Yorgos
Member
- Μηνύματα
- 9.689
- Likes
- 50.581
- Επόμενο Ταξίδι
- Umhlanga
- Ταξίδι-Όνειρο
- Περού τότε, τώρα, πάντα
Φτάνουμε στην παραλία Anakena, που από μακριά φαίνεται αρκετά εντυπωσιακή, τόσο για τους φοίνικες και την κατάλευκη άμμο, όσο και για το ότι στη μέση της δεσπόζουν άλλα επιβλητικά moai, που σε κοιτούν στα μάτια. Αφήνουμε τους επίδοξους λουόμενους στην παραλία και ζητάω από το Felipe να με αφήσει να ρίξω μια ματιά στο τοπίο, δεν ξέρω αν θα έχω την ευκαιρία να την επισκεφθώ κάποια άλλη μέρα. Με αποτρέπει, λέγοντας πως αν θέλω να ανέβω το λόφο και να δω από κοντά το haka pei (αυτό με τους κορμούς) και φυσικά με πείθει.
Με το που επιστρέφουμε στο λόφο, τα πλήθη πλέον είναι πυκνότερα. Λίγοι είναι αυτοί που έχουν αρχίσει ήδη την ανάβαση, η οποία εκ πρώτης όψεως φαίνεται εύκολη. Στο κάτω-κάτω μιλάμε για ένα λόφο που δε φτάνει τα 500 μέτρα ύψος και το έδαφος είναι σχετικά σταθερό. Ξεκινάω το ανέβασμα για να διαπιστώσω πως το πρόβλημα είναι η κλίση. Πρέπει να είναι γύρω στις 45 μοίρες και δυσκολεύεσαι πολύ να μην πέσεις. Παρόλα αυτά, μπροστά μου δυο παιδάκια Rapa Nui προσπαθούν να ανέβουν, κουβαλώντας μάλιστα μαζί τους ένα μίνι έλκηθρο από κορμούς από μπανανιές. Ε, δε γίνεται να ανέβουν τα παιδάκια και να μείνω εγώ πίσω…
Πολύ λαχάνιασμα στο ανέβασμα και στο καπάκι κάθε πέντε λεπτά ρίχνει και μια περίεργη βροχή των 30-40 δευτερολέπτων, με δυνατό άνεμο όμως, από αυτές που σου σπάνε τα νεύρα. Το να κάνεις παύση είναι αδύνατον λόγω της κλίσης κι εξακολουθώ να απορώ με το πόσο δύσκολη είναι η ανάβαση σε ένα λοφίσκο της πλάκας. Μετά από 25 λεπτά λαχανιάσματος, φτάνω στην κορυφή.
Το θέαμα είναι εντυπωσιακό: καμιά διακοσαριά ήρωες που ανέβηκαν το λόφο (οι περισσότεροι αυτόχθονες) χαζεύουν 20 Rapa Nui που είναι ντυμένοι όπως οι αρχαίοι πρόγονοί τους, δηλαδή όχι και τόσο ντυμένοι, έχοντας βάψει το σώμα τους με αρχέγονες τεχνικές, οι οποίοι ετοιμάζουν τα αυτοσχέδια «έλκηθρα». Αυτά αποτελούνται από δυο κορμούς από μπανανιές, δεμένους με αυτοσχέδιους σπάγκους μεταξύ τους και… τίποτε άλλο. Οι πρώτοι γενναίοι ήδη δοκιμάζουν το έλκηθρό τους καθήμενοι πάνω του χωρίς κανένα στήριγμα, κοιτώντας προς τα κάτω, στην απίθανη κλίση του λόφου. Στη βάση του λόφου βρίσκεται όλο το πλήθος, καθώς και οι κριτές, που θα μετρήσουν το ποιος κατάφερε να φτάσει πιο μακριά.
Οι εικόνες στην κορυφή του λόφου είναι εικόνες κατάνυξης κι επιβεβαιώνουν αυτό που μου είχαν πει: το ετήσιο Tapati δε γιορτάζεται ώστε το νησί να προσελκύσει τουρίστες, δεν έχει καθόλου τουριστικό χαρακτήρα, αλλά αποτελεί την υπέρτατη έκφραση πολιτισμού των Rapa Nui κι έναν από τους τρόπους που έχουν σήμερα να αναβιώσουν τα έθιμα των προγόνων τους και να υποδηλώσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Οι συμμετέχοντες πιάνονται χέρι-χέρι και σχηματίζουν ένα κύκλο στην κορυφή του λόφου. Στο κέντρο του, ο επικεφαλής τους –βαμμένος κάτασπρος από το πρόσωπο μέχρι τα νύχια των ποδιών- τους καλεί φυσώντας μέσα σε ένα τεράστιο όστρακο και τους κάνει μια ομιλία στην ακατάληπτή τους –για μένα- πολυνησιακή γλώσσα. Σε όλη μου τη διαμονή στο νησί δεν είδα ποτέ δύο Rapa Nui να μιλάνε μεταξύ τους στα ισπανικά, αλλά στις εκδηλώσεις του Tapati (από το πρωί μέχρι το βράδυ) ακόμη και στους ξένους μιλούν μόνο στα Rapa Nui κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Μαγκιά τους. Η ομιλία φαίνεται να έχει έναν πατριωτικό συγκινητικό τόνο και ο μολυβί ουρανός με τα ταχύτατα κινούμενα σύννεφα δημιουργεί μια βαριά ατμόσφαιρα. Πιάνονται χέρι-χέρι, ψέλνουν μαζί μια αρχέγονη προσευχή και… το haka pei ξεκινάει…
Οι κριτές από κάτω δίνουν το έναυσμα, διευκρινίζοντας πως πρώτα θα γίνει ο διαγωνισμός των γυναικών. Άλλωστε όλο το Tapati γίνεται με το διαχωρισμό των συμμετεχόντων σε δύο ομάδες, που διαγωνίζονται στα πάντα (από το θέατρο μέχρι το ψάρεμα και…το τσούλημα από ένα λόφο κλίσης 45 μοιρών!) με σκοπό να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους βαθμούς, ώστε να στεφθεί βασίλισσα η δική τους υποψήφια. Η πρώτη γυναίκα –βαμμένη κι αυτή με τρόπο που θυμίζει τα πολυνησιακά ξαδερφάκια των Rapa Nui, τους Μαορί- κάθεται πάνω στο «έλκηθρο». Κρατάει σφιχτά τους δύο σπάγκους και κάθεται παράλληλα με τους κορμούς από τις μπανανιές, ατενίζοντας τη βάση του λόφου, ενώ τέσσερις συμπαίκτες της την στηρίζουν για να μην τσουλήσει πριν την ώρα της. Όταν δίνεται το σήμα με το όστρακο τη σπρώχνουν με όση φόρα έχουν και… το έλκηθρο εξαφανίζεται προς την πλαγιά… πηγαίνει απίστευτα γρήγορα, κάνοντας πολλές αναπηδήσεις, που πρέπει να της τσακίζουν την πλάτη και τον πισινό. Όπως τσουλάει προς τα κάτω αποκτά περισσότερη ταχύτητα και φτάνοντας πλέον στην επίπεδη κοιλάδα, σταματά έχοντας διανύσει άλλα 50-60 μέτρα, χάρη στην ταχύτητα της πτώσης…
Η διαγωνιζόμενη σηκώνεται, πανηγυρίζει, πνίγεται στις αγκαλιές των δικών της και οι κριτές σπεύδουν –ιππεύοντας άλογα- να μετρήσουν την επίδοσή της με ένα είδος αρχαίας μεζούρας. Η όλη εικόνα είναι σουρεαλιστική: αλαλαγμοί στα πολυνησιακά Rapa Nui και η επόμενη διαγωνιζόμενη ετοιμάζεται με τον ίδιο τρόπο, ενώ οι σύντροφοί της την ενθαρρύνουν με κραυγές και χτυπώντας την φιλικά στην πλάτη. Η ίδια βγάζει μια κραυγή πριν την…απογείωση κι εντός λίγων δευτερολέπτων παρ’ την κάτω κι αυτή, να τσουλάει με μεγάλη ταχύτητα και να ουρλιάζει σε κάθε αναπήδηση. Όταν φτάνει στο σημείο…προσγείωσης αγκαλιάζει την ανταγωνίστρια υποψήφια βασίλισσα, σε μια ένδειξη fair play.
Οι γυναίκες τελείωσαν και ήρθε η ώρα των ανδρών. Είναι όλοι τους καλογυμνασμένοι, οι περισσότεροι με μακριά μαλλιά και φορούν ένα απλό δερμάτινο κάλυμμα στα απόκρυφα σημεία. Ένας-ένας πέφτουν με τα έλκηθρά τους, πανηγυρίζοντας κάθε φορά που καταφέρνουν να υπερκεράσουν την προηγούμενη επίδοση. Η παρουσία τουριστών, φωτογράφων, άλλων Rapa Nui που τους παρακολουθούν δε φαίνεται να τους απασχολεί καθόλου: ο κάθε διαγωνιζόμενος είναι σε μια φάση trance, γεμάτος ενθουσιασμό για το επικείμενο γκρεμοτσάκισμά του.
Εγώ ακόμη παλεύω να μην πέσω στην πλαγιά και πασχίζω να απαθανατίσω τις μοναδικές σκηνές που εκτυλίσσονται μπροστά μου. Σπάνια βλέπει κανείς ένα λαό να αναβιώνει αρχαίες παραδόσεις με τόση πίστη, καμία διάθεση εμπορευματοποίησης (δεν υπάρχει εισιτήριο για την παρουσία στα αγωνίσματα, εδώ σε ολόκληρο το νησί δεν υπάρχουν εισιτήρια στους αρχαιολογικούς χώρους πριν μιας μικρής εξαίρεσης) και πραγματικό πάθος: οι άνθρωποι περιμένουν όλο το χρόνο να φτάσει ο Φλεβάρης για να έχουν την ευκαιρία να τραγουδήσουν, να φάνε, να διαγωνιστούν στο κανώ, να ψαρέψουν και να χορέψουν όπως το έκαναν επί αιώνες οι πρόγονοί τους, σε συνθήκες πλήρους και αδιάκοπης απομόνωσης από τον υπόλοιπο πλανήτη. Το Νησί του Πάσχα δεν είναι μόνο γεωγραφικά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το πλησιέστερο κατοικήσιμο σημείο του πλανήτη, αλλά και πολιτιστικά. Εδώ επιβιώνουν αρχέγονες παραδόσεις από ένα λαό που έφτασε τόσο κοντά στον αφανισμό κι όμως επιμένει να υπάρχει.
Το αγώνισμα τελειώνει και όλοι δείχνουν πανευτυχείς. Εγώ παραμένω για λίγο στην κορυφή του λόφου χαζεύοντας προς τα κάτω, απορώντας ακόμη με το φαινόμενο που αντίκρισα, ενώ ένας ευγενέστατος Rapa Nui – bodybuilder με ενημερώνει πως το Tapati θα συνεχιστεί το βράδυ με πολιτιστικές εκδηλώσεις στην ειδική πλατφόρμα που έχει στηθεί λίγες εκατοντάδες μέτρα από το λιμάνι της Hanga Roa.
Κατεβαίνω το λόφο αφού γκρεμοτσακίζομαι δυο φορές, υπό ασθενή βροχή. Ψάχνω να βρω το φορτηγάκι του Felipe, μπας και θελήσει να με γυρίσει στη Hanga Roa, αλλά δεν μπορώ να τον εντοπίσω μέσα στο γενικό χαμό: εκατοντάδες άτομα μαζεύουν το πικ νικ τους και φεύγουν, αυτοκίνητα ξεπαρκάρουν, οι διαγωνιζόμενοι εξακολουθούν να αλληλοσυγχαίρονται και να αγκαλιάζονται, την ίδια ώρα που μερικοί Rapa Nui καλπάζουν με τα άλογά τους προς την πόλη, βάζοντας άλλη μια βιβλική πινελιά στο quasi ιρλανδικό τοπίο που ξετυλίγεται μπροστά μου.
Τα περισσότερα αυτοκίνητα έχουν φύγει και το παίρνω απόφαση πως μάλλον θα πρέπει να περπατήσω υπό βροχή τα εναπομείναντα χιλιόμετρα μέχρι τη Hanga Roa, όπου – για να μην ξεχνιόμαστε- ακόμη δεν έχω πού να κοιμηθώ. Και τότε βλέπω μπροστά μου το Φελιπε. Ο από μηχανής Θεός θα με σώσει και πάλι: με έψαχνε επίμονα κάνοντας βόλτες με το φορτηγάκι του και θέλει να με επιστρέψει στο guesthouse όπου άφησα τη βαλίτσα μου. Δόξα και τιμή και στους μη Rapa Nui κατοίκους του νησιού…
Με το που επιστρέφουμε στο λόφο, τα πλήθη πλέον είναι πυκνότερα. Λίγοι είναι αυτοί που έχουν αρχίσει ήδη την ανάβαση, η οποία εκ πρώτης όψεως φαίνεται εύκολη. Στο κάτω-κάτω μιλάμε για ένα λόφο που δε φτάνει τα 500 μέτρα ύψος και το έδαφος είναι σχετικά σταθερό. Ξεκινάω το ανέβασμα για να διαπιστώσω πως το πρόβλημα είναι η κλίση. Πρέπει να είναι γύρω στις 45 μοίρες και δυσκολεύεσαι πολύ να μην πέσεις. Παρόλα αυτά, μπροστά μου δυο παιδάκια Rapa Nui προσπαθούν να ανέβουν, κουβαλώντας μάλιστα μαζί τους ένα μίνι έλκηθρο από κορμούς από μπανανιές. Ε, δε γίνεται να ανέβουν τα παιδάκια και να μείνω εγώ πίσω…
Πολύ λαχάνιασμα στο ανέβασμα και στο καπάκι κάθε πέντε λεπτά ρίχνει και μια περίεργη βροχή των 30-40 δευτερολέπτων, με δυνατό άνεμο όμως, από αυτές που σου σπάνε τα νεύρα. Το να κάνεις παύση είναι αδύνατον λόγω της κλίσης κι εξακολουθώ να απορώ με το πόσο δύσκολη είναι η ανάβαση σε ένα λοφίσκο της πλάκας. Μετά από 25 λεπτά λαχανιάσματος, φτάνω στην κορυφή.
Το θέαμα είναι εντυπωσιακό: καμιά διακοσαριά ήρωες που ανέβηκαν το λόφο (οι περισσότεροι αυτόχθονες) χαζεύουν 20 Rapa Nui που είναι ντυμένοι όπως οι αρχαίοι πρόγονοί τους, δηλαδή όχι και τόσο ντυμένοι, έχοντας βάψει το σώμα τους με αρχέγονες τεχνικές, οι οποίοι ετοιμάζουν τα αυτοσχέδια «έλκηθρα». Αυτά αποτελούνται από δυο κορμούς από μπανανιές, δεμένους με αυτοσχέδιους σπάγκους μεταξύ τους και… τίποτε άλλο. Οι πρώτοι γενναίοι ήδη δοκιμάζουν το έλκηθρό τους καθήμενοι πάνω του χωρίς κανένα στήριγμα, κοιτώντας προς τα κάτω, στην απίθανη κλίση του λόφου. Στη βάση του λόφου βρίσκεται όλο το πλήθος, καθώς και οι κριτές, που θα μετρήσουν το ποιος κατάφερε να φτάσει πιο μακριά.
Οι εικόνες στην κορυφή του λόφου είναι εικόνες κατάνυξης κι επιβεβαιώνουν αυτό που μου είχαν πει: το ετήσιο Tapati δε γιορτάζεται ώστε το νησί να προσελκύσει τουρίστες, δεν έχει καθόλου τουριστικό χαρακτήρα, αλλά αποτελεί την υπέρτατη έκφραση πολιτισμού των Rapa Nui κι έναν από τους τρόπους που έχουν σήμερα να αναβιώσουν τα έθιμα των προγόνων τους και να υποδηλώσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα. Οι συμμετέχοντες πιάνονται χέρι-χέρι και σχηματίζουν ένα κύκλο στην κορυφή του λόφου. Στο κέντρο του, ο επικεφαλής τους –βαμμένος κάτασπρος από το πρόσωπο μέχρι τα νύχια των ποδιών- τους καλεί φυσώντας μέσα σε ένα τεράστιο όστρακο και τους κάνει μια ομιλία στην ακατάληπτή τους –για μένα- πολυνησιακή γλώσσα. Σε όλη μου τη διαμονή στο νησί δεν είδα ποτέ δύο Rapa Nui να μιλάνε μεταξύ τους στα ισπανικά, αλλά στις εκδηλώσεις του Tapati (από το πρωί μέχρι το βράδυ) ακόμη και στους ξένους μιλούν μόνο στα Rapa Nui κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Μαγκιά τους. Η ομιλία φαίνεται να έχει έναν πατριωτικό συγκινητικό τόνο και ο μολυβί ουρανός με τα ταχύτατα κινούμενα σύννεφα δημιουργεί μια βαριά ατμόσφαιρα. Πιάνονται χέρι-χέρι, ψέλνουν μαζί μια αρχέγονη προσευχή και… το haka pei ξεκινάει…
Οι κριτές από κάτω δίνουν το έναυσμα, διευκρινίζοντας πως πρώτα θα γίνει ο διαγωνισμός των γυναικών. Άλλωστε όλο το Tapati γίνεται με το διαχωρισμό των συμμετεχόντων σε δύο ομάδες, που διαγωνίζονται στα πάντα (από το θέατρο μέχρι το ψάρεμα και…το τσούλημα από ένα λόφο κλίσης 45 μοιρών!) με σκοπό να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους βαθμούς, ώστε να στεφθεί βασίλισσα η δική τους υποψήφια. Η πρώτη γυναίκα –βαμμένη κι αυτή με τρόπο που θυμίζει τα πολυνησιακά ξαδερφάκια των Rapa Nui, τους Μαορί- κάθεται πάνω στο «έλκηθρο». Κρατάει σφιχτά τους δύο σπάγκους και κάθεται παράλληλα με τους κορμούς από τις μπανανιές, ατενίζοντας τη βάση του λόφου, ενώ τέσσερις συμπαίκτες της την στηρίζουν για να μην τσουλήσει πριν την ώρα της. Όταν δίνεται το σήμα με το όστρακο τη σπρώχνουν με όση φόρα έχουν και… το έλκηθρο εξαφανίζεται προς την πλαγιά… πηγαίνει απίστευτα γρήγορα, κάνοντας πολλές αναπηδήσεις, που πρέπει να της τσακίζουν την πλάτη και τον πισινό. Όπως τσουλάει προς τα κάτω αποκτά περισσότερη ταχύτητα και φτάνοντας πλέον στην επίπεδη κοιλάδα, σταματά έχοντας διανύσει άλλα 50-60 μέτρα, χάρη στην ταχύτητα της πτώσης…
Η διαγωνιζόμενη σηκώνεται, πανηγυρίζει, πνίγεται στις αγκαλιές των δικών της και οι κριτές σπεύδουν –ιππεύοντας άλογα- να μετρήσουν την επίδοσή της με ένα είδος αρχαίας μεζούρας. Η όλη εικόνα είναι σουρεαλιστική: αλαλαγμοί στα πολυνησιακά Rapa Nui και η επόμενη διαγωνιζόμενη ετοιμάζεται με τον ίδιο τρόπο, ενώ οι σύντροφοί της την ενθαρρύνουν με κραυγές και χτυπώντας την φιλικά στην πλάτη. Η ίδια βγάζει μια κραυγή πριν την…απογείωση κι εντός λίγων δευτερολέπτων παρ’ την κάτω κι αυτή, να τσουλάει με μεγάλη ταχύτητα και να ουρλιάζει σε κάθε αναπήδηση. Όταν φτάνει στο σημείο…προσγείωσης αγκαλιάζει την ανταγωνίστρια υποψήφια βασίλισσα, σε μια ένδειξη fair play.
Οι γυναίκες τελείωσαν και ήρθε η ώρα των ανδρών. Είναι όλοι τους καλογυμνασμένοι, οι περισσότεροι με μακριά μαλλιά και φορούν ένα απλό δερμάτινο κάλυμμα στα απόκρυφα σημεία. Ένας-ένας πέφτουν με τα έλκηθρά τους, πανηγυρίζοντας κάθε φορά που καταφέρνουν να υπερκεράσουν την προηγούμενη επίδοση. Η παρουσία τουριστών, φωτογράφων, άλλων Rapa Nui που τους παρακολουθούν δε φαίνεται να τους απασχολεί καθόλου: ο κάθε διαγωνιζόμενος είναι σε μια φάση trance, γεμάτος ενθουσιασμό για το επικείμενο γκρεμοτσάκισμά του.
Εγώ ακόμη παλεύω να μην πέσω στην πλαγιά και πασχίζω να απαθανατίσω τις μοναδικές σκηνές που εκτυλίσσονται μπροστά μου. Σπάνια βλέπει κανείς ένα λαό να αναβιώνει αρχαίες παραδόσεις με τόση πίστη, καμία διάθεση εμπορευματοποίησης (δεν υπάρχει εισιτήριο για την παρουσία στα αγωνίσματα, εδώ σε ολόκληρο το νησί δεν υπάρχουν εισιτήρια στους αρχαιολογικούς χώρους πριν μιας μικρής εξαίρεσης) και πραγματικό πάθος: οι άνθρωποι περιμένουν όλο το χρόνο να φτάσει ο Φλεβάρης για να έχουν την ευκαιρία να τραγουδήσουν, να φάνε, να διαγωνιστούν στο κανώ, να ψαρέψουν και να χορέψουν όπως το έκαναν επί αιώνες οι πρόγονοί τους, σε συνθήκες πλήρους και αδιάκοπης απομόνωσης από τον υπόλοιπο πλανήτη. Το Νησί του Πάσχα δεν είναι μόνο γεωγραφικά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το πλησιέστερο κατοικήσιμο σημείο του πλανήτη, αλλά και πολιτιστικά. Εδώ επιβιώνουν αρχέγονες παραδόσεις από ένα λαό που έφτασε τόσο κοντά στον αφανισμό κι όμως επιμένει να υπάρχει.
Το αγώνισμα τελειώνει και όλοι δείχνουν πανευτυχείς. Εγώ παραμένω για λίγο στην κορυφή του λόφου χαζεύοντας προς τα κάτω, απορώντας ακόμη με το φαινόμενο που αντίκρισα, ενώ ένας ευγενέστατος Rapa Nui – bodybuilder με ενημερώνει πως το Tapati θα συνεχιστεί το βράδυ με πολιτιστικές εκδηλώσεις στην ειδική πλατφόρμα που έχει στηθεί λίγες εκατοντάδες μέτρα από το λιμάνι της Hanga Roa.
Κατεβαίνω το λόφο αφού γκρεμοτσακίζομαι δυο φορές, υπό ασθενή βροχή. Ψάχνω να βρω το φορτηγάκι του Felipe, μπας και θελήσει να με γυρίσει στη Hanga Roa, αλλά δεν μπορώ να τον εντοπίσω μέσα στο γενικό χαμό: εκατοντάδες άτομα μαζεύουν το πικ νικ τους και φεύγουν, αυτοκίνητα ξεπαρκάρουν, οι διαγωνιζόμενοι εξακολουθούν να αλληλοσυγχαίρονται και να αγκαλιάζονται, την ίδια ώρα που μερικοί Rapa Nui καλπάζουν με τα άλογά τους προς την πόλη, βάζοντας άλλη μια βιβλική πινελιά στο quasi ιρλανδικό τοπίο που ξετυλίγεται μπροστά μου.
Τα περισσότερα αυτοκίνητα έχουν φύγει και το παίρνω απόφαση πως μάλλον θα πρέπει να περπατήσω υπό βροχή τα εναπομείναντα χιλιόμετρα μέχρι τη Hanga Roa, όπου – για να μην ξεχνιόμαστε- ακόμη δεν έχω πού να κοιμηθώ. Και τότε βλέπω μπροστά μου το Φελιπε. Ο από μηχανής Θεός θα με σώσει και πάλι: με έψαχνε επίμονα κάνοντας βόλτες με το φορτηγάκι του και θέλει να με επιστρέψει στο guesthouse όπου άφησα τη βαλίτσα μου. Δόξα και τιμή και στους μη Rapa Nui κατοίκους του νησιού…
