Κεκτημένη ταχύτητα!
-
Η αναδρομή στο παρελθόν συνεχίζεται! Ψηφίστε την Ταξιδιωτική Ιστορία του μήνα για τους μήνες Νοέμβριος 2021 - Φεβρουάριος 2022 !
Αζερμπαϊτζάν Καυκασιανός κύκλος, μέρος Ι
- Thread starter YiannisTS
- Ημερομηνία δημιουργίας
Ημέρα 3: Πηγαίνοντας προς τα Βόρεια
Μα αληθινοί ταξιδευτές εκείνοι είναι που φεύγουν
μονάχα για να φύγουν•ελαφρές καρδιές καθώς
μπαλόνια, το μοιραίο τους ποτέ δεν τ’ αποφεύγουν•
Χωρίς να ξέρουν το γιατί, πάντοτε λένε «Εμπρός!»
Εκείνοι που σαν σύννεφα οι απροθυμιές τους μοιάζουν
και που σαν νεοσύλλεκτοι κανόνια λαχταρούν
κι άγνωστες ηδονές τρανές, που πάντοτε αλλάζουν
Και που τι όνομα έχουνε δεν μπόρεσαν να βρουν!
( Σαρλ Μποντλαίρ)
Σήμερα το ξύπνημα είναι πολύ πρωινό. Στις 7.30 είμαστε ήδη στο αυτοκίνητο. Το "πραγματικό" ταξίδι μας καλεί να το ανακαλύψουμε. Το Μπακού είναι άλλη μία πόλη που βιάζεται να μοιάσει σε κάποια ευρωπαϊκή ή καλύτερα αμερικάνικη μεγαλούπολη. Ακροβατώντας ανάμεσα σε Ευρώπη και Ασία σήμερα, τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Τσιμέντο και γυαλί συνθέτουν αρχιτεκτονικά υλοποιήσιμους πειραματισμούς, μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι κατακλυσμένοι από αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, πόλη περικυκλωμένη από πετρελαιοπηγές, άπειρες κάμερες παντού κι ένα πολύγχρωμο παζλ ανθρώπων να γεμίζει τις πλατείες... Αλλά η επαρχία; Αυτό θέλουμε να δούμε. Εκατον επτά (107) χρόνια από την ίδρυση του πρώτου σύγχρονου αζέρικου κράτους και τριάντα τέσσερα (34) χρόνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την αυτονόμηση του κράτους του Αζερμπαϊτζάν, πως στέκονται πόλεις και χωριά εκτός πρωτεύσουσας σε αυτό που συντελείται;
Η διαδρομή του ταξιδιού μας απεικονίζεται στον χάρτη παρακάτω (υλοποίηση της προτεινόμενης διαδρομής). Θα προσπαθήσουμε να φτάσουμε μέχρι το χωριό Xinaliq (Khinaliq), το ψηλότερο χωριό της χώρας κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, το οποίο "έρχεται" από πολύ παλιά, απο την εποχή του Αλβανικού Βασιλείου του Καυκάσου. Επιλέξαμε να πάμε κατευθείαν στο χωριό και να κάνουμε στάσεις στην επιστροφή σε σημεία που θα θέλαμε να δούμε. Απόσταση 230 χιλ. όπου τα πρώτα 170 χλμ. είναι σύγχρονος αυτοκινητόδρομος δύο λωρίδων (χωρίς ΛΕΑ). Ουσιαστικά θα κινηθούμε στο κομμάτι του αυτοκινητόδρομου που ενώνει το συνορικακό πέρασμα με το Ιράν στο χωριό Astara μέχρι το συνοριακό πέρασμα στη Ρωσία στο χωριό Samur. Υπάρχουν δύο αυτοκινητόδρομοι που πάνε παράλληλα, ο ένας πιο σύγχρονος και με διόδια. Ο μοναδικός αυτοκινητόδρομος σε όλη τη χώρα που έχει διόδια. Κινηθήκαμε και στους δύο.
Η θερμοκρασία στα επίπεδα με την Αθήνα και ίσως και λίγο παραπάνω. Σήμερα η μέρα είναι ιδιαίτερα ζεστή. Το θερμόμετρο ανέβηκε στους 30 °C από το πρωί κιόλας.
Φύγαμε από το Μπακού περνώντας από προάστια με σύγχρονες πολυόροφες πολυκατοικίες. Η κίνηση προς τα έξω όχι ιδιαίτερα αυξημένη, αλλά η κίνηση προς τα μέσα γίνεται με δυσκολία. Προφανώς όλος αυτός ο κόσμος που μπαίνει πρωί πρωί στο Μπακού πάει στην εργασία του.
Αφήνουμε το Μπακού και το αστικό τοπίο και μπαίνουμε στο κομμάτι του αυτοκινητόδρομου με τα διόδια το οποίο κινείται παράλληλα με την Κασπία Θάλασσα. Πανομοιότυπα τοπία περνούν γρήγορα από μπροστά μας ή εμείς φεύγουμε γρήγορα μακριά τους, οτι προτιμάτε. Στα δεξιά μας η θάλασσα. Στα αριστερά μας τεράστιες εκτάσεις χωρίς βλάστηση και δέντρα. Κάποιοι οικισμοί που εμφανίζονται ξαφνικά στο βάθος με πράσινες πινελιές, μας βοηθούν να ξεχωρίσουμε τα βαμμένα στο χρώμα του εδάφους σπίτια από το έδαφος. Ορεινοί όγκοι, χαμηλότεροι και ψηλότεροι συμπληρώνουν το ανάγλυφο του εδάφους. Κυρίαρχα χρώμα το γκρι των βράχων και η ώχρα του εδάφους. Το ατελείωτο της ιδιόμορφης στέπας πάνω στην οποία εκτείνεται ο δρόμος διακόπτεται από οργωμένα κομμάτια γης.
Φουλάραμε από κάποιο πρατήριο πάνω στο δρόμο βενζίνη 92 οκτανίων με κόστος 1,10 azn το λίτρο. Η τιμή της βενζίνης είναι κρατικά ελεγχόμενη και ίδια σε όλη την επικράτεια, όπου κι αν πήγαμε. Η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων είναι 1,60 azn.
Ο σταθμός διοδίων είναι κάπου έξω από το Μπακού. Δυστυχώς δεν έχουμε φωτογραφική "επιβεβαίωση". Μας ρωτάνε που πάμε και το αντίτιμο είναι σε αναλογία με τα χιλιόμετρα που θα διανύσουμε. Είπαμε οτι πάμε προς την Guba, πληρώσαμε 12 azn (με revolut) και συνεχίσαμε.
Σιγά σιγά το τοπίο αρχίζει να αλλάζει. Περισσότερα οργωμένα χωράφια εμφανίζονται και από τις δύο πλευρές του δρόμου. Και κάποια ελαιόδεντρα αλλά και αρκετές ροδακινιές.
Τελικά δεν πήγαμε μέχρι την έξοδο που αντιστοιχούσε στα διόδια που πληρώσαμε γιατί βγήκαμε πιο νωρίς από τον αυτοκινητόδρομο ψάχνοντας ένα μέρος με σκιά για να φάμε κάτι γιατί το πρωινό στο ξενοδοχείο το είχαμε "χαιρετήσει".
Ιδού:
Συνεχίσαμε στον παράλληλο δρόμο του αυτοκινητόδρομου, χωρίς διόδια. Άλλωστε πλησιάζαμε στο σημείο όπου θα στρίβαμε για το Khinaliq. Περνούσαμε πλέον μέσα από οικισμούς και μικρά χωριά.
Şahnəzərli, Aygünlü, Günəşli, Idrisgishlag, Vəlvələ, Ιsnovqışlaq, Qaraçay είναι μόνο μερικά από τα χωριά που διασχίσαμε. Ο δρόμος μετατρέπεται σε επαρχιακό με όρια ταχύτητας από 60 Km/h μέχρι 90 Km/h. Αλλάζει και η "σύνθεση" των αυτοκινήτων που βλέπουμε να κινούνται. Lada όλων των μοντέλων, Moskvich (Москвич), Zhiguli (Жигули) παίρνουν την θέση των αυτοκινήτων (ευρωπαϊκών και κινέζικων) μεγάλου κυβισμού που κυριαρχούν στο Μπακού. Το ίδιο σκηνικό θα παραμείνει σε όλες τις περιοχές που επισκεφτήκαμε. Aριστερά και δεξιά του δρόμου αγρότες πουλούν την πραμάτεια της. Φρούτα και λαχανικά, ακριβώς τα ίδια με την Ελλάδα. Επίσης κρεμασμένα αρνιά και λίγα κατσίκια (όχι ζωντανά) περιμένουν τυλιγμένα μέσα σε άσπρα πανιά τους αγοραστές τους.
Συνεχίζουμε τον δρόμο μας ρουφώντας εικόνες και χρώματα που περνούν από μπροστά μας. Προσέξτε τις ψηλές μάντρες οι οποίες περικλείουν ένα ή περισσότερα σπίτια. Αυτή η εικόνα είναι ο κάνονας και όχι η εξαίρεση. Όπου κι αν πήγαμε, σε πόλεις και χωριά, ψηλές μάντρες απομονώνουν τον εσωτερικό τους κόσμο από τα αδιάκριτα βλέμματα. Δεν ξέρω πως εξηγείται αυτό. Είναι θέμα ασφάλειας και προστασίας το οποίο έχει τις ρίζες του στο παρελθόν και είναι πλέον ενσωματωμένο στον πολιτισμό τους ή είναι κάτι άλλο; Μένει να το ερευνήσουμε και να το απαντήσουμε.
Φτάνουμε στη Guba (ή Quba) και ακολουθούμε τον δρόμο που μας προτείνουν οι χάρτες της google. Δύο είναι οι επιλογές μας. Επιλέγουμε τον πιο σύντομο χρονικά αλλά πιο μακρύ σε χιλιόμετρα. Από τον ίδιο δρόμο επιστρέψαμε. Τώρα που το ταξίδι έχει τελειώσει σκέφτομαι οτι θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει την δεύτερη διαδρομή, συντομότερη σε χιλιόμετρα αλλά κατά δεκαπέντε λεπτά πιο αργή. Έτσι κι αλλιώς στην επιστροφή θα κινούμασταν προς το Qusar και ο η επιλογή του δρόμου για εκεί είναι μονόδρομος. Τώρα που είμαστε πιο "σοφοί" όταν ξανάρθουμε θα ξέρουμε.
Από εδώ και πέρα τοπία και δρόμος αλλάζουν εντελώς. Διαδρομή 65 χλμ περίπου την διανύουμε σε 1,5 ώρα. Αλλά αυτό που βλέπουν τα μάτια μας αποζημιώνουν την κούραση που σιγά σιγά κάνει την εμφάνισή της. Από τα 600 μέτρα ανεβαίνουμε σταδιακά στα 2180 μέτρα. Τα άγρια βουνά του Καυκάσου είναι μπροστά μας και μας καλούν να τα ανακαλύψουμε. Η χλωρίδα (καλλιέργειες, θάμνοι και δέντρα) στη βάση των βουνών δίνει την θέση της σε ένα τοπίο όπου κυριαρχεί η χαμηλή βλάστηση (τροφή για τα δεκάδες πρόβατα και γελάδια) αλλά και γκρίζα απότομα βουνά. Ο δρόμος δυσκολεύει. Σε πολλά σημεία έχει ξεφτίσει και η μία από τις δύο λωρίδες έχει "ταξιδέψει" προς τα κάτω. Πάμε αργά. Κορυφές και οροπέδια. Ένα τεράστιο μαύρο ανάγλυφο ανάμεσα στα βουνά μας "ενημερώνει" οτι από εκεί περνάει νερό, μετά το λιώσιμο του χιονιού. Αλλά τώρα τίποτα.
Μνημεία μνήμης πεσόντων στους δύο πολέμους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εμφανίζονται μπροστά μας. Η τούρκικη σημαία είναι παρούσα σε όλα τα αντίστοιχα μνημεία που συναντήσαμε τονίζοντας το γεγονός οτι η Τουρκία συμμετείχε ενεργά στον 2ο πόλεμο, με στρατό αλλά και με την παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού.
Κάπου εκεί αφήνουμε στα δεξιά μας ένα μουσουλμανικό νεκροταφείο. Ας μου επιτραπεί μια παρατήρηση. Το νεκροταφείο δεν περιβάλλεται από σοβαρή περίφραξη, και αυτό συμβαίνει σε όλα τα νεκροταφεία που συναντήσαμε στη χώρα. Σε αντίθεση με τις κατοικίες όπου περιβάλλονται με ισχυρές περιφράξεις. Οι ειδικοί στην ανθρωπολογία και την κοινωνιολογία ας το εξηγήσουν.
Πλησιάζουμε...
Και επιτέλους φτάνουμε.
Xinaliq λοιπόν. Από μια μονογραφία που αγοράσαμε από το μικρό "ιδιωτικό" μουσείο του χωριού μεταφράζω: "Το Khinaliq βρίσκεται στο μέσο των Μεγάλων Καυκάσιων βουνών όπου χωρίζεται ο Βόρειος Καύκασος της Ρωσίας από το Νότιο Καύκασο. Το Khinaliq είναι το ψηλότερο, το πιο απομακρυσμένο και το πιο απομονωμένο χωριό του Αζερμπαϊτζάν και ανήκει στα ψηλότερα χωριά του Καυκάσου. Το κλίμα αλλάζει δραματικά ανάμεσα σε καλοκαίρι και χειμώνα, σε ένα εύρος περιοχής από -20 °C σε 18 °C". Δεν ξέρω τι λέει το βιβλίο, πάντως εμείς βιώσαμε θερμοκρασία 30 °C με έντονο αέρα και ένα ολοκάθαρο ήλιο που ζεμάταγε.
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στον αυτοσχέδιο χώρο στάθμευσης με τους "αυτοσχέδιους" ντόπιους παρκάδορους (στην αναχώρηση δώσαμε 1 azn) και κατευθυνθήκαμε στο μικρό "ιδιωτικό" μουσείο λίγο πιο πέρα. Ντόπιοι "ξεναγοί" θέλησαν να μας ξεναγήσουν στο χωριό αλλά αρνηθήκαμε. Το μουσείο υπήρχαν εκθέματα λαογραφικού χαρακτήρα αλλά και κάποια από αρχαιολογικές ανασκαφές. Όμως, το "δυνατό" χαρτί του μουσείου είναι ο Αζέρος της φωτογραφίας ο οποίος με την μέγιστη δυνατή φιλοξενία και καλοσύνη, με την χρήση αζέρικων, ρώσικων και λίγο αγγλικών, και φυσικά της διεθνούς, μας έδωσε πολλές και διάφορες πληροφορίες για το χωριό, για την ιστορία του, τους ανθρώπους του, τις συνήθειές του.
Μάθαμε :
Να και η μητέρα του φιλόξενου Αζέρου:
Ας δούμε μερικές φωτογραφίες:
Όλα τα σπίτια του άνω χωριού είναι όπως των φωτογραφιών. Οι δρόμοι είναι με χώμα και πέτρα "διακοσμημένες" με σβουνιές αγελάδων. Ένας μετασχηματιστής μετατροπής τάσης τοποθετημένος στο έδαφος. Αναρωτιέμαι πως τα καταφέρνει με το χιόνι.
Τα μοναδικά οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα για τις κατοικίες του χωριού είναι η άφθονη πέτρα, από την γύρω περιοχή, και ο πηλός. Επίσης ένα μείγμα άχυρου και "σβουνιών" χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη τις κρύες ημέρες. Στις φωτογραφίες διακρίνεται ο χώρος κατασκευής και η διαδικασία στεγνώματος και αποξήρανσης.
Το κρατικό Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο δυστυχώς ήταν κλειστό.
Σπίτια τα οποία έχουν καταρρεύσει. Πέτρα έξω, σοβάς και χρώμα στο εσωτερικό του.
Να και ο τοπικός "μπακαλόγατος". Εικόνες βγαλμένες από την ελληνική ταινία της δεκαετίας του 70. Για περάστε, για περάστε. Όσο για τιμές. Η χαρά της φτήνιας! Κάναμε μια μικρή προμήθεια φαγώσιμων για να τον δρόμο και φεύγουμε!
Ο χρόνος πιέζει κι εμείς γεμάτοι από εικόνες και συναισθήματα παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής. Ίσως έπρεπε να διανυκτερεύσουμε στο χωριό σε κάποια από τα απλοϊκά δωμάτια που διατίθεται. Να ξυπνήσουμε το πρωί και να αναπνεύσουμε τον καυκασιανό αέρα, να πιούμε τσάι και να φάμε ντόπιες λιχουδιές. Ίσως...
Η διαδρομή της επιστροφής ίδια, αλλά με εναλλαγές εικόνων και χρωματισμούς (ο ήλιος έχει αλλάξει θέση). Μια ομάδα παιδιών παίζει ποδόσφαιρο. Γελάδια και μουλάρια ταΐζουν τα μικρά τους, κάποια στη μέση του δρόμου χωρίς να πολυενδιαφέρονται για την παρουσία μας. Πλαγιές με εκατοντάδες πρόβατα "συνθέτουν" όμορφους πίνακες ζωγραφικής.
Ένα μικρό βίντεο αποτυπώνει με εικόνα και ήχο την διαδρομή μας μετά το χωριό.
Περνάμε από το χωριό Qalaxudat (Kalaykhudat), το οποίο μαζί με το Khinaliq αποτελούν ένα διοικητικά ενιαίο Δήμο.
Ακόμα μία εικόνα με σπίτια τα οποία περικλείονται από πολύ ψηλή μάντρα.
Επόμενος σταθμός μας η πόλη Qusar, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιοχής. Εκτιμήσαμε οτι δεν είχαμε κάτι αξιόλογο να δούμε. Κάναμε μια περατζάδα από τους μεγάλους δρόμους τους με τα χαμηλά σπίτια, ανεβήκαμε λίγο ψηλότερα για φωτογράφιση και φύγαμε για την επόμενη πόλη του προγράμματος.
Μετά από λίγα λεπτά φτάσαμε στην Quba, πρωτεύουσα της περιοχής με το ίδιο όνομα. Εδώ ξοδέψαμε περισσότερο χρόνο. Καταρχήν πήγαμε στο Μνημείο της Γενοκτονίας του μουσουλμανικού πληθυσμού της περιοχής από Αρμένιους εθνικιστές το 1918. Το μνημείο οικοδομήθηκε πάνω σε ομαδικό τάφο που ανακαλύφτηκε κατά λάθος το 2017 κατά την διάρκεια κατασκευαστικών έργων στην περιοχή.
Ο μινιμαλιστικός σχεδιασμός του μνημείου είναι τριγωνικός, με μακριές υπόγειες αίθουσες εκθέσεων και ταφόπλακες από μαύρο γρανίτη. Στις φωτογραφίες που εκτίθενται απεικονίζεται η ζωή του μουσουλμανικού πληθυσμού πριν και κατά την διάρκεια των αναταραχών (Μάρτιος - Ιούλιος 1918). Ο ξεναγός που μας ακολουθούσε μας είπε οτι για την γενοκτονία ευθύνεται το καθεστώς των μπολσεβίκων. Αλλά μας φάνηκε λίγο ανιστόρητο αυτό γιατί το Αζερμπαϊτζάν έγινε μέλος της ΕΣΣΔ το 1920 και για δύο χρόνια μετά την αποχώρηση των Οθωμανών η κυβέρνησή του ήταν όπως οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές (ή προσπαθούσε να γίνει).
Στο σημείο αυτό "τρολάραμε" τον ξεναγό λέγοντάς του οτι και τώρα καθεστώς έχουν, θυμίζοντάς του οτι ο Heydar Aliyev υπήρξε μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΣΕ ο οποίος σε μία νύχτα έγινε το αντίθετο από αυτό που ήταν (ίσως και όχι) και κάποια στιγμή έχρισε τον γιο του, Ilham Aliyev, νέο Πρόεδρο. Επίσης αναφερθήκαμε και στην γενοκτονία των Αρμενίων από το κίνημα των Νεότουρκων, που μάλλον δεν το αναγνώριζε. Ήταν φανερό οτι τον φέραμε σε δύσκολη θέση, οπότε αλλάξαμε συζήτηση.
Για να μπορέσουμε να κινηθούμε στους χώρους του μνημείου χρειάστηκε να δείξουμε διαβατήριο, ενώ εισιτήριο δεν υπήρχε.
Μετά από ολιγόλεπτη ξεκούραση πήγαμε στην τοξωτή γέφυρα Gudyalchay, η οποία συνδέει το εβραϊκό κομμάτι με την υπόλοιπη πόλη. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1894, έχει μήκος 275 μέτρα και στηρίζεται πάνω σε 14 τοξωτές καμάρες. Το εβραϊκό κομμάτι ονομάζεται Κόκκινο Χωριό. Η γέφυρα ήταν κλειστή για αυτοκίνητα, οπότε δεν συνεχίσαμε.
Το ρολόι έδειχνε κιόλας πέντε και αναχωρήσαμε για τα κόκκινα βουνά, για να προλάβουμε το φως του ήλιου. Στο πρόγραμμα της ημέρας ήταν και η χερσόνησος Abseron με τις φωτιές της αλλά δεν είχαμε υπολογίσει σωστά και δεν προλάβαμε. Την αφήσαμε για την επόμενη ημέρα.
Στις φωτογραφίες παρακάτω φαίνονται σπίτια μετά την Quba όπου οι ψηλοί τοίχοι με τις υπερμεγέθης σιδερένιες πόρτες είναι ο κανόνας.
Από τα κόκκινα βουνά μας χωρίζουν περίπου 120 χλμ τα οποία τα διασχίζουμε σε κάτι λιγότερο από δύο ώρες. Φτάνουμε όταν ο ήλιος έχει αρχίσει να τελειώνει το πέρασμά του από την περιοχή και να δίνει την θέση του στο σκοτάδι. Αλλά προλάβαμε το φως του και μάλιστα και σε πολύ καλή γωνία για φωτογράφιση.
Τα βουνά Şəkər əsası dağları (Candy Cane Mountains) βρίσκονται στην περιοχή του Xizi (Khizi). Είναι σχιστολιθικοί σχηματισμοί με κυρίαρχα χρώματα το κόκκινο και το καφέ/ώχρα. Φέρνουν στο νου γλειφιτζούρια με κόκκινες οριζόντιες γραμμένες. Το σύμπλεγμα των βουνών αποτελεί ένα ανοιχτό μουσείο της φύσης και των μεταμορφώσεων της διαμέσου των αιώνων. Εκπληκτικό τοπίο, χωρίς καμία ανθρώπινη παρουσία.
(Στην αριστερή φωτογραφία της πρώτης γραμμής βλέπω ένα σχηματισμό που παραπέμπει σε ανθρώπινη μύτη, ενώ στη δεξιά φωτογραφία φαίνεται καθαρά το στήθος μιας γυναίκας που είναι ξαπλωμένη. Εσείς βλέπετε κάτι άλλο?)
Να και μια πανοραμική:
Κι ένα βίντεο:
Μετά από αυτή την απόλαυση των οφθαλμών πήραμε τον δρόμο της επιστροφής για το Μπακού και το ξενοδοχείο. Φτάσαμε όταν πλέον είχε νυχτώσει αφού αντιμετωπίσαμε απίστευτη κίνηση στους δρόμους.
Να και μια φωτογραφία από πολυκατοικία δίπλα στο ξενοδοχείο φωταγωγημένη στα χρώματα της σημαίας τους.
Σε αυτό το σημείο η εξιστόρηση της ημέρας τελειώνει. Διανύσαμε πολλά χιλιόμετρα, είδαμε εναλλαγές τοπίων και ανθρώπων, διασχίσαμε πόλεις και χωριά, ξεχάσαμε να φάμε. Ο απολογισμός της ημέρας καταγράφεται στα θετικά. Ε, ας πούμε καληνύχτα!
Μα αληθινοί ταξιδευτές εκείνοι είναι που φεύγουν
μονάχα για να φύγουν•ελαφρές καρδιές καθώς
μπαλόνια, το μοιραίο τους ποτέ δεν τ’ αποφεύγουν•
Χωρίς να ξέρουν το γιατί, πάντοτε λένε «Εμπρός!»
Εκείνοι που σαν σύννεφα οι απροθυμιές τους μοιάζουν
και που σαν νεοσύλλεκτοι κανόνια λαχταρούν
κι άγνωστες ηδονές τρανές, που πάντοτε αλλάζουν
Και που τι όνομα έχουνε δεν μπόρεσαν να βρουν!
( Σαρλ Μποντλαίρ)
Σήμερα το ξύπνημα είναι πολύ πρωινό. Στις 7.30 είμαστε ήδη στο αυτοκίνητο. Το "πραγματικό" ταξίδι μας καλεί να το ανακαλύψουμε. Το Μπακού είναι άλλη μία πόλη που βιάζεται να μοιάσει σε κάποια ευρωπαϊκή ή καλύτερα αμερικάνικη μεγαλούπολη. Ακροβατώντας ανάμεσα σε Ευρώπη και Ασία σήμερα, τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Τσιμέντο και γυαλί συνθέτουν αρχιτεκτονικά υλοποιήσιμους πειραματισμούς, μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι κατακλυσμένοι από αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, πόλη περικυκλωμένη από πετρελαιοπηγές, άπειρες κάμερες παντού κι ένα πολύγχρωμο παζλ ανθρώπων να γεμίζει τις πλατείες... Αλλά η επαρχία; Αυτό θέλουμε να δούμε. Εκατον επτά (107) χρόνια από την ίδρυση του πρώτου σύγχρονου αζέρικου κράτους και τριάντα τέσσερα (34) χρόνια από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την αυτονόμηση του κράτους του Αζερμπαϊτζάν, πως στέκονται πόλεις και χωριά εκτός πρωτεύσουσας σε αυτό που συντελείται;
Η διαδρομή του ταξιδιού μας απεικονίζεται στον χάρτη παρακάτω (υλοποίηση της προτεινόμενης διαδρομής). Θα προσπαθήσουμε να φτάσουμε μέχρι το χωριό Xinaliq (Khinaliq), το ψηλότερο χωριό της χώρας κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, το οποίο "έρχεται" από πολύ παλιά, απο την εποχή του Αλβανικού Βασιλείου του Καυκάσου. Επιλέξαμε να πάμε κατευθείαν στο χωριό και να κάνουμε στάσεις στην επιστροφή σε σημεία που θα θέλαμε να δούμε. Απόσταση 230 χιλ. όπου τα πρώτα 170 χλμ. είναι σύγχρονος αυτοκινητόδρομος δύο λωρίδων (χωρίς ΛΕΑ). Ουσιαστικά θα κινηθούμε στο κομμάτι του αυτοκινητόδρομου που ενώνει το συνορικακό πέρασμα με το Ιράν στο χωριό Astara μέχρι το συνοριακό πέρασμα στη Ρωσία στο χωριό Samur. Υπάρχουν δύο αυτοκινητόδρομοι που πάνε παράλληλα, ο ένας πιο σύγχρονος και με διόδια. Ο μοναδικός αυτοκινητόδρομος σε όλη τη χώρα που έχει διόδια. Κινηθήκαμε και στους δύο.
Η θερμοκρασία στα επίπεδα με την Αθήνα και ίσως και λίγο παραπάνω. Σήμερα η μέρα είναι ιδιαίτερα ζεστή. Το θερμόμετρο ανέβηκε στους 30 °C από το πρωί κιόλας.
Φύγαμε από το Μπακού περνώντας από προάστια με σύγχρονες πολυόροφες πολυκατοικίες. Η κίνηση προς τα έξω όχι ιδιαίτερα αυξημένη, αλλά η κίνηση προς τα μέσα γίνεται με δυσκολία. Προφανώς όλος αυτός ο κόσμος που μπαίνει πρωί πρωί στο Μπακού πάει στην εργασία του.
Αφήνουμε το Μπακού και το αστικό τοπίο και μπαίνουμε στο κομμάτι του αυτοκινητόδρομου με τα διόδια το οποίο κινείται παράλληλα με την Κασπία Θάλασσα. Πανομοιότυπα τοπία περνούν γρήγορα από μπροστά μας ή εμείς φεύγουμε γρήγορα μακριά τους, οτι προτιμάτε. Στα δεξιά μας η θάλασσα. Στα αριστερά μας τεράστιες εκτάσεις χωρίς βλάστηση και δέντρα. Κάποιοι οικισμοί που εμφανίζονται ξαφνικά στο βάθος με πράσινες πινελιές, μας βοηθούν να ξεχωρίσουμε τα βαμμένα στο χρώμα του εδάφους σπίτια από το έδαφος. Ορεινοί όγκοι, χαμηλότεροι και ψηλότεροι συμπληρώνουν το ανάγλυφο του εδάφους. Κυρίαρχα χρώμα το γκρι των βράχων και η ώχρα του εδάφους. Το ατελείωτο της ιδιόμορφης στέπας πάνω στην οποία εκτείνεται ο δρόμος διακόπτεται από οργωμένα κομμάτια γης.
Φουλάραμε από κάποιο πρατήριο πάνω στο δρόμο βενζίνη 92 οκτανίων με κόστος 1,10 azn το λίτρο. Η τιμή της βενζίνης είναι κρατικά ελεγχόμενη και ίδια σε όλη την επικράτεια, όπου κι αν πήγαμε. Η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων είναι 1,60 azn.
Ο σταθμός διοδίων είναι κάπου έξω από το Μπακού. Δυστυχώς δεν έχουμε φωτογραφική "επιβεβαίωση". Μας ρωτάνε που πάμε και το αντίτιμο είναι σε αναλογία με τα χιλιόμετρα που θα διανύσουμε. Είπαμε οτι πάμε προς την Guba, πληρώσαμε 12 azn (με revolut) και συνεχίσαμε.
Σιγά σιγά το τοπίο αρχίζει να αλλάζει. Περισσότερα οργωμένα χωράφια εμφανίζονται και από τις δύο πλευρές του δρόμου. Και κάποια ελαιόδεντρα αλλά και αρκετές ροδακινιές.
Τελικά δεν πήγαμε μέχρι την έξοδο που αντιστοιχούσε στα διόδια που πληρώσαμε γιατί βγήκαμε πιο νωρίς από τον αυτοκινητόδρομο ψάχνοντας ένα μέρος με σκιά για να φάμε κάτι γιατί το πρωινό στο ξενοδοχείο το είχαμε "χαιρετήσει".
Ιδού:
Συνεχίσαμε στον παράλληλο δρόμο του αυτοκινητόδρομου, χωρίς διόδια. Άλλωστε πλησιάζαμε στο σημείο όπου θα στρίβαμε για το Khinaliq. Περνούσαμε πλέον μέσα από οικισμούς και μικρά χωριά.
Şahnəzərli, Aygünlü, Günəşli, Idrisgishlag, Vəlvələ, Ιsnovqışlaq, Qaraçay είναι μόνο μερικά από τα χωριά που διασχίσαμε. Ο δρόμος μετατρέπεται σε επαρχιακό με όρια ταχύτητας από 60 Km/h μέχρι 90 Km/h. Αλλάζει και η "σύνθεση" των αυτοκινήτων που βλέπουμε να κινούνται. Lada όλων των μοντέλων, Moskvich (Москвич), Zhiguli (Жигули) παίρνουν την θέση των αυτοκινήτων (ευρωπαϊκών και κινέζικων) μεγάλου κυβισμού που κυριαρχούν στο Μπακού. Το ίδιο σκηνικό θα παραμείνει σε όλες τις περιοχές που επισκεφτήκαμε. Aριστερά και δεξιά του δρόμου αγρότες πουλούν την πραμάτεια της. Φρούτα και λαχανικά, ακριβώς τα ίδια με την Ελλάδα. Επίσης κρεμασμένα αρνιά και λίγα κατσίκια (όχι ζωντανά) περιμένουν τυλιγμένα μέσα σε άσπρα πανιά τους αγοραστές τους.
Συνεχίζουμε τον δρόμο μας ρουφώντας εικόνες και χρώματα που περνούν από μπροστά μας. Προσέξτε τις ψηλές μάντρες οι οποίες περικλείουν ένα ή περισσότερα σπίτια. Αυτή η εικόνα είναι ο κάνονας και όχι η εξαίρεση. Όπου κι αν πήγαμε, σε πόλεις και χωριά, ψηλές μάντρες απομονώνουν τον εσωτερικό τους κόσμο από τα αδιάκριτα βλέμματα. Δεν ξέρω πως εξηγείται αυτό. Είναι θέμα ασφάλειας και προστασίας το οποίο έχει τις ρίζες του στο παρελθόν και είναι πλέον ενσωματωμένο στον πολιτισμό τους ή είναι κάτι άλλο; Μένει να το ερευνήσουμε και να το απαντήσουμε.
Φτάνουμε στη Guba (ή Quba) και ακολουθούμε τον δρόμο που μας προτείνουν οι χάρτες της google. Δύο είναι οι επιλογές μας. Επιλέγουμε τον πιο σύντομο χρονικά αλλά πιο μακρύ σε χιλιόμετρα. Από τον ίδιο δρόμο επιστρέψαμε. Τώρα που το ταξίδι έχει τελειώσει σκέφτομαι οτι θα έπρεπε να είχαμε ακολουθήσει την δεύτερη διαδρομή, συντομότερη σε χιλιόμετρα αλλά κατά δεκαπέντε λεπτά πιο αργή. Έτσι κι αλλιώς στην επιστροφή θα κινούμασταν προς το Qusar και ο η επιλογή του δρόμου για εκεί είναι μονόδρομος. Τώρα που είμαστε πιο "σοφοί" όταν ξανάρθουμε θα ξέρουμε.
Από εδώ και πέρα τοπία και δρόμος αλλάζουν εντελώς. Διαδρομή 65 χλμ περίπου την διανύουμε σε 1,5 ώρα. Αλλά αυτό που βλέπουν τα μάτια μας αποζημιώνουν την κούραση που σιγά σιγά κάνει την εμφάνισή της. Από τα 600 μέτρα ανεβαίνουμε σταδιακά στα 2180 μέτρα. Τα άγρια βουνά του Καυκάσου είναι μπροστά μας και μας καλούν να τα ανακαλύψουμε. Η χλωρίδα (καλλιέργειες, θάμνοι και δέντρα) στη βάση των βουνών δίνει την θέση της σε ένα τοπίο όπου κυριαρχεί η χαμηλή βλάστηση (τροφή για τα δεκάδες πρόβατα και γελάδια) αλλά και γκρίζα απότομα βουνά. Ο δρόμος δυσκολεύει. Σε πολλά σημεία έχει ξεφτίσει και η μία από τις δύο λωρίδες έχει "ταξιδέψει" προς τα κάτω. Πάμε αργά. Κορυφές και οροπέδια. Ένα τεράστιο μαύρο ανάγλυφο ανάμεσα στα βουνά μας "ενημερώνει" οτι από εκεί περνάει νερό, μετά το λιώσιμο του χιονιού. Αλλά τώρα τίποτα.
Μνημεία μνήμης πεσόντων στους δύο πολέμους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εμφανίζονται μπροστά μας. Η τούρκικη σημαία είναι παρούσα σε όλα τα αντίστοιχα μνημεία που συναντήσαμε τονίζοντας το γεγονός οτι η Τουρκία συμμετείχε ενεργά στον 2ο πόλεμο, με στρατό αλλά και με την παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού.
Κάπου εκεί αφήνουμε στα δεξιά μας ένα μουσουλμανικό νεκροταφείο. Ας μου επιτραπεί μια παρατήρηση. Το νεκροταφείο δεν περιβάλλεται από σοβαρή περίφραξη, και αυτό συμβαίνει σε όλα τα νεκροταφεία που συναντήσαμε στη χώρα. Σε αντίθεση με τις κατοικίες όπου περιβάλλονται με ισχυρές περιφράξεις. Οι ειδικοί στην ανθρωπολογία και την κοινωνιολογία ας το εξηγήσουν.
Πλησιάζουμε...
Και επιτέλους φτάνουμε.
Xinaliq λοιπόν. Από μια μονογραφία που αγοράσαμε από το μικρό "ιδιωτικό" μουσείο του χωριού μεταφράζω: "Το Khinaliq βρίσκεται στο μέσο των Μεγάλων Καυκάσιων βουνών όπου χωρίζεται ο Βόρειος Καύκασος της Ρωσίας από το Νότιο Καύκασο. Το Khinaliq είναι το ψηλότερο, το πιο απομακρυσμένο και το πιο απομονωμένο χωριό του Αζερμπαϊτζάν και ανήκει στα ψηλότερα χωριά του Καυκάσου. Το κλίμα αλλάζει δραματικά ανάμεσα σε καλοκαίρι και χειμώνα, σε ένα εύρος περιοχής από -20 °C σε 18 °C". Δεν ξέρω τι λέει το βιβλίο, πάντως εμείς βιώσαμε θερμοκρασία 30 °C με έντονο αέρα και ένα ολοκάθαρο ήλιο που ζεμάταγε.
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στον αυτοσχέδιο χώρο στάθμευσης με τους "αυτοσχέδιους" ντόπιους παρκάδορους (στην αναχώρηση δώσαμε 1 azn) και κατευθυνθήκαμε στο μικρό "ιδιωτικό" μουσείο λίγο πιο πέρα. Ντόπιοι "ξεναγοί" θέλησαν να μας ξεναγήσουν στο χωριό αλλά αρνηθήκαμε. Το μουσείο υπήρχαν εκθέματα λαογραφικού χαρακτήρα αλλά και κάποια από αρχαιολογικές ανασκαφές. Όμως, το "δυνατό" χαρτί του μουσείου είναι ο Αζέρος της φωτογραφίας ο οποίος με την μέγιστη δυνατή φιλοξενία και καλοσύνη, με την χρήση αζέρικων, ρώσικων και λίγο αγγλικών, και φυσικά της διεθνούς, μας έδωσε πολλές και διάφορες πληροφορίες για το χωριό, για την ιστορία του, τους ανθρώπους του, τις συνήθειές του.
Μάθαμε :
- Κάθε χωριό της περιοχής αποτελεί και ξεχωριστή εθνοτική ομάδα με την δικιά του ιδιαίτερη γλώσσα,
- Οι κάτοικοι του χωριού καλούν τους εαυτούς τους Ketsh και το χωριό τους Ketsh ή Ketish (η λέξη σημαίνει αυτό που είναι "ιερό").
- Στο πέρασμα των χρόνων "άλλαξαν" διάφορες γραφές (αραβικά, κυριλικά, λατινικά).
- Στο χωριό οι περισσότεροι είναι σουνίτες μουσουλμάνοι αλλά επίσης πιστεύουν και σε διάφορα πνεύματα της φύσης τα οποία προέρχονται από την προ-ισλαμική περίοδο.
- Οι ρίζες του χωριού φτάνουν 5000 χρόνια πριν από την εποχή μας.
- Οι βοσκοί μετακινούνται δύο φορές τον χρόνο από το χωριό μέχρι την περιοχή του Hajigabul και τα ενδιάμεσα χωριά και μέρη (και αντίστροφα). Η διαδρομή φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.
- Το Xinaliq έχει σύγχρονο σχολείο.
Να και η μητέρα του φιλόξενου Αζέρου:
Ας δούμε μερικές φωτογραφίες:
Όλα τα σπίτια του άνω χωριού είναι όπως των φωτογραφιών. Οι δρόμοι είναι με χώμα και πέτρα "διακοσμημένες" με σβουνιές αγελάδων. Ένας μετασχηματιστής μετατροπής τάσης τοποθετημένος στο έδαφος. Αναρωτιέμαι πως τα καταφέρνει με το χιόνι.
Τα μοναδικά οικοδομικά υλικά που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα για τις κατοικίες του χωριού είναι η άφθονη πέτρα, από την γύρω περιοχή, και ο πηλός. Επίσης ένα μείγμα άχυρου και "σβουνιών" χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη τις κρύες ημέρες. Στις φωτογραφίες διακρίνεται ο χώρος κατασκευής και η διαδικασία στεγνώματος και αποξήρανσης.
Το κρατικό Ιστορικό και Εθνογραφικό Μουσείο δυστυχώς ήταν κλειστό.
Σπίτια τα οποία έχουν καταρρεύσει. Πέτρα έξω, σοβάς και χρώμα στο εσωτερικό του.
Να και ο τοπικός "μπακαλόγατος". Εικόνες βγαλμένες από την ελληνική ταινία της δεκαετίας του 70. Για περάστε, για περάστε. Όσο για τιμές. Η χαρά της φτήνιας! Κάναμε μια μικρή προμήθεια φαγώσιμων για να τον δρόμο και φεύγουμε!
Ο χρόνος πιέζει κι εμείς γεμάτοι από εικόνες και συναισθήματα παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής. Ίσως έπρεπε να διανυκτερεύσουμε στο χωριό σε κάποια από τα απλοϊκά δωμάτια που διατίθεται. Να ξυπνήσουμε το πρωί και να αναπνεύσουμε τον καυκασιανό αέρα, να πιούμε τσάι και να φάμε ντόπιες λιχουδιές. Ίσως...
Η διαδρομή της επιστροφής ίδια, αλλά με εναλλαγές εικόνων και χρωματισμούς (ο ήλιος έχει αλλάξει θέση). Μια ομάδα παιδιών παίζει ποδόσφαιρο. Γελάδια και μουλάρια ταΐζουν τα μικρά τους, κάποια στη μέση του δρόμου χωρίς να πολυενδιαφέρονται για την παρουσία μας. Πλαγιές με εκατοντάδες πρόβατα "συνθέτουν" όμορφους πίνακες ζωγραφικής.
Ένα μικρό βίντεο αποτυπώνει με εικόνα και ήχο την διαδρομή μας μετά το χωριό.
Περνάμε από το χωριό Qalaxudat (Kalaykhudat), το οποίο μαζί με το Khinaliq αποτελούν ένα διοικητικά ενιαίο Δήμο.
Ακόμα μία εικόνα με σπίτια τα οποία περικλείονται από πολύ ψηλή μάντρα.
Επόμενος σταθμός μας η πόλη Qusar, πρωτεύουσα της ομώνυμης περιοχής. Εκτιμήσαμε οτι δεν είχαμε κάτι αξιόλογο να δούμε. Κάναμε μια περατζάδα από τους μεγάλους δρόμους τους με τα χαμηλά σπίτια, ανεβήκαμε λίγο ψηλότερα για φωτογράφιση και φύγαμε για την επόμενη πόλη του προγράμματος.
Μετά από λίγα λεπτά φτάσαμε στην Quba, πρωτεύουσα της περιοχής με το ίδιο όνομα. Εδώ ξοδέψαμε περισσότερο χρόνο. Καταρχήν πήγαμε στο Μνημείο της Γενοκτονίας του μουσουλμανικού πληθυσμού της περιοχής από Αρμένιους εθνικιστές το 1918. Το μνημείο οικοδομήθηκε πάνω σε ομαδικό τάφο που ανακαλύφτηκε κατά λάθος το 2017 κατά την διάρκεια κατασκευαστικών έργων στην περιοχή.
Ο μινιμαλιστικός σχεδιασμός του μνημείου είναι τριγωνικός, με μακριές υπόγειες αίθουσες εκθέσεων και ταφόπλακες από μαύρο γρανίτη. Στις φωτογραφίες που εκτίθενται απεικονίζεται η ζωή του μουσουλμανικού πληθυσμού πριν και κατά την διάρκεια των αναταραχών (Μάρτιος - Ιούλιος 1918). Ο ξεναγός που μας ακολουθούσε μας είπε οτι για την γενοκτονία ευθύνεται το καθεστώς των μπολσεβίκων. Αλλά μας φάνηκε λίγο ανιστόρητο αυτό γιατί το Αζερμπαϊτζάν έγινε μέλος της ΕΣΣΔ το 1920 και για δύο χρόνια μετά την αποχώρηση των Οθωμανών η κυβέρνησή του ήταν όπως οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές (ή προσπαθούσε να γίνει).
Στο σημείο αυτό "τρολάραμε" τον ξεναγό λέγοντάς του οτι και τώρα καθεστώς έχουν, θυμίζοντάς του οτι ο Heydar Aliyev υπήρξε μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΣΕ ο οποίος σε μία νύχτα έγινε το αντίθετο από αυτό που ήταν (ίσως και όχι) και κάποια στιγμή έχρισε τον γιο του, Ilham Aliyev, νέο Πρόεδρο. Επίσης αναφερθήκαμε και στην γενοκτονία των Αρμενίων από το κίνημα των Νεότουρκων, που μάλλον δεν το αναγνώριζε. Ήταν φανερό οτι τον φέραμε σε δύσκολη θέση, οπότε αλλάξαμε συζήτηση.
Για να μπορέσουμε να κινηθούμε στους χώρους του μνημείου χρειάστηκε να δείξουμε διαβατήριο, ενώ εισιτήριο δεν υπήρχε.
Μετά από ολιγόλεπτη ξεκούραση πήγαμε στην τοξωτή γέφυρα Gudyalchay, η οποία συνδέει το εβραϊκό κομμάτι με την υπόλοιπη πόλη. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1894, έχει μήκος 275 μέτρα και στηρίζεται πάνω σε 14 τοξωτές καμάρες. Το εβραϊκό κομμάτι ονομάζεται Κόκκινο Χωριό. Η γέφυρα ήταν κλειστή για αυτοκίνητα, οπότε δεν συνεχίσαμε.
Το ρολόι έδειχνε κιόλας πέντε και αναχωρήσαμε για τα κόκκινα βουνά, για να προλάβουμε το φως του ήλιου. Στο πρόγραμμα της ημέρας ήταν και η χερσόνησος Abseron με τις φωτιές της αλλά δεν είχαμε υπολογίσει σωστά και δεν προλάβαμε. Την αφήσαμε για την επόμενη ημέρα.
Στις φωτογραφίες παρακάτω φαίνονται σπίτια μετά την Quba όπου οι ψηλοί τοίχοι με τις υπερμεγέθης σιδερένιες πόρτες είναι ο κανόνας.
Από τα κόκκινα βουνά μας χωρίζουν περίπου 120 χλμ τα οποία τα διασχίζουμε σε κάτι λιγότερο από δύο ώρες. Φτάνουμε όταν ο ήλιος έχει αρχίσει να τελειώνει το πέρασμά του από την περιοχή και να δίνει την θέση του στο σκοτάδι. Αλλά προλάβαμε το φως του και μάλιστα και σε πολύ καλή γωνία για φωτογράφιση.
Τα βουνά Şəkər əsası dağları (Candy Cane Mountains) βρίσκονται στην περιοχή του Xizi (Khizi). Είναι σχιστολιθικοί σχηματισμοί με κυρίαρχα χρώματα το κόκκινο και το καφέ/ώχρα. Φέρνουν στο νου γλειφιτζούρια με κόκκινες οριζόντιες γραμμένες. Το σύμπλεγμα των βουνών αποτελεί ένα ανοιχτό μουσείο της φύσης και των μεταμορφώσεων της διαμέσου των αιώνων. Εκπληκτικό τοπίο, χωρίς καμία ανθρώπινη παρουσία.
(Στην αριστερή φωτογραφία της πρώτης γραμμής βλέπω ένα σχηματισμό που παραπέμπει σε ανθρώπινη μύτη, ενώ στη δεξιά φωτογραφία φαίνεται καθαρά το στήθος μιας γυναίκας που είναι ξαπλωμένη. Εσείς βλέπετε κάτι άλλο?)
Να και μια πανοραμική:
Κι ένα βίντεο:
Μετά από αυτή την απόλαυση των οφθαλμών πήραμε τον δρόμο της επιστροφής για το Μπακού και το ξενοδοχείο. Φτάσαμε όταν πλέον είχε νυχτώσει αφού αντιμετωπίσαμε απίστευτη κίνηση στους δρόμους.
Να και μια φωτογραφία από πολυκατοικία δίπλα στο ξενοδοχείο φωταγωγημένη στα χρώματα της σημαίας τους.
Σε αυτό το σημείο η εξιστόρηση της ημέρας τελειώνει. Διανύσαμε πολλά χιλιόμετρα, είδαμε εναλλαγές τοπίων και ανθρώπων, διασχίσαμε πόλεις και χωριά, ξεχάσαμε να φάμε. Ο απολογισμός της ημέρας καταγράφεται στα θετικά. Ε, ας πούμε καληνύχτα!
Last edited:
Η περιγραφή της τρίτης ημέρας τελείωσε. Απομένουν ακόμα επτά ημέρες. Ο ρυθμός ανάρτησης δεν μπορεί να είναι διαφορετικός δεδομένου του χρόνου που διαθέτω αλλά και της επιλογής να είμαι αναλυτικός και χρήσιμος και στους επόμενους που θα το τολμήσουν. Υπάρχει βέβαια και μια δυσκολία στην επιλογή των φωτογραφιών. Ελπίζω να είναι αποδεκτό!
Last edited:
Sassenach77
Member
- Μηνύματα
- 8.423
- Likes
- 25.561
- Επόμενο Ταξίδι
- Αίγυπτος
- Ταξίδι-Όνειρο
- Γη του Πυρός
Συνέχισε! Όλα είναι μια χαρά και σε ευχαριστούμε πολύ που γράφεις ιστορίες για τα ταξίδια σου!
mariath
Member
- Μηνύματα
- 2.419
- Likes
- 7.860
- Ταξίδι-Όνειρο
- Όλη η Νότια Αμερική
Θα περιμένουμε όσο χρειαστεί για να απολαύσουμε την ιστορία σου!
Ημέρα 4η: Οδηγώντας προς το Şəki (Sheki)
Μέσα στον ύπνο μας κοιμούνται τα πιο ωραία ταξίδια.
Κι εγώ δεν έχω άλλο όπλο απ’ το να διηγούμαι ψεύτικες ιστορίες
και να τις πιστεύω.
(Τάσος Λειβαδίτης)
Σήμερα δεν βιαζόμαστε να ξυπνήσουμε. Σήμερα ξεκινάει το ταξίδι από πόλη σε πόλη και διανυκτέρευση στο Sheki. Η ώρα έχει προχωρήσει, ο μικρός δείκτης είναι ήδη στο δέκα αλλά εμείς νωχελικά κινούμαστε προς την αναχώρησή μας από το ξενοδοχείο. Θα το "πληρώσουμε" αυτό. Όταν θα τρέχουν τα χιλιόμετρα συναγωνιζόμενα τον χρόνο αναγκάζοντάς μας να αφήνουμε πίσω μας αρχικά προγραμματισμένα μέρη που θέλαμε να δούμε, μεταθέτοντάς τα στο ... μέλλον.
Στον χάρτη απεικονίζεται η διαδρομή που κάναμε σήμερα. Αφήσαμε απέξω τον αρχαιολογικό χώρο της Gabala αλλά φτάσαμε στην "Ιθάκη" γεμάτοι από όμορφες και λίγο "άγριες" εικόνες. Την απόσταση που διανύσαμε δεν την λες και μεγάλη, όσο να πας από Αθήνα στην Ελασσόνα μέσω Τρικάλων. Αρκετές οι στάσεις.
Πριν φύγουμε από το ξενοδοχείο αράδιασα στο κρεβάτι τα χαρτονομίσματα του Αζερμπαϊτζάν. Απολαύστε τα. Το ΣΚ κάναμε ανάληψη από ΑΤΜ με τη χρήση revolut σε πολύ καλό rate και μικρή προμήθεια (από 200 € ο καθένας μας). Με μετρητά πληρώσαμε το ξενοδοχείο αφού έτσι πετύχαμε έκπτωση. Επιπλέον έγιναν άλλες δύο αναλήψεις από ανταλλακτήρια. Η μία στο κέντρο και η άλλη σήμερα από την τράπεζα Amrah Bank, η οποία είχε και την καλύτερη αναλογία. Ξέχασα να αναφέρω ότι το αυτοκίνητο το πληρώσαμε με revolut ενώ για την εγγύηση δώσαμε 200€ τα οποία και θα μας επιστρέφονταν στο τέλος εάν δεν είχε προκύψει κάτι (που όμως προέκυψε...).
Αφήνουμε πίσω μας το Μπακού παίρνοντας κατεύθυνση προς την περιοχή με τις φωτιές, στη χερσόνησο Abseron. Χθεσινός προορισμός που πήρε την θέση του στο σημερινό πρόγραμμα. Περνάμε από νέους δρόμους με κτιριακές κατασκευές, παλιότερες και νεώτερες. Περίεργα κτήρια, ένα στριφογυριστό με γυαλί κι ένα άλλο που αποτελείται από ... κύβους τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο.
Ένα ψηλό κτήριο με ένα μεγάλο ρολόι μαρτυράει την ώρα που περνάμε από το σημείο. Στο βάθος το Στάδιο του Μπακού, φωτογραφία την οποία τραβήξαμε κινούμενοι πάνω στη γέφυρα Böyükşor η οποία συνδέει την νότια με την βόρεια πλευρά της αντίστοιχης λίμνης. Αφήνουμε πίσω μας ένα χωριό που εμφανίζεται στα δεξιά μας και συνεχίζουμε.
Μετά την γέφυρα ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα θέαμα που όλοι βλέπαμε για πρώτη φορά με τα μάτια μας. Εκατοντάδες αντλίες ανεβάζουν το μαύρο υγρό από τις υπόγειες δεξαμενές του. Ένα αχανές τοπίο μηχανών άντλησης, δίπλα σε κατοικίες και δρόμους όπου κινούνται λεωφορεία μιας άλλης εποχής. Εδώ απλώνεται μία από τις πολλές περιοχές δίπλα στην Κασπία όπου γίνεται άντληση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Μεσημέρι πλέον φτάνουμε στο Yanar Dag, στην περιοχή όπου καίνε οι αιώνιες φλόγες. Πληρώνουμε είσοδο 9 azn (μαζί με ξενάγηση σε παρακείμενους χώρους το εισιτήριο κοστίζει 15 azn) και μπαίνοντας μέσα αντικρίζουμε το θέαμα των φωτογραφιών. Μια περιοχή στις παρυφές του λόφου όπου καίει μια φωτιά μέσα από το χώμα.
Οι φλόγες, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πιθανά καίνε για δύο χιλιετίες. Το υπέδαφος της περιοχής είναι γεμάτο από φυσικό αέριο. Μέσα από ρωγμές του υπεδάφους το αέριο έρχεται στην επιφάνεια. Ίσως από κάποιο κεραυνό ή από κάποιο ντόπιο στο μακρινό παρελθόν, άναψαν οι φλόγες που διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Απλοϊκό το θέαμα αλλά μέσα από αυτή την απλότητα αναδεικνύεται το μεγαλείο της φύσης, όπου κανένα στοιχείο της (βροχή, χιόνι, ισχυροί άνεμοι) δεν μπορεί να τιθασεύσει τις φλόγες. Είναι πάντα εκεί, μυστηριώδεις και απρόσιτες!
Τα άλογα προσφέρονται για την ξενάγηση στον χώρο του λόφου πάνω από τις φωτιές.
Πιο κάτω, αριστερά από την είσοδο όπως μπαίνουμε βρίσκεται ένα ανοικτός χώρος έκθεσης πετρών cromlech οι οποίες ήταν μέρος μιας στρογγυλής μεγαλιθικής κατασκευής.
Πριν την έξοδο υπάρχει ένα μικρό μουσείο με εκθέματα και τρισδιάστατα μοντέλα φυσικών μνημείων.
Αφήνουμε πίσω τις φωτιές και παίρνοντας τον αυτοκινητόδρομο (ο οποίος δεν έχει διόδια) κατευθυνόμαστε στην επόμενη στάση μας. Τα τοπία που βιάζονται να φύγουν, δεξιά και αριστερά μας, είναι πλέον γνώριμα από την προηγούμενη ημέρα.
Πλησιάζουμε την πόλη Qobustan (Gobustan), διοικητικό κέντρο της ομώνυμης περιοχής. Σε πολλά σημεία της διαδρομής βλέπουμε ψηλούς μαντρότοιχους, όπως αυτός της φωτογραφίας. Άλλοτε προστατεύουν τα σπίτια που βρίσκονται από πίσω τους και άλλοτε απλά υπάρχουν χωρίς να υπάρχει τίποτε από πίσω. Εδώ είναι η επόμενη στάση μας και συγκεκριμένα το Μαυσωλείο του Biri Baba.
Χτισμένο μέσα σε χώρο όπου περιβάλλεται από βράχους και λόφους, οι διαστάσεις του είναι τέτοιες έτσι ώστε να μην είναι ευδιάκριτο από μακριά. Το Μαυσωλείο χτίστηκε το 1402 μ.Χ. με εντολή του Ιμπραήμ Ι της δυναστείας των Shirvanshah προς τιμή ενός διάσημου Σούφι της εποχής, του Diri Baba (η επικρατέστερη εκδοχή). Σούφι είναι οι πρώτοι ασκητές του Ισλάμ. Στον χώρο υπάρχουν σπηλιές όπου διέμεναν οι Σούφι. Για την είσοδο στο χώρο απαιτείται εισιτήριο 9 azn.
Το κτήριο αποτελείται από δύο ορόφους. Η μεγάλη εξωτερική σκάλα οδηγεί σε ένα χώρο "ξεκούρασης", κάτι σαν φουαγιέ. Μια εσωτερική απότομη πέτρινη σκάλα οδηγεί στον δεύτερο όροφο, που είναι και ο πιο σημαντικός. Εδώ βρήκαμε στο δάπεδο ένα χαλί, ένα πέτρινο τραπέζι, ένα ξύλινο στήριγμα και το κοράνι.
Κάτσαμε λίγο να ξεκουραστούμε, να διαλογιστούμε και να ... προσευχηθούμε διαβάζοντας στίχους από το κοράνι (λέμε τώρα!).
Πραγματικά απότομη σκάλα από τον 1ο στον 2ο όροφο. Από τον δεύτερο όροφο μια σκάλα οδηγεί πιο ψηλά., στον εξωτερικό χώρο, στον τρούλο του κτηρίου. Ήταν κλειστή η διέλευση.
Στον εξωτερικό χώρο, πριν το πωλητήριο εισιτηρίων, υπάρχει μουσουλμανικό κοιμητήριο παλαιότερων χρόνων.
Μία από τις σπηλιές των Σούφι.
Να και μια πανοραμική φωτογραφία του Qobustan από το Μαυσωλείο.
Η μέρα είναι ιδιαίτερα ζεστή. Αφήνουμε το Μαυσωλείο λίγο μετά τις 14:30 και αναχωρούμε για την επόμενη στάση μας.
Η πόλη Şamaxı (Shamakhi) είναι μπροστά μας.
