dimosf
Member
- Μηνύματα
- 2.302
- Likes
- 5.884
- Ταξίδι-Όνειρο
- ΝΟΡΒΗΓΙΑ-ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2ο.
- Κεφάλαιο 3ο
- Κεφάλαιο 4ο
- Κεφάλαιο 5ο
- Κεφάλαιο 6ο
- Κεφάλαιο 7ο
- Κεφάλαιο 8ο]
- Κεφάλαιο 9ο
- Κεφάλαιο 10ο
- Κεφάλαιο 11ο
- Κεφάλαιο 12ο]
- Κεφάλαιο 13ο
- Κεφάλαιο 14ο
- Κεφάλαιο 15ο
- Κεφάλαιο 16ο
- Κεφάλαιο 17ο
- Κεφάλαιο 18ο
- Κεφάλαιο 19ο
- Κεφάλαιο 20ο
- Κεφάλαιο 21ο
- Κεφάλαιο 22ο
- Κεφάλαιο 23ο
- Κεφάλαιο 24ο
- Κεφάλαιο 25ο
- Κεφάλαιο 26ο
- Κεφάλαιο 27ο
- Κεφάλαιο 28ο
- Κεφάλαιο 29ο
- Κεφάλαιο 30ο
- Κεφάλαιο 31ο
- Κεφάλαιο 32ο
- Κεφάλαιο 33ο
- Κεφάλαιο 34ο
- Κεφάλαιο 35ο
- Κεφάλαιο 36ο
- Κεφάλαιο 37ο
- Κεφάλαιο 38ο
- Κεφάλαιο 39ο
Από το Shiroka Laka, ο δρόμος ανηφορίζει έχοντας δεξιά το ποτάμι και ένα γύρω πυκνά δάση από ερυθρελάτη.
Κάναμε μια μικρή στάση σε ένα σημείο όπου υπάρχει ένα πέτρινο γεφύρι, ένα αναστηλωμένο κτίσμα σα νερόμυλος και ένα μνημείο με έναν αετό. Εκεί μια νταλίκα φόρτωνε κορμούς. Βγάλαμε μερικές φωτογραφίες και πήραμε πάλι την ανηφόρα.
Τα έλατα γύρω μας ήταν γίγαντες. Δεν έχω ξαναδεί μεγαλύτερα στη ζωή μου. Κυριολεκτικά μνημεία της φύσης!
Φτάσαμε στο Pamporovo, που όμως έδειχνε να είναι σε θερινή νάρκη. Τα περισσότερα ξενοδοχεία ήταν κλειστά. Κάποια κάμπινγκ με τριγωνικές καλύβες ήταν ανοικτά και φαινότανε να έχουν σχετικό κόσμο. Βρίσκεται στους πρόποδες της κορυφής Σνεζάνκα (1926μ.) σε υψόμετρο πάνω από τα 1699μ. και εκεί τα έλατα είχαν «ξεφύγει» τελείως!! Συναγωνίζονταν επάξια εξαώροφα και επταώροφα κτίρια!! Λίγες φωτογραφίες κι εδώ και συνεχίζουμε παίρνοντας το δρόμο για Φιλιππούπολη προς τα βόρεια. Σχεδόν αμέσως φτάσαμε στην πόλη που περηφανεύεται πως βρίσκεται «πάνω» απ’ όλες τις άλλες της χώρας. Είναι η πόλη Chepelare και βρίσκεται στα 1100μ πάνω από τη στάθμη της θάλασσας! Όλα σε αυτή την πόλη χορεύουν στο ρυθμό του σκι,
γι αυτό και όταν πήγαμε εμείς υπήρχε μια ηρεμία, που έσπαζε μόνο από τις φωνές λίγων παιδιών σε μια παιδική χαρά. Κάτσαμε λίγο στην πλατεία και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Η μέρα είχε αρχίσει να γέρνει προς το τέλος της. Είχαμε αποφασίσει να σταματήσουμε κάπου στο δρόμο για φαΐ.
Σε μια διασταύρωση ένα μνημείο με έκανε να σταματήσω. Μια πύλη, μια γυναίκα που κρατά ένα σκεύος και ένας γκαϊτατζής.
Λίγο μετά κοντά στο χωριό Hvoyna, μια πινακίδα σε μια Mehana μας έκανε να σταματήσουμε. «Μιλάμε Ελληνικά» έγραφε στη γλώσσα μας. Οι ιδιοκτήτες είχαν ζήσει μετανάστες κάμποσα χρόνια στην Ελλάδα, γύρισαν και άνοιξαν αυτό το μαγαζί. Το φαγητό ήταν καλό, χωρίς κάτι το ιδιαίτερο και η εξυπηρέτηση πολύ καλή.
Ήταν λίγο πριν τα μεσάνυχτα όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο για την τελευταία βραδιά στη Φιλιππούπολη. Είχαμε οδηγήσει στον επικίνδυνο δρόμο που είχαμε πάρει 3 μέρες πριν αλλά ευτυχώς οι «ραλίστες» Βούλγαροι ήταν λίγοι εκείνο το βράδυ και έτσι το ταξίδι ήταν ήρεμο.
Η Φιλιππούπολη και οι άλλες πόλεις και τα χωριά που είδαμε αυτές τις μέρες είναι ωραία αλλά αυτό που μας κέρδισε είναι το ανεπανάληπτο τοπίο της μοναδικής Ροδόπης. Είμαι πραγματικά ευτυχισμένος που αξιώθηκα να δω τέτοιες όμορφες εικόνες.
Την επομένη θα πηγαίναμε σε άλλα μέρη. Λίγο πιο βόρεια, στην οροσειρά που έδωσε το όνομά της σε
ολόκληρη τη χερσόνησό μας. Οροσειρά του Αίμου λοιπόν και Veliko Tarnovo!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Στην παλιά πρωτεύουσα της Βουλγαρίας!!
(26 Ιουλίου 2012)
Η μέρα του ταξιδιού δεν είχε τίποτα το εξαιρετικό. Πήραμε το δρόμο που πάει από Σόφια προς Μπουργκάς, αυτοκινητόδρομος, εξαιρετικός σε κάποια κομμάτια του αλλά άσχημος σε κάποια άλλα. Από τη Nova Zagora πήραμε το δρόμο που πάει στο Ruse, την πόλη που βρίσκεται πάνω στον Δούναβη και τη μοναδική όπου υπάρχει γέφυρα που περνά απέναντι στη Ρουμανία. Ο δρόμος δεν είναι αυτοκινητόδρομος, έχει μία λωρίδα ανά κατεύθυνση και απίστευτο αριθμό από νταλίκες, με ότι σημαίνει αυτό. Φτάσαμε στο Veliko Tarnovo, 260 χμ από τη Φιλιππούπολη, βρήκαμε το ξενοδοχείο μας, τσιμπήσαμε κάτι πρόχειρο που είχαμε μαζί και αφού ξαπλώσαμε λίγο, πήραμε το αυτοκίνητο για μια αναγνωριστική βόλτα μέσα στην πόλη. Αφού προσανατολιστήκαμε κάπως και είδαμε πως τα πράγματα θα ήταν εξαιρετικά δύσκολα με το αυτοκίνητο, μιας και γίνονταν παντού έργα, γυρίσαμε στο ξενοδοχείο μας για δείπνο, μιας και η κράτηση περιλάμβανε και ημιδιατροφή. Και τι δείπνο! Από το κατάλογο ότι θέλαμε 3 πιάτα και ποτά της αρεσκείας μας! Και όλα αυτά για 35 ΕΥΡΩ τη νύχτα το δίκλινο (!!!)
(27 Ιουλίου 2012)
Η παλιά πόλη απλώνεται στους λόφους Tsarevets, Trapezitsa και Sveta Gora.
Ανάμεσά τους κυλάει ο ποταμός Yantra. Φυσικά η σύγχρονη πόλη έχει επεκταθεί αρκετά πέρα από την παλιά και τους λόφους της. Η ιστορία της ξεκινά τον 6ο π.Χ. αι. Το 1185 η εξέγερση κατά των Βυζαντινών έληξε με επιτυχία και δημιουργείται το δεύτερο Βουλγάρικο κράτος. Πρωτεύουσά του το Tarnovo (σήμερα Veliko Tarnovo). Οι Βούλγαροι ηγεμόνες προίκισαν την πόλη με σπουδαία κτίσματα και έργα και αυτή διάγει τη χρυσή της εποχή. Ακόμα και στον καιρό της Τουρκοκρατίας παραμένει σπουδαίο οικονομικό και πνευματικό κέντρο. Υπήρξε δε ο χώρος όπου η σπίθα της ελευθερίας άναψε πολλές φορές με πολυάριθμές εξεγέρσεις που ξεκίνησαν από εκεί. Πρόκειται για μια από τις γραφικότερες πόλεις της χώρας και αυτή που διατηρεί το μεσαιωνικό χρώμα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη.
Πήραμε το πρωινό μας (ο πρωινός μπουφές, αν και δεν ήταν ιδιαίτερα πλούσιος ήταν ικανοποιητικός) και με ένα ταξί, που προσφέρει σε όλους τους πελάτες του το ξενοδοχείο για μια μετάβαση μέχρι το ιστορικό κέντρο, φτάσαμε λίγο πριν την πύλη του κάστρου Tsarevets. Μπροστά μου το εξοντωτικό καλντερίμι! Άλλο ένα τεστ κοπώσεως και σήμερα!!!
Βλέποντας το λιπόσαρκο «γέροντα», γυμνό από τη μέση και πάνω στο λιοπύρι, να χτίζει ένα κομμάτι της μάντρας στο πλάι της εισόδου, αισθάνθηκα πολύ τυχερός!
Κάστρο με μακραίωνη ιστορία, κατοικήθηκε από Θράκες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς και Σλάβους. Πήρε την τελική του μορφή τον 12ο αι. και υπήρξε η έδρα των Τσάρων Πέταρ, Ασέν, Καλογιάν και Ιβάν Ασέν του 2ου.
Έχουν αποκαλυφθεί τα ερείπια πολλών κτιρίων και έρχονται στο φως όλο και περισσότερα. Όλα αυτά σε διαδοχικά επίπεδα, που τα προσεγγίζεις από σκάλες ή ανηφορικό καλντερίμι. Στο πιο ψηλό σημείο δεσπόζει, ορόσημο της πόλης που φαίνεται σχεδόν από παντού, η εκκλησία των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, το Πατριαρχείο, η «μαμά» όλων των Βουλγάρικων εκκλησιών.
Μοιάζουν όλα τόσο εντυπωσιακά!
Το λιοντάρι με την ασπίδα αριστερά υποδέχεται τους επισκέπτες πριν αυτοί φτάσουν στην πύλη. Μπαίνουμε κι εμείς αφού πληρώσουμε το εισιτήριο των 3 λέβα, και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε. Περνάμε την πύλη και μπαίνουμε σιγά-σιγά στην ιστορία. Για να μας προσγειώσει μια κακογουστιά, που δυστυχώς την έχω δει πολλές φορές στα ταξίδια μου, σε διάφορες χώρες. Στο σημείο που ουσιαστικά ανοίγεται μπροστά σου το κάστρο, δεξιά και αριστερά έχουν στήσει σκηνικά μεσαίωνα και πιτσιρίκια ντύνονται με ρούχα του μεσαίωνα (ο Θεός να κάνει εκείνα τα τσίτια ρούχα) «αρματώνονται» με πλαστικούρες κράνη, στέμματα, όπλα και στήνονται πάνω σε θρόνους ή δίπλα σε ψεύτικα άλογα για μια φωτογραφία. Ε ρε βρεγμένη σανίδα που τη θέλουν (όχι τα παιδιά. Μάλλον οι γονείς τους )! Η εμπορευματοποίηση της ιστορίας ενός τόπου με το χειρότερο τρόπο!!
Προσπεράσαμε και αρχίσαμε να ανεβαίνουμε. Σε οποιοδήποτε σημείο κι αν σταθείς, η θέα είναι υπέροχη! Προς τα βόρεια βλέπεις το ποτάμι να περνά κάτω από μια όμορφη γέφυρα
και στη ρίζα του βράχου του κάστρου την εντυπωσιακή βασιλική των Αγίων 40 Μαρτύρων του 13ου αι.
Πιο πάνω από τη γέφυρα και στην αντίπερα όχθη είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, ο παλαιότερος ναός της πόλης.
Προς τα δυτικά είναι η παλιά πόλη και στο βάθος το πάρκο των Ασέν με την πινακοθήκη και το μοναδικό μνημείο των τεσσάρων βασιλιάδων.
Εμείς δεν ανεβήκαμε στο ψηλότερο σημείο όπου βρίσκεται η εκκλησία. Σταθήκαμε στη δροσερή σκιά, εκεί που μια καντίνα προσφέρει καφέ, δροσερό νερό και αναψυκτικά.
Ακριβώς πάνω μας ήταν ένα μνημείο με καμπάνες. Η μηχανή είχε ανάψει και δεκάδες στιγμιότυπα από ότι υπήρχε ένα γύρω στο οπτικό μου πεδίο, αποτυπώθηκαν στη μνήμη της.
Κατέβηκαν και οι φίλοι μας από την κορυφή και έκατσαν κι αυτοί να πάρουν μια ανάσα.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Σειρά είχε η παλιά πόλη. Βγαίνοντας από την είσοδο του κάστρου κατηφορίσαμε προς τα αριστερά, περάσαμε τον κεντρικό δρόμο απέναντι και μερικά μέτρα παρακάτω ήμασταν
στον κήπο του Μουσείου Εθνικής Αναγέννησης, που στεγάζεται σε πολύ ωραίο κτίριο, όπως πολύ ωραία είναι σχεδόν όλα τα κτίρια γύρω μας,
Από εκεί χωθήκαμε ακόμα πιο «βαθιά» στην παλιά πόλη. Εδώ το πλακόστρωτο θα έπρεπε να είναι πιο ομαλό, μιας και είναι νέο και αρκετά ομαλό, αλλά η έλλειψη συντήρησης το έκανε σχεδόν χειρότερο. Είπαμε συντρόφια, ωραία η πόλη σας αλλά συντηρήστε τη και λίγο. Να μου πεις, «Δεί δη χρημάτων»! Έτσι είναι. Τι να κάνουμε λοιπόν; Συνεχίζουμε, περνάμε από μια μικρή πλατεία στην μια πλευρά της οποίας είναι
η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και στην άλλη ένα Οικονομικό Γυμνάσιο,
στρίβουμε και στη γωνιά ένα από τα ομορφότερα παραδοσιακά σπίτια της πόλης. Η οικία Σαράφκινα που λειτουργεί σαν λαογραφικό Μουσείο αλλά εκείνη την ώρα ήταν κλειστό. Η μορφολογία του εδάφους, με την έντονη κλίση, έχει επηρεάσει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο τον τρόπο που έχουν φτιαχτεί τα σπίτια.
Είναι σημεία που αν στρέψεις το βλέμμα προς τα πάνω έχεις την εντύπωση πως από πάνω σου είναι πολυκατοικίες πολλών ορόφων. Έτσι και το σπίτι αυτό έχει στην πρόσοψη δύο ορόφους αλλά από την άλλη μεριά, προς το ποτάμι, πέντε!!
Ένας νεαρός, έξω από ένα μίνι μάρκετ, με αρκετά καλά αγγλικά μας έδωσε οδηγίες πως θα φτάσουμε στο πάρκο των Ασέν.
Βγαίνοντας πια από την παλιά πόλη, είδαμε στα δεξιά μας ένα τούβλινο κτίριο, ταλαιπωρημένο από το χρόνο με μια επιγραφή CINEMA. Τα νιάτα του πρέπει να ήταν πολύ όμορφο. Στα όρια του πάρκου κάτσαμε σε ένα «πολυτελές» ξενοδοχείο για ένα σάντουιτς και ένα καφέ. Από εξυπηρέτηση άλλο πράγμα. Πέρασε πάνω από μία ώρα να βρεθεί ένας άνθρωπος να μας εξυπηρετήσει(!!!). Τα αστέρια τους μαράνανε! Με τον ήλιο να τσουρουφλίζει τα πάντα, περάσαμε τη γέφυρα και μπήκαμε στο πάρκο. Δυστυχώς δεν έχει κάτι να κάτσεις.
Αριστερά βρίσκεται το μεγαλοπρεπές μνημείο των τεσσάρων τσάρων πάνω στα άλογά τους ενώ ανάμεσά τους έχουν ένα τεράστιο σπαθί.
Απέναντι από τη γέφυρα, δημιουργείται ένα ύψωμα και πάνω του υψώνεται ένα που ενδιαφέρον κτίριο, που θα μπορούσε κάποιος να το πάρει και για βασιλική. Είναι η πινακοθήκη «Μπορίς Ντένεφ», μια από τις παλιότερες της χώρας, που λειτουργεί από το 1934. Οι δύο κυρίες-φύλακες , αν και δεν μίλαγαν αγγλικά, με μεγάλη προθυμία μας εξυπηρέτησαν τηλεφωνώντας για ταξί. Το ταξί που ήρθε είχε οδηγό μια γυναίκα «περιβόλι»! Μας μίλαγε συνέχεια και ας μην καταλαβαίναμε τίποτα και οδηγούσε λες και ήταν σε πίστα F1!!!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξαπλώσαμε να συνέλθουμε από κούραση και ζέστη και το βραδάκι, πάλι με ταξί φτάσαμε στην αρχή της Samovodska charshia.
Είναι ένας μικρός σε μήκος καλνεριμόδρομος, με λίγα μαγαζιά για φαΐ και καφέ, αλλά κυρίως εργαστήρια που παράγουν διάφορα προϊόντα από δέρμα, πηλό, χάντρες, μέταλλο, ξύλο κ.ά. Ακόμα και εργαστήριο κανταϊφιού. Μπορείς να μπεις, να δεις και αν θέλεις να αγοράσεις. Ο δρόμος αυτός, σύμφωνα με τους οδηγούς, σε «μεταφέρει» στον 19ο αι. Εμείς φτάσαμε νύχτα και όλα αυτά ήταν κλειστά. Μπορούσες να δεις όμως μέσα από τις τζαμαρίες. Πολύ ενδιαφέρον! Γενικά η νυχτερινή ατμόσφαιρα ήταν πολύ γαλήνια και γραφική.
Από τα πιο ωραία κτίρια είναι το «Χάνι του Χατζη Νικολή» του 1858, ξενοδοχείο σήμερα
με ένα ωραίο Καφενέ από κάτω.
Σε ένα άνοιγμα αριστερά ανοίγει μια πλατεία με ωραία κτίρια κι αυτή, πολλά από αυτά ξενοδοχεία. Κάτσαμε για ένα ποτό και ένα γλυκό, πριν πάρουμε ένα ταξί να μας πάει στο ξενοδοχείο για ξεκούραση.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Χωριά και πόλεις της παράδοσης!!
(28 Ιουλίου 2012)
Η μέρα αυτή ήταν αφιερωμένη στη Βουλγάρικη παράδοση στην οροσειρά του Αίμου.
Στα νοτιοδυτικά του Veliko Tarnovo βρίσκεται η πόλη Gabrovo. Είναι γνωστή για την τσιγκουνιά αλλά και την αίσθηση του χιούμορ των κατοίκων της.
Έξω από την πόλη, σε μια ρεματιά με πολύ πράσινο και ένα ποταμάκι, έχουν φτιάξει το Λαογραφικό Πάρκο-Μουσείο Etara,
ένα «χωριό» με καμιά 50αριά κτίρια του ύφους της Εθνικής Αναγέννησης ή Εθνικής Αφύπνισης (18ος αι.). Πολλά από τα κτίρια αυτά φιλοξενούν εργαστήρια (ξυλουργείο, σιδεράδικο,
καροποιείο, σαμαράδικο, μαχαιράδικο,
αγγειοπλαστείο, νεροτριβή, μύλος, υφαντουργείο κλπ) τα οποία δουλεύουν και μπορείς να δεις τις δραστηριότητες όπως περίπου θα ήταν τον 18ο και 19ο αι. Φυσικά και να ψωνίσεις (μάλλον λίγο ακριβά θα έλεγα) αναμνηστικά αλλά και για να φας,
ας πούμε από τον φούρνο ή το εργαστήρι ζαχαροπλαστικής.
Υπάρχει και η εκκλησία με το σχολείο, αντίγραφο πραγματικής του 1868 από το χωριό Radovtsi. Ενδιαφέρουσα η προσπάθεια και τραβάει πολύ κόσμο. Δυστυχώς και εδώ το ίδιο κακοτράχαλο καλντερίμι. Είδα μαμά με το μωρό, που γκρίνιαζε, αγκαλιά και τον μπαμπά με το καροτσάκι στην πλάτη (!!!).
Περάσαμε από το Gabrovo χωρίς να σταματήσουμε και μετά από λίγα χιλιόμετρα φτάσαμε στο χώρο του Μουσείου. Φτάσαμε σχετικά νωρίς και δεν είχε πολύ κόσμο. Όταν φεύγαμε γινόταν το αδιαχώρητο! Έπαιζε ρόλο και το ότι ήταν Σάββατο. Η επίσκεψή μας κράτησε περίπου μιάμιση ώρα. Φεύγοντας περάσαμε πάλι από το Gabrovo, κάναμε μια στάση για μερικές φωτογραφίες ενός μνημείου και στρίβοντας δεξιά μπήκαμε πιο βαθιά στο βουνό, μέσα από επαρχιακούς δρόμους προς το χωριό Bozhenchi. Ο δρόμος στενός, με πολλές στροφές αλλά κινείται συνεχώς μέσα σε πυκνό πράσινο, κάτι που εμάς μας αρέσει πολύ. Το χωριό είναι μικρό και έχει σπίτια διατηρημένα τα τελευταία 200 χρόνια. Έχει χαρακτηριστεί από το κράτος διατηρητέο και φαίνεται πως οι κάτοικοί του κάνουν σοβαρές προσπάθειες να μην το χαλάσουν και μπράβο τους.
Όταν φτάσαμε ήταν αρκετός κόσμος στη μικρή πλατεία και χόρευε. Παρκάραμε και φτάσαμε στην πλατεία να δούμε τι συμβαίνει. Μια κυρία μας πλησίασε, και σε εξαιρετικά αγγλικά μας είπε πως ήταν κάτι σαν υπεύθυνη. Μας ρώτησε από πού ξέραμε για το χωριό και μας εξήγησε ότι για να τραβήξουν κόσμο, κάθε Σαββατοκύριακο, το καλοκαίρι, κάνουν κάποιες δραστηριότητες. Αυτό το Σαββατοκύριακο, μέλη ενός χορευτικού συλλόγου από το Gabrovo (φόραγαν γαλάζια μπλουζάκια), δίδασκαν παραδοσιακούς χορούς στους επισκέπτες. Πόσο μοιάζουν με τους δικούς μας Θρακιώτικους! Και πόσο το διασκέδαζαν οι συμμετέχοντες!
Κάτσαμε λίγο, ψωνίσαμε μερικά αναμνηστικά, έβγαλα τις φωτογραφίες μου και βγήκαμε πάλι στο δρόμο για μια μικρή πόλη αυτή τη φορά.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Το όνομά της Tryavna.
Μικρή πόλη που αναπτύχθηκε κυρίως την εποχή της Εθνικής Αναγέννησης, διατηρεί ακόμα, σε κάποιο βαθμό, την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Τότε που παράγονταν μάλλινα υφάσματα, τρόφιμα και ξυλεία. Η ξυλογλυπτική και η ζωγραφική αναπτύχθηκαν τόσο που οδήγησαν στη δημιουργία της λεγόμενης «Σχολής της Tryavna» από τον 17ο αι. Εργαστήρια της σχολής λειτουργούν ακόμα και σήμερα. Η παράδοση αυτή έχει φέρει αρκετούς σύγχρονους καλλιτέχνες στην πόλη και είναι πολλά τα καταστήματα που πουλούν έργα τέχνης. Κέντρο της παλιάς πόλης είναι η πλατεία Καπιτάν Ντιάντο Βοϊβόντα, δίπλα στην όμορφη πέτρινη γέφυρα. Η πλατεία έχει γύρω όμορφα κτίρια αλλοτινών εποχών.
Σύμβολο της πόλης ο Πύργος του Ρολογιού, στην είσοδο της πλατείας δίπλα στη γέφυρα.
Απέναντι είναι το πρώτο σχολείο που λειτούργησε σ’ αυτήν. Μοιάζει περισσότερο με μοναστήρι.
Στην άλλη πλευρά βρίσκεται ο Ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του 12ου αι. Η πλατεία, ένα γύρω έχει μια σειρά από κτίρια, τα περισσότερα των οποίων λειτουργούν σαν εστιατόρια και καφέ.
Εμείς κάτσαμε σε ένα από αυτά τα εστιατόρια να τσιμπήσουμε κάτι.
Επισκέφτηκα την εκκλησία, στην οποία λειτουργεί και μια έκθεση αγιογραφίας. Έχει ξυλόγλυπτα τέμπλο, άμβωνα και επισκοπικό θρόνο.
Στο σχολείο μπήκα μόνο στην εντυπωσιακή και δροσερή αυλή.
Πόσα παιδικά χειλάκια να ξεδίψασαν σε εκείνη την πέτρινη βρύση!!
Γενικά η Tryavna ήταν αυτή που μου θύμισε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη Βουλγάρικη πόλη, από αυτές που έχω δει, παλιά πόλη κάπου στην Κεντρική Ευρώπη. Φεύγοντας χωρίσαμε με την παρέα μας. Αυτοί θα πήγαιναν στο Gabrovo, να δουν κάποιο μουσείο, πριν γυρίσουν στο ξενοδοχείο, ενώ εμείς φύγαμε κατευθείαν για εκεί.
Μόνο μια στάση έκανα να φωτογραφίσω το σιδηροδρομικό σταθμό της Tsareva Livada και την όμορφη παλιά ατμομηχανή που έστεκε εκεί. Στο δρόμο αγόρασα από ένα βενζινάδικο τη βινιέτα για την επόμενη εβδομάδα.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξεκουραστήκαμε από τις βόλτες της ημέρας και προχωρημένο απόγευμα πια, ξεκινήσαμε για το Arbanashi. Μόνο 6 χμ βόρεια του Veliko Tarnovo, το χωριό αυτό προστατεύεται από την UNESCO που το έχει εντάξει στη λίστα με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχει πολλά παραδοσιακά σπίτια, εκκλησίες και μοναστήρια.
Φτάσαμε και περιπλανηθήκαμε στους δρόμους του. Αν πω πως δεν είδαμε κανένα από τα παραδοσιακά κτίρια πιθανά να θεωρηθεί πως λέω ψέματα. Να εξηγηθώ. Τα σπίτια σε αυτό το χωριό περιβάλλονται όλα από ψηλούς μαντρότοιχους και έχουν μεγάλες (πολλές φορές τεράστιες) επιβλητικές ξύλινες πόρτες, μερικές με ξυλόγλυπτη διακόσμηση. Ε. αυτά τα δύο ήταν τα μόνα που είδαμε. Μάντρες και πόρτες κλειστές!
Από ένα σημείο ψηλά τράβηξα μια φωτογραφία που θα μπορούσε να πει κανείς πως φαίνεται το χωριό. Ένας χρυσός τρούλος από μακριά, μας τράβηξε μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, που ήταν ακόμα ανοικτό. Μπήκαμε μέσα να το δούμε. Τίποτα το ενδιαφέρον
Μόνο οι κήποι ήταν αρκετά όμορφοι. Εκεί τελειώσαμε και με αυτό το χωριό, χωρίς να μπορώ να πω ότι είδα κάτι.
Γυρνώντας κάναμε μια στάση στη γέφυρα κάτω από το κάστρο του Veliko Tarnovo, για μερικές φωτογραφίες
του Ναού των 40 μαρτύρων και του κάστρου που μόλις είχαν ανάψει τα φώτα.
Εκεί, με αυτές τις όμορφες εικόνες τελείωσε και εκείνη η μέρα. Μια μέρα που η Βουλγάρικη παράδοση μας φιλοδώρησε τις διάφορες εκδοχές της δημιουργίας της. Αύριο ξημέρωνε η τελευταία μέρα στην περιοχή. Το δείπνο μας περίμενε! Καλή μας όρεξη και καλή μας νύχτα!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ο τάφος του βασιλιά στην κοιλάδα των ρόδων!!
(29 Ιουλίου 2012)
Ίσως η πιο ζεστή μέρα του φετινού μας ταξιδιού. Αποπνιχτική η ζέστη! Να αναζητάς μια πνοή αέρα για να πάρεις ανάσα, για να μη λιποθυμήσεις από τη λάβρα!!
Όταν φύγαμε το πρωί από το ξενοδοχείο, όλα έδειχναν πως η μέρα θα ήταν ζεστή. Πήραμε το δρόμο νότια προς το Gabrovo, όπως και την προηγούμενη, το προσπεράσαμε και συνεχίσαμε, πάντα νότια. Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε και σε λίγο φάνηκαν τα έλατα. Είχαμε ανέβει πάνω από τα 800μ και συνεχίζαμε με ανηφόρα και πολλές στροφές. Σε μια στροφή στα δεξιά μας είδαμε το κάμπινγκ με το καφέ του. Χωρίς καμιά συνεννόηση σταματήσαμε και οι δύο. Το GPS έδειχνε 1200μ υψόμετρο και η θερμοκρασία ήταν γύρω στους 30. Ένα ελαφρό αεράκι εκεί, έκανε την κατάσταση, παραδεισένια!!
Κατεβαίνοντας είδαμε το ομοίωμα του κανονιού και στρέφοντας προς τα ανατολικά στην κορυφή είδαμε το εντυπωσιακό μνημείο.
Βρισκόμασταν στην Shipka, το χώρο όπου, το 1877, έλαβε χώρα μια από τις αποφασιστικότερες μάχες στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των Βουλγάρων κατά των Τούρκων. Κόσμος πολύς ανεβαίνει στο μνημείο για να αποτίσει φόρο τιμής αλλά και να θαυμάσει την απεριόριστη θέα από το σημείο που βρίσκεται περίπου στο γεωγραφικό κέντρο της χώρας.
Ο καφές ήταν πολύ καλός και η δροσιά ανεπανάληπτη. Δεν μας έκανε καρδιά να σηκωθούμε. Έπρεπε όμως.
Συνεχίσαμε για λίγο την ανηφόρα, μέχρι τη διασταύρωση που πάει αριστερά για το μνημείο και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε. Ουρά! Ο δρόμος κατηφορικός με πολλές στροφές, μπροστά ένα λεωφορείο από τον Βόλο (!!) και πίσω δεκάδες ΙΧ. Στα αριστερά μας στην πλαγιά, φάνηκε ένα μοναστήρι με ολόχρυσους, κρεμμυδόσχημους τρούλους! Τι όμορφα που βγαίνανε μέσα από το πράσινο ένα γύρω! Τι όμορφη αντίθεση χρωμάτων! Εγκλωβισμένος σε τέτοια κίνηση όμως που να σταματήσεις να θαυμάσεις και να φωτογραφίσεις. Στιγμιαίες μόνο ματιές. Έστω και αυτές όμως φτάσανε να γεμίσει ο νους με λίγες ακόμα όμορφες εικόνες!
Περίπου 90 χμ από το ξενοδοχείο μας και μπήκαμε στην πόλη Kazanlak. Στην καρδιά της κοιλάδας των Ρόδων, συνδέεται ακόμα και σήμερα με αυτό το προϊόν. Φυσικά αν και όσο υπάρχει ακόμα παραγωγή ροδελαίου. Υπάρχει όμως Μουσείο σχετικό στην πόλη που μόλις είχαμε φτάσει. Δεν ήταν όμως αυτό που μας είχε φέρει εκεί.
Στην κορυφή ενός υψώματος, στο πάρκο Tyulbeto, το 1944, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν άλλον ένα Θρακικό τάφο. Η ευρύτερη περιοχή έχει αποκαλύψει αρκετούς, αλλά αυτός του Kazanlak, έμελλε να είναι από τους σπουδαιότερους (μέχρι στιγμής), τόσο που το 1979 η UNESCO τον κατατάσσει στη λίστα με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς (Thracian Tomb of Kazanlak - UNESCO World Heritage Centre & Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ - Βικιπαίδεια )!
Ο τάφος αυτός, αν και δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, είναι κατάγραφος από τοιχογραφίες εκπληκτικής ομορφιάς. Ανάγεται στην Ελληνιστική εποχή (4ος αι. π.Χ.) και φαίνεται να ήταν ο τάφος ενός Θράκα Βασιλιά. Είχε συληθεί από τα αρχαία χρόνια και γι αυτό τα ευρήματα ήταν λίγα αλλά αρκετά πολύτιμα, μιας και ήταν αργυρά και χρυσά τμήματα διαφόρων αγγείων και κοσμημάτων. Ο κίνδυνος καταστροφής των τοιχογραφιών από τους επισκέπτες ανάγκασε τις αρχές να τον κλείσουν και να φτιάξουν, το 1984, λίγα μέτρα παραπέρα ένα πιστό αντίγραφο.
Η επίσκεψη στο αντίγραφο δεν μειώνει, κατά την ταπεινή μου άποψη, στο παραμικρό την απόλαυση από την επίσκεψη σε ένα τέτοιο κορυφαίο εύρημα.
Στην πόλη λειτουργεί και ένα μουσείο, στο ισόγειο του οποίου υπάρχουν τα ευρήματα από τους τάφους και τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή. Στους άλλους ορόφους έχει κυρίως έργα εικαστικών του τόπου εκείνου.
Φτάσαμε και παρκάραμε πίσω από το μουσείο, το οποίο και επισκεφτήκαμε πρώτα. Μόνο το ισόγειο. Τα ευρήματα ήταν αρκετά ενδιαφέροντα, με σπουδαιότερα το χρυσό στεφάνι με κλαδιά και καρπούς βελανιδιάς και την χρυσή μάσκα και το χρυσό δακτυλίδι. Τα δύο τελευταία από την ίδια ταφή. Πρόκειται για ευρήματα από τους διάφορους τάφους.
Περίπου ένα χμ από το Μουσείο είναι το πάρκο με τον τάφο. Πάνω από 100 σκαλιά σε φέρνουν, ασθμαίνοντας, έξω από το προστατευτικό κτίσμα του αυθεντικού τάφου. Λίγα μέτρα δεξιά είναι το αντίγραφο. 3 λέβα είσοδος και 5 για φωτογράφιση. Ασήμαντο ποσό γι αυτό που είδαν τα μάτια μου και αποθήκευσε η μνήμη της μηχανής μου! Απλά Υπέροχες οι τοιχογραφίες!!! Ο χώρος είναι αρκετά μικρός και χρειάζεται ν σκύψεις για να μπεις στο χώρο του κυκλικού, κυρίως τάφου. Εκεί μέσα χωράνε δε χωράνε 2-3 άτομα. Δικαιολογημένα λοιπόν έκλεισαν τον αυθεντικό.
Έξω από τον τάφο ένας καλλιτέχνης φτιάχνει πολύ όμορφα ανθρωπάκια με ξύλο που τα πουλά μόνο 10 λέβα το ένα. Αγόρασα ένα, φωτογράφησα τα υπόλοιπα, φωτογράφησα και τον ίδιο και γύρισα στο αυτοκίνητο.
Λιγότερο από 40 χμ νοτιοανατολικά και φτάσαμε στην 6η μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, τη Stara Zagora.
Σύγχρονη, βιομηχανική πόλη με ωραία ρυμοτομία, έχει ένα από τα ωραιότερα πάρκα της Βουλγαρίας. Κατοικείται αδιάλειπτα από τη Νεολιθική εποχή. Στη Ρωμαϊκή εποχή ονομάστηκε Augousta Traiana ενώ οι Σλάβοι την είπανVerea. Από το μεσαίωνα κρατά το σημερινό της όνομα. Εκτός από το υπέροχο πάρκο της, δύο είναι τα αξιοθέατα για τα οποία έρχεται ο επισκέπτης, ήρθαμε κι εμείς.
Δύο νεολιθικές κατοικίες, διατηρημένες αρκετά καλά, στεγάζονται στο Μουσείο Νεολιθικών Κατοικιών. Μας δυσκόλεψε πολύ να το βρούμε (οι πινακίδες που υπάρχουν είναι ανεπαρκείς και σε αφήνουν όταν θέλεις αρκετό δρόμο ακόμα). Όταν φτάσαμε, με τη θερμοκρασία να έχει βαρέσει κόκκινο προ πολλού, το βρήκαμε κλειστό. Ήταν Κυριακή και Κυριακές και Δευτέρες δεν ανοίγει. Τι κρίμα!
Το άλλο αξιοθέατο είναι το μνημείο των υπερασπιστών της πόλης. Μνημείο ύψους 50μ, στην περιοχή Τσαντάρ Μογκίλα, φαίνεται από αρκετά σημεία της πόλης. Άντε όμως να το βρεις.
Έτσι η μόνο λύση που είχαμε ήταν το πάρκο, μπας και βρούμε καμιά ανάσα δροσιάς.
Παρκάραμε δίπλα στο Θέατρο της πόλης. Στο εστιατόριο που κάτσαμε να τσιμπήσουμε μια σαλάτα τα πάντα «έβραζαν». Λίγο παρακάτω που κάτσαμε για καφεδάκι φύσαγε λιγάκι και τα πράγματα ήταν πιο υποφερτά. Στην άκρη του πάρκου, γινόταν ένας αγώνας σε τεχνητή πίστα μότο κρος. Ήμουν όμως τόσο διαλυμένος από τη ζέστη που δεν κουνήθηκα από τη θέση μου. Όταν συνήλθα κάπως ο αγώνας είχε τελειώσει. Μέσα στο πάρκο έχει διάφορα μνημεία,
ένα με σφυροδρέπανο, και μια φιγούρα τυλιγμένη σε σάβανα και πεσμένη κάτω, που δεν μπόρεσα να καταλάβω τι σήμαινε όλη η σύνθεση. Ούτε αν ήταν κατάλοιπο άλλης εποχής, ή σύγχρονο με αντικομουνιστικό περιεχόμενο.
Λίγο πιο κει, κάτω από ένα κιόσκι αρκετοί (κυρίως ηλικιωμένοι) έπαιζαν σκάκι και το πάθος περίσσευε. Εκεί μια πιτσιρίκα, που δεν ήταν πάνω από 10-12 χρόνων, «έδερνε» κάθε της αντίπαλο. Φοβερή και με μια άνεση!!
Σε μια βρύση 2-3 πιτσιρικάδες έπαιζαν με το νερό. Πόσο τους ζήλεψα!!
Η μέρα μας τέλειωσε εκεί. Σε λιγότερο από 2 ώρες φτάσαμε στο ξενοδοχείο. Ξεκουραστήκαμε και κάτσαμε για το τελευταίο δείπνο στην πόλη. Αύριο φεύγαμε για τα νοτιοανατολικά, τελευταίο σταθμό στη γείτονα, από όπου λίγες μέρες μετά θα φτάναμε στην πατρίδα. Καλή συνέχεια!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μνημεία τεραστίων διαστάσεων!!
(30 Ιουλίου 2012)
Το πρωί πληρώσαμε, φορτώσαμε και ξεκινήσαμε παίρνοντας το δρόμο Ruse-Nova Zagora προς τα νότια. Την προηγούμενη, γυρνώντας από την Stara Zagora, από τον ίδιο δρόμο, είχαμε δει δεκάδες νταλίκες αραγμένες σε διάφορους χώρους στάθμευσης. Ήταν Κυριακή και η απαγόρευση κίνησης φορτηγών τηρείται. Σκεφτήκαμε λοιπόν πως την επομένη θα βρούμε πολύ κίνηση. Φαίνεται όμως πως οι νταλίκες είχανε φύγει από τα χαράματα και έτσι η κίνηση ήταν ομαλή.
Περίπου 15χμ από το Veliko Tarnovo, βγήκαμε από το δρόμο με προορισμό το Μοναστήρι που βρίσκεται λίγο μετά το χωριό Kilifarevo.
Γυναικείο μοναστήρι, είναι κτισμένο σε ένα πλάτωμα δίπλα σε ένα ποταμάκι μέσα στην καταπράσινη ρεματιά. Είναι, πραγματικά ένας χώρος ηρεμίας.
Η αυλή με τα κτίσματα της μονής έχουν μια άπλα και είναι κτισμένα σε παραδοσιακό ύφος. Αλέες με κληματαριές για σκιά, λουλούδια παντού και μια πάστρα έκαναν τις εικόνες γύρω μου πολύ ευχάριστες και το γυναικείο χέρι προφανέστατο!
Από ένα παραπόρτι του μαντρότοιχου βγαίνεις σε μια σύγχρονη, ξύλινη γέφυρα που από την άκρη της κάποιο μονοπάτι, φαντάζομαι θα πηγαίνει σε χωράφια ή άλλα κτίσματα της μονής.
Ο ναός, πετρόχτιστος έχει ένα ενδιαφέρον τέμπλο και αρκετές τοιχογραφίες. Έβγαλα μερικές φωτογραφίες μέσα, πριν με ενημερώσει με ένα αυστηρό νεύμα μια καλόγρια, πως απαγορεύεται!! Στην αυλή έβγαλα αρκετές, όπως και στη γέφυρα.
Τελειώσαμε την επίσκεψή μας και μπήκαμε στα αυτοκίνητα
για να σταματήσουμε 100μ μετά, σε ένα σημείο όπου το ποτάμι σχηματίζει μικρούς καταρράκτες. Λίγες φωτογραφίες και συνεχίζουμε.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μετά από 80 χμ μπήκαμε και πάλι στη Stara Zagora. Στο GPS είχαμε βάλει τη διεύθυνση όπου βρίσκεται το μεγάλο μνημείο των υπερασπιστών της πόλης. Μπήκαμε στο κέντρο της πόλης ώσπου η γνωστή φωνή ανακοίνωσε: «Φτάσατε στον προορισμό σας». Δεν είναι δυνατόν. Κάποιο λάθος έγινε. Είμαστε στο γνωστό μας από την προηγουμένη πάρκο!! Μάλλον έβαλα λάθος τη διεύθυνση. Επανεκκίνηση του GPS και ξανά τη διεύθυνση. Ξεκινάμε κάνουμε κάποιους κύκλους και ξανά στην ίδια θέση !!!! Ε, ρε χαρτογράφηση να σου πετύχει!! Και τώρα; Την ώρα που σταμάταγα, βλέπω μια κυρία που πήγαινε προς το σταθμευμένο της αυτοκίνητο. Κατεβαίνω γρήγορα και τη ρωτώ αν ξέρει αγγλικά. Για καλή μας τύχη ξέρει και μάλιστα αρκετά καλά.
- Θέλουμε να πάμε εδώ, και της δείχνω στον οδηγό τη φωτογραφία του μνημείου.
- Μα αυτό είναι έξω από την πόλη. Βρίσκεστε μακριά.
- Και πως μπορούμε να πάμε;
- Είναι λίγο δύσκολο. Θέλετε να σας πάω εγώ;
- Μα δεν είναι ανάγκη (τι καλά που θάτανε, λέω από μέσα μου). Μην σας βάζουμε σε κόπο.
- Δεν είναι κόπος. Θέλετε;
- Ευχαριστώ πολύ.
- Ακολουθήστε με.
Μπαίνουμε στα αυτοκίνητα, μπρος αυτή, πίσω εγώ και αφού κάναμε μια αρκετά μεγάλη και πολύπλοκη διαδρομή φτάσαμε μετά από 15 λεπτά στο πάρκινγκ μπροστά στο μνημείο. Κατεβαίνω και ευχαριστώ θερμά την ευγενέστατη κυρία. Πόσοι άραγε στον τόπο μας θα φέρνονταν με τον ίδιο τρόπο;
Εν τω μεταξύ, όταν μπαίναμε στην πόλη, χαθήκαμε στην κίνηση με τους φίλους μας. Το κινητό χτύπαγε μάταια. Έτσι δεν είχαμε παρά να περιμένουμε. Κοιτώ το μνημείο μπροστά μου και εντυπωσιάζομαι από το μέγεθος αλλά προβληματίζομαι κιόλας από τα πολλά σκαλιά. Τι κάνουμε τώρα; Δεν μπορεί, σκέφτομαι. Κάπως θα πηγαίνει πιο ψηλά το αυτοκίνητο. Μπαίνω λοιπόν πάλι μέσα και οδηγώντας γύρω από το τεράστιο μνημείο βρίσκω ένα πλέγμα από δρομάκια. Ακολουθώντας κάποιο βρίσκομαι λίγα μέτρα κάτω από το μεγάλο πύργο του. Ακολουθώντας κάποιο άλλο φτάνουμε σε ένα φυλάκιο στη βάση ακριβώς του μνημείου. Εδώ είμαστε! Ο φύλακας όμως έχει αντίρρηση, μέχρι που του δείχνω το σήμα του αναπηρικού. Μου ζητά τσιγάρο και απογοητεύεται όταν του δίνω να καταλάβει πως δεν καπνίζω. Εν τω μεταξύ χτυπά το κινητό. Οι φίλοι μας ρωτώντας από δω κι από κει φτάσανε και ήταν στο πάρκινγκ. Μας βλέπουν και ανεβαίνουν τη σκάλα. Το πρώτο που κάνει η φίλη μας, η μόνη που καπνίζει από την παρέα, είναι να δώσε λίγα τσιγάρα στο φύλακα. Μόνο που δεν μας έκανε τεμενάδες!!
Το μνημείο αυτό κατασκευάστηκε το 1977.για να τιμηθούν οι ντόπιοι εθελοντές και οι Ρώσοι στρατιώτες που θυσιάστηκαν στη μάχη που έγινε εκεί στις 31 Ιουλίου του 1877 στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου. Αποτελείται από δύο τμήματα.
Το δεξί είναι κάθετα τσιμεντένια μπλοκ, μέσα από τα οποία ξεπροβάλλουν μπρούτζινες φιγούρες στρατιωτών.
Αριστερά του τμήματος αυτού ξεκινά μια σκάλα που οδηγεί στο δεύτερο τμήμα, που είναι ένας τσιμεντένιος «πύργος» με διάφορα σχήματα στην κορυφή του (σα σημαία με ένα σταυρό πάνω της). Όλα αυτά σε υπερφυσικές διαστάσεις. Δεν θυμάμαι να έχω δει μεγαλύτερο μνημείο στη ζωή μου. Δεν είναι όμως μόνο τεράστιο. Είναι και εξαιρετικά εντυπωσιακό. Άξιζε και με το παραπάνω και η ζέστη αλλά και η ταλαιπωρία μέχρι να το βρούμε.
Ξανά στο αυτοκίνητο και μετά από περίπου 65 χμ, πάντα προς νότο φτάνουμε στον τελικό μας προορισμό, την πόλη Khaskovo. Το GPS μας έφερε αυτή τη φορά με ακρίβεια στο ξενοδοχείο που βρίσκεται έξω από την πόλη, δίπλα σε μια πίστα KOKART για επαγγελματικούς αγώνες, απ’ ότι έδειχνε η υποδομή της. Ευτυχώς τις μέρες που μείναμε δεν είχε κάποιον αγώνα. Το ξενοδοχείο μικρό, με συμπαθητικά δωμάτια, καθαρά με το μπάνιο και το κλιματιστικό τους, κόστιζαν μόνο 15 ΕΥΡΩ τη βραδιά, χωρίς πρωινό (!!!!!). Μια χαρά ήταν!
Ξεκουραστήκαμε λιγάκι και το απόγευμα φύγαμε για την πόλη.
Πρόκειται για μεγάλη και μοντέρνα πόλη, αν και η ιστορία της είναι χιλιόχρονη. Υπήρξε κατά το μεσαίωνα εμπορικό κέντρο της περιοχής και ανέπτυξε την παραγωγή υφασμάτων και χαλιών. Στα μετέπειτα χρόνια αναπτύχθηκε η βιομηχανία επεξεργασίας καπνού. Παράγει την μπύρα Άστικα, όνομα που πήρε από το όνομα Άστι της Θρακικής φυλής που κατοικούσε κάποτε σε εκείνα τα μέρη. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν μνημεία και χώροι από τα αρχαία και τα μεσαιωνικά χρόνια.
Το κέντρο της πόλης είναι ευχάριστο για περπάτημα, με αρκετό πράσινο και πολλά καταστήματα στους πεζόδρομους. Νότια του κέντρου, πάνω σε λόφο είναι το τεράστιο πάρκο Γιαμάτσα. Από εκεί πάνω έχεις θέα σε όλη την πόλη αλλά και μεγάλο μέρος πέρα απ’ αυτήν.
Στην είσοδο του πάρκου έχουν φτιάξει το άγαλμα της προστάτιδας της πόλης, της Παναγίας. Με ύψος 33 μ. είναι (κατά τα λεγόμενα των ντόπιων) το ψηλότερο άγαλμα Παναγίας στον κόσμο. Εκτός από τεράστιο είναι, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά κακόγουστο. Όχι μόνο δεν με εντυπωσίασε αλλά δεν μου άρεσε καθόλου!
Πολύ καλύτερος είναι ο πύργος-καμπαναριό που είναι δίπλα. Βγάλαμε βέβαια μερικές φωτογραφίες και στη συνέχεια κάναμε μια βόλτα με το αυτοκίνητο σε κάποιους από τους χώρους του πάρκου που μπορούσαμε να μπούμε. Είναι πραγματικά απέραντο. Έχει μέσα και αρκετά γήπεδα και έτσι είχε αρκετό κόσμο που έκανε βόλτα, έτρεχε ή απλά χαλάρωνε. Καταλήξαμε να κάτσουμε σε ένα εστιατόριο λίγο πιο πάνω από την Παναγία. Το φαγητό ήταν πολύ καλό και το χρειαζόμασταν μετά από την κούραση της μέρας.
Η μέρα έκλεισε με παγωτό μετά από βόλτα στο κέντρο του νυχτερινού Khaskovo.
Γυρίσαμε για ύπνο, μιας και την άλλη μέρα θα περνάγαμε σύνορα, στα πλαίσια ημερήσιας εκδρομής. Είχε έρθει η ώρα της ΑνατολικήςΘράκης!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Αδριανούπολη ή Edirne, η πύλη της Τουρκίας προς την Ευρώπη!!
(31 Ιουλίου 2012)
Τελευταία μέρα του Ιουλίου. Μέρα πολύ ζεστή και πάλι, και είχαμε αποφασίσει να την αφιερώσουμε στην Τουρκία! Στην όμορφη Αδριανούπολη, την πόλη που στέκει στο σημείο που οι τρεις χώρες «ακουμπάν» η μια την άλλη!
Ο δρόμος από το Khaskovo κινείται ανατολικά για 33χμ μέχρι το Harmanli. Από εκεί υπάρχουν δύο εναλλακτικές, αν και οι χάρτες στο GPS δεν είχαν την πρώτη και πιο γρήγορη. Αυτοκινητόδρομος (όχι καλός, αλλά αυτοκινητόδρομος) για 35χμ νοτιοανατολικά μέχρι το Svilengrad, στη συνέχεια 10χμ μέχρι τα σύνορα με την Τουρκία (όχι αυτοκινητόδρομος) και μετά 18χμ αυτοκινητόδρομος μέσα στην Τουρκία. Σύνολο κάτι λιγότερο από 100χμ. Η δεύτερη λύση ήταν από το Harmanli να πάρουμε την παράλληλη διαδρομή (αυτή έδινε και το GPS) με τα ίδια περίπου χιλιόμετρα μέχρι το Svilengrad. Από εκεί και μετά όπως και στην πρώτη. Εμείς όμως, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, αποφασίσαμε μια Τρίτη. Μέσω Ελλάδας, με τα ίδια περίπου χιλιόμετρα. Έτσι φτάσαμε στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα στο σταθμό του Ορμενίου. Περάσαμε γρήγορα και μπήκαμε σε υπέροχο δρόμο σε Ελληνικό έδαφος (όχι αυτοκινητόδρομο). Επιτέλους δρόμος της προκοπής. Πόσο θα απογοητευόμασταν τις επόμενες μέρες!! Περίπου 20χμ μέχρι τις Καστανιές και το σταθμό εισόδου στην Τουρκία. Είχαμε μια μικρή καθυστέρηση μέχρι να περάσουν όλα τα στοιχεία από τις ταυτότητες και την πράσινη κάρτα στον υπολογιστή τους και νάμαστε να οδηγούμε για 7χμ σε Τούρκικο δρόμο. Το πόσες διαφημιστικές πινακίδες στα ελληνικά είδαμε, δε λέγεται!
Από μακριά ακόμα φάνταζαν στον ορίζοντα οι μιναρέδες της όμορφης αυτής πόλης της Ανατολικής Θράκης. Περάσαμε μια από τις όμορφες πετρόχτιστες και με πολλές καμάρες γέφυρες του Έβρου και μπήκαμε στην πολύβουη πόλη με την έντονη κίνηση. Παρκάραμε στο κέντρο, απέναντι από την είσοδο της υπόγειας αγοράς του Τζαμιού Selimiye
και φτάσαμε στο Τζαμί από την αντίθετη πλευρά της κυρίας εισόδου. Βγάλαμε παπούτσια, οι γυναίκες ρίξανε στο κεφάλι ένα μαντήλι (δίνουν εκεί αν δεν έχεις δικό σου) και μπήκαμε. Θεέ και Κύριε, ή μάλλον Ις Αλλάχ!!
Τι αριστούργημα είναι αυτό!! Είναι έργο του σπουδαιότερου, ίσως, αρχιτέκτονα όλης της Οθωμανικής ιστορίας, του Σινάν (1489-1588) (ναι, αυτός έφτιαξε και το υπέροχο Τζαμί στα Τρίκαλα!!).
Μάλιστα το συγκεκριμένο Τζαμί (κτίστηκε μεταξύ 1569-1575) το θεωρούσε ο ίδιος (αλλά και πολλοί μελετητές του) το αριστούργημά του. Τεράστιο, με τέσσερεις μιναρέδες και καταπληκτική διακόσμηση. Τι να πρωτοθαυμάσεις!
Τα θέματα; Τα χρώματα; Τους πολυέλαιους; Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία;
Τις κολώνες, τα φατνώματα, τις αψίδες, τον τρούλο;
Την υπέροχη, εξωτερικά, κεντρική είσοδο
ή τη σκαλιστή μαρμάρινη κρήνη στην αυλή; Είμαστε τυχεροί που δεν απαγορεύεται η φωτογράφιση και έτσι μεγάλο μέρος της ομορφιάς αυτής το αποτύπωσα στη μνήμη της μηχανής μου. Η ομορφιά όμως και η ατμόσφαιρα σε όλο της το μεγαλείο, μόνο στη δική μου μνήμη αποθηκεύτηκε και δεν μπορεί να περιγραφεί!
Έξω από τον περίβολο του Τζαμιού, από τη πίσω μεριά (από εκεί που μπήκαμε κι εμείς), υπάρχει μια υπαίθρια έκθεση με Οθωμανικές επιτύμβιες στήλες. Όσο τις είδα είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Αν έχει κανείς καιρό να ασχοληθεί, πιστεύω ότι θα βρει μεγάλο ενδιαφέρον!
Βγαίνοντας από την κεντρική είσοδο βρίσκεσαι στην πιάτσα με τις ιππήλατες άμαξες. Λίγα σκαλάκια σε αυτό το σημείο και μπαίνεις στην αγορά.
