Βιετνάμ Βιετνάμ - Η χρονιά της τίγρης – Ο εορτασμός του Tet

[babaduma]

Οι ιεροτελεστίες για το Tet ξεκινούν μια βδομάδα πριν την Πρωτοχρονιά. Την 23η μέρα του 12ου μήνα μια τελετή λαμβάνει χώρα στο σπίτι προς τιμήν των Tao Quan (οι Θεοί της Εστίας) όπου προσφέρονται φρέσκα φρούτα, μαγειρεμένα φαγητά, χάρτινα μοντέλα πελαργών, αλόγων, ενός αυτοκινήτου, ενός ζευγαριού από μπότες μανδαρίνου και ενός επισήμου τελετουργικού ενδύματος αλλά χωρίς παντελόνι.





Οι Βιετναμέζοι, με την έμφυτη αίσθηση του χιούμορ που διαθέτουν και τη διάθεση διακωμώδησης των ισχυρών, πιστεύουν, ή τουλάχιστον ισχυρίζονται ότι το κάνουν, ότι οι Tao Quan έκαψαν τα παντελόνια τους επειδή κάθονταν πολύ κοντά στην κουζίνα. Με ή χωρίς παντελόνια, έχει φτάσει η ώρα για τους Θεούς να επιστρέψουν στο Βασίλειο των Ουρανών και να παρουσιάσουν την ετήσια αναφορά τους, για τις Γήινες Υποθέσεις και τη Βιετναμέζικη Οικογένεια, στον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη – πριν επιστρέψουν στη γη την Παραμονή.



Ο θρύλος πίσω από τους Tao Quan έλκει την καταγωγή από την τραγική ιστορία ενός ξυλοκόπου και της γυναίκας του. Το ζευγάρι ζούσε σεμνά και ευτυχισμένα μαζί αλλά, με το διάβα του χρόνου, έχασαν την ευτυχία τους και ο γάμος παρέμενε άνευ απογόνων. Ο σύζυγος δυστυχούσε, άρχισε να πίνει πολύ και να κακομεταχειρίζεται τη γυναίκα του. Αυτή, όπως ήταν φυσικό, δεν τον άντεξε για πολύ, τον εγκατέλειψε και πήγε να βρεί την τύχη της μ’ έναν κυνηγό σ’ ένα γειτονικό χωριό, τον οποίο και παντρεύτηκε.

Μόνος και μετανοιωμένος ο ξυλοκόπος, μια μέρα αποφασίζει να πάει να τη βρεί για να απολογηθεί αλλά, λίγο μετά την άφιξή του στο σπίτι της, ο κυνηγός σκάει μύτη. Τι να κάνει, τι να κάνει η δόλια, πού να εξηγεί ότι δεν τρέχει τίποτα με τον πρώην, η παρεξήγηση ήταν σίγουρη, τον στριμώχνει στον αχυρώνα δίπλα στην κουζίνα – μια πόρτα χώρισμα. Ο κυνηγός κάπνιζε το θήραμα στην κουζίνα όταν μια σπίθα απ’ τη φωτιά πετάγεται και λαμπαδιάζει τον αχυρώνα. Αλλόφρων η δύστυχη γυναίκα ορμάει στον αχυρώνα να σώσει τον πρώην, ο νυν από πίσω να σώσει την ίδια, μπουρλότο και οι τρεις. Χαμός.



Η αφοσίωση της γυναίκας άγγιξε βαθιά τον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη στο Βασίλειο των Ουρανών και τους έκανε Θεούς. Τους ανέθεσε το καθήκον να επιβλέπουν την ευημερία του ανθρώπου από τη στρατηγική θέση της κουζίνας όπου, μέχρι σήμερα, τιμώνται ως οι Θεοί της Εστίας. Όταν παίρνουν το δρόμο για το εβδομαδιαίο ταξίδι τους στους Ουρανούς, οι Βιετναμέζοι πιστεύουν ότι τα σπίτια τους μένουν απροστάτευτα και ψάχνουν να βρουν τρόπους να προστατευτούν απέναντι στην πιθανή εισβολή των κακών πνευμάτων. Υψώνουν, λοιπόν, ένα Cay Neu (Δένδρο-Σήμα) από μπαμπού, ένα πολύ υψηλό κοντάρι χωρίς φύλλα, με ένα κομμάτι κίτρινου υφάσματος στην κορφή, μπροστά από το σπίτι.