Πριν την είσοδο της πόλης συναντήσαμε τον ποταμό Pirsaat και το ομώνυμο τζαμί, το οποίο σταματήσαμε για λίγο για να το φωτογραφίσουμε. Μέχρι τώρα όλα τα τζαμιά που έχουμε συναντήσει στο ταξίδι μας αυτό, εκπέμπουν μια "λιτή" μεγαλοπρέπεια. Με βασικά χαρακτηριστικά τον κεντρικό θόλο, το τετράγωνο κτίσμα με τις τοξωτές καμάρες και τον μιναρέ (ή τους μιναρέδες) το τελικό αποτέλεσμα δένει εξαιρετικά με τον φυσικό χρωματισμό του υλικού κατασκευής.
Στην πόλη αυτή βρίσκεται το τζαμί Cümə məscidi (Jummah Mosque), το οποίο είναι το πιο παλιό που έχει κατασκευαστεί στη χώρα και το δεύτερο πιο παλιό του Καυκάσου. Ιδρύθηκε το 743 μ.Χ., λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του προφήτη Μωάμεθ. Το τζαμί καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε αρκετές φορές από τότε (εξαιτίας πολέμων, σεισμών, πυρκαγιών, κλπ). Τα αρχιτεκτονικά εξωτερικά στοιχεία του κτηρίου είναι εντυπωσιακά. Αν και ο ήλιος ήταν απέναντί μας, εντούτοις οι φωτογραφίες μάλλον αποτύπωσαν αυτά που είδαν τα μάτια μας. Το τζαμί έχει μια μεγάλη κεντρική είσοδο ενώ και από τις δύο πλευρές του υπάρχουν μεγάλες τζαμαρίες που καταλήγουν σε τοξωτές καμάρες χτισμένες πάνω σε τετράγωνα υπερθέματα. Στις δύο μπροστινές γωνίες είναι υψωμένοι δύο πανομοιότυποι μιναρέδες. Στο κέντρο του κτηρίου υπάρχει ένας μεγάλος θόλος ο οποίος πατάει σε μια τετράγωνη βάση η οποία και αυτή με την σειρά της στηρίζεται πάνω σε μία άλλη η οποία εκτείνεται σε όλη την επιφάνεια της κατασκευής. Περιμετρικά του θόλου υψώνονται τέσσερις χαμηλότεροι μιναρέδες, σε σχέση με τους κύριους. Δεξιά και αριστερά του κύριου θόλου βρίσκονται δύο μικρότεροι. Η κατασκευή είναι χρωματισμένη στο γήινο χρώμα της ώχρας.
Το εσωτερικό διάκοσμο είναι απλοϊκό και ταυτόχρονα επιβλητικό. Όμορφα αραβουργήματα στολίζουν τις κόγχες προσευχής. Οι οροφές είναι επίσης περίτεχνα διακοσμημένες και το σκηνικό συμπληρώνουν τεράστιοι πολυέλαιοι. Όλο το πάτωμα καλύπτεται από πολύ παχιά χαλιά. Για να μπούμε μέσα έπρεπε να βγάλουμε τα παπούτσια μας (όπως και σε όλα τα τζαμιά) ενώ οι γυναίκες της παρέας έπρεπε να φορέσουν μαντήλες και να μακρύνουν το κάτω μέρος των ρούχων μέχρι κάτω από το γόνατο (σας θυμίζει αυτό κάτι ; ). Κάποιοι ελάχιστοι άντρες προσεύχονταν στο εσωτερικό.
Στις παρακάτω φωτογραφίες είναι η πίσω πλευρά του τζαμιού καθώς και μία μαρμάρινη πλάκα η οποία αναφέρει μερικές σημαντικές ημερομηνίες στο πέρασμα των χρόνων.
Φύγαμε εντυπωσιασμένοι για το μεγαλείο της κατασκευής. Το τζαμί βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο της πόλης, την οποία διασχίσαμε κατευθυνόμενοι προς τα βουνά της περιοχής, βόρεια. Στις παρακάτω φωτογραφίες παρατηρείστε τις ψηλές μάντρες των σπιτιών και τις αφίσες των νεκρών των πρόσφατων πολέμων.
Γελάδια πετάγονται ξαφνικά μπροστά μας αναγκάζοντας ένα φορτηγό να σταματήσει απότομα και μια γυναίκα να τρέξει έντρομη να τα απομακρύνει.
Περνάμε το χωριό Əngəxaran (Angekharan) και κατευθυνόμαστε στο επόμενο, το Çuxuryurd (Chukhuryurd). Στο χωριό αυτό υπάρχει ισχυρή κοινότητα χριστιανών Molokans. Εκ των υστέρων το έμαθα, αλιεύοντας πληροφορίες για τη συγγραφή αυτής της ιστορίας.
Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με το βιβλίο "Christianity in Azerbaijan, from past to present, Anar Alizade", "το κίνημα των Μολοκάνων εμφανίστηκε ως διαμαρτυρία κατά των καταχρήσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι Μολοκάνοι δέχονται τη Βίβλο ως τη μόνη πηγή πίστης. Ο ιδρυτής του κινήματος των Μολοκάνων, Ουκλάιν, είπε ότι η αναζήτηση οδού σωτηρίας εκτός της Βίβλου είναι λάθος. Έτσι, απέρριψαν την Ιερή Παράδοση, δηλαδή τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και τις θρησκευτικές διδασκαλίες των Αγίων Πατέρων".
Ίσως εάν είχαμε αυτή την πληροφορία εκ των προτέρων να δίναμε λίγο περισσότερο χρόνο στην περιήγηση του χωριού ή και κάποιων άλλων που είναι κέντρα του συγκεκριμένου χριστιανικού κινήματος. Ισχυρές κοινότητες Μολοκάνων υπάρχουν σε Αρμενία και Γεωργία. Το κρατάμε...
Συνεχίζουμε περνώντας από το χωριό Nağaraxana (Nagharakhana) και καταλήγουμε στην επόμενη στάση μας, στο Safari Park Şamaxi. Μια έκταση 1000 εκταρίων πάνω στα βουνά του Pirqulu (Pirquli) φιλοξενεί πάνω από 1000 ζώα από διάφορες περιοχές του κόσμου. Λάμα, αλπάκα (μτφ. αιγοκάμηλος), βίσωνες, γιακ, στρουθοκάμηλοι, κόκκινα και λευκά ελάφια, πλατόνια βρίσκονται εδώ. Το κίνητρο για να έρθουμε ήταν η παρουσία αζέρικων alpaka. Η ξενάγηση στον χώρο γίνεται μόνο με τζιπ το οποίο οδηγεί άνθρωπος του πάρκου. Υπάρχει εισιτήριο για το "σαφάρι" το οποίο μας έβαλε σε σκέψη την οποία την ξεπεράσαμε πολύ γρήγορα. Μήπως θα ξανάρθουμε; Η κλασσική ερώτηση που μπαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, και την απαντάς κάπως έτσι: "ας πάει και το παλιάμπελο"! 200 azn για τέσσερα άτομα δεν είναι ούτε πολλά αλλά ούτε και λίγα.
Το βλέπετε το σύγχρονο όχημα στο εισιτήριο; Ξεχάστε το. Επιβιβαστήκαμε σε ένα Lada Niva της δεκαετίας του 80 το οποίο το οδηγούσε ένας ευχάριστος τύπος ο οποίος δεν ήξερε λέξη αγγλικά και η συνεννόηση έγινε με τα λίγα ρώσικα που καταλαβαίναμε. Ο οδηγός εξοικειωμένος με το όχημα μάλλον δεν έδωσε και πολύ σημασία στην παρουσία μας, οπότε στις στροφές προσωπικά αισθανόμουν ότι θα ντελαπάρουμε. Αλλά ήταν μόνο η αίσθηση μου. Η "εκδρομή" ή σαφάρι, όπως θέλετε το λέτε, κράτησε γύρω στη 1,5 ώρα, παραπάνω από την προβλεπόμενη. Πηγαίναμε από περίφραξη σε περίφραξη και από κοπάδια ζώων σε κοπάδια ζώων. Κάποια στιγμή η μηχανή του τζιπ δεν έπαιρνε μπροστά αλλά ο έμπειρος οδηγός δεν το έβαλε κάτω. Έβαλε ταχύτητα και άφησε το όχημα να τσουλήσει προς τα πίσω. Οπότε όλα καλά, τσακμάκι!
Το "σαφάρι" ξεκινάει.
Πλατόνι και η λίμνη τους.
Κόκκινα και λευκά ελάφια
Αζέρικο αλπάκα
Αναρωτιέμαι που κρύβονται αυτά τα δόντια.
Τάισμα με το χέρι. Μαθημένα από τους επισκέπτες τρώνε από το χέρι μας χωρίς να φοβούνται αλλά δεν μας αφήνουν να τα χαϊδέψουμε.
Λάμα
Πολύ πιο ψηλά από τα αλπάκα, στο ύψος ενός ανθρώπου, μας παρακολουθούν να μετακινούμαστε.
Στρουθοκάμηλος αλλά πολύ πιο κοντή από αυτή που βλέπουμε στην Ελλάδα.
Χωρίς σχόλια!
Τρακτέρ Белару́с (Belarus) και κέρατα ελαφιών
Βίσωνας Λευκορωσίας
Το μεγάλο υψόμετρο, ο ήλιος που έπαιζε κρυφτούλι με τα σύννεφα που έκαναν την εμφάνισή τους, η μορφολογία του χώρου με τις διακυμάνσεις του και τα ζωντανά που βλέπαμε μας κρατούσαν πολύ καλή παρέα έτσι ώστε ο χρόνος να περάσει χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι. Κι επειδή όλα τα ωραία κρατάνε λίγο κατευθυνθήκαμε προς την έξοδο πρώτα αφού ευχαριστήσαμε τον Βίσωνα που μας έκανε την χάρη και σηκώθηκε.
Συνεχίζουμε τον δρόμο μας προς την επόμενη στάση πάνω από τα βουνά. Διασχίζουμε το χωριό Dəmirçi (Damerchi) και χαζεύουμε τους έφιππους ... προβατάρηδες, οι οποίοι μας κοιτάνε παράξενοι. Άγρια χαρακτηριστικά αντάξια του βουνού τους!
Ο δρόμος δυσκολεύει. Μεγάλα κομμάτια του έχουν αποξηλωθεί και σε κάποια σημεία του έχουν κάνει μεγάλους "κρατήρες". Ευτυχώς το αυτοκίνητο είναι υπερυψωμένο και δεν δυσκολευόμαστε αλλά πάμε σιγά.
Ένα μεγάλο κοπάδι γαλοπούλες θα περάσει τον δρόμο σε λίγο και θα μας καθυστερήσει ενώ στο βάθος μια οικογένεια "νομάδων" έχει στήσει το σπιτικό της.
Ο ουρανός αγριεύει προσφέροντας υπέροχες εικόνες για φωτογράφηση. Ευτυχώς δεν έβρεξε.
Η περιπέτεια του "φαγωμένου" δρόμου φτάνει στο τέλος της. Επιτέλους πλησιάζουμε στο χωριό Lahich, την επόμενη και τελευταία στάση πριν τον τελικό προορισμό.
Το χωριό μας μαγεύει με την πρώτη ματιά. Οι αγελάδες που περπατούν αμέριμνες στην είσοδο του χωριού μας καλωσορίζουν. Ένα από τα πιο παλιά χωριά του Αζερμπαϊτζάν όπου οι ρίζες του χάνονται 2000 χρόνια πριν το σήμερα μας καλεί να το γνωρίσουμε. Τα σπίτια είναι πετρόχτιστα με ξύλινα δοκάρια (οριζόντια και κάθετα). Οι δρόμοι είναι στρωμένοι με πέτρα. Εκ των υστέρων διαβάζω ότι το χωριό διαθέτει ένα αρχαίο μοναδικό σύστημα αποχέτευσης. Κάτω από τον κεντρικό δρόμο του χωριού βρίσκεται ένας τριώροφος συλλέκτης πόσιμου νερού και λυμάτων. Καταπληκτικό!
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στην είσοδο του χωριού και κινηθήκαμε στον κεντρικό δρόμο. Περπατώντας πέφτουμε πάνε σε διαφήμιση ξενοδοχείου πλαισιωμένη με φωτογραφίες νεκρών των πρόσφατων πολέμων. Η μνήμη πρέπει να κρατιέται "ζεστή" αλλά με ένα τρόπο που να υποδαυλίζει συνεχώς το μίσος και όχι τη λήθη; Εργαλειοποίηση των νεκρών;
Δίπλα-δίπλα η σημαία του Αζερμπαϊτζάν με την σημαία της Γεωργίας. Σταυρός και ημισέληνος μαζί. Να που μπορούνε!
Οι κάτοικοι του χωριού αποτελούν μια ιδιαίτερη εθνοτική ομάδα, τους Tat, οι οποίοι μιλάνε την ομώνυμη διάλεκτο, περσικής καταγωγής. Οι Τατ είναι απόγονοι Περσών ή όπως άλλοι υποστηρίζουν είναι Εβραίοι του Καυκάσου.
Περπατώντας στον κεντρικό δρόμο του χωριού συναντάμε μαγαζιά τοπικών τεχνιτών οι οποίοι συνεχίζουν και ασκούν την τέχνη τους προσφέροντας τα προϊόντα τους στους τουρίστες αλλά και στην εγχώρια αγορά.
Να και μια εικόνα σπιτιού μέσα από την εξωτερική πόρτα.
Σκηνή από μια φωτογράφηση.
Ντόπια βότανα. Ήταν αδύνατο να αντισταθούμε στον πειρασμό της όσφρησης. Τα σακιά σκορπούσαν διαφορετικές ευωδιές. Τσάι του βουνού, διαφορετικό πιο "παχύ" από το δικό μας, κατακόκκινο φρέσκο σουμάκ από το Ιράν, άνθη και ρίζες πικραλίδας που σκορπούσαν μοναδικό άρωμα, ένα είδος δικού τους χαμομηλιού. Το κάθε ποτηράκι κοστίζει 1 Αzn ή δύο, ανάλογα με το μαγαζί. Το πιο ακριβό είδος ήταν το σαφράν, δύο είδη βρήκαμε. Κάναμε φυσικά τις προμήθειες μας, σε όλο το ταξίδι η τσάντα με τα βότανα μοσχομύριζε. Και η γεύση τους τέλεια....
Οι εικόνες από τα σακιά γεμάτα βότανα, τσάγια και μπαχαρικά μας έσπρωξαν να αναζητήσουμε ένα μέρος για να πιούμε τσάι. Βρήκαμε στην άκρη του χωριού και δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο μέρος. Περνώντας την μεγάλη ξύλινη πόρτα βρισκόμαστε μπροστά σε μια αυλή η οποία έχει απίθανη θέα προς το μεγάλο ποτάμι που περνάει δίπλα από το χωριό (αλλά τώρα δεν έχει νερό). Το τσάι ετοιμάζεται με αυθεντικό παραδοσιακό τρόπο στο σαμοβάρι με φωτιά που συντηρείται από ξύλινους κορμούς. Η διακόσμηση του χώρου περιλαμβάνει πολλά σαμοβάρι, κούκλες με κουστούμια και ηλεκτρονικά συστήματα μιας άλλης εποχής.
Το τσάι σερβίρεται σε μια υπέροχη κανάτα με τέσσερα σκαλιστά ποτήρια. Η καλύτερη γεύση τσαγιού που έχουμε πιει στη χώρα. Κόστος 5 azn.
Στο δρόμο της επιστροφής αναρωτηθήκαμε γιατί κάποιος να κρατάει δεμένο ένα μικρό κατσικάκι; Απάντηση δεν πήραμε αλλά αντί γι'αυτό αποζημιωθήκαμε με υπέροχα qutab (gutab) γεμιστά με σπανάκι και γευστικότατο ayaran. Αυτό ήταν και το μοναδικό φαγητό της ημέρας. Μέχρι το βράδυ που φτάσαμε στο ξενοδοχείο δεν ξαναφάγαμε.
Φρούτα, ντομάτες και βότανα προσφέρονται στον περαστικό.
Μπροστά μας έχουμε 3 ώρες δρόμο μέχρι τον τελικό προορισμό. Από εδώ και πέρα δεν κάναμε καμία άλλη στάση. Η νύχτα άρχισε να κάνει την εμφάνισή της. Οι οδηγοί εναλλάχτηκαν στο τιμόνι. Σε πολλά σημεία του δρόμου γινόντουσαν έργα και αυτό ήταν το χειρότερο που βιώσαμε. Χωρίς σηματοδότηση, χωρίς φωτισμό και παράκαμψη των έργων σε χωμάτινο δρόμο με πολλές λακκούβες, η οδήγηση ήταν αρκετά δύσκολη.
Η μοναδική φωτογραφία της διαδρομής (και αυτή κακής ποιότητας) είναι ένα από τα δεκάδες εστιατόρια που συναντάμε στο δρόμο μας. Το ένα δίπλα στο άλλο, σε τεράστιες εκτάσεις, συναγωνίζονται σε υπερπαραγωγή λαμπιονιών και φωτισμού διαφόρων παραλλαγών. Θα μπορούσε να είναι σκηνή από ένα τσίρκο ή έστω λούνα παρκ.
Η ώρα πήγε 11 το βράδυ όταν πλέον φτάνουμε στο ξενοδοχείο μας, Ruma Qala Hotel, στο Sheki. Κατάκοποι δεν ψάξαμε για φαγητό. Απλά κοιμηθήκαμε αφού δώσαμε λίγο χρόνο στην υπερένταση να ηρεμήσει!
Αύριο θα είναι μια άλλη ημέρα.
Μέσα στον ύπνο μας κοιμούνται τα πιο ωραία ταξίδια.
Κι εγώ δεν έχω άλλο όπλο απ’ το να διηγούμαι ψεύτικες ιστορίες
και να τις πιστεύω.
(Τάσος Λειβαδίτης)
Σήμερα δεν βιαζόμαστε να ξυπνήσουμε. Σήμερα ξεκινάει το ταξίδι από πόλη σε πόλη και διανυκτέρευση στο Sheki. Η ώρα έχει προχωρήσει, ο μικρός δείκτης είναι ήδη στο δέκα αλλά εμείς νωχελικά κινούμαστε προς την αναχώρησή μας από το ξενοδοχείο. Θα το "πληρώσουμε" αυτό. Όταν θα τρέχουν τα χιλιόμετρα συναγωνιζόμενα τον χρόνο αναγκάζοντάς μας να αφήνουμε πίσω μας αρχικά προγραμματισμένα μέρη που θέλαμε να δούμε, μεταθέτοντάς τα στο ... μέλλον.
Στον χάρτη απεικονίζεται η διαδρομή που κάναμε σήμερα. Αφήσαμε απέξω τον αρχαιολογικό χώρο της Gabala αλλά φτάσαμε στην "Ιθάκη" γεμάτοι από όμορφες και λίγο "άγριες" εικόνες. Την απόσταση που διανύσαμε δεν την λες και μεγάλη, όσο να πας από Αθήνα στην Ελασσόνα μέσω Τρικάλων. Αρκετές οι στάσεις.
Πριν φύγουμε από το ξενοδοχείο αράδιασα στο κρεβάτι τα χαρτονομίσματα του Αζερμπαϊτζάν. Απολαύστε τα. Το ΣΚ κάναμε ανάληψη από ΑΤΜ με τη χρήση revolut σε πολύ καλό rate και μικρή προμήθεια (από 200 € ο καθένας μας). Με μετρητά πληρώσαμε το ξενοδοχείο αφού έτσι πετύχαμε έκπτωση. Επιπλέον έγιναν άλλες δύο αναλήψεις από ανταλλακτήρια. Η μία στο κέντρο και η άλλη σήμερα από την τράπεζα Amrah Bank, η οποία είχε και την καλύτερη αναλογία. Ξέχασα να αναφέρω ότι το αυτοκίνητο το πληρώσαμε με revolut ενώ για την εγγύηση δώσαμε 200€ τα οποία και θα μας επιστρέφονταν στο τέλος εάν δεν είχε προκύψει κάτι (που όμως προέκυψε...).
Αφήνουμε πίσω μας το Μπακού παίρνοντας κατεύθυνση προς την περιοχή με τις φωτιές, στη χερσόνησο Abseron. Χθεσινός προορισμός που πήρε την θέση του στο σημερινό πρόγραμμα. Περνάμε από νέους δρόμους με κτιριακές κατασκευές, παλιότερες και νεώτερες. Περίεργα κτήρια, ένα στριφογυριστό με γυαλί κι ένα άλλο που αποτελείται από ... κύβους τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο.
Ένα ψηλό κτήριο με ένα μεγάλο ρολόι μαρτυράει την ώρα που περνάμε από το σημείο. Στο βάθος το Στάδιο του Μπακού, φωτογραφία την οποία τραβήξαμε κινούμενοι πάνω στη γέφυρα Böyükşor η οποία συνδέει την νότια με την βόρεια πλευρά της αντίστοιχης λίμνης. Αφήνουμε πίσω μας ένα χωριό που εμφανίζεται στα δεξιά μας και συνεχίζουμε.
Μετά την γέφυρα ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα θέαμα που όλοι βλέπαμε για πρώτη φορά με τα μάτια μας. Εκατοντάδες αντλίες ανεβάζουν το μαύρο υγρό από τις υπόγειες δεξαμενές του. Ένα αχανές τοπίο μηχανών άντλησης, δίπλα σε κατοικίες και δρόμους όπου κινούνται λεωφορεία μιας άλλης εποχής. Εδώ απλώνεται μία από τις πολλές περιοχές δίπλα στην Κασπία όπου γίνεται άντληση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Μεσημέρι πλέον φτάνουμε στο Yanar Dag, στην περιοχή όπου καίνε οι αιώνιες φλόγες. Πληρώνουμε είσοδο 9 azn (μαζί με ξενάγηση σε παρακείμενους χώρους το εισιτήριο κοστίζει 15 azn) και μπαίνοντας μέσα αντικρίζουμε το θέαμα των φωτογραφιών. Μια περιοχή στις παρυφές του λόφου όπου καίει μια φωτιά μέσα από το χώμα.
Οι φλόγες, σύμφωνα με εκτιμήσεις, πιθανά καίνε για δύο χιλιετίες. Το υπέδαφος της περιοχής είναι γεμάτο από φυσικό αέριο. Μέσα από ρωγμές του υπεδάφους το αέριο έρχεται στην επιφάνεια. Ίσως από κάποιο κεραυνό ή από κάποιο ντόπιο στο μακρινό παρελθόν, άναψαν οι φλόγες που διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Απλοϊκό το θέαμα αλλά μέσα από αυτή την απλότητα αναδεικνύεται το μεγαλείο της φύσης, όπου κανένα στοιχείο της (βροχή, χιόνι, ισχυροί άνεμοι) δεν μπορεί να τιθασεύσει τις φλόγες. Είναι πάντα εκεί, μυστηριώδεις και απρόσιτες!
Τα άλογα προσφέρονται για την ξενάγηση στον χώρο του λόφου πάνω από τις φωτιές.
Πιο κάτω, αριστερά από την είσοδο όπως μπαίνουμε βρίσκεται ένα ανοικτός χώρος έκθεσης πετρών cromlech οι οποίες ήταν μέρος μιας στρογγυλής μεγαλιθικής κατασκευής.
Πριν την έξοδο υπάρχει ένα μικρό μουσείο με εκθέματα και τρισδιάστατα μοντέλα φυσικών μνημείων.
Αφήνουμε πίσω τις φωτιές και παίρνοντας τον αυτοκινητόδρομο (ο οποίος δεν έχει διόδια) κατευθυνόμαστε στην επόμενη στάση μας. Τα τοπία που βιάζονται να φύγουν, δεξιά και αριστερά μας, είναι πλέον γνώριμα από την προηγούμενη ημέρα.
Πλησιάζουμε την πόλη Qobustan (Gobustan), διοικητικό κέντρο της ομώνυμης περιοχής. Σε πολλά σημεία της διαδρομής βλέπουμε ψηλούς μαντρότοιχους, όπως αυτός της φωτογραφίας. Άλλοτε προστατεύουν τα σπίτια που βρίσκονται από πίσω τους και άλλοτε απλά υπάρχουν χωρίς να υπάρχει τίποτε από πίσω. Εδώ είναι η επόμενη στάση μας και συγκεκριμένα το Μαυσωλείο του Biri Baba.
Χτισμένο μέσα σε χώρο όπου περιβάλλεται από βράχους και λόφους, οι διαστάσεις του είναι τέτοιες έτσι ώστε να μην είναι ευδιάκριτο από μακριά. Το Μαυσωλείο χτίστηκε το 1402 μ.Χ. με εντολή του Ιμπραήμ Ι της δυναστείας των Shirvanshah προς τιμή ενός διάσημου Σούφι της εποχής, του Diri Baba (η επικρατέστερη εκδοχή). Σούφι είναι οι πρώτοι ασκητές του Ισλάμ. Στον χώρο υπάρχουν σπηλιές όπου διέμεναν οι Σούφι. Για την είσοδο στο χώρο απαιτείται εισιτήριο 9 azn.
Το κτήριο αποτελείται από δύο ορόφους. Η μεγάλη εξωτερική σκάλα οδηγεί σε ένα χώρο "ξεκούρασης", κάτι σαν φουαγιέ. Μια εσωτερική απότομη πέτρινη σκάλα οδηγεί στον δεύτερο όροφο, που είναι και ο πιο σημαντικός. Εδώ βρήκαμε στο δάπεδο ένα χαλί, ένα πέτρινο τραπέζι, ένα ξύλινο στήριγμα και το κοράνι.
Κάτσαμε λίγο να ξεκουραστούμε, να διαλογιστούμε και να ... προσευχηθούμε διαβάζοντας στίχους από το κοράνι (λέμε τώρα!).
Πραγματικά απότομη σκάλα από τον 1ο στον 2ο όροφο. Από τον δεύτερο όροφο μια σκάλα οδηγεί πιο ψηλά., στον εξωτερικό χώρο, στον τρούλο του κτηρίου. Ήταν κλειστή η διέλευση.
Στον εξωτερικό χώρο, πριν το πωλητήριο εισιτηρίων, υπάρχει μουσουλμανικό κοιμητήριο παλαιότερων χρόνων.
Μία από τις σπηλιές των Σούφι.
Να και μια πανοραμική φωτογραφία του Qobustan από το Μαυσωλείο.
Η μέρα είναι ιδιαίτερα ζεστή. Αφήνουμε το Μαυσωλείο λίγο μετά τις 14:30 και αναχωρούμε για την επόμενη στάση μας.
Η πόλη Şamaxı (Shamakhi) είναι μπροστά μας.
Πριν την είσοδο της πόλης συναντήσαμε τον ποταμό Pirsaat και το ομώνυμο τζαμί, το οποίο σταματήσαμε για λίγο για να το φωτογραφίσουμε. Μέχρι τώρα όλα τα τζαμιά που έχουμε συναντήσει στο ταξίδι μας αυτό, εκπέμπουν μια "λιτή" μεγαλοπρέπεια. Με βασικά χαρακτηριστικά τον κεντρικό θόλο, το τετράγωνο κτίσμα με τις τοξωτές καμάρες και τον μιναρέ (ή τους μιναρέδες) το τελικό αποτέλεσμα δένει εξαιρετικά με τον φυσικό χρωματισμό του υλικού κατασκευής.
Στην πόλη αυτή βρίσκεται το τζαμί Cümə məscidi (Jummah Mosque), το οποίο είναι το πιο παλιό που έχει κατασκευαστεί στη χώρα και το δεύτερο πιο παλιό του Καυκάσου. Ιδρύθηκε το 743 μ.Χ., λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του προφήτη Μωάμεθ. Το τζαμί καταστράφηκε και ξαναχτίστηκε αρκετές φορές από τότε (εξαιτίας πολέμων, σεισμών, πυρκαγιών, κλπ). Τα αρχιτεκτονικά εξωτερικά στοιχεία του κτηρίου είναι εντυπωσιακά. Αν και ο ήλιος ήταν απέναντί μας, εντούτοις οι φωτογραφίες μάλλον αποτύπωσαν αυτά που είδαν τα μάτια μας. Το τζαμί έχει μια μεγάλη κεντρική είσοδο ενώ και από τις δύο πλευρές του υπάρχουν μεγάλες τζαμαρίες που καταλήγουν σε τοξωτές καμάρες χτισμένες πάνω σε τετράγωνα υπερθέματα. Στις δύο μπροστινές γωνίες είναι υψωμένοι δύο πανομοιότυποι μιναρέδες. Στο κέντρο του κτηρίου υπάρχει ένας μεγάλος θόλος ο οποίος πατάει σε μια τετράγωνη βάση η οποία και αυτή με την σειρά της στηρίζεται πάνω σε μία άλλη η οποία εκτείνεται σε όλη την επιφάνεια της κατασκευής. Περιμετρικά του θόλου υψώνονται τέσσερις χαμηλότεροι μιναρέδες, σε σχέση με τους κύριους. Δεξιά και αριστερά του κύριου θόλου βρίσκονται δύο μικρότεροι. Η κατασκευή είναι χρωματισμένη στο γήινο χρώμα της ώχρας.
Το εσωτερικό διάκοσμο είναι απλοϊκό και ταυτόχρονα επιβλητικό. Όμορφα αραβουργήματα στολίζουν τις κόγχες προσευχής. Οι οροφές είναι επίσης περίτεχνα διακοσμημένες και το σκηνικό συμπληρώνουν τεράστιοι πολυέλαιοι. Όλο το πάτωμα καλύπτεται από πολύ παχιά χαλιά. Για να μπούμε μέσα έπρεπε να βγάλουμε τα παπούτσια μας (όπως και σε όλα τα τζαμιά) ενώ οι γυναίκες της παρέας έπρεπε να φορέσουν μαντήλες και να μακρύνουν το κάτω μέρος των ρούχων μέχρι κάτω από το γόνατο (σας θυμίζει αυτό κάτι ; ). Κάποιοι ελάχιστοι άντρες προσεύχονταν στο εσωτερικό.
Στις παρακάτω φωτογραφίες είναι η πίσω πλευρά του τζαμιού καθώς και μία μαρμάρινη πλάκα η οποία αναφέρει μερικές σημαντικές ημερομηνίες στο πέρασμα των χρόνων.
Φύγαμε εντυπωσιασμένοι για το μεγαλείο της κατασκευής. Το τζαμί βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο της πόλης, την οποία διασχίσαμε κατευθυνόμενοι προς τα βουνά της περιοχής, βόρεια. Στις παρακάτω φωτογραφίες παρατηρείστε τις ψηλές μάντρες των σπιτιών και τις αφίσες των νεκρών των πρόσφατων πολέμων.
Γελάδια πετάγονται ξαφνικά μπροστά μας αναγκάζοντας ένα φορτηγό να σταματήσει απότομα και μια γυναίκα να τρέξει έντρομη να τα απομακρύνει.
Περνάμε το χωριό Əngəxaran (Angekharan) και κατευθυνόμαστε στο επόμενο, το Çuxuryurd (Chukhuryurd). Στο χωριό αυτό υπάρχει ισχυρή κοινότητα χριστιανών Molokans. Εκ των υστέρων το έμαθα, αλιεύοντας πληροφορίες για τη συγγραφή αυτής της ιστορίας.
Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με το βιβλίο "Christianity in Azerbaijan, from past to present, Anar Alizade", "το κίνημα των Μολοκάνων εμφανίστηκε ως διαμαρτυρία κατά των καταχρήσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οι Μολοκάνοι δέχονται τη Βίβλο ως τη μόνη πηγή πίστης. Ο ιδρυτής του κινήματος των Μολοκάνων, Ουκλάιν, είπε ότι η αναζήτηση οδού σωτηρίας εκτός της Βίβλου είναι λάθος. Έτσι, απέρριψαν την Ιερή Παράδοση, δηλαδή τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και τις θρησκευτικές διδασκαλίες των Αγίων Πατέρων".
Ίσως εάν είχαμε αυτή την πληροφορία εκ των προτέρων να δίναμε λίγο περισσότερο χρόνο στην περιήγηση του χωριού ή και κάποιων άλλων που είναι κέντρα του συγκεκριμένου χριστιανικού κινήματος. Ισχυρές κοινότητες Μολοκάνων υπάρχουν σε Αρμενία και Γεωργία. Το κρατάμε...
Συνεχίζουμε περνώντας από το χωριό Nağaraxana (Nagharakhana) και καταλήγουμε στην επόμενη στάση μας, στο Safari Park Şamaxi. Μια έκταση 1000 εκταρίων πάνω στα βουνά του Pirqulu (Pirquli) φιλοξενεί πάνω από 1000 ζώα από διάφορες περιοχές του κόσμου. Λάμα, αλπάκα (μτφ. αιγοκάμηλος), βίσωνες, γιακ, στρουθοκάμηλοι, κόκκινα και λευκά ελάφια, πλατόνια βρίσκονται εδώ. Το κίνητρο για να έρθουμε ήταν η παρουσία αζέρικων alpaka. Η ξενάγηση στον χώρο γίνεται μόνο με τζιπ το οποίο οδηγεί άνθρωπος του πάρκου. Υπάρχει εισιτήριο για το "σαφάρι" το οποίο μας έβαλε σε σκέψη την οποία την ξεπεράσαμε πολύ γρήγορα. Μήπως θα ξανάρθουμε; Η κλασσική ερώτηση που μπαίνει πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, και την απαντάς κάπως έτσι: "ας πάει και το παλιάμπελο"! 200 azn για τέσσερα άτομα δεν είναι ούτε πολλά αλλά ούτε και λίγα.
Το βλέπετε το σύγχρονο όχημα στο εισιτήριο; Ξεχάστε το. Επιβιβαστήκαμε σε ένα Lada Niva της δεκαετίας του 80 το οποίο το οδηγούσε ένας ευχάριστος τύπος ο οποίος δεν ήξερε λέξη αγγλικά και η συνεννόηση έγινε με τα λίγα ρώσικα που καταλαβαίναμε. Ο οδηγός εξοικειωμένος με το όχημα μάλλον δεν έδωσε και πολύ σημασία στην παρουσία μας, οπότε στις στροφές προσωπικά αισθανόμουν ότι θα ντελαπάρουμε. Αλλά ήταν μόνο η αίσθηση μου. Η "εκδρομή" ή σαφάρι, όπως θέλετε το λέτε, κράτησε γύρω στη 1,5 ώρα, παραπάνω από την προβλεπόμενη. Πηγαίναμε από περίφραξη σε περίφραξη και από κοπάδια ζώων σε κοπάδια ζώων. Κάποια στιγμή η μηχανή του τζιπ δεν έπαιρνε μπροστά αλλά ο έμπειρος οδηγός δεν το έβαλε κάτω. Έβαλε ταχύτητα και άφησε το όχημα να τσουλήσει προς τα πίσω. Οπότε όλα καλά, τσακμάκι!
Το "σαφάρι" ξεκινάει.
Πλατόνι και η λίμνη τους.
Κόκκινα και λευκά ελάφια
Αζέρικο αλπάκα
Αναρωτιέμαι που κρύβονται αυτά τα δόντια.
Τάισμα με το χέρι. Μαθημένα από τους επισκέπτες τρώνε από το χέρι μας χωρίς να φοβούνται αλλά δεν μας αφήνουν να τα χαϊδέψουμε.
Λάμα
Πολύ πιο ψηλά από τα αλπάκα, στο ύψος ενός ανθρώπου, μας παρακολουθούν να μετακινούμαστε.
Στρουθοκάμηλος αλλά πολύ πιο κοντή από αυτή που βλέπουμε στην Ελλάδα.
Χωρίς σχόλια!
Τρακτέρ Белару́с (Belarus) και κέρατα ελαφιών
Βίσωνας Λευκορωσίας
Το μεγάλο υψόμετρο, ο ήλιος που έπαιζε κρυφτούλι με τα σύννεφα που έκαναν την εμφάνισή τους, η μορφολογία του χώρου με τις διακυμάνσεις του και τα ζωντανά που βλέπαμε μας κρατούσαν πολύ καλή παρέα έτσι ώστε ο χρόνος να περάσει χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι. Κι επειδή όλα τα ωραία κρατάνε λίγο κατευθυνθήκαμε προς την έξοδο πρώτα αφού ευχαριστήσαμε τον Βίσωνα που μας έκανε την χάρη και σηκώθηκε.
Συνεχίζουμε τον δρόμο μας προς την επόμενη στάση πάνω από τα βουνά. Διασχίζουμε το χωριό Dəmirçi (Damerchi) και χαζεύουμε τους έφιππους ... προβατάρηδες, οι οποίοι μας κοιτάνε παράξενοι. Άγρια χαρακτηριστικά αντάξια του βουνού τους!
Ο δρόμος δυσκολεύει. Μεγάλα κομμάτια του έχουν αποξηλωθεί και σε κάποια σημεία του έχουν κάνει μεγάλους "κρατήρες". Ευτυχώς το αυτοκίνητο είναι υπερυψωμένο και δεν δυσκολευόμαστε αλλά πάμε σιγά.
Ένα μεγάλο κοπάδι γαλοπούλες θα περάσει τον δρόμο σε λίγο και θα μας καθυστερήσει ενώ στο βάθος μια οικογένεια "νομάδων" έχει στήσει το σπιτικό της.
Ο ουρανός αγριεύει προσφέροντας υπέροχες εικόνες για φωτογράφηση. Ευτυχώς δεν έβρεξε.
Η περιπέτεια του "φαγωμένου" δρόμου φτάνει στο τέλος της. Επιτέλους πλησιάζουμε στο χωριό Lahich, την επόμενη και τελευταία στάση πριν τον τελικό προορισμό.
Το χωριό μας μαγεύει με την πρώτη ματιά. Οι αγελάδες που περπατούν αμέριμνες στην είσοδο του χωριού μας καλωσορίζουν. Ένα από τα πιο παλιά χωριά του Αζερμπαϊτζάν όπου οι ρίζες του χάνονται 2000 χρόνια πριν το σήμερα μας καλεί να το γνωρίσουμε. Τα σπίτια είναι πετρόχτιστα με ξύλινα δοκάρια (οριζόντια και κάθετα). Οι δρόμοι είναι στρωμένοι με πέτρα. Εκ των υστέρων διαβάζω ότι το χωριό διαθέτει ένα αρχαίο μοναδικό σύστημα αποχέτευσης. Κάτω από τον κεντρικό δρόμο του χωριού βρίσκεται ένας τριώροφος συλλέκτης πόσιμου νερού και λυμάτων. Καταπληκτικό!
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στην είσοδο του χωριού και κινηθήκαμε στον κεντρικό δρόμο. Περπατώντας πέφτουμε πάνε σε διαφήμιση ξενοδοχείου πλαισιωμένη με φωτογραφίες νεκρών των πρόσφατων πολέμων. Η μνήμη πρέπει να κρατιέται "ζεστή" αλλά με ένα τρόπο που να υποδαυλίζει συνεχώς το μίσος και όχι τη λήθη; Εργαλειοποίηση των νεκρών;
Δίπλα-δίπλα η σημαία του Αζερμπαϊτζάν με την σημαία της Γεωργίας. Σταυρός και ημισέληνος μαζί. Να που μπορούνε!
Οι κάτοικοι του χωριού αποτελούν μια ιδιαίτερη εθνοτική ομάδα, τους Tat, οι οποίοι μιλάνε την ομώνυμη διάλεκτο, περσικής καταγωγής. Οι Τατ είναι απόγονοι Περσών ή όπως άλλοι υποστηρίζουν είναι Εβραίοι του Καυκάσου.
