Τουρκία Ραμαζάνι στην Τουρκία: δύο πόλεις, δύο κόσμοι

[underwater]

Σαν ψέμα μου φαίνεται ότι ξεκινώ να γράφω ιστορία στο φόρουμ χρόνια μετά την τελευταία φορά.
Για πολύ πολύ καιρό απλά δεν υπήρχε ελεύθερος χρόνος ούτε για δείγμα, μετά ήρθε η πανδημία και τα ταξίδια σταμάτησαν, μετά σαν κάπως δειλά δειλά να ξεκίνησαν πάλι, εγώ όμως δεν είχα ουδεμία έμπνευση να μοιραστώ το οτιδήποτε.
Δεν ξέρω τι άλλαξε με αυτή την εξαήμερη εξόρμηση που έκανα στη γείτονα την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά κάπως σα να ξύπνησε πάλι έντονα μέσα μου η χαρά του ταξιδιού και της ανακάλυψης. Σα να ρουφούσα όλα τα ερεθίσματα που συναντούσα με όλες μου τις αισθήσεις και τώρα που γύρισα νιώθω την ανάγκη να τα μοιραστώ.

Ραμαζάνι στην Τουρκία λοιπόν, σε δύο πολύ διαφορετικές μεταξύ τους πόλεις: στη δυτικοποιημένη Σμύρνη του κοσμικού κράτους και στο γεμάτο έντονη πνευματικότητα Ικόνιο. 7η επίσκεψη για μένα στην Τουρκία και μέσα σε λίγες μέρες βρέθηκα από την Αθήνα στα μικρασιατικά παράλια και από εκεί στα βάθη της Ανατολίας, στο κέντρο του σουφισμού. Δύο τόσο διαφορετικές πόλεις μέσα στην ίδια χώρα, χαρακτηριστικές των πολλών αντιφατικών προσώπων της σύγχρονης Τουρκίας. Η Σμύρνη πολύβουη, άναρχα χτισμένη, χαοτική, γεμάτη εναλλαγές και παράλληλα διαποτισμένη με έντονο συναισθηματικό φορτίο για εμάς τους Έλληνες. Το Ικόνιο πάλι πιο όμορφο, περιποιημένο, καθαρό, παραδοσιακό, με ιδιαίτερη ενέργεια και πνευματικότητα.

Στη Σμύρνη έβλεπες χαλαρά ζευγάρια να αράζουν στην παραλία πίνοντας μπύρες Efes, στο Ικόνιο κοπέλες με χιτζάμπ από φιλανθρωπικές οργανώσεις να προετοιμάζουν εορταστικά ιφτάρ (γεύματα που σερβίρονται μετά τη δύση του ηλίου) για να χαρούν ακόμα και οι μη έχοντες ένα νόστιμο δείπνο μετά την πολύωρη νηστεία. Στη Σμύρνη θόρυβος, κόρνες, ένας γενικός χαμός, στο Ικόνιο ηρεμία και χαλαρότητα. Στη Σμύρνη δεν είδαμε το Ραμαζάνι να εφαρμόζεται σχεδόν καθόλου, στο Ικόνιο πάλι η πλειοψηφία το τηρούσε ευλαβικά, κάτι που με έφερε σε επαφή με ορισμένα έθιμα που δεν είχα συναντήσει ποτέ άλλοτε.

Εύχομαι να καταφέρω να σας μεταφέρω έστω και λίγο την ατμόσφαιρα των δύο αυτών πόλεων και να πάρετε μια γεύση των διαφορετικών τρόπων που βιώνουν αυτή την εορταστική περίοδο άνθρωποι από δύο διαφορετικές γωνιές της ίδιας χώρας.

(στη φωτό ένα μικρό αγόρι μεταφέρει το μουσικό του όργανο που οριακά το ξεπερνάει σε μπόι σε ένα στενό στο κέντρο του Ικονίου)

 

[fenia42]

Πολύ ωραία πρωτοβουλία να ξαναγράφεις! Ειδικά για έναν άγνωστο προορισμό όπως είναι το Ικόνιο.

 

[underwater]

Πολύ ωραία πρωτοβουλία να ξαναγράφεις! Ειδικά για έναν άγνωστο προορισμό όπως είναι το Ικόνιο.

Ευχαριστώ πολύ! Ήταν από τους στόχους μου φέτος να ξεκινήσω πάλι τα off the beaten path ταξίδια, νομίζω έκανα την αρχή!

 

[evaT]

Ωραίο ταξίδι Βάνα, τα έβλεπα και στα σοσιαλ, περιμένουμε την ιστορία!
Εμείς οι δύο από το Ραμαζάνι στη Μεγάλη Εβδομάδα αυτό το Πάσχα

 

[underwater]

Ωραίο ταξίδι Βάνα, τα έβλεπα και στα σοσιαλ, περιμένουμε την ιστορία!
Εμείς οι δύο από το Ραμαζάνι στη Μεγάλη Εβδομάδα αυτό το Πάσχα

Ευχαριστώ πολύ Εύα μου! Όσο για τη μετάβαση όπως τα λες, έφυγα από το αεροδρόμιο και έπεσα πάνω στον Επιτάφιο!

 

[duty_free]

Περιμένω με ενδιαφέρον (τυχον) ανταποκρίσεις από την σελτζουκική ταυτότητα της πόλεως.

 

[underwater]

Περιμένω με ενδιαφέρον (τυχον) ανταποκρίσεις από την σελτζουκική ταυτότητα της πόλεως.

Λίγα πράγματα φοβάμαι!

 

[duty_free]

Λίγα πράγματα φοβάμαι!

Έστω!

 

[underwater]

Η αφετηρία

Με τον συνταξιδιώτη μου Γ. λέγαμε από καιρό ότι θα κάναμε ένα ταξίδι στο εξωτερικό το Πάσχα. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι μόνες περίοδοι που μπορώ να φεύγω για αρκετές (και αυτό σχετικό) μέρες είναι ο Αύγουστος, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Οι σκέψεις πολλές, οι τιμές των αεροπορικών βέβαια αναμενόμενα τσουχτερές, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι αξιωθήκαμε να κλείσουμε τα εισιτήρια μόλις δύο μήνες πριν.

Εγώ αρχικά είχα κολλήσει με Ανδαλουσία, ταξίδι που θέλω χρόνια να κάνω και που θεωρώ ότι η άνοιξη του ταιριάζει πολύ. Το φιλόδοξο όμως σχέδιό μου να χωρέσουμε τέσσερις πόλεις σε έξι, βαριά εφτά μέρες δεν έβρισκε σύμφωνο τον Γ. που είναι ο ορισμός του slow traveller. "Δεν θα το απολαύσω έτσι στο τρέξιμο" μου έλεγε. "Μα κι εσύ κοπέλα μου που δεν έχεις πάρει ανάσα από το καλοκαίρι δεν θέλεις να την δεις λίγο χαλαρά"; Είχε δίκιο η αλήθεια είναι. Οι προηγούμενοι πολλοί μήνες ήταν πολύ κουραστικοί για μένα, καθώς δούλευα πολύ και παράλληλα έγραφα μια διπλωματική που είχα, κάτι που δε μου επέτρεψε και να ταξιδέψω τα Χριστούγεννα. Άφησα την Ανδαλουσία για άλλη στιγμή με λίγες περισσότερες μέρες. Ή με λιγότερη συσσωρευμένη κούραση.

Επόμενη πρόταση από τον Γ. η Βαρκελώνη. Δεν με τρέλαινε η ιδέα, δε με χάλαγε κιόλας. Είχα πάει πριν πολλά χρόνια με τους γονείς μου, σίγουρα θα έχει αλλάξει. "Εντάξει, αλλά να χώσουμε και μια Ανδόρρα στο πρόγραμμα, να πινάρω και καμιά νέα χώρα που έχω καιρό". Δεν τον χάλασε η ιδέα της Ανδόρρας, αλλά μας χάλασαν και τους δύο οι τιμές σε καταλύματα στη Βαρκελώνη. "Αν είναι να σκάσω τόσα χρήματα για διαμονή ας πάω κάπου πιο συναρπαστικά" είπα.

Κάπου εκεί συνειδητοποιήσαμε ότι είχαν ανέβει πολύ και οι τιμές των αεροπορικών. Είπαμε μήπως να πηγαίναμε Ρουμανία, την οποία εγώ έχω επισκεφτεί ήδη δύο φορές, χωρίς όμως να ενθουσιαστώ. Είπαμε να νοικιάζαμε αμάξι και να πηγαίναμε σε μέρη που δεν είχα ξαναδεί, μπας και μου άλλαζε η γνώμη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι στην πραγματικότητα κανέναν μας δεν τρέλαινε η ιδέα.

Κάπως έτσι ένα βράδυ μου πετάει "τι λες για Σμύρνη; Βρίσκω απευθείας με 140". Not bad, σκέφτηκα. Είχα ξαναπάει στην περιοχή το 2015, αλλά λόγω ενός θέματος υγείας που με άφησε κλινήρη την τελευταία μιάμιση μέρα δεν είχα δει επί της ουσίας την ίδια την πόλη, αλλά Έφεσο, Κιρκιντζέ και κάποια άλλα χωριά. "Με ψήνει" είπα "αλλά αφού θα περάσουμε που θα περάσουμε Τουρκία να μη μείνουμε μόνο παράλια. Θέλω να νιώσω λίγο βαθιά Ανατολή που έχω καιρό, να στανιάρω". Έτσι λοιπόν τα βάλαμε κάτω και καταλήξαμε κάπου μεταξύ Καππαδοκίας, Ικονίου και Άγκυρας. Την Καππαδοκία την απορρίψαμε σύντομα επειδή συνειδητοποιήσαμε ότι ο Απρίλιος είναι σούπερ τουριστικός, ενώ ο λόγος που εν τέλει προκρίναμε το Ικόνιο, πέρα από τη γραφικότητά του, ήταν οι πολύ βολικές και οικονομικές απευθείας πτήσεις με sunexpress στα 56/άτομο. Το γεγονός ότι εκεί βρίσκεται το μαυσωλείο του Τζελαλαντίν Ρουμί, τον οποίο πολύ αγαπώ, ήταν ένα ακόμα έναυσμα.

Κυριακή των Βαϊων λοιπόν, μετά από μια σούπερ δύσκολη εβδομάδα, βρισκόμαστε στις αναχωρήσεις του Βενιζέλου, σαβουρώνουμε τη τζανκιά μας στα burger king που με χαρά βλέπω ότι έχουν προσθέσει χορτοφαγικές επιλογές και επιβιβαζόμαστε στην πτήση της aegean για Σμύρνη. Πτήση εξωτερικου διάρκειας 35 μόλις λεπτών και το σέρβις άψογο παρά την αντικειμενική δυσκολία των αεροσυνοδών να τα βγάλουν εις πέρας σε τόση λίγη ώρα. Κι εδώ να εκφράσω για μια ακόμα φορά τον απέραντο σεβασμό μου προς τους ανθρώπους που εργάζονται "χρονιάρες μέρες" δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό, κάτι που ένιωσα ακόμα περισσότερο το βράδυ της Μ. Παρασκευής που επέστρεφα.

Στη Σμύρνη ο καιρός εξαιρετικός, ο έλεγχος σχετικά σύντομος και λίγο μετά επιβιβαστήκαμε στον προαστιακό για το κέντρο. Καθώς προχωράμε παρατηρώ τους άναρχα χτισμένους λόφους στα περίχωρα της πόλης, στους οποίους ταιριάζει γάντι ο τίτλος "τούρκικος μαχαλάς¨. Καθώς όμως έχει αρχίσει να απογευματιάζει, τα χρώματα του φωτός δημιουργούν μια μαγική αίσθηση, σε συνδυασμό με τους μιναρέδες που σα να αγγίζουν τον ουρανό.

