Κρήτη ... Σαν θες να μάθεις και να δεις, της καρδιάς σου τα κρυμμένα ...

[Vrasidas Cub]

Τα Κρητικά τραγούδια μιλούν για τη ζωή – τον έρωτα … δεν αφήνουν περιθώρια για αμφισβητήσεις ή αναστολές. Μάγκας είναι αυτός που τολμά να εκτεθεί … γιατί η έκθεση θέλει μαγκιά και παντελόνια. Γιατί όποιος δεν εκτίθεται τα έχει καλά με όλους … και όταν τα έχεις καλά με όλους, δεν τα έχεις με κανέναν …. Και δεν μιλά το κόκκινο κρασί …
Αυτή τη γνήσια υπερηφάνεια για την καταγωγή δεν θα την βρεις εύκολα σε άλλο μέρος αυτής της γωνιάς των Βαλκανίων … και όχι άδικα δικαιολογημένα.

Το πιο ενδιαφέρον μέχρι τώρα ταξίδι μου … και μόλις από την πρώτη ημέρα … Τι τίτλο να δώσεις σε αυτό το ταξιδιωτικό … πώς και τι να πεις χωρίς να προσβάλεις αυτόν τον τόπο και τους ανθρώπους του … Ίσως οι προδοσίες – η υγεία μου – το κρασί – οι ανατροπές και αναθεωρήσεις μιας ολόκληρης ζωής – η απέναντι όχθη … δεν ξέρω … πάντως το μυαλό έχει ανοίξει και η καρδιά και τα συναισθήματα και η ενσυναίσθηση … Τι έχω πάθει ο μαλάκας, με το παραμικρό βουρκώνω και συγκινούμαι … Βρας μεγαλώνεις …

Έχω γυρίσει σχεδόν όλη την Ελλάδα με διάφορους τρόπους. Εδώ και ένα χρόνο το έκανα και με την ταπεινή μου πάπια. Πέρασα από μέρη που έχω ξαναπάει … αλλά τόσες λεπτομέρειες, σε τόσο βάθος, με τις μεγάλες μηχανές δεν θυμάμαι … Ούτε την ανάγκη να κατανοήσω τι είναι αυτό που είδα. Τι υπάρχει πίσω από την σκληρή ματιά – την τραχιά φωνή και κουβέντα … Παπάρια μάντολες … κατάλαβα ότι εδώ οι άνθρωποι είναι ψυχούλες γονατισμένες (έτσι όπως μόνο ένας άντρας ξέρει να γονατίζει) μπροστά στο μεγαλείο της ζωής - του έρωτα - της ελευθερίας – της ανάγκης για γνήσια και στα ίσα ανταπόδοση φιλίας ... της αγάπης … της καψούρας … του φόβου της προδοσίας και της απόρριψης … Δεν έχω ακούσει πιο ερωτικά και πιο συγκλονιστικά τραγούδια για τον έρωτα από τα Κρητικά … τέτοιο ξεγύμνωμα ψυχής … Και θέλει πολλά άντερα για να ξεγυμνώσεις την ψυχή σου έτσι …

Με αυτές και ακόμα περισσότερες σκέψεις, με το πνεύμα επηρεασμένο από την αύρα της Κρήτης, πάω στο ταπεινό τσαρδί μου … Ξαπλώνω και κάνω απολογισμό … μετρώ τα έπαθλα ζωής που κέρδισα σήμερα. Γιατί καμία μέρα δεν πρέπει να φεύγει χωρίς έστω ένα μικρό έπαθλο … ένα έπαθλο που θα αξίζει για την μέρα που ξόδεψες πλησιάζοντας κοντύτερα το θάνατο … Και το έπαθλο σήμερα, ήταν από αυτά που αξίζουν να μπουν σε ράφι ψηλό …

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 9
• 10
• 11
• 12
• 13
• …

  Go to chapter

  Go
• 29

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 11 of 29

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[Vrasidas Cub]

Οι εμπειρίες μου από την Κρήτη ξεκινούν το 1987, όταν εν μέσω απίστευτα ψηλών θερμοκρασιών – εκείνες τις ημέρες είχαν πεθάνει πάνω από 2,000 άτομα στην Αθήνα εξαιτίας του καύσωνα – είχα βρεθεί με πλήρη εξάρτηση να τρέχω πίσω από άρμα σε άσκηση κατάληψης λόφου. Στην συνέχεια καλοκαίρι του 2000 βρέθηκα για λίγες ημέρες στα Χανιά. Υπό φυσιολογικές συνθήκες θα πέρναγα καλύτερα από το καλοκαίρι του 1987 αλλά ο Μέρφυ έβαλε και εκεί το δακτυλάκι του … εννοείται το μεσαίο. Μετά, Χριστούγεννα του 2003, μένοντας σε χωριό έξω από το Ρέθυμνο, μπορώ να πω ότι οι αναμνήσεις είναι από αυτές που είναι απλά χαραγμένες στο μυαλό με κοπίδι που δεν χαρίζει … Μια εβδομάδα από αυτές που τις θυμάσαι μέχρι το τέλος σου καθώς είναι δεμένες με σημαντικά πράγματα της ζωής σου. Στην τελευταία μου επίσκεψη το 2010, πέρασα ένα πράγματι ωραίο 2ήμερο λόγω 36ωρου …

Παραδόξως κανένα από τα πιο πάνω δεν μου χάρισε έντονα συναισθήματα και αναμνήσεις για τα οποία ο κόσμος ενθουσιάζεται και συζητά με πάθος, με μάτια που οι κόρες διαστέλλονται και μόνο στις σκέψεις που αφορούν το Νησί … Κι όμως, αυτή τη φορά κάτι συμβαίνει, κάτι διαφορετικό πλανάται στην ατμόσφαιρα, κάτι που δεν μπορώ να εντοπίσω ... ξέρω ότι είναι εκεί τριγύρω … υπάρχει. Βγαίνοντας από το καράβι τα Λευκά Όρη απέναντι – όντως ακόμη ντυμένα στα λευκά τους – υψώνονται επιβλητικά, δεσποτικά … σίγουρα κάτι θέλουν να πουν … ίσως μόνο γι’ αυτούς που πράγματι θέλουν να ακούσουν …

Με αυτές τις σκέψεις ήδη ακολουθώ το κεντρικό δρόμο από Σούδα προς Ρέθυμνο. Ευτυχώς η κίνηση είναι σχεδόν μηδαμινή και έχω την άνεση που και που να απολαμβάνω την θέα προς την θάλασσα αριστερά μου. Ο Κινέζος είναι με καινούργια αλυσίδα, φρέσκα λαδάκια με μηδέν οξέα και μάλιστα σε διπλάσια ποσότητα απ’ ότι λέει ο κατασκευαστής, καινούργια τακάκια εμπρός που έχουν ήδη στρωθεί … και καλή διάθεση η οποία μάλλον εξαγοράσθηκε με τα προηγούμενα καλούδια. Όμως και μόνο η αίσθηση ότι βρίσκομαι σε κεντρικό δρόμο, μου ανεβάζει την ανυπομονησία να βγω σύντομα προς τα χωριά … και ωπ ! να η διασταύρωση προς Βάμος.

Η διαδρομή είναι στρωτή χωρίς απότομες ανηφόρες, με στενούς δρόμους μέσα από χωριά και αρκετή βλάστηση. Δουλιανά – Γαβαλοχώρι - Κόκκινο χωριό – Δράπανος – Κεφαλάς συνθέτουν μια ωραία κυκλική διαδρομή με εναλλασσόμενα επίπεδα θέας. Από Σέλλια και έπειτα η διαδρομή γίνεται ακριβώς όπως ταιριάζει στα γούστα μου ... ωραίο κατηφορικό κομμάτι, με καλή άσφαλτο και θέα που γεμίζει αισθήσεις και αισθήματα …. Στο βάθος η Γεωργιούπολη σε αναμονή και του φετινού τουριστικού οργασμού … Σταματώ στο γεφυράκι του Αλμυρού ποταμού, στην αρχή της πόλης, για φωτογραφία ενθύμιο της δικής μου «μάχης της Κρήτης» … χωρίς θύματα και δράματα ελπίζω … Έχω κατά καιρούς εκφράσει την απέχθειά μου στην τουριστίλα, οπότε δεν μπαίνω καν στον κόπο να μπω στο κέντρο της Γεωργιούπολης, έστω και εάν είναι μια σταλιά πολιτεία.

 

[Vrasidas Cub]

 

[Vrasidas Cub]

Το μυαλό μου είναι ήδη στα βουνά στο μέσο της Νήσου … πρέπει όμως να υποστώ την διαδρομή μέχρι την επόμενη μεγάλη πόλη, το Ρέθυμνο. Η κίνηση εξακολουθεί να είναι ελάχιστη … αριστερά μου οι παραλίες διαδέχονται η μία την άλλη και η θέα προσπαθεί να με αποζημιώσει για την βαρετή, έστω και μικρή, απόσταση μέχρι Ρέθυμνο. Μπαίνω στην πόλη και η αλήθεια είναι ότι εντυπωσιάστηκα από την ζωντάνια της και τους ρυθμούς της. Μια κωμόπολη σε οργασμό … κόσμος να κινείται, μαγαζιά με κόσμο, πολλοί νέοι άνθρωποι παντού … Νομίζω μια πόλη που μπορείς να ζήσεις με αρκετές ανθρώπινες προδιαγραφές. Παρ’ όλα αυτά η αλήθεια είναι ότι ένιωσα βαθειά ενόχληση από την κίνηση. Όχι άλλο κάρβουνο … αρκετό έχουμε βάλει και στις τσέπες στο Μητροπολιτικό Μαντρί που η μοίρα μου φύλαξε για να ξοδέψω πολλά από τα χρόνια της ζωής μου. Μια φωτογραφία δίπλα στο παλιό λιμάνι και όσο πιο γρήγορα φεύγω για τα μέρη που θεωρώ ότι θα έβλεπα περισσότερο γνήσια Κρήτη.

 

[Vrasidas Cub]

Η διασταύρωση προς Πρασιές μου ανεβάζει τη διάθεση και πολλά χαμόγελα προσπαθούν θα δημιουργήσουν ρυτίδες στο πρόσωπο του παιδιού της πόλης … Χαλάλι τους όμως … κάποιες ρυτίδες αξίζει να τις έχεις … Και το πανηγύρι επιτέλους άρχισε … Ο δρόμος μέχρι εκεί ακολουθεί μια χαράδρα από την αριστερή της πλευρά με αρκετό πράσινο. Μου έκανε εντύπωση που συνάντησα αρκετά τουριστικά λεωφορεία με την ίδια κατεύθυνση με εμένα στα οποία εννοείται ότι ο πάπιος δεν τους χαρίστηκε.

Σειρά έχει το Φράγμα των ποταμών. Φτάνω σύντομα και επιλέγω να ακολουθήσω την αριστερή του πλευρά. Βλέπω ότι τα τουριστικά λεωφορεία πάνε όλα από την δεξιά πλευρά, άρα η «σωστή διαδρομή» είναι από αριστερά … το λέει και ο Νότης στο τραγούδι του : «απόψε στης καρδιάς σου, το πεδίο...» … και δεν έπεσα έξω … Ευχάριστη έκπληξη το «Γιδόσπιτο», καφετέρια υπερυψωμένη δίπλα στην τεχνητή λίμνη, με υπέροχη θέα και αρκετούς τουρίστες που ζουν νόθα γεύση από αντβέντσουρ και σαρβάϊβορ μαζί ... Εταιρεία που διοργανώνει εξτρίμ περιήγηση με γουρούνες, έχει φέρει τους επίδοξους «Σπαλιάρες» να ζήσουν μέρος του ονείρου … Εάν τους προσφέρει γαλήνη ή ικανοποίηση, καλά κάνουν και μακάρι να φύγουν με πολλές αναμνήσεις να έχουν να διηγούνται ... έστω και παραφουσκωμένες …

Μέχρι την Αγία Φωτεινή δεν συνάντησα ψυχή που σημαίνει ότι δεν άφησα ούτε μια στροφή που δεν ευχαριστήθηκα. Τι φοβερή διαδρομή Θεέ μου … Που να ήξερα και την συνέχεια που με περίμενε … Κρήτη, ο αγαπημένος τόπος του Θεού των Στροφών … και δεν κάνω πλάκα … υπάρχει και τέτοιος Θεός … Εδώ υπάρχει Θεός της Μπάλας …

Συνεχόμενα χωριά που αποτελούν όλα και από έναν ξεχωριστό προορισμό. Τα περισσότερα έχουν και κάτι να δείξουν, κάτι να σου μάθουν ... Η ιστορία του Νησιού δεν έχει αφήσει κανέναν από τους ευλογημένους τόπους του παραπονεμένο ... Στον Θρόνο, δίπλα στην εκκλησία της Παναγιάς, φανταζόμουν τον εαυτό μου βράδυ, καλοκαιράκι με αεράκι ... με μια τσικουδιά στο χέρι, να ακούω ιστορίες από βρακοφόρους σοφούς γέροντες και να προσπαθώ να καταλάβω τι λένε ...

Επόμενος προορισμός συγκινητικός, με βαριά ιστορία … η Μονή Αρκαδίου. Μέχρι εκεί, το μυαλό δεν μπορεί να ησυχάσει με αυτά που εξελίσσονταν κάθε μέτρο. Το απίστευτο ανάγλυφο που ακολουθεί ο δρόμος δεν αφήνει περιθώρια για δυσάρεστα συναισθήματα. Όλη η διαδρομή από το Ρέθυμνο μέχρι τώρα καταπληκτική. Παρά του ότι πολλά σημεία ήταν επικίνδυνα λόγω χώματος πάνω στο οδόστρωμα όμως με λίγη παραπάνω προσοχή δεν υπήρχε πρόβλημα. Πρέπει τις προηγούμενες ημέρες οι βροχοπτώσεις να ήταν πολύ έντονες γι’ αυτό και είχε κατεβάσει τόσο χώμα στους δρόμους … Άρα η απεργία όντως με γλύτωσε από πολύ νερό …

Το 2003 είχα κάνει τη διαδρομή μέχρι τη Μονή Αρκαδίου από την ανάποδη. Μπαίνοντας στον προαύλιο χώρο δεν μπορείς να μην νιώσεις δέος.
Τόση ιστορία, τόσες ψυχές, τόσο δάκρυ αλλά και χαρά συνάμα, τόσα γεγονότα που άφησαν λόγους και αιτίες για να έχουν οι επόμενες γενεές να πάνε λίγο παραπέρα και ψηλότερα από τους προηγούμενους … πώς να χωρέσουν σε αυτή την ανθρώπινη αλλά εμπνευσμένη κατασκευή.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C...AF%CE%BF%CF%85

Δεν κάθομαι πολύ ώρα. Στο μοναστήρι υπάρχουν αναμνήσεις από άλλες εποχές, πλασματικής ξεγνοιασιάς και κάλπικης δημιουργίας … όπως συμβαίνει στην τραγική πλειοψηφία της ανθρώπινης ύπαρξης. Όλα όμως έχουν το σκοπό τους και το λόγο τους. Ακόμα και οι «προδήλως άσκοπες» θυσίες …

Έργα ανθρώπων ... από όλες τις πτυχές ...

 

[Vrasidas Cub]

Από τη πρώτη στιγμή στο Νησί κάτι αλλόκοτο πλανιέται στην ατμόσφαιρα. Προσπαθώ να καταλάβω εάν είμαι προκατειλημμένος ή κάτι άλλο συμβαίνει … Τα πάντα γύρω είναι διαφορετικά, η Γη με τα εδάφη της και την μορφολογία της, η βλάστηση, οι μυρωδιές, η αόρατη ενέργεια που διαπερνά κάθε κύτταρο του κορμιού, μια αδιανόητη ψυχική ευφορία … και δεν είναι η πρώτη φορά που πατώ αυτά τα χώματα. Έχω ήδη φύγει από το Αρκάδι και κινούμαι στην συνέχεια αυτής της καταπληκτικής διαδρομής … Κινούμαι αρκετά σβέλτα και στρωτά, προσπαθώντας να εντοπίσω την διαφορετικότητα που προκαλούν αυτές τις σκέψεις … Δεν μπορεί, κάτι υπάρχει … Ίσως αργότερα με πιο γεμάτο εικόνες μυαλό, ντοπαρισμένο από το ρακί που ενεργοποιεί ποσότητες ελεύθερης σεροτονίνης, να την βρω την άκρη … ίσως και με κάποια ακούσματα λύρας … Βρασίδα αρχίζεις και μεγαλώνεις ??

Μέσω Άνω Βιρανεπισκοπής ακολουθώ κατεύθυνση προς Πέραμα με σκοπό να φτάσω Ανώγεια. Η αλήθεια είναι πως έχω προβληματιστεί πολύ για τις διαδρομές που πρέπει να επιλέξω. Έχω ήδη καταλάβει ότι από όπου και εάν προσεγγίσω τον οποιονδήποτε προορισμό, θα είναι μια σωστή απόφαση … μια μοναδική διαδρομή που θα αποζημιώσει τις αισθήσεις. Αν δεν το δεις, δεν μπορείς να το καταλάβεις εύκολα. Ακόμα και το πιο μικρό στενάκι σε προκαλεί να το ακολουθήσεις, να χαθείς μέσα ώστε να ανακαλύψεις τελικά πράγματα και θάματα … της ψυχής τα χαμένα …

Δαφνέδες – Γαράζο – Αξός πάνω σε μαγευτική διαδρομή. Όλα τα χωριά και κάτι να σου δείξουν … κάτι να πουν. Στον Αξό υπάρχει στην αρχή του μουσείο ξυλογλυπτικής. Πόσο ζηλεύω αυτούς που τα χέρια τους έχουν την δύναμη της δημιουργίας. Πόσο ευλογημένοι είναι … Μακάρι να μπορούν να αντιληφθούν το μεγαλείο τού τι σημαίνει να αφήνεις τέτοια παρακαταθήκη όταν φθάσει η ώρα του αποχωρισμού … τι σημαίνει και πόσο βαριά είναι η αθανασία της ύπαρξης όταν αποτυπώνεται σε έργα, λόγια και πράξεις …

 

[Vrasidas Cub]

Φτάνω στο σταυροδρόμι έξω από Αξό … δεξιά για Ζωνιανά … αριστερά για Ανώγεια …. Έχω κάποια ακούσματα για αυτά τα μέρη στις ρίζες του Ψηλορείτη … να είναι αλήθεια άραγες ??

Στρίβω δεξιά και αρχίζω να ανηφορίζω. Ο τόπος άγριος, ξερός, πετρώδης … να έχει σχέση με την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων ? Μπαίνω στο χωριό … οι οπτικές εντυπώσεις δεν είναι καλές. Το χωριό δεν έχει χρώμα από την Κρήτη που ψάχνω, τα σπίτια μεγάλα αλλά όχι με την Κρητική αύρα που προκαλεί ανατριχίλα … Λίγος κόσμος κυκλοφορεί και όσους είδα ήταν από αυτούς που θα τους προσέξεις … Σκαμμένα πρόσωπα, ηλιοκαμμένα … με βαριά σκιά ανεξάρτητα από το μέγεθος του σώματος. Η δεύτερη ματιά ήταν πιο προσεκτική … το χωριό μυρίζει Κρήτη … καθαρή Κρήτη …

Πολλές φορές στην διάρκεια του ταξιδιού μου χρειάστηκε δυό και τρεις φορές να σκεφτώ πράγματα, να κοιτάξω ξανά και ξανά πριν βγάλω συμπεράσματα. Η Κρήτη δεν είναι τόπος εύκολος … υπάρχουν βαθιές κοινωνικές ιδιομορφίες που πολύ δύσκολα κάποιος από άλλα μέρη θα μπορέσει να καταλάβει, να αποδεχτεί ή έστω να πλησιάσει λίγο. Και αυτή ακριβώς είναι μια από της ομορφιές της … Με λίγα λόγια δεν είναι ούτε εύκολη «γκόμενα», ούτε για τον οποιονδήποτε …

Φεύγω από το χώρο στάθμευσης του Σπηλαίου Σφενδόνη και αρχίζω να κατηφορίζω προς Ανώγεια … Οι προβληματισμοί μου διαρκούν αρκετή ώρα. Τον εαυτό μου έχω αρχίσει πλέον και τον μαθαίνω καλά … οι προβληματισμοί δεν είναι τυχαίοι … κάτι με τραβά σε αυτά τα μέρη … Όπου και εάν έχω πάει μέχρι τώρα μου έχει αφήσει την γεύση του κάτι δεν είδα, του κάτι δεν αντιλήφθηκα στη σωστή του διάσταση. Όσο με ξέρω, αυτό αποτελεί μεγάλο κίνητρο να ξαναέρθω … με άλλα δεδομένα και άλλους σκοπούς ίσως. Την άκρη όμως θα την βρω με την Κρήτη … και κάτι μου λέει ότι θα είναι καλή …

Η ώρα είναι περασμένες 14:00 και είμαι νηστικός από εχθές το βράδυ. Η πλατεία με το καφενείο του Σκουλά στα Ανώγεια προκαλεί για στάση για λίγη ξεκούραση και ίσως να βάλω κάτι στο στομάχι μου. Το τραπέζι στην άκρη δίπλα στην βρύση μου φάνηκε παράδεισος. Η σαλάτα ήταν ότι έπρεπε, ελαφριά με αρκετό νερό και δύο φέτες (μπαγιάτικο, που προτιμώ) ψωμί … Μισή ώρα ήταν αρκετή να γεμίσουν πάλι οι μπαταρίες και να δω την διαδρομή που υπολείπεται. Αυτή η τρίωρη καθυστέρηση του καραβιού σίγουρα θα με βγάλει εκτός σχεδίων.

Αναρωτιέμαι πόσοι από όσους πέρασαν από αυτά τα μέρη γνώριζαν την ιστορία αυτών των ευλογημένων χωμάτων … Ένας από τους λίγους και αγαπητούς φίλους πίσω στην πόλη – και φυσικά Κρητικός – κατά καιρούς κάνει αναφορές στο Νησί. Ο πατέρας του στην Κατοχή, είχε συμμετοχή στην απαγωγή του στρατηγού Κράιπε τον Αύγουστο του 1944. Τι κρίμα που δεν γράφτηκε κάποιο βιβλίο με τις εμπειρίες αυτού του ανθρώπου. Αλλά είναι η μοίρα αυτού του τόπου … όσοι έχουν να πουν κάτι ή να δείξουν, συνήθως φεύγουν με μια πίκρα αποτυπωμένη στο βλέμμα …

http://www.greekgastronomyguide.gr/i...-anogia-kriti/

 

[Vrasidas Cub]

Το κατέβασμα προς Γωνιές μέσα από Σισάρχα, απλά Θεϊκό ! Ίσως να φταίει το νερό από τα Ανώγεια … Πάλι στριφογυρίζει στο μυαλό ο έντονος προβληματισμός ότι δεν φτάνει ο χρόνος να γυρίσω όπως πραγματικά αξίζει αυτά τα μέρη. Φυσιολογικά αυτή τη διαδρομή για να την ευχαριστηθείς πρέπει να γίνει καμιά 10ριά φορές πάνω κάτω … μετά λίγη τσικουδιά ένα παξιμάδι να μαζευτούν τα υγρά του στομαχιού … και άλλες 10 φορές πάνω κάτω … για να πεις ότι πράγματι κάτι έκανες … Και βρίσκομαι ακόμη στο μισό της πρώτης ημέρας .. Θεέ μου τι τραβώ … ζω ένα δράμα …

Από Γωνιές το κατέβασμα προς Τύλισο κανονικό πανηγύρι οδηγικής απόλαυσης ! Ακολουθώ δρόμο ανάμεσα σε ορεινούς όγκους , με ωραίο στρωτό στροφιλίκι και άσφαλτο που κρατά … ο παράδεισος του αυτοφοράκια … Παρεμπιπτόντως, έξω από τα Ζωνιανά και πριν τα Ανώγεια υπήρχε μπλόκο που είχαν σταματήσει δύο αγροτικά … εννοείται ότι όποιος ερχόταν από την απέναντι έπαιρνε προειδοποίηση … Έτσι, για να μην με κοιτούν περίεργα περνώντας με την πάπια μου …

Στην Τύλισο υπάρχει προβληματισμός. Έχω ήδη χάσει 3 ώρες και είμαι λίγο μετά την μέση της διαδρομής που έχω σχεδιάσει. Φυσιολογικά θα πήγαινα Ηράκλειο κάνοντας κύκλο βόρεια μέσω Κρουσώνα. Αποφασίζω να αφήσω αυτό το κομμάτι ως εκκρεμότητα και φεύγω για Γάζι. Έχω σκοπό να φτάσω Άγιο Νικόλαο πριν νυχτώσει οπότε η αλλαγή είναι μονόδρομος.

Γάζι και Ηράκλειο φεύγουν γρήγορα και στρίβω για Κνωσό. Ά ρε ’87 με τις αναμνήσεις σου … να ‘ταν τα νιάτα δυό φορές που λέει και ο σοφός λαϊκός βάρδος … Αυτό το νοικιασμένο Σαμουράι με το περιεχόμενό του και το κυνήγι του, με έχει στοιχειώσει … η κατάληξή του ακόμα περισσότερο …

Καλοκαίρι του ’87 επίσης, κατά την διάρκεια περίπολου στην περιοχή του όρχου και πολύ αργά το βράδυ, είχε συμβεί κάτι στον ουρανό που όλη την ομάδα περιπόλου, μας είχε «κολλήσει» … Κανένας δεν μίλησε γι’ αυτό ποτέ και σε κανέναν … Μόνο ότι ειπώθηκε μεταξύ μας. Απλά να πω ότι ο στόλος των «φίλων και σύμμαχών» μας Αμερικανών, με κάτι αεροπλανοφόρα (όπως είχαμε μάθει) και λοιπά πλοία ήταν Νότια της Κρήτης … Κάτι μου λέει ότι τα σενάρια της σειράς «Στην ζώνη του λυκόφως» δεν ήταν τυχαία …

Από Κνωσό αρχίζει το ανέβα προς Πεζά. Αγία Ειρήνη – Πατσίδες – Κουνάβοι – Πεζά έως και Αρκαλοχώρι διαδρομή μπουκιά και συχώριο. Επίσης μου λύθηκε η απορία γιατί πολλοί έχουν λυσσάξει με τα κρασιά από την Ένωση Πεζών … Είδα τα αμπέλια και τις καλλιέργειες και κατάλαβα. Νοικοκυρεμένα , καθαρά, περιποιημένα … που σε προκαλούν να κάτσεις κάτω με καλή παρέα, τον σωστό μεζέ, την μουσική που πρέπει, να γευτείς το νέκταρ από τα σταφύλια τους … και όλα τα υπόλοιπα θα βρουν τον δρόμο τους αυθόρμητα, γλυκά, αβίαστα …

Επόμενος στόχος το Οροπέδιο Λασιθίου από Καστέλι – Καλό Χωριό – Ποταμιές – Κερά. Μετά το Καστέλι η διαδρομή γίνεται ξανά όπως την προτιμώ … Ανάμεσα από ορεινούς όγκους με στροφές που προκαλούν τις αισθήσεις … Τώρα που το σκέφτομαι, αν κάποιος διαβάσει αυτές τις περιγραφές χωρίς να ξέρει ποια η μηχανή που χρησιμοποιώ, ίσως συμπεράνει αυθόρμητα ότι πρόκειται για κάποια μεγάλου κυβισμού μοτοσικλέτα. Θα το πω για ακόμη μια φορά … δεν είναι απαραίτητα τα πολλά κυβικά για να πάρεις ευχαρίστηση. Μια μικρή αλλά σωστά στημένη μηχανή, κάνει παπάδες … Εξ’ άλλου σε κλειστές διαδρομές – όπως συνήθως είναι στην Κρήτη – τα πολλά κυβικά και οι μεγάλες ιπποδυνάμεις είναι μη λειτουργικές σύμφωνα με αυτά που πράγματι μπορούν να αποδώσουν. Το αποτέλεσμα μετά από κάθε ταξιδιωτικό το αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο. Αλλά ας μη χαλώ το όνειρο αρκετών …

 

[Vrasidas Cub]

Στο Καστέλι κάνω λάθος (όλα τα λάθη στην ζωή μου έχουν και κάτι να μου πουν, κάτι να μου προσφέρουν που γίνονται αντιληπτά είτε εκείνη την στιγμή ή απροειδοποίητα σε μελλοντικό χρόνο) και αντί να συνεχίσω προς Καλό Χωριό στρίβω δεξιά προς Λύττο .... Τι διαδρομή ήταν αυτή Παναγιά μου !!! Τι φοβερό στροφιλίκι !!! Τι μαμάτο λάθος ήταν αυτό ??!! ....

Επιτέλους φτάνω στη διασταύρωση που δεξιά στρίβει για Οροπέδιο Λασιθίου. Λοιπόν … εδώ υπάρχει ένα θέμα. Το «επιτέλους» πάει σε μια απίστευτη προσμονή να περάσω από ένα τόπο, που από την πρώτη στιγμή που άκουσα για αυτόν, κάτι μέσα μου, στα βαθειά της καρδιάς επηρεάστηκε. Ποτέ μου δεν υπήρξα θρησκόληπτος, όμως κάπου μέσα στα σκοτάδια της ψυχής μου μια ριζωμένη πίστη υπάρχει. Θεωρώ ότι αυτή η πίστη με έχει κρατήσει ζωντανό μέχρι τώρα και ας μη θέλω να το παραδεχτώ. Όσο περνά ο καιρός τόσο αντιλαμβάνομαι ότι εξ’ αιτίας αυτής της πίστης, μια απίστευτα τραγική βραδιά κάποιες εβδομάδες πίσω, κρατήθηκα όρθιος. Υπάρχουν πράγματα στους περισσότερους από εμάς που είναι αυστηρά προσωπικά και δεν αφορούν άλλους. Όμως θεωρώ ότι κάποιοι προβληματισμοί πρέπει να εξωτερικεύονται … Εντελώς τυχαία έμαθα για το μοναστήρι της Παναγιάς της Κεράς Καρδιώτισσας λίγο πριν το Οροπέδιο. Και πάνω στην κουβέντα μου περιέγραψαν το μοναστήρι … Δεν ξέρω τι και πως, αλλά από εκείνη τη στιγμή χωρίς την παραμικρή θρησκοληπτική εμμονή, κάτι με έσπρωχνε να πάω εκεί. Και πήγα …

Στρίβοντας στην διασταύρωση δεξιά, από τον έναν παράδεισο μπήκα στον άλλο ... Α ρε Κρήτη με το απίστευτο εδαφικό σου ανάγλυφο … ποιος καλλιτέχνης σε σμίλεψε έτσι … Με τι λόγια να περιγράψω αυτό το Νησί …
Φτάνω στην τεχνητή λίμνη με το φράγμα Αποσελέμη και στην απέναντι άκρη του το χωριό Σφενδύλι που πλέον σιγά σιγά βυθίζεται στην λίμνη. Χωρίς ξέρω τον λόγο μια μικρή μελαγχολία την ένιωσα για αυτό το χωριό … Πόσα όνειρα και αναμνήσεις θα βυθιστούν μαζί με τα ντουβάρια …

Μετά την Αβδού οι Γωνιές … και μετά στροφές – στροφές και θέα … πολύ θέα … μα πάρα πολύ θέα … Δεν έχει περάσει η πρώτη ημέρα και ήδη στενοχωριέμαι για την ημέρα της επιστροφής … Και το μοναστήρι πλησίαζε … Λοιπόν, πράγματι πρέπει να μεγαλώνω … δεν έκανα ποτέ έτσι για μοναστήρια και λοιπές τέτοιες δραστηριότητες … Δεν μπορώ να περιγράψω τα ιδιαίτερα συναισθήματα που με είχαν κυριέψει πλησιάζοντας. Μπήκα – άναψα τα κεριά μου μαζί με τα κεριά που μου ζητήθηκαν από την Αθήνα – είπα δυό κουβέντες με μια μοναχή … πήρα αυτά που ήθελα και ζήτησα αυτά που η ψυχή μου λαχταρά … Ότι είναι να γίνει θα γίνει … εξ’ άλλου όλα γίνονται για κάποιο σκοπό … Κάποιους από τους σκοπούς δεν θα τους μάθουμε ποτέ σε αυτή τη ζωή, όμως είναι εδώ και υπάρχουν και πάντα κάτι εξυπηρετούν στη σοφία της Φύσης … Έφυγα ανάλαφρος και συγκινημένος ταυτόχρονα … και με μια υπόσχεση στον εαυτό μου … θα ξανά ανάψω κερί σε αυτό το ευλογημένο μέρος …

Η θέα από το μοναστήρι είναι ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ !! Είμαι σίγουρος όμως ότι το Νησί έχει ακόμα πολλές τέτοιες ομορφιές να μου χαρίσει.

http://www.haniotika-nea.gr/to-monas...otissas-keras/

 

[Vrasidas Cub]

Λίγο πιο πάνω το ανέβα τελειώνει και μετά από αριστερή στροφή, το οροπέδιο απλώνεται μπροστά μου. Κάνω δεξιόστροφη κυκλική πορεία περνώντας διαδοχικά από όλα τα χωριά που βρίσκονται περιμετρικά του. Κάτω Μετόχι – Άγιος Χαράλαμπος – Πλάτη – Ψυχρό – Μαγούλας –Καμινάκι – Αβρακόντες – Άγιος Γεώργιος – Μέσα Λασίθι τα χωριά που περνώ πριν εγκαταλείψω το Οροπέδιο. Είναι τόσο εμφανές πόσο γόνιμο είναι το έδαφος εκεί πάνω. Και το κατέβα το ευχαριστήθηκε η ψυχή μου. Μέσα Ποταμοί – Ζενιά – δεξιά του Χουμεριάκου και ακολουθώ την Παλαιά Οδό προς Άγιο Νικόλαο. Όλη, μα όλη η διαδρομή ήταν καταπληκτική !!!

Είμαι ήδη στην Παλαιά οδό και δεξιά μου παράλληλα η Νέα Οδός προς Άγιο Νικόλαο … Βλέπω διάφορα οχήματα να κινούνται εκεί και αναρωτιέμαι εάν ξέρουν τι χάνουν που δεν βρίσκονται στην θέση μου. Αποκλείεται ΟΛΟΙ να βιάζονται … Ίσως όμως και να «βιάζονται» … ποτέ δεν ξέρεις …

Μπαίνω Άγιο Νικόλαο από Ξηρόκαμπο και αρχίζω να ρωτώ για το κάμπινγκ της περιοχής … δεν το ξέρει κανείς … Μαμακία μου μυρίζει … Ήδη ο Μέρφυ έχει βάλει το χεράκι του και κάπου στο γκαράζ του πλοίου μου έπεσαν τα γάντια της μηχανής … Επιπλέον άφησα τα παϊδάκια κοτόπουλο, που είχα από το μεσημέρι την ημέρα της αναχώρησής μου και που είχα σκοπό να τα φάω στο πλοίο, στο γκαράζ του σπιτιού μου φεύγοντας για το λιμάνι, αφήνοντάς μου μια έννοια του τι θα βρω όταν γυρίσω πίσω … Μάλλον υπολείμματα από πάρτυ γατών και άλλων οικόσιτων π.χ.ποντικιών … Κανείς δεν ξέρει τίποτα για κάμπινγκ … και όμως ήμουν σίγουρος …

Τηλέφωνο σε φίλο στο Μητροπολιτικό Μαντρί και μου επιβεβαιώνει το αποτέλεσμα της μέχρι τώρα αέναης μάχης μεταξύ Βρασίδα και Μέρφυ … Βρασίδας vs Μέρφυ : 0 – 3 … Το κοντινότερο κάμπινγκ που λειτουργεί είναι 6 χλμ έξω από Ιεράπετρα … Μετά από πολύωρη σύσκεψη με τον εαυτό μου που κράτησε κάτι λιγότερο από 5 δεύτερα, ο κινεζόπαπος ήδη κατευθύνεται προς Παχειά Άμμο και δεξιά για Ιεράπετρα … Πάρτα Μέρφυ … ο αγώνας δεν τελείωσε ακόμα … Σιγά μην κωλώσουμε για 45 επιπλέον χλμ … και βενζίνα έχουμε και φώτα επιπλέον έχουμε … και το κυριότερο, τον γράφουμε εκεί που δεν σβήνει η μελάνη …

Φτάνω Ιεράπετρα πριν πέσει το σκοτάδι. Μπαίνω κάμπινγκ και ήδη από τα πρώτα λεπτά, από τις πρώτες κουβέντες οι άνθρωποι εκεί με κέρδισαν … Ο παπάρας ο Μέρφυ έτσι για σπάσιμο μου έριξε πόντο στο κεφάλι … Στην διαδρομή κάπου μου έπεσε το σφυρί που έχω κάτι δεκαετίες και που χρησιμοποιώ για τα πασαλάκια της σκηνής …
Τον γράφω επιδεικτικά, βρίσκω θέση, στήνω την ποπ απ σε δύο λεπτά το πολύ, πλένομαι, αλλάζω και φεύγω για Ιεράπετρα.

Την τελευταία φορά που βρέθηκα εδώ ήταν το 1987, με φίλους που είχαν έρθει από Αθήνα. Ήμουν με 2ήμερη άδεια από τα στρατά και με ενοικιαζόμενο YUGO γυρίζαμε σαν ρεμάλια … Μας πιάνει η νύχτα Ιεράπετρα και αποφασίζουμε τα λιγοστά μας χρήματα να τα φάμε σε ξύδια και λοιπά εδέσματα, οπότε ύπνος χύμα στην παραλία. Όλο το βράδυ ακούγαμε κάτι περίεργους ήχους δεξιά και αριστερά αλλά δεν δώσαμε σημασία … ήμασταν σίγουροι για τους εαυτούς μας, είχαμε και κάποια σχετική άγνοια. Χαράματα καταλαβαίνουμε ότι την έχουμε πέσει για ύπνο ανάμεσα σε τσιγγάνους – γύφτους που και αυτοί είχαν την ίδια ιδέα με εμάς … απλά εμείς ξυπνήσαμε πρώτοι …

 

[Vrasidas Cub]

Η Ιεράπετρα κατ’ αρχάς δεν θα έλεγα ότι με ενθουσίασε … η ίδια περατζάδα δίπλα στην θάλασσα όπως την θυμόμουν, χωρίς κάτι να προκαλέσει το αίσθημα να το ξαναζήσεις. Χαζεύοντας τα μενού στις παραθαλάσσιες ταβέρνες, το μάτι πέφτει που αλλού ?? … σε μπουμπουριστούς χοχλιούς !!! Βρας η τύχη είναι με το μέρος σου … Ρωτώ την ευγενική σερβιτόρο εάν υπάρχουν και με το «ναι» ήδη βρήκα που θα καθίσω. Όσο κοίταζα το μενού, έχω πιάσει δυό σιτεμένες πελάτισσες του μαγαζιού από τον Βορρά, να κοιτάζουν και να κάνουν νοήματα η μια στην άλλη. Μλκ μου ζω ένα δράμα … Βρας παίζεις πλέον σε Γ’ ερασιτεχνική … Γκόου μπακ μαντάμ Μέρκελ, γκόου μπάκ … γιατί υπάρχουν και κάποιοι που το εννοούν … Και φυσικά πάω και κάθομαι ακριβώς πίσω τους … έτσι για να πάρω το αίμα μου πίσω για το ψευτοχρέος και τα κατοχικά δάνεια …

Τώρα τι να πρωτοκάνω … να γλύφω τα δάκτυλά μου ?? … να κρατώ σημειώσεις από την σημερινή ημέρα ?? … να βλέπω τις Βόρειες που προσπαθούσαν να αλλάξουν θέση στις καρέκλες για να έχουν καλύτερο πεδίο βολής ?? … ως πολυμήχανος τα έκανα όλα ταυτόχρονα … Και η λίστα με τις εκκρεμότητες για επάνοδο στο Νησί μεγάλωνε … Χωριά που είδα – καφενεία που δεν σταμάτησα – στροφές που δεν πέρασα – πανηγύρι που δεν πήγα – 45 πιάτα με χοχλιούς που περιμένουν … στην λίστα δεν συμπεριλαμβάνονται σιτεμένες Βόρειες … Τα δύο ποτήρια κόκκινο κρασί με έπιασαν γλυκά γλυκά … όσο ακριβώς χρειάζεται … Στον δρόμο του γυρισμού είχα συνεχώς μπροστά μου μια τεράστια γαβάθα με χοχλιούς … Το λέω ξανά, ζω ένα δράμα …

Φτάνω σχεδόν αργά κάμπινγκ και ακούω ζωντανή μουσική. Πάω στις εγκαταστάσεις δίπλα στη θάλασσα και βλέπω χορό – χαρά – κόσμο – ζωντανή μουσική … Κρητικός γάμος !! Κάθομαι σε γωνιά που συνήθως προτιμώ, απομακρυσμένος από τον κόσμο. Η γωνιά πρέπει να έχει καλή οπτική θέση για να παρατηρώ τους ανθρώπους, κάτι που μου αρέσει χωρίς όμως κακοπροαίρετη διάθεση για κουτσομπολιό ή άλλα περίεργα συναισθήματα. Έρχεται ο σερβιτόρος και του εξηγώ ότι είμαι θαμώνας του κάμπινγκ και θα ήθελα απλά ένα ποτήρι κρασί. Η ατμόσφαιρα είναι φανταστική. Έχω πάει σε πολλούς γάμους ανά την Ελλάδα – συμπεριλαμβανομένου και του πρώην δικού μου – και έχω άποψη πότε ένα γλέντι γάμου είναι καλό ή όχι … Είναι η ιεροτελεστία που κάνει την διαφορά …

Μαζί με το ποτήρι έρχεται και ένα πιάτο με μεζέδες.
- Ένα απλό ποτήρι ήθελα …
- Εμείς έτσι το φέρνουμε …
Το έργο ήδη ξετυλίγεται με Κρητικό σενάριο, σκηνοθεσία και πρωταγωνιστές … κομπάρσος ένας ταλαίπωρος μοναχικός παρατηρητής ανθρώπινων ψυχών … Η μουσική θεσπέσια … οι χοροί ξεσηκωτικοί … τα κέφι γνήσιο, ειλικρινές, από τα βάθη της καρδιάς … Δεν είχαν Κρητική λύρα, όμως και το βιολί στάθηκε επάξια των προσδοκιών … Κάθομαι και γράφω τι βλέπω, τι αισθάνομαι, μέσω μέσεντζερ μιλώ με φίλους …. όλοι τους ζηλεύουν … Μου έρχεται μήνυμα από φίλη : - Μλκ μου μην μπλέξεις με Κρητικιά, δεν θα σου ξαναμιλήσω … Κουφάλες – σκέφτομαι χαμογελώντας – τον φόβο τους να έχετε … Που να έβλεπαν και την απίστευτη ύπαρξη κατηγορίας “θανάτους θανάτους” που προκαλούσε θαυμασμό και τρέμουλο στα γόνατα απλά και μόνο με την παρουσία της … Α ρε Κρήτη … είσαι μεγάλη ζημιά … θα το λέω μέχρι να πεθάνω … Βλέπω το τι διαδραματίζεται γύρω μου και δεν μπορώ να μη μπω σε σκέψεις … Παρατηρώ τις Κρητικές και προσπαθώ να βρω την πιο κατάλληλη λέξη για τις περιγράψω … η λέξη «αγέρωχες» είναι η πλησιέστερη … Δεν ξέρω πως η Κρητική μαγκιά και παλληκαριά θα είχε νόημα χωρίς αυτές …

Έρχεται και δεύτερο ποτήρι με πιο γεμάτο πιάτο ... Θεέ μου πάει το θεσπέσιο κορμί μου, έχουν βαλθεί να μου το καταστρέψουν … Ο Νίκος – απίστευτα ευγενική φυσιογνωμία – έρχεται και μου συστήνεται … Κρητικός γνήσιος, όχι απαραίτητα με την παραδοσιακή φορεσιά, μάγκας και ευθύς … γεμάτος περηφάνια για την καταγωγή του και ότι έχει σχέση με αυτό. Μου ζητά συγγνώμη επειδή το πιάτο είναι μικρό και όχι μεγάλο … Έτσι σκλαβώνεις τους ανθρώπους … Κατάλαβα ότι ένα από τα κουμπιά της ψυχής γράφει επάνω του «φιλότιμο» και πως ακόμα και ο πιο μαλάκας σε αυτό το κουμπί λυγίζει … και είναι καλύτερα να λυγίζεις, παρά να σπας … Το κρασί δικό τους – και η πατάτα και το κρέας και το λάδι … Φίλε Νίκο η ψυχή μετράει … αυτή δίνει νόημα και στα υπόλοιπα … και η ψυχή στην Κρήτη περισσεύει … Κρητική φιλοξενία – γεύσεις – χορός αντρίκιος – με πάθος – χορός που θέλει ψυχή και αισθήματα … Το κρέας είναι κρέας – το κόκκινο κρασί είναι κρασί – η πατάτα το ίδιο – η ψυχή είναι ψυχή και όχι τρία σε ένα ή ακόμα χειρότερα πέντε σε ένα … μόνο ψυχή … ιμιτασιόν Κινεζιές δεν χωρούν σε αυτόν τον τόπο … Και μ’ αυτά και μ΄ αυτά ο λογισμός αρχίζει τα παιχνίδια του τα περίεργα …
Σημασία όμως έχει να μην είσαι μαλάκας … να είσαι γνήσιος ακόμα και μέσα στα λάθη και τις αδυναμίες σου … να είσαι «εσύ» … Ο μπαγάσας με έκανε και βούρκωσα … Δεν είναι τυχαίο ότι πολεμικούς χορούς έχουν μόνο στην Κρήτη και στον Πόντο.

Αυτό ακριβώς .....

 

[Vrasidas Cub]

Τα Κρητικά τραγούδια μιλούν για τη ζωή – τον έρωτα … δεν αφήνουν περιθώρια για αμφισβητήσεις ή αναστολές. Μάγκας είναι αυτός που τολμά να εκτεθεί … γιατί η έκθεση θέλει μαγκιά και παντελόνια. Γιατί όποιος δεν εκτίθεται τα έχει καλά με όλους … και όταν τα έχεις καλά με όλους, δεν τα έχεις με κανέναν …. Και δεν μιλά το κόκκινο κρασί …
Αυτή τη γνήσια υπερηφάνεια για την καταγωγή δεν θα την βρεις εύκολα σε άλλο μέρος αυτής της γωνιάς των Βαλκανίων … και όχι άδικα δικαιολογημένα.

Το πιο ενδιαφέρον μέχρι τώρα ταξίδι μου … και μόλις από την πρώτη ημέρα … Τι τίτλο να δώσεις σε αυτό το ταξιδιωτικό … πώς και τι να πεις χωρίς να προσβάλεις αυτόν τον τόπο και τους ανθρώπους του … Ίσως οι προδοσίες – η υγεία μου – το κρασί – οι ανατροπές και αναθεωρήσεις μιας ολόκληρης ζωής – η απέναντι όχθη … δεν ξέρω … πάντως το μυαλό έχει ανοίξει και η καρδιά και τα συναισθήματα και η ενσυναίσθηση … Τι έχω πάθει ο μαλάκας, με το παραμικρό βουρκώνω και συγκινούμαι … Βρας μεγαλώνεις …

Έχω γυρίσει σχεδόν όλη την Ελλάδα με διάφορους τρόπους. Εδώ και ένα χρόνο το έκανα και με την ταπεινή μου πάπια. Πέρασα από μέρη που έχω ξαναπάει … αλλά τόσες λεπτομέρειες, σε τόσο βάθος, με τις μεγάλες μηχανές δεν θυμάμαι … Ούτε την ανάγκη να κατανοήσω τι είναι αυτό που είδα. Τι υπάρχει πίσω από την σκληρή ματιά – την τραχιά φωνή και κουβέντα … Παπάρια μάντολες … κατάλαβα ότι εδώ οι άνθρωποι είναι ψυχούλες γονατισμένες (έτσι όπως μόνο ένας άντρας ξέρει να γονατίζει) μπροστά στο μεγαλείο της ζωής - του έρωτα - της ελευθερίας – της ανάγκης για γνήσια και στα ίσα ανταπόδοση φιλίας ... της αγάπης … της καψούρας … του φόβου της προδοσίας και της απόρριψης … Δεν έχω ακούσει πιο ερωτικά και πιο συγκλονιστικά τραγούδια για τον έρωτα από τα Κρητικά … τέτοιο ξεγύμνωμα ψυχής … Και θέλει πολλά άντερα για να ξεγυμνώσεις την ψυχή σου έτσι …

Με αυτές και ακόμα περισσότερες σκέψεις, με το πνεύμα επηρεασμένο από την αύρα της Κρήτης, πάω στο ταπεινό τσαρδί μου … Ξαπλώνω και κάνω απολογισμό … μετρώ τα έπαθλα ζωής που κέρδισα σήμερα. Γιατί καμία μέρα δεν πρέπει να φεύγει χωρίς έστω ένα μικρό έπαθλο … ένα έπαθλο που θα αξίζει για την μέρα που ξόδεψες πλησιάζοντας κοντύτερα το θάνατο … Και το έπαθλο σήμερα, ήταν από αυτά που αξίζουν να μπουν σε ράφι ψηλό …