Περπατώντας στον κεντρικό δρόμο του χωριού συναντάμε μαγαζιά τοπικών τεχνιτών οι οποίοι συνεχίζουν και ασκούν την τέχνη τους προσφέροντας τα προϊόντα τους στους τουρίστες αλλά και στην εγχώρια αγορά.
Να και μια εικόνα σπιτιού μέσα από την εξωτερική πόρτα.
Σκηνή από μια φωτογράφηση.
Ντόπια βότανα. Ήταν αδύνατο να αντισταθούμε στον πειρασμό της όσφρησης. Τα σακιά σκορπούσαν διαφορετικές ευωδιές. Τσάι του βουνού, διαφορετικό πιο "παχύ" από το δικό μας, κατακόκκινο φρέσκο σουμάκ από το Ιράν, άνθη και ρίζες πικραλίδας που σκορπούσαν μοναδικό άρωμα, ένα είδος δικού τους χαμομηλιού. Το κάθε ποτηράκι κοστίζει 1 Αzn ή δύο, ανάλογα με το μαγαζί. Το πιο ακριβό είδος ήταν το σαφράν, δύο είδη βρήκαμε. Κάναμε φυσικά τις προμήθειες μας, σε όλο το ταξίδι η τσάντα με τα βότανα μοσχομύριζε. Και η γεύση τους τέλεια....
Οι εικόνες από τα σακιά γεμάτα βότανα, τσάγια και μπαχαρικά μας έσπρωξαν να αναζητήσουμε ένα μέρος για να πιούμε τσάι. Βρήκαμε στην άκρη του χωριού και δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερο μέρος. Περνώντας την μεγάλη ξύλινη πόρτα βρισκόμαστε μπροστά σε μια αυλή η οποία έχει απίθανη θέα προς το μεγάλο ποτάμι που περνάει δίπλα από το χωριό (αλλά τώρα δεν έχει νερό). Το τσάι ετοιμάζεται με αυθεντικό παραδοσιακό τρόπο στο σαμοβάρι με φωτιά που συντηρείται από ξύλινους κορμούς. Η διακόσμηση του χώρου περιλαμβάνει πολλά σαμοβάρι, κούκλες με κουστούμια και ηλεκτρονικά συστήματα μιας άλλης εποχής.
Το τσάι σερβίρεται σε μια υπέροχη κανάτα με τέσσερα σκαλιστά ποτήρια. Η καλύτερη γεύση τσαγιού που έχουμε πιει στη χώρα. Κόστος 5 azn.
Στο δρόμο της επιστροφής αναρωτηθήκαμε γιατί κάποιος να κρατάει δεμένο ένα μικρό κατσικάκι; Απάντηση δεν πήραμε αλλά αντί γι'αυτό αποζημιωθήκαμε με υπέροχα qutab (gutab) γεμιστά με σπανάκι και γευστικότατο ayaran. Αυτό ήταν και το μοναδικό φαγητό της ημέρας. Μέχρι το βράδυ που φτάσαμε στο ξενοδοχείο δεν ξαναφάγαμε.
Φρούτα, ντομάτες και βότανα προσφέρονται στον περαστικό.
Μπροστά μας έχουμε 3 ώρες δρόμο μέχρι τον τελικό προορισμό. Από εδώ και πέρα δεν κάναμε καμία άλλη στάση. Η νύχτα άρχισε να κάνει την εμφάνισή της. Οι οδηγοί εναλλάχτηκαν στο τιμόνι. Σε πολλά σημεία του δρόμου γινόντουσαν έργα και αυτό ήταν το χειρότερο που βιώσαμε. Χωρίς σηματοδότηση, χωρίς φωτισμό και παράκαμψη των έργων σε χωμάτινο δρόμο με πολλές λακκούβες, η οδήγηση ήταν αρκετά δύσκολη.
Η μοναδική φωτογραφία της διαδρομής (και αυτή κακής ποιότητας) είναι ένα από τα δεκάδες εστιατόρια που συναντάμε στο δρόμο μας. Το ένα δίπλα στο άλλο, σε τεράστιες εκτάσεις, συναγωνίζονται σε υπερπαραγωγή λαμπιονιών και φωτισμού διαφόρων παραλλαγών. Θα μπορούσε να είναι σκηνή από ένα τσίρκο ή έστω λούνα παρκ.
Η ώρα πήγε 11 το βράδυ όταν πλέον φτάνουμε στο ξενοδοχείο μας, Ruma Qala Hotel, στο Sheki. Κατάκοποι δεν ψάξαμε για φαγητό. Απλά κοιμηθήκαμε αφού δώσαμε λίγο χρόνο στην υπερένταση να ηρεμήσει!
Αύριο θα είναι μια άλλη ημέρα.
Last edited:
Ευχαριστώ για την ... κατανόηση. Με δύο ημέρες ταξιδιού κάθε εβδομάδα, θα χρειαστούν ακόμη 3 τρεις εβδομάδες.
Το βρήκα!
mariath
Member
- Μηνύματα
- 2.419
- Likes
- 7.860
- Ταξίδι-Όνειρο
- Όλη η Νότια Αμερική
Η αλλαγή του τίτλου μου μοιάζει σαν υπόσχεση για νέα ιστορία!
Φυσικά. Η τροχιά του κύκλου έχει διανύσει το ένα τέταρτο. Απομένουν εκόμη 3/4. Στο άμεσο προσεχές μέλλον του 2026, ένα δεν σκάσει κάποιος πόλεμος στην περιοχή!
Last edited:
Ημέρα 5η: Περιδιαβαίνοντας το Şəki (Sheki)
Παίρνω και βγάζω περίπατο την ψυχή μου
κάθε που αρχίζει να σκληραίνει το χαμόγελό της.
(Νικηφόρος Βρεττάκος)
Ξυπνάς με κόπο, ανοίγεις τα μάτια σιγά σιγά και αντικρίζεις την εικόνα της φωτογραφίας από το παράθυρο του ξενοδοχείου. Αναρωτιέσαι που είσαι. Ξεχνάς μονομιάς τα χιλιόμετρα που διέσχισες την προηγούμενη ημέρα και την κινηματογραφική παρέλαση εικόνων που δίνουν τροφή στο συναίσθημα και τη σκέψη και επιστρέφεις στο σήμερα. Μια ακόμη ημέρα, χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι, ξεκινάει, κι εσύ ετοιμάζεσαι να την κάνεις δική σου, εμείς ετοιμαζόμαστε να την κάνουμε δική μας.
Ξυπνήσαμε λοιπόν στο Sheki και όλες οι επόμενες ώρες της ημέρας, όλη η ημέρα, ανήκουν σε αυτή την πόλη. Δύο διανυκτερεύσεις εδώ και είναι αυτονόητη πρόβλεψη γιατί το ταξίδι της προηγούμενης ημέρας κράτησε πολλές ώρες με αποτέλεσμα να φτάσουμε αργά.
Το ξενοδοχείο βρίσκεται λίγο πιο ψηλά από την πόλη η οποία βρίσκεται στους πρόποδες του Καυκάσου, σε μια κατάφυτη πλαγιά. Ο "κράχτης" της διαμονής μας ήταν η υπέροχη θέα προς την πόλη αλλά μάλλον τα δωμάτια και οι εγκαταστάσεις χρειάζονται μια γενναία ανακαίνιση. Από το πρωινό κρατάμε το υπέροχο παχύρρευστο και γευστικότατο μέλι (θεϊκό θα έλεγα) μαζί με τα υπόλοιπα τυροκομικά και τις μαρμελάδες. Άφθονο τσάι, χυμοί με μέτρο και καφές σε ... φακελάκι.
Η πόλη βρίσκεται στα βόρεια της χώρας, 38 χιλιόμετρα (στην ευθεία) από το κοντινότερο σημείο της Γεωργίας στα δυτικά της και 15 χιλιόμετρα (στην ευθεία) από το κοντινότερο σημείο της Ρωσίας στα ανατολικά της. Στο Sheki ιδρύθηκε το 1734 το πιο ισχυρό Χανάτο του Καυκάσου αντιπροσωπεύοντας ένα νέο σύστημα διοίκησης στην περιοχή. Το ιστορικό της κέντρο βρίσκεται στις λίστες παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO μαζί με το παλάτι των Sheki Khans. Η πόλη απλώνεται και στις δύο όχθες του ποταμού Gurjana (ο οποίος διατρέχει την πόλη από τον βορρά προς το νότο), με το μεγαλύτερο και πιο παλιό μέρος της να βρίσκεται ανατολικά του ποταμού.
Από το όμορφο παλάτι ξεκινήσαμε την περιπλάνησή μας στην πόλη.
Το παλάτι βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης και περιβάλλεται από οχυρωματικά τείχη τα οποία χτίστηκαν πριν από το παλάτι και αποτέλεσαν το φρούριο Nuhk. Περνάμε την κύρια είσοδο της οχύρωσης και κατευθυνόμαστε προς το κυρίως παλάτι. Δυστυχώς δεν μπορούμε να ανέβουμε στα τείχη για λόγους ... ασφαλείας όπως προτρέπει (και απαγορεύει) μια πινακίδα. Ο ήλιος σήμερα είναι αρκετά ... ζεματιστός και μαζί με την υγρασία μας κάνουν την ζωή δύσκολη. Ευτυχώς που υπάρχει ένα αξιόλογο αεράκι να βοηθήσει...
Αφήνουμε τα κτήρια στα αριστερά και δεξιά μας (θα αναφερθούμε αργότερα σε αυτά) και μπροστά μας αντικρίζουμε στα δεξιά μας την εκκλησία των Τριών Αγίων της Φρουράς, η οποία είναι κλειστή (δεν καταλάβαμε γιατί). Η αρχιτεκτονική της εκκλησίας είναι χαρακτηριστική αντίστοιχων εκκλησιών της Αλβανίας του Καυκάσου (προσεχώς περισσότερα).
Ανηφορίζουμε το δρόμο προς το παλάτι το οποίο βρίσκεται στα αριστερά μας. Απέναντι από την μικρή είσοδο βρίσκεται το ταμείο με τα εισιτήρια. Πληρώνουμε 9 azn και περνάμε την εξωτερική είσοδο. Η τιμή αυτή του εισιτηρίου ισχύει μόνο για αλλοδαπούς τουρίστες. Για τους ντόπιους Αζέρους η τιμή είναι μόλις 2 azn. Αυτό ισχύει σε όλα τα μουσεία ή άλλους χώρους που απαιτείται εισιτήριο, σε όλη τη χώρα (ή τουλάχιστον σε αυτά που επισκεφτήκαμε).
Περνώντας την εξωτερική είσοδο μπαίνουμε στον εσωτερικό κήπο με τα ψηλά πλατάνια τα οποία υπάρχουν εκεί για περισσότερα από 500 χρόνια. Στα δεξιά μας συναντάμε το παλάτι. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1762 και αποτελούσε την θερινή κατοικία του Hussein-Khan Mushtag, εγγονού του μεγάλου Gadzhi Chelebi.
Το κτήριο είναι ένα ορθογώνιο διώροφο κτίσμα με μόλις 6 δωμάτια. Τα υλικά κατασκευής του είναι η πέτρα και η ξυλεία, όλα από την γύρω περιοχή. Βλέποντας το σίγουρα δεν το λες και παλάτι, τουλάχιστον σε σύγκριση με ευρωπαϊκά παλάτια και κατοικίες βασιλιάδων. Ίσως αυτό να το κάνει ιδιαίτερο και αρκετά πιο "ζεστό" από άλλα πιο αριστοτεχνικά κατασκευάσματα. Οι τοίχοι του, εξωτερικοί και εσωτερικοί, είναι γεμάτοι από σχήματα και ζωγραφιές. Η εξωτερική πρόσοψη είναι καλυμμένη από έγχρωμα εγχάρακτα γεωμετρικά σχήματα πάνω στο σοβά. Το τελικό αποτέλεσμα είναι αξιοθαύμαστο και πολύ όμορφο. Η τεχνική αυτή παραπέμπει στην αντίστοιχη τεχνική που συναντάμε στο Πυργί της Χίου.
(Στο σημείο αυτό ανοίγω παρένθεση για να διευκρινίσω μερικά θεματάκια. Η φωτογραφία του παλατιού αποτελείται από δύο φωτογραφίες (φωτογραφικής μηχανής) οι οποίες "συγκολλήθηκαν" με λογισμικό. Αυτός είναι ο λόγος που στο κέντρο το κτήριο "καμπυλώνει". Η αρχική ανάλυση, 6000 X 4000, κατέληξε σε 2311 Χ 1000. Ο λόγος είναι ότι έτσι μειώθηκε ο όγκος της φωτογραφίας. Έχω επιλέξει να κάνω το ίδιο με όλες τις φωτογραφίες για να μην φορτώνεται υπερβολικά το forum. Άλλωστε η φωτογραφία συμπληρώνει το κείμενο επιβεβαιώνοντας με οπτικό τρόπο ότι λέει το κείμενο. Επειδή το διάβασμα γίνεται από κινητά και λάπτοπς (ταπεινή άποψη) το τελικό αποτέλεσμα δεν χάνει ιδιαίτερα. Εάν κάποια στιγμή προκύψει "φωτογραφία του μήνα" κατά την έννοια της "ιστορίας του μήνα" τότε οι φώτο μπορούν να ανέβουν στην αρχική ανάλυση).
Το εσωτερικό του παλατιού είναι ακόμη πιο όμορφο. Πολύχρωμα βιτρό στις μεγάλες τζαμαρίες και νωπογραφίες στους τοίχους των δωματίων συνθέτουν το τελικό αποτέλεσμα όπου το φως ανάλογα με την γωνία που εισέρχεται και το φιλτράρισμα από το αντίστοιχο χρωματικό γυαλί (κόκκινο, κίτρινο, μπλε, μοβ, πράσινο) φωτίζει τα περίτεχνα σχέδια των νωπογραφιών. Κάθε δωμάτιο έχει διαφορετική θεματολογία σχεδίων στους τοίχους με κεντρικό πυρήνα θέματα από την φύση και τους πολέμους.
Η φωτογράφηση στο εσωτερικό του παλατιού απαγορεύεται. Μάλιστα, οι υπάλληλοι του χώρου είναι εκπαιδευμένοι να παρακολουθούν κάθε κίνηση των επισκεπτών όταν ξεφεύγει κάτι από τις κάμερες. Παρόλα αυτά καταφέραμε με αριστοτεχνικό τρόπο να "υποκλέψουμε" μερικές φώτο από το εσωτερικό των δωματίων, τις οποίες μοιραζόμαστε μαζί σας! Βέβαια μας πήραν "μυρωδιά" και μας έβαλαν να σβήσουμε (ναι, να σβήσουμε) κάποιες φωτογραφίες αλλά διασώθηκαν κάποιες άλλες. Το πραγματικό θέαμα που είδαμε με τα μάτια μας είναι πολύ πιο εκθαμβωτικό από αυτό που μπορέσαμε να "δούμε" με τις μηχανές μας.
Κατηφορίζοντας τον δρόμο της επιστροφής και αποχώρησης από το σύμπλεγμα του παλατιού συναντήσαμε (εντός του χώρου) το ξενοδοχείο Art Hotel by ABAD Guest και το κέντρο κεραμικής,
Abad Ceramics And Applied Art Center. Το εργαστήρι κεραμικής ειδικεύεται σε κατασκευή μεγάλων κομματιών έργων κεραμικής τέχνης. Η κεραμική τέχνη έχει παράδοση στην περιοχή. Παρατηρείστε τις λεπτομέρειες των έργων αλλά και τους έντονους χρωματισμούς.
Πιο κάτω το Μουσείο Ιστορίας, Εθνογραφίας και Τοπικής Παράδοσης δυστυχώς δεν μας έκανε τη χάρη να είναι ανοικτό. Θαυμάσαμε το ανακαινισμένο κτήριο και συνεχίσαμε...
Περάσαμε την εκκλησία που συναντήσαμε μπαίνοντας και κατευθυνθήκαμε στο τελευταίο κτήριο που βρήκαμε στα αριστερά μας. Το Sheki ήταν γνωστό ως πόλη εμπόρων και τεχνιτών, τοποθετημένη πάνω στο Μεγάλο Δρόμο του Μεταξιού. Εντός του κτηρίου (που μετά την ανακαίνισή του μάλλον προορίζεται για μουσείο) λειτουργεί αγορά με εμπορικά καταστήματα για τουρίστες και επισκέπτες. Χαλιά, μεταξωτά μαντήλια και σάλια, είδη χειροτεχνίας, πίνακες, παιδικά παιχνίδια, είναι μερικά από τα είδη που βρίκσεις εδώ. Εννοείται οτι η προμήθεια μεταξωτών μαντηλιών από τα κορίτσια της παρέας έγινε χωρίς δεύτερη σκέψη δεδομένου της καλής ποιότητας και της τιμής.
Εντός του κτηρίου βρήκαμε κι ένα πρωτότυπο ιδιωτικό μουσείο κουζίνας. Ξεναγός μας μια ηλικιωμένη και ευγενική Αζέρισα, στην οποία δώσαμε 1 azn ως εισιτήριο. Απολαύστε το!
Γεμάτοι εικόνες φύγαμε από το φρούριο/παλάτι κατηφορίζοντας προς την ιστορικό κέντρο και τα υπόλοιπα αξιοθέατα. Οι μηχανές είχαν πάρει φωτιά. Ανακαινισμένα κτήρια αναδείκνυαν τις αρχιτεκτονικές "τάσεις" της παλιάς πόλης.
Όπως γράφτηκε λίγο πιο πριν το Sheki βρίσκεται πάνω στο Μεγάλο Δρόμο του Μεταξιού. Έμποροι και ταξιδιώτες περνούσαν από την πόλη μετακινούμενοι από ανατολή σε δύση και ανάποδα. Όλοι αυτοί που ερχόντουσαν στην πόλη έπρεπε να μπορούν να στεγαστούν και να ξεκουραστούν πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους. Τα πανδοχεία που χτίστηκαν για το σκοπό αυτό ονομάστηκαν caravanserai. Κατά τον 18o και 19ο αιώνα πέντε τέτοια πανδοχεία ήταν ενεργά στην πόλη για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών ενώ σήμερα έχουν απομείνει μόνο δύο. Το Πάνω και το Κάτω Καραβανσεράι.
Το Yuxarı Karvansaray (Upper Caravanserai) καταλαμβάνει έκταση 6000 τετραγωνικών μέτρων και περιέχει 200 δωμάτια, όπως διαβάζουμε (δεν τα μετρήσαμε κιόλας). Στο ισόγειο/υπόγειο υπήρχαν τα κελάρια, στον πρώτο όροφο γίνονταν το εμπόριο ενώ στον δεύτερο όροφο έμεναν οι ταξιδιώτες έμποροι. Τα δωμάτια και οι χώροι βρίσκονται περιμετρικά μιας μεγάλης εσωτερικής αυλής. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής είναι οι τοξωτές καμάρες στο εσωτερικό ενώ όλο το οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο από πέτρα. Η είσοδος γίνεται από μια μεγάλη ξύλινη πόρτα η οποία όταν κλείνει το κτήριο μεταμορφώνεται σε φρούριο. Σήμερα λειτουργεί ξενοδοχείο εντός του κτηρίου.
Να μη ξεχνάμε και την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα...
