hydronetta
Member
- Μηνύματα
- 4.152
- Likes
- 14.443
- Επόμενο Ταξίδι
- ???
- Ταξίδι-Όνειρο
- όπου δεν έχω πάει
Lalibela (ΙΙ)
Εδώ θα σας διηγηθώ μια ιστορία που συγχέει το μύθο με τη πραγματικότητα:
Μια φορά κι ένα καιρό πριν κάμποσους αιώνες, γεννήθηκε ένα μπεμπάκι με το ποιητικότατο όνομα Lalibela. Όλως τυχαίως ήταν αδελφός βασιλιά. Η Θεία Πρόνοια θέλησε να καλυφθεί το σώμα του από ένα σμήνος μελισσών χωρίς να του πειραχτεί ούτε ρουθούνι, γεγονός που ώθησε τη μητέρα του να εξάγει το εύλογο συμπέρασμα ότι προοορίζεται για βασιλιάς.
Ο άναξ αδελφός του δεν το είδε με καλό μάτι. Έτσι πότισε το παιδί δηλητήριο να το ξεκάνει, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να το ρίξει σε βαθύ ύπνο για 3 μέρες. Μέσα στο λήθαργο ο Lalibela μετέστη στους ουρανούς από έναν άγγελο που του υπέδειξε μια πόλη με λαξεμένες στους βράχους εκκλησιές. Ανάλογη φώτιση από τον Κύριο έλαβε κι ο άναξ αδελφός του να τα μαζεύει σιγά σιγά και να ξεκουμπίζεται διότι τα μεγάλα και σπουδαία γι’άλλον προορίζονταν.
Μια άλλη πιο ρεαλιστική αλλά διόλου ιντριγκαδόρικη εκδοχή λέει ότι ο Lalibela εξορίστηκε στην Ιερουσαλήμ, όπου ένα όραμα τον ενέπνευσε να δημιουργήσει τη «Νέα Ιερουσαλήμ» στα χώματα της Αιθιοπίας.
Το σίγουρο είναι ότι ο Lalibela αναρριχήθηκε στο θρόνο κι αφού επέλεξε το μέρος, μάζεψε τους καλύτερους τεχνίτες για να φτιάξουν αυτό που σήμερα είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας: τις λαξευτές εκκλησίες της Lalibela.
Lalibela από το όνομα του βασιλιά. Η «Νέα Ιερουσαλήμ» του 12ου αι. που διασχίζει ο ποταμός Ιορδάνης (σήμερα ξεροπόταμος).
Μια μοναστική πόλη – προσκύνημα που φτιάχτηκε στη καρδιά των αιθιοπικών οροπεδίων με σαφείς βιβλικούς παραλληλισμούς ώστε να συντηρείται η πίστη.
Αν αποφασίσετε όπως και μείς να ξεναγηθείτε της προκοπής στις εκκλησιές της Lalibela τότε:
- μην τσιγγουνευτείτε κι εξασφαλίστε έναν καλό ξεναγό να σας εξηγήσει τα πάντα ξεκούραστα. Ο δικός μας ήταν συστημένος από το ξενοδοχείο και φαίνεται ότι έχει δημιουργήσει σχολή στη περιοχή καθώς άλλοι ξεναγοί τον χαιρετούσαν υποβάλλοντας τα σέβη τους.
- αφιερώστε μια μέρα με το ραχάτι σας για να το απολαύσετε, μιας κι ο αρχαιολογικός χώρος κλείνει τις μεσημεριανές ώρες. Κι αυτό γιατί οι εκκλησίες δεν είναι μουσειακός χώρος μόνο, αλλά κι ενεργά λατρευτικός, μακρυά από τα αδιάκριτα μάτια των faranji.
Ξεκινήσαμε πεζή από το ξενοδοχείο ώστε να δούμε και λίγο από τη σύγχρονη Lalibela. Η αρχική εντύπωση δεν αμβλύνθηκε. Ο τσίγκος κυριαρχεί παντού σε μια άναρχη δόμηση.
Πετύχαμε και μια κηδεία...
Επίσης ποιός είπε ότι με ένα ξεμάτιασμα άπαξ, ξεφορτώνεσαι το κακό μάτι;;;;
Ο Γ. με το καλημέρα σερνόταν πάλι στην κυριολεξία κι αποφασίστηκε να τον στείλουμε με bajaj να μας περιμένει στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Δεν ξέρω αν είχε το κουράγιο να εκτιμήσει την ξενάγηση καθώς όπου υπήρχε πέτρα και πεζούλι έβρισκε ευκαιρία να καθίσει εξουθενωμένος παλεύοντας να δώσει βάση στα λεγόμενα. Στη μεσημεριανή ραστώνη αρνήθηκε να μας ακολουθήσει για μια μπυρίτσα και προτίμησε μια σύντομη σιέστα για να αναπληρώσει δυνάμεις. Μέχρι σε λίγο κοτόπουλο με ρυζάκι περιορίστηκε όλη μέρα, τη στιγμή που θα έπρεπε να έχει καταβροχθίσει το καταπέτασμα. Σοβαρά τα πράγματα συνεπώς!
Η λοιπή ομάδα ήταν μέσα στη τρελλή χαρά, με τα επιφωνήματά της, τις απορίες και τα αμέτρητα κλικ κλακ των φωτογραφικών μηχανών.
Μαζί ας περιδιαβούμε ανακαλύπτοντας μέσα από τις εικόνες την μοναδικότητα αυτού του χώρου. Oφείλω όμως να προειδοποιήσω ότι οι στατικές εικόνες δεν μπορούν να μεταφέρουν την αίσθηση που αποκομίζεις σαν βρεθείς δια ζώσης εκεί.
Αναλογιστείτε ότι οι εκκλησίες αυτές λαξεύτηκαν στους βράχους είτε ως μονόλιθοι είτε ως ¾ μονολιθοι (όπου η μία πλευρά μόνο ακουμπά στον βράχο). Δηλαδή είναι ΕΝΑ κομμάτι βράχου που σκαλίστηκε με τεράστια υπομονή κι επιδεξιότητα εξωτερικά ΚΑΙ εσωτερικά ώστε διαμορφωθούν πόρτες, παράθυρα, κίονες, αψίδες, δάπεδα, οροφές και ανάγλυφες διακοσμήσεις. Προσωπικά μόνο στην Ινδία έχω συναντήσει κάτι ανάλογο. Το γιγάντιο έργο περαιτέρω ολοκληρώθηκε με ένα εκτεταμένο σύστημα τάφρων αποστράγγισης και τελετουργικά περάσματα μερικά με ανοίγματα σε σπηλιές ασκητών και κατακόμβες. Αυτό και μόνο καθιστά το εγχείρημα για την εποχή του εκπληκτικό και το θέαμα σήμερα μοναδικό καθώς καταδεικνύει την αρχαία διάταξη του αρχαίου προσκυνηματικού χώρου.
Μαζί όμως με την μνημειακή αξία υπάρχει και η άυλη κληρονομιά της Lalibela.
Eξακολουθεί να φιλοξενεί μια μεγάλη κοινότητα ιερέων και μοναχών, είναι ένας ζωντανός πνευματικός χώρος που προσελκύει πολλούς προσκυνητές για να γιορτάσουν τις μεγάλες εορτές της αιθιοπικής χριστιανοσύνης.
Οι εκκλησίες είναι οργανωμένες σε δυό ομάδες.
Η πρώτη, η βορειοδυτική, περιλαμβάνει 6 εκκλησίες.
Η δεύτερη, η νοτιοανατολική (και μάλλον λιγότερο ενδιαφέρουσα) περιλαμβάνει 4 εκκλησίες.
Λίγο μακρύτερα και στο τέλος της περιήγησης (ώστε να αναδεικνύεται κι από το φως του απογευματινού ήλιου) σαν το κερασάκι στην τούρτα, συναντήσαμε την μοναχική Bet Giyorgis που είναι η πλέον φωτογραφημένη εκκλησία, σχεδόν ταυτόσημη με την Lalibela.
Τη Βορειοδυτική ομάδα επισκεφθήκαμε το πρωί.
Ο ξεναγός μας έκανε μια σύντομη εισαγωγή στην ιστορία του χώρου πριν ξεκινήσουμε την περιήγηση. Εμείς σαν προκομένα μαθητούδια ρουφούσαμε κάθε πληροφορία, ο Γ. πάλι, με βαρύ κεφάλι, φύσαγε και ξεφύσαγε...
Ιδού μπροστά στα μάτια μας πρώτη πρώτη, η Bet Medhane Alem, η μεγαλύτερη μονολιθική εκκλησία του κόσμου, έκτασης 800 τετρ.μέτρων. με ύψος 11,5 μέτρα. Έχει κάτι από αρχαιοελληνικό κάλος μέσα στην απλότητά της με τις 36 κολώνες εξωτερικά κι άλλες τόσες εσωτερικά.
Το ευρύχωρο εσωτερικό λιτό και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μέσω ενός μικρού τούνελ μπήκαμε σε μια περίκλειστη αυλή όπου δέσποζε η Bet Maryam. Μονολιθική κι αυτή αλλά μικρότερη της προηγούμενης.
Εδώ ξεκινάνε οι συμβολισμοί: η πρώτη σειρά με τα τρία παράθυρα συμβολίζει την Αγία Τριάδα, το επόμενο σε σχήμα σταυρού τη Σταύρωση. Στη τρίτη σειρά πάνω από το παράθυρο δεξια υπάρχει ένα μικρότερο. Συμβολίζει τον ληστή που μετανόησε και βρήκε τη λύτρωση. Αριστερά το ίδιο απεικονίζεται κάτω από το παράθυρο. Είναι ο ληστής που χλεύασε τον Εσταυρωμένο.
Η Bet Maryam θεωρείται ως η παλιότερη εκκλησία στη Lalibela.
Ενδιαφέρουσα είναι η ανάγλυφη απεικόνιση στο υπέρθυρο με δυο καβαλάρηδες να πολεμούν ένα δράκο.
To εσωτερικό έχει την πλουσιότερη, εντυπωσιακότερη και πιο περίτεχνη ανάγλυφη διακόσμηση απ’όσες είδαμε με αναπαραστάσεις του σταυρού της Lalibela, δικέφαλους αετούς μέχρι και το άστρο του Δαυίδ.
Οι τοιχογραφίες είναι παλιές και ξεφτίζουν στο πέρασμα του χρόνου. Κάποιες ξεφεύγουν από τα στερεότυπα καθώς απεικονίζουν ζώα.
Βόρεια και νότια της Bet Maryam, τα δύο μικροσκοπικά εκκλησάκια Bet Meskel & Bet Danaghel δεν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Στον περίβολο μοναχοί αδιατάραχτοι κάθονταν καταγής, με το βλέμμα αυστηρά προσηλωμένο στα ιερά κείμενα που σιγοψιθύριζαν.
Αφού διαβήκαμε μια μικρή πύλη με το καμπαναριό,
κι ανεβοκατεβήκαμε σκαλιά κι ισορροπώντας σε μικρές γέφυρες,
σ’ένα τρίτο μικροσκοπικό αίθριο συναντήσαμε τις δίδυμες εκκλησίες Debre Sina & Bet Golgotha και το παρεκκλήσιο Selassie. Όλες συνδέονται με διαδρόμους μεταξύ τους. Είναι από τους ιερότερους χώρους στη Lalibela και στην Bet Golgotha δεν επιτρέπεται η είσοδος σε γυναίκες.
Ο παπουτσο-φύλακας στην είσοδο του ναού
Εδώ βρίσκονται έξι ανάγλυφα αγίων σε φυσικό μέγεθος, κάτι ιδιαίτερο για την αιθιοπική εκκλησία που δίνει έμφαση κυρίως στην εικονογραφία.
Εδώ θεωρείται ότι βρίσκεται ο τάφος του Lalibela, αθέατος στα μάτια κοινών θνητών.
Ο ιερέας επιδόθηκε στη γνωστή παρουσίαση με πλήρη ιερατική αμφίεση υποδεικνύοντας και το πανεράκι για να αφήσεις τον οβολό σου.
Η πρωινή επίσκεψη είχε ολοκληρωθεί καθώς διαβαίναμε την μνημειακή πύλη του Τάφου του Αδάμ, που στα παλιότερα χρόνια σηματοδοτούσε και την είσοδο στην βορειοδυτική ομάδα των εκκλησιών.
Κοντά στις εκκλησίες, ένα γύρο έστεκαν τα παραδοσιακά, αλλά μουσειακά πλέον, διώροφα σπίτια κατασκευασμένα από την τοπική κόκκινη πέτρα, γνωστά ως Lasta Tukuls. Θλιβερό που η αισθητική του παρελθόντος έχει επισκιαστεί από την προχειρότητα και την κακογουστιά του παρόντος στη σύγχρονη Lalibela.
Διώρη ανάπαυλα καθώς ο χώρος έκλεινε για το μεσημέρι.
Ευκαιρία για μια μικρή βόλτα στη πόλη,
κι ένα διάλειμμα για παγωμένη μπύρα στο κοντινό εστιατόριο Seven Olives όπου τα γκρουπ των faranji είχαν κάνει κατάληψη.
Το μεσημεράκι κινήσαμε για την νοτιοανατολική ομάδα εκκλησιών.
Προσπεράσαμε χωρίς να επισκεφθούμε την Bet Gabriel-Rafael που έχει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον αλλά τελεί υπό αναστήλωση.
Ο ξεναγός μας οδήγησε μέσα από μια σειρά tukuls που σήμερα υπό υποτυπώδεις συνθήκες διαβιούν μοναχές.
Κατεβήκαμε λαξευτά σκλαιά, διαβήματα στενωπούς πριν φτάσουμε στη πρώτη εκκλησία την Bet Abba Libanos.
Ο θρύλος θέλει να έχει χτιστεί εν μία νυκτί από την σύζυγο του Lalibela με τη βοήθεια αγγέλων. Ημιμονολιθική, με την ιδιαιτερότητα ότι δεν συνδέεται με το βράχο σε κάποια από τις κάθετες πλευρές, αλλά από την ...οροφή. Αρχιτεκτονικά έχει ισχυρές επιρροές του Axθm όπως φαίνεται από τις αψίδες και τα σταυρόμορφα παράθυρα.
Η εντυπωσιακή εκκλησία Bet Emanuel με ύψος 12 μέτρα μας θύμισε εξωτερικά αρκετά το μοναστήρι Yemrehanna Kristos. Μόνο που λείπανε τα ξύλα. Οι ιστορικοί την θεωρούν ώς την πιο ραφιναρισμένη εκκλησιά της Lalibela ίσως γιατί ήταν ιδιωτική της βασιλικής οικογένειας.
Ακολούθησε ένα σκαμπανέβασμα μέσα από θεοσκότεινα τουνελ κι ανηφορικά σκαλοπάτια λαξεμένα στους βράχους
πριν βρεθούμε στην Bet Mercurios με μόνες αξιόλογες τις ξεφτισμένες τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.
Μέσα από τάφρους, περάσματα, ερείπια βγήκαμε στο ύπαιθρο
..καθ’oδόν για τη μαγευτικότερη εκκλησιά της Lalibela.
Την Bet Giyorgis.
Ο θρύλος θέλει ο Αϊ Γιώργης να ένοιωσε ξεχασμένος από τον βασιλιά Lalibela. Οι αρχάγγελοι, η Παρθένος, ο Χριστός είχαν εκκλησίες, αλλά προς τιμήν του τίποτα. Τόσο που πήρε τη κατάσταση στα χέρια του κι εμφανίστηκε αυτοπροσώπως στο βασιλιά εκφράζοντας το αίτημά του. Εκείνος ανταποκρίθηκε άμεσα χτίζοντας την πιο εκλεπτυσμένη εκκλησιά στη πόλη του. Ο Αι Γιώργης ενθουσιάστηκε από το αποτέλεσμα σε τέτοιο βαθμό που βιάβηκε καβαλάρης την είσοδο της εκκλησιάς αφήνοντας το αποτύπωμά του στο δάπεδο.
Ίδιο ενθουσιασμό θα δείξουν κι οι επισκέπτες. Η Bet Giyorgis είναι λαξεμένη 15 μέτρα κάτω από το επίπεδο του εδάφους σε σχήμα συμμετρικού σταυρού.
Αποχαιρετήσαμε το ξεναγό μας κι απολαύσαμε με το ραχάτι μας το μοναδικό θέαμα. Aυτό που σαν εικόνα κυριαρχεί στο μυαλό του επισκέπτη σαν φέρνει στο μυαλό του τη λέξη Lalibela.
Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο και γι’αλλη μια φορά η φύση μας αποζημίωσε μ’ενα πολύχρωμο καμβά στα χρώματα του δειλινού.
Το δείπνο έλαβε χώρα στο φουτουριστικό εστιατόριο που ακούει στο όνομα Ben Abeba και το διευθύνει μια καπάτσα Σκωτσέζα. Σαν διαστημικός σταθμός έμοιαζε, φωλιασμένος στη κορφή του λόφου, εντελώς παράταιρο, αλλά με μαγευτική θέα. Ο κακός χαμός από κόσμο, χρειαζόταν οπωσδήποτε κράτηση για να βρεις ένα τραπέζι.
Αλλοίμονο, παρά τις προσδοκίες το φαγητό δεν ήταν ανάλογο των προσδοκιών μας...
Εδώ θα σας διηγηθώ μια ιστορία που συγχέει το μύθο με τη πραγματικότητα:
Μια φορά κι ένα καιρό πριν κάμποσους αιώνες, γεννήθηκε ένα μπεμπάκι με το ποιητικότατο όνομα Lalibela. Όλως τυχαίως ήταν αδελφός βασιλιά. Η Θεία Πρόνοια θέλησε να καλυφθεί το σώμα του από ένα σμήνος μελισσών χωρίς να του πειραχτεί ούτε ρουθούνι, γεγονός που ώθησε τη μητέρα του να εξάγει το εύλογο συμπέρασμα ότι προοορίζεται για βασιλιάς.
Ο άναξ αδελφός του δεν το είδε με καλό μάτι. Έτσι πότισε το παιδί δηλητήριο να το ξεκάνει, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να το ρίξει σε βαθύ ύπνο για 3 μέρες. Μέσα στο λήθαργο ο Lalibela μετέστη στους ουρανούς από έναν άγγελο που του υπέδειξε μια πόλη με λαξεμένες στους βράχους εκκλησιές. Ανάλογη φώτιση από τον Κύριο έλαβε κι ο άναξ αδελφός του να τα μαζεύει σιγά σιγά και να ξεκουμπίζεται διότι τα μεγάλα και σπουδαία γι’άλλον προορίζονταν.
Μια άλλη πιο ρεαλιστική αλλά διόλου ιντριγκαδόρικη εκδοχή λέει ότι ο Lalibela εξορίστηκε στην Ιερουσαλήμ, όπου ένα όραμα τον ενέπνευσε να δημιουργήσει τη «Νέα Ιερουσαλήμ» στα χώματα της Αιθιοπίας.
Το σίγουρο είναι ότι ο Lalibela αναρριχήθηκε στο θρόνο κι αφού επέλεξε το μέρος, μάζεψε τους καλύτερους τεχνίτες για να φτιάξουν αυτό που σήμερα είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας: τις λαξευτές εκκλησίες της Lalibela.
Lalibela από το όνομα του βασιλιά. Η «Νέα Ιερουσαλήμ» του 12ου αι. που διασχίζει ο ποταμός Ιορδάνης (σήμερα ξεροπόταμος).
Μια μοναστική πόλη – προσκύνημα που φτιάχτηκε στη καρδιά των αιθιοπικών οροπεδίων με σαφείς βιβλικούς παραλληλισμούς ώστε να συντηρείται η πίστη.
Αν αποφασίσετε όπως και μείς να ξεναγηθείτε της προκοπής στις εκκλησιές της Lalibela τότε:
- μην τσιγγουνευτείτε κι εξασφαλίστε έναν καλό ξεναγό να σας εξηγήσει τα πάντα ξεκούραστα. Ο δικός μας ήταν συστημένος από το ξενοδοχείο και φαίνεται ότι έχει δημιουργήσει σχολή στη περιοχή καθώς άλλοι ξεναγοί τον χαιρετούσαν υποβάλλοντας τα σέβη τους.
- αφιερώστε μια μέρα με το ραχάτι σας για να το απολαύσετε, μιας κι ο αρχαιολογικός χώρος κλείνει τις μεσημεριανές ώρες. Κι αυτό γιατί οι εκκλησίες δεν είναι μουσειακός χώρος μόνο, αλλά κι ενεργά λατρευτικός, μακρυά από τα αδιάκριτα μάτια των faranji.
Ξεκινήσαμε πεζή από το ξενοδοχείο ώστε να δούμε και λίγο από τη σύγχρονη Lalibela. Η αρχική εντύπωση δεν αμβλύνθηκε. Ο τσίγκος κυριαρχεί παντού σε μια άναρχη δόμηση.
Πετύχαμε και μια κηδεία...
Επίσης ποιός είπε ότι με ένα ξεμάτιασμα άπαξ, ξεφορτώνεσαι το κακό μάτι;;;;
Ο Γ. με το καλημέρα σερνόταν πάλι στην κυριολεξία κι αποφασίστηκε να τον στείλουμε με bajaj να μας περιμένει στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Δεν ξέρω αν είχε το κουράγιο να εκτιμήσει την ξενάγηση καθώς όπου υπήρχε πέτρα και πεζούλι έβρισκε ευκαιρία να καθίσει εξουθενωμένος παλεύοντας να δώσει βάση στα λεγόμενα. Στη μεσημεριανή ραστώνη αρνήθηκε να μας ακολουθήσει για μια μπυρίτσα και προτίμησε μια σύντομη σιέστα για να αναπληρώσει δυνάμεις. Μέχρι σε λίγο κοτόπουλο με ρυζάκι περιορίστηκε όλη μέρα, τη στιγμή που θα έπρεπε να έχει καταβροχθίσει το καταπέτασμα. Σοβαρά τα πράγματα συνεπώς!
Η λοιπή ομάδα ήταν μέσα στη τρελλή χαρά, με τα επιφωνήματά της, τις απορίες και τα αμέτρητα κλικ κλακ των φωτογραφικών μηχανών.
Μαζί ας περιδιαβούμε ανακαλύπτοντας μέσα από τις εικόνες την μοναδικότητα αυτού του χώρου. Oφείλω όμως να προειδοποιήσω ότι οι στατικές εικόνες δεν μπορούν να μεταφέρουν την αίσθηση που αποκομίζεις σαν βρεθείς δια ζώσης εκεί.
Αναλογιστείτε ότι οι εκκλησίες αυτές λαξεύτηκαν στους βράχους είτε ως μονόλιθοι είτε ως ¾ μονολιθοι (όπου η μία πλευρά μόνο ακουμπά στον βράχο). Δηλαδή είναι ΕΝΑ κομμάτι βράχου που σκαλίστηκε με τεράστια υπομονή κι επιδεξιότητα εξωτερικά ΚΑΙ εσωτερικά ώστε διαμορφωθούν πόρτες, παράθυρα, κίονες, αψίδες, δάπεδα, οροφές και ανάγλυφες διακοσμήσεις. Προσωπικά μόνο στην Ινδία έχω συναντήσει κάτι ανάλογο. Το γιγάντιο έργο περαιτέρω ολοκληρώθηκε με ένα εκτεταμένο σύστημα τάφρων αποστράγγισης και τελετουργικά περάσματα μερικά με ανοίγματα σε σπηλιές ασκητών και κατακόμβες. Αυτό και μόνο καθιστά το εγχείρημα για την εποχή του εκπληκτικό και το θέαμα σήμερα μοναδικό καθώς καταδεικνύει την αρχαία διάταξη του αρχαίου προσκυνηματικού χώρου.
Μαζί όμως με την μνημειακή αξία υπάρχει και η άυλη κληρονομιά της Lalibela.
Eξακολουθεί να φιλοξενεί μια μεγάλη κοινότητα ιερέων και μοναχών, είναι ένας ζωντανός πνευματικός χώρος που προσελκύει πολλούς προσκυνητές για να γιορτάσουν τις μεγάλες εορτές της αιθιοπικής χριστιανοσύνης.
Οι εκκλησίες είναι οργανωμένες σε δυό ομάδες.
Η πρώτη, η βορειοδυτική, περιλαμβάνει 6 εκκλησίες.
Η δεύτερη, η νοτιοανατολική (και μάλλον λιγότερο ενδιαφέρουσα) περιλαμβάνει 4 εκκλησίες.
Λίγο μακρύτερα και στο τέλος της περιήγησης (ώστε να αναδεικνύεται κι από το φως του απογευματινού ήλιου) σαν το κερασάκι στην τούρτα, συναντήσαμε την μοναχική Bet Giyorgis που είναι η πλέον φωτογραφημένη εκκλησία, σχεδόν ταυτόσημη με την Lalibela.
Τη Βορειοδυτική ομάδα επισκεφθήκαμε το πρωί.
Ο ξεναγός μας έκανε μια σύντομη εισαγωγή στην ιστορία του χώρου πριν ξεκινήσουμε την περιήγηση. Εμείς σαν προκομένα μαθητούδια ρουφούσαμε κάθε πληροφορία, ο Γ. πάλι, με βαρύ κεφάλι, φύσαγε και ξεφύσαγε...
Ιδού μπροστά στα μάτια μας πρώτη πρώτη, η Bet Medhane Alem, η μεγαλύτερη μονολιθική εκκλησία του κόσμου, έκτασης 800 τετρ.μέτρων. με ύψος 11,5 μέτρα. Έχει κάτι από αρχαιοελληνικό κάλος μέσα στην απλότητά της με τις 36 κολώνες εξωτερικά κι άλλες τόσες εσωτερικά.
Το ευρύχωρο εσωτερικό λιτό και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Μέσω ενός μικρού τούνελ μπήκαμε σε μια περίκλειστη αυλή όπου δέσποζε η Bet Maryam. Μονολιθική κι αυτή αλλά μικρότερη της προηγούμενης.
Εδώ ξεκινάνε οι συμβολισμοί: η πρώτη σειρά με τα τρία παράθυρα συμβολίζει την Αγία Τριάδα, το επόμενο σε σχήμα σταυρού τη Σταύρωση. Στη τρίτη σειρά πάνω από το παράθυρο δεξια υπάρχει ένα μικρότερο. Συμβολίζει τον ληστή που μετανόησε και βρήκε τη λύτρωση. Αριστερά το ίδιο απεικονίζεται κάτω από το παράθυρο. Είναι ο ληστής που χλεύασε τον Εσταυρωμένο.
Η Bet Maryam θεωρείται ως η παλιότερη εκκλησία στη Lalibela.
Ενδιαφέρουσα είναι η ανάγλυφη απεικόνιση στο υπέρθυρο με δυο καβαλάρηδες να πολεμούν ένα δράκο.
To εσωτερικό έχει την πλουσιότερη, εντυπωσιακότερη και πιο περίτεχνη ανάγλυφη διακόσμηση απ’όσες είδαμε με αναπαραστάσεις του σταυρού της Lalibela, δικέφαλους αετούς μέχρι και το άστρο του Δαυίδ.
Οι τοιχογραφίες είναι παλιές και ξεφτίζουν στο πέρασμα του χρόνου. Κάποιες ξεφεύγουν από τα στερεότυπα καθώς απεικονίζουν ζώα.
Βόρεια και νότια της Bet Maryam, τα δύο μικροσκοπικά εκκλησάκια Bet Meskel & Bet Danaghel δεν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Στον περίβολο μοναχοί αδιατάραχτοι κάθονταν καταγής, με το βλέμμα αυστηρά προσηλωμένο στα ιερά κείμενα που σιγοψιθύριζαν.
Αφού διαβήκαμε μια μικρή πύλη με το καμπαναριό,
κι ανεβοκατεβήκαμε σκαλιά κι ισορροπώντας σε μικρές γέφυρες,
σ’ένα τρίτο μικροσκοπικό αίθριο συναντήσαμε τις δίδυμες εκκλησίες Debre Sina & Bet Golgotha και το παρεκκλήσιο Selassie. Όλες συνδέονται με διαδρόμους μεταξύ τους. Είναι από τους ιερότερους χώρους στη Lalibela και στην Bet Golgotha δεν επιτρέπεται η είσοδος σε γυναίκες.
Ο παπουτσο-φύλακας στην είσοδο του ναού
Εδώ βρίσκονται έξι ανάγλυφα αγίων σε φυσικό μέγεθος, κάτι ιδιαίτερο για την αιθιοπική εκκλησία που δίνει έμφαση κυρίως στην εικονογραφία.
Εδώ θεωρείται ότι βρίσκεται ο τάφος του Lalibela, αθέατος στα μάτια κοινών θνητών.
Ο ιερέας επιδόθηκε στη γνωστή παρουσίαση με πλήρη ιερατική αμφίεση υποδεικνύοντας και το πανεράκι για να αφήσεις τον οβολό σου.
Η πρωινή επίσκεψη είχε ολοκληρωθεί καθώς διαβαίναμε την μνημειακή πύλη του Τάφου του Αδάμ, που στα παλιότερα χρόνια σηματοδοτούσε και την είσοδο στην βορειοδυτική ομάδα των εκκλησιών.
Κοντά στις εκκλησίες, ένα γύρο έστεκαν τα παραδοσιακά, αλλά μουσειακά πλέον, διώροφα σπίτια κατασκευασμένα από την τοπική κόκκινη πέτρα, γνωστά ως Lasta Tukuls. Θλιβερό που η αισθητική του παρελθόντος έχει επισκιαστεί από την προχειρότητα και την κακογουστιά του παρόντος στη σύγχρονη Lalibela.
Διώρη ανάπαυλα καθώς ο χώρος έκλεινε για το μεσημέρι.
Ευκαιρία για μια μικρή βόλτα στη πόλη,
κι ένα διάλειμμα για παγωμένη μπύρα στο κοντινό εστιατόριο Seven Olives όπου τα γκρουπ των faranji είχαν κάνει κατάληψη.
Το μεσημεράκι κινήσαμε για την νοτιοανατολική ομάδα εκκλησιών.
Προσπεράσαμε χωρίς να επισκεφθούμε την Bet Gabriel-Rafael που έχει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον αλλά τελεί υπό αναστήλωση.
Ο ξεναγός μας οδήγησε μέσα από μια σειρά tukuls που σήμερα υπό υποτυπώδεις συνθήκες διαβιούν μοναχές.
Κατεβήκαμε λαξευτά σκλαιά, διαβήματα στενωπούς πριν φτάσουμε στη πρώτη εκκλησία την Bet Abba Libanos.
Ο θρύλος θέλει να έχει χτιστεί εν μία νυκτί από την σύζυγο του Lalibela με τη βοήθεια αγγέλων. Ημιμονολιθική, με την ιδιαιτερότητα ότι δεν συνδέεται με το βράχο σε κάποια από τις κάθετες πλευρές, αλλά από την ...οροφή. Αρχιτεκτονικά έχει ισχυρές επιρροές του Axθm όπως φαίνεται από τις αψίδες και τα σταυρόμορφα παράθυρα.
Η εντυπωσιακή εκκλησία Bet Emanuel με ύψος 12 μέτρα μας θύμισε εξωτερικά αρκετά το μοναστήρι Yemrehanna Kristos. Μόνο που λείπανε τα ξύλα. Οι ιστορικοί την θεωρούν ώς την πιο ραφιναρισμένη εκκλησιά της Lalibela ίσως γιατί ήταν ιδιωτική της βασιλικής οικογένειας.
Ακολούθησε ένα σκαμπανέβασμα μέσα από θεοσκότεινα τουνελ κι ανηφορικά σκαλοπάτια λαξεμένα στους βράχους
πριν βρεθούμε στην Bet Mercurios με μόνες αξιόλογες τις ξεφτισμένες τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.
Μέσα από τάφρους, περάσματα, ερείπια βγήκαμε στο ύπαιθρο
..καθ’oδόν για τη μαγευτικότερη εκκλησιά της Lalibela.
Την Bet Giyorgis.
Ο θρύλος θέλει ο Αϊ Γιώργης να ένοιωσε ξεχασμένος από τον βασιλιά Lalibela. Οι αρχάγγελοι, η Παρθένος, ο Χριστός είχαν εκκλησίες, αλλά προς τιμήν του τίποτα. Τόσο που πήρε τη κατάσταση στα χέρια του κι εμφανίστηκε αυτοπροσώπως στο βασιλιά εκφράζοντας το αίτημά του. Εκείνος ανταποκρίθηκε άμεσα χτίζοντας την πιο εκλεπτυσμένη εκκλησιά στη πόλη του. Ο Αι Γιώργης ενθουσιάστηκε από το αποτέλεσμα σε τέτοιο βαθμό που βιάβηκε καβαλάρης την είσοδο της εκκλησιάς αφήνοντας το αποτύπωμά του στο δάπεδο.
Ίδιο ενθουσιασμό θα δείξουν κι οι επισκέπτες. Η Bet Giyorgis είναι λαξεμένη 15 μέτρα κάτω από το επίπεδο του εδάφους σε σχήμα συμμετρικού σταυρού.
Αποχαιρετήσαμε το ξεναγό μας κι απολαύσαμε με το ραχάτι μας το μοναδικό θέαμα. Aυτό που σαν εικόνα κυριαρχεί στο μυαλό του επισκέπτη σαν φέρνει στο μυαλό του τη λέξη Lalibela.
Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο και γι’αλλη μια φορά η φύση μας αποζημίωσε μ’ενα πολύχρωμο καμβά στα χρώματα του δειλινού.
Το δείπνο έλαβε χώρα στο φουτουριστικό εστιατόριο που ακούει στο όνομα Ben Abeba και το διευθύνει μια καπάτσα Σκωτσέζα. Σαν διαστημικός σταθμός έμοιαζε, φωλιασμένος στη κορφή του λόφου, εντελώς παράταιρο, αλλά με μαγευτική θέα. Ο κακός χαμός από κόσμο, χρειαζόταν οπωσδήποτε κράτηση για να βρεις ένα τραπέζι.
Αλλοίμονο, παρά τις προσδοκίες το φαγητό δεν ήταν ανάλογο των προσδοκιών μας...
Last edited:
