριν τρία χρόνια όταν, με περίσσιο θράσος, πήγε να κουνήσει την τιρμπουσόν ουρά του ακριβώς κάτω από τη μύτη των ταλιμπάν στην Καμπούλ, αδιαφορώντας μάλιστα για το γεγονός ότι η χοιρινή του υπόσταση αποτελεί εξ ορισμού κόκκινο πανί για κάθε αλλαχοσεβούμενη χώρα. Γνωστής αμυαλιάς ως γουρούνι, και αποθρασυμένο μάλιστα από την επιτυχή έκβαση της πρώτης του αποκοτιάς, ήταν βεβαίως πανέτοιμο να επαναλάβει την απερισκεψία του χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις (μη σας πω και χωρίς πρώτες). Όλα στο βωμό της ταξιδιωτικής του βουλιμίας!
Εγώ όμως, μια σοβαρή μυαλωμένη γυναίκα, ειδικότερα γνωστή για τη μνημιώδη ταξιδιωτική μου εγκράτεια και, συν τοις άλλοις, αρείας και ευγενικής καταγωγής, τι δουλειά είχα να ρισκάρω να εμφανιστώ ξαφνικά στα δελτία ειδήσεων με πορτοκαλί περιβολή, υποχρεώνοντας τους γέροντες γονείς μου να παρακολουθήσουν τον αποκεφαλισμό μου σε απ' ευθείας μετάδοση από τον Αντένα ή τον Σκάι, πιθανόν ακόμα και σε εκπομπή του Μπογδάνου; Ειδικά το τελευταίο, επιβαρυμένο μάλιστα με την προοπτική του σχολιασμού του θανάτου μου από τον Πορτοσάλτε όπως καταλαβαίνετε με είχε δικαιολογημένα παραλύσει από φρίκη. Πόσο επιθανάτιο ρεζιλίκι να ρισκάρω πια για να γνωρίσω από κοντά τους Καλάς;
Μετά λοιπόν από σχετική μελέτη και διαβούλευση, καταλήξαμε με τον Παναγιώτη στην εξής, ας πούμε, σολομώντεια λύση: Θα πηγαίναμε μεν στους Καλάς αλλά
1. όχι στη διάρκεια κάποιου ετήσιου φεστιβάλ όπου μαζεύεται η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα, δηλαδή ένας σκασμός πακιστανοί και ξένοι επίσημοι, προσφέροντας - εκτός της οχληρής και ξενερωτικής παρουσίας τους - κι έναν πρώτης τάξης στόχο για τον κάθε αυτοκτονικό θρησκοβλαμμένο με ιδεασμό αλλαχομάρτυρος
2. θα επιστρέφαμε στην Ισλαμαμπάντ με αεροπλάνο αποφεύγοντας τον τζιζ-κακό-μακριά-πάση-θησία δρόμο κατά μήκος των αφγανικών συνόρων (αυτός κι αν εμφανιζόταν κατακόκκινος σε όλους τους χάρτες των ξένων πρεσβειών!).
Όχι μόνον ικανοποιημένοι αλλά και ψιλοπερήφανοι για τον μεγαλοφυή σχεδιασμό μας, δεν γνωρίζαμε βέβαια τότε ότι θα πήγαινε (μερικώς τουλάχιστον) περίπατο. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία, που θα την πούμε στην πορεία.
Για την ώρα λοιπόν βρισκόμαστε στον δρόμο για τους Καλάς, ή μάλλον ακριβέστερα στη διαδρομή Τσιτράλ - κοιλάδα Μπουμπουρέτ όπου, όπως προείπε ο Παναγιώτης, η αύξηση τoυ ποσοστού κάλυψης του γυναικείου σώματος βγάζει μάτι. Είναι φανερό ότι έχουμε μπει σε πολύ πιο συντηρητικές περιοχές απ' αυτές στις οποίες κινηθήκαμε κατά τις προηγούμενες μέρες του ταξιδιού.
Αισθητή επίσης είναι η (αρχής γενομένης από το Shandur Pass και, στη συνέχεια, σε ολόκληρη της επαρχία του Τσιτράλ και του Ινδοκαύκασου) ακόμα πιο ζόρικη κατάσταση των δρόμων. Πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταρρεύσεις γεφυρών, μετατροπή οδικών διαδρομών σε λασποδρόμια ή χειμάρρους καθώς και εξαφάνιση ολόκληρων τμηματων δρόμου κάτω από τόνους μπάζων συγκαταλέγονται μεταξύ των όχι και τόσο απρόβλεπτων ενδεχόμενων μια περιηγησης στις κοιλάδες των Καλάς.
Ας μην το κάνουμε όμως θέμα, ντάξει; Στο κάτω κάτω, περιπέτεια δεν θέλαμε; Ορίστε λοιπόν περιπέτεια να φάνε και οι κότες!
Άσε που κάθε πεζή υπερπήδηση εμποδίου για μετεπιβίβαση σε άλλο όχημα προσφέρεται και ως χρυσή ευκαιρία για φωτογράφηση των καρτερικά αναμένοντων ναβαλειοαλλαχτοχέριτου Πακιστανών.
Αμίρ, γουρουνάκι και Ζυρ στην καρότσα, ενώ εγώ, κυρία με τα όλα της, εξασφάλισα τη θέση του συνοδηγού.
Απ' όπου και φωτογράφησα κρυφίως τον οδηγό.
Ο γνωστός καλτ τύπος της παρέας με το μισό βόρειο Πακιστάν κρεμασμένο στην απ' έξω.
Για την φυλετική καταγωγή των Καλάς, δεν χρειάζεται να προσθέσω κάτι, τα κάλυψε με το παραπάνω ο Παναγιώτης. Με τρεις κουβέντες "μάπα το καρπούζι" τα περί μακεδονικού ντι-εν-έι (Αίμα Τιμη του Αλεξανδρου η Φυλή), και λοιπά ενδοξοαρχαιοελληνοκεντρικά μυθεύματα.
Ωστόσο, αν μη τι άλλο, όλο αυτό το τζέρτζελο που καλλιεργήθηκε κατά τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες αποδείχτηκε μάλλον ευεργετικό για τους Καλάς. Όλο και κάποια παραπάνω γκρουπ, και δη ελληνικά, πέρασαν από δω κι ακούμπησαν το συνάλλαγμά τους κατά τη δεκαετία του 90 (πριν μπει το Πακιστάν στη ταξιδιωτική μαύρη λίστα), ορμώμενα από την περιέργεια να γνωρίσουν - και καλά - τους μακρινούς αυτούς εξ αίματος συγγενείς των Μακεδόνων. Η δε χορηγία της Hellenic Aid που συνέβαλε ταμάλα στην οικοδόμηση του σχολείου-πολιτιστικού κέντρου-μουσείου των Καλάς δεν είναι βέβαια άσχετη από τους πολιτικά οφέλιμους πλην όμως φρούδους ευσεβείς πόθους περί βιολογικης μακεδονικής ρίζας των Καλάς. Τι να κάνουμε, αυτά έχει η ζωή!
Μα - πέρα από τους ελληναρόπληκτους που θα πρέπει να ζήσουν εφεξής με την πίκρα της επιστημονικά τεκμηριωμένης διάψευσης - τι σημασία έχει εν τέλει η (όποια) φυλετική καταγωγή των Καλάς όταν αυτό που τους καθορίζει και τους καθιστά τόσο ξεχωριστούς δεν είναι τα σωματικά τους χαρακτηριστικά (εμφανισιακά οι Καλάς καλύπτουν αρκετά ευρεία ανθρωπολογική γκάμα) αλλά πριν και πάνω απ' όλα η ιδιαιτερότητα του πολιτισμού τους; Και ως προς το τελευταίο είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμα να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων, ιστορικών και λοιπών επιστημόνων που καλούνται να εξηγήσουν από πού έλκουν πολιτισμικά την καταγωγής τους ο πολυθεϊσμός των Καλάς, οι τελετές τους, οι έξοχες φορεσιές των γυναικών τους, ο φιλελευθερισμός τους στις ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα στις ερωτικές, καθώς και πλήθος ακόμα στοιχείων που συνθετουν την μοναδική τους ταυτότητα.
Από την απογευματινή μας βόλτα στις κάτω γειτονίτσες όπου κυριαρχεί συντριπτικά το μουσουλμανικό στοιχείο αποκομίσαμε - εκτός από κάμποσα πορτρέτα - την αίσθηση μιας αρμονικής συνύπαρξης με τα χωριά των Καλάς.