Αλλάζουμε σε μετρό, κατεβαίνουμε στη στάση μας, αγοράζουμε ένα κουτί συγκλονιστικά σιροπιαστά για το καλωσόρισμα και μπαίνουμε στο παζάρι, καθώς μέσα εκεί βρισκόταν και το ξενοδοχείο. Τα μαγαζιά είχαν αρχίσει να κλείνουν, οι μυρωδιές των ανατολίτικων μπαχαρικών πανταχού παρούσες και κάπου εκεί αρχίζει να ακούγεται το βραδινό κάλεσμα για προσευχή από το μουεζίνη. Και όσο χαζό κι αν φαίνεται δάκρυσα, καθώς το μακρόσυρτο κάλεσμά του προς τον Αλλάχ σήμανε και την δική μου επιστροφή στην αγαπημένη Ανατολή, 3.5 χρόνια μετά την τελευταία φορά.

Πρακτικές πληροφορίες

Η Σμύρνη έχει ένα πλήρες συγκοινωνιακό δίκτυο με προαστιακό, μετρό, λεωφορεία, τραμ. Όπως ακριβώς και στην Κων/πολη η χρήση των ΜΜΜ γίνεται μόνο μέσω της izmir card (δε μπορείτε να βγάλετε μεμονωμένα εισιτήρια). Η ταρίφα στον προαστιακό του αεροδρομίου της Σμύρνης είναι στις 75 tl (50 η έκδοση κάρτας και 25 το εισιτήριο για κάθοδο στην πόλη). Η έκδοση izmir card στον συγκεκριμένο σταθμό γίνεται μόνο με μετρητά.

Μην βγάλετε sim από το αεροδρόμιο, την χρεώνουν σχεδόν διπλάσια από το κέντρο της πόλης. Εμείς βγάλαμε άνετα από ένα υποκατάστημα της turkcell κοντά στο παζάρι. Όπως έχει αναφερθεί πολλάκις στα αντίστοιχα threads, αν η συσκευή που θα χρησιμοποιηθεί η sim δε γίνει registered στις τουρκικές αρχές (το πώς δεν το ξέρω), σε ένα χρόνο μπλοκάρει εντός Τουρκίας. Εμείς απλά βάλαμε τη sim σε ένα παλιό κιν. και κάναμε από εκείνο δίκτυο για τα δικά μας.

Το ξενοδοχείο που μείναμε ήταν το L' Agora Old Town Hotel , το οποίο βρίσκεται μέσα στο παζάρι, έχει υπέροχα δωμάτια και ένα ατμοσφαιρικότατο αίθριο. Μόνο μείον το πρωινό που ήταν ψιλομέτριο.

 

[Sof Guru]

Πολύ ωραία εισαγωγή , αναμένουμε τη συνέχεια της ιστορίας σου !
Συμφωνώ σε όλα όσα είπες για τη Σμύρνη.

 

[underwater]

Πολύ ωραία εισαγωγή , αναμένουμε τη συνέχεια της ιστορίας σου !
Συμφωνώ σε όλα όσα είπες για τη Σμύρνη.

Σε ευχαριστώ πολύ!
Σύντομα η συνέχεια.

 

[underwater]

Σμύρνη μέρος 'α

Από την πρώτη μας εξόρμηση στη Σμύρνη εκείνο το βράδυ φωτός επί της ουσίας δεν υπάρχουν. Κάναμε μια πολύ μεγάλη βόλτα στην παραλία, όπου υπήρχε πολύς κόσμος, κατά βάση νέοι. Για όσους δεν το γνωρίζουν, η Σμύρνη έχει έναν τεράστιο παραλιακό, στο στυλ της Θεσσαλονίκης. Μπορείς να περπατήσεις για ώρα, να κάνεις ποδήλατο ή πατίνι, αλλά και να αράξεις σε κάποια από τα πεζούλια, παγκάκια ή σημεία με γκαζόν. Πολύς κόσμος όπως είδαμε τις επόμενες μέρες κάνει και ηλιοθεραπεία. Γενικά έχει ωραία ενέργεια η παραλία της πόλης, ενώ υπάρχουν και άπειρες ψαροταβέρνες, οι οποίες ήταν γεμάτες.

Μέχρι να αξιωθούμε να κάτσουμε κάπου να φάμε είχε περάσει η ώρα και καταλήξαμε σε ένα απλό μαγαζί με πολύ συμπαθές προσωπικό (και άπειρες φωτογραφίες του Ατατούρκ φυσικά), το οποίο μάζευε ντόπιους. Εγώ πήρα ένα πιτοειδές με τυρί, προσπαθώντας να διατηρήσω το χορτοφαγικό μου lifestyle, γνωρίζοντας ότι στο Ικόνιο δεν θα ήταν εύκολο. Εκεί ήπια και το πρώτο τούρκικο τσάι του ταξιδιού (κλασικά πίναμε άπειρα κάθε μέρα), το οποίο με τόνωσε, παρότι σύμφωνα με κριτική που δυσαρεστημένος πελάτης είχε αφήσει στο κατάστημα "είναι απαίσιο, σαν το νερό που πλένει τα πόδια του ο ιμάμης πριν μπει στο τζαμί".

Αφού γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και ρίξαμε έναν επικό ύπνο στο κρεβάτι-υπερπαραγωγή (με το αναπόφευκτο διάλειμμα λόγω της παρέμβασης του μουεζίνη τα ξημερώματα), σηκωθήκαμε σχετικά νωρίς και αρχίσαμε την επί της ουσίας ανακάλυψη της πόλης, αφού πρώτα αλλάξαμε συνάλλαγμα και αγοράσαμε κάρτα sim.
Η αγορά είχε ξυπνήσει από ώρα.

Άπειρα μαγαζιά με μπαχαρικά, τσάγια, όσπρια, σαπουνάκια, μαναβική, κρέατα, ψάρια, διακοσμητικά, ενδύματα απομιμήσεις φιρμών και πολλά πολλά άλλα. Μια κλασική ανατολίτικη αγορά δηλαδή, αλλά όχι από τις γραφικότερες που έχω δει.
Και φυσικά δε νοείται πρωινός περίπατος στην Τουρκία χωρίς έναν αναζωογονητικό φρεσκοστυμμένο χυμό από υπαίθριο χυμάδικο (για μένα πάντα ρόδι-πορτοκάλι).

Λίγα λεπτά περπάτημα μετά βρεθήκαμε στην πλατεία Κονάκ με τον Πύργο του Ρολογιού, το σύμβολο της πόλης. Δεν υπάρχει άρθρο ή αφιέρωμα για τη Σμύρνη που να μην έχει ως κεντρική εικόνα τον συγκεκριμένο πύργο. Πηγαίνοντας εκεί κατάλαβα τον λόγο. Είναι ίσως το ομορφότερο σημείο της πόλης και αυτό που θυμίζει ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο το ένδοξο παρελθόν της. Όπως περπατάς τη Σμύρνη πραγματικά δυσκολεύεσαι να συνειδητοποιήσεις ότι πρόκειται για το πολυτραγουδισμένο κάποτε καμάρι της Μικράς Ασίας. Μια πόλη που κάηκε σχεδόν ολοκληρωτικά και ξαναχτίστηκε κυριολεκτικά μέσα από τις στάχτες της, αλλά με άναρχο τρόπο. Το Κονάκ όμως φέρνει στο μυαλό την εικόνα που υπάρχει στη συλλογική μας συνείδηση για την άλλοτε αρχοντική Σμύρνη και μας μεταφέρει νοερά στα ύστερα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν ο τόπος εκείνος αποτελούσε ένα συνονθύλευμα από κουλτούρες, γλώσσες, θρησκείες, μικρά κομμάτια που συνέθεταν το πολυπολιτισμικό της ψηφιδωτό.

Ο Πύργος του Ρολογιού χτίστηκε to 1901 για την 25η επέτειο της βασιλείας του Σουλτάνου Αμπντουλχαμίντ του 'Β. Σχεδιάστηκε από τον Λεβαντίνο Γάλλο αρχιτέκτονα Raymond Charles Pere, έχει ύψος 25 μέτρα και είναι φτιαγμένος από μάρμαρο και πέτρα.

Απέναντι δεσπόζει το λιλιπούτειο, αλλά χαριτωμένο Κονάκ (ή Γιαλί) Τζαμί, το οποίο χτίστηκε το 1755. Από εκεί ακούσαμε και το μεσημεριανό κάλεσμα για προσευχή. Μια όμορφη στιγμή σε μια ευχάριστη, γεμάτη ανθρώπους και περιστέρια πλατεία.

Ο ιμάμης προσεύχεται

Εγώ μες στην τρελή χαρά που πατάω στην ασιατική ήπειρο

Η πόλη είναι γεμάτη εναλλαγές. Οι μοντέρνες περιοχές δίνουν τη θέση τους στις πιο παραδοσιακές και ταπεινές. Σε γενικές γραμμές πάντως σε όλα τα μέρη που κινηθήκαμε οι άνθρωποι δε φαίνονταν να ακολουθούν τις επιταγές του Ραμαζανίου. Τα πάντα ήταν ανοιχτά και οι περισσότεροι έτρωγαν και έπιναν κανονικά.

Γενικώς η Σμύρνη θεωρείται η πρωτεύουσα του κεμαλισμού και η πόλη που εκπροσωπεί την έννοια του κοσμικού κράτους όσο καμία άλλη στην Τουρκία. Σίγουρα όσοι έχετε επισκεφτεί την Κων/πολη έχετε δει άπειρες φωτός του Ατατούρκ, στη Σμύρνη όμως αυτό είναι πιο έντονο. Το πρόσωπό του είναι κυριολεκτικά παντού. Υπάρχουν καταστήματα και εστιατόρια που όλοι οι τοίχοι είναι καλυμμένοι από τη μορφή του. Και τεράστιες σημαίες βεβαίως βεβαίως. Πώς όμως και τόσος εθνικισμός σε μια κοσμική πόλη όπως η Σμύρνη, όπου το θρησκευτικό στοιχείο δεν είναι έντονο και το δυτικό lifestyle κέρδίζει έδαφος από το φέσι και τη μαντίλα; Μα ο Κεμάλ ήταν εκείνος που τους "δυτικοποίησε", που κατήργησε βάσει νόμου ισλαμικά σύμβολα και συνήθειες, που εισήγαγε το λατινικό αλφάβητο, κατήργησε την πολυγαμία κλπ κλπ. Για εκείνους τα τραγικά για εμάς γεγονότα του 1922 ήταν η απαρχή μιας νέας εποχής για τον δικό τους λαό, κάτι που αντανακλάται έντονα και στα διάφορα μνημεία.

Τα εθνικιστικά μνημεία στην περιοχή του Άλσαντζακ κοιτούν προς το Αιγαίο και κάπου εκεί δίπλα ξεπροβάλλει και το ελληνικό προξενείο. Και φυσικά αναδύονται ένα σωρό σκέψεις και συναισθήματα. Συλλογική μνήμη.

Οι άνθρωποι όμως είναι άνθρωποι. Γελάνε, κλαίνε, αγκαλιάζονται, κρατιούνται χέρι-χέρι, λένε αστεία, τσακώνονται, τα ξαναβρίσκουν, περιμένουν στην ουρά για το καλύτερο κουλούρι, συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες εναντίον του Ερντογάν, χαζολογούν στην παραλία. Και κάθε φορά που παίρνουν ως απάντηση τη λέξη "Γιουνανιστάν" στην ερώτηση για την καταγωγή μας χαμογελούν.