Ρωσία Ζώντας το παιδικό μου όνειρο με τον Υπερσιβηρικό

jahlive1985

Member
Μηνύματα
80
Likes
247
Επόμενο Ταξίδι
Μαδαγασκάρη
Ονειρεμένο Ταξίδι
Περού

Καλησπέρα σε όλους και καλό φθινόπωρο. Ονομάζομαι Θάνος και αν και είμαι αρκετά χρόνια μέλος του travelstories, είναι η πρώτη φορά που μοιράζομαι τις εντυπώσεις μου για έναν βασικό λόγο. Στο διαδίκτυο υπάρχουν απειροελάχιστα άρθρα Ελλήνων για το συγκεκριμένο ταξίδι και κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τα βρήκαμε αρκετά σκούρα στον προγραμματισμό, στο τί να δούμε, πόσο καιρό να μείνουμε σε κάθε στάση και το κυριότερο ποια διαδρομή του σιδηροδρομικού δικτύου της Ασίας να επιλέξουμε ανάλογα με τις μέρες που είχαμε. Υπήρχαν αρκετές πληροφορίες βέβαια σε ιστοσελίδες του εξωτερικού, αλλά για μένα είναι πολύ πιο ξεκούραστο να φτιάχνω ένα ζεστό καφεδάκι, να κάθομαι μπροστά στην οθόνη και να απολαμβάνω να διαβάζω ιστορίες γραμμένες στη μητρική μου… Όλες αυτές οι δυσκολίες σε συνδυασμό με την αδυναμία (άρνηση?, αδιαφορία?) των ντόπιων να μιλήσουν Αγγλικά, κατέστησαν το ταξίδι δύσκολο, περιπετειώδες, άγριο μα παράλληλα μοναδικό.
Θεώρησα λοιπόν χρέος μου να κάτσω να σας αραδιάσω ορισμένες σειρές για ένα τέτοιο ταξίδι εμπεριέχοντας περισσότερο χρήσιμες και καίριες πληροφορίες για οποιονδήποτε θέλει να το δοκιμάσει, παρά να σας αφηγηθώ με κουραστικές λεπτομέρειες τί κάναμε κάθε λεπτό εκεί (μόνο όπου χρειάζεται :D ).
Μία μίνι εισαγωγή
Ο Υπερσιβηρικός για μένα ήταν ένα όνειρο ζωής. Μια θεία μου το είχε τάξει κάποτε, και από τότε είχε καρφωθεί στο μυαλό μου. Βέβαια τώρα που το έζησα κατάλαβα γιατί η θεία δεν κράτησε ποτέ την υπόσχεσή της. Το κόστος είναι αρκετά τσουχτερό και βεβαίως δεν είναι ταξίδι για ανθρώπους κάποιας ηλικίας. Οπότε με το που γύρισα στην Ελλάδα πρότεινα στη θεία να πεταχτεί μέχρι τη Ρώμη καλύτερα. Ήμουν ακόμα στρατό λοιπόν, στην τιμημένη Σαμοθράκη (που να καταστραφεί το στρατόπεδο εκεί…) και σκάει τηλέφωνο από τα 2 μου φιλαράκια που τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει και γυρνάνε τον κόσμο.
-Τι λες για Υπερσιβηρικό φέτος?
-Ρε μάγκες με δουλεύετε? Είμαι σκοπιά και δεν πρέπει να κάνετε τέτοια αστεία.
-Όχι σοβαρά μιλάμε.
-Πότε παίρνεις άδεια για να αρχίσουμε να το οργανώνουμε?

Σκέφτομαι να πυροβολήσω στον αέρα αλλά ευτυχώς συγκρατήθηκα γιατί αν το είχα κάνει δε νομίζω να πήγαινα το ταξίδι ποτέ στη ζωή μου.
-Μάγκες έρχομαι σε μία εβδομάδα οπότε ξεκινάμε….
Αυτό ήταν. Από τον περασμένο Δεκέμβριο λοιπόν άρχισαν δειλά δειλά τα πρώτα πλάνα, με αποκορύφωμα τις αρχές της άνοιξης που απολύθηκα πλέον και το σπίτι μου έγινε η μόνιμή μας κατοικία (ατελείωτες ώρες ψαξίματος και οινομαγειρεμάτων…).

Πλάνο ταξιδιού
Δυστυχώς οι μέρες που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν αυστηρώς 22και το budgetμας όχι πάνω από 2500 ευρώ για τα πάντα. Έτσι λοιπόν το πρόγραμμα που ακολουθεί αποφασίστηκε μετά από πολλή σκέψη και κόπο αναλογιζομένων των δύο παραπάνω παραμέτρων (οι λεπτομέρειες για την κάθε περιοχή θα δοθούν στη συνέχεια):

1) Πτήση Αθήνα - Αγία Πετρούπολη (ο Υπερσιβηρικός τυπικά ξεκινά από Μόσχα αλλά πάμε που πάμε είπαμε, ας δούμε και την Αγία Πετρούπολη). Στην Αγία Πετρούπολη μείναμε 2 μέρες γεμάτες, απλά το δεύτερο βράδυ αντί να διανυκτερεύσουμε στο χόστελ, μπήκαμε σε βραδυνό τρένο για Μόσχα.

2) Μετά από 7 ώρες ταξιδιού φτάσαμε ξημερώματα στη Μόσχα στην οποία αφιερώσαμε όλη εκείνη την μέρα και ολόκληρη την επόμενη κάνοντας ότι ακριβώς και στην Αγία Πετρούπολη. Αντί να διανυκτερεύσουμε άλλο ένα βράδυ, πήραμε το βραδυνό τρένο για το Ιρκούτσκ.
3) Μετά από 4 περίπου μέρες στο τρένο, φτάσαμε στο Ιρκούτσκ ξημερώματα όπου είχαμε σκεφτεί (τρομάρα μας) να φύγουμε κατευθείαν με άλλο τρένο, το περίφημο Circum Baikal, και να πάμε 2ήμερη εκδρομή στη λίμνη Βαϊκάλη. Σκοπός ήταν να διανυκτερεύσουμε εκεί 2 βραδιές στο χωριό Listvyanka, και την τρίτη μέρα να γυρίσουμε στο Ιρκούτσκ, να το δούμε, και πάλι με βραδυνό τρένο να συνεχίσουμε το ταξίδι μας.

4) Μετά από λίγες ώρες με το τρένο, φτάσαμε στο Ulan Ude. Εκεί είχαμε μία αναμονή 3 ωρών για να πάρουμε πλέον τον Υπερμογγολικό σιδηρόδρομο και να μπούμε στη Μογγολία.
5) Μετά από 1 ημέρα ταξίδι φτάσαμε στο Ulan Baatar τα ξημερώματα. Από εκεί λοιπόν φύγαμε την ίδια ακριβώς μέρα με ένα λεωφορείο και πήγαμε για 2 ημέρες στο εθνικό πάρκο Terelj. Εκεί διανυκτερεύσαμε 2 βράδια και την τρίτη μέρα το πρωί επιστρέψαμε στο Ulan Baatar στο οποίο αφιερώσαμε ένα 24ωρο.
6) Την επόμενη μέρα το πρωί μπήκαμε στο τρένο για Πεκίνο στο οποίο φτάσαμε μετά από μιάμιση μέρα. Στο Πεκίνο αφιερώσαμε σχεδόν 6 ημέρες.
7) Πτήση Πεκίνο – Αθήνα.

Το πρόγραμμα εν τέλει τηρήθηκε με ευλάβεια, όλα πήγαν μια χαρά και πιστεύω πως για τις μέρες που διαθέταμε είδαμε όσα πράγματα έπρεπε. Η μόνη προσωπική ίσως συμβουλή για κάποιον που το σκέφτεται να ταξιδέψει πάνω κάτω τόσες ημέρες, είναι πως και να μην κάνεις το Circum Baikal δεν έγινε και κάτι. Έτσι κι αλλιώς ο Υπερσιβηρικός περνάει σχεδόν από το ίδιο σημείο. Προτιμότερο αυτές τις μέρες να τις αφιερώσεις είτε στο νησί Olkhon στη λίμνη Βαϊκάλη είτε στη Μογγολία για να πας στην έρημο Gobi (βέβαια το budget ανεβαίνει κατακόρυφα έτσι.)

Βίζες
Η καλή μέρα από πρωί φαίνεται. Με το πρώτο πράγμα που ασχοληθήκαμε αφού καταλήξαμε στο πρόγραμμα της εκδρομής, ήταν οι βίζες. Αν είσαι Έλληνας πολίτης και επιθυμείς να κάνεις το ταξίδι αυτό, τότε θα συναντήσεις αρκετές δυσκολίες, θα χρειαστείς τα χίλια μύρια έγγραφα και βεβαίως αρκετά λεφτά.

Ρωσία : Μην κάνετε το λάθος να πάτε σε οποιοδήποτε πρακτορείο που πιθανόν να βγάζει βίζες. Θα δώσετε περίπου 40 ευρώ παραπάνω απ ‘ όσο πραγματικά κοστίζει. Αυτό που κάναμε εμείς ήταν καταρχάς να βγάλουμε τα εισιτήρια από το site αυτό http://www.raildude.com/en/trans-siberian-railway. Υπάρχουν και άλλα sites αλλά εν πάση περιπτώσει μας βόλεψε αυτό. Όταν επιλέξεις τα εισιτήρια που θες, θα σε παραπέμψει σε ένα Ρώσικο γραφείο της Μόσχας. Λοιπόν, το πρόβλημα είναι πως οι τύποι σου κρατάνε προμήθεια η οποία είναι αρκετή… όμως είναι απίστευτα εξυπηρετικοί, μιλάνε άπταιστα αγγλικά, σου στέλνουν τα εισιτήρια με μετάφραση στα Αγγλικά σπίτι σου αρκετά έγκαιρα και το πιο σημαντικό είναι ότι σου παρέχουν τσάμπα αυτό το καταραμένο invitation που χρειάζεσαι για να πάρεις τη βίζα. Με λίγα λόγια είχαμε το κεφάλι μας ήσυχο. Κάποιοι Ευρωπαίοι συνταξιδιώτες μας είπαν ότι μπορούσαμε τα εισιτήρια και τις βίζες (Μογγολίας και Κίνας ) να τα βγάζαμε κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στη Ρωσία, όμως όταν πήγαμε να βγάλουμε τις βίζες θέλανε ακριβώς τα δρομολόγια, το πού θα μείνουμε, πότε μπαίνουμε και πότε βγαίνουμε από κάθε χώρα κλπ κλπ. Σκεφτείτε ότι για τη Ρωσία μας βγάλανε βίζα ακριβώς για όσες μέρες θα ήμασταν εκεί με βάση τα δρομολόγια των τρένων, και όχι για 1 μήνα όπως σε κάθε φυσιολογική χώρα. Οπότε το στυλ του ανεξάρτητου ταξιδιώτη που και καλά άσε μωρέ θα τα κάνω όλα από εκεί χαλαρά, κατάλαβα πως για την Ελλαδίτσα μας δεν παίζει στις χώρες αυτές (άλλου το έχω κάνει όντως). Αφήστε που οι μέρες ήταν περιορισμένες και δε θέλαμε να τρέχουμε πανικόβλητοι να βρίσκουμε εκεί πρεσβείες και να προσπαθούμε να συνεννοηθούμε με Ρώσους για το τί εισιτήρια θέλουμε. Προτιμούσαμε να φάμε χρόνο σε πιο ουσιαστικά πράγματα εκεί.

Αφού λοιπόν το πρακτορείο μας έστειλε με mail την πρόσκληση και ένα άλλο χαρτί που χρειάζεσαι για τη βίζα της Ρωσίας (ξέρουν αυτοί, άμα το ζητήσετε), πήραμε τα χαρτιά μας, πήγαμε στην πρεσβεία και βγάλαμε πανεύκολα τη βίζα με 30 ευρώ και άλλα 20 για μία ασφάλεια που και καλά πρέπει να έχεις μαζί σου (2 ευρώ για κάθε μέρα παραμονής στην χώρα). Τα πρακτορεία λοιπόν ζητάνε περίπου 90, μπορεί και παραπάνω.

Μογγολία : Εδώ αγαπητοί μου αναγνώστες δε μπορώ να σας βοηθήσω και πολύ. Προξενείο στην Ελλάδα δεν υπάρχει. Μία λύση είναι να κλείσετε τα εισιτήρια σας από το site που σας είπα και να σας το κανονίσουν αυτοί. Απλά μου εξήγησαν πως δε μπορούν από το γραφείο τους στη Μόσχα και πως πρέπει να στείλουμε τα διαβατήριά μας και ότι άλλο έγγραφο χρειάζεται (ξενοδοχείο που θα μείνεις και είσοδο – έξοδο από τη χώρα) στο γραφείο τους στο Λονδίνο. Αυτό κοστίζει περίπου 120 ευρώ με τα κούριερ. Εμείς ήμασταν έτοιμοι να τη βγάλουμε με αυτό τον τρόπο … όταν ξαφνικά βρέθηκε ένας καλός άνθρωπος (γνωστός γνωστού) που θα πήγαινε Σόφια για δουλειά και μας πήγε εκείνος τα χαρτιά και τη βγάλαμε από το προξενείο στη Βουλγαρία. Βέβαια και αυτό κόστισε περίπου 90 ευρώ (η βίζα μόνο, γιατί ο άνθρωπος δε μας πήρε καθόλου λεφτά για τον κόπο του). Οπότε για τη Βίζα της Μογγολίας να έχετε υπομονή και λεφτά. Ψάξαμε χίλιους τρόπους. Τα πρακτορεία εδώ το κάνουν με κούριερ μέσω Βουλγαρίας αλλά μόνο για οργανωμένα ταξίδια.

Κίνα: Στην Πρεσβεία της Κίνας χρειάζονται τα διαβατήρια και τα εισιτήρια μόνο. Αν θυμάμαι καλά 30 ευρώ κάνει η βίζα.
Έτσι λοιπόν με τα εισιτήρια στα χέρια, τις βίζες κολλημένες στα διαβατήρια και ένα χαμόγελο μέχρι τα αφτιά ξεκινάει το μυθικό ταξίδι του Υπερσιβηρικού – Υπερμογγολικού με τρία φιλαράκια αγχωμένα μέχρι τα μπούνια για το άγνωστο που θα επακολουθήσει.

Αγία Πετρούπολη
Αν και Ρωσία, η Αγία Πετρούπολη θυμίζει καθαρά Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Ενθουσιάστηκα με το πόσο καθαροί και άνετοι είναι οι δρόμοι τους, με την καθαρή ατμόσφαιρα και με το πόσο προσεγμένη είναι γενικά ολόκληρη η πόλη. Η Αγία Πετρούπολη δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από οποιαδήποτε πόλη της Ευρώπης και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι Ρώσοι. Εξού και οι πάρα πολύ υψηλές τιμές στα πάντα. Και όταν λέμε στα πάντα, εννοούμε στα πάντα. Με την επικοινωνία δε θα έχετε σοβαρό πρόβλημα διότι τουλάχιστον καταλαβαίνουν έστω το yes, το no, το left και το right. Και αν σας ακούγεται αυτό περίεργο θα καταλάβετε στη συνέχεια γιατί το λέω.

Στην Αγία Πετρούπολη αφιερώσαμε 2 μέρες οι οποίες πιστεύω πως είναι ότι πρέπει για να δει κάποιος τα βασικά αξιοθέατα, με τη βασική προϋπόθεση ότι το περπάτημα είναι από τα αγαπημένα σας sports. Για κάποιον ο οποίος διαθέτει περισσότερες μέρες στο ταξίδι, θα έλεγα πως άλλη μία μέρα στην Πετρούπολη είναι οκ, μόνο και μόνο για να μην τρέχεις σαν το Βέγγο. Παραπάνω δεν έχει νόημα.

Το πρόγραμμά μας είχε ως εξής:

Από το αεροδρόμιο υπάρχει λεωφορείο (με το που βγαίνεις έξω, στα αριστερά σου στα 50 μέτρα) που σε πάει σε στάση του μετρό και από εκεί πας στο κέντρο. Το δρομολόγια ξεκινούσαν στις 6 το πρωί.
Την πρώτη μέρα είδαμε φυσικά το μουσείο Ερμιτάζ το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι υπερεκτιμημένο μόνο και μόνο για τον πάρα πολύ κακό φωτισμό με τον οποίο φωτίζονται οι πίνακες. Απλά απαράδεκτος. Ψάχνεις να βρεις σωστή γωνιά για να παρατηρήσεις ένα πίνακα. Σαν κτίριο όμως δεν το συζητώ. Εντυπωσιακότατο. Η είσοδος είναι περίπου 10 ευρώ το άτομο αλλά… στην ουρά που θα περιμένετε αν βρεθεί κανένας και σαν πει ότι μπορεί να σας βάλει τσάμπα, τολμήστε το. Εμάς μας έτυχε ένας τέτοιος κύριος που μίλαγε άπταιστα Αγγλικά, μπήκαμε μαζί, μας έβγαλε εισιτήρια για τα οποία δεν πλήρωσε (πιθανόν θα δικαιούνταν δωρεάν) και μόλις μας τα έδωσε μας ζήτησε 28 ευρώ και για τους τρεις. Με λίγα λόγια το τυπάκι ήθελε να βγάλει 28 ευρώ για την τσέπη του. Πολύ απλά του είπαμε ότι μας εξαπάτησες και αν δε θες να γίνει χαμός στο μουσείο και να φωνάξουμε τους φύλακες, πάρε 10 και είμαστε οκ. Δεν είχε και πολλά περιθώρια γιατί φοβότανε, οπότε μας έδωσε τα χαρτάκια, πήρε και 10 ευρώ και εμείς μπήκαμε στην τιμή του ενός. χαχαχαχαχαχα. Μετά το Ερμιτάζ, στο οποίο και λάτρης της τέχνης να μην είσαι θα αφιερώσεις κάμποση ώρα, μπήκαμε σε ένα από τα δελφίνια (15 ευρώ one way) που φεύγουν μπροστά από το μουσείο και πήγαμε στο παλάτι Peterhof. Στο γκισέ για το δελφίνι δε γνωρίζουν Αγγλικά αλλά άμα πεις Peterhof και το έχεις λίγο και με τη νοηματική, όλα καλά. Στο Peterhof είναι πολύ ωραία ειδικά άμα πετύχεις ηλιόλουστη μέρα. Δεν αξίζει να βγάλεις εισιτήριο για μέσα στο παλάτι. Εμείς, όπως δηλαδή και οι περισσότεροι επισκέπτες, αρκεστήκαμε στο τεράστιο πάρκο (10,5 ευρώ) με τα χρυσοποίκιλτα σιντριβάνια που έχει εκεί. Για το γυρισμό μάθαμε ότι μπορείς να πάρεις και Minibus (1,7 ευρώ!!!!!). Έχετε λοιπόν στο νου σας ότι βγαίνοντας από την έξοδο στην πλάτη του παλατιού, υπάρχει μία τουριστική αγορά που μπορείτε να δοκιμάσετε να φάτε κάπως πιο φθηνά από την πόλη, και λίγο πιο πέρα (κι εμείς ρωτήσαμε) φεύγουν τα Minibuses τα οποία σε αφήνουν στην στάση του μετρό Avtovo και από εκεί πηγαίνεις και πάλι στο κέντρο.

Τη δεύτερη μέρα επισκεφτήκαμε το Peter and PaulFortress (5 ευρώ), το οποίο βρίσκεται από την άλλη πλευρά της πόλης. Αν δεν είστε λάτρεις του γερού περπατήματος καλό είναι να ρωτήσετε ποιο λεωφορείο πηγαίνει προς τα εκεί, γιατί αν και από το Ερμιτάζ το μοναστήρι αυτό είναι ορατό, στην πραγματικότητα δεν είναι κοντά. Στη συνέχεια παραμείναμε στην πλευρά αυτή της πόλης, περπατήσαμε επάνω στο μικροσκοπικό νησάκι Vasilevsky (ενώνεται με γέφυρα) και μετά καταλήξαμε και πάλι στο κύριο τμήμα της πόλης και επισκεφτήκαμε τον Άγιο Ισαάκιο (5,8 ευρώ). Πρόκειται για μία μεγαλοπρεπή εκκλησία που καλό είναι να της ρίξετε μία ματιά. Τέλος, ανηφορίσαμε για να δούμε τη διάσημη, και για μένα την πιο ενδιαφέρουσα, εκκλησία του Ρέοντος Αίματος (Saviour on spilled blood) για να θαυμάσετε τα φοβερά ψηφιδωτά με τα οποία έχει φιλοτεχνηθεί όλος ναός (5.8 ευρώ).

Η πόλη έχει άπειρα μαγαζιά για καφέ και φαγητό στο κεντρικό δρόμο Nevski Prospect τα οποία μένουν σχετικά μέχρι αργά ανοιχτά. Από τιμές βέβαια μην περιμένετε κάτι οικονομικό. Είναι όλα τσουχτερά.

Μόσχα

Μετά τον Ευρωπαϊκό αέρα που απέπνεε η Αγία Πετρούπολη, προσγειωθήκαμε απότομα στην ρώσικη πραγματικότητα. Βρεθήκαμε χαράματα στον σιδηροδρομικό σταθμό της Μόσχας μέσα σε απίστευτη καταχνιά (30/8 ήταν), ψιλόβροχο, κρύο και περίεργες φάτσες τύφλα στο μεθύσι να μας κοιτάνε περίεργα, λέγοντας μας διάφορα στα ρώσικα τα οποία βεβαίως και δεν καταλαβαίναμε. Εννοείται πως δε δίνεις καμία σημασία, στολίζεσαι με το πιο ωραίο σου χαμόγελο προσπαθώντας να ξεπεράσεις το πρώτο σοκ… καπάκι όμως σου έρχεται το δεύτερο. Αγγλικά πουθενά και για κανέναν λόγο. Να είναι καλά ο μπάρμπα - Κύριλλος και ο Μεθόδιος που εφεύραν το αλφάβητο και αρκετά γράμματα είναι όμοια με τα δικά μας οπότε με λίγο κόπο αποκρυπτογραφείς τις πινακίδες στους δρόμους. Τελευταίο σοκ… οι τιμές των προϊόντων. Το νερό μπορεί να το βρείτε από 50 λεπτά μέχρι και 2 ευρώ. Φαγητό δε φάγαμε καν σε μαγαζί, οπότε περιοριστήκαμε μονάχα στα βασικά αξιοθέατα και σε λίγους καφέδες.​
Παρολαυτά, έχοντας κάποιος λίγη υπομονή, περπατώντας και ανακαλύπτοντας την πόλη θα αντιληφθεί την αίγλη και το μεγαλείο που θα απέπνεε κάποτε. Μπορείς να βρεις τις κρυμμένες ομορφιές της σε διάφορα σημεία. Είναι αυτή η «όμορφη μιζέρια» την οποία ονομάζω εγώ και έχω δει σε άλλες πρώην Σοβιετικές χώρες. Όποιος έχει επισκεφθεί κάτι αντίστοιχο, πιθανόν να με καταλάβει. Όπως και στην Αγία Πετρούπολη, έτσι και για τη Μόσχα η άποψή μου είναι ότι σε 2 μέρες αν αντέχεις το περπάτημα μπορείς να δεις τα βασικά αξιοθέατα. Για όποιον θέλει να είναι λίγο πιο χαλαρά ας αφιερώσει άλλη μία, maximum.
Το πρόγραμμα που ακολουθεί έγινε σχεδόν ολόκληρο με τα πόδια, κάτι που δε σας συνιστώ. Καλό είναι να χρησιμοποιήσετε και το μετρό το οποίο είναι φθηνό, πηγαίνει παντού και έχει δρομολόγια ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Όταν λέμε τακτά, εννοούμε κάθε 30-40 δευτερόλεπτα.

Το πρόγραμμα: έχοντας ήδη αφήσει τα πράγματα στο χόστελ από τις 8 το πρωί ξεχυθήκαμε στους δρόμους αφού είχαμε αρκετό χρόνο ακόμα μέχρι να ανοίξουν τα αξιοθέατα. Εκτός από τον lonelyplanet είχαμε μαζί μας και έναν άλλο οδηγό ο οποίος πρότεινε μία διαδρομή με τα πόδια διάρκειας περίπου 1 ώρας στην οποία βλέπεις κυρίως κάποιες εκκλησίες. Δε θυμάμαι να σας πω ούτε τον οδηγό ούτε τις εκκλησίες και πραγματικά δεν έχει καμία σημασία. Μπορείτε απλά να περιηγηθείτε στην πόλη μόνοι σας για να πάρετε μία πρώτη γεύση. Επόμενη στάση, η κόκκινη πλατεία. Διαβάζοντας απλά όλα τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν σε αυτό το μέρος, είναι αδύνατον να μην αισθανθείς πλέον και εσύ ένα κομμάτι αυτής της ιστορίας, μόνο και μόνο που πατάς το πόδι σου σε αυτή. Μπήκαμε στον ιερό ναό του Αγίου Βασιλείου (6 ευρώ) ο οποίος είναι και από τα κύρια αξιοθέατα της πόλης με τους τρούλους σα ζαχαρωτά, και έπειτα στο μαυσωλείο του Λένιν που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Τώρα όσον αφορά το μαυσωλείο, είναι προσωπικό ζήτημα του καθενός αν θα αφιερώσει 1 ώρα στην ουρά για να δει τον Λένιν ταριχευμένο. Εγώ, και ας μην είμαι του «κόμματος», δε γινόταν να μην πάω. Η είσοδος είναι ελεύθερη, απλά άμα κρατάς τσάντα την αφήνεις σε ένα δωμάτιο δίπλα δίνοντας κάτι λίγα. Όποιος δε θέλει να επισκεφθεί το μαυσωλείο μπορεί να πάει ακριβώς δίπλα που βρίσκεται το ιστορικό μουσείο της Μόσχας.

Συνέχεια είχε το Κρεμλίνο. Ε τώρα γίνεται να πας στη Μόσχα και να μην μπεις στο Κρεμλίνο? Δε γίνεται, αλλά άμα ήξερα τί είχε μέσα δε θα πήγαινα σε καμιά περίπτωση. Ουσιαστικά πληρώνεις 8.5 ευρώ για να δεις ακόμα 4 εκκλησίες από τις χιλιάδες που μπορείς να δεις στη Ρωσία, και τίποτε άλλο. Είχε και μία έκθεση με κοσμήματα της τάδε Τσάρισσας άλλα μην τρελαθούμε. Δεν υπήρχε περίπτωση να δώσουμε άλλα τόσα για κάτι τέτοιο. Το μόνο «αξιοθέατο» είναι μια καμπάνα που λένε ότι είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο. Αλλά είπαμε… δε γίνεται να μην μπεις στρ Κρεμλίνο. Μετά από ποδαρόδρομο χιλιομέτρων φτάσαμε στον ναό του Ιησού του Σωτήρος στον οποίο όποιος θέλει να μπει δεν πρέπει να φοράει βερμούδα. Από τους τρεις μας μόνο εγώ μπήκα. Είναι ένας μεγάλος και επιβλητικός ναός με νόστιμα πιροσκί απ’ έξω (χαχαχα). Είναι τουλάχιστον από τους λίγους που αξίζει να δώσεις λίγα ευρώ για να μπεις μέσα. Μία ενδιαφέρουσα τελευταία βόλτα που κάναμε την πρώτη μέρα ήταν ένα boattrip στον ποταμό της Μόσχας που ουσιαστικά κάνει το γύρω του κέντρου για 1 ώρα με 10.5 ευρώ. Εμείς πήραμε το καραβάκι από τη στάση του μετρό Kievskaya (βγαίνοντας θα δείτε μία γέφυρα προς το ποτάμι). Εκεί είναι και η αφετηρία, αλλά έχω την εντύπωση ότι μπορείς να το πάρεις και από το Κρεμλίνο. Ολοκληρώνοντας την πρώτη μέρα, σκεφτήκαμε να πάρουμε προμήθειες για το τρένο διότι μας περίμενε ταξίδι 4 ημερών nonstop. Το μοναδικό μεγάλο (και φθηνό) supermarket που βρήκαμε ήταν σε μία περιοχή που λεγόταν kitay gorod. Είναι ένα υπόγειο με μπλε πινακίδα. Εκεί υπάρχει και ένα μνημείου του Κύριλλου και του Μεθόδιου. Αγοράσαμε ότι μπορείτε να φανταστείτε για το πρωινό μας, το μεσημεριανό, φρούτα, υγρά … τα πάντα όλα. Πήραμε και μερίδες έτοιμου φαγητού για να φάμε εκείνη τη μέρα. Όλα αυτά λοιπόν μας κόστισαν 30ευρώ.

Είναι τσάμπα αν αναλογιστεί κανείς ότι ήμασταν 3 άντρες και θα έπρεπε να φάμε για 4 μέρες. Το θέμα είναι πώς θα γυρνάγαμε φορτωμένοι με όλα αυτά στο χόστελ? Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που δεν υπάρχει λόγος να αναπτύξω τώρα. Τα χεράκια μας το γνωρίζουν μόνο.. και μόνον αυτά.

Τη δεύτερη μέρα ξεκινήσαμε το πρωί για τον λόφο των σπουργιτιών στον οποίο βρίσκεται και το Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ. Στο σημείο αυτό μπορείτε να φτάσετε εύκολα με μετρό, και πραγματικά είναι μια βόλτα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε. Ο δρόμος για το Πανεπιστήμιο είναι μέσα στο πράσινο, με πανύψηλα δέντρα και απίστευτη ηρεμία. Όσο για το κτίριο, το περνάς άνετα για παλάτι. Δυστυχώς αν δεν είσαι φοιτητής δε μπορείς να μπεις, οπότε φάγαμε την πόρτα μας και ησυχάσαμε. Από εκεί μπορείς να κατηφορίσεις (αφού απολαύσεις τη θέα) προς τον ποταμό είτε με τα πόδια μέσα από μια κατάφυτη πλαγιά, είτε να δοκιμάσεις το τελεφερίκ (2,5 ευρώ). Στο ποτάμι υπάρχουν και κάποιες δημόσιες ξαπλώστρες που μπορείς να χαλαρώσεις πριν ξεκινήσεις και πάλι τον ατελείωτο ποδαρόδρομο. Επόμενη στάση ήταν το μοναστήρι Novodevichy και ακριβώς δίπλα το νεκροταφείο στο οποίο έχουν ενταφιαστεί επιφανείς Ρώσοι. Σαν το δικό μας πρώτο νεκροταφείο δηλαδή. Από το αυτό το αρκετά ενδιαφέρον μοναστήρι, αρχίσαμε να καθιερώνουμε ένα καινούργιο συστηματάκι γιατί είχαμε αρχίσει να τα παίρνουμε με τους Ρώσους. Σε οποιαδήποτε εκκλησία ήθελες να μπεις έπρεπε να πληρώνεις εισιτήριο, ενώ οι ντόπιοι βεβαίως έμπαιναν έτσι. Σκεφτήκαμε λοιπόν να τους πούμε ότι είμαστε Έλληνες Ορθόδοξοι και πως δεν είναι δυνατόν να πληρώνουμε είσοδο για να ανάψουμε ένα κερί. Αυτή λοιπόν η πατέντα έπιανε κατά 90%. Όπου είχαμε όμως πρόβλημα έπιανε ένα άλλο κόλπο. Τους λέγαμε ότι ήμασταν φοιτητές. Μόνο που πλέον δεν είμαστε. Κανένα πρόβλημα όμως. Δείχναμε οποιαδήποτε κάρτα είχε ο καθένας με σφραγίδα δημοσίου. Έτσι κι αλλιώς ήταν στα Ελληνικά και αυτοί δεν καταλάβαιναν τίποτα. Τους λέγαμε ότι ήταν φοιτητική ταυτότητα, το σκέφτονταν λίγο, πείθονταν και από την σφραγίδα και τουλάχιστον πληρώναμε τα μισά. Εγώ πχ έμπαινα με την κάρτα αρχαιολόγου που έχω. Τελευταίο πράγμα που αφήσαμε για τη Μόσχα ήταν μία μίνι διαδρομή στους σταθμούς του μετρό οι οποίοι πραγματικά είναι ένα κόσμημα. Βέβαια άμα σταματήσεις σε έναν δύο μετά σου φαίνονται όλοι ίδιοι, αλλά τώρα που ξανακοιτάω τις φωτογραφίες δεν πιστεύω για άλλη μία φορά το τί είδα. Απλά βγάλτε ένα εισιτήριο και κατεβείτε σε όποια στάση θέλετε, φωτογραφίστε, μπείτε στο επόμενο τρένο και ούτω καθεξής. Αν θυμάμαι καλά η πράσινη γραμμή έχει τις καλύτερες στάσεις.

Επιστροφή στο χόστελ και βουρ για το σταθμό με προορισμό το Ιρκουτσκ.
Προσοχή στη Μόσχα. Υπάρχουν πολλοί σταθμοί τρένων. Ελέγξτε τα εισιτήριά σας να βεβαιωθείτε από ποιον φεύγετε και πηγαίνετε εκεί σίγουρα μία ώρα νωρίτερα γιατί είναι λίγο μπέρδεμα και όπως ανέφερα και πριν (και θα χρειαστεί να αναφέρω ξανά) δε μιλάει κανείς Αγγλικά.
Σιβηρία – Λίμνη ΒαΪκάλη
Εδώ λοιπόν αρχίζει το σόου και η περιπέτεια γιατί μέχρι στιγμής όλα πήγαιναν μια χαρά. Μας έλειπε λίγη περιπέτεια. Μετά από 4 μέρες στο τρένο (για τη ζωή εκεί θα σας μιλήσω στο τέλος) φτάσαμε στο Ιρκούτσκ στις 5.30 το πρωί. Το πρόγραμμα που είχαμε σκεφτεί ήταν το εξής: ξέραμε πως στις 9.00 το πρωί φεύγει ένα τουριστικό τρένο που σε πηγαίνει οργανωμένα στη λίμνη Βαϊκάλη, για πέντε ώρες βλέπεις ένα μικρό κομμάτι της μιας και το τρένο πηγαίνει σχεδόν στις όχθες της, σε αφήνουν περίπου 30 λεπτά να περπατήσεις στη φύση και σου παρέχουν και γεύμα. Αυτό το τρένο καταλήγει στο PortBaikal από το οποίο παίρνεις ένα ferry και περνάς απέναντι στην listvyanka στην οποία και διανυκτερεύεις. Αυτή λοιπόν η εκδρομή κοστίζει περίπου 80ευρώ. Έλα μου ντε που δε μπορούσαμε να συνεννοηθούμε για κανέναν όμως λόγο. Αν τα Αγγλικά στη Μόσχα είναι άγνωστα, φανταστείτε στα βάθη της Σιβηρίας. Εν τω μεταξύ και το Κυριλλικό αλφάβητο εκεί έχει ορισμένες διαφοροποιήσεις και αναμειγνύεται με τα Μογγολικά όποτε τρέχα γύρευε. Κάποιοι υπάλληλοι κατάλαβαν τι θέλαμε, αλλά βεβαίως μας μίλαγαν στα Ρώσικα οπότε μάταιος κόπος. Η ώρα πέρναγε και άκρη δε βγάζαμε. Το άγχος πολύ και τα νεύρα ακόμα περισσότερα. Μα δεν υπήρχε ούτε ένας άνθρωπος να μας βοηθήσει? Ούτε ένας?? Βλέπανε 3 ανθρώπους φορτωμένους σαν τα γαϊδούρια να πηγαινοέρχονται σε έναν μικροσκοπικό σταθμό από γκισέ σε γκισέ χωρίς λόγο. Θα μας πέρναγαν και για τρελούς. Η ώρα έφτασε 8.30 όταν ο ένας από τους 3 ρίχνει τη φαεινή ιδέα να φάμε από ένα μαγαζί στο σταθμό κάτι για πρωινό και να πάμε στο Ιρκούτσκ με τη λογική να βρούμε χόστελ και να κάνουμε την εκδρομή την επόμενη μέρα. Στο μαγαζί αυτό λοιπόν βρίσκουμε δύο παλικάρια και κάνουμε την ύστατη προσπάθεια. Do you speak English?? A little bit… Καλέμουάνθρωπε!!!! Ο Θεός σε έστειλε??? Του εξηγούμε γρήγορα γρήγορα τι θέλουμε, τον παίρνουμε από το χέρι και πάμε στο γκισέ. Μας κάνει τη μετάφραση και μαθαίνουμε ότι το τουριστικό τρένο δε φεύγει σήμερα αλλά αύριο … υπάρχει όμως ένα τρένο της γραμμής (2 ευρώ) που φεύγει στις 9.03 και φτάνει 12.03 στην Slyudyanka. Από εκεί υπάρχει ένα άλλο τρένο (2 ευρώ) που στις 13.20 φεύγει για το PortBaikal και φτάνει εκεί στις 18.30. Σούπεεεεερ. Μας έβγαλε τα πρώτα εισιτήρια, τον ευχαριστήσαμε με κάτι χαμόγελα μέχρι τα αφτιά και τρέξαμε γρήγορα στην αποβάθρα. Το τρένο ήταν όλα κι όλα 3 βαγόνια, γεμάτο με ντόπιους που πήγαιναν στη λίμνη για ψάρεμα. Όλα τα βαγόνια μύριζαν ψαρίλα, όλοι φόραγαν στολές για ψάρεμα, άλλοι είχαν φορτώσει επάνω τα ποδήλατά τους και άλλοι πήγαιναν για πικ νικ και camping. Τώρα λοιπόν αισθανόμασταν την πραγματική Ρωσία. Άνθρωποι καλοσυνάτοι, γιαγιάδες με τσεμπέρια και ολόχρυσα δόντια, παιδιά να τσιρίζουν, ψαράδες μεθυσμένοι να τα λένε κλπ κλπ. This is Russia. Το τρένο βέβαια αντί για τις 12.03 έφτασε στην Slyudyanka στις 13.08. Δε ξέρω αν φτάνει πάντα τέτοια ώρα ή αυτό συνέβη εξαιτίας κάποιων έργων που έκαναν στη διαδρομή. Βέβαια αυτό ποσώς μας ένοιαζε εκείνη τη στιγμή, γιατί πολύ απλά είχαμε στη διάθεσή μας 12 λεπτά να τρέξουμε να βγάλουμε εισιτήρια για το άλλο τρένο και στη συνέχεια να ξανατρέξουμε στη σωστή αποβάθρα. Αλλιώς θα μέναμε σε ένα χωριό στο πουθενά που ανάθεμα και αν είχε κάποιο ξενοδοχείο. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και προλάβαμε το τρένο σχεδόν εν κινήσει.

Η διαδρομή στη λίμνη είναι εντυπωσιακή και θυμίζει λίγο το τοπίο στα Σύβοτα, στην Πρέβεζα και γενικά στο Ιόνιο – Δυτική Ελλάδα. Βέβαια μετά από πέντε ώρες δε σου κάνει πλέον καμία αίσθηση. Φτάσαμε στο PortBaikal όντως στις 18.30 και περπατήσαμε λίγο στο χωριό φάντασμα μαζί με όλους τους Ρώσους και λιγοστούς ευρωπαίους τουρίστες για να κατευθυνθούμε προς το ferry (2 ευρώ) το οποίο και έφευγε στις 20.15. Τις 2 ώρες που περιμένεις εκεί μπορείς να ψωνίσεις κάτι από τα δύο μίνι μάρκετ που έχει κοντά. Απολαμβάνοντας τη μπύρα μας, συνειδητοποιήσαμε πως κάναμε την ίδια ακριβώς διαδρομή με το τουριστικό τρένο μόνο που πληρώσαμε 74 ευρώ λιγότερα και βεβαίως ταξιδέψαμε με ντόπιους ζώντας λίγο την όμορφη ατμόσφαιρα της Σιβηρίας από πρώτο χέρι. Η μόνη διαφορά είναι ότι δεν είχαμε το γεύμα που περιλάμβανε το trip ( στη listvyanka το βράδυ φάγαμε με ελάχιστα χρήματα) και δεν κάναμε το λεγόμενο hiking στη φύση (που και πάλι στην listvyanka έχει άπειρα τέτοια οργανωμένα trips με λιγότερα λεφτά ή μπορείς να τα κάνεις πολύ εύκολα και μόνος σου).
Άρα για όποιον θελήσει να επιχειρήσει αυτή την εκδρομή ανακεφαλαιώνω:
1) Καταρχάς αφήστε τα πράγματα σας στο σταθμό του Ιρκούτσκ (η αποθήκη είναι στον κάτω όροφο) με 2-3 ευρώ περίπου και πάρτε μία τσάντα με τα απαραίτητα για 2 μέρες.
2) Όπως ανεβείτε τα σκαλιά από την αποβάθρα που θα σας αφήσει το τρένο και μπείτε στον κεντρικό χώρο του σταθμού, πηγαίνετε αριστερά στο γκισέ και βγάλτε εισιτήριο Ιρκούτσκ - Slyudyanka στις 9.03. Καλό είναι να γράψετε σε ένα χαρτί τι θέλετε για να καταλάβει εκεί η κυριούλα που στην αρχή μας έβγαλε την πίστη.

3) Όταν φτάσετε στην Slyudyanka τρέξτε στον σταθμό (εκτός και αν το τρένο φτάσει στην ώρα του, δηλαδή 12.03) και βγάλτε ένα εισιτήριο για το Port Baikal στις 13.20.
4) Στο Port Baikal θα φτάσετε στις 18.30. Ακολουθήστε το πλήθος και περιμένετε στο ferry μέχρι να φύγει στις 20.15.
5) Φτάνετε μετά από κανένα 45λεπτο στη Listvyanka
SOS: Τα δρομολόγια αυτά ισχύουν σίγουρα για το καλοκαίρι. Για τον χειμώνα πρέπει να το ψάξετε καλύτερα.

Listvyanka
Στη Listvyanka λοιπόν φτάσαμε κατά τις 19.15. Προς μεγάλη μας απογοήτευση, από το σημείο που σε αφήνει το ferry, όσα minibuses υπάρχουν εκεί μεταφέρουν στο χωριό μονάχα όσους έχουν κλείσει ήδη διαμονή σε κάποιο ξενοδοχείο ή χόστελ. Οπότε εάν το προσπαθήσετε όπως εμείς τότε να ξέρετε πως θα πάρετε τα ποδαράκια σας και θα φτάσετε μετά από μία ώρα. Επειδή όμως ουσιαστικά θα είστε ήδη στο τρένο 5 ώρες, είναι πολύ καλή ιδέα να ξεπιαστείτε. Η διαδρομή είναι όμορφη γιατί έχεις στα δεξιά σου τη λίμνη, στα αριστερά το βουνό, και εκείνη την ώρα θα απολαύσετε ένα πολύ όμορφο ηλιοβασίλεμα. Στη Listvyanka το πιο γνωστό και καλό χόστελ είναι το ecohostel το οποίο για αυτόν ακριβώς το λόγο είναι συνήθως γεμάτο. Αν είστε 100 % σίγουροι πως θα φτάσετε στη Listvyanka τη μέρα που θα έχετε προγραμματίσει, μπορείτε να έχετε κάνει ήδη κράτηση μέσω ίντερνετ. Εμείς επειδή δε βρήκαμε διαθέσιμο δωμάτιο εκεί, το πήραμε με τα πόδια και συνειδητοποιήσαμε πως οι κάτοικοι νοικιάζουν apartments με κουζίνα, μπάνιο και όλες τις ανέσεις, σε πολύ καλύτερες τιμές από τα χόστελ. Είναι εύκολο να βρείτε τέτοιου είδους διαμονή αρκεί να μην περιοριστείτε στον παραθαλάσσιο δρόμο του χωριού, αλλά να μπείτε στα στενά. Εμείς βρήκαμε ένα πολύ όμορφο που δώσαμε περίπου 11 ευρώ το βράδυ. Και η δυνατότητα της κουζίνας μας έλυσε τα χέρια.

Όσον αφορά το ίδιο το χωριό λοιπόν, προσωπικά μου άρεσε πολύ. Είναι ένα απλό ψαροχώρι με την παραδοσιακή Σιβηρική αρχιτεκτονική. Βρέχεται από τη Βαϊκάλη, έχει ακριβώς από πίσω βουνό με πάρα πολύ πράσινο, υπαίθριες αγορές… τι άλλο να ζητήσει κανείς? Οι δραστηριότητες επίσης που μπορεί να κάνει κάποιος είναι πάρα πολλές. Βόλτες με γουρούνες στο βουνό, hiking, βόλτα με καραβάκι στη λίμνη, ιππασία και μια απίστευτη διαδρομή αρκετών ωρών στα βουνά (λέγεται The great Baikaltrail). Υπάρχουν στον κεντρικό δρόμο 2 tourist information στο ένα εκ των οποίων μιλάνε πολύ καλά Αγγλικά και δε θα έχετε κανένα πρόβλημα.

Εγώ λοιπόν που σας τα προτείνω όλα αυτά… δεν έκανα τίποτα. Και εδώ.. ω ναι γελάτε. Την πρώτη μέρα που φτάσαμε στην Listvyanka (η πρώτη μέρα θυμίζω ήταν εκείνη που φτάσαμε πρωί πρωί στο Ιρκούτσκ και στη συνέχεια στη Listvyanka), βρήκαμε το apartment, κατεβήκαμε για μία μπύρα και προμήθειες για να μαγειρέψουμε, και γυρίσαμε πίσω. Την άλλη μέρα το πρωί, αφού φτιάξαμε πρωινό ξεκινήσαμε για τα tourist information με σκοπό να δούμε ποια δραστηριότητα θα κάνουμε. Και πολύ απλά (επειδή σε όλη την εκδρομή στη ΒαΪκάλη μας κυνηγούσε η γκαντεμιά) έπιασε μία απίστευτη καταιγίδα η οποία δε σταμάταγε με τίποτα. Υπήρχαν λίγα διαστήματα στα οποία ο καιρός φαινόταν πως θα φτιάξει, αλλά μετά και πάλι τα ίδια. Μπήκαμε στο ίντερνετ και είδαμε ότι ο καιρός θα συνεχιζόταν όλη τη μέρα έτσι. Η απογοήτευση όπως καταλαβαίνετε διαγραφόταν στα πρόσωπά μας. Επειδή όμως σε ένα τέτοιο ταξίδι χρειάστηκε να αλλάξουμε τα πλάνα πάμπολλες φορές και να προσαρμοστούμε, το πήραμε χαλαρά. Σκεφτήκαμε στα διαστήματα που η βροχή είχε κοπάσει να κάνουμε μία βόλτα στις αγορές του χωριού, να δοκιμάσουμε τοπικές λιχουδιές οι οποίες κατά κύριο λόγο βασίζονταν στο παστό ψάρι και μετά να επιστρέφαμε πίσω στο Ιρκούτσκ. Μαθαίνουμε ότι υπάρχουν minibuses για Ιρκούτσκ πολύ συχνά τα οποία αναχωρούν από τα tourist information με 2,5 ευρώ, και το ταξίδι είναι περίπου μιάμιση ώρα. Έτσι λοιπόν και έγινε.

Ιρκούτσκ
Το μίνι bus μας άφησε στο κέντρο του Ιρκούτσκ κατά τις 16.30. Για όσους θελήσουν να μείνουν στο Ιρκούτσκ, πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι μία αρκετά μεγάλη και ενδιαφέρουσα πόλη από πλευράς αρχιτεκτονικής, αξιοθέατων και αγορών. Εμείς νομίζαμε πως θα βλέπαμε καμία μικρή επαρχιακή πόλη και ότι μισή μέρα θα μας έφτανε αλλά… αμ δε! Το Ιρκούτσκ είναι τεράστιο όμως ευτυχώς έχει πάρα πολύ φθηνό τραμ (0,30 ευρώ) οπότε μπορείτε εύκολα να μετακινηθείτε στην πόλη. Μόλις καταλάβαμε πόσο μεγάλο είναι το Ιρκούτσκ, πήγαμε κατευθείαν στο tourist information που βρίσκεται στον δρόμο Dekabr skikh Sobytiy, πήραμε χάρτες, ρωτήσαμε πληροφορίες και ακολουθήσαμε μία στάνταρ διαδρομή που γυρνάς ουσιαστικά το ιστορικό κέντρο. Αυτό βεβαίως παίρνει αρκετή ώρα αλλά η διαδρομή είναι πολύ όμορφη. Είχαμε ευτυχώς και τον καιρό μαζί μας και απολαύσαμε πραγματικά μία όμορφη βόλτα. Στο Ιρκούτσκ παθαίνεις ένα πολιτισμικό σοκ διότι ενώ το τοπίο είναι Σιβηρικό, στο κέντρο υπάρχουν πολλές china town καθώς και πάρα πολλοί Μογγόλοι. Είναι ουσιαστικά σαν σταυροδρόμι 3 πολιτισμών.
Στο Ιρκούτσκ επίσης προσέξτε ποια περίοδο θα πάμε . Αν βρεθείτε εκεί σε γιορτές ή το καλοκαίρι, καλό είναι να έχετε κλείσει από πριν διαμονή διότι είναι πολύ τουριστικό μέρος κυρίως για Ρώσους. Εμείς το καταλάβαμε εκ των υστέρων διότι όλα τα καταλύματα ήταν κλεισμένα το Ιρκούτσκ και γενικότερα η ΒαΪκάλη είναι μέρος διακοπών και για τους ντόπιους. Και γιατί άλλωστε να μην είναι? Επειδή εμείς δεν είχαμε εξαρχής σκοπό να διανυκτερεύσουμε εκεί (αν θυμάστε κανονικά θα μέναμε και 2η μέρα στην Listvyanka ) απευθυνθήκαμε στο tourist information για να μας βρει χόστελ. Τελικά μας βρήκαν λίγο μακριά από το κέντρο αλλά ήταν από τα πιο καθαρά που έχω πάει ποτέ στη ζωή μου.

Στο Ιρκούτσκ επίσης θα πρέπει να προσέχετε λίγο το φαγητό. Δεν υπάρχουν πολλά καλά εστιατόρια, τα οποία βέβαια και να τα βρίσκαμε δεν είχαμε τα κλεφτά να φάμε αλλά αυτό είναι αλλού παπά Ευαγγέλιο. Υπάρχουν άπειρα μικρά κινέζικα μαγαζιά με ρώσικο όμως φαγητό, των οποίων η υγιεινή δεν είναι και η καλύτερη. Στο Ιρκούτσκ ήταν το μόνο μέρος σε όλο το ταξίδι που είχαμε λίγες ευτυχώς, στομαχικές διαταραχές (και οι 3). Σοβαρό πρόβλημα στα μαγαζιά αυτά είναι οι κατάλογοι. Δεν υπάρχει βεβαίως τίποτα στα Αγγλικά, οπότε είτε παραγγείλτε στην τύχη όπως εμείς, είτε απλά αν γνωρίζετε λίγα Ρώσικα μπορεί και να φάτε κάτι που έχετε από πριν στο μυαλό σας. Πάντως είναι πολύ φθηνά, αρκεί να θυμάστε τι έχετε παραγγείλει και πόσο έκανε γιατί σε ένα μαγαζί πήγαν να μας κοροϊδέψουν αλλά ευτυχώς μόλις ζητήσαμε κατάλογο μας έφερε ξανά το σωστό λογαριασμό.

Στο Ιρκούτσκ την πρώτη μέρα που φτάσαμε, μέχρι να τακτοποιηθούμε στο χόστελ σχεδόν βράδιασε οπότε αρκεστήκαμε σε μία απλή βόλτα γύρω από το χόστελ, φαγητό στο πρώτο σάπιο κινέζικορώσικο μαγαζάκι και ύστερα νάνι. Τη δεύτερη μέρα αφού μελετήσαμε από το βράδυ τους χάρτες και τις διαδρομές που βρήκαμε στο tourist information, ξεκινήσαμε προυνό προυνό για την εξερεύνηση μας σε αυτή τη μεγάλη πόλη της Σιβηρίας οπού εν τέλει και μείναμε πολύ ικανοποιημένοι. Ειδικά η διαδρομή στον δρόμο που πηγαίνει παράλληλα με τον ποταμό Angara, οι δρόμοι Karl Marx και Nizhnyanabereznhaya, η Kirov square και η κεντρική αγορά είναι μέρη που αξίζει να αφιερώσεις λίγο χρόνο για να πάρεις μία μυρωδιά από το φερόμενο ως «Παρίσι της Σιβηρίας». Μη σας αγχώνουν τα δύσκολα ονόματα. Άμα πάρετε τους χάρτες που σας είπα, θα κατατοπιστείτε εύκολα και θα κάνετε αυτή τη διαδρομή άνετα και χαλαρά μέχρι το μεσημέρι. Εμείς καταλήξαμε στην κεντρική αγορά για μεσημέρι, τσιμπήσαμε στο δεύτερο σάπιο κινεζορώσικο μαγαζί (εκεί ήταν και οι στομαχικές διαταραχές που σας είπα) και στη συνέχεια με τραμ στο χόστελ, μαζέψαμε τα πράγματα και πίσω στον σταθμό των τρένων για αναχώρηση.
Στο Ιρκούτσκ αν επιλέξετε να διανυκτερεύσετε στην πλευρά της πόλης που είναι το κέντρο, μπορείτε να πάτε με το τραμ (κόκκινη γραμμή)στον σταθμό των τρένων που είναι από την άλλη πλευρά, όμως να ξέρετε πως η απόσταση είναι μεγάλη και έχει αρκετή κίνηση. Οπότε υπολογίστε να ξεκινήσετε νωρίτερα. Δε σας συνιστώ να μείνετε από την πλευρά των τρένων διότι είναι πολύ μακριά από το κέντρο, και το κυριότερο ότι ως περιοχή δεν είναι και η καλύτερη. Εμείς εκεί μπλέξαμε κατά λάθος και δεν ήταν ότι καλύτερο.

Ulan Ude
Στο Ulan Ude εμείς δε σταματήσαμε αν και αρκετοί ταξιδιώτες το επιλέγουν. Αν μέναμε ένα βράδυ εκεί, δε βρίσκαμε μετά τρένο για Ulan Bataar – Πεκίνο και θα έπρεπε να παίρναμε αεροπλάνο. Και όπως σας είπα οι μέρες ήταν περιορισμένες και μπλα μπλα μπλα… οπότε Ulan Ude no!! Ευτυχώς όμως είχαμε ανταπόκριση για Ulan Bataar περίπου 3 ώρες, οπότε ρίξαμε μια τρεχάλα έξω χαράματα να δούμε την τεράστια προτομή του Λένιν και να βγάλουμε σαν κλασικά τουριστάκια μία φωτογραφία. Αν θυμάμαι καλά η προτομή είναι περίπου 1χλμ μακριά από το σταθμό.

Μογγολία
Ότι και να πω για τη χώρα αυτή είναι ελάχιστο. Και πραγματικά αυτό σας το λέω έχοντας ένα πλατύ χαμόγελο μετά από όσα έζησα και είδα, και γνωρίζοντας πως θα μπορούσα να αφιερώσω ένα ολόκληρο ταξίδι εξολοκλήρου στο να τη γυρίσω σπιθαμή προς σπιθαμή. Ενώ το όλο κλίμα δε σε προδιαθέτει ούτε αποπνέει κάτι το πνευματικό ή μυστικιστικό (όπως πχ στο Θιβέτ ή στο Νεπάλ), παρολαυτα το τοπίο, η φύση και το απόλυτο τίποτα που επικρατεί στις ατελείωτες στέπες, είναι ικανά να σε κάνουν να χαλαρώσεις, να σκεφτείς, να αναλογιστείς (το πόσο μικρός και παράλληλα μεγάλος είσαι σε αυτόν τον κόσμο)… ή απλώς να σωπάσεις. Τα αμέτρητα αστέρια, το αεράκι και οι εικόνες του παρθένου τοπίου θα είναι σύμμαχοι σε αυτή τη στιγμή της ζωής σας. Δε θα σας μιλήσω άλλο για τα προσωπικά μου βιώματα εκεί. Προχωρώ λοιπόν σε χρήσιμες λεπτομέρειες και μέρη που είδαμε:

Στο Ulan Bataar φτάσαμε στις 6 το πρωί. Στη διαδρομή μέσα στο τρένο αποφασίσαμε το εξής πρόγραμμα : Με το που φτάναμε στην πρωτεύουσα, θα παίρναμε ένα λεωφορείο που ξέραμε πως φεύγει στις 11 και θα πηγαίναμε στο εθνικό πάρκο Terelj το οποίο είχαμε διαβάσει πως είναι και το πιο ενδιαφέρον από τα υπόλοιπα. Εκεί λέμε θα πάμε μόνοι μας και ο Θεός βοηθός. Επηρεασμένοι και από την εκδρομή στη Βαϊκάλη που πληρώσαμε 74 ευρώ λιγότερα απ’ ότι αν το κάναμε με πρακτορείο, λέμε ας το επιχειρήσουμε και ότι γίνει. Θα διανυκτερεύαμε 2 μέρες στο πάρκο και την τρίτη θα γυρνούσαμε στο Ulan Bataar στο οποίο θα κάναμε και μία διανυκτέρευση την οποία όμως είχαμε ήδη κλείσει.

Όπως και στο Ιρκούτσκ, έτσι και εδώ, αφήσαμε τα backpacks στο σταθμό του τρένου με περίπου 1 ευρώ τη μέρα, πήραμε ρούχα για 2 μέρες και φύγαμε. Τσεκάραμε πως επάνω στην Peace Avenue (ο πιο κεντρικός δρόμος της πόλης) υπήρχε ένα tourist information που συστεγάζεται με μία τράπεζα, οπότε και συνάλλαγμα θα κάναμε και θα επιβεβαιώναμε τα δρομολόγια για το πάρκο. Τα πάντα στο Ulan Bataar ανοίγουν στις 9, οπότε αρκεστήκαμε σε μια μικρή βόλτα στο κέντρο, είδαμε το κοινοβούλιο και την κεντρική πλατεία και έτσι ,πλήρως απογοητευμένοι από την πρώτη γεύση στο Ulan Bataar, πήγαμε στις 9 στο tourist information, κάναμε συνάλλαγμα και πληροφορηθήκαμε για τα δρομολόγια από την πολύ εξυπηρετική υπάλληλο. Τα δρομολόγια τελικά για Αύγουστο ήταν 12.00 και 16.00 από το Ulan Bataar και 8.00 και 19.00 από το πάρκο. Από το Ulan Bataar το λεωφορείο φεύγει απέναντι από το ξενοδοχείο Narantuul το οποίο βρίσκεται επάνω στην Peace Avenue και θα το βρείτε εύκολα διότι είναι πανύψηλο. Επίσης και το λεωφορείο θα το καταλάβετε εύκολα γιατί γράφει μπροστά με τεράστια γράμματα Terelj. Το εισιτήριο κοστίζει 1,08 ευρώ να πας και άλλα τόσα να γυρίσεις. Και κάπου εδώ αρχίζει το γέλιο. Από εκεί που φεύγει το λεωφορείο είναι ουσιαστικά η αφετηρία και μέσα είναι άδειο. Αυτή είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να πιάσετε τη θέση που θέλετε γιατί μετά γίνεται… ο πανικός ο ίδιος. Αφού λοιπόν συνειδητοποιήσετε ότι είστε οι μόνοι ίσως τουρίστες, το λεωφορείο θα γεμίσει με ντόπιους (νέους, γέρους, παιδιά) οι οποίοι επιστρέφουν στα χωριά τους ή καλύτερα στους καταυλισμούς τους και προς μεγάλη σας έκπληξη θα κουβαλάνε φρέσκο γάλα, τυριά και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Μέσα σε λίγα λεπτά θα βρεθείτε καταστριμωγμένοι στη θέση σας, με πάρα πολλά παιδάκια να κάθονται επάνω σας και να χαμογελάνε (αν έχετε μούσι οι κύριοι ακόμα καλύτερα γιατί τους φαίνεται πολύ περίεργο και συνέχεια θα σας το πειράζουν), και μία διάχυτη γαλατίλα να σας έρχεται από παντού. Ε εγώ λοιπόν αυτή την εμπειρία δε θα την άλλαζα με κανένα οργανωμένο tour. Και σα να μην έφτανε αυτό, κάποια στιγμή όταν απομακρυνθείτε από την πόλη αρχίζει ο χωματόδρομος. Και όταν λέμε χωματόδρομος, αυτό το πράγμα μόνο σε ντοκιμαντέρ στην Αφρική το έχω δει. Έπρεπε λοιπόν να το βιώσω κιόλας. Ολόκληρο το εθνικό τους δίκτυο ήταν χώμα με τεράστιες λακκούβες. Οπότε στις συνθήκες που σας ανέφερα προσθέστε το χώμα που έμπαινε άφθονο από τα παράθυρα και τον ποπό σας να γεμίζει μελανιές. Α ΝΑΙ. Και το γάλα να χύνεται παντού.

Terelj Park
Κάπως έτσι λοιπόν, και αφού είχαμε ξεκαρδιστεί στα γέλια, φτάσαμε μετά από 3 ώρες στο πάρκο. Αν προτιμήσετε να φτάσετε ως εκεί με τον τρόπο που μόλις σας περιέγραψα και όχι οργανωμένα, είναι καλό να κατεβείτε στο κεντρικό σημείο του πάρκου που είναι το Turtle rock, ένας τεράστιος βράχος που θυμίζει χελώνα. Από εκεί κιόλας επιστρέφει το λεωφορείο στο Ulan Bataar τις ώρες που ανέφερα πριν. Όταν φτάσετε εκεί θα δείτε πολλές μαζεμένες κατασκηνώσεις διάσπαρτες σε όλη την έκταση του πάρκου. Μπορείτε να τσεκάρετε ποια σας κάνει κλικ και να πάτε μόνοι σας να ρωτήσετε πόσο θα κοστίσει η διαμονή και το φαγητό. Αποφύγετε όμως όσες φαίνονται υπερβολικά οργανωμένες και εκείνες που αντί για τα παραδοσιακά Ger, έχουν ξύλινα σπιτάκια. Πάτε που πάτε Μογγολία, είναι κρίμα να μη ζήσετε την εμπειρία του Ger. Επίσης, όταν σας αφήσει το λεωφορείο στο πάρκο, υπάρχει μια περίπτωση να έρθει κανένας τύπος να σας προτείνει διαμονή κλπ κλπ. Εμείς πολύ ευγενικά τον αποφύγαμε και τελικά μας βγήκε σε καλό. Κάποιες Γερμανίδες που τον χρησιμοποίησαν κατέληξαν στον ίδιο καταυλισμό με εμάς πληρώνοντας όμως τα διπλάσια. Ο τύπος δηλαδή κρατάει και την προμηθειούλα του. Βέβαια οι τιμές είναι έτσι κι αλλιώς εξευτελίστηκες οπότε για κάποιον που δεν αντέχει και πολλή ταλαιπώρια δεν έγινε και κάτι να δώσει κάτι παραπάνω.

Εμάς το ένστικτό έλεγε να ακολουθήσουμε τον χωματόδρομο στα αριστερά από τη στάση του λεωφορείου, πίσω από τον Turtle rock και να βαδίζουμε με κατεύθυνση αριστερά. Προσπεράσαμε μία καρακιτς κατασκήνωση από πολύχρωμα ξύλινα σπιτάκια και καταλήξαμε σε μία άλλη με 3 ger όλα κι όλα. Θα την καταλάβετε επειδή αν θυμάμαι καλά είναι η μοναδική στην περιοχή αυτή που έχει πολλούς ξύλινους φράχτες. Εκεί λοιπόν μένει μόνιμα μία οικογένεια με τα ζωάκια της, η οποία νοικιάζει ένα ger για 2,5 ευρώ το άτομο το βράδυ. Περίπου τόσο κόστιζε και το κάθε γεύμα το οποίο στο μαγειρεύανε όποτε εσύ τους έλεγες και περίπου 1 ευρώ το πρωινό. Εκεί όπως σας είπα κατέληξαν και οι Γερμανίδες με τα διπλάσια λεφτά. Η εμπειρία στο ger είναι πραγματικά μοναδική… Το ger αρχιτεκτονικά θυμίζει τσίρκο σε μικρογραφία. Ανοίγοντας την πόρτα(?) για να μπούμε μέσα πάθαμε το πρώτο σοκ. Αν εξαιρέσεις τα όμορφα χρώματα που επικρατούσαν μέσα λόγω διαφόρων υφασμάτων, κατά τ’ άλλα καλύτερα να είχα φέρει τη σκηνή μου. Τα 5 κρεβάτια που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά ήταν απλές τάβλες ξύλου που ακουμπούσαν επάνω σε προπολεμικές σούστες. Το κάλυμμα του κρεβατιού ήταν ένα πενταβρώμικο πικέ ύφασμα. Το αποκορύφωμα ήταν το δάπεδο το οποίο πολύ απλά δεν υπήρχε. Είχαν τοποθετήσει νάιλον και χαλιά επάνω στο χώμα με αποτέλεσμα από την υγρασία να είναι όλα μονίμως νωπά. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι το ger κάτω κάτω ήταν κάμπριο. Άρα ότι ήθελε να βρει συντροφιά το βράδυ μέσα, πολύ απλά μπορούσε χωρίς κανένα εμπόδιο. Οι αράχνες έκαναν πάρτυ. Τι να σας λέω. Μεγάλη εμπειρία. Έχω βρεθεί σε αντίστοιχες καταστάσεις σε Μαρόκο και Ταϋλάνδη αλλά αυτό δεν περιγραφόταν. Όμως πήραμε μια βαθειά ανάσα και είπαμε ότι οκ, στη Μογγολία είμαστε. Πότε θα ξαναέρθουμε? Δεν ξενερώνουμε ποτέ οε οε οε? Ακόμα ήταν νωρίς (περίπου 17.00) οπότε σκεπτόμαστε να πάμε πίσω στο Turtle rock (περίπου 10 λεπτά περπάτημα) και από εκεί να νοικιάσουμε άλογα για να πάμε μία βόλτα. Α ναι… πριν το ξεχάσω. Προτού πάμε για τη βόλτα με τα άλογα, είπα να πάω λίγο στην τουαλέτα. Όσοι άντρες διαβάζουν αυτή τη στιγμή και έχουν κάνει σχοινάκια στον στρατό με τον παλιό καλό τρόπο θα καταλάβουν πως είναι η τουαλέτα. Για όσους δεν κατάλαβαν, η τουαλέτα ήταν απλά μία ετοιμόρροπη καλύβα που άνοιγες την πόρτα και μέσα είχε ένα βόθρο 2 x 2 πάνω στον οποίο είχαν στερεώσει τάβλες για να πατάς και να κάνεις την ανάγκη σου. Οπότε όπως καταλαβαίνετε μόνο για τα απολύτως απολύτως απαραίτητα μπαίναμε εκεί μέσα.

Ενημερώνουμε λοιπόν την οικογένεια ότι κατά τις 20.00 θα θέλαμε να φάμε, και πήγαμε στο μέρος με τα άλογα. Εκεί πάλι συναντάμε τις Γερμανίδες οι οποίες είχαν κάνει ήδη τη βόλτα και μας προέτρεψαν να μην το κάνουμε γιατί είναι μόνο για 30 λεπτά και κοστίζει 10 ευρώ. Επειδή λοιπόν ως λαός έχουμε το παζάρι στο αίμα μας, κανονίσαμε με τα πιτσιρίκια με 13 ευρώ να μας πάνε με τα άλογα στο meditation temple που υπάρχει μέσα στο πάρκο και έχει ιδρύσει ο Δαλάι Λάμα. Μιλάμε τώρα για 2 ώρες δρόμο. Απλά το μόνο θέμα είναι ότι θα πρέπει να πληρώσετε μαζί με το άλογό σας και τον οδηγό που θα έρθει οπότε γι’ αυτό το λόγο ζητήστε τους μόνο έναν οδηγό. Νομίζω πως τα 13 ευρώ συμπεριλάμβαναν και τον οδηγό. Στη ζωή μου είχα άλλη μία φορά την τύχη να καβαλήσω άλογο στη λίμνη Κερκίνη. Εδώ όμως τα πράγματα ήταν αλλιώς. Ό οδηγός δεν ερχόταν μαζί σου για να σου τραβάει το άλογο. Ήξερες δεν ήξερες, έπρεπε να το πας μόνος σου. Και όσο κι αν σας φαίνεται δύσκολο, μετά όλα είναι τόσο όμορφα και ελεύθερα. Δεδομένου ότι το άλογο ξέρει πάνω κάτω να πάει και μόνο του, μετά το πρώτο μισάωρο δεν είναι και τόσο δύσκολα τα πράγματα. Ειδικά όταν πάρετε τον αέρα. Χαζεύεις τα βουνά, την πεδιάδα, το φαράγγι, τον ναό που σιγά σιγά ξεπροβάλλει και αισθάνεσαι τόσο όμορφα. Τόσο γεμάτος. Τόσο τυχερός. Ο ουρανός γεμίζει από γεράκια και αετούς που ξεδιπλώνουν τα φτερά τους στον αέρα και εσύ το μόνο που θες είναι να γίνεις ένα μαζί τους.

Φτάσαμε στον ναό, δέσαμε τα άλογα και ανηφορίσαμε προς τη μονή. Στον δρόμο για τη μονή υπάρχουν συνεχόμενες πινακίδες με ευχές που έχουν να κάνουν με τον Βουδισμό. Διαβάζοντάς τες αισθάνθηκα για ακόμα μια φορά ότι τώρα είναι η ευκαιρία να αδειάσω, να βγάλω από μέσα μου ότι με τρώει στην καθημερινότητα και να προσαρμοστώ στο τοπίο και στη μαγεία του. Ο ναός είναι πολύ μικρός, καθαρός και περιποιημένος. Έχει απίστευτη θέα και ηρεμία. Η είσοδος σε αυτόν έχει λιγότερο από ευρώ. Αφού απολαύσαμε το σκηνικό, κατηφορίσαμε στα άλογα και πήραμε το δρόμο για την επιστροφή. Μόνο που τώρα τα άλογά μας είχαν όρεξη για ξεμούδιασμα, βάλανε 3η ταχύτητα και του έδωσαν να καταλάβει. Βέβαια όταν είδα αργότερα τους ντόπιους να τρέχουν με αυτά, κατάλαβα ότι με εμάς απλά έκαναν ζέσταμα αλλά οκ, για παιδιά της πόλης ήταν ούτως η άλλως εντυπωσιακό.

Όταν επιστρέψαμε στο Turtle rock και πληρώσαμε τα παιδιά, ρωτήσαμε αν μπορούνε να μας κανονίσουν την επόμενη μέρα μια εκδρομή στο τεράστιο άγαλμα του Τζέκις το οποίο είχαμε διαβάσει οτι είναι κάπου κοντά στο πάρκο αλλά δεν υπήρχε συγκοινωνία για να πάμε μόνοι. Η συνεννόηση έγινε με ελάχιστα Αγγλικά και κυρίως γλώσσα του σώματος. Μη σας τα πολυλογώ, η τιμή κανονίστηκε στα 42 ευρώ επειδή το άγαλμα ήταν 40 χιλιόμετρα από εκεί που μέναμε, και ο δρόμος άθλιος (που όντως ήταν). Εμείς γνωριστήκαμε και με έναν Γάλλο όποτε η τιμή πήγε δια 4. Επιστρέψαμε στο Ger μας όπου μας περίμενε ένα θερμός με καυτό νερό και ένα κουτί τσάι πριν το φαγητό. Αφού ζεστάθηκε το κοκκαλάκι μας επειδή η θερμοκρασία είχε αρχίσει να πέφτει, κατηφορίσαμε προς το ger της οικογένειας για να φάμε. Εκείνες τις δύο μέρες φάγαμε το πιο νόστιμο φαγητό σε ολόκληρη την εκδρομή. Το πρώτο βράδυ λοιπόν φάγαμε στο γουόκ μοσχάρι με πατάτες, ρύζι και καρότα. Όλα τα προϊόντα ήταν δικά τους. Και για επιδόρπιο είχαν αγελαδινό γάλα το οποίο δεν ήταν και κάτι το ιδιαίτερο (δεν αποκλείεται να ήταν και εμπορίου). Με την κοιλιά να έχει γίνει ταράτσα, επιστρέψαμε στο ger. Τα πράγματα είχαν αρχίσει να δυσκολεύουν. Το κρύο αν και Αύγουστος είχε γίνει τσουχτερό και τα ρούχα μας δεν ήταν τόσο χοντρά. Σκεφτείτε μόνο ότι φόρεσα κοντομάνικο, λεπτό μακρυμάνικο, φούτερ αντιανεμικό μπουφάν, sleeping bag και κάποια στιγμή έριξα και τη βρώμικη πικέ τους. Και από κάτω βεβαίως το παντελόνι μου. Α ναι.. και εννοείται κουκουλωμένος μέχρι τέρμα για να αποφύγω τις αράχνες. Το θέμα όμως δεν ήταν τόσο το κρύο όσο η υγρασία. Οπότε ότι και να φοράγαμε… Απορώ πως μένεις εκεί το χειμώνα. Στο κέντρο υπάρχει μία ξυλόσομπα η οποία όμως για να καίει όλο το βράδυ θα πρέπει κάποιος να μένει ξύπνιος.

Το επόμενο πρωί, και αφού ξυπνήσαμε σας τελικό «ς» από την υγρασία, φάγαμε γρήγορα γρήγορα πρωινό (εντελώς αδιάφορο και ευρωπαϊκού τύπου), και περιμέναμε στο Turtle rock στις 9 για το ραντεβού. Εγώ ήμουν τόσο εξτασιασμένος από την προηγούμενη μέρα και περίμενα με λαχτάρα να δω κανέναν τύπο με άλογα, για να εισπράξω το βρισίδι των κολλητών μου που είχαν γεμίσει μελανιές στα μπούτια. Τελικά ήρθε ένας τύπος με ένα ΙΧ, μας φόρτωσε και τους 4 και ξεκινήσαμε. Σε κάποια στιγμή, βγαίνει από τον κεντρικό δρόμο και ακολουθεί μία διαδρομή μέσα στο δάσος. Αρχίζουμε να κοιταζόμαστε, να σφιγγόμαστε να ιδρώνουμε, όμως τελικά ο τύπος ήταν πολύ εντάξει. Ήθελε να μας πάει σπίτι του να γνωρίσουμε την οικογένειά του και να μας κεράσουν μέσα στο ger τους αληθινό ζεστό γάλα από γιακ, ξυνοτύρι που έφτιαχναν εκείνη την ώρα, βούτυρο από γιακ και ζεστό ψωμί. Ήταν το πιο χορταστικό και απολαυστικό πρωινό που έφαγα ποτέ μου, για να εισπράξω και πάλι το βρισίδι του ενός φίλου που δε μπορούσε να μυρίσει pure γαλακτοκομικό για κανέναν λόγο, ενώ έβλεπε εμένα να τα καταβροχθίζω με απόλαυση. Το μόνο που με κόμπιαζε λίγο, ήταν ότι τρώγαμε υπό το άγριο και δολοφονικό βλέμμα ενός βαλσαμωμένου λύκου και ενός τεράστιου αετού που βρίσκονταν παρέα με εμάς στο ίδιο ger. Ο τυπάκος εννοείται πως δε μας ζήτησε ποτέ παραπάνω λεφτά για κάτι τέτοιο. Το έκανε γιατί το γούσταρε. Ξεκινήσαμε λοιπόν για να πάμε στο μνημείο. Αν ήξερα πραγματικά για τι εθνικό δίκτυο μιλάμε δε θα είχα φάει τόσο για πρωί. Το αυτοκίνητο έβρισκε συνέχεια κάτω, μέσα έμπαιναν τόνοι σκόνης και ο οδηγός χαλαρός στην πορεία του. Έβαλε τέρμα και παραδοσιακά τραγούδια και ήρθε να δέσει το γλυκό. Μετά από πολλή ώρα, πόνο και κόπο φτάσαμε στο μνημείο. Πρόκειται για ένα άγαλμα 40 μέτρων του έφιππου Τζέκις που κρατά ένα χρυσό μαστίγιο. Το άγαλμα τοποθετήθηκε στο σημείο που κατά τον μύθο ο Τζέκις όντως βρήκε εκεί ένα χρυσό μαστίγιο. Κάτω από το άγαλμα έχει ένα τύπου μουσείο με πολεμικά κυρίως αντικείμενα από ανασκαφές, καθώς και 2-3 πανάκριβα σουβενιράδικα. Σαν μνημείο δεν λέει και πολλά παρόλο το τεράστιο μέγεθός του. Εμένα για άλλη μια φορά μου προκάλεσε αίσθηση το απέραντο τίποτα. Όπου και να στραφείς θαρρείς πως η γη εκεί είναι ατελείωτη. Μετά από μία ώρα πήραμε τον δύσκολο δρόμο της επιστροφής και αργά το μεσημέρι φτάσαμε στο Turtle rock. Κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι ο ένας μας είχε ξεχάσει τα γυαλιά ηλίου μέσα στο αυτοκίνητο. Ξαναγυρίσαμε προς τα πίσω να βρούμε το σπίτι του τυπάκου που μας πήγε την εκδρομή. Με τα πολλά το βρήκαμε και εννοείται πως μας περίμενε με τα γυαλιά πλυμμένα παρακαλώ για να μας τα δώσει. Το πρόγραμμα πλέον ήταν εντελώς χαλαρό. Ο Γάλλος είχε δει στο ίντερνετ και είχε τυπώσει χάρτες με μονοπάτια επάνω στα βουνά οπότε ακολούθησε μοναχικό δρόμο μιας και ήταν και πολύ fit να ουμε…. Εμείς ως Ελληνάρες σκεφτήκαμε ότι αρκετά έχουμε ταλαιπωρηθεί ως τώρα, οπότε ήταν πολύ καλή ευκαιρία να περπατήσουμε ΧΑΛΑΡΑ στο πάρκο, να χαζέψουμε τα παιδιά που έτρεχαν με τα άλογα, τις αγελάδες και τα γιακ που βοσκούσαν, τους αετούς που πέταγαν ψηλά, τις μαρμότες που παιχνιδιάριζαν σαν τρελλές… Σκαρφαλώσαμε στον Turtle rock και αγναντέψαμε όλο αυτό το τοπίο. Όταν ανεβείτε, μην ξεχάσετε ότι κάπου μέσα στον βράχο υπάρχει μικρή δίοδος στην οποία υπάρχει ένα πράγμα σαν βωμό που αφήνουν λεφτά και φαγητό και μπορεί (όποιος χωράει) να κατέβει κάτω από την πίσω πλευρά. Αφού λιώσαμε στο σουλάτσο και χαλαρώσαμε αρκετά, τι καλύτερο από ένα πιάτο φαγητό. Γυρίσαμε στο ger, είπαμε στην οικογένεια ότι επιθυμούμε να φάμε, και εκείνοι σε μία ώρα τα είχαν όλα έτοιμα. Μέχρι να έρθει εκείνη η ώρα όμως μας πρόσφεραν και πάλι ζεστό τσάι με ψωμί και μαρμελάδα μέσα στο δικό μας ger. Το φαγητό ήταν και πάλι εκπληκτικό, μόνο που αυτή τη φορά αντί για ρύζι είχε κάτι σαν λαζάνια. Μετά από άλλο ένα λουκούλλειο γεύμα, και με το κρύο να δείχνει τα δόντια του επιστρέψαμε προς το ger μας.

Την άλλη μέρα το πρωί σηκωθήκαμε κατά τις 6 και πήγαμε στο Turtle rock κατά τις 7 με το φόβο μήπως τα δρομολόγια δεν είναι σωστά και πάθουμε καμιά νίλα και μείνουμε εκεί. Τελικά το λεωφορείο αντί για τις 8 ήρθε στις 9.40. Μετά από 3 ώρες ήμασταν και πάλι πίσω στο Ulan Bataar.

Η εκδρομή λοιπόν μας κόστισε κοντά στα 40 ευρώ ενώ αν κάναμε την ίδια ακριβώς (μαζί με την εκδρομή στον Τζέκις) μέσω του χόστελ μας θα δίναμε 110. Και αν θυμάμαι καλά το χόστελ μας ήταν και από τα φθηνά. Οι διαφορές είναι εξωφρενικές.

UlanBataar – η προσγείωση
Πραγματικά κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει κανένας μα κανένας λόγος να μείνετε πάνω από μισή μέρα στο Ulan Bataar. Είναι μία απρόσωπη μοντέρνα πόλη, χωρίς καμιά παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με πάρα πολύ καυσαέριο, σκόνη και κίνηση. Το μόνο που ας πούμε ότι αξίζει είναι να δεις το κοινοβούλιο και την κεντρική πλατεία, πράγμα το οποίο κάναμε την πρώτη μέρα πριν πάμε στο πάρκο, καθώς και ένα μοναστήρι σε ένα σημείο ψηλά στην πόλη το οποίο δεν είναι κάτι το ιδιαίτερο. Πρέπει μονάχα να παραδεχτώ ότι εντυπωσιάστηκα από το τεράστιο άγαλμα του Βούδα. Αυτό και τίποτε άλλο. Πήγαμε και σε μία παραδοσιακή αγορά την οποία δεν έχει καν ο οδηγός (μάθαμε γι’ αυτή στο tourist information) στην οποία πουλάνε ότι ακριβώς και οι Κινέζοι σε εμάς. Τσάμπα δηλαδή ο ποδαρόδρομος αλλά δε βαριέσαι.

Γενικά στο Ulan Bataar έψαχνα να βρω μέρη να με εντυπωσιάσουν γιατί κάπως έτσι το είχα πλάσει στο μυαλό μου, αλλά απογοητεύτηκα πλήρως. Σκεφτείτε ότι από το απόγευμα και μετά κάναμε βόλτες στα σουβενιράδικα για να περάσει η ώρα, κάτι που σιχαίνομαι εντελώς. Στην Peace Avenue θα βρείτε πάμπολλα μαγαζάκια να φάτε αρκετά φθηνά καθώς και 2-3 καφέ ευρωπαΪκού στυλ για όποιον θέλει κάτι να του θυμίσει Δύση. Το βράδυ κοιμηθήκαμε στο καταπληκτικό μας χόστελ (για τη διαμονή θα μιλήσω στο τέλος) και την επόμενη μέρα ξυπνήσαμε νωρίς διότι το τρένο για Πεκίνο ξεκινούσε στις 7.

SOS: 1)Στον σταθμό στο Ulan Bataar εάν αφήσετε τα πράγματά σας, τσεκάρετε τις ώρες που αναγράφει απ’ έξω γιατί αυτοί κάνουν συχνά διαλείμματα αρκετών ωρών για φαγητό και μπορεί να χρειαστεί να περιμένετε ώρες. Εμείς την ψιλοπατήσαμε έτσι. Οπότε μην το αφήσετε για την τελευταία στιγμή. Είναι πολύ πιθανόν να καταλήξετε στο Πεκίνο χωρίς τα πράγματά σας.
2) Προσοχή να μη σας μείνουν Μογγολικά χρήματα όταν αλλάξετε χώρα. Κανένας δε θα έχει όρεξη να ασχοληθεί με «παλιοχρήματα» και ειδικά οι Κινέζοι. Όπου και να ρωτήσαμε δε μας άλλαζε κανείς. Εμείς την πατήσαμε άσχημα και μας έχουν μείνει περίπου 50 ευρώ. Οπότε αν θέλετε κάνω και σαν έκκληση, αν πάει κάποιος μπορώ να του αλλάξω εγώ αυτό το πόσο γιατί ούτε στη χώρα μας τα αλλάζουν.

Πεκίνο
Για το Πεκίνο δε θα σας μιλήσω με λεπτομέρειες διότι σίγουρα θα έχουν μιλήσει κι άλλοι φίλοι εδώ και είμαι σίγουρος πως μπορείτε εύκολα να βρείτε τί θα κάνετε, αρκεί να αφιερώσετε μέρες. Για τους περισσότερους ανθρώπους, πόλεις σαν το Πεκίνο δεν είναι για πάνω από 3 μέρες. Εμένα η πρώτη μου εμπειρία ήταν στην Μπανγκόκ. Ε σας πληροφορώ ότι το Πεκίνο δεν παίζεται. Είναι πιο χάος και από το χάος. Και αν αναλογιστείτε ότι πήγαμε πιθανότατα και στην χειρότερη εποχή από θέμα ζέστης, υγρασίας, τουρισμού και νέφους… καταλαβαίνετε ότι τα πράγματα ήταν δύσκολα. Παρολαυτά όμως πιστεύω ότι για να ζήσεις και να δεις ότι χρειάζεται στο Πεκίνο θες αρκετές μέρες. Εμείς μείναμε χοντρικά 5 και το γυρίσαμε όσο ήταν εφικτό, αλλά κουραστήκαμε πολύ. Και όλα αυτά χρησιμοποιώντας το μετρό σχεδόν συνέχεια επειδή οι αποστάσεις είναι τεράστιες. Πραγματικά τεράστιες. Ευτυχώς οι μετακινήσεις εκεί είναι πάμφθηνες (0,25 ευρώ), και λόγω Ολυμπιακών αγώνων το μετρό πάει παντού.
Το πρόγραμμά μας είχε ως εξής:

1η μέρα: Φτάσαμε Πεκίνο το μεσημέρι και μέχρι να τακτοποιηθούμε στο ξενοδοχείο πήγε απόγευμα. Πήραμε το μετρό και πήγαμε στο Ολυμπιακό στάδιο και στο Κολυμβητήριο για να θαυμάσουμε το αυτονόητο. Οι Κινέζοι τα έχουν αξιοποιήσει στο έπακρο μετατρέποντας τον περιβάλλοντα χώρο σε ατελείωτο παιδικό πάρκο όπου είναι ασφυκτικά γεμάτο από οικογένειες. Το βράδυ βρήκαμε στην Ghost Street η οποία είναι όλα τα λεφτά και φάγαμε σε ένα από τα δεκάδες εστιατόρια με 8,5 ευρώ το άτομο. Μεγάλες μερίδες και σχετικά καλό φαγητό. Εδώ θέλω να τονίσω ότι στο Πεκίνο δε φάγαμε πουθενά φοβερό φαγητό και βεβαίως δεν έχει καμία μα καμία σχέση με το Κινέζικο στην Ελλάδα. Εδώ δεν τρώμε κινέζικο. Τρώμε απλά Ασιατίζουσα κουζίνα.

2η μέρα : Είπαμε να τολμήσουμε το λαϊκό προσκύνημα στον Μάο. Ε αφού είχαμε πάει στον Λένιν και οι φίλοι μου πέρσυ στον Χο Τσι Μινχ, ήταν αμαρτία να μην πάμε και στον Μάο. Εκεί λοιπόν συνειδητοποιήσαμε για ποιο λόγο στον οδηγό δεν αναφέρει καν ότι ο Μάο είναι ταριχευμένος. Θα σας πω απλά ένα πράγμα. Στηθήκαμε στην ουρά στις 8 και βγήκαμε στις 11.15. Το θέμα είναι ότι τόση ώρα η ουρά κινείται. Δε μένεις ποτέ στάσιμος. Απλά διανοηθείτε για τί κόσμο μιλάμε. Όποιος έχει πάει θα ξέρει. Και βεβαίως ήμασταν οι μόνοι τουρίστες. Οπότε όποιος το σκέφτεται, καλά θα κάνει να το ξανασκεφτεί. Χάνεις πάρα πολύ χρόνο πχ από την Απαγορευμένη Πόλη στην οποία στη συνέχεια φτάσαμε ψόφιοι. Συνέχεια λοιπόν στην Απαγορευμένη Πόλη στην οποία θαυμάζεις το μεγαλείο των δυναστειών της Κίνας και συνειδητοποιείς παράλληλα και τη μεγάλη ματαιοδοξία τους. Στη συνέχεια με μετρό επισκεφθήκαμε τον Θιβετιανό ναό Lama Temple και τη σχολή του Κομφούκιο τα οποία βρίσκονται στην ίδια περιοχή. Όποιος στο σπίτι του ανάβει στικάκια είναι ευκαιρία να αγοράσει πάρα πολύ φθηνά από τα μαγαζιά που βρίσκονται έξω από τους ναούς. Είναι φτιαγμένα από φυτικά υλικά, δε βρωμάνε και τα χρησιμοποιούν οι πιστοί στο ναό για αφιερώματα. Όταν βράδιασε, ψάξαμε να βρούμε τη λίμνη Χάι Χου στην οποία πραγματικά άξιζε τον κόπο να πάτε. Είναι μία τεράστια λίμνη στην οποία αν θες μπορείς να νοικιάσεις θαλάσσιο ποδήλατο (πολύ ακριβό) και είναι γεμάτη με μπαρ τα οποία έχουν live μουσική, συνήθως με κιθάρα και φωνή από νέους ανθρώπους που τραγουδάνε κινέζικα τραγούδια. Ενώ περίμενα να είναι κάτι το πολύ τουριστικό, τελικά δεν ήταν. Ήταν γεμάτο νεολαία που έβγαινε να διασκεδάσει. Μπορεί και να κάνω λάθος, όμως φαντάζομαι πως αν απευθυνόταν σε τουρίστες δε θα είχαν live με κινέζικα τραγούδια (όπως γίνεται σε άλλες χώρες όπως πχ στην Ταϋλάνδη).Μιλάμε για αποθέωση. Αργότερα φαγητό και μετά στο ξενοδοχείο.
3η μέρα: η 3η μέρα μας στο Πεκίνο νομίζω ότι χρειάζεται ανάλυση. Δε μπορώ να μη σας διηγηθώ τί μας συνέβη. Μέχρι τον Πρέσβη πήραμε τηλέφωνο. Αρχίζω με κάτι πολύ σημαντικό.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην πιστέψετε κανέναν καλοβαλμένο και χαμογελαστό άνθρωπο στο δρόμο, ακόμα και αν σας παρουσιαστεί με τα παιδάκια του κλπ κλπ κλπ για να σας πείσει για κάποια εκδρομή. Εμείς εμπιστευτήκαμε έναν τέτοιον τη 2η μέρα ο οποίος μας βρήκε στον εμπορικότατο δρόμο Wuanfujin. Μας πρότεινε εκδρομή στο Σινικό τείχος με 20 ευρώ το άτομο. Η τιμή περιλάμβανε την είσοδο στους τάφους των Μινχ, την είσοδο στο Σινικό στο τμήμα Mutianyu, φαγητό, ξενάγηση στα Αγγλικά και foot massage. Και όλα αυτά με 20 ευρώ γιατί και καλά θα ήμασταν σε γκρουπ φοιτητών. Όλα ωραία και καλά λέμε. Κλείνουμε την εκδρομή, και την άλλη μέρα ένα πολυτελέστατο minibus μας περίμενε έξω από το ξενοδοχείο. «Μάγκες λέω σούπερ. Τυχεροί ήμαστε που θα το κάνουμε όλο αυτό τόσο φθηνά». Μιλάμε με την ξεναγό να επιβεβαιώσουμε ότι θα μας πάει εκεί που θέλουμε, και έρχεται η πρώτη σφαλιάρα. Δε θα πάμε λέει στο Mutianyu για να μην πληρώσουμε είσοδο. Θα πάμε λίγο πιο πριν για να μπούμε από κάτι χαλάσματα και να σκαρφαλώσουμε. «Μα μας είπατε χθες ότι περιλαμβάνεται στην τιμή και η είσοδο κλπ κλπ». Όχι όχι έλεγε αυτή, εμπιστευτείτε με, θα είναι πιο ωραία εκεί που σας λέω κλπ κλπ. Άντε λέμε, και πάλι μας συμφέρει. Πληρώσαμε και μπήκαμε. Εν τω μεταξύ από το ξενοδοχείο μας μπαίνει και ένα Τούρκος. Ξεκινάμε να πάμε σε ένα άλλο ξενοδοχείο να πάρουμε και άλλους. Μόλις κατεβαίνει η ξεναγός κάτω, ρωτάμε τον Τούρκο πόσα πλήρωσε για αυτή την εκδρομή. Πέραν του ότι εκείνος είχε πληρώσει περίπου 5 ευρώ φθηνότερα, του είχε πει αυτή ότι θα τον πήγαινε σε ένα άλλο σημείο του τείχος στο Bataling. Ώπα λέμε, κάτι βρωμάει εδώ. Εν τω μεταξύ από το ξενοδοχείο μπαίνουν άλλα 5 άτομα από το Εκουαδόρ. Πιο πέρα, ξανακάνουμε στάση για να πάρουμε κάποιους άλλους. Ρωτάμε αυτούς από το Εκουαδόρ τί έχουν κανονίσει και μας λένε ότι ακριβώς κι εμείς. Ψιλοανακουφιστήκαμε για αρχή. Μπαίνουν και οι τελευταίοι 3 οι οποίοι ήταν ένα ζευγάρι από το Μπαγκλαντές με το παιδάκι τους. Πόσα πλήρωσαν αυτοί και για τους 3??? Όσα εμείς για τον έναν. Εντάξει λέμε, αυτό ήταν, θα γίνει χαμός. Ψάχναμε όμως την κατάλληλη ευκαιρία.

Ξεκινάμε λοιπόν για το Σινικό τείχος 3 Έλληνες, ένα Τούρκος, 5 Εκουαδοριανοί και 3 Μπαγκλαντεσιανοί. Σαν ανέκδοτο ακούγεται αλλά πιστέψτε με πως αν ήταν τίποτα Βορειοευρωπαίοι δε θα είχαν κάνει το χαμό που κάναμε στη συνέχεια. Πρώτη στάση, ένα σουβενιράδικο με πετρώματα και άλλες τέτοιες πανάκριβες βλακείες. Δεν ενδιέφεραν κανέναν μας, και μόλις κάναμε την κίνηση να πάρουμε μαγνητάκια από ένα διπλανό μαγαζί, η ξεναγός τρελάθηκε. Που πάτε μας έλεγε και τέτοια?? Την αγνοούμε επιδεικτικά και φεύγουμε. Μιλάμε για όλο το γκρουπ τώρα.

Συνέχεια είχαν οι τάφοι των Μινχ που πολύ νομίζω πως η ξεναγός φοβήθηκε μη γίνει ο δικός της τάφος. Αφού λοιπόν μας λέει κάτι εισαγωγικά για την ιστορία των Μινχ, μας ανακοινώνει πως στον κυρίως χώρο δεν υπάρχει τίποτα και πως θα βγάλουμε φωτογραφίες μόνο απ’ έξω. ΏΠΑ, μπάστα κοπελιά. « Έχουμε δει φωτογραφίες ότι οι τάφοι υπάρχουν μέσα». Ισχυριζόταν ότι δεν έχουν ανασκαφεί ακόμα. Της λέμε απότομα… « Άκου, τάφοι υπάρχουν, υποτίθεται πως έχουμε πληρώσει για να τους δούμε, οπότε βάλε μας μέσα τώρα». Αυτή αρχίζει να τα χάνει. Οι Εκουαδοριανοί να γίνονται έξαλλοι. Εμείς το ίδιο. Μέσα στον χώρο υπήρχε και ένα tourist information στο οποίο οι φύλακες δε μας άφηναν να πάμε γατί προφανώς και ήταν όλοι στο κόλπο. Κυκλώνουμε την ξεναγό και της λέμε πως από τα λεφτά που της δώσαμε πρέπει να πληρώσει την είσοδο. Εκείνη το αρνιόταν με πολύ μεγάλο θράσος. Ο κολλητός μου φωτογραφίζει την ξεναγό και αυτή κρύβεται κάτω από μία ομπρέλα. Φωτογραφίζουμε την πινακίδα του αυτοκινήτου και ο οδηγός να βρίζει Θεούς και Δαίμονες. Μπαίνει στο αμάξι και φεύγει. Επικρατούν στιγμές από ταινία. «Που πάει της λέμε? Να φέρει αστυνομία. Τέλεια λέμε. Να σας κλείσει φυλακή». Ξαναχλωμιάζει η ξεναγός (παρεμπιπτόντως στην Κίνα η αστυνομία προστατεύει πολύ τους τουρίστες). «Πάρε μας τηλέφωνο το αφεντικό σου», της λέμε. Τον παίρνει και του μιλάει ο άλλος φίλος μας. Ούτε θυμάμαι τι του έλεγε. Μόνο ότι θα έρθουμε εκεί και οι 12 (και το μωρό από το Μπαγκλαντές δηλαδή χαχαχαχα) και θα γίνει χαμός. Τί για αστυνομίες λέγαμε, τί για πρεσβείες. Ο τύπος φοβήθηκε τόσο που άρχισε να μιλάει Κινέζικα και καλά πως δεν καταλαβαίνει, ενώ πριν τα Αγγλικά του ήταν τέλεια.

Παράλληλα μου λέει ο Μπαγκλαντεσιανός (να είναι καλά ο άνθρωπος) πως έχει sim κινέζικη αν ήθελα να πάρω τον πρέσβη. Παίρνω τηλέφωνο τον πρέσβη. Ένας τύπος ρε παιδιά ο οποίος βαριόταν όχι μόνο τη ζωή του… αυτή την είχε βαρεθεί προ πολλού. Του εξηγώ τι έχει συμβεί και μου λέει με μια απάθεια «Και εγώ τι θέλετε να κάνω. Είμαι αρμόδιος μόνο για διαβατήρια και πιστοποιητικά». «Συγγνώμη του λέω. Είμαστε Έλληνες πολίτες που είμαστε εδώ για τουρισμό. Έχουμε πέσει θύματα απάτης, μας έχουν αφήσει στη μέση του πουθενά, δε ξέρουμε τι να κάνουμε και εσείς μας λέτε ότι δε μπορείτε να μας κάνετε τίποτα»? Του το κλείνουμε στα μούτρα.

Από τα υπόλοιπα λεπτά δε θυμάμαι και πολλά. Το όλο σκηνικό κατέληξε στο να μας δώσει η ξεναγός όλα τα λεφτά πίσω, να πάρει τηλέφωνο τον οδηγό ο οποίος εννοείται πως δε θα ερχόταν ποτέ με την αστυνομία, και μας γύρισαν πίσω στο Πεκίνο κατά τις 12.

Τι να κάναμε λοιπόν τέτοια ώρα? Είχαμε χάσει τη μισή μέρα ήδη. Προσαρμογή προγράμματος παιδιά λέει ο ένας. Δεν πτοούμαστε. Πιάνουμε τον Τούρκο και του λέμε: « Επειδή είναι η τελευταία σου μέρα στην Κίνα και είναι κρίμα να μη δεις το Σινικό, θες να σταματήσουμε ένα ταξί και να του δώσουμε 600 γουάν (70 ευρώ) να μας πάει και να μας φέρει?» Είχαμε διαβάσει στον οδηγό ότι περίπου τόσα παίρνει ένα ταξί για το Mutianyu. Έτσι κι έγινε λοιπόν. Ο ταξιτζής από 1000 γουάν μας το πήγε στα 600, μπήκαμε και φύγαμε. Η απόσταση είναι 160 χλμ να πας και να γυρίσεις οπότε γι’ αυτό η τιμή είναι στα 70 ευρώ. Το καλό με όλο αυτό ήταν ότι φτάσαμε στο Σινικό κατά τις 14.30. Εκείνη την ώρα λοιπόν έχουν φύγει όλοι οι τουρίστες. Αν κάποιος δει τις φωτογραφίες μας από το Σινικό νομίζεις πως είναι καρτ – ποστάλ. Δεν υπάρχει ούτε ένας τουρίστας σε κανένα σημείο του τείχους. Τελικά είπαμε ότι άξιζε η ταλαιπωρία γιατί απολαύσαμε αυτό το μαγικό θέαμα ατόφιο χωρίς να παρεμβάλλονται οι ορδές των τουριστών. Ήταν μοναδική εμπειρία. Περπατήσαμε περίπου ένα 2ωρο στο τείχος και κατεβήκαμε με τα πόδια από ένα μονοπάτι που υπάρχει (ο χάρτης που δίνουν στα εισιτήρια έχει σημειωμένα και τα μονοπάτια). Ο ταξιτζής μας περίμενε κανονικότατα κάτω (είχαμε φροντίσει να δώσουμε τα μισά λεφτά μόλις φτάσαμε) και επιστρέψαμε κατά τις 10.00 στο ξενοδοχείο μας.

Μετά από όλα αυτά που ζήσαμε, ένα καυτό μπάνιο ήταν ότι έπρεπε. Δώσαμε με τον φίλο μας πια Τούρκο ραντεβού στη ρεσεψιόν και πήγαμε βόλτα στη νυχτερινή αγορά με τα έντομα. Δυστυχώς οι Κινέζοι τρώνε τα πάντα. Μας έδειξαν μέχρι και κρέας γάτας και σκύλου. Δε ξέρω αν αλήθευε αλλά όπως και να έχει, ενώ πήγα με τη διάθεση να δοκιμάσω κανένα έντομο (σε άλλες χώρες της Ασίας δεν το έκανα), δεν ήταν δυνατόν να αγγίξω τίποτα, παρά μόνο ένα σουβλάκι από τηγανητά καλαμαράκια. Τον τζέρτζελό του η όλη φάση όμως τον έχει. Λίγο πιο κάτω στην αγορά της Wafujin έχει ένα στενό με άλλο ένα night market (όπως κατεβαίνεις στο δεξί σου χέρι) το οποίο βεβαίως και επισκεφθήκαμε. Εκεί μπορείς να βρεις όμορφες ξυλόγλυπτες μάσκες σε πολύ καλή τιμή αν είσαι αδίστακτος με τα παζάρια.

4η μέρα: Η χειρότερη μέρα όσον αφορά το θέμα της υγρασίας και της ζέστης. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική και ο ιδρώτας έρεε άφθονος. Με το μετρό πήγαμε στο Summer Palace το οποίο προσωπικά μου άρεσε περισσότερο από την Απαγορευμένη Πόλη, και στη συνέχεια στον Temple of Heaven. Στον Temple of Heaven υπάρχει ένα πάρκο. Στο πάρκο αυτό οι Κινέζοι πηγαίνουν για να αθληθούν, να κουβεντιάσουν, να χαλαρώσουν κλπ κλπ, χωρίς να πληρώσουν κάποια είσοδο. Οι τουρίστες αντίθετα πληρώνουν και για το πάρκο και για τους ναούς. Εμείς με κάποιον μαγικό τρόπο τον οποίο ακόμα δεν έχω καταλάβει μπήκαμε τσαμπατζίδικα στο πάρκο.

5η μέρα: Την τελευταία μέρα στο Πεκίνο την περάσαμε χαλαρά. Και επειδή η ατμόσφαιρα δεν παλευόταν, αφήσαμε για τελευταία μέρα το τεράστιο Εθνικό μουσείο. Πέραν του ότι έχει πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα αποδεικνύοντας ότι ο Κινέζικος πολιτισμός δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κανέναν από αρχαιοτάτων χρόνων, έχει καταπληκτική ατμόσφαιρα. Εξαιτίας του κλιματισμού, μας φάνηκε σαν όαση στη μέση της χαοτικής Tiananmen. Μετά το μουσείο ακολούθησε μία χαλαρή βόλτα στην αγορά πίσω από την Tiananmen και εν συνεχεία πίσω στο ξενοδοχείο για ένα τελευταίο μπάνιο, φτιάξιμο πραγμάτων και μετά αεροδρόμιο όπου και η πτήση μας για Αθήνα ήταν ουσιαστικά το πρωί στη 01.00.

SOS: Στο Πεκίνο δεν υπάρχει λόγος κάποιος να μη νιώσει ασφαλής. Απλά όπως προανέφερα θέλει φοβερή προσοχή στους τύπους που οργανώνουν εκδρομές στο τείχος και θα σε βρουν χαμογελαστοί χαμογελαστοί στο δρόμο. Καλύτερα να το κλείσετε μέσω του ξενοδοχείου σας ή να το κάνετε ακριβώς όπως εμείς βρίσκοντας ένα ταξί, καλύτερα σε μια πιάτσα για να μπορείτε χωρίς άγχος να διαπραγματευτείτε την τιμή. Στο Πεκίνο κάποιες φορές λειτούργησε και το σύστημα που σας ανέφερα στη Ρωσία. Μπορείτε με οποιαδήποτε σφραγισμένη κάρτα έχετε (ακόμα και ΟΑΣΑ) να ισχυριστείτε πως είστε φοιτητές και να μπείτε με μειωμένο εισιτήριο σε κάποια αξιοθέατα. Και επειδή στο Πεκίνο τα αξιοθέατα είναι πολλά , είναι καλό να γλιτώσετε χρήματα. Βέβαια αν είστε 35 και άνω λίγο δύσκολο να σας πιστέψουν. Εμείς με ηλικία 28-29 τα καταφέρναμε. Τέλος, παρατηρήσαμε ότι τα ταξί το βράδυ για αεροδρόμιο δεν μας έπαιρναν. Ούτε καν σταματούσαν να ρωτήσουν. Έβλεπαν βαλίτσες και δεν έδιναν σημασία. Δεν υπάρχει όμως πρόβλημα διότι μπορείτε να πάτε άνετα και με το μετρό.

ΔΙΑΜΟΝΗ
Κατά κύριο λόγο όταν δε μέναμε στο τρένο, μέναμε σε χόστελ. Στη Ρωσία είναι πάρα πολύ ακριβά αλλά φανταστείτε πόσο έχουν τα ξενοδοχεία. Βέβαια εμείς επειδή ξέραμε πως η ταλαιπωρία του ταξιδιού θα ήταν μεγάλη, κλείναμε 3κλινα δωμάτια με κοινόχρηστο βεβαίως μπάνιο. Αν ενδιαφέρεστε να πάτε σε αυτά που θα σας γράψω, τονίζω πως όλα ήταν πεντακάθαρα, με πεντακάθαρες τουαλέτες, χωρίς πρωινό, και όσο το δυνατόν σε σημεία που να μας βολεύουν (θέλαμε κοντά στο κέντρο αλλά και κοντά στους σταθμούς των τρένων).
Αγία Πετρούπολη – Diva hostel. Το μόνο ελάττωμα είναι πως είναι στον 4ο όροφο χωρίς ασανσέρ.

Μόσχα – Fresh hostel. To μόνο ελάττωμα ήταν ότι το βρήκαμε λίγο δύσκολα (μάλλον όμως ήταν δικό μας θέμα γιατί της Αγίας Πετρούπολης που ήταν όντως δύσκολο να το βρεις το βρήκαμε σε 1 λεπτό). Στον ίδιο δρόμο έχει και ένα εστιατόριο Κουμουνιστικού στυλ (σα γιάφκα είναι)με φθηνό για τα δεδομένα της πόλης φαγητό.

Ιρκούτσκ – Hostel 490. Το μόνο ελάττωμα είναι ότι βρίσκεται μακριά από το κέντρο αλλά ήταν τόσο καθαρό και χωρίς καθόλου κόσμο που δε μας ένοιαζε να παίρνουμε το τραμ. Έτσι κι αλλιώς κόστιζε 0,20 ευρώ. Ο τύπος καθαρίζει τις τουαλέτες με μανία.

Listvyanka – Μείναμε σε apartment με κουζίνα. Μπείτε στα στενά του χωριού και ρωτήστε. Στον κεντρικό δεν έχει κάτι. Και διευκρινίστε να έχει τουαλέτα. Στο πρώτο που πήγαμε δεν είχε και φύγαμε. Την τιμή μπορείτε να τη φτάσετε κοντά στα 15 ευρώ.

UlanBataar – LG. Το καλύτερο χόστελ που έμεινα ποτέ. Για 3 άτομα μας έκλεισαν 4κλινο δωμάτιο με δικό μας μπάνιο, κοινή κουζίνα και ψυγείο για όλο τον όροφο ο οποίος είχε μόνο 2 δωμάτια. Το άτομο κόστισε περίπου 8 ευρώ μαζί με πρωινό. Μια ματιά όμως που έριξα στα δωμάτια με τα 12-16 κρεβάτια επικρατούσε ένα χάος, αλλά για αυτό ευθύνονταν αυτοί που έμεναν. Το χόστελ είναι 5 λεπτά από τα τρένα και περίπου 15 λεπτά με τα πόδια από το κέντρο της πόλης.

Πεκίνο – 161 Hotel. Πρόκειται για ένα χόστελ που τώρα έγινε ξενοδοχείο. Σχετικά καθαρά δωμάτια και προσωπικό που μιλάει άπταιστα Αγγλικά. Έχει ένα πολύ γουστόζικο χώρο για πρωινό αν θέλετε απλά κοστίζει κάπως ακριβούτσικα. Κανονίζουν και εκδρομές στο Σινικό. Βρίσκεται δίπλα σε στάση μετρό.

ΖΩΗ ΣΤΟ ΤΡΕΝΟ
Το μοναδικό πράγμα για το οποίο δε μπορώ να μιλήσω εκτενώς είναι η ζωή στον Υπερσιβηρικό. Και ο λόγος είναι πολύ απλός. Άμα δεν το ζήσει κάποιος δε μπορεί να κατανοήσει αυτή την εμπειρία. Μία μικρή γεύση είχα πάρει στο Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη αλλά το τι θα ζούσα δεν το φανταζόμουν.

Καταρχάς, σε περίπτωση που δεν είστε μοναχικοί ταξιδιώτες και γουστάρετε να κάνετε αυτό το ταξίδι με παρέα, είναι καλή ιδέα να είστε 4 άτομα. Οι κουκέτες είναι τετράκλινες οπότε εάν είστε όλοι γνωστοί τότε αυτόματα μετατρέπετε την κουκέτα στο δικό σας «σπίτι» και δε θα ενοχλείτε κανέναν. Και όσον αφορά τις γνωριμίες, μην αγχώνεστε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συναναστραφείτε με πολλούς τουρίστες αλλά και ντόπιους οι οποίοι ταξιδεύουν για τα χωριά τους. Ειδικά από ένα σημείο κι έπειτα θα αντιληφθείτε ότι στο βαγόνι σας έχουν βάλει μόνο τουρίστες που κάνουν το συγκεκριμένο ταξίδι.

Από Αγία Πετρούπολη προς Μόσχα είναι καλό να βγάλετε απλό κάθισμα και όχι 3η ή 2η class. Υπάρχει τρένο που το κάνει σε 7 ώρες και είναι αρκετά φθηνά. Τελικά όμως συνειδητοποιήσαμε ότι και το κάθισμα που λένε είναι ουσιαστικά καναπές – κρεβάτι για τον πολύ απλό λόγω του ότι πουθενά στα τρένα αυτά δεν υπάρχουν τα γνωστά σε εμάς καθίσματα. Όλες οι θέσεις ενδείκνυνται και για ύπνο. Οπότε μια χαρά είναι και το «κάθισμα» που παρεμπιπτόντως θα δείτε στο site που θα κλείσετε τα εισιτήρια.

Από Μόσχα – Ιρκούτσκ εννοείται πως κλείσαμε 2η class. Κουκέτα prive δηλαδή με 4 κρεβάτια και τραπεζάκι. Εμείς ήμασταν 3, αλλά ευτυχώς συνταξιδιώτη είχαμε τον μικρό Slava που πήγαινε στο χωριό του κοντά στο Ιρκούτσκ και δε μας ενόχλησε καθόλου. Μόνο για ύπνο ερχόταν. Όλη την ώρα έπαιζε με άλλα παιδάκια. Σε αυτό το ταξίδι που διήρκησε περίπου 5 μέρες, η κουκέτα έγινε σπίτι μας. Πυτζαμούλες, βιβλιαράκια, επιτραπέζια με κάρτες, μουσική με μικρό ηχειάκι για να ακούμε όλοι και ατελείωτο χάσιμο κοιτώντας απ’ έξω το τοπίο. Προσοχή: Μία μέρα, η ώρα θα αλλάξει μέσα σε ένα απόγευμα 3 φορές. Έχετε το νου σας για να αλλάξετε τα ρολόγια.

Από Ιρκούτσκ – Ulan Ude κλείσαμε πάλι 3η class διότι το ταξίδι είναι σύντομο. 3η class σημαίνει και πάλι κρεβάτια αλλά χωρίς prive δωμάτιο. Όλοι χύμα. Κάτι σαν το στρατό ένα πράγμα.
Από Ulan Ude προς Ulan Bataar κλείσαμε και πάλι 2η θέση όπως και για το Ulan Bataar – Πεκίνο.
Υπολογίστε πόσες μέρες θα ταξιδεύετε για να ξέρετε τί προμήθειες θα πάρετε το προηγούμενο βράδυ από κάποιο supermarket. Εμείς από Ελλάδα πήραμε μόνο λίγες κονσέρβες με λαδερό φαγητό και ένα κουτί μέλι για ευνόητους λόγους. Φοβερά χρήσιμες είναι οι κινέζικες σούπες, τα τσάγια και τα φακελάκια καφέ, διότι σε κάθε βαγόνι μπορείτε να προμηθευτείτε τσάμπα άφθονο καυτό νερό. Πάρτε μαζί σας μία κούπα. Σε κάθε στάση μπορείτε να ρωτήσετε τον υπεύθυνο του βαγονιού για πόση ώρα σταματάει και να προμηθευτείτε από την αποβάθρα πρόχειρο φαγητό και νερά. Επίσης πολλοί πλανόδιοι μπαίνουν μέσα στο βαγόνι και πουλάνε κυρίως πιροσκί και παστά ψάρια.

Τα επιτραπέζια τσέπης επίσης είναι ότι πρέπει. Δε λέω, θα κοιτάτε και το τοπίο αλλά μέχρι να εισέλθετε στη Μογγολία η θέα είναι αρκετά μονότονη. Στη Μογγολία το τοπίο γίνεται πολύ πιο ενδιαφέρον με αποκορύφωμα όταν φύγετε από Ulan Bataar και κατευθύνεστε προς Κίνα. Έχει πάρα πολλές στέπες και σε κάποια στιγμή περνάει κοντά και από την έρημο Gobi (Σημαντική πληροφορία: είδαμε ότι στην Gobi υπήρχε μία στάση σε ένα τύπου χωριό. Αν κάποιος προσαρμόσει το πρόγραμμα έτσι ώστε να επισκεφτεί και την έρημο, να ξέρετε ότι μπορείτε να ξαναπάρετε το τρένο από το σημείο αυτό και όχι να γυρίσετε πίσω στο Ulan Bataar. Το πρόβλημα όμως είναι πως από το ίντερνετ δε μπορείς να βγάλεις εισιτήριο για κάθε μικρό χωριό που υπάρχει. Έχεις τη δυνατότητα να κλείσεις μόνο για τις μεγάλες και φυσικά τουριστικές πόλεις. Αυτό θέλει ψάξιμο από εκεί και συγχωρέστε με αλλά δεν γνωρίζω πως). Ξυπνήστε εγκαίρως όταν φτάνετε στην Κίνα γιατί το τοπίο γίνεται πραγματικά ενδιαφέρον. Καταλαβαίνεις ότι μπαίνεις σε τροπικό κλίμα και σε μία χώρα που φαντάζομαι πως η επαρχία της θα είναι μαγευτική.
Υπομονή στα σύνορα. Ο έλεγχος από την αστυνομία και τον στρατό διαρκεί περίπου 7 ώρες. 2 ώρες στη χώρα από την οποία φεύγετε και 5 στη χώρα που θα εισέλθετε ή και το αντίθετο. Συνήθως όμως σε αφήνουν να κατέβεις από το τρένο. Μεγάλη προσοχή θέλει στη Μογγολική πλευρά των συνόρων όταν θα μπείτε από τη Ρωσία. Σε εμάς το τρένο σταμάτησε και αποκολλήθηκε το μοναδικό βαγόνι το οποίο θα συνέχιζε για Ulan Bataar. Σε κάποια στιγμή μπήκε μπροστά ένα άλλο τρένο, μεγάλο, το οποίο έκρυβε το βαγόνι μας. Για να μη σας μπερδεύω, το βαγόνι μας εν τέλει κόλλησε στο τέλος του τρένου αυτού με ένα μαγικό τρόπο που δεν το κατάλαβε κανείς μας. Μα κανένας όμως (χαζοί Ευρωπαίοι). Τελευταία στιγμή ενημερωθήκαμε ότι έπρεπε να ανέβουμε (και αυτό γιατί κινητοποιηθήκαμε από μόνοι μας να μάθουμε που είναι το βαγόνι μας). Το προλάβαμε σχεδόν στο λεπτό.

Στην Κίνα θα χρειαστεί να μεταφέρουν το τρένο στο μηχανοστάσιο γιατί οι σιδηροδρομικές γραμμές στην Κίνα είναι πιο στενές και πρέπει να γίνει κάποια ρύθμιση στο τρένο. Είναι ωραία εμπειρία γιατί θα σηκώσουν το βαγόνι σας ψηλά, απλά όλα αυτά γίνονται την ώρα που σε έχει πάρει ο γλυκός ο ύπνος.

Τον χειμώνα φαντάζομαι πως όλα τα τοπία θα είναι μαγευτικά αλλά δε μπορώ να διανοηθώ το κρύο που θα επικρατεί. Στο τρένο υπάρχει θέρμανση και σε προμηθεύουν με σφραγισμένα σεντόνια, μαξιλαροθήκες κλπ κλπ. Στο κρεβάτι υπάρχει πάντα ένα πάπλωμα με ένα στρώμα και ένα μαξιλάρι.

Σας ευχαριστώ πολύ για την ώρα που διαθέσατε. Ελπίζω να ήμουν κατατοπιστικός. Πιστεύω πολύ δυνατά στο ότι πρέπει οι ταξιδιώτες να αλληλοβοηθιόμαστε, ειδικά όταν πρόκειται για ταξίδια διαφορετικά, και υπόσχομαι από εδώ και πέρα να μοιράζομαι τις επόμενες εμπειρίες μου μαζί σας, πράγμα που τόσα χρόνια δυστυχώς δεν είχα κάνει.
ΥΓ: οποιαδήποτε πληροφορία θέλει κάποιος να με ρωτήσει και μπορώ να απαντήσω, θα το κάνω με ευχαρίστηση.

 
Last edited by a moderator:

Nedelja

Moderator
Μηνύματα
1.773
Likes
3.136
Ονειρεμένο Ταξίδι
Whole Africa,Cuba
Σύμφωνα με τους όρους χρήσης του φόρουμ απαγορεύεται η παράθεση προσωπικών στοιχείων:

Απαγορεύεται η διαφήμιση εμπορικών προϊόντων ή υπηρεσιών στα forums του TravelStories.gr, με οποιοαδήποτε τρόπο (θέμα, μήνυμα, username, υπογραφή, κλπ). Εάν κάποιο μέλος επιθυμεί να διαφημίσει ένα εμπορικό προϊόν ή μια υπηρεσία, θα πρέπει να επικοινωνεί με κάποιον από τους moderators ή τον administrator του site. Επίσης απαγορεύονται τα διαφημιστικά links προς άλλους ιστότοπους. Τέλος, απαγορεύεται η παράθεση προσωπικών στοιχείων στα φόρουμ (email, τηλέφωνα, διευθύνσεις, κλπ)

Κατα τα άλλα να σε ευχαριστήσω για τις πληροφορίες που μας έδωσες και αναμένουμε και φωτογραφίες.
 

jahlive1985

Member
Μηνύματα
80
Likes
247
Επόμενο Ταξίδι
Μαδαγασκάρη
Ονειρεμένο Ταξίδι
Περού
Σύμφωνα με τους όρους χρήσης του φόρουμ απαγορεύεται η παράθεση προσωπικών στοιχείων:

Απαγορεύεται η διαφήμιση εμπορικών προϊόντων ή υπηρεσιών στα forums του TravelStories.gr, με οποιοαδήποτε τρόπο (θέμα, μήνυμα, username, υπογραφή, κλπ). Εάν κάποιο μέλος επιθυμεί να διαφημίσει ένα εμπορικό προϊόν ή μια υπηρεσία, θα πρέπει να επικοινωνεί με κάποιον από τους moderators ή τον administrator του site. Επίσης απαγορεύονται τα διαφημιστικά links προς άλλους ιστότοπους. Τέλος, απαγορεύεται η παράθεση προσωπικών στοιχείων στα φόρουμ (email, τηλέφωνα, διευθύνσεις, κλπ)

Κατα τα άλλα να σε ευχαριστήσω για τις πληροφορίες που μας έδωσες και αναμένουμε και φωτογραφίες.
Χίλια συγγνώμη. Δεν το γνώριζα. Γίνεται να τα αφαιρέσω τώρα ή όχι??
 

giannismits

Member
Μηνύματα
3.494
Likes
11.726
Επόμενο Ταξίδι
?
To ευχαριστώ είναι πολύ λίγο για αυτά που διάβασα.
Εξαιρετική ιστορία πραγματικά με πληροφορίες που μάλλον έλειπαν από το φόρουμ.Πολλά συγχαρητήρια και ναι να συνεχίσεις να μας γράφεις και να μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου μαζί μας.
Επιβάλλεται να ανεβάσεις φωτογραφίες από όλα τα μέρη που επισκεύτηκες.
 

jahlive1985

Member
Μηνύματα
80
Likes
247
Επόμενο Ταξίδι
Μαδαγασκάρη
Ονειρεμένο Ταξίδι
Περού
To ευχαριστώ είναι πολύ λίγο για αυτά που διάβασα.
Εξαιρετική ιστορία πραγματικά με πληροφορίες που μάλλον έλειπαν από το φόρουμ.Πολλά συγχαρητήρια και ναι να συνεχίσεις να μας γράφεις και να μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου μαζί μας.
Επιβάλλεται να ανεβάσεις φωτογραφίες από όλα τα μέρη που επισκεύτηκες.
Σε ευχαριστώ πολύ giannismits. Βρίσκομαι στη φάση που ακόμα τις ξεδιαλέγω αλλά νομίζω είμαι σε πολύ καλό δρόμο
 

giannismits

Member
Μηνύματα
3.494
Likes
11.726
Επόμενο Ταξίδι
?
Περιμένουμε πολεεεεές ακόμα!
Απλά αν θες γράφε πάνω από τις φωτό ποιό μέρος βλέπουμε.Να φανταστώ ξεκινάς από την Αγ.Πετρούπολη,σωστά?
 

jahlive1985

Member
Μηνύματα
80
Likes
247
Επόμενο Ταξίδι
Μαδαγασκάρη
Ονειρεμένο Ταξίδι
Περού
Περιμένουμε πολεεεεές ακόμα!
Απλά αν θες γράφε πάνω από τις φωτό ποιό μέρος βλέπουμε.Να φανταστώ ξεκινάς από την Αγ.Πετρούπολη,σωστά?
Είναι η πρώτη φορά που κάνω αυτή τη διαδικασία και έχω ψιλομπερδευτει. Καταρχάς θέλω να ρωτήσω αν τις ανεβάζω με τπν σωστό τρόπο. Εγώ τις έχωονοματίσει στο άλμπουμ αλλά νόμιζαπως και εδώ θα βγάζει το όνομα. Θα πρέπει μάλλον να τις στέλνω μία μία τον τίτλο από επάνω.
 

Εκπομπές Travelstories

Τελευταίες δημοσιεύσεις

Booking.com

Στατιστικά φόρουμ

Θέματα
33.109
Μηνύματα
880.585
Μέλη
38.837
Νεότερο μέλος
koliswa

Κοινοποιήστε αυτή τη σελίδα

Top Bottom