Ένας ημιυπόγειος διάδρομος κάτω από την αυλή του Τζαμιού, με πολλά χρώματα, και πραμάτειες, κυρίως ρούχα, κάποια φαγώσιμα και αναμνηστικά. Δυστυχώς όμως της λείπει κάτι πολύ βασικό. Το άρωμα της ανατολής. Τα μπαχαρικά, τα τρόφιμα με τις έντονες μυρωδιές και η γραφική φασαρία των πωλητών που διαλαλούν και παζαρεύουν την πραμάτεια τους. Πολύ ήσυχη, πολύ τακτοποιημένη, πολύ Ευρωπαϊκή! Τι να γίνει; Στο Ευρωπαϊκό έδαφος της Τουρκίας βρισκόμασταν άλλωστε!
(1 Αυγούστου 2012)
Τελευταία μέρα στη Βουλγαρία και είχαμε να επισκεφτούμε αξιοθέατα, κοντά ή μακριά από το Khaskovo.
Ο οδηγός μου μίλαγε για άλλον ένα τάφο Θράκα άρχοντα στην περιοχή κοντά μας. Πιο συγκεκριμένα το 2000 μια ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής το καθηγητή Γκ. Κίτοβ, ανασκάψανε ένα επιτάφιο τεχνητό τύμβο, τον οποίο ήδη είχαν «χτυπήσει» αρχαιοκάπηλοι. Η ευρύτερη περιοχή βρίθει αρχαιολογικών χώρων και τύμβων, διαφόρων εποχών. Η πλειοψηφία τους έχει υποστεί από μικρές μέχρι ανεπανόρθωτες ζημιές από τη δράση αρχαιοκαπήλων όλων των εποχών αλλά και από τις γεωργικές δραστηριότητες των κατοίκων της περιοχής. Μερικοί έχουν καταστραφεί τελείως. Ο συγκεκριμένος τύμβος βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό Alexandrovo (περίπου 25χμ βορειοανατολικά του Khaskovo) και αν και οι τυμβωρύχοι είχαν φτάσει πριν τους αρχαιολόγους, δεν είχαν μπορέσει να πάρουν το πολυτιμότερο. Τις υπέροχες τοιχογραφίες του! Υπέροχες σκηνές κυνηγιού, όπου πεζοί και ιππείς (ανάμεσα τους πιθανά και ο άρχοντας που είχε ενταφιαστεί εκεί), με τη βοήθεια σκύλων κυνηγούν αγριόχοιρους και ελάφια, αλλά και σκηνές ταφικής εστίασης. Τα απίστευτα χρώματα και οι λεπτομέρειες στην απεικόνιση προσώπων και ζώων κάνουν τον συγκεκριμένο τάφο μοναδικό και από το 2004 βρίσκεται στις λίστες με τα μνημεία υπό δοκιμή της UNESCO (Thracian Tomb with Wall Paintings beside Alexandrovo village - UNESCO World Heritage Centre & http://www.culturalrealms.com/the-thracian-tomb-of-alexandrovo-unesco-tentative-list.html ). Φυσικά για λόγους προστασίας είναι κι αυτός κλειστός και εκεί κοντά έχει φτιαχτεί ένα μοντέρνο, εντυπωσιακό μουσείο, με μία μεγάλη αίθουσα, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το ακριβές αντίγραφό του. Γύρω του σε μικρές προθήκες υπάρχουν ευρήματα από όλη τη περιοχή και στους τοίχους μεγάλες φωτογραφίες από τους αντίστοιχους αρχαιολογικούς χώρους. Μία κυρία μας ξενάγησε στα αγγλικά και έτσι καταλάβαμε και μάθαμε πολλά για την ιστορία της περιοχής. Εξαιρετικά ενδιαφέρον μουσείο, μόνο που και σ’ αυτό απαγορεύεται η φωτογράφιση. Στο πωλητήριο όμως βρήκαμε ένα κατατοπιστικότατο έγχρωμο βιβλιαράκι 32 σελίδων με πολλές φωτογραφίες. Το είχε σε διάφορες γλώσσες, και στα Ελληνικά (!!).
Πήραμε το δρόμο προς το Khaskovo και κάναμε μια μικρή στάση στο χωριό Uzundzovo
για να φωτογραφίσω την εκκλησία που ήταν κάποτε τζαμί, γι αυτό και έχει ιδιαίτερο σχέδιο.
Στο χωριό αυτό, το μεσαίωνα γινόταν μεγάλο διεθνές (!!!) παζάρι με εμπόρους και επισκέπτες από άλλες Ευρωπαϊκές και Ασιατικές περιοχές. Το παζάρι εκείνο στάθηκε αφορμή να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί η πόλη του Khaskovo.
Περάσαμε έξω από την πόλη και πήραμε νοτιοδυτική κατεύθυνση.
Στο δρόμο είδαμε μια βρύση και κάναμε μια στάση να κολατσίσουμε και να πιούμε λίγο φρέσκο νερό. Εκτός από δροσιά σε ανθρώπους, δροσίζονται εκεί και τα ζωντανά των κοπαδιών της περιοχής. Σε μια «λούμπα» δεκάδες βατραχάκια έκαναν μακροβούτια, σαν πέρασα πλάϊ τους.
Συνεχίσαμε και μετά από μια ώρα περίπου μπήκαμε στην πόλη Kardzhali, κάτι περισσότερο από 50χμ από το Khaskovo. Η πόλη είναι βιομηχανικό κέντρο και είναι χτισμένη πάνω στον Άρδα ποταμό. Οι κάτοικοί της την αποκαλούν «αποθήκη καπνού» της Ανατολικής Ροδόπης, λόγω της μεγάλης δραστηριότητας στον τομέα επεξεργασίας του καπνού. Έχουν φτιάξει φράγμα στο ποτάμι και έτσι η πόλη αναπτύσσεται γύρω από την ομώνυμη τεχνητή λίμνη. Οι κάτοικοί της είναι περίπου μισοί-μισοί χριστιανοί και μουσουλμάνοι.
Το GPS μας έφερε ακριβώς έξω από το Ιστορικό Μουσείο της πόλης.
Στεγάζεται σε υπέροχο κτίριο ανατολικού ρυθμού του 1920, το οποίο έχει ανακηρυχτεί Αρχιτεκτονικό Μνημείο Πολιτισμού.
Έχει ωραίους και μεγάλους κήπους και 30 αίθουσες μοιρασμένες σε τρεις ορόφους με πολλά, πολλά εκθέματα. Ξεκινήσαμε από τον τελευταίο όροφο όπου έχει κυρίως γεωλογικά εκθέματα και κατεβήκαμε στους άλλους δύο ορόφους με εθνογραφικά και αρχαιολογικά ευρήματα. Για άλλη μια φορά δεν επιτρεπόταν η φωτογράφιση. Μια κυρία μιλούσε λίγα αγγλικά και μπόρεσε να μας δώσει κάποιες πληροφορίες. Δεν είχαν και κάποιο φυλλάδιο στα αγγλικά και έτσι στο μυαλό μου έχουν μείνει ότι μπόρεσα να συγκρατήσω από εκείνες τις εικόνες.
Κάναμε μια βόλτα μέχρι το ποτάμι, αλλά το έχουν εντελώς αναξιοποίητο.
Καταλήξαμε στο κέντρο όπου υπάρχει ένα πολύ ωραίο και μεγάλο πάρκο, με κάποια μαγαζιά για καφέ και φαΐ. Ένας γύρος και μια κρύα μπύρα ήταν το καλύτερο γεύμα. Ο καφές σε παρακείμενο μαγαζί, ολοκλήρωσε τη μεσημεριανή μας ανάπαυλα. Μια βόλτα μέσα στο πάρκο για φωτογραφίες επιβάλλονταν.
Στη μια μεριά του είναι το κυβερνητικό μέγαρο. Ο ένας τοίχος του καλύπτεται από ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό ψηφιδωτό που μοιάζει να αναπαριστά στιγμές από την ιστορία της περιοχής. Φαίνεται να είναι της εποχής του σοσιαλισμού, αλλά πάλι ποιος ξέρει;
Η ραστώνη του απομεσήμερου μας είχε καταβάλλει και δεν λέγαμε να σηκωθούμε να φύγουμε. Τελικά το πήραμε απόφαση και σούρουπο πια φτάσαμε στο Khaskovo. Θέλαμε να πάμε σε κάποιο σούπερ μάρκετ να ψωνίσουμε, κυρίως μπύρες και κρασιά, αλλά το GPS, μας έδινε το πλησιέστερο στην πόλη Dimitrovgrad, 13χμ βόρεια. Φτάσαμε λοιπόν και αφού κάναμε τα ψώνια μας είπαμε να κάνουμε μια βόλτα, να δούμε λίγο από την πόλη και αν βρίσκαμε να καθόμασταν για το τελευταίο μας δείπνο εκεί. Ένα περίεργο σύστημα υποχρεωτικής πορείας προς τα δεξιά σε όλες σχεδόν τις διασταυρώσεις μας ταλαιπώρησε μέχρι να μπορέσουμε να φτάσουμε στο κέντρο
και να παρκάρουμε μπροστά σε ένα μεγάλο και πολύ ωραίο πάρκο. Κάναμε μια βόλτα, αλλά μη βρίσκοντας κάπου να φάμε, αποφασίσαμε να γυρίσουμε στο Khaskovo και να πάμε για φαΐ εκεί που είχαμε κάτσει και το πρώτο βράδυ.
Έτσι τέλειωσε η μέρα μας και μαζί το ταξίδι στη Βόρεια και την Ανατολική πλευρά της Θράκης.
Η περιοχή της Ροδόπης ήταν μια μεγάλη έκπληξη για μένα. Ανεπανάληπτα τοπία. Οι πόλεις και τα χωριά που είχαμε επιλέξει να δούμε είναι όμορφα και αξίζουν μια επίσκεψη. Αυτό που με κούρασε ήταν οι άσχημοι δρόμοι. Ήρθε και η αφόρητη ζέστη για να με εξοντώσει. Γι αυτό, για άλλη μια φορά, άνοιξη και πάλι άνοιξη! Η καλύτερη εποχή για ΠΑΝΤΟΥ!!!
Την επόμενη γυρνάγαμε στην πατρίδα. Όσον αφορά το οικονομικό μέρος, είναι σίγουρο πως θα μας κακοφαινόταν. Η Βουλγαρία, αλλά και η Τουρκία (όσο μπορέσαμε να καταλάβουμε, με εξαίρεση τα καύσιμα) είναι φτηνές χώρες. Ειδικά οι τιμές στο φαγητό ήταν στο μισό!! Τι να γίνει όμως; Πίσω λοιπόν στην πατρίδα.
Περισσότερες φωτογραφίες:
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/BULGARIA21307182012
Αναδημοσίευση από το το δισάκι μου στον ώμο...
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ο Τάφος με τις άμαξες και τα άλογα!!
(2 Αυγούστου 2012)
Έχοντας πληρώσει από βραδύς, φορτώσαμε και ξεκινήσαμε. Η μέρα φαινόταν να είναι από τις πιο ζεστές του ταξιδιού μας.
Μια μικρή στάση για να τσιμπήσουμε κάτι και να πιούμε ένα καφέ και παίρνουμε το δρόμο που είχαμε πάρει δύο μέρες πριν μέχρι το Harmanli και από εκεί κατευθυνθήκαμε προς το Svilengrad αλλά από τον αυτοκινητόδρομο. Λίγο πριν φτάσουμε σ’ αυτό μια πινακίδα έδειχνε προς τα δεξιά: «Greece 3 km». Εδώ είμαστε! Περάσαμε τα σύνορα χωρίς χρονοτριβή και πήραμε άλλο, επαρχιακό δρόμο αυτή τη φορά, Περάσαμε τον Άρδα στην περιοχή του Κυπρίνου και περίπου 45χμ επί Ελληνικού εδάφους φτάσαμε στο χωριό Μικρή Δοξιπάρα. Εκεί ρωτήσαμε και πήραμε πληροφορίες για το πώς θα πάμε στο χώρο των ανασκαφών των τάφων, όπου σκοπεύαμε να κάνουμε την πρώτη μας στάση. Ο χώρος βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Μικρή Δοξιπάρα και Ζώνη και γι αυτό και η ονομασία του περιλαμβάνει τα ονόματα και των δύο χωριών (Ταφικός τύμβος Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης).
Ήταν στα χρόνια των Ρωμαίων (αρχές του 2ου αι. μ.Χ.) όταν μια πλούσια οικογένεια της περιοχής επιλέγει για τελευταία της κατοικία μια τούμπα (τύμβος). Εκεί θα ταφούν, τέσσερα μέλη αυτής της οικογένειας, τρεις άντρες και μία γυναίκα, αφού αποτεφρωθούν πρώτα τα σώματά τους. Φυσικά οι ταφές δεν είναι ταυτόχρονες. Μαζί τους θα ταφούν τελετουργικά 5 άμαξες, με πλούσια διακόσμηση και 2 άλογα η κάθε μία. Δύο άμαξες σε ένα χώρο και σε διπλανό λάκκο δύο εφεδρικά άλογα. Πιο κει τρεις άμαξες και τρία εφεδρικά άλογα σε παρακείμενο λάκκο. Όλος ο χώρος περιλαμβάνει στο σύνολό του, 4 καύσεις, 5 άμαξες και 15 άλογα (δύο σε κάθε άμαξα και ένα εφεδρικό). Και φυσικά βρέθηκαν και πλούσια κτερίσματα. Μοναδική περίπτωση για τα ελληνικά δεδομένα! Απίστευτη ανακάλυψη και καταπληκτική εμπειρία η επίσκεψη της, γιατί αν και η ανασκαφή βρίσκεται σε εξέλιξη, υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης, εφόσον υπάρχει φύλακας εκεί, ο οποίος και ξεναγεί τους επισκέπτες!!
Το ενημερωτικό φυλλάδιο είναι κατατοπιστικότατο. Είναι η πρώτη φορά που μπορώ και επισκέπτομαι αρχαιολογική ανασκαφή σε εξέλιξη. Μπράβο σε όσους είχαν την πρωτοβουλία να επιτρέψουν την επίσκεψη μέχρι να κατασκευαστεί μουσείο στον ίδιο χώρο (στα πρότυπα της Βεργίνας απ’ ότι μας είπαν)! Στο μουσείο αυτό οι άμαξες θα αντικατασταθούν από πιστά αντίγραφα (ήδη έχει γίνει μία αντικατάσταση) και οι πρωτότυπες θα βρίσκονται μέσα σε προθήκες για λόγους προστασίας. Δυστυχώς φωτογραφίες δεν επιτρέπονταν. Μπορώ να πω πως η περίπτωση αυτή είναι από τις λίγες που μπορεί να σε κάνει να αισθανθείς υπερήφανος για τον τόπο σου και κάποιους από τους ανθρώπους που τον κουμαντάρουν!
Εν τω μεταξύ έχουμε πάρει τηλέφωνο κάποιους φίλους που κατάγονται από την περιοχή του Διδυμότειχου και βρίσκονται εκεί για διακοπές, και δίνουμε ραντεβού στο Διδυμότειχο. Όταν φτάσαμε έβραζε ο τόπος. Περάσαμε τη γέφυρα του Ερυθροπόταμου αφήνοντας αριστερά μας το εντυπωσιακό κάστρο. Μπήκαμε στην πόλη και είδαμε και πάθαμε να βρούμε να παρκάρουμε κάπου κοντά στον πεζόδρομο για να κάτσουμε να τσιμπήσουμε κάτι και να βρεθούμε με τους φίλους μας. Για «τουρισμό» ούτε λόγος με εκείνη τη ζέστη. Ίσως μπορέσουμε να έρθουμε κάποιο απόγευμα από την Αλεξανδρούπολη. Αλλιώς κάποια άλλη φορά με καλύτερες συνθήκες.
Κάτσαμε, τσιμπήσαμε και εν τω μεταξύ ήρθαν και οι «ντόπιοι». Ήπιαμε τον καφέ μας, είπαμε πολλά και απομεσήμερο ξεκινήσαμε. Ο δρόμος που πάει από Ορεστιάδα μέχρι την Αλεξανδρούπολη, είναι απαράδεκτος. Χιλιομπαλωμένος, γεμάτος σαμάρια αλλά και ευθείες, που σημαίνει μεγάλες ταχύτητες, τον κάνουν πολύ επικίνδυνο. Λίγο πριν τις Φέρες, μπήκαμε στην Εγνατία, για να βγούμε σε λίγο, στην πρωτεύουσα του νομού. Κάποια έργα μας ταλαιπώρησαν λιγάκι ώσπου καταφέραμε να βγούμε από την πόλη και να φτάσουμε στο ξενοδοχείο μας, στη Νέα Χιλή, στην περιοχή του Νοσοκομείου. Υπέροχο, με μοναδική θέση και όπως αποδείχτηκε πολύ δροσερό, κάτι απόλυτα αναγκαίο τις μέρες που ακολούθησαν με τις γερές ζέστες. Δεν κατεβήκαμε στην πόλη, αλλά κάτσαμε να ξεκουραστούμε. Φάγαμε δίπλα στην πισίνα και απολαύσαμε τη μοναδική δροσιά που την είχαμε τόσο ανάγκη.
Καλώς ήρθαμε στην πατρίδα! Η πρώτη εντύπωση εξαιρετική!!
Βυζαντινά μνημεία και Χαμάμ!!
(3 Αυγούστου 2012)
Κουρασμένοι από την προηγούμενη αποφασίσαμε να πάμε χαλαρά εκείνη τη μέρα. Έτσι ξεκινήσαμε προς τα ανατολικά. Περάσαμε μέσα από την πόλη και λίγο μετά το αεροδρόμιο στρίψαμε αριστερά προς Λουτρά Τραϊανούπολης. Αμέσως μετά τη διασταύρωση, στα αριστερά είναι το Κέντρο Πληροφόρησης του Δέλτα του Έβρου. Εκεί πήραμε πληροφορίες για την επίσκεψη στο Δέλτα. Οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να συμμετέχουμε εμείς, αλλά οι φίλοι μας έκλεισαν για το ίδιο απόγευμα. Και πάλι στο αυτοκίνητο και γύρω στα 15χμ ανατολικότερα μπήκαμε στην πόλη των Φερών.
Η Βήρα των Βυζαντινών χρόνων σε υποδέχεται με τα ερείπια του υδραγωγείου εκείνης της εποχής και τον διαμορφωμένο χώρο γύρω τους.
Απέναντι, στο τσιμεντένιο τοιχίο στο πλάι του δρόμου, μια σειρά από σύγχρονα και πολύ ενδιαφέροντα γκράφιτι δίνουν μιαν άλλη εικόνα. Εκεί βρίσκεται και το Δημοτικό Τουριστικό Κέντρο Φερών-Δέλτα Έβρου. Οργανώνουν κι αυτοί επίσκεψη στο Δέλτα, όμως με πολύ μεγαλύτερο κόστος. Η πόλη είναι συμπαθητική χωρίς να έχει κάτι το ιδιαίτερο, εκτός από το σπουδαιότερο αξιοθέατο όλης της περιοχής.
Το 1152 ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ισαάκιος Κομνημός έκτισε ένα λαμπρό ναό στην πόλη αφιερωμένο στην Παναγία την Κοσμοσώτειρα.
Υπέροχο κτίσμα Κωνσταντινουπολίτικου ρυθμού, που σώζεται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση, χάρη βέβαια και στη συντήρησή του. Γύρω του υπάρχουν τα ερείπια του μοναστηριού που κάποτε αποτελούσε μέρος του. Το εσωτερικό του, εξίσου επιβλητικό, έχει λίγες τοιχογραφίες και μαρμάρινες κολώνες με ωραία κιονόκρανα, που έχουν απομείνει από τα αλλοτινά χρόνια.
Η Παναγία η Κοσμοσώτειρα έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών και ο ναός Πανθρακικό προσκύνημα.
Όταν φτάσαμε έξω από τον ναό και παρκάραμε, μια εικόνα με έκανε να βάλω τα γέλια.
Όλες οι οδικές πινακίδες κόκκινου χρώματος γύρω μας ήταν ροζ (!!!!) Το τι αστείο μου φάνηκε!
Μπήκαμε και πάλι στο αυτοκίνητο και γυρίσαμε στην Τραϊανούπολη να δούμε και τα αξιοθέατα εκείνης. Την έκτισε τον 2ο μ.Χ αι. ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Τραϊανός. Είναι γνωστή η αγάπη των Ρωμαίων για τα λουτρά και μάλιστα τα ιαματικά. Και τέτοια είχε και έχει αυτός ο τόπος. Για 12 αιώνες υπήρξε εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Ο εμφύλιος των Βυζαντινών των μέσων του 14ου αι. έφερε και το οριστικό τέλος της πόλης. Μέχρι και σήμερα όμως τα λουτρά λειτουργούν Όχι πια σε μια λαμπρή πολιτεία αλλά σε ένα χωριό.
Τα «σύγχρονα» κτίρια λουτροθεραπείας και διαμονής των λουομένων δίνουν μια αίσθηση περασμένων δεκαετιών. Μια αίσθηση παρακμής!
Ανάμεσά τους τα ερείπια παλιών λουτρών (τύπου χαμάμ) και του μοναδικού κτιρίου της Χάνας.
Στενόμακρο, καμαροσκέπαστο κτίριο, που στη σημερινή του μορφή ανάγεται στα χρόνια λίγο πριν την άλωση, υπήρξε χάνι για τους ταξιδιώτες της τότε Εγνατίας Οδού αλλά και τόπος διαμονής των λουομένων. Δυστυχώς η εγκατάλειψη είναι πλήρης!!
Αφού έβγαλα τις φωτογραφίες μου, ξεκινήσαμε για την πόλη αυτή τη φορά.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Παρκάραμε και κάτσαμε για καφέ και ένα τοστ κάτω από τον φάρο, το σύμβολο της Αλεξανδρούπολης.
Δεδέ Αγάτς το είπανε τον μικρό ψαράδικο οικισμό που φτιάξανε στα μέσα του 19ου αι. ψαράδες από τα γύρω χωριά. Δεδέ Αγατς που σημαίνει «το δέντρο του καλόγερου», αναφερόμενοι, μάλλον, σε μια βελανιδιά στη σκιά της οποίας δίδασκε ένας δερβίσης. Στα 1871 φτάνει εκεί η σιδηροδρομική γραμμή και αρχίζει η «εκρηκτική» μετεξέλιξη. Σιδηροδρομικός σταθμός και λιμάνι, γίνεται πια το εμπορικό κέντρο όλης της Θράκης. Το 1878 φτάνουν οι Ρώσοι, νικητές στο Ρωσοτουρκικό πόλεμο και για δύο χρόνια σχεδιάζουν μια πόλη πρότυπο ρυμοτομίας. Δρόμοι παράλληλοι στην παραλία και κάθετοι σ’ αυτούς σχηματίζουν ένα πλέγμα, σα σκακιέρα.
Στο λιμάνι χτίζουν το 1880 τον Φάρο, το σύμβολο, από τότε, της πόλης. Το 1885 περνά στα χέρια των Βουλγάρων και τότε χτίζονται όμορφα νεοκλασικά κτίρια. Το 1897 περνά από εκεί το θρυλικό Όριαν Εξπρές. Έρχονται χρόνια δίσεκτα με πολέμους, καταστροφές, περιπέτειες και το 1920 η πόλη απελευθερώνεται από τον Ελληνικό στρατό και αλλάζει όνομα προς τιμή του τότε Βασιλιά των Ελλήνων, Αλέξανδρου. Αλεξανδρούπολη, λοιπόν, από τότε θα λέγεται η πολιτεία στην βορειοανατολική εσχατιά αυτού του πολύπαθου τόπου. Πόλη νοικοκυρεμένη, όπως είπε φίλος, ντόπιος σε συνάντησή μας, σε τραβά να τη γνωρίσεις και μαζί να γνωρίσεις και την υπόλοιπη περιοχή. Γι αυτό κι εμείς τη διαλέξαμε για ορμητήριό μας.
Με δροσερό αεράκι πέρασε το μεσημεριανό λιοπύρι, εκεί κάτω από τον φάρο. Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο μας να ξαπλώσουμε λίγο. Οι φίλοι μας γύρω στις 5 φύγανε για το Δέλτα και εμείς λίγο αργότερα πήραμε τα μαγιό και ξεκινήσαμε για την Αγία Παρασκευή στην περιοχή της Μάκρης, λίγο μετά από εκεί που μέναμε. Γενικά η περιοχή δεν έχει πολλές παραλίες ή δεν είναι εύκολα προσβάσιμες. Για την Αγία Παρασκευή είχα ακούσει πολλά καλά. Όταν φτάσαμε έπαθα μια ζημιά. Ο Κακός Χαμός!!! Τι Μύκονος μου λες! Ο ένας πάνω στον άλλο. Και ήταν 7 το απόγευμα. Όπου φύγει-φύγει. Δεν είναι για μας αυτά. Εμείς θέλουμε μια σχετική ηρεμία. Δεν βαριέσαι. Δεν μας λείπουν τα μπάνια. Σε λίγες μέρες θα ευχαριστιόμαστε το καθημερινό μας μπάνιο.
Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και μιας και είχα «φτιαχτεί» για μπάνιο και η πισίνα εκείνη την περασμένη ώρα δεν είχε κόσμο, έριξα μια βουτιά. Γενικά δεν είμαι λάτρης της πισίνας. Θες το γλυκό νερό, θες το χλώριο, δεν την τιμώ. Αλλά εκείνο το απόγευμα δεν ήταν και τόσο άσχημα.
Το βράδυ όλοι μαζί κατεβήκαμε στην Μάκρη για ψαράκι. Κάτσαμε στην πλατεία σε πολύ ωραίο μαγαζί.
Οι ψητές κουτσομούρες ήταν λουκούμι. Αλλά και τα υπόλοιπα που ήρθαν στο τραπέζι μας δεν πήγαιναν πίσω, μηδέ εξαιρουμένου του οίνου.
Κάποια στιγμή έκανε την εμφάνιση της μια μπάντα. Ρομά από τη Βουλγαρία, όπως μας είπαν όταν τους ρωτήσαμε. Ο βιολιστής βιρτουόζος από τους λίγους! Το ίδιο και ο ένας από τους δύο ακορντεονίστες! Τα αυτιά μας χάρηκαν το ίδιο με τον ουρανίσκο μας. Υπέροχο τελείωμα της μέρας!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Από την Γκιουμουλτζίνα της τουρκοκρατίας στην Κομοτηνή του σήμερα!
(4 Αυγούστου 2012)
Σάββατο και στις πόλεις της Θράκης με το έντονο μουσουλμανικό στοιχείο, γίνεται η εβδομαδιαία «γιορτή», το ραντεβού της εβδομάδας. Το Παζάρι!! Μεγάλα, τα μεγαλύτερα της χώρας, παζάρια στην Ξάνθη πρώτα απ’ όλα και στην Κομοτηνή μετά. Εκείνη τη μέρα διαλέξαμε κι εμείς για να επισκεφτούμε την πρωτεύουσα του νομού της Ροδόπης. Όχι βέβαια για να ψωνίσουμε αλλά για να δούμε την ξεχωριστή αυτή πόλη.
Από τα χρόνια των Ρωμαίων υπήρχε εκεί ένας οικισμός, πάνω στην Εγνατία, που τον 4ο αι. περιτειχίστηκε. Στα χρόνια των Βυζαντινών τον είπαν Κουμουτζηνά και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας Γκιουμουλτζίνα. Και εδώ περιπέτειες. Και αλλαγή «αφεντάδων» μέχρι το 1919 που περνά οριστικά (στον Β΄Π.Π. ήταν υπό Βουλγαρική κατοχή μαζί με την υπόλοιπη Θράκη) στο Ελληνικό κράτος. Οι μουσουλμάνοι της περιοχής, όπως και της Ξάνθης, εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή και έτσι, αφενός οι δύο αυτοί νομοί έχουν μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων κατοίκων και αφετέρου λίγους πρόσφυγες. Οι μιναρέδες κάνουν έντονη την παρουσία τους στον ορίζοντα της Κομοτηνής αλλά και των χωριών της Ροδόπης. Τους βλέπει κανείς και σε λίγα χωριά του Έβρου, αλλά εδώ είναι «ο χώρος» τους.
Μπήκαμε στην πόλη έχοντας ταξιδέψει στην Εγνατία γρήγορα-γρήγορα για περίπου 60χμ. από την Αλεξανδρούπολη. Κόσμος πολύς στην περιοχή γύρω από το παζάρι και μεγάλη κίνηση. Μπήκαμε κι εμείς στην κίνηση χαζεύοντας, όσο μπορούσαμε, τα τεκταινόμενα γύρω μας. Από την περιοχή του παζαριού φτάσαμε στον «Τουρκομαχαλά», την περιοχή που ζουν κυρίως μουσουλμάνοι.
Μικρά, -ή και μεγαλύτερα-γραφικά σπίτια, με ψηλούς μαντρότοιχους,
καθαρά, ασβεστωμένα, όπως και τα πεζοδρόμια με παγκάκια για τις απαραίτητες συναντήσεις. Μου άρεσε αυτή η γειτονιά. Έχει κάτι το αυθεντικό που δεν το βρίσκεις εύκολα στις μέρες μας.
Από εκεί βρεθήκαμε σε λίγο στο κέντρο. Κέντρο πόλης με όλα του τα χαρακτηριστικά.
Μια μεγάλη πλατεία, με πολύ πράσινο
και σιντριβάνι, και ένα γύρω η εμπορική δραστηριότητα. Σε πρώτο επίπεδο τα σύγχρονα μαγαζιά.
Γύρω από την πλατεία καφενέδες με χίλια δυο καλούδια
και υπέροχα νεοκλασικά κτίρια που στεγάζουν διάφορες υπηρεσίες.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Λίγο πιο πίσω όμως όλη η ομορφιά αυτής της πόλης!
Πεζόδρομοι, καλντερίμια με μικρά εργαστήρια-μαγαζιά.
Άλος φτιάχνει και πουλά κόσκινα,
άλλος φτυάρια και άλλα γεωργικά εργαλεία,
άλλος μαχαίρια,
άλλος μπακίρια, άλλος τσίγκινα, ντενεκεδένια σκεύη, άλλος σουτζούκ λουκούμ,
άλλος καβουρντίζει και κόβει καφέ, άλλος καβουρντίζει στραγάλια και άλλους ξηρούς καρπούς, να σου σπάει η μύτη.
Ένας μπαρμπέρης περιποιείται τον πελάτη του και δυο γείτονες έμποροι κάθονται και κουβεντιάζουν έξω από τα μαγαζιά τους ανακατεύοντας τούρκικα με ελληνικές λέξεις! Κι εδώ κι εκεί ένας καφενές, ένα μεζεδοπωλείο, ένα μαγέρικο! Τι μαγεία εικόνων, ήχων αρωμάτων! Τι ανακάτεμα πολιτισμών!
Και στη μικρή πλατεία ο πύργος του ρολογιού, σήμα της πόλης θάλεγε κανείς, και πιο κει το Γενί Τζαμί, το κυριότερο τέμενος της πόλης (κλειστό εκείνη την ώρα), και τα δύο κτίσματα του 1884.
Στο προαύλιο του τζαμιού υπάρχει παλιό μουσουλμανικό νεκροταφείο. Δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από εκεί μέσα!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Γύρισα στον καφενέ «Ο Φίλαθλος» στην πλατεία. Εκεί η υπόλοιπη παρέα είχε «πλακωθεί» στα τσίπουρα και τους τσιπουρομεζέδες. Εγώ ήπια το καφεδάκι μου και στη συνέχεια σηκωθήκαμε να πάμε στο αρχαιολογικό μουσείο. Με τα πολλά βρήκαμε το μουσείο και η επίσκεψη εκεί μας αποζημίωσε. Έχει ευρήματα από όλη τη Θράκη.
Από τα εντυπωσιακότερα είναι η χρυσή προτομή του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (193-211 μ.Χ) από την Πλωτινόπολη (κοντά στο Διδυμότειχο).
Όμορφες οι μικρές πήλινες φιγούρες σε χορευτικές στάσεις,
το πήλινο προσωπείο
και ο τεράστιος φαλλός.
Από το μουσείο πήγαμε να δούμε τα υπολείμματα των τειχών και την λιτή αλλά εντυπωσιακή ξυλόστεγη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 1800 (κλειστή κι αυτή).
Στην πλατεία μπροστά από τα τείχη είναι το όμορφο νεοκλασικό κτίριο Νέστορος Τσανακλή.
Κάτσαμε σε ένα πεζόδρομο να φάμε ένα σάντουιτς και να πιούμε λίγο νερό, και μπήκαμε στο αυτοκίνητο για την επιστροφή.
Το βράδυ βγήκαμε στην Αλεξανδρούπολη. Ο παραλιακός είχε κλείσει για να χρησιμοποιηθεί μόνο από πεζούς και ο κόσμος ήταν πάρα πολύς. Στο νυφοπάζαρο κι εμείς να χαζέψουμε τον κόσμο και όλα όσα συνέβαιναν εκεί.
Δύο νεαρά παιδιά «έπαιζαν» με τη φωτιά κάνοντας «ζογκλεριλίκια». Ένα ζευγάρι που μόλις είχε παντρευτεί κυκλοφορούσε με το αυτοκίνητο και έβγαζε φωτογραφίες σε διάφορα σημεία. Κόσμος πολύς τους περιτριγύριζε και γινόταν μεγάλο «πανηγύρι»! Στο τέλος κάτσαμε για πιττόγυρα και μπυρίτσα. Έκανε όμως ζέστη πολύ και όταν αποφάγαμε, κατεβήκαμε στο λιμάνι και κάτσαμε σε ένα παγκάκι, απολαμβάνοντας ένα «θαυματουργό» αεράκι. Έτσι δροσερά τελείωσε η μέρα μας.
Η Κομοτηνή μου άρεσε γιατί, ενώ δεν έχει τη συντηρημένη ομορφιά της παλιάς πόλης της Ξάνθης (πόλη που επίσης μου αρέσει πολύ), έχει μια αυθεντικότητα που λίγες φορές βρίσκεις πια. Είναι πιο αληθινή. Και αυτό ήταν που μου άρεσε. Θα ήθελα να ξαναπάω κάποτε με καλύτερες συνθήκες, για μια ακόμα προσέγγιση. Ελπίζω μια μέρα να την πραγματοποιήσω!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Απολιθώματα, βραχογραφίες τεκκέδες και μετάξι!
(5 Αυγούστου 2012)
Η μέρα αυτή αφορούσε τον Έβρο. Ο νομός αυτός αν και δεν έχει τα σπουδαία και προφανή αξιοθέατα που έχουν άλλες περιοχές του τόπου μας, έχει κάποια αξιοθέατα μοναδικά, αλλά για «ψαγμένους» ταξιδευτές. Δυστυχώς, όπως και αλλού, πολλά δεν έχουν αναδειχτεί, στερώντας τον τόπο από μια, καλώς εννοούμενη ανάπτυξη, με ότι αυτό συνεπάγεται, και τους επισκέπτες από όμορφες εικόνες.
Ξεκινήσαμε λοιπόν με την Εγνατία. Περίπου 35χμ προς την Τουρκία και βγαίνουμε στον δρόμο για Σουφλί-Ορεστιάδα. Μετά από 9χμ φτάνουμε στο χωριό Προβατώνας. Δεξιά πάει για Τυχερό και Φυλακτό. Εμείς όμως στρίβουμε αριστερά για τη Λευκίμη. Σκοπός μας να δούμε το Απολιθωμένο δάσος της περιοχής.
Η απολίθωση είναι μια σπουδαία φυσική διαδικασία με την οποία τα υπολείμματα των νεκρών οργανισμών διατηρούν τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ειδικούς να «διαβάσουν» πολλές πληροφορίες για το πολύ απώτερο παρελθόν, μετρούμενο πολλές φορές σε εκατομμύρια χρόνια πριν από τις μέρες μας. Γι αυτό και τα απολιθώματα έχουν ονομαστεί «το βιβλίο της γεωλογικής και παλαιοντολογικής προϊστορίας».
Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα μερικές περιοχές με απολιθώματα δέντρων, τα λεγόμενα Απολιθωμένα δάση. Το πιο γνωστό, και αξιοποιημένο είναι βέβαια αυτό της Λέσβου. Ξέρουμε όμως σήμερα γι αυτό της Λευκίμης του Έβρου, του Νόστιμου Καστοριάς, της Κύμης της Εύβοιας και ίσως και κάποια άλλα που μου διαφεύγουν.
Λίγο πριν μπούμε στο χωριό είδαμε στα δεξιά μας τον ξενώνα «Απολιθωμένο Δάσος», τον προσπεράσαμε και φτάσαμε στο χωριό. Όμορφο χωριό μέσα στο πράσινο, με πλακόστρωτα, καθαρά δρομάκια και γραφικά σπίτια. Ρωτήσαμε για το δάσος και μας έστειλαν πίσω στον ομώνυμο ξενώνα.