Σ' αυτό όμως το σημείο ξεπηδάνε και τα πάμπολλα ερωτήματα για το μέλλον. Πόσο μπορεί ν' αντέξει αυτή η συνύπαρξη μπροστά στην άνοδο της μισαλλοδοξίας και του θρησκευτικού φανατισμού αν κι εφόσον καταφέρει να εξαπλωθεί ακόμα και μέχρι εδώ; Αλλά ακόμα κι αν δεν συμβεί μια τέτοια καταστροφική εξέλιξη, τι περιθώρια διατήρησης του πολιτισμού τους έχουν οι λιγότερο από πέντε χιλιάδες Καλάς μέσα σε μια μελλοντική πλημμυρίδα έστω και απολύτως φιλειρηνικών μουσουλμάνων;
Η απομόνωση των Καλάς στις κοιλάδες όπου κατοικούνε για αιώνες στάθηκε ο κατ΄εξοχήν παράγοντας που τους εξασφάλισε την πολιτισμική τους επιβίωση. Όλα όμως συνηγορούν ό,τι αυτή η απομόνωση έχει χρονικό ορίζοντα λήξης όχι και τόσο μακρινό. Δυο-τρεις δεκαετίες ίσως. Μετά, ας βάλουν οι θεοι των Καλάς το χέρι τους...
Last edited:
panius
Member
- Μηνύματα
- 664
- Likes
- 2.720
Τι λες παιδί μου που δεν ελληνοφέρνουν;;; Δες τη μύτη τη μακεδονίτικη την ποντιακή... δες το τούτο τους... και μη κοιτάς που γεράσανε και σκούρυνε το μάτι από τον καταρράκτη και άσπρισε το γένι. Αυτοί στα νιάτα τους ξανθό πλατινέ μούσι είχανε, όπως όλοι οι Έλληνες χαχαχαχαχα!!!!
isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
"Να πάει κανείς στους Καλάς ή να μην πάει;"
Ιδού το αμλετικό υπαρξιακό δίλημμα που μας ταλάνισε (όχι για πολύ, είναι αλήθεια!) όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε εν Αθήναις το πακιστανικό δρομολόγιο επί χάρτου. Με την απαγωγή του Λερούνη νωπή στις μνήμες μας, και την περιοχή των Καλάς ένα τσιγάρο δρόμο από το Αφγανιστάν και, εξ αυτού, εμφανιζόμενη μονίμως ως φτου κακά don't travel for any reason στους διάφορους χάρτες των στειτ ντιπαρτμεντ, φόρειν όφφις και λοιπών στρατοκρατικών δυνάμεων, ε, όσο να'ναι ένα κάποιο σφίξιμο στην καρδιά το αισθάνεσαι, τουλάχιστον ως αρχικό ρεφλέξ .
Και καλά το γουρουνάκι που είχε ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός πριν τρία χρόνια όταν, με περίσσιο θράσος, πήγε να κουνήσει την τιρμπουσόν ουρά του ακριβώς κάτω από τη μύτη των ταλιμπάν στην Καμπούλ, αδιαφορώντας μάλιστα για το γεγονός ότι η χοιρινή του υπόσταση αποτελεί εξ ορισμού κόκκινο πανί για κάθε αλλαχοσεβούμενη χώρα. Γνωστής αμυαλιάς ως γουρούνι, και αποθρασυμένο μάλιστα από την επιτυχή έκβαση της πρώτης του αποκοτιάς, ήταν βεβαίως πανέτοιμο να επαναλάβει την απερισκεψία του χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις (μη σας πω και χωρίς πρώτες). Όλα στο βωμό της ταξιδιωτικής του βουλιμίας!
Εγώ όμως, μια σοβαρή μυαλωμένη γυναίκα, ειδικότερα γνωστή για τη μνημιώδη ταξιδιωτική μου εγκράτεια και, συν τοις άλλοις, αρείας και ευγενικής καταγωγής, τι δουλειά είχα να ρισκάρω να εμφανιστώ ξαφνικά στα δελτία ειδήσεων με πορτοκαλί περιβολή, υποχρεώνοντας τους γέροντες γονείς μου να παρακολουθήσουν τον αποκεφαλισμό μου σε απ' ευθείας μετάδοση από τον Αντένα ή τον Σκάι, πιθανόν ακόμα και σε εκπομπή του Μπογδάνου; Ειδικά το τελευταίο, επιβαρυμένο μάλιστα με την προοπτική του σχολιασμού του θανάτου μου από τον Πορτοσάλτε όπως καταλαβαίνετε με είχε δικαιολογημένα παραλύσει από φρίκη. Πόσο επιθανάτιο ρεζιλίκι να ρισκάρω πια για να γνωρίσω από κοντά τους Καλάς;
Μετά λοιπόν από σχετική μελέτη και διαβούλευση, καταλήξαμε με τον Παναγιώτη στην εξής, ας πούμε, σολομώντεια λύση: Θα πηγαίναμε μεν στους Καλάς αλλά
1. όχι στη διάρκεια κάποιου ετήσιου φεστιβάλ όπου μαζεύεται η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα, δηλαδή ένας σκασμός πακιστανοί και ξένοι επίσημοι, προσφέροντας - εκτός της οχληρής και ξενερωτικής παρουσίας τους - κι έναν πρώτης τάξης στόχο για τον κάθε αυτοκτονικό θρησκοβλαμμένο με ιδεασμό αλλαχομάρτυρος
2. θα επιστρέφαμε στην Ισλαμαμπάντ με αεροπλάνο αποφεύγοντας τον τζιζ-κακό-μακριά-πάση-θησία δρόμο κατά μήκος των αφγανικών συνόρων (αυτός κι αν εμφανιζόταν κατακόκκινος σε όλους τους χάρτες των ξένων πρεσβειών!).
Όχι μόνον ικανοποιημένοι αλλά και ψιλοπερήφανοι για τον μεγαλοφυή σχεδιασμό μας, δεν γνωρίζαμε βέβαια τότε ότι θα πήγαινε (μερικώς τουλάχιστον) περίπατο. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία, που θα την πούμε στην πορεία.
Για την ώρα λοιπόν βρισκόμαστε στον δρόμο για τους Καλάς, ή μάλλον ακριβέστερα στη διαδρομή Τσιτράλ - κοιλάδα Μπουμπουρέτ όπου, όπως προείπε ο Παναγιώτης, η αύξηση τoυ ποσοστού κάλυψης του γυναικείου σώματος βγάζει μάτι. Είναι φανερό ότι έχουμε μπει σε πολύ πιο συντηρητικές περιοχές απ' αυτές στις οποίες κινηθήκαμε κατά τις προηγούμενες μέρες του ταξιδιού.
Αισθητή επίσης είναι η (αρχής γενομένης από το Shandur Pass και, στη συνέχεια, σε ολόκληρη της επαρχία του Τσιτράλ και του Ινδοκαύκασου) ακόμα πιο ζόρικη κατάσταση των δρόμων. Πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταρρεύσεις γεφυρών, μετατροπή οδικών διαδρομών σε λασποδρόμια ή χειμάρρους καθώς και εξαφάνιση ολόκληρων τμηματων δρόμου κάτω από τόνους μπάζων συγκαταλέγονται μεταξύ των όχι και τόσο απρόβλεπτων ενδεχόμενων μια περιηγησης στις κοιλάδες των Καλάς.
Ας μην το κάνουμε όμως θέμα, ντάξει; Στο κάτω κάτω, περιπέτεια δεν θέλαμε; Ορίστε λοιπόν περιπέτεια να φάνε και οι κότες!
Άσε που κάθε πεζή υπερπήδηση εμποδίου για μετεπιβίβαση σε άλλο όχημα προσφέρεται και ως χρυσή ευκαιρία για φωτογράφηση των καρτερικά αναμένοντων ναβαλειοαλλαχτοχέριτου Πακιστανών.
Αμίρ, γουρουνάκι και Ζυρ στην καρότσα, ενώ εγώ, κυρία με τα όλα της, εξασφάλισα τη θέση του συνοδηγού.
Απ' όπου και φωτογράφησα κρυφίως τον οδηγό.
Ο γνωστός καλτ τύπος της παρέας με το μισό βόρειο Πακιστάν κρεμασμένο στην απ' έξω.
Για την φυλετική καταγωγή των Καλάς, δεν χρειάζεται να προσθέσω κάτι, τα κάλυψε με το παραπάνω ο Παναγιώτης. Με τρεις κουβέντες "μάπα το καρπούζι" τα περί μακεδονικού ντι-εν-έι (Αίμα Τιμη του Αλεξανδρου η Φυλή), και λοιπά ενδοξοαρχαιοελληνοκεντρικά μυθεύματα.
Ωστόσο, αν μη τι άλλο, όλο αυτό το τζέρτζελο που καλλιεργήθηκε κατά τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες αποδείχτηκε μάλλον ευεργετικό για τους Καλάς. Όλο και κάποια παραπάνω γκρουπ, και δη ελληνικά, πέρασαν από δω κι ακούμπησαν το συνάλλαγμά τους κατά τη δεκαετία του 90 (πριν μπει το Πακιστάν στη ταξιδιωτική μαύρη λίστα), ορμώμενα από την περιέργεια να γνωρίσουν - και καλά - τους μακρινούς αυτούς εξ αίματος συγγενείς των Μακεδόνων. Η δε χορηγία της Hellenic Aid που συνέβαλε ταμάλα στην οικοδόμηση του σχολείου-πολιτιστικού κέντρου-μουσείου των Καλάς δεν είναι βέβαια άσχετη από τους πολιτικά οφέλιμους πλην όμως φρούδους ευσεβείς πόθους περί βιολογικης μακεδονικής ρίζας των Καλάς. Τι να κάνουμε, αυτά έχει η ζωή!
Μα - πέρα από τους ελληναρόπληκτους που θα πρέπει να ζήσουν εφεξής με την πίκρα της επιστημονικά τεκμηριωμένης διάψευσης - τι σημασία έχει εν τέλει η (όποια) φυλετική καταγωγή των Καλάς όταν αυτό που τους καθορίζει και τους καθιστά τόσο ξεχωριστούς δεν είναι τα σωματικά τους χαρακτηριστικά (εμφανισιακά οι Καλάς καλύπτουν αρκετά ευρεία ανθρωπολογική γκάμα) αλλά πριν και πάνω απ' όλα η ιδιαιτερότητα του πολιτισμού τους; Και ως προς το τελευταίο είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμα να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων, ιστορικών και λοιπών επιστημόνων που καλούνται να εξηγήσουν από πού έλκουν πολιτισμικά την καταγωγής τους ο πολυθεϊσμός των Καλάς, οι τελετές τους, οι έξοχες φορεσιές των γυναικών τους, ο φιλελευθερισμός τους στις ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα στις ερωτικές, καθώς και πλήθος ακόμα στοιχείων που συνθετουν την μοναδική τους ταυτότητα.
Από την απογευματινή μας βόλτα στις κάτω γειτονίτσες όπου κυριαρχεί συντριπτικά το μουσουλμανικό στοιχείο αποκομίσαμε - εκτός από κάμποσα πορτρέτα - την αίσθηση μιας αρμονικής συνύπαρξης με τα χωριά των Καλάς.
Σ' αυτό όμως το σημείο ξεπηδάνε και τα πάμπολλα ερωτήματα για το μέλλον. Πόσο μπορεί ν' αντέξει αυτή η συνύπαρξη μπροστά στην άνοδο της μισαλλοδοξίας και του θρησκευτικού φανατισμού αν κι εφόσον καταφέρει να εξαπλωθεί ακόμα και μέχρι εδώ; Αλλά ακόμα κι αν δεν συμβεί μια τέτοια καταστροφική εξέλιξη, τι περιθώρια διατήρησης του πολιτισμού τους έχουν οι λιγότερο από πέντε χιλιάδες Καλάς μέσα σε μια μελλοντική πλημμυρίδα έστω και απολύτως φιλειρηνικών μουσουλμάνων;
Η απομόνωση των Καλάς στις κοιλάδες όπου κατοικούνε για αιώνες στάθηκε ο κατ΄εξοχήν παράγοντας που τους εξασφάλισε την πολιτισμική τους επιβίωση. Όλα όμως συνηγορούν ό,τι αυτή η απομόνωση έχει χρονικό ορίζοντα λήξης όχι και τόσο μακρινό. Δυο-τρεις δεκαετίες ίσως. Μετά, ας βάλουν οι θεοι των Καλάς το χέρι τους...
Ιδού το αμλετικό υπαρξιακό δίλημμα που μας ταλάνισε (όχι για πολύ, είναι αλήθεια!) όταν αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε εν Αθήναις το πακιστανικό δρομολόγιο επί χάρτου. Με την απαγωγή του Λερούνη νωπή στις μνήμες μας, και την περιοχή των Καλάς ένα τσιγάρο δρόμο από το Αφγανιστάν και, εξ αυτού, εμφανιζόμενη μονίμως ως φτου κακά don't travel for any reason στους διάφορους χάρτες των στειτ ντιπαρτμεντ, φόρειν όφφις και λοιπών στρατοκρατικών δυνάμεων, ε, όσο να'ναι ένα κάποιο σφίξιμο στην καρδιά το αισθάνεσαι, τουλάχιστον ως αρχικό ρεφλέξ .
Και καλά το γουρουνάκι που είχε ήδη πάρει το βάπτισμα του πυρός πριν τρία χρόνια όταν, με περίσσιο θράσος, πήγε να κουνήσει την τιρμπουσόν ουρά του ακριβώς κάτω από τη μύτη των ταλιμπάν στην Καμπούλ, αδιαφορώντας μάλιστα για το γεγονός ότι η χοιρινή του υπόσταση αποτελεί εξ ορισμού κόκκινο πανί για κάθε αλλαχοσεβούμενη χώρα. Γνωστής αμυαλιάς ως γουρούνι, και αποθρασυμένο μάλιστα από την επιτυχή έκβαση της πρώτης του αποκοτιάς, ήταν βεβαίως πανέτοιμο να επαναλάβει την απερισκεψία του χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις (μη σας πω και χωρίς πρώτες). Όλα στο βωμό της ταξιδιωτικής του βουλιμίας!
Εγώ όμως, μια σοβαρή μυαλωμένη γυναίκα, ειδικότερα γνωστή για τη μνημιώδη ταξιδιωτική μου εγκράτεια και, συν τοις άλλοις, αρείας και ευγενικής καταγωγής, τι δουλειά είχα να ρισκάρω να εμφανιστώ ξαφνικά στα δελτία ειδήσεων με πορτοκαλί περιβολή, υποχρεώνοντας τους γέροντες γονείς μου να παρακολουθήσουν τον αποκεφαλισμό μου σε απ' ευθείας μετάδοση από τον Αντένα ή τον Σκάι, πιθανόν ακόμα και σε εκπομπή του Μπογδάνου; Ειδικά το τελευταίο, επιβαρυμένο μάλιστα με την προοπτική του σχολιασμού του θανάτου μου από τον Πορτοσάλτε όπως καταλαβαίνετε με είχε δικαιολογημένα παραλύσει από φρίκη. Πόσο επιθανάτιο ρεζιλίκι να ρισκάρω πια για να γνωρίσω από κοντά τους Καλάς;
Μετά λοιπόν από σχετική μελέτη και διαβούλευση, καταλήξαμε με τον Παναγιώτη στην εξής, ας πούμε, σολομώντεια λύση: Θα πηγαίναμε μεν στους Καλάς αλλά
1. όχι στη διάρκεια κάποιου ετήσιου φεστιβάλ όπου μαζεύεται η σάρα, η μάρα και το κακό συναπάντημα, δηλαδή ένας σκασμός πακιστανοί και ξένοι επίσημοι, προσφέροντας - εκτός της οχληρής και ξενερωτικής παρουσίας τους - κι έναν πρώτης τάξης στόχο για τον κάθε αυτοκτονικό θρησκοβλαμμένο με ιδεασμό αλλαχομάρτυρος
2. θα επιστρέφαμε στην Ισλαμαμπάντ με αεροπλάνο αποφεύγοντας τον τζιζ-κακό-μακριά-πάση-θησία δρόμο κατά μήκος των αφγανικών συνόρων (αυτός κι αν εμφανιζόταν κατακόκκινος σε όλους τους χάρτες των ξένων πρεσβειών!).
Όχι μόνον ικανοποιημένοι αλλά και ψιλοπερήφανοι για τον μεγαλοφυή σχεδιασμό μας, δεν γνωρίζαμε βέβαια τότε ότι θα πήγαινε (μερικώς τουλάχιστον) περίπατο. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία, που θα την πούμε στην πορεία.
Για την ώρα λοιπόν βρισκόμαστε στον δρόμο για τους Καλάς, ή μάλλον ακριβέστερα στη διαδρομή Τσιτράλ - κοιλάδα Μπουμπουρέτ όπου, όπως προείπε ο Παναγιώτης, η αύξηση τoυ ποσοστού κάλυψης του γυναικείου σώματος βγάζει μάτι. Είναι φανερό ότι έχουμε μπει σε πολύ πιο συντηρητικές περιοχές απ' αυτές στις οποίες κινηθήκαμε κατά τις προηγούμενες μέρες του ταξιδιού.
Αισθητή επίσης είναι η (αρχής γενομένης από το Shandur Pass και, στη συνέχεια, σε ολόκληρη της επαρχία του Τσιτράλ και του Ινδοκαύκασου) ακόμα πιο ζόρικη κατάσταση των δρόμων. Πλημμύρες, κατολισθήσεις, καταρρεύσεις γεφυρών, μετατροπή οδικών διαδρομών σε λασποδρόμια ή χειμάρρους καθώς και εξαφάνιση ολόκληρων τμηματων δρόμου κάτω από τόνους μπάζων συγκαταλέγονται μεταξύ των όχι και τόσο απρόβλεπτων ενδεχόμενων μια περιηγησης στις κοιλάδες των Καλάς.
Ας μην το κάνουμε όμως θέμα, ντάξει; Στο κάτω κάτω, περιπέτεια δεν θέλαμε; Ορίστε λοιπόν περιπέτεια να φάνε και οι κότες!
Άσε που κάθε πεζή υπερπήδηση εμποδίου για μετεπιβίβαση σε άλλο όχημα προσφέρεται και ως χρυσή ευκαιρία για φωτογράφηση των καρτερικά αναμένοντων ναβαλειοαλλαχτοχέριτου Πακιστανών.
Αμίρ, γουρουνάκι και Ζυρ στην καρότσα, ενώ εγώ, κυρία με τα όλα της, εξασφάλισα τη θέση του συνοδηγού.
Απ' όπου και φωτογράφησα κρυφίως τον οδηγό.
Ο γνωστός καλτ τύπος της παρέας με το μισό βόρειο Πακιστάν κρεμασμένο στην απ' έξω.
Για την φυλετική καταγωγή των Καλάς, δεν χρειάζεται να προσθέσω κάτι, τα κάλυψε με το παραπάνω ο Παναγιώτης. Με τρεις κουβέντες "μάπα το καρπούζι" τα περί μακεδονικού ντι-εν-έι (Αίμα Τιμη του Αλεξανδρου η Φυλή), και λοιπά ενδοξοαρχαιοελληνοκεντρικά μυθεύματα.
Ωστόσο, αν μη τι άλλο, όλο αυτό το τζέρτζελο που καλλιεργήθηκε κατά τις τρεις προηγούμενες δεκαετίες αποδείχτηκε μάλλον ευεργετικό για τους Καλάς. Όλο και κάποια παραπάνω γκρουπ, και δη ελληνικά, πέρασαν από δω κι ακούμπησαν το συνάλλαγμά τους κατά τη δεκαετία του 90 (πριν μπει το Πακιστάν στη ταξιδιωτική μαύρη λίστα), ορμώμενα από την περιέργεια να γνωρίσουν - και καλά - τους μακρινούς αυτούς εξ αίματος συγγενείς των Μακεδόνων. Η δε χορηγία της Hellenic Aid που συνέβαλε ταμάλα στην οικοδόμηση του σχολείου-πολιτιστικού κέντρου-μουσείου των Καλάς δεν είναι βέβαια άσχετη από τους πολιτικά οφέλιμους πλην όμως φρούδους ευσεβείς πόθους περί βιολογικης μακεδονικής ρίζας των Καλάς. Τι να κάνουμε, αυτά έχει η ζωή!
Μα - πέρα από τους ελληναρόπληκτους που θα πρέπει να ζήσουν εφεξής με την πίκρα της επιστημονικά τεκμηριωμένης διάψευσης - τι σημασία έχει εν τέλει η (όποια) φυλετική καταγωγή των Καλάς όταν αυτό που τους καθορίζει και τους καθιστά τόσο ξεχωριστούς δεν είναι τα σωματικά τους χαρακτηριστικά (εμφανισιακά οι Καλάς καλύπτουν αρκετά ευρεία ανθρωπολογική γκάμα) αλλά πριν και πάνω απ' όλα η ιδιαιτερότητα του πολιτισμού τους; Και ως προς το τελευταίο είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν για πολλά χρόνια ακόμα να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων, κοινωνιολόγων, ιστορικών και λοιπών επιστημόνων που καλούνται να εξηγήσουν από πού έλκουν πολιτισμικά την καταγωγής τους ο πολυθεϊσμός των Καλάς, οι τελετές τους, οι έξοχες φορεσιές των γυναικών τους, ο φιλελευθερισμός τους στις ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα στις ερωτικές, καθώς και πλήθος ακόμα στοιχείων που συνθετουν την μοναδική τους ταυτότητα.
Από την απογευματινή μας βόλτα στις κάτω γειτονίτσες όπου κυριαρχεί συντριπτικά το μουσουλμανικό στοιχείο αποκομίσαμε - εκτός από κάμποσα πορτρέτα - την αίσθηση μιας αρμονικής συνύπαρξης με τα χωριά των Καλάς.
Σ' αυτό όμως το σημείο ξεπηδάνε και τα πάμπολλα ερωτήματα για το μέλλον. Πόσο μπορεί ν' αντέξει αυτή η συνύπαρξη μπροστά στην άνοδο της μισαλλοδοξίας και του θρησκευτικού φανατισμού αν κι εφόσον καταφέρει να εξαπλωθεί ακόμα και μέχρι εδώ; Αλλά ακόμα κι αν δεν συμβεί μια τέτοια καταστροφική εξέλιξη, τι περιθώρια διατήρησης του πολιτισμού τους έχουν οι λιγότερο από πέντε χιλιάδες Καλάς μέσα σε μια μελλοντική πλημμυρίδα έστω και απολύτως φιλειρηνικών μουσουλμάνων;
Η απομόνωση των Καλάς στις κοιλάδες όπου κατοικούνε για αιώνες στάθηκε ο κατ΄εξοχήν παράγοντας που τους εξασφάλισε την πολιτισμική τους επιβίωση. Όλα όμως συνηγορούν ό,τι αυτή η απομόνωση έχει χρονικό ορίζοντα λήξης όχι και τόσο μακρινό. Δυο-τρεις δεκαετίες ίσως. Μετά, ας βάλουν οι θεοι των Καλάς το χέρι τους...
Last edited:
Borealis
Member
- Μηνύματα
- 3.817
- Likes
- 7.700
Σαφώς δεν έχουν καμιά σχέση αλλά όντως δημιουργούν συνειρμούς, μπορούμε εύκολα να τις φανταστούμε μοντέλα για αρκετές αρχαϊκές κόρες!
συγχαρητήρια για τις καταπληκτικές φωτογραφίες
συγχαρητήρια για τις καταπληκτικές φωτογραφίες
isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
Τώρα που το λες, πράγματι μια χαρά τις φαντάζομαι κι εγώ!
Εν γένει στο βόρειο Πακισταν, και όχι μόνο στους Καλάς, συναντάς μεγάλη ποικιλία ανθρωπότυπων τελείως διαφορετικών απ' αυτών που θα περίμενε κανείς τουλάχιστον με βάση το στερεοτυπικό του Pak-Indian που έχουμε συνήθως στο μυαλό μας. Κι αυτό είναι ένα ακόμη από τα πολλά γοητευτικά στοιχεία αυτού του τμήματος της χώρας.
Last edited:
fantasia13
Member
- Μηνύματα
- 163
- Likes
- 86
- Επόμενο Ταξίδι
- ?
- Ταξίδι-Όνειρο
- Λατινικη Αμερικη
Τι φωτογραφιες ειναι αυτες !!!!
Πολλα ευχαριστω παιδια !!!
Πολλα ευχαριστω παιδια !!!
isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
Οι φωτό είναι μονάχα για ορεκτικό. Για να χορτάσεις στοιχειωδώς θα πρέπει να τα δεις από κοντά!
Last edited:
fantasia13
Member
- Μηνύματα
- 163
- Likes
- 86
- Επόμενο Ταξίδι
- ?
- Ταξίδι-Όνειρο
- Λατινικη Αμερικη
Συμφωνω Isabelle....μονο που για τετοια ταξιδια
θελεις και την καταλληλη παρεα....κι εσυ ξερεις πως ολοι κολωνουν
και μονο στο ακουσμα της χωρας!!
θελεις και την καταλληλη παρεα....κι εσυ ξερεις πως ολοι κολωνουν
και μονο στο ακουσμα της χωρας!!
isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
Στο φόρουμ πάντως υπάρχουν ήδη αρκετοί που - τουλάχιστον θεωρητικά - έχουν δηλώσει ενδιαφέρον να γνωρίσουν τα κάλλη του Πακιστάν από κοντά. Με σωστό συντονισμό μπορεί να βρεθεί καλή παρέα. Επιμονή στον στόχο λέμε!
BASILISPAP
Member
- Μηνύματα
- 538
- Likes
- 2.750
- Επόμενο Ταξίδι
- Απο εδώ και από εκεί...
- Ταξίδι-Όνειρο
- Ιαπωνία, Περού, Κιργιστάν
Ασχετο , αλλα ας μου επιτραπει... Θυμαστε καποιοι ,οτι ενα μελος του φορουμ αναρωτιοταν ποιον του θυμιζει ο κυριος Ζυρινης; Νομιζω οτι το βρηκα, αν αντιπαραθεσετε καποιες φωτογραφιες του Στελιου Καζαντζιδη διπλα διπλα με τον Ζυρινη,μοιαζουν αρκετα! 
Φυσικα χωρις να τον εχουμε δει απο κοντα.
Φιλικα , Βασιλης
Φυσικα χωρις να τον εχουμε δει απο κοντα.
Φιλικα , Βασιλης
Yorgos
Member
- Μηνύματα
- 9.666
- Likes
- 50.513
- Επόμενο Ταξίδι
- Umhlanga
- Ταξίδι-Όνειρο
- Περού τότε, τώρα, πάντα
Λοιπόν φίλος συμφορουμίτης μόλις μου έγραψε ότι έλυσε το μυστήριο με το σωσία του Ζυρίνη. Είναι ο Καζαντζό! Στο πολύ πιο ωραίο βέβαια...
Εκπομπές Travelstories