Οι ρίζες αυτού του εθίμου φτάνουν μέχρι μια ιστορία, που χάνεται πίσω στο χρόνο, μέχρι τη γέννηση του Βιετναμέζικου έθνους, όταν αυτό βρισκόταν σε μόνιμη απειλή από μοχθηρά πνεύματα. Ο Βούδας τους λυπήθηκε και, μια μέρα, κατέβηκε απ’ τη Νιρβάνα για να τους επισκεφθεί. Αμέσως περικυκλώθηκε απ’ όλα τα είδη των δαιμόνων. Τότε τους πρόσφερε πολύτιμους λίθους, χρυσό κι ασήμι που έφερε μαζί του και, σαν αντάλλαγμα, ζήτησε ένα μικρό κομμάτι γης. Όταν οι δαίμονες ρώτησαν τον Βούδα την έκταση της γης που είχε στο μυαλό του, εκείνος τους είπε ότι θα ήταν τόσο μεγάλη όση θα μπορούσε να καλύψει ο μανδύας του. Η συμφωνία έκλεισε προς μεγάλη ικανοποίηση των δαιμόνων αλλά, όταν ο Βούδας έβγαλε τον μανδύα του και τον έριξε στο χώμα, αυτός κάλυψε μια έκταση τόσο μεγάλη και πλατιά όσο ολόκληρη η επικράτεια του Βιετνάμ! Τα διαόλια λυσσάξανε αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα: Η συμφωνία ήταν συμφωνία. Τότε ο Βούδας ορμήνεψε τους Βιετναμέζους: «Στο τέλος της χρονιάς, όταν προσκαλείτε τους προγόνους σας στις κατοικίες σας για το Tet, οι δαίμονες μπορεί ν’ ανακατευτούν μαζί τους. Θα πρέπει να υψώσετε ένα ψηλό κοντάρι από μπαμπού με μια σημαία με το έμβλημά μου μπροστά από το σπίτι σας, ώστε να τους εμποδίσετε να μπουν μέσα και να σας χαλάσουν τη χαρά του Tet και της συνάντησης με τους προγόνους σας».



Το έθιμο του Cay Neu παρατηρείται ακόμη και σήμερα σε κάποιες περιοχές στην εξοχή αλλά από τις πόλεις έχει σχεδόν εκλείψει όπου, ίσως, τα κοντάρια από μπαμπού έχουν αντικατασταθεί από τις κεραίες των τηλεοράσεων που εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό!





Ένα άλλο απαραίτητο χαρακτηριστικό του εορτασμού, ακόμη και για τις φτωχότερες οικογένειες, είναι τα κλαδιά της ανθισμένης ροδακινιάς.



Στη διάρκεια του Tet οι ανθοπώλες πλημμυρίζουν τους δρόμους του Ανόι με μιαν απίστευτη ποικιλία ανθέων.







Τα κόστος απόκτησης των κλαδιών της ανθισμένης ροδακινιάς μπορεί να φτάσει και στο ύψος ενός ή δύο μηνιαίων μισθών.





Στο Κεντρικό και Νότιο Βιετνάμ, στη Σαϊγκόν και στη Χουέ, τα κλαδιά με τα βαθιά ροζ άνθη της ροδακινιάς αντικαθιστώνται από τα Canh Mai, εκείνα με τα κίτρινα της βερικοκιάς.





Οι ρίζες αυτού του εθίμου βρίσκονται σ’ έναν παραδοσιακό μύθο που ισχυρίζεται ότι η ροδακινιά ανακαλύφθηκε πρώτα από τους Βιετναμέζους στα βουνά του Soc Son στο Βόρειο Βιετνάμ. Τότε ήταν ένα τεράστιο δέντρο, τόσο μεγάλο που μπορούσε να προσφέρει καταφύγιο στους καλοκάγαθους θεούς Tra και Uat Ly. Οι διάβολοι φοβόταν και τους δυό αυτούς θεούς αλλά και το δέντρο που τους παρείχε στέγη. Έτσι, όταν οι Θεοί της Εστίας και η Θεότητα της Γης βρίσκονται μακριά για την ετήσια αναφορά τους στον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη στον Ουρανό, οι Βιετναμέζοι έχουν διπλή προστασία: Μέσα στα σπίτια τους απ’ τα κλαδιά της βερικοκιάς ή της ροδακινιάς και έξω απ’ το Cay Neu.



Τέλος, «δια παν ενδεχόμενον» και για νά’ναι πλήρως καλυμμένοι από οποιαδήποτε εισβολή δαιμόνων ή υποχθόνιων κακών πνευμάτων, ειδικά την Παραμονή και την Πρωτοχρονιά, έχουν τα πυροτεχνήματα που θ’ απομακρύνουν τους διαβόητους διαβόλους Na A και τη τρομερή γυναίκα του που δεν αντέχουν το θόρυβο και το φώς.

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• …

  Go to chapter

  Go
• 12

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 6 of 12

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[babaduma]

Η χρονιά της τίγρης



Φέτος στο Βιετνάμ θα γιορτάσουν τη 14η Φεβρουαρίου με τη μεγαλύτερη μεγαλοπρέπεια από κάθε άλλη φορά. Όχι γιατί ξαφνικά λάτρεψαν τον Βαλεντίνο, τον άγιο των ανθοπωλών, αλλά γιατί η ημέρα αυτή, για το 2010, σηματοδοτεί την έναρξη του Νέου Σεληνιακού Έτους, τη χρονιά της τίγρης.

Το σεληνιακό ημερολόγιο χωρίζεται σε 12 μήνες των 29 ή 30 ημερών ο καθένας, με αποτέλεσμα αυτό να μην συμπίπτει με το ηλιακό ημερολόγιο και η έναρξη του νέου έτους να «πέφτει» σε διαφορετική ημερομηνία κάθε φορά.

Το Βιετνάμ έχει δεχθεί την επιρροή της Κίνας για πολλά χρόνια. Κατά συνέπεια, το Κινέζικο Νέο Έτος και το Tet, το Βιετναμέζικο Νέο Έτος παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες. Ο 12-ετής ζωδιακός κύκλος ακολουθεί τον αντίστοιχο Κινέζικο: Αρουραίος, Βούβαλος (Βόδι για τους Κινέζους), Τίγρη, Γάτα (Λαγός για τους Κινέζους), Δράκος, Φίδι, Κατσίκα, Πίθηκος, Κόκορας και Χοίρος.



Οι Βιετναμέζοι είναι πλήρως ενήμεροι των διαφόρων φάσεων της σελήνης και όλα τα γεγονότα προγραμματίζονται σύμφωνα με το σεληνιακό ημερολόγιο. Το Νέον Έτος ξεκινάει την πρώτη νύχτα της πρώτης νέας σελήνης μετά την είσοδο του Ηλίου στον αστερισμό του Αιγόκερω. Αυτό συμβαίνει μεταξύ 21 Ιανουαρίου και 19 Φεβρουαρίου στο ηλιακό ημερολόγιο.

Ακολουθεί ένας πίνακας με τις ημερομηνίες των Σεληνιακών Ετών μέχρι το 2020.

Έτος του/της… Γρηγοριανό Ημερολόγιο
Νερο-βούβαλου: 26 Ιανουαρίου 2009
Τίγρης: 14 Φεβρουαρίου 2010
Γάτας: 03 Φεβρουαρίου 2011
Δράκου: 23 Ιανουαρίου 2012
Φιδιού: 10 Φεβρουαρίου 2013
Αλόγου: 31 Ιανουαρίου 2014
Κατσίκας: 19 Φεβρουαρίου 2015
Πιθήκου: 08 Φεβρουαρίου 2016
Κόκορα: 28 Ιανουαρίου 2017
Σκύλου: 16 Φεβρουαρίου 2018
Χοίρου: 05 Φεβρουαρίου 2019
Αρουραίου: 25 Ιανουαρίου 2020

 

[babaduma]

Tet Nguyen Dan



«Tet» είναι παραφθορά της λέξης «Tiet» που σημαίνει γιορτή. Το πλήρες όνομα «Tet Nguyen Dan» σημαίνει «Γιορτή του Πρωινού της Πρώτης Μέρας της νέας περιόδου». Το Tet συμβολίζει την αρχή μιας νέας χρονιάς στο σεληνιακό ημερολόγιο και την αρχή της άνοιξης.







Πρόκειται για την πιο σημαντική γιορτή του Βιετνάμ και τη γιορτή που τιμά περισσότερο ο κόσμος. Αποτελεί μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να αφιερώσουν όλες τις δυνάμεις και την ενέργειά τους να προετοιμαστούν γι αυτήν, να «φάνε» και να βγουν όλοι έξω να διασκεδάσουν και να συμμετάσχουν σε όλες τις εκδηλώσεις που σχετίζονται μ’ αυτήν.

 

[babaduma]

Μ’ ανοιχτή καρδιά και μυαλό



Το Tet είναι η μοναδική περίοδος του έτους που η συνήθως διακριτική κοινωνία του Βιετνάμ ανοίγει την καρδιά της, το μυαλό της και τις μαγειρικές της ικανότητες για να τις δουν όλοι. Ενσωματωμένο μέσα στην ιεροτελεστία και την ουσία βρίσκεται όλο το φάσμα της Βιετναμέζικης μυθολογίας, ολόκληρη η έννοια της θέσης του ατόμου μέσα στην οικογένεια, το σύμπαν και σε σχέση με τους προγόνους, τους νεκρούς και τα πνεύματα. Είναι ένα συναρπαστικό μείγμα Βουδισμού, Ταοϊσμού, Κομφουκιανισμού, των τριών θρησκευτικών ρευμάτων που έχουν συνδυασθεί με τις αρχικές ανιμιστικές αντιλήψεις και τη λατρεία των προγόνων, για ν’ αποτελέσουν τη μοναδική θρησκευτική αντίληψη που ακολουθούν οι σημερινοί Βιετναμέζοι.



Το Tet είναι, επίσης, η ετήσια έκρηξη ενός λανθάνοντος και βαθέος ρομαντισμού που έχει αναπτυχθεί σε μια τραχιά και όμορφη χώρα δια μέσου των αιώνων και αιματηρών αγώνων. Ένας Βιετναμέζος μπορεί να είναι Μαρξιστής, υπαρξιστής, καπιταλιστής, αγνωστικιστής ή οτιδήποτε επιλέξει να είναι για τον υπόλοιπο χρόνο. Αλλά, στο Tet, θα επιστρέψει στην αληθινή του φύση. Τότε είναι η ευκαιρία για να βυθιστεί στο παραδοσιακό και εθνικό του περιβάλλον και να γεμίσει ξανά με την απαραίτητη πνευματική ενέργεια που χρειάζεται για να βρίσκεται σ’ ετοιμότητα μπροστά στις καθημερινές κακουχίες του έτους που έρχεται.

 

[babaduma]

Ταξίδι στο παρελθόν



Στα ιστορικά αρχεία του Βιετνάμ δεν υπάρχει καμμία αναφορά στην ημέρα που για πρώτη φορά γιορτάστηκε το Tet. Είναι, όμως, γενικώς αποδεκτό ότι είναι τόσο παλιό όσο και το έθνος το ίδιο. Την εποχή των αυτοκρατόρων όλοι το γιορτάζανε, άρχοντες και πλήθος.



Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Ly (11ος – 13ος αιώνας), ο αυτοκράτορας έπρεπε να παρακολουθήσει τον ετήσιο διαγωνισμό λεμβοδρομίας στον Κόκκινο Ποταμό που ανέβαινε τον ποταμό καθώς το αυτοκρατορικό γαλλιόνι γλιστρούσε νότια προς το Ανόι. Στο τέλος της μέρας έρχονταν τα Βουδιστικά πρόσφορα στον 7όροφο πύργο του Doan Mon (την Μεγαλοπρεπή Πύλη) κι ακολουθούσε δείπνο με την αυλή του, τους συμβουλάτορες, τους ποιητές και τους λόγιους της επικράτειας.



Το τυπικό άλλαξε λιγάκι κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Tran (13ος – 15ος αιώνας) όταν, η αυγή του Νέου Έτους έβρισκε τον αυτοκράτορα στο Vinh Tho Dien (Το Παλάτι της Καλής Φήμης και Μακροημέρευσης) όπου δέχονταν τους χαιρετισμούς του διαδόχου και των μανδαρίνων.



Την προηγουμένη, ο ίδιος και το περιβάλλον του παρακολουθούσαν παράσταση στο Εθνικό Θέατρο όπου τους διασκέδαζαν οι κωμωδοί.



(Το Εθνικό Θέατρο στη Hue)

Την Παραμονή, ο Αυτοκράτορας απέδιδε τιμές στους προγόνους του στο Truong Xuan Cung (Το Παλάτι της Αιώνιας Άνοιξης). Οι ίδιες ιεροτελεστίες λάβαιναν χώρα για όλους τους Βιετναμέζους μονάρχες μέχρι τον Αύγουστο του 1945, όταν ο τελευταίος αυτοκράτορας Bao Dai της δυναστείας των Nguyen (1802-1945) παραιτήθηκε υπέρ του προέδρου Ho Chi Minh της Δημοκρατικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ.



(Επίσημη τελετή το 1930)



(Το παλάτι του τελευταίου αυτοκράτορα Bao Dai στην Dalat)

 

[babaduma]

Οι μύθοι και οι θρύλοι



Οι ιεροτελεστίες για το Tet ξεκινούν μια βδομάδα πριν την Πρωτοχρονιά. Την 23η μέρα του 12ου μήνα μια τελετή λαμβάνει χώρα στο σπίτι προς τιμήν των Tao Quan (οι Θεοί της Εστίας) όπου προσφέρονται φρέσκα φρούτα, μαγειρεμένα φαγητά, χάρτινα μοντέλα πελαργών, αλόγων, ενός αυτοκινήτου, ενός ζευγαριού από μπότες μανδαρίνου και ενός επισήμου τελετουργικού ενδύματος αλλά χωρίς παντελόνι.





Οι Βιετναμέζοι, με την έμφυτη αίσθηση του χιούμορ που διαθέτουν και τη διάθεση διακωμώδησης των ισχυρών, πιστεύουν, ή τουλάχιστον ισχυρίζονται ότι το κάνουν, ότι οι Tao Quan έκαψαν τα παντελόνια τους επειδή κάθονταν πολύ κοντά στην κουζίνα. Με ή χωρίς παντελόνια, έχει φτάσει η ώρα για τους Θεούς να επιστρέψουν στο Βασίλειο των Ουρανών και να παρουσιάσουν την ετήσια αναφορά τους, για τις Γήινες Υποθέσεις και τη Βιετναμέζικη Οικογένεια, στον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη – πριν επιστρέψουν στη γη την Παραμονή.



Ο θρύλος πίσω από τους Tao Quan έλκει την καταγωγή από την τραγική ιστορία ενός ξυλοκόπου και της γυναίκας του. Το ζευγάρι ζούσε σεμνά και ευτυχισμένα μαζί αλλά, με το διάβα του χρόνου, έχασαν την ευτυχία τους και ο γάμος παρέμενε άνευ απογόνων. Ο σύζυγος δυστυχούσε, άρχισε να πίνει πολύ και να κακομεταχειρίζεται τη γυναίκα του. Αυτή, όπως ήταν φυσικό, δεν τον άντεξε για πολύ, τον εγκατέλειψε και πήγε να βρεί την τύχη της μ’ έναν κυνηγό σ’ ένα γειτονικό χωριό, τον οποίο και παντρεύτηκε.

Μόνος και μετανοιωμένος ο ξυλοκόπος, μια μέρα αποφασίζει να πάει να τη βρεί για να απολογηθεί αλλά, λίγο μετά την άφιξή του στο σπίτι της, ο κυνηγός σκάει μύτη. Τι να κάνει, τι να κάνει η δόλια, πού να εξηγεί ότι δεν τρέχει τίποτα με τον πρώην, η παρεξήγηση ήταν σίγουρη, τον στριμώχνει στον αχυρώνα δίπλα στην κουζίνα – μια πόρτα χώρισμα. Ο κυνηγός κάπνιζε το θήραμα στην κουζίνα όταν μια σπίθα απ’ τη φωτιά πετάγεται και λαμπαδιάζει τον αχυρώνα. Αλλόφρων η δύστυχη γυναίκα ορμάει στον αχυρώνα να σώσει τον πρώην, ο νυν από πίσω να σώσει την ίδια, μπουρλότο και οι τρεις. Χαμός.



Η αφοσίωση της γυναίκας άγγιξε βαθιά τον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη στο Βασίλειο των Ουρανών και τους έκανε Θεούς. Τους ανέθεσε το καθήκον να επιβλέπουν την ευημερία του ανθρώπου από τη στρατηγική θέση της κουζίνας όπου, μέχρι σήμερα, τιμώνται ως οι Θεοί της Εστίας. Όταν παίρνουν το δρόμο για το εβδομαδιαίο ταξίδι τους στους Ουρανούς, οι Βιετναμέζοι πιστεύουν ότι τα σπίτια τους μένουν απροστάτευτα και ψάχνουν να βρουν τρόπους να προστατευτούν απέναντι στην πιθανή εισβολή των κακών πνευμάτων. Υψώνουν, λοιπόν, ένα Cay Neu (Δένδρο-Σήμα) από μπαμπού, ένα πολύ υψηλό κοντάρι χωρίς φύλλα, με ένα κομμάτι κίτρινου υφάσματος στην κορφή, μπροστά από το σπίτι.



Οι ρίζες αυτού του εθίμου φτάνουν μέχρι μια ιστορία, που χάνεται πίσω στο χρόνο, μέχρι τη γέννηση του Βιετναμέζικου έθνους, όταν αυτό βρισκόταν σε μόνιμη απειλή από μοχθηρά πνεύματα. Ο Βούδας τους λυπήθηκε και, μια μέρα, κατέβηκε απ’ τη Νιρβάνα για να τους επισκεφθεί. Αμέσως περικυκλώθηκε απ’ όλα τα είδη των δαιμόνων. Τότε τους πρόσφερε πολύτιμους λίθους, χρυσό κι ασήμι που έφερε μαζί του και, σαν αντάλλαγμα, ζήτησε ένα μικρό κομμάτι γης. Όταν οι δαίμονες ρώτησαν τον Βούδα την έκταση της γης που είχε στο μυαλό του, εκείνος τους είπε ότι θα ήταν τόσο μεγάλη όση θα μπορούσε να καλύψει ο μανδύας του. Η συμφωνία έκλεισε προς μεγάλη ικανοποίηση των δαιμόνων αλλά, όταν ο Βούδας έβγαλε τον μανδύα του και τον έριξε στο χώμα, αυτός κάλυψε μια έκταση τόσο μεγάλη και πλατιά όσο ολόκληρη η επικράτεια του Βιετνάμ! Τα διαόλια λυσσάξανε αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα: Η συμφωνία ήταν συμφωνία. Τότε ο Βούδας ορμήνεψε τους Βιετναμέζους: «Στο τέλος της χρονιάς, όταν προσκαλείτε τους προγόνους σας στις κατοικίες σας για το Tet, οι δαίμονες μπορεί ν’ ανακατευτούν μαζί τους. Θα πρέπει να υψώσετε ένα ψηλό κοντάρι από μπαμπού με μια σημαία με το έμβλημά μου μπροστά από το σπίτι σας, ώστε να τους εμποδίσετε να μπουν μέσα και να σας χαλάσουν τη χαρά του Tet και της συνάντησης με τους προγόνους σας».



Το έθιμο του Cay Neu παρατηρείται ακόμη και σήμερα σε κάποιες περιοχές στην εξοχή αλλά από τις πόλεις έχει σχεδόν εκλείψει όπου, ίσως, τα κοντάρια από μπαμπού έχουν αντικατασταθεί από τις κεραίες των τηλεοράσεων που εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό!





Ένα άλλο απαραίτητο χαρακτηριστικό του εορτασμού, ακόμη και για τις φτωχότερες οικογένειες, είναι τα κλαδιά της ανθισμένης ροδακινιάς.



Στη διάρκεια του Tet οι ανθοπώλες πλημμυρίζουν τους δρόμους του Ανόι με μιαν απίστευτη ποικιλία ανθέων.







Τα κόστος απόκτησης των κλαδιών της ανθισμένης ροδακινιάς μπορεί να φτάσει και στο ύψος ενός ή δύο μηνιαίων μισθών.





Στο Κεντρικό και Νότιο Βιετνάμ, στη Σαϊγκόν και στη Χουέ, τα κλαδιά με τα βαθιά ροζ άνθη της ροδακινιάς αντικαθιστώνται από τα Canh Mai, εκείνα με τα κίτρινα της βερικοκιάς.





Οι ρίζες αυτού του εθίμου βρίσκονται σ’ έναν παραδοσιακό μύθο που ισχυρίζεται ότι η ροδακινιά ανακαλύφθηκε πρώτα από τους Βιετναμέζους στα βουνά του Soc Son στο Βόρειο Βιετνάμ. Τότε ήταν ένα τεράστιο δέντρο, τόσο μεγάλο που μπορούσε να προσφέρει καταφύγιο στους καλοκάγαθους θεούς Tra και Uat Ly. Οι διάβολοι φοβόταν και τους δυό αυτούς θεούς αλλά και το δέντρο που τους παρείχε στέγη. Έτσι, όταν οι Θεοί της Εστίας και η Θεότητα της Γης βρίσκονται μακριά για την ετήσια αναφορά τους στον Αυτοκράτορα του Νεφρίτη στον Ουρανό, οι Βιετναμέζοι έχουν διπλή προστασία: Μέσα στα σπίτια τους απ’ τα κλαδιά της βερικοκιάς ή της ροδακινιάς και έξω απ’ το Cay Neu.



Τέλος, «δια παν ενδεχόμενον» και για νά’ναι πλήρως καλυμμένοι από οποιαδήποτε εισβολή δαιμόνων ή υποχθόνιων κακών πνευμάτων, ειδικά την Παραμονή και την Πρωτοχρονιά, έχουν τα πυροτεχνήματα που θ’ απομακρύνουν τους διαβόητους διαβόλους Na A και τη τρομερή γυναίκα του που δεν αντέχουν το θόρυβο και το φώς.

 

[babaduma]

Οι προετοιμασίες της γιορτής



Αφού, λοιπόν, έλαβαν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία τους από κάθε επιβουλή, οι άνθρωποι μπορούν πια με κάθε ηρεμία να περιμένουν τον ερχομό της Άνοιξης.



Οι οικογένειες εξοικονομούν χρήματα, αποθηκεύουν τρόφιμα και κάνουν τα σχέδιά τους πολύ καιρό πριν από τη μεγαλύτερη γιορτή του Βιετνάμ. Έχει πολύ μεγάλη σημασία γι αυτούς ν’ αρχίσουν τη Νέα Χρονιά όπως πρέπει. Αγοράζουν καινούργια ρούχα, βάφουν και καθαρίζουν τα σπίτια τους, μαγειρεύουν για 3 μέρες, πληρώνουν όλα τους τα χρέη και κάνουν ότι χρειάζεται για ν’ απαλλαγούν από τα άσχημα συναισθήματα. Καθαριότητα δεν γίνεται στη διάρκεια του Tet γιατί κανείς δε θέλει να «σκουπίσει» έξω απ’ το σπίτι τον Than Tai, τον Θεό του Πλούτου, που μπορεί να βρίσκεται μέσα.



Έχει μεγάλη σημασία να μη βρίζουν καθόλου ή να θυμώνουν, να προσέχουν μη σπάσουν κανένα γυαλί καθώς όλα αυτά διαταράσσουν την ηρεμία και προκαλούν τις κατάρες των κακών πνευμάτων. Επίσης, εργασίες όπως σκάψιμο και άντληση νερού δεν επιτρέπονται ώστε να δοθεί η δυνατότητα στη γη και στο νερό να απολαύσουν τη γιορτή.

Οι χώροι των αγορών παρουσιάζουν μεγάλη δραστηριότητα.













Στα σπίτια καίνε θυμιάματα. Το Κόκκινο χρώμα, που συμβολίζει την καλοτυχία και την ευτυχία, βρίσκεται παντού. Χαρτοπαιξία (το εθνικό σπορ του Βιετνάμ) παντού στους δρόμους, στα σπίτια, στα αυτοκίνητα. Αν κάποιος κερδίσει, θεωρείται ότι θα έχει καλή τύχη στα χαρτιά για όλο το χρόνο. Αν κάποιος χάσει, τότε θα’χει τύχη σε άλλους τομείς.

Χοροί δράκων το βράδυ.



Η τροφή είναι άφθονη, τα σπίτια στολισμένα, τα πάρκα γεμάτα πλήθη ανθρώπων ντυμένων στα γιορτινά τους που για 3 μέρες βιώνουν την τέλεια γιορτή.

 

[babaduma]

Η γιορτή



Η πρώτη μέρα είναι πάντοτε αφιερωμένη στη λατρεία των προγόνων τους οποίους τελετουργικά υποδέχονται πίσω από τους Ουρανούς την Παραμονή κατά τη διάρκεια του Giao Τhua, τη μετάβαση απ’ τον παλιό στον νέο χρόνο. Γι αυτό το λόγο, βωμοί στο σπίτι διακοσμούνται με θυμίαμα, άνθη και φωτογραφίες νεκρών συγγενών. Ένας δίσκος γεμάτος με φρούτα, νομίσματα κι ένα ψηλό βάζο με μπουμπούκια τοποθετούνται μπροστά απ’ τον βωμό, συμβολίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την καλή τύχη και ευμάρεια.





Περίτεχνα προετοιμασμένες τροφές προσφέρονται στο βωμό μαζί με το θυμίαμα του καιόμενου σανταλόξυλου και του thai tien, του αρώματος ενός λευκού νάρκισσου που ανθίζει αυτές τις μέρες.



Τα μεσάνυχτα της τελευταίας μέρας του παλιού χρόνου, όλα τα ανθρώπινα προβλήματα, οι γήινες έγνοιες, οι πόλεμοι, οι επαναστάσεις, οι πολιτικές ίντριγκες και οι εμπορικές συναλλαγές αφήνονται πίσω. Μια προσωρινή γενική ανακωχή κηρύσσεται μεταξύ των ανθρώπων και των πνευμάτων.











Όλες οι δραστηριότητες, όλα τα γεγονότα – ευχάριστα ή δυσάρεστα – της πρώτης μέρας, πιστεύεται ότι θα επηρεάσουν τη διαδρομή του ατόμου στον χρόνο που αρχίζει. Ο πρώτος ήχος που θα ακουσθεί στη νέα χρονιά είναι ιδιαίτερα σημαντικός κι όλοι προσπαθούν να τον διακρίνουν μέσ’ από τους ήχους των πυροτεχνημάτων. Το κακάρισμα του κόκορα σηματοδοτεί σκληρή δουλειά και κακή σοδειά. Η βύθιση ενός βούβαλου στο νερό προαγγέλλει μόχθο και ιδρώτα και το γαύγισμα ενός σκύλου σημαίνει πίστη και σιγουριά. Χειρότερη όλων είναι η κραυγή της κουκουβάγιας, προειδοποίηση για επερχόμενη επιδημία και θεομηνία για ολόκληρη την κοινότητα.

Το Tet είναι η γιορτή των επισκέψεων στις οικογένειες και στους φίλους. Ο πρώτος επισκέπτης σ’ ένα σπίτι είναι πολύ σημαντικός. Αν αυτός είναι πλούσιος, επιφανής ή ευτυχισμένος, τότε η οικογένεια θα είναι τυχερή για όλο το χρόνο. Συνήθως, βέβαια, είναι συγγενής, ωστόσο μερικές φορές, μπορεί να προσκαλέσουν ειδικά, με διακριτικό τρόπο, κάποιον που πιστεύουν ότι θα τους φέρει τύχη. Ωστόσο, αυτοί που δε θέλουν να προκαλέσουν την τύχη τους, θα φύγουν απ’ το σπίτι τα μεσάνυχτα και θα επιστρέψουν ένα λεπτό αργότερα! Η πρώτη μέρα του Tet είναι αφιερωμένη στις επισκέψεις στην οικογένεια και στους συγγενείς.

Ο συγχρονισμός του Xuat Hanh (Τελετή της Εξόδου) που συνήθως λαμβάνει χώρα τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς ή τη δεύτερη μέρα της γιορτής, επιλέγεται προσεκτικά για μια ώρα ευνοϊκή σε σχέση με τη ημερομηνία γέννησης του καθενός.



Οι νέοι και οι νέες πηγαίνουν σε κάποιο κοντινό πάρκο ή δασάκι για να μαζέψουν loc, κλαδιά με νέα φύλλα που συμβολίζουν την ελπίδα και την καλή τύχη.



Κατά τη διάρκεια του «Περιπάτου της Άνοιξης» ελπίζουν να συναντήσουν το πρόσωπο των ονείρων τους και, επιστρέφοντας στο σπίτι, να συνθέσουν το πρώτο ποίημα του έτους, πάνω σ’ έναν πάπυρο διακοσμημένο με άνθη γύρω-γύρω. Μ’ αυτήν τη χειρονομία, πράττουν το τελετουργικό του Khai But (Το Άνοιγμα της Πένας), μιας από τις πιο ιερές τελετές του Νέου Έτους για τους ποιητές και τους διανοούμενους.



Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του εορτασμού αποτελεί το Cau Doi, παράλληλες φράσεις γραμμένες με μαύρους παραδοσιακούς κινέζικους χαρακτήρες πάνω σε κόκκινο χαρτί ή λατινοποιημένους Βιετναμέζικους, με τρόπο όμως που να μοιάζουν με κινέζικη καλλιγραφία.



Αυτά κρεμιούνται στο κέντρο του σπιτιού σαν καλές ευχές για τη νέα χρονιά.



Σε πολλές οικογένειες, αφού τυλιχτούν προσεκτικά τα χρηματικά δώρα με κόκκινο περιτύλιγμα, και γίνει η ανταλλαγή των δώρων, η παράδοση απαιτεί ο πατέρας να διαβάσει στα παιδιά το tu vi (ωροσκόπιο) τους, με την ελπίδα να δει σ’ αυτά ένα ευοίωνο μέλλον για τη χρονιά που μόλις έφτασε.



Η δεύτερη μέρα είναι για τους σπέσιαλ καλεσμένους και τους πολύ στενούς φίλους. Αρνητικές συζητήσεις απαγορεύονται, οι καυγάδες είναι ταμπού. Όταν φεύγουν οι επισκέπτες, αποχαιρετούν την οικογένεια με κάτι σαν «Σας εύχομαι το χρήμα να μπαίνει σ’ αυτό το σπίτι σαν το νερό και να βγαίνει σαν τη χελώνα»!

Την τρίτη μέρα η οικογένεια κατευοδώνει τους προγόνους και επισκέπτεται τα κοιμητήρια. Θυμιάματα και στους τάφους, λουλούδια και κεριά. Πολλοί βουδιστές πηγαίνουν στην αγαπημένη τους παγόδα να προσευχηθούν για καλή νέα χρονιά. Οι καθολικοί πηγαίνουν στην προ-μεσονύκτια λειτουργία. Αυτή είναι και η μέρα που θα επισκεφθούν τους δασκάλους, επαγγελματικούς συνεργάτες, κλπ.

 

[babaduma]

Όλοι έχουν γενέθλια!

Το Tet, όμως, δε σηματοδοτεί μόνο την έναρξη του Νέου Έτους. Αποτελεί και τη μέρα γενεθλίων του κάθε Βιετναμέζου! Κι αυτό γιατί δεν γνωρίζουν την ακριβή μέρα της γέννησής τους. Ένα μωρό γίνεται ενός έτους την ημέρα του Tet, ανεξαρτήτως του πότε έχει γεννηθεί τον προηγούμενο χρόνο. Τα παιδιά λένε ότι γεννήθηκαν τη χρονιά του ζώου που συμβόλιζε εκείνο το σεληνιακό έτος. Την «Πρωτοχρονιά» οι ενήλικες συγχαίρουν τα παιδιά που μεγάλωσαν ένα χρόνο και τους κάνουν δώρο κόκκινους φακέλους με «Τυχερά Χρήματα» ή li xi.





Αυτούς τους φακέλους τους δίνουν οι γονείς, τ’ αδέλφια, οι συγγενείς και οι στενοί φίλοι.



Οι οικογένειες διαλέγουν ένα δέντρο του Tet ή ένα tac, που δεν είναι τίποτ’ άλλο από ένα δεντράκι kumquat, όχι ψηλότερο από ένα μέτρο, για να στολίσουν το σπίτι τους.
Πρέπει να επιλεγεί με ιδιαίτερη προσοχή στο συμμετρικό του σχήμα, στα φύλλα και στο χρώμα και σχήμα των καρπών.



Πρέπει, επίσης, να είναι κλαδεμένο με ακρίβεια ώστε να αναδεικνύει τα ώριμα πορτοκαλιά φρούτα με τη λεπτή και απαλή φλούδα ώστε να λάμπουν σαν μικροί ήλιοι ή χρυσά νομίσματα την Πρώτη Μέρα. Αλλά, πρέπει να υπάρχουν και καρποί που είναι ακόμη πράσινοι και θα ωριμάσουν αργότερα. Αυτό αντιπροσωπεύει την ευχή ο πλούτος να έλθει τώρα αλλά και στο μέλλον. Όσο πιο πολλά φρούτα έχει το δέντρο, τόσο πιο τυχερή η οικογένεια. Τα φύλλα πρέπει να είναι πυκνά και σκουροπράσινα, αλλά πρέπει να υπάρχουν και νεαροί βλαστοί.



Οι καρποί αντιπροσωπεύουν τους παππούδες, τα λουλούδια τους γονείς, τα μπουμπούκια τα παιδιά και τα νεαρά ανοιχτοπράσινα φυλλαράκια τα εγγόνια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το δέντρο συμβολίζει όλες τις γενεές. Οι επισκέπτες χαϊδεύουν τα νεαρά φύλλα που είναι έτοιμα ν’ ανθίσουν και συγχαίρουν τους οικοδεσπότες που διάλεξαν το δέντρο τους τόσο προσεκτικά.

Οι ευχετήριες κάρτες και τα σύμβολα της καλής τύχης διακοσμούν τα δέντρα του Tet.

 

[babaduma]

Η μαγειρική του Tet



Η τροφή παίζει σημαντικό ρόλο στον εορτασμό του Tet. Είναι οι μέρες της υπερβολής, δεν έχει γιορτάσει κάποιος αν δεν έχει «σκάσει» στο φαΐ! Την πρώτη μέρα, ένα «συμπόσιο» ολόκληρο ετοιμάζεται: Βραστός κόκορας, «κολλώδες» (sticky) ρύζι, μια ειδική σούπα με καθαρά vermicelli ζυμαρικά, φύτρες μπαμπού, χοιρινό βρασμένο και 3 ή 5 αυγά πάπιας αποτελούν την προσφορά στους προγόνους που έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους.







Αυτό το «κολλώδες» ρύζι, καθώς και αλάτι προσφέρονται, επίσης, στους δρόμους σε οποιοδήποτε πεινασμένο φάντασμα που μπορεί να περιπλανιέται στη γειτονιά.

Ένα παραδοσιακό έδεσμα είναι το Bahn Chung (κέικ της Γης), που φτιάχνεται με ρύζι, φασόλια και χοιρινό.









Όταν ένα καρπούζι «σφάζεται», πιστεύουν ότι όσο πιο κόκκινο είναι το εσωτερικό του, τόσο πιο τυχερή θα είναι η φαμίλια. Άλλα διαφορετικά γλυκά και πιάτα έχουν σαν βάση την καρύδα.



Την τρίτη μέρα, άλλο συμπόσιο, πάλι με κόκορα, πάλι για τους προγόνους, αυτή τη φορά όμως για κατευόδιο στην επιστροφή τους στις ουράνιες κατοικίες τους.

 

[babaduma]

Τα μεθεόρτια

Η τέταρτη μέρα είναι, συνήθως, η μέρα του Khai An, του «Ανοίγματος της Σφραγίδας», όταν οι κυβερνητικές υπηρεσίες ξανανοίγουν. Οι άνθρωποι, βέβαια, δεν έχουν και ιδιαίτερη διάθεση για εργασία! Προτιμούν να περάσουν το χρόνο τους με τους συναδέλφους και φίλους τους, πίνοντας τσάι και κουβεντιάζοντας για τα πολλά φεστιβάλ που θα ακολουθήσουν κατά τις πρώτες εβδομάδες των επόμενων μηνών.

Την έβδομη μέρα, το Cay Neu αποκαθηλώνεται καθώς οι Tao Quan και όλα τα καλόψυχα πνεύματα έχουν επιστρέψει στη γη για να περιφρουρήσουν τη μοίρα του ανθρωπίνου γένους και του Βιετναμέζικου λαού.

Ο τελετουργικός εορτασμός του Tet με τα λουλούδια και τα ειδικά φαγητά έχει τελειώσει και παραχωρεί τη θέση του στο Tet της διασκέδασης και του γλεντιού. Εκθέσεις και φεστιβάλ κάθε είδους διοργανώνονται σ’ όλη τη χώρα και ειδικά στο Βόρειο Βιετνάμ, μέχρι το τέλος του τρίτου μήνα που σηματοδοτεί την έναρξη του καλοκαιριού.

Ένα ελάχιστο 2 εβδομάδων απαιτείται για να «φάει» κανείς το Tet με τους Βιετναμέζους: 3 μέρες στη Σαϊγκόν για να παρακολουθήσει την ξέφρενη και χαρούμενη προετοιμασία των κατοίκων, 4 μέρες στη Χουέ για το παραδοσιακό Tet και 7 μέρες στο Ανόι για τους μετά-Tet πανηγυρισμούς και ενδιαφέρουσες εκθέσεις.

 

[marydim]

Μπράβο, Μπράβο, Μπράβο!!!