Ο ιδιοκτήτης του ξενώνα εκτελεί και χρέη ξεναγού στο απολιθωμένο δάσος. Όπως μας εξήγησε αυτό εκτείνεται σε τεράστια έκταση, μέσα στο δάσος του μαυρόπευκου της περιοχής. Αποτελείται από απολιθωμένους κορμούς δρυός, ηλικίας 25-35 εκατομμυρίων χρόνων, μοναδικούς στην Ευρώπη!! Ένα περπάτημα περίπου 1-1,5 ώρας θα μας έφερνε σε επαφή με κάποιους από αυτούς. Δυστυχώς κάτι τέτοιο ήταν ανέφικτο για μας κι έτσι περιοριστήκαμε να κάτσουμε μαζί του για λίγο και να μας εξηγήσει ορισμένα πράγματα για τα απολιθώματα και τη γύρω περιοχή. Μας έδωσε και κάποια έντυπα και αφού τον ευχαριστήσαμε, τον χαιρετίσαμε και φύγαμε με προορισμό το Τυχερό, αυτή τη φορά.
Στον Προβατώνα περάσαμε κάθετα τον κεντρικό δρόμο και σε λίγο μπαίναμε στο Τυχερό. Μια μικρή τεχνητή λίμνη και γύρω της γήπεδα, πισίνα, θεατράκι και ένας ξενώνας κάνουν αυτό το χωριό να ξεχωρίζει.
Στον ξενώνα «Θράσσα» (που κάναμε κάμποσο μέχρι να τον βρούμε) κάτσαμε για καφέ και κάτι να τσιμπήσουμε, στον υπέροχο κήπο του, δίπλα στο νερό. Η ζέστη, που συνέχιζε να μας ταλαιπωρεί, έδινε εκεί τη θέση της στην ποθητή δροσιά.
Δεν μας έκανε καρδιά να φύγουμε.
Περάσαμε μέσα από το Τυχερό, που δεν έχει κάτι άλλο να σε τραβήξει και συνεχίσαμε παράλληλα με τον κεντρικό δρόμο, μέχρι το επόμενο χωριό, το Φυλακτό. Εκεί έχει βρεθεί η –σύμφωνα με τον καθηγητή Ευ. Βελιτζέλο- αρχαιότερη (προγονική) μορφή δρυός στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Ένας κορμός, ηλικίας περίπου 25 εκατομμυρίων χρόνων, που είχε μήκος 25 μέτρα και διάμετρο περίπου 3 μέτρα (!!!!!). Ένας πραγματικός γίγαντας δηλαδή. Ο απολιθωμένος αυτός κορμός κείται σήμερα στην άκρη του χωριού, σκεπασμένος με ένα στέγαστρο και χωρίς πινακίδες που θα σε οδηγήσουν εκεί. Εμείς είχαμε διαβάσει στον οδηγό σχετικά, μας είπε και ο ιδιοκτήτης του ξενώνα στη Λευκίμη, ρωτήσαμε και μέσα το χωριό και μπορέσαμε να τον βρούμε. Πραγματικό μνημείο της φύσης και σαν τέτοιο πρέπει κάποια στιγμή να χαρακτηριστεί!! Έχοντας δει αυτόν το γίγαντα, δεν ψάξαμε για το σχολείο, όπου ξέραμε πως υπάρχει μια έκθεση με απολιθώματα της περιοχής. Άλλωστε ήταν προχωρημένο μεσημέρι και μάλλον θα ήταν δύσκολο να βρεις κάποιον να σου ανοίξει. Η περιοχή είχε κι άλλα πράγματα που μας περιμένανε.
Ξανά στον κεντρικό και σε κάτι παραπάνω από 20χμ φτάσαμε στο Σουφλί, που όμως το προσπεράσαμε για να πάμε λίγο πιο πάνω που είναι ένα σημείο που ο δρόμος «εφάπτεται» σχεδόν του Έβρου. Και αυτό μας το είχε υποδείξει ο άνθρωπος στη Λευκίμη.
Το ποτάμι εκεί κάνει μια καμπή κυλώντας ήρεμε προς το Αιγαίο. Βγάλαμε μερικές φωτογραφίες και γυρίσαμε προς τα πίσω. Είχε έρθει η ώρα για το μετάξι.
Το Σουφλί είναι η πόλη που συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με το μετάξι. Αν και σήμερα η παραγωγή του έχει περιοριστεί δραματικά, η πόλη έχει μια τεράστια και μακρόχρονη παράδοση με την μεταξοκαλλιέργεια και την εμπορία μεταξωτών υφασμάτων. Αποτέλεσμα αυτής της παράδοσης είναι η λέξη «μετάξι» να ταυτίζεται με το Σουφλί. Παντού μέσα στην πόλη υπάρχουν καταστήματα με μεταξωτά και υπάρχουν και 4-5 μουσεία μεταξιού. Το πρώτο μουσείο, που λειτούργησε από τη δεκαετία του 1990, από την τότε ΕΤΒΑ (αργότερα και μέχρι σήμερα Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς),
στεγάστηκε στο εντυπωσιακό αρχοντικό του πολιτικού και γιατρού Κων/νου Κουρτίδη, κτίσμα του 1883. Αυτό το μουσείο ήταν και ο προορισμός μας. Οι φίλοι μας το είχαν επισκεφτεί σε παλιότερη επίσκεψή τους στο Σουφλί και έτσι αποφάσισαν να πάνε να δούνε κάποιο από τα άλλα της πόλης.
Κατατοπιστικότατα βίντεο, πίνακες με φωτογραφίες και κείμενα
και αναπαραστάσεις των χώρων και των σταδίων επεξεργασίας του μεταξιού, κάνουν απόλυτα κατανοητή τη διαδικασία, η οποία πλέον, με την εφεύρεση του τεχνητού μεταξιού, μπήκε σε δεύτερη μοίρα και έτσι ένα παραδοσιακό –και πολύτιμο- προϊόν έγινε πλέον ασύμφορο για τους παραγωγούς του, μιας και έχασε την εμπορική αξία που είχε κάποτε.
Όταν τελειώναμε την επίσκεψή μας έφτασαν και οι φίλοι μας, ευχαριστημένοι κι αυτοί από τη δική τους επίσκεψη.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξανά στον κεντρικό «ανηφορίζουμε» για άλλα 6χμ και στρίβουμε αριστερά για Μάντρα, Πρωτοκκλήσι, Μικρό Δέρειο, περίπου 20-22χμ από τον κεντρικό. Το τοπίο αρχίζει και γίνεται λοφώδες και άρα πιο ενδιαφέρον. Μου έκανε εντύπωση που έβλεπα όλο και πιο πολλά αμπέλια. Και δεν μιλάμε για αμπελάκια, αλλά για μεγάλους αμπελώνες. Τα χωριά σ’ αυτή την περιοχή, στα δυτικά του νομού, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, είναι μουσουλμανικά. Οι κάτοικοι είναι κυρίως Πομάκοι Κιζιλμπάσηδες (Ερυθροκέφαλοι) που ανήκουν στην αίρεση των Αλεβητών – Μπεκτατζήδων. Έχουν ιδιαίτερα ήθη και έθιμα και μάλλον δεν πρέπει να είναι και πολύ αρεστοί στις επίσημες μουσουλμανικές αρχές. Και μόνο η επαφή με αυτούς τους ανθρώπους είναι ένα «αξιοθέατο». Εμείς, όμως, είχαμε έρθει για δύο άλλα αξιοθέατα.
Μετά το Μικρό Δέρειο, οδηγήσαμε για 10χμ και φτάσαμε στο χωριό Ρούσσα. Αν και τα χωριά αυτά είναι καθαρά και περιποιημένα, η φτώχια και η διάκριση φωνάζει. Χαμηλά σπίτια, πολλά χωρίς σοβά, και ένας δυο καφενέδες σε ένα άνοιγμα σα πλατεία. Περάσαμε και αυτό το χωριό για το επόμενο που είναι το Γονικό και απέχει 6χμ. Ξέραμε πως και τα δύο αξιοθέατα είναι ανάμεσα στα δύο χωριά. Εκεί που πηγαίναμε λοιπόν βλέπουμε μια διασταύρωση λοξά δεξιά και μια καφέ πινακίδα που έγραφε: «Βραχογραφία 1100-900 π.Χ.» Νάτο λοιπόν το πρώτο. Δρόμο παίρνουμε, δρόμο αφήνουμε αλλά δεν βλέπουμε άλλη πινακίδα. Σίγουρα το προσπεράσαμε. Εκεί που λέμε να πάμε κάνα χιλιόμετρο ακόμα και να γυρίσουμε
νάτη η πινακίδα που έδειχνε δεξιά στην ανηφόρα μέσα στο δάσος. Παίρνουμε το μονοπάτι και λίγες δεκάδες μέτρα πιο πάνω νάτη.
Μια συστάδα βράχων και πάνω τους σκαλισμένα διάφορα δυσδιάκριτα σημάδια.
Λες νάναι άνθρωποι; Αστέρια; Ήλιοι; Μόνο οι ειδικοί φαντάζομαι πως είναι σε θέση να δουν και ίσως να ερμηνεύσουν. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην Κομοτηνή είχε ένα εκμαγείο και τα σημάδια που είδα ήταν ανθρώπινες φιγούρες, κάτι που στο βράχο απάνω ήταν εξαιρετικά δύσκολο να φανεί, με μια εξαίρεση. Δεν έχει σημασία όμως. Μπροστά στα μάτια μας είχαμε μια καλλιτεχνική έκφραση των ανθρώπων της περιοχής εκείνης 3000 χρόνια πριν!! Και αυτό ήταν που είχε σημασία.
Γυρίσαμε στη διασταύρωση και πήραμε ξανά το δρόμο δεξιά για το Γονικό. Φτάσαμε στο χωριό και στη μικρή πλατεία σταμάτησα να ρωτήσω. Σε ένα καφενέ ένα ζευγάρι, σχετικά νέοι, καθόταν και έπινε την μπύρα του (!!) Ναι, οι Κιζιλμπάηδες, σύμφωνα με τον οδηγό μου, πίνουν αλκοόλ και τρώνε χοιρινό!! Η κυρία βέβαια φορούσε μαντήλα. Ρώτησα λοιπόν:
- Ψάχνουμε για τον Τεκέ της Ρούσσας.
- Τον έχετε περάσει
- Που βρίσκεται;
- Θα γυρίσετε προς τη Ρούσσα και μόλις περάσετε εκείνο το ύψωμα (και μου έδειξε μπροστά), θα στρίψετε δεξιά στον άσφαλτο που θα βρείτε. Λίγα μέτρα παρακάτω είναι ο Τεκές.
- Ευχαριστώ πολύ!
- Νάστε καλά! Από πού μας έρχεστε;
- Από την Αθήνα.
- Ου! Μακριά! Καλό δρόμο νάχετε!
- Και πάλι ευχαριστώ!
Τι ευγενικοί και γλυκομίλητοι άνθρωποι! Και να σκεφτεί κανείς πως μέχρι πριν μερικά χρόνια τα χωριά τους χωρίζονταν με μπάρα και χρειαζόσουν άδεια για να τα επισκεφτείς. Αν πω πως είναι κάτι για το οποίο ντρέπομαι νομίζω πως πολλοί θα με καταλάβουν.
Ο οδηγός μου λέει πως θα βρούμε πινακίδες, αλλά εμείς δεν βρήκαμε ούτε μια. Τέλος πάντων. Αφού μάθαμε που είναι πάμε! Ξανά στο αυτοκίνητο και λίγα λεπτά μετά σταματάμε έξω από την είσοδο του Τεκέ.
Στον τόπο μας όταν λέμε τεκές, εννοούμε το χασισοποτείο. Στην πραγματικότητα όμως Τεκές είναι είδος Μουσουλμανικού Μοναστηριού!
Ένα τέτοιο μοναστήρι είναι και αυτό που ήρθαμε να δούμε. Ανήκει στην αίρεση των Μπεκτατζήδων και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο και σπουδαιότερο προσκύνημα των Μπεκτατζήδων παγκοσμίως (!!!!!!) Αυτό σημαίνει ότι τακτικά μαζεύονται εκεί Αλεβήτες από όλο τον κόσμο.
Το μοναστήρι φέρεται να ιδρύθηκε λίγο πριν το 1400 και κτήτοράς του ο Δερβίσης Σεγγήτ Αλή Σουλτάν (Κιζίλ-Ντελή), ο οποίος μετά το θάνατο του τάφηκε σε ένα από τα κτίρια του. Η σαρκοφάγος του σκεπασμένη με το πράσινο ύφασμα με τα αποσπάσματα από το κοράνι και ένα γύρω μια ντουζίνα μπρούτζινα κηροπήγια (!!!!) Ναι, οι Μπεκτατζήδες ανάβουν κεριά!! Ρε τι μαθαίνει κανείς όσο ταξιδεύει! Αν και έχω επισκεφτεί το τέμενος του Χατζημεκτάς, του ιδρυτή του τάγματος, στην ομώνυμη πόλη της Καππαδοκίας, δεν είχα προσέξει κάτι τέτοιο!
Μόλις περάσαμε την πόρτα, βρεθήκαμε σε μια μεγάλη, επικλινή αυλή με μια τεράστια μουριά στη μέση, αρκετά δέντρα διάσπαρτα στο χώρο της και κάμποσα κτίρια ένα γύρω. Τα περισσότερα μοιάζουν με απλά χωριατόσπιτα. Το πιο καινούριο ήταν, μπαίνοντας αριστερά, μια μεγάλη αίθουσα με τραπέζια και καρέκλες, προφανώς χώρος εστίασης στις μεγάλες συνάξεις των πιστών. Τίποτα δεν δείχνει πως πρόκειται για ένα ιερό χώρο. Ούτε καν μιναρές, αν και μιναρέδες δεν είδαμε γενικά σε εκείνα τα χωριά. Ίσως οι Αλεβήτες δεν χτίζουν μιναρέδες. Ένας νεαρός άντρας φάνηκε στο βάθος. Μαζί του δύο μικρά κοριτσάκια. Είναι ο φύλακας του τεκέ, ζει εκεί και τα κοριτσάκια ήταν τα δύο από τα τρία παιδιά του. Ευγενέστατος και γλυκομίλητος, μας χαιρέτησε σφίγγοντάς μας εγκάρδια το χέρι. Μας έδωσε από ένα τρίγλωσσο (Ελληνικά, Τουρκικά, Αγγλικά) φυλλάδιο για τον τεκέ. Μας μίλησε για το τάγμα τους, για τα πιστεύω τους, για το γεγονός ότι δέχονται όποιον έρθει, ανεξάρτητα την πίστη του, μιας και όλοι είναι πλάσματα του ίδιου Θεού, ανεξάρτητα πως τον ονοματίζει ο καθένας και γι αυτό κάθε επισκέπτη τον χαιρετά με χειραψία γιατί είναι σα να σφίγγει το χέρι του ίδιου του Θεού!!! Μας είπε ακόμα ότι ανάβουν κι αυτοί κεριά σαν τους Χριστιανούς, και ότι στις τελετουργίες τους έχουν πολλά που θυμίζουν Χριστιανούς, μας είπε, και τι δε μας είπε!
Βγάλαμε τα παπούτσια μας και μπήκαμε στο πρώτο δωμάτιο, που είναι χώρος συγκέντρωσης των πιστών. Στη συνέχεια πήγαμε στο διπλανό δωμάτιο, τον χώρο της προσευχής. Στο πάτωμα έχουν μια πέτρα, κομμάτι, υποτίθεται, από τον βράχο της Μέκκας,
και πιο κει μια ξύλινη ραφιέρα με μπρούτζινα κηροπήγια. Στους τοίχους υπάρχουν αποσπάσματα από το Κοράνι. Στο δωμάτιο υπάρχει ένα μεγάλο τζάκι και φυσικά παντού χαλιά. Συνεχίσαμε σε ένα τρίτο, ξεχωριστό αυτό σπιτάκι.
Ο Τάφος του Δερβίση. Με το πράσινο κάλυμμα, τα κηροπήγια, αποσπάσματα από το Κοράνι και μια διακοσμητική τρέσα στους τοίχους και χαλιά. Βγήκαμε και πάλι στην αυλή. Τον ρώτησα γιατί δεν υπάρχουν πινακίδες; Μου είπε πως εδώ και πάρα πολύ καιρό ζητά από τη Νομαρχεία αλλά αυτοί τίποτα. Αγαπητοί κύριοι τοπικοί «άρχοντες», μπορεί να μην θέλετε ένα τέτοιο μνημείο στην περιοχή σας, μπορεί ίσως να ντρέπεστε γι αυτό, αλλά με το να μην βάζετε δυο ταμπέλες δεν το εξαφανίζετε. Νομίζω στρουθοκαμηλισμό το λένε αυτό. Άσε που ένα τέτοιας εμβέλειας μνημείο θα μπορούσε να είναι κεφάλαιο για το νομό σας. Για σκεφτείτε το ξανά.
Συνεχίσαμε την κουβέντα μας χαλαρά και αυτή πήρε άλλους δρόμους. Τον ρωτήσαμε πιο προσωπικά πράγματα, για την οικογένειά του, για τη διαμονή του εκεί και άλλα πολλά. Τι γλυκός άνθρωπος!! Νάναι πάντα καλά κι αυτός και η όμορφη οικογένειά του!! Μας αποχαιρέτισε και πάλι με θερμή χειραψία και ξεκινήσαμε για την επιστροφή.
Από εσωτερικούς δρόμους, μέσα από αμπελώνες, φτάσαμε στη Δαδιά.
Ο ήλιος ετοιμαζότανε να βουτήξει πίσω από τα βουνά και θέλαμε να κάτσουμε κάπου για φαΐ. Αμ, δε! Τα πάντα κλειστά. Αύγουστος μήνας και όλα κλειστά. Φαντάσου τι θα γίνεται το χειμώνα. Ήταν πια βράδυ σα φτάσαμε σε μια ταβέρνα κοντά στο ξενοδοχείο μας. Φαγητό αδιάφορο αλλά η κούραση ήταν τέτοια που δεν είχαμε καν τη διάθεση να απολαύσουμε ένα φαγητό. Απλά να φάμε και να πάμε για ύπνο. Είχαμε ξεπεράσει αρκετά τα 300χμ εκείνη τη μέρα. Εκτός όμως από την απόσταση, είχαμε πάρει υπερβολική δόση εντυπώσεων και εικόνων. Επειγόντως στο κρεβάτι μπας και τακτοποιηθούν στο νου όλα αυτά. Καλή ξεκούραση και πάντα τέτοια!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Οι Άγιοι της σπηλιάς!
(6 Αυγούστου 2012)
Έχοντας κουραστεί πολύ την προηγούμενη, η μέρα αυτή ήταν της απόλυτης χαλάρωσης (ή σχεδόν, μιας και δεν είναι του χαρακτήρα μας να καθόμαστε και να χαλαρώνουμε).
Νωρίς το πρωί πήγαμε για μπάνιο στην Αγία Παρασκευή. Δεν είχε πλακώσει ακόμα το λεφούσι και έτσι ευχαριστηθήκαμε μπάνιο. Το μεσημέρι παραγγείλαμε από εστιατόριο της πόλης και μας έφερε φαΐ στο ξενοδοχείο. Είχε προχωρήσει το απόγευμα για τα καλά όταν αποφασίσαμε να πάμε μια βόλτα εκεί κοντά.
Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου μου είχε μιλήσει γι αυτή τη βόλτα. Έλεγε και κάποιες πληροφορίες ο οδηγός μου και είπαμε να πάμε.
Μέσα από την πόλη στρίψαμε για Άβαντα. Ο δρόμος περνά μέσα από μια ιδιαίτερη γειτονιά της πόλης. Τον Μαχαλά. Τη γειτονιά των Τσιγγάνων δηλαδή. Χαμηλά, φτωχικά σπιτάκια (πολλά από αυτά παράγκες φτιαγμένες από κάθε λογής υλικά) δεξιά και αριστερά του δρόμου δίνουν μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτή της υπόλοιπης πόλης και ίσως μια εικόνα που η πόλη δεν θα ήθελε να έχει. Λίγο μετά στα αριστερά μας ένα σπίτι είχε ανάψει την φωτεινή του επιγραφή. «Villa d’ amore»!! Για την αναπτέρωση του ηθικού των φαντάρων μας και όχι μόνο!!!
Γύρω στα 7χμ από την πόλη και αφού έχουμε αφήσει στα αριστερά μας τους δύο εντυπωσιακούς, μεσαιωνικούς πύργους Ποταμού-Άβαντα, μια μικρή ταμπέλα στα δεξιά του δρόμου έδειχνε προς τα αριστερά: «Άγιοι Θεόδωροι» Μπαίνουμε στο βατό χωματόδρομο και αρχίζουμε να πηγαίνουμε παράλληλα με τις γραμμές του τρένου Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη. Από την άλλη μεριά το τελείως ξερό εκείνη την εποχή ποταμάκι με τα πυκνά πλατάνια. Ο δρόμος χώνεται μέσα στο πυκνό πράσινο. Περνάμε δίπλα στον εγκαταλελειμμένο σιδηροδρομικό σταθμό και συνεχίζουμε. Περνάμε κάμποσες φορές κάθετα μέσα από την ξερή κοίτη του ποταμού και πάμε πάντα δίπλα στις γραμμές. Ο δρόμος είναι πολύ βατός και έτσι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Σε κάποια σημεία το ποτάμι κρατά λίγα στάσιμα νερά και σε ένα δυο σημεία υπάρχει και μια ροή. Μια φορά μάλιστα περνάμε μέσα από το νερό.
Σε λίγο φτάνουμε σε ένα άνοιγμα, ένα μικρό λιβάδι στο οποίο βόσκουν 5-6 άλογα.
Από την άλλη μεριά των γραμμών υπάρχει ένα εικονοστάσι που γράφει: ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ. Εδώ είμαστε. Φτάσαμε. Στη μέση του πουθενά! Αφήνουμε το αυτοκίνητο και περνάμε τις γραμμές.
Πίσω από το εικονοστάσι αρχίζει το μονοπάτι που οδηγεί στη μικρή ρεματιά που φράζεται απέναντι μας από απότομα βράχια.
Σε λίγο το μονοπάτι γίνεται σκαλιά με σωλήνες του νερού για κουπαστή, από τη μια και την άλλη,
και λίγο ακόμα παρακάτω γίνεται πια κανονική σκάλα με περίπου 50 ψηλά και απότομα σκαλιά. Με προσοχή ανεβαίνουμε και φτάνουμε σε μια σπηλιά
που φράζεται με καγκελόπορτα, ανοικτή όμως. Είμαστε πια στο παρεκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων. Η ώρα έχει προχωρήσει και δεν βλέπουμε πια τίποτα. Όχι ότι αν ερχόμασταν νωρίτερα θα βλέπαμε πολύ περισσότερα. Η σπηλιά είναι έτσι κι αλλιώς σκοτεινή.
Όταν τα μάτια αρχίζουν να συνηθίζουν αρχίζουμε να διακρίνουμε τα αριστουργήματα που είναι ζωγραφισμένα στα τοιχώματα της σπηλιάς αλλά και στο χτιστό τέμπλο. Τοιχογραφίες που ανάγονται στο 11ο κάποιες και τέλη 12ου- αρχές 13ου αι. κάποιες άλλες. Και παρά την υγρασία του σπηλαίου και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες της περιοχής διατηρούνται τόσο καλά σχεδόν μια χιλιετία!! Βρήκαμε ένα μισοκαμένο κεράκι και το ανάψαμε.
Οι τοιχογραφίες φάνηκαν καλύτερα. Φωτισμένες όμως από το φλας της μηχανής φάνηκαν πολύ καλά στις φωτογραφίες. Εξαιρετικές!!
Η κατάβαση στην απότομη σκάλα θέλει ακόμα μεγαλύτερη προσοχή.
Όταν φτάσαμε στο αυτοκίνητο είχε σχεδόν νυχτώσει. Η διαδρομή μέσα στο σκοτεινιασμένο πλατανόδασος στο ποτάμι θύμιζε λιγάκι ταινίες γκραν γκινιόλ.
Όταν βγήκαμε στο δρόμο στρίψαμε αριστερά και μετά από 3χμ φτάσαμε στον Άβαντα, ελπίζοντας να βρούμε κάπου να κάτσουμε για φαΐ, κάτι που αποδείχτηκε φρούδα ελπίδα. Έτσι φύγαμε για την Αλεξανδρούπολη.
Στην πόλη κάτσαμε να τσιμπήσουμε κάτι και γυρίσαμε στο ξενοδοχείο για ύπνο. Μικρή η βόλτα μας εκείνη τη μέρα αλλά πλούσια σε εντυπώσεις. Την άλλη μέρα πάμε για περισσότερα!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μιναρέδες, μιναρέδες και πάλι μιναρέδες!
(7 Αυγούστου 2012)
Τη μέρα εκείνη είχαμε προγραμματίσει μια μεγάλη βόλτα στα Μουσουλμανικά χωριά και τα Πομακοχώρια, βόρεια της Κομοτηνής, μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία. Ανατολική Ροδόπη δηλαδή.
Δυτική η κατεύθυνση στο ξεκίνημα της βόλτας μας. Μπήκαμε στην Εγνατία για περίπου 16χμ και βγήκαμε με κατεύθυνση τις Σάπες, Ο δεύτερος σε πληθυσμό οικισμός της Ροδόπης, είναι εμπορικό κέντρο της γύρω αγροτικής περιοχής με πληθυσμό και των δύο θρησκευμάτων. Έτσι θα δεις και εκκλησίες και τζαμιά. Τις τελευταίες δεκαετίες εγκαταστάθηκαν εκεί και Πόντιοι από την πρώην Σοβιετική ένωση. Έτσι το «μίγμα» αποκτά ιδιαίτερη «γεύση» αλλά από ότι φαίνεται μάλλον δεν «βρωμάει» και η συμβίωση «καλά κρατεί». Βέβαια το μέλλον θα δείξει αν όντως στηρίζεται σε καλή και γερή συνταγή.
Εμείς δεν σταματήσαμε στις Σάπες, απλά κάναμε μια βόλτα με το αυτοκίνητο και συνεχίσαμε προς τα βορειοδυτικά. Προορισμός μας το χωριό Γρατινή. Τα χωριά στο διάβα μας έχουν έντονο το Μουσουλμανικό στοιχείο, πράγμα που υποδηλώνεται από τους τόσους μιναρέδες που σπαθίζουν τον ουρανό παντού ένα γύρω.
Στη Γρατινή κάτσαμε στην όμορφη, μικρή πλατεία για ένα καφέ. Αν και ήταν σχετικά νωρίς το πρωί, η ζέστη ήταν πολύ έντονη. Λίγο έξω από το χωριό είναι το φράγμα που φτιάχτηκε τα τελευταία χρόνια για τις ανάγκες της περιοχής και την πρωτεύουσας του νομού.
Πήγαμε μέχρι την άκρη του, βγάλαμε φωτογραφίες, γυρίσαμε στο χωριό και ακολουθήσαμε τη διαδρομή για το πιο κοντινό στη Βουλγαρία χωριό της Ροδόπης, την Κύμη.
Ο δρόμος αρχίζει σιγά να ανεβαίνει και το πράσινο να φουντώνει! Πράσινο βουνίσιο! Αν και η Ανατολική Ροδόπη δεν έχει τόσο ψηλά βουνά και εμείς ανεβαίναμε σε λόφους. Ένα γύρω, όπου καλλιέργειες, καπνά και ηλιοτρόπια. Και πάλι όπου οικισμός και μιναρές. Κοντά στο χωριό Κάτω Δροσινή τράβηξε την προσοχή μου μια ασυνήθιστη εικόνα.
Μέσα στο δάσος και κυριολεκτικά στο πουθενά (μιας και το χωριό δεν φαινόταν ένα γύρω) ένα μουσουλμανικό νεκροταφείο. Και όχι να πεις παλιό και εγκαταλελειμμένο, αλλά τωρινό. Μάλιστα στις πλάκες που βάζουν οι μουσουλμάνοι κάθετα, όπως οι χριστιανοί το σταυρό, η διακόσμηση ήταν με έντονο πράσινο χρώμα.
Αφήσαμε δεξιά τη διασταύρωση για Οργάνη και αφού περάσαμε τη ράχη, πιάσαμε την κατηφόρα. Τότε φάνηκε στο βάθος μπροστά μας ένα χωριό. Το τζαμί με το μιναρέ του ήταν αυτό που ξεχώριζε από μακριά.
Μπήκαμε στο χωριό Κάτω Κάρδαμος, αφήνοντας δεξιά τη διασταύρωση για Κύμη. Κι αυτό ένα από τα Πομακοχώρια της περιοχής. Άφησα το αυτοκίνητο έξω από το τζαμί και μπήκα μέσα να πάρω πληροφορίες από τους μαστόρους που δούλευαν εκεί, όπως φάνηκε από το φορτηγάκι τους που ήταν απ’ έξω. Δύο εργάτες δούλευαν στον προθάλαμο του τζαμιού. Ευγενέστατοι μου έδωσαν τις πληροφορίες που ήθελα, με ρώτησαν από πού έρχομαι και αφού τους ευχαρίστησα, τους χαιρέτησα και βγήκα. Εν τω μεταξύ ο Δημήτρης είχε «ανακαλύψει» την εικόνα της μέρας και με φώναξε. Απέναντι από το τζαμί η ανοικτή πόρτα ενός δωματίου, που έμοιαζε με αποθήκη, μας «καλούσε»!
Μέσα ένα σχετικά ηλικιωμένο ζευγάρι κάθονταν σταυροπόδι και βελόνιαζαν καπνά. Μας ρώτησαν από πού ερχόμασταν και ο κύριος μας είπε πως το πιο μακριά που είχε πάει ήταν τα Γιάννενα σα φαντάρος!! Η γυναίκα, που φορούσε τη μαντίλα της μας είπε πως δεν είχε φύγει ποτέ από τα μέρη της. Τους έβγαλα μερικές φωτογραφίες, τους χαιρετήσαμε και φύγαμε.
Πομάκοι. Ένας λαός μοιρασμένος σε τρεις, κυρίως, χώρες, με δική του γλώσσα, που μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν γράφονταν και μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα. Βούλγαροι, Τούρκοι και Έλληνες ερίζουν για την καταγωγή αλλά και την ονομασία των Πομάκων, και οι μελετητές της κάθε χώρας, πιστεύουν ο καθένας στη θεωρία που «χαρίζει» τους Πομάκους στη δική του ο καθένας, χώρα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, για πολλές δεκαετίες, στηριζόμενες στο θρήσκευμα και μόνο, με την πολιτική της απομόνωσης, «χάρισαν» ουσιαστικά τους Πομάκους στην Τουρκία, ταυτίζοντάς τους με τους υπόλοιπους μουσουλμάνους της Θράκης, από τους οποίους έχουν πολλές διαφορές, και εθνολογικές και θρησκευτικές. Πρόκειται για ένα αίνιγμα των Βαλκανίων και ίσως, το τονίζω ίσως, να πρόκειται για τους απογόνους, τα τελευταία κατάλοιπα, των Αρχαίων Θρακών, που λόγω της γεωγραφικής αλλά και «πολιτικής» απομόνωσης, διατήρησαν τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους ξεχωρίζουν. Η νέα γενιά βέβαια έχει μπει κι αυτή στο «μίξερ της πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης» και αρχίζει να χάνει αυτή την ιδιαιτερότητα των χαρακτηριστικών της. Δεν ξέρω αν το κεφάλαιο ΠΟΜΑΚΟΙ είναι χαμένη υπόθεση πια για τον τόπο μας και κερδισμένη από τους Τούρκους. Ελπίζω κάποια ανοικτά μυαλά, κυρίως από τους ίδιους του Πομάκους να δράσουν με τέτοιο τρόπο για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, συμβάλλοντας έτσι στην πολιτιστική και εθνολογική πολυμορφία του τόπου που ζουν. Λίγη ώρα αργότερα η ελπίδα που εξέφρασα παραπάνω θα μου φαινόταν άπιαστο όνειρο!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Παίρνοντας το δρόμο προς τα πίσω, αμέσως σχεδόν μετά την έξοδο του χωριού πήραμε αριστερά το χωματόδρομο. Βατός και χωρίς πολλές διασταυρώσεις (μόνο μία βασικά χωρίς πινακίδα που δοκιμάσαμε και τους δύο δρόμους)
περνά από καλλιεργημένα μικρά χωράφια, κυρίως με καπνά.
Αλλού τα νέα φυτά είχαν αρχίσει να φυτρώνουν,
αλλού φύλλα καπνού ξεραίνονταν αρμαθιασμένα, κάτω από νάϊλον. Σε πολλά σημεία είχε θημωνιές για τα ζώα. Θημωνιές που δεν είχα ξαναδεί στα ταξίδια μου στην Ελλάδα. Στη Ρουμανία τις είχα δει για πρώτη φορά και στα βουνά της Βουλγάρικης Ροδόπης λίγες μέρες πριν.
Ένα μεγάλο, όρθιο κοντάρι, μπηγμένο στη γη και γύρω του «χτισμένη» η θημωνιά!
Γύρω στα 7 χιλιόμετρα από τη διασταύρωση και φτάσαμε στο τελευταίο κομμάτι του δρόμου που γίνεται τσιμεντόδρομος και μπαίνει στο χωριό.
Η Κύμη είναι πάνω στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Σε λιγότερο από 200 μέτρα μπορείς να μπεις στη Βουλγαρία. Ίσως είναι το πιο κοντινό στη γειτονική χώρα χωριό της Ελλάδας. Είναι όμως ένα χωριό σκέτη θλίψη. Η εγκατάλειψη είναι παντού γύρω εμφανέστατη. Κυριολεκτικά «φωνάζει»! Σκουπίδια παντού. Ποιος να τα μαζέψει άραγε; Η μόνη ανθρώπινη παρουσία που συναντήσαμε ήταν ένας νεαρός που δεν καταλάβαινε λέξη από όσα τον ρωτούσαμε. Ένα σχολείο και απέναντι του ένα τζαμί, χωρίς μιναρέ! Γιατί άραγε; Ενοχλεί κάποιους; Έτσι φαίνεται.
Ήταν τόσο θλιβερές οι εικόνες, που χωρίς καμιά συνεννόηση, κάναμε μανούβρα και φύγαμε!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Φτάσαμε στον κεντρικό δρόμο και αρχίσαμε να πηγαίνουμε προς Κομοτηνή, ώσπου φτάσαμε στη διασταύρωση αριστερά που πάει για την Οργάνη. Σε 6 χιλιόμετρα άσφαλτου φτάναμε στο κεφαλοχώρι. Μεγάλο χωριό η Οργάνη, με σχολεία και υπηρεσίες.
Αμιγώς μουσουλμανικό,
στην είσοδό του σε καλωσορίζει μια χριστιανική εκκλησία (!!!!!!!). Έλα Χριστέ και Παναγία και συ Αλλάχ μαζί!! Στον οδηγό μας διάβασα πως η εκκλησία χτίστηκε τα τελευταία χρόνια για να μπορούν να ανάβουν ένα κεράκι οι χριστιανοί δημόσιοι υπάλληλοι που δουλεύουν στο χωριό και δεν είναι από εκεί (!!!!!). Σιγά μην υπάρχει η παραμικρή ελπίδα να φτιάξουν τα πράγματα μεταξύ των δύο κοινοτήτων! Γι άλλη μια φορά ήμουν μάρτυρας του μεγαλείου του Ελληνικού κράτους!!
Κάναμε βόλτα στο χωριό, έβγαλα μερικές φωτογραφίες και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Επόμενος προορισμός το χωριό Νυμφαία, βόρεια της Κομοτηνής. Για να πάμε όμως εκεί έπρεπε να κατέβουμε μέχρι τη Γρατινή και να ανηφορίσουμε και πάλι, μιας και βρίσκεται πιο δυτικά από τα χωριά που μόλις είχαμε πάει. Ο οδηγός μας έλεγε για ένα όμορφο δάσος στο οποίο καταφεύγουν συχνά ι κάτοικοι της Κομοτηνής όταν σφίγγουν οι ζέστες. Περάσαμε πολύ πράσινο μέχρι το χωριό. Δεν ξέρω αν είναι αμιγές μουσουλμανικό,
αλλά στην «πλατεία» που βρήκαμε, είδαμε μια βρύση με οθωμανική (αραβικού τύπου) γραφή
και έναν άμβωνα, έτσι στο ξεκάρφωτο στη μέση της! Φυσικά αν πρόκειται για άμβωνα και όχι για κάτι άλλο, που δεν μπόρεσα να καταλάβω τι! Δε συναντήσαμε ψυχή. Αν δεν έβλεπες ότι τα σπίτια δεν είναι ερείπια, θα μπορούσες να πιστέψεις ότι είναι ακατοίκητο το χωριό! Κάτω από την «πλατεία» ξεχύνεται μια καταπράσινη ρεματιά, αλλά τρόπο να μπεις σε κάποιο δάσος δεν βρήκαμε. Είδαμε όμως απέναντι ένα καινούριο, καταπληκτικό δρόμο που η κατασκευή του είναι σε εξέλιξη, με γέφυρες και τούνελ. Ακολουθήσαμε το δρόμο που είχαμε έρθει και αυτός τελειώνει στο εργοτάξιο της κατασκευής του νέου δρόμου. Όπως μάθαμε αργότερα πρόκειται για το νέο δρόμο που θα φτάσει μέχρι τα σύνορα στο φυλάκιο που παραμένει κλειστό δεκαετίες τώρα, και πρόκειται να επαναλειτουργήσει, δημιουργώντας άλλο ένα σημείο εισόδου-εξόδου με τη Βουλγαρία.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Το μεσημέρι είχε περάσει προ πολλού και εμείς δεν είχαμε βρει κάπου να φάμε. Τα στομάχια μας βρισκόταν σε κατάσταση «υστερίας»!! Πήραμε το δρόμο για την Κομοτηνή, αλλά διαβάζοντας στον οδηγό ότι στο χωριό Πάνδροσος έχει καλές ταβέρνες είπαμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας μπαίνοντας μέσα μιας και ανεβαίνοντας δεν είχαμε δει καμιά πάνω στο δρόμο. Βρήκαμε και κάτσαμε. Το χωριό έχει πολύ πράσινο που πάσχιζε εκείνο το μεσημέρι να δικαιολογήσει το όνομά του. Μάταια! Η ζέστη ήταν αφόρητη και ο Πάνδροσος δεν μας δρόσισε καθόλου. Απλά μας χόρτασε!
Απογευματάκι και ψάχνουμε για καφέ. Πέφτει η ιδέα για θάλασσα και Μαρώνεια. Καλή η ιδέα αλλά από κάποιο λάθος το GPS μας πάει προς τα ανατολικά. Φτάνουμε στο χωριό Ήπιο κοντά στη Νέα Σάντα. Στην πλατεία σταματάμε να ρωτήσουμε. Το χωριό αυτό, σε αντίθεση με όσα είχαμε επισκεφτεί εκείνη τη μέρα, είχε κόσμο. Άλλοι κάνανε βόλτα, άλλοι κάθονταν σε παγκάκια και αρκετά παιδιά έπαιζαν ένα γύρω. Το μάτι μου έπεσε σε ένα τζαμί που φτιαχνόταν εκεί στην άκρη της πλατείας. Βρισκόταν στα τελευταία στάδια της κατασκευής του, αν και οι σκαλωσιές ήταν ακόμα στη θέση τους. Βλέποντάς το ανοικτό «όρμησα»!!
Όμορφο κτίσμα με πλακάκια με πολύ ωραία σχέδια και χρώματα στους τοίχους. Βγαίνοντας συνάντησα ένα κύριο που ερχόταν. Με πληροφόρησε πως είναι νέο το τζαμί και πως το χωριό δεν είχε μέχρι τώρα (!!).
Κόντευε να σκοτεινιάσει όταν φτάσαμε στην παραλία Άγιος Χαράλαμπος στη Μαρώνεια. Κάτσαμε για ένα καφέ και μετά στα γρήγορα μιας και το σκοτάδι ερχόταν με γρήγορο ρυθμό, βόλτα και φωτογραφίες
στο Παλαιοχριστιανικό λουτρό κοντά στη θάλασσα,
τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς πάνω στο δρόμο στην είσοδο του οικισμού και σκοτάδι πια
στην Οικία με το ψηφιδωτό δάπεδο (3ος π.Χ. αι.), το μόνο επισκέψιμο από αρκετά που έχουν βρεθεί στην περιοχή. Γενικά η Μαρώνεια είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, τον οποίο αφήσαμε για μελλοντική επίσκεψη στη Θράκη.
Ήταν αργά το βράδυ σαν φτάσαμε στο ξενοδοχείο. Πολύ κουρασμένοι και γεμάτοι με αντιφατικά συναισθήματα που γέννησαν αυτά που είδαμε και ο προβληματισμός μας στην προσπάθεια ερμηνείας τους.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Η Μεσημβρία που έγινε Ζώνη, τα μεταλλεία και οι μεσαιωνικοί πύργοι στο μισοσκόταδο!
(8 Αυγούστου 2012)
Ήταν τον 7ο αιώνα πριν το Χριστό, όταν Σαμοθρακίτες αρχίζουν να φτιάχνουν σταθμούς στα απέναντί τους παράλια της Θράκης. Σταθμοί που θα εξελιχθούν σε πόλεις με πλούτο και ακμή στα χρόνια του 5ου και του 4ου αι. π.Χ. Οι εγκαταστάσεις αυτές, που ο Ηρόδοτος ονόμασε «Σαμοθρηΐκεα τείχεα», αποτέλεσαν την Περαία της Σαμοθράκης. Στις πηγές αναφέρονται τουλάχιστον 4 πόλεις στα κλασσικά που θα γίνουν έξι στα ρωμαϊκά χρόνια. Από όλες αυτές μόνο μία έχει εντοπιστεί και συνεχώς ανασκάπτεται. Τα δεδομένα από την ανασκαφή ανέτρεψε την παλαιότερη άποψη ότι πρόκειται για την Αρχαία Μεσημβρία, κάτι που το συναντάς σχεδόν σε όλους τους οδηγούς. Σήμερα οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως πρόκειται για τη σπουδαιότερη απ’ όλες αυτές, την Αρχαία Ζώνη.
Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξανδρούπολης.
Απλώνεται στην πλαγιά, ακριβώς πάνω από μια καταπληκτική παραλία. Και είναι μεγάλος, πράγμα που δείχνει το μέγεθος και την ακμή της πόλης.
Τη μέρα εκείνη χωρίσαμε τις δραστηριότητές μας από τους φίλους μας. Κάτι οι πολλές ώρες οδήγησης της προηγούμενης, κάτι που αυτοί θέλανε να πάνε στα βόρεια του νομού, στην περιοχή του Άρδα και κάτι που θέλαμε μια πιο χαλαρή μέρα, αυτοί ξεκινήσανε πιο νωρίς για τα βόρεια και εμείς λίγο πριν το μεσημέρι πήγαμε να δούμε την Αρχαία Ζώνη. Δυστυχώς ο ήλιος έκαιγε τα πάντα ανελέητα και ο καύσωνας ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Έτσι η επίσκεψη αποδείχτηκε αρκετά επίπονη, όσο και ενδιαφέρουσα.
Ο ξύλινος διάδρομος που πάει σε όλα τα τμήματα της πόλης διευκολύνει πολύ την περιήγηση. Περνάει από όλα τα βασικά σημεία της ανασκαφής. Τα θεμέλια από τη μοναδική σωζόμενη πύλη, ένα πατητήρι,
ένα τεράστιο ηθμό (σουρωτήρι) που χρησίμευε για το σούρωμα του μούστου που έτρεχε από το πατητήρι στα δοχεία συγκέντρωσής του
και τα θεμέλια πολλών κτιρίων με βασικότερα τον Ναό του Απόλλωνα και το Ιερό της Δήμητρας.
Τελείωσα με τον αρχαιολογικό χώρο και ένοιωθα πως βρισκόμουν στα όρια της θερμοπληξίας. Γέμισα το καπέλο με παγωμένο νερό από τον ψύκτη και το φόρεσα έτσι μπας και συνέλθω λίγο. Έκατσα στη σκιά και σιγά-σιγά ήρθα κάπως στα συγκαλά μου.
Γυρνώντας προς το ξενοδοχείο πήραμε κάτι να τσιμπήσουμε στο δωμάτιο και ξαπλώσαμε να συνέλθουμε από τη ζέστη.
Ήταν απόγευμα όταν μπήκαμε στο αυτοκίνητο για άλλη μια κοντινή βόλτα. Στα βορειοδυτικά της Αλεξανδρούπολης, κάτι λιγότερο από 30 χιλιόμετρα, είναι το χωριό Κίρκη. Τι περίεργο όνομα! (Για την προέλευση του ονόματος εδώ)Για να φτάσεις ακολουθείς ένα δρόμο που ανεβαίνει και κατεβαίνει σε δασώδεις λόφους. Πυκνό δάσος με πεύκα χαρίζει υπέροχες εικόνες στη διαδρομή μέχρι την Κίρκη. Συμπαθητικό το χωριό, έχει ένα ωραίο σιδηροδρομικό σταθμό, από τον οποίο περνά ο πολύ καλός χωματόδρομος, που ξεκινά από το χωριό και φτάνει μέχρι τον άσφαλτο που πάει από την Αλεξανδρούπολη στον Άβαντα.
Στα αριστερά του χωματόδρομου βρίσκονται τα απομεινάρια των μεταλλείων της περιοχής. Τα μεταλλεία αυτά έχουν μια πολυτάραχη ιστορία, ξεκινώντας από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το 1880 και αφού πέρασαν σε πολλά και διάφορα χέρια (έλληνες, άγγλοι, αυστριακοί, γερμανοί, βούλγαροι και αμερικάνοι ιδιοκτήτες εναλλάσσονταν) έπαψαν να λειτουργούν λίγο μετά το Β΄ Π.Π. έχοντας κάνει μεγάλη οικολογική καταστροφή στην περιοχή και αφήνοντας ερειπωμένα κτίρια, αιωρούμενους κάδους μεταφοράς και σωρούς σκουριάς, που, σύμφωνα με κάποιες πηγές, πιθανά είναι τοξική!!
Δεν παύει βέβαια να αποτελεί μια ξεχωριστή εικόνα, την οποία και πήγαμε να δούμε.
Βγαίνοντας στο άσφαλτο πήραμε το δρόμο για την πόλη.
Σουρούπωνε όταν σταμάτησα να βγάλω μερικές φωτογραφίες τους δύο μεσαιωνικούς πύργους που βρίσκονται δίπλα στο δρόμο ανάμεσα στα χωρά Άβας και Ποταμός. Πιθανά κτίστηκαν από τους Φράγκους πάνω στο ύψωμα, στα 1430 και ανήκουν στο κάστρο που έλεγχε τα περάσματα της περιοχής. Υπάρχει και τρίτος από την πίσω πλευρά του υψώματος, αλλά δεν φαίνεται από το δρόμο. Δυστυχώς έχουν αφεθεί στη μοίρα τους και σιγά-σιγά καταρρέουν.
Το ξενοδοχείο που μέναμε μας το είχε προτείνει η Eftichia και ο άντρας της . Φαίνεται πως είχε έρθει η ώρα να τους γνωρίσουμε και στην πραγματικότητα. Ένα τηλεφώνημα εκείνο το πρωί και το ραντεβού για το βράδυ κλείστηκε. Στην Αγία Παρασκευή της Μάκρης βρεθήκαμε, γνωριστήκαμε, ήπιαμε «μια» μπύρα και κυρίως είπαμε πολλά για τα ταξίδια μας και τις εντυπώσεις μας από το συγκεκριμένο ταξίδι. Έτσι όμορφα και δροσερά έκλεισε εκείνη η μέρα. Το ταξίδι μας σιγά-σιγά πλησίαζε στο τέλος του!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Διαδρομές που κάποτε ήταν πυκνά δάση και κάποιες που είναι παραδεισένιες ακόμα!
(9 Αυγούστου 2012)
Το πρωί κατέβηκα στην πόλη για κάποιες δουλειές που είχα και πέρασε αρκετή ώρα μ’ αυτές. Στη συνέχεια ξεκινήσαμε για την τελευταία εκδρομή στην περιοχή και του ταξιδιού μας γενικότερα.
Στον οδηγό μας είχαμε διαβάσει για μια διαδρομή που ο- πάντα κοντά μας- χάρτης της ROAD είχε με πράσινο που σημαίνει γραφική, Είναι η διαδρομή Αλεξανδρούπολη-Λουτρά Αδριανούπολης-Δαδιά από μέσα. Όχι δηλαδή, από τον κεντρικό που πάει Σουφλί και μετά Δαδιά.
Περάσαμε πρώτα από το χωριό Νίψα, κάνοντας μια ωραία διαδρομή σε λόφους, αλλού σπαρμένους, αλλού δασώδεις. Από τη Νίψα πήραμε το δρόμο προς τα ανατολικά για τα Λουτρά Αδριανούπολης. Λίγο μετά τα Λουτρά «ξεκινά» το δάσος. Μόνο που πέρυσι μια τεράστια φωτιά προκάλεσε μια φοβερή καταστροφή απειλώντας και το προστατευόμενο δάσος της Δαδιάς. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής, αντί να μας δημιουργήσει αισθήματα μοναδικής ευφορίας, μας φιλοδώρησε με ένα κόμπο στο στομάχι και έκανε την ψυχή μας να κλάψει. Ευτυχώς ένα κομμάτι γλύτωσε για να μας δώσει να καταλάβουμε τι «παράδεισος» ήταν αυτό το δάσος και να δικαιώσει τον οδηγό και το χάρτη για τις προτάσεις τους! Απολαύσαμε λοιπόν αυτό που έχει μείνει, σταματήσαμε να αναπνεύσουμε λίγο από εκείνη την ομορφιά και να ευχηθούμε ολόψυχα, να μην έχει την τύχη του προηγούμενου κομματιού. Φτάσαμε στον χώρο της υποδοχής του προστατευόμενου δάσους της Δαδιάς, φάγαμε τα σάντουιτς που είχαμε μαζί και παραγγείλαμε καφέδες στο καφέ που υπάρχει εκεί.
Γυρίσαμε πίσω από τον κεντρικό δρόμο. Κάτσαμε στην πόλη για φαΐ. Την άλλη μέρα το πρωί είχε αναχώρηση.
Στη λίμνη των σκανδάλων-Επιστροφή!
(10-11 Αυγούστου 2012)
Αργά το πρωί ξεκινήσαμε αφού πληρώσαμε και φορτώσαμε. Είχαμε κανονίσει να σπάσουμε τη διαδρομή με μια ακόμα διανυκτέρευση στην Παραλία Βρασνών, κοντά στην Ασπροβάλτα. Στο ίδιο ξενοδοχείο που είχαμε μείνει και στο ξεκίνημα του ταξιδιού μας. Δεν είχαμε όμως τελειώσει με τη Θράκη, και δεν εννοώ τις πολλές εκκρεμότητες που αφήσαμε για επόμενο ταξίδι. Είπαμε φεύγοντας να περάσουμε να δούμε ένα τόπο πολυφωτογραφημένο, που έγινε ιδιαίτερα γνωστός τα τελευταία χρόνια χάρη σε ένα σκάνδαλο στο οποίο μπλέχτηκαν τα ονόματα πολιτικών και μοναχών. Φυσικά μιλώ για το σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου και τις ανταλλαγές περιουσιακών στοιχείων με περιοχές της Λίμνης Βιστωνίδας. Εκεί λοιπόν θα σταματάγαμε στο δρόμο μας για τη Μακεδονία.
Στα νοτιοδυτικά του νομού Ροδόπης υπάρχουν μερικές μικρές λίμνες και λιμνοθάλασσες. Υπάρχει όμως και μια μεγάλη λίμνη, μοιρασμένη στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης. Η Βιστωνίδα. Ανάμεσα στη Βιστωνίδα και τις μικρές λίμνες της Ροδόπης βρίσκεται το πιο τουριστικό μέρος της τελευταίας. Το Φανάρι. Μεγάλη παραλία, ξενοδοχεία, κάμπινγκ και γενικά τουριστική υποδομή. Κάναμε λοιπόν εκεί μια μικρή στάση, ρίξαμε μια ματιά, δεν μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και συνεχίσαμε. Έξι χιλιόμετρα μετά μπήκαμε στη στενή λωρίδα γης που χωρίζει τη Βιστωνία από τη θάλασσα.
Στην αρχή της υπάρχει ένας χώρος με μερικές Σαρακατσάνικες καλύβες (!!). Σταματήσαμε για λίγες φωτογραφίες και συνεχίσαμε. Σε περίπου 5χμ φτάσαμε στον Άγιο Νικόλαο.
Μετόχι της Μονής Βατοπεδίου είναι χτισμένο σε ένα νησάκι και επικοινωνεί με μια γέφυρα.
Μια δεύτερη γέφυρα οδηγεί σε ένα δεύτερο νησάκι όπου είναι χτισμένη η εκκλησία της Παντάνασσας. Γύρω από τα νησάκια και τις γέφυρες καλαμιές και νεροπούλια. Όμορφος, πολύ όμορφος ο τόπος. Αν δεν σκιαζόταν και από τις πράξεις των «αγίων»……!!
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ και με τα πόδια επισκεφτήκαμε τις δύο εκκλησίες. Ωραίο το διάλειμμα και ξανά στο αυτοκίνητο.
Μπαίνουμε στην Ξάνθη και λέμε να σταματήσουμε για καφέ. Θέση στάθμευσης στο κέντρο ούτε για δείγμα. Τουλάχιστον για μένα, μιας και ο φίλος μας βρήκε. Έτσι χωρίσαμε. Αυτοί κάτσανε για καφέ και εμείς πήραμε το δρόμο, με σκοπό να κάτσουμε κάπου για φαΐ. Μπήκαμε στην Εγνατία και μετά την Καβάλα κατεβήκαμε στην παραλία. Κινηθήκαμε παραλιακά και σταματήσαμε στην Παραλία Οφρυνίου.
Το βράδυ βγήκαμε για βόλτα και φαΐ στην Παραλία των Βρασνών.
Το πρωί χωρίσαμε με τους φίλους μας, μιας και είχαμε διαφορετικό προορισμό και αργά το απόγευμα φτάσαμε στο σπίτι μας. Τέλειωσε κι αυτό το ταξίδι μας. Κράτησε κάτι περισσότερο από 3 εβδομάδες, ταξιδέψαμε σε τρεις χώρες και γνωρίσαμε εξαιρετικά ενδιαφέροντες τόπους και ιστορία. Αν και η αφόρητη ζέστη μας ταλαιπώρησε αφάνταστα, θεωρώ το εαυτό μου πολύ πιο πλούσιο μετά από αυτό.
Εύχομαι σύντομα να βρεθούμε και πάλι σε δρόμους του δικού μας ή ξένων τόπων για να μαζέψουμε και πάλι εικόνες και εμπειρίες. Πλούτο ζωής δηλαδή!!
Περισσότερες φωτογραφίες: https://picasaweb.google.com/112333101407674010719/CentralMacedonia2