Η ώρα άρχισε να περνάει και ο ήλιος να κάνει αισθητή την παρουσία του. Ένας καφές αξιοπρεπής είναι απαραίτητος για τη συνέχεια. Αλλά γιατί όχι και ένας ντόπιος μπακλαβάς. Αυτό και έγινε. Στο πρώτο μαγαζί με γλυκά μπήκαμε και απολαύσαμε χρωματισμούς συνδυασμούς και μυρωδιές. Η πόλη είναι ξακουστή για τους μπακλαβάδες της και τους χαλβάδες της. Ο μπακλαβάς μοιάζει με τον δικό μας ή τον τούρκικο. Αλλά ο χαλβάς δεν έχει καμία σχέση με ότι ξέρουμε ως χαλβά. Ο φημισμένος Sheki Halva είναι φτιαγμένος από καρύδια, μέλι και λεπτά φύλλα από αλεύρι ρυζιού. Και πραγματικά ήταν υπέροχος!
Συνεχίζουμε την πορεία μας και επιτέλους ήρθε η ώρα του καφέ. Ένα μοντέρνο καφέ illy σε ένα ευχάριστα διακοσμημένο χώρο μας προσφέρει λίγα λεπτά απόλαυσης, ξεκούρασης και ... ψύξης. Η ζέστη και η υγρασία είχαν αυξηθεί επικίνδυνα. Ήρθαν στη μνήμη εικόνες από τη Σαϊγκόν. Προσπάθησα να ζητήσω κρύο καφέ με παγάκια και μου ήρθε το ποτήρι με το περιεχόμενό που βλέπετε, πάρα πολύ γάλα με παγάκια και λίγο "δείγμα" από καφέ. Τουλάχιστον ήταν κρύο. Οι άλλοι της παρέας το ευχαριστήθηκαν μάλλον καλύτερα από εμένα.
Αφού γεμίσαμε τις μπαταρίες κινήσαμε έξω από το μαγαζί και προχωρήσαμε ανάμεσα σε στενά της παλιάς πόλης ρουφώντας τις εικόνες, δεξιά και αριστερά. Εντύπωση μας έκαναν οι σωληνώσεις φυσικού αερίου οι οποίες είναι ... εναέριες. Μετά από λίγο φτάνουμε στο Τζαμί και το Κοιμητήριο του Χαν, στην περιοχή της πόλης που λέγεται Bazarbashi. Όπως προδίδει ο τίτλος του το τζαμί κατασκευάστηκε από τον Sheki khan, τον 18ο αιώνα. Πίσω από τζαμί βρίσκεται και το ομώνυμο μουσουλμανικό νεκροταφείο. Το τζαμί είναι πολύ απλοϊκό, ντυμένο με χαλιά. Οι κολώνες που στηρίζουν την οροφή είναι ξύλινες. Εντός του τζαμιού υπάρχει έκθεση ευρημάτων αρχαιολογικής ανασκαφής σε γυάλινες προθήκες κάτω από το πάτωμα.
Απέναντι από το τζαμί, από την άλλη μεριά του δρόμου βρίσκεται ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο επεξεργασίας μεταξιού.
Το τζαμί βρίσκεται μέσα σε περιφραγμένο χώρο με εξωτερικό περίβολο και πόρτα. Εντός του περιβόλου βρίσκεται και το Μουσείο του Khan, σε ένα διώροφο ανακαινισμένο κτήριο. Πληρώσαμε 5 azn εισιτήριο εισόδου και μπήκαμε στο χώρο όπου υπήρχαν ενδιαφέροντα εκθέματα από την λαογραφική παράδοση.
Συνεχίζουμε την περιπλάνηση στους δρόμους της παλιάς πόλης.
Ψάχνουμε το Aşağı Karvansaray (Lower Caravanserai), το βρίσκουμε αλλά αποφασίζουμε να μη μπούμε μέσα. Ένα ζευγάρι (Ισπανίδα και πολίτης των ΗΠΑ) μαζί με τα μικρά παιδιά τους, τους οποίους είχαμε βρει στο Khinaliq μας ενημερώνουν ότι είναι ίδιο με το προηγούμενο. Οπότε είπαμε να εκμεταλλευτούμε το χρόνο μας για να πάμε στο τελευταίο σταθμό της σημερινής ημέρας.
Όλο αυτό το διάστημα κινούμαστε με τα πόδια. Αλλά τώρα παίρνουμε το αυτοκίνητο γιατί πρέπει να μετακινηθούμε μερικά χιλιόμετρα προς τα βόρεια της πόλης, στο χωριό Kiş (Kish). Περνάμε από την κατοικημένη περιοχή με όμορφες μονοκατοικίες και φυσικά ψηλές μάντρες με μεγάλες σιδερένιες πόρτες. Κάποια στιγμή οι κατοικίες αραιώνουν και μαγευτικές καταπράσινες πλαγιές εμφανίζονται μπροστά μας.
Σε λιγότερο από 10 χλμ. και 15 λεπτά αντικρίζουμε την πινακίδα με το όνομα του χωριού και την ομώνυμη γέφυρα.
Το αρχαίο χωριό Kish βρίσκεται σε υψόμετρο 1000 μέτρων περίπου, βόρεια του Sheki, στους πρόποδες του όρους Τατ, και ανήκε στο Αλβανικό Βασίλειο του Καυκάσου. Η Αλβανία του Καυκάσου επεκτείνονταν στην επικράτεια του σημερινού Αζερμπαϊτζάν και της Νότιας Ρωσίας (Νταγκεστάν). Η ιστορία του φτάνει μέχρι τον 10ο αιώνα μ.Χ. και παύει μετά την έλευση των Αράβων. Τα γραπτά λένε ότι η Αλβανία του Καυκάσου δεν έχει κάποια σχέση με την Αλβανία της Ευρώπης.
Στο Βασίλειο του Καυκάσου κυρίαρχη θρησκεία ήταν η ορθόδοξη χριστιανική από τον 1ο αι. μ.Χ. και η οποία παρέμεινε μέχρι την έλευση του Ισλάμ μετά τον 7ο αι. μ.Χ. και την σταδιακή αντικατάστασή της. Στην Καυκάσια Αλβανία χτίστηκαν πολλές ορθόδοξες εκκλησίες και πολλά μοναστήρια. Μία από τις πιο παλιές εκκλησίες βρίσκεται εδώ, σε αυτό το χωριό. Από τον 1ο αι. μ.Χ. οικοδομήθηκε κάποιος πρωτοχριστιανικός λατρευτικός χώρος πάνω σε προγενέστερο προ-χριστιανικό ιερό αρχαίων θεοτήτων. Ο σημερινός Ναός ανεγέρθηκε τον 12ο αιώνα μ.Χ., περίπου, πάνω στα ερείπια της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας. Ο Ναός έχει αποκατασταθεί πλήρως στην αρχική του μορφή και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος του χριστιανισμού της Καυκάσιας Αλβανίας. Στο εσωτερικό του βρίσκονται αρχαιολογικά εκθέματα, τα οποία θαυμάσαμε.
Κάτω από Ναό βρίσκεται νεκροταφείο σε βάθος δύο μέτρων περίπου. Τα ευρήματα εκτίθεται κάτω από γυάλινους θόλους που έχουν φτιαχτεί στο δάπεδο του Ναού. Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνονται τα λείψανα ενός τράγου, απομεινάρι κάποιας λατρείας του αρχαίου κόσμου.
Επίσης βρέθηκαν λείψανα ανθρώπων που έφταναν σε ύψος μέχρι τα 2,5 μέτρα. Πολλοί περιγράφουν τους αρχαίους κάτοικους του Kish ως γίγαντες με χρυσές μπούκλες και ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε έντονη αντίθεση με τη γνώριμη εμφάνιση των ανθρώπων από τον Καύκασο και άλλες ανατολικές περιοχές.
Φύγαμε από την εκκλησία και το χωριό Kish παίρνοντας τον δρόμο της επιστροφής προς το Sheki αναζητώντας κάποιον "ιερό" χώρο για να γεμίσουμε τα στομάχια μας. Με την μέθοδο της αναζήτησης στους πάντα χρήσιμους χάρτες της google κάτι με καλές κριτικές ανακαλύψαμε το εστιατόριο Qurcana. Μην φανταστείτε τίποτε πολυτέλειες, όπως σε προηγούμενες περιγραφές. Μεγάλη αυλή, λιγοστά τραπέζια απομακρυσμένα μεταξύ τους και κάποιοι "οντάδες" για περισσότερη ιδιωτικότητα. Αγγλικά ούτε για δείγμα, οπότε επιστρατεύσαμε τα λίγα ρωσικά και την διεθνή γλώσσα των χεριών. Μας προσφέρθηκε κάποιος οντάς από τον συμπαθητικό Αζέρο αλλά επιλέξαμε τραπέζι ανοιχτού χώρου με τέντα.
Προφανώς το πρώτο πράγμα που παραγγείλαμε ήταν παγωμένες μπύρες Xirdalan (3 azn κόστος) από βαρέλι. Στη συνέχεια κατέφθασε ένας δίσκος με σαλατικά και τυροκομικά. Η υπόλοιπη παρέα παρέμεινε στα κλασσικά κεμπάπ (αρνί και μοσχάρι) ενώ εγώ παρήγγειλα την παραδοσιακή τους σούπα dovğа και στη συνέχεια ένα φαγητό με το όνομα piti. Η σούπα dovğа φτιάχνεται από γιαούρτι και βότανα, σερβίρεται κρύα και ήταν απλά υπέροχη και γευστικότατη (και λίγο φουσκωτική). Το piti είναι σούπα (δεν μου φάνηκε και πολύ για σούπα) το οποίο παρασκευάζεται σε πήλινο κύπελλο και περιέχει κάστανα, ρεβύθια, πρόβατο και λίπος προβάτου. Με την προσθήκη νερού και μυρωδικών βράζει και στη συνέχεια σερβίρεται. Η διαδικασία της μεταφοράς του σε πιάτο απαιτεί ιδιαίτερο "τελετουργικό". Πρώτα αδειάζουν τα υγρά στα οποία προστίθενται μπουκιές ψωμιού. Το υπόλοιπο παρασκευασμένο φαγητό του κύπελλου πολτοποιείται με ξύλινο πολτοποιητή και αφού γίνει μία μάζα πρέπει να περάσει στο πιάτο. Αν και δεν το άδειασα γιατί ξέχασε να μου το πει ή εγώ δεν το κατάλαβα το τελικό αποτέλεσμα ήταν απόλαυση του ουρανίσκου. Πρωτόγνωρη γεύση και άκρως απολαυστική. Το πιάτο αυτό είναι ιδιαίτερο της περιοχής αυτής. Οπότε εάν βρεθείτε κάπου εδώ γύρω απλά δοκιμάστε το. Βρίσκετε και σε άλλες περιοχές αλλά νομίζω πως εδώ είναι πιο αυθεντικό.
Το γεύμα έληξε με ένα ακόμη ποτήρι μπύρας για την παρέα ενώ εγώ αρκέστηκα σε ένα ποτήρι φρέσκο δροσερό ayran. Όπως καταλαβαίνετε το φούσκωμα ήταν το κάτι άλλο. Ρεβύθια, μπύρα, σούπα γιαουρτιού και αϊράνι συντέλεσαν σε ένα πόλεμο άνευ προηγουμένου εντός του πεμπτικού συστήματος.
Πληρώσαμε ελάχιστα και την κάναμε γρήγορα γρήγορα για το ξενοδοχείο.
Αργά το βράδυ ψάχνοντας να βρούμε κάποιο "μπαρ" στην πόλη φανήκαμε εξόχως τυχεροί. Όχι μακριά από το ξενοδοχείο (με το αυτοκίνητο φυσικά) ανακαλύψαμε το Aura Restoran pub. Ψάξτε το, επισκεφτείτε το και δεν θα χάσετε. Ένας σχετικά μεγαλούτσικος χώρος με πολλούς οντάδες στο εσωτερικό του και πολλά τραπέζια στο εξωτερικό του. Ο ευγενικός (και λίγο έκπληκτος μπάρμαν) μας πρότεινε να πάμε στην ταράτσα του μαγαζιού, το οποίο και κάναμε. Εννοείται ότι το μαγαζί ήταν αποκλειστικά γεμάτο με ανδρικό πληθυσμό ο οποίος μας κοιτούσε κάπως παράξενα διότι υπήρχε και κορίτσι στην παρέα. Και μάλιστα έπινε και μπύρα! Κοπανήσαμε από δύο μπύρες ο καθένας και φάγαμε λωρίδες καπνιστού τυριού και γεωργιανά πουγκιά γεμιστά με κρέας.
Νομίζω πως η ημέρα και η παραμονή μας στο Sheki έκλεισε με τον πλέον παραγωγικό τρόπο. Για επιδόρπιο σας αφιερώνω την φωτογραφία που συναντάς παντού σε όλη τη χώρα, όπου κι αν πας!
Παίρνω και βγάζω περίπατο την ψυχή μου
κάθε που αρχίζει να σκληραίνει το χαμόγελό της.
(Νικηφόρος Βρεττάκος)
Ξυπνάς με κόπο, ανοίγεις τα μάτια σιγά σιγά και αντικρίζεις την εικόνα της φωτογραφίας από το παράθυρο του ξενοδοχείου. Αναρωτιέσαι που είσαι. Ξεχνάς μονομιάς τα χιλιόμετρα που διέσχισες την προηγούμενη ημέρα και την κινηματογραφική παρέλαση εικόνων που δίνουν τροφή στο συναίσθημα και τη σκέψη και επιστρέφεις στο σήμερα. Μια ακόμη ημέρα, χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι, ξεκινάει, κι εσύ ετοιμάζεσαι να την κάνεις δική σου, εμείς ετοιμαζόμαστε να την κάνουμε δική μας.
Ξυπνήσαμε λοιπόν στο Sheki και όλες οι επόμενες ώρες της ημέρας, όλη η ημέρα, ανήκουν σε αυτή την πόλη. Δύο διανυκτερεύσεις εδώ και είναι αυτονόητη πρόβλεψη γιατί το ταξίδι της προηγούμενης ημέρας κράτησε πολλές ώρες με αποτέλεσμα να φτάσουμε αργά.
Το ξενοδοχείο βρίσκεται λίγο πιο ψηλά από την πόλη η οποία βρίσκεται στους πρόποδες του Καυκάσου, σε μια κατάφυτη πλαγιά. Ο "κράχτης" της διαμονής μας ήταν η υπέροχη θέα προς την πόλη αλλά μάλλον τα δωμάτια και οι εγκαταστάσεις χρειάζονται μια γενναία ανακαίνιση. Από το πρωινό κρατάμε το υπέροχο παχύρρευστο και γευστικότατο μέλι (θεϊκό θα έλεγα) μαζί με τα υπόλοιπα τυροκομικά και τις μαρμελάδες. Άφθονο τσάι, χυμοί με μέτρο και καφές σε ... φακελάκι.
Η πόλη βρίσκεται στα βόρεια της χώρας, 38 χιλιόμετρα (στην ευθεία) από το κοντινότερο σημείο της Γεωργίας στα δυτικά της και 15 χιλιόμετρα (στην ευθεία) από το κοντινότερο σημείο της Ρωσίας στα ανατολικά της. Στο Sheki ιδρύθηκε το 1734 το πιο ισχυρό Χανάτο του Καυκάσου αντιπροσωπεύοντας ένα νέο σύστημα διοίκησης στην περιοχή. Το ιστορικό της κέντρο βρίσκεται στις λίστες παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO μαζί με το παλάτι των Sheki Khans. Η πόλη απλώνεται και στις δύο όχθες του ποταμού Gurjana (ο οποίος διατρέχει την πόλη από τον βορρά προς το νότο), με το μεγαλύτερο και πιο παλιό μέρος της να βρίσκεται ανατολικά του ποταμού.
Από το όμορφο παλάτι ξεκινήσαμε την περιπλάνησή μας στην πόλη.
Το παλάτι βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της πόλης και περιβάλλεται από οχυρωματικά τείχη τα οποία χτίστηκαν πριν από το παλάτι και αποτέλεσαν το φρούριο Nuhk. Περνάμε την κύρια είσοδο της οχύρωσης και κατευθυνόμαστε προς το κυρίως παλάτι. Δυστυχώς δεν μπορούμε να ανέβουμε στα τείχη για λόγους ... ασφαλείας όπως προτρέπει (και απαγορεύει) μια πινακίδα. Ο ήλιος σήμερα είναι αρκετά ... ζεματιστός και μαζί με την υγρασία μας κάνουν την ζωή δύσκολη. Ευτυχώς που υπάρχει ένα αξιόλογο αεράκι να βοηθήσει...
Αφήνουμε τα κτήρια στα αριστερά και δεξιά μας (θα αναφερθούμε αργότερα σε αυτά) και μπροστά μας αντικρίζουμε στα δεξιά μας την εκκλησία των Τριών Αγίων της Φρουράς, η οποία είναι κλειστή (δεν καταλάβαμε γιατί). Η αρχιτεκτονική της εκκλησίας είναι χαρακτηριστική αντίστοιχων εκκλησιών της Αλβανίας του Καυκάσου (προσεχώς περισσότερα).
Ανηφορίζουμε το δρόμο προς το παλάτι το οποίο βρίσκεται στα αριστερά μας. Απέναντι από την μικρή είσοδο βρίσκεται το ταμείο με τα εισιτήρια. Πληρώνουμε 9 azn και περνάμε την εξωτερική είσοδο. Η τιμή αυτή του εισιτηρίου ισχύει μόνο για αλλοδαπούς τουρίστες. Για τους ντόπιους Αζέρους η τιμή είναι μόλις 2 azn. Αυτό ισχύει σε όλα τα μουσεία ή άλλους χώρους που απαιτείται εισιτήριο, σε όλη τη χώρα (ή τουλάχιστον σε αυτά που επισκεφτήκαμε).
Περνώντας την εξωτερική είσοδο μπαίνουμε στον εσωτερικό κήπο με τα ψηλά πλατάνια τα οποία υπάρχουν εκεί για περισσότερα από 500 χρόνια. Στα δεξιά μας συναντάμε το παλάτι. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1762 και αποτελούσε την θερινή κατοικία του Hussein-Khan Mushtag, εγγονού του μεγάλου Gadzhi Chelebi.
Το κτήριο είναι ένα ορθογώνιο διώροφο κτίσμα με μόλις 6 δωμάτια. Τα υλικά κατασκευής του είναι η πέτρα και η ξυλεία, όλα από την γύρω περιοχή. Βλέποντας το σίγουρα δεν το λες και παλάτι, τουλάχιστον σε σύγκριση με ευρωπαϊκά παλάτια και κατοικίες βασιλιάδων. Ίσως αυτό να το κάνει ιδιαίτερο και αρκετά πιο "ζεστό" από άλλα πιο αριστοτεχνικά κατασκευάσματα. Οι τοίχοι του, εξωτερικοί και εσωτερικοί, είναι γεμάτοι από σχήματα και ζωγραφιές. Η εξωτερική πρόσοψη είναι καλυμμένη από έγχρωμα εγχάρακτα γεωμετρικά σχήματα πάνω στο σοβά. Το τελικό αποτέλεσμα είναι αξιοθαύμαστο και πολύ όμορφο. Η τεχνική αυτή παραπέμπει στην αντίστοιχη τεχνική που συναντάμε στο Πυργί της Χίου.
(Στο σημείο αυτό ανοίγω παρένθεση για να διευκρινίσω μερικά θεματάκια. Η φωτογραφία του παλατιού αποτελείται από δύο φωτογραφίες (φωτογραφικής μηχανής) οι οποίες "συγκολλήθηκαν" με λογισμικό. Αυτός είναι ο λόγος που στο κέντρο το κτήριο "καμπυλώνει". Η αρχική ανάλυση, 6000 X 4000, κατέληξε σε 2311 Χ 1000. Ο λόγος είναι ότι έτσι μειώθηκε ο όγκος της φωτογραφίας. Έχω επιλέξει να κάνω το ίδιο με όλες τις φωτογραφίες για να μην φορτώνεται υπερβολικά το forum. Άλλωστε η φωτογραφία συμπληρώνει το κείμενο επιβεβαιώνοντας με οπτικό τρόπο ότι λέει το κείμενο. Επειδή το διάβασμα γίνεται από κινητά και λάπτοπς (ταπεινή άποψη) το τελικό αποτέλεσμα δεν χάνει ιδιαίτερα. Εάν κάποια στιγμή προκύψει "φωτογραφία του μήνα" κατά την έννοια της "ιστορίας του μήνα" τότε οι φώτο μπορούν να ανέβουν στην αρχική ανάλυση).
Το εσωτερικό του παλατιού είναι ακόμη πιο όμορφο. Πολύχρωμα βιτρό στις μεγάλες τζαμαρίες και νωπογραφίες στους τοίχους των δωματίων συνθέτουν το τελικό αποτέλεσμα όπου το φως ανάλογα με την γωνία που εισέρχεται και το φιλτράρισμα από το αντίστοιχο χρωματικό γυαλί (κόκκινο, κίτρινο, μπλε, μοβ, πράσινο) φωτίζει τα περίτεχνα σχέδια των νωπογραφιών. Κάθε δωμάτιο έχει διαφορετική θεματολογία σχεδίων στους τοίχους με κεντρικό πυρήνα θέματα από την φύση και τους πολέμους.
Η φωτογράφηση στο εσωτερικό του παλατιού απαγορεύεται. Μάλιστα, οι υπάλληλοι του χώρου είναι εκπαιδευμένοι να παρακολουθούν κάθε κίνηση των επισκεπτών όταν ξεφεύγει κάτι από τις κάμερες. Παρόλα αυτά καταφέραμε με αριστοτεχνικό τρόπο να "υποκλέψουμε" μερικές φώτο από το εσωτερικό των δωματίων, τις οποίες μοιραζόμαστε μαζί σας! Βέβαια μας πήραν "μυρωδιά" και μας έβαλαν να σβήσουμε (ναι, να σβήσουμε) κάποιες φωτογραφίες αλλά διασώθηκαν κάποιες άλλες. Το πραγματικό θέαμα που είδαμε με τα μάτια μας είναι πολύ πιο εκθαμβωτικό από αυτό που μπορέσαμε να "δούμε" με τις μηχανές μας.
Κατηφορίζοντας τον δρόμο της επιστροφής και αποχώρησης από το σύμπλεγμα του παλατιού συναντήσαμε (εντός του χώρου) το ξενοδοχείο Art Hotel by ABAD Guest και το κέντρο κεραμικής,
Abad Ceramics And Applied Art Center. Το εργαστήρι κεραμικής ειδικεύεται σε κατασκευή μεγάλων κομματιών έργων κεραμικής τέχνης. Η κεραμική τέχνη έχει παράδοση στην περιοχή. Παρατηρείστε τις λεπτομέρειες των έργων αλλά και τους έντονους χρωματισμούς.
Πιο κάτω το Μουσείο Ιστορίας, Εθνογραφίας και Τοπικής Παράδοσης δυστυχώς δεν μας έκανε τη χάρη να είναι ανοικτό. Θαυμάσαμε το ανακαινισμένο κτήριο και συνεχίσαμε...
Περάσαμε την εκκλησία που συναντήσαμε μπαίνοντας και κατευθυνθήκαμε στο τελευταίο κτήριο που βρήκαμε στα αριστερά μας. Το Sheki ήταν γνωστό ως πόλη εμπόρων και τεχνιτών, τοποθετημένη πάνω στο Μεγάλο Δρόμο του Μεταξιού. Εντός του κτηρίου (που μετά την ανακαίνισή του μάλλον προορίζεται για μουσείο) λειτουργεί αγορά με εμπορικά καταστήματα για τουρίστες και επισκέπτες. Χαλιά, μεταξωτά μαντήλια και σάλια, είδη χειροτεχνίας, πίνακες, παιδικά παιχνίδια, είναι μερικά από τα είδη που βρίκσεις εδώ. Εννοείται οτι η προμήθεια μεταξωτών μαντηλιών από τα κορίτσια της παρέας έγινε χωρίς δεύτερη σκέψη δεδομένου της καλής ποιότητας και της τιμής.
Εντός του κτηρίου βρήκαμε κι ένα πρωτότυπο ιδιωτικό μουσείο κουζίνας. Ξεναγός μας μια ηλικιωμένη και ευγενική Αζέρισα, στην οποία δώσαμε 1 azn ως εισιτήριο. Απολαύστε το!
Γεμάτοι εικόνες φύγαμε από το φρούριο/παλάτι κατηφορίζοντας προς την ιστορικό κέντρο και τα υπόλοιπα αξιοθέατα. Οι μηχανές είχαν πάρει φωτιά. Ανακαινισμένα κτήρια αναδείκνυαν τις αρχιτεκτονικές "τάσεις" της παλιάς πόλης.
Όπως γράφτηκε λίγο πιο πριν το Sheki βρίσκεται πάνω στο Μεγάλο Δρόμο του Μεταξιού. Έμποροι και ταξιδιώτες περνούσαν από την πόλη μετακινούμενοι από ανατολή σε δύση και ανάποδα. Όλοι αυτοί που ερχόντουσαν στην πόλη έπρεπε να μπορούν να στεγαστούν και να ξεκουραστούν πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους. Τα πανδοχεία που χτίστηκαν για το σκοπό αυτό ονομάστηκαν caravanserai. Κατά τον 18o και 19ο αιώνα πέντε τέτοια πανδοχεία ήταν ενεργά στην πόλη για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών ενώ σήμερα έχουν απομείνει μόνο δύο. Το Πάνω και το Κάτω Καραβανσεράι.
Το Yuxarı Karvansaray (Upper Caravanserai) καταλαμβάνει έκταση 6000 τετραγωνικών μέτρων και περιέχει 200 δωμάτια, όπως διαβάζουμε (δεν τα μετρήσαμε κιόλας). Στο ισόγειο/υπόγειο υπήρχαν τα κελάρια, στον πρώτο όροφο γίνονταν το εμπόριο ενώ στον δεύτερο όροφο έμεναν οι ταξιδιώτες έμποροι. Τα δωμάτια και οι χώροι βρίσκονται περιμετρικά μιας μεγάλης εσωτερικής αυλής. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής είναι οι τοξωτές καμάρες στο εσωτερικό ενώ όλο το οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο από πέτρα. Η είσοδος γίνεται από μια μεγάλη ξύλινη πόρτα η οποία όταν κλείνει το κτήριο μεταμορφώνεται σε φρούριο. Σήμερα λειτουργεί ξενοδοχείο εντός του κτηρίου.
Να μη ξεχνάμε και την τρέχουσα πολιτική πραγματικότητα...
Η ώρα άρχισε να περνάει και ο ήλιος να κάνει αισθητή την παρουσία του. Ένας καφές αξιοπρεπής είναι απαραίτητος για τη συνέχεια. Αλλά γιατί όχι και ένας ντόπιος μπακλαβάς. Αυτό και έγινε. Στο πρώτο μαγαζί με γλυκά μπήκαμε και απολαύσαμε χρωματισμούς συνδυασμούς και μυρωδιές. Η πόλη είναι ξακουστή για τους μπακλαβάδες της και τους χαλβάδες της. Ο μπακλαβάς μοιάζει με τον δικό μας ή τον τούρκικο. Αλλά ο χαλβάς δεν έχει καμία σχέση με ότι ξέρουμε ως χαλβά. Ο φημισμένος Sheki Halva είναι φτιαγμένος από καρύδια, μέλι και λεπτά φύλλα από αλεύρι ρυζιού. Και πραγματικά ήταν υπέροχος!
Συνεχίζουμε την πορεία μας και επιτέλους ήρθε η ώρα του καφέ. Ένα μοντέρνο καφέ illy σε ένα ευχάριστα διακοσμημένο χώρο μας προσφέρει λίγα λεπτά απόλαυσης, ξεκούρασης και ... ψύξης. Η ζέστη και η υγρασία είχαν αυξηθεί επικίνδυνα. Ήρθαν στη μνήμη εικόνες από τη Σαϊγκόν. Προσπάθησα να ζητήσω κρύο καφέ με παγάκια και μου ήρθε το ποτήρι με το περιεχόμενό που βλέπετε, πάρα πολύ γάλα με παγάκια και λίγο "δείγμα" από καφέ. Τουλάχιστον ήταν κρύο. Οι άλλοι της παρέας το ευχαριστήθηκαν μάλλον καλύτερα από εμένα.
Αφού γεμίσαμε τις μπαταρίες κινήσαμε έξω από το μαγαζί και προχωρήσαμε ανάμεσα σε στενά της παλιάς πόλης ρουφώντας τις εικόνες, δεξιά και αριστερά. Εντύπωση μας έκαναν οι σωληνώσεις φυσικού αερίου οι οποίες είναι ... εναέριες. Μετά από λίγο φτάνουμε στο Τζαμί και το Κοιμητήριο του Χαν, στην περιοχή της πόλης που λέγεται Bazarbashi. Όπως προδίδει ο τίτλος του το τζαμί κατασκευάστηκε από τον Sheki khan, τον 18ο αιώνα. Πίσω από τζαμί βρίσκεται και το ομώνυμο μουσουλμανικό νεκροταφείο. Το τζαμί είναι πολύ απλοϊκό, ντυμένο με χαλιά. Οι κολώνες που στηρίζουν την οροφή είναι ξύλινες. Εντός του τζαμιού υπάρχει έκθεση ευρημάτων αρχαιολογικής ανασκαφής σε γυάλινες προθήκες κάτω από το πάτωμα.
Απέναντι από το τζαμί, από την άλλη μεριά του δρόμου βρίσκεται ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο επεξεργασίας μεταξιού.
Το τζαμί βρίσκεται μέσα σε περιφραγμένο χώρο με εξωτερικό περίβολο και πόρτα. Εντός του περιβόλου βρίσκεται και το Μουσείο του Khan, σε ένα διώροφο ανακαινισμένο κτήριο. Πληρώσαμε 5 azn εισιτήριο εισόδου και μπήκαμε στο χώρο όπου υπήρχαν ενδιαφέροντα εκθέματα από την λαογραφική παράδοση.
Συνεχίζουμε την περιπλάνηση στους δρόμους της παλιάς πόλης.
Ψάχνουμε το Aşağı Karvansaray (Lower Caravanserai), το βρίσκουμε αλλά αποφασίζουμε να μη μπούμε μέσα. Ένα ζευγάρι (Ισπανίδα και πολίτης των ΗΠΑ) μαζί με τα μικρά παιδιά τους, τους οποίους είχαμε βρει στο Khinaliq μας ενημερώνουν ότι είναι ίδιο με το προηγούμενο. Οπότε είπαμε να εκμεταλλευτούμε το χρόνο μας για να πάμε στο τελευταίο σταθμό της σημερινής ημέρας.
Όλο αυτό το διάστημα κινούμαστε με τα πόδια. Αλλά τώρα παίρνουμε το αυτοκίνητο γιατί πρέπει να μετακινηθούμε μερικά χιλιόμετρα προς τα βόρεια της πόλης, στο χωριό Kiş (Kish). Περνάμε από την κατοικημένη περιοχή με όμορφες μονοκατοικίες και φυσικά ψηλές μάντρες με μεγάλες σιδερένιες πόρτες. Κάποια στιγμή οι κατοικίες αραιώνουν και μαγευτικές καταπράσινες πλαγιές εμφανίζονται μπροστά μας.
Σε λιγότερο από 10 χλμ. και 15 λεπτά αντικρίζουμε την πινακίδα με το όνομα του χωριού και την ομώνυμη γέφυρα.
Το αρχαίο χωριό Kish βρίσκεται σε υψόμετρο 1000 μέτρων περίπου, βόρεια του Sheki, στους πρόποδες του όρους Τατ, και ανήκε στο Αλβανικό Βασίλειο του Καυκάσου. Η Αλβανία του Καυκάσου επεκτείνονταν στην επικράτεια του σημερινού Αζερμπαϊτζάν και της Νότιας Ρωσίας (Νταγκεστάν). Η ιστορία του φτάνει μέχρι τον 10ο αιώνα μ.Χ. και παύει μετά την έλευση των Αράβων. Τα γραπτά λένε ότι η Αλβανία του Καυκάσου δεν έχει κάποια σχέση με την Αλβανία της Ευρώπης.
Στο Βασίλειο του Καυκάσου κυρίαρχη θρησκεία ήταν η ορθόδοξη χριστιανική από τον 1ο αι. μ.Χ. και η οποία παρέμεινε μέχρι την έλευση του Ισλάμ μετά τον 7ο αι. μ.Χ. και την σταδιακή αντικατάστασή της. Στην Καυκάσια Αλβανία χτίστηκαν πολλές ορθόδοξες εκκλησίες και πολλά μοναστήρια. Μία από τις πιο παλιές εκκλησίες βρίσκεται εδώ, σε αυτό το χωριό. Από τον 1ο αι. μ.Χ. οικοδομήθηκε κάποιος πρωτοχριστιανικός λατρευτικός χώρος πάνω σε προγενέστερο προ-χριστιανικό ιερό αρχαίων θεοτήτων. Ο σημερινός Ναός ανεγέρθηκε τον 12ο αιώνα μ.Χ., περίπου, πάνω στα ερείπια της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας. Ο Ναός έχει αποκατασταθεί πλήρως στην αρχική του μορφή και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος του χριστιανισμού της Καυκάσιας Αλβανίας. Στο εσωτερικό του βρίσκονται αρχαιολογικά εκθέματα, τα οποία θαυμάσαμε.
Κάτω από Ναό βρίσκεται νεκροταφείο σε βάθος δύο μέτρων περίπου. Τα ευρήματα εκτίθεται κάτω από γυάλινους θόλους που έχουν φτιαχτεί στο δάπεδο του Ναού. Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνονται τα λείψανα ενός τράγου, απομεινάρι κάποιας λατρείας του αρχαίου κόσμου.
Επίσης βρέθηκαν λείψανα ανθρώπων που έφταναν σε ύψος μέχρι τα 2,5 μέτρα. Πολλοί περιγράφουν τους αρχαίους κάτοικους του Kish ως γίγαντες με χρυσές μπούκλες και ανοιχτόχρωμο δέρμα, σε έντονη αντίθεση με τη γνώριμη εμφάνιση των ανθρώπων από τον Καύκασο και άλλες ανατολικές περιοχές.
Φύγαμε από την εκκλησία και το χωριό Kish παίρνοντας τον δρόμο της επιστροφής προς το Sheki αναζητώντας κάποιον "ιερό" χώρο για να γεμίσουμε τα στομάχια μας. Με την μέθοδο της αναζήτησης στους πάντα χρήσιμους χάρτες της google κάτι με καλές κριτικές ανακαλύψαμε το εστιατόριο Qurcana. Μην φανταστείτε τίποτε πολυτέλειες, όπως σε προηγούμενες περιγραφές. Μεγάλη αυλή, λιγοστά τραπέζια απομακρυσμένα μεταξύ τους και κάποιοι "οντάδες" για περισσότερη ιδιωτικότητα. Αγγλικά ούτε για δείγμα, οπότε επιστρατεύσαμε τα λίγα ρωσικά και την διεθνή γλώσσα των χεριών. Μας προσφέρθηκε κάποιος οντάς από τον συμπαθητικό Αζέρο αλλά επιλέξαμε τραπέζι ανοιχτού χώρου με τέντα.
Προφανώς το πρώτο πράγμα που παραγγείλαμε ήταν παγωμένες μπύρες Xirdalan (3 azn κόστος) από βαρέλι. Στη συνέχεια κατέφθασε ένας δίσκος με σαλατικά και τυροκομικά. Η υπόλοιπη παρέα παρέμεινε στα κλασσικά κεμπάπ (αρνί και μοσχάρι) ενώ εγώ παρήγγειλα την παραδοσιακή τους σούπα dovğа και στη συνέχεια ένα φαγητό με το όνομα piti. Η σούπα dovğа φτιάχνεται από γιαούρτι και βότανα, σερβίρεται κρύα και ήταν απλά υπέροχη και γευστικότατη (και λίγο φουσκωτική). Το piti είναι σούπα (δεν μου φάνηκε και πολύ για σούπα) το οποίο παρασκευάζεται σε πήλινο κύπελλο και περιέχει κάστανα, ρεβύθια, πρόβατο και λίπος προβάτου. Με την προσθήκη νερού και μυρωδικών βράζει και στη συνέχεια σερβίρεται. Η διαδικασία της μεταφοράς του σε πιάτο απαιτεί ιδιαίτερο "τελετουργικό". Πρώτα αδειάζουν τα υγρά στα οποία προστίθενται μπουκιές ψωμιού. Το υπόλοιπο παρασκευασμένο φαγητό του κύπελλου πολτοποιείται με ξύλινο πολτοποιητή και αφού γίνει μία μάζα πρέπει να περάσει στο πιάτο. Αν και δεν το άδειασα γιατί ξέχασε να μου το πει ή εγώ δεν το κατάλαβα το τελικό αποτέλεσμα ήταν απόλαυση του ουρανίσκου. Πρωτόγνωρη γεύση και άκρως απολαυστική. Το πιάτο αυτό είναι ιδιαίτερο της περιοχής αυτής. Οπότε εάν βρεθείτε κάπου εδώ γύρω απλά δοκιμάστε το. Βρίσκετε και σε άλλες περιοχές αλλά νομίζω πως εδώ είναι πιο αυθεντικό.
Το γεύμα έληξε με ένα ακόμη ποτήρι μπύρας για την παρέα ενώ εγώ αρκέστηκα σε ένα ποτήρι φρέσκο δροσερό ayran. Όπως καταλαβαίνετε το φούσκωμα ήταν το κάτι άλλο. Ρεβύθια, μπύρα, σούπα γιαουρτιού και αϊράνι συντέλεσαν σε ένα πόλεμο άνευ προηγουμένου εντός του πεμπτικού συστήματος.
Πληρώσαμε ελάχιστα και την κάναμε γρήγορα γρήγορα για το ξενοδοχείο.
Αργά το βράδυ ψάχνοντας να βρούμε κάποιο "μπαρ" στην πόλη φανήκαμε εξόχως τυχεροί. Όχι μακριά από το ξενοδοχείο (με το αυτοκίνητο φυσικά) ανακαλύψαμε το Aura Restoran pub. Ψάξτε το, επισκεφτείτε το και δεν θα χάσετε. Ένας σχετικά μεγαλούτσικος χώρος με πολλούς οντάδες στο εσωτερικό του και πολλά τραπέζια στο εξωτερικό του. Ο ευγενικός (και λίγο έκπληκτος μπάρμαν) μας πρότεινε να πάμε στην ταράτσα του μαγαζιού, το οποίο και κάναμε. Εννοείται ότι το μαγαζί ήταν αποκλειστικά γεμάτο με ανδρικό πληθυσμό ο οποίος μας κοιτούσε κάπως παράξενα διότι υπήρχε και κορίτσι στην παρέα. Και μάλιστα έπινε και μπύρα! Κοπανήσαμε από δύο μπύρες ο καθένας και φάγαμε λωρίδες καπνιστού τυριού και γεωργιανά πουγκιά γεμιστά με κρέας.
Νομίζω πως η ημέρα και η παραμονή μας στο Sheki έκλεισε με τον πλέον παραγωγικό τρόπο. Για επιδόρπιο σας αφιερώνω την φωτογραφία που συναντάς παντού σε όλη τη χώρα, όπου κι αν πας!
Εκπομπές Travelstories
Τελευταίες δημοσιεύσεις
-
-
Γεωργία Καλοκαιρινές διακοπές στη საქართველო (Γεωργία)
- Τελ. μήνυμα: YiannisTS
-
-
-
-
-
-
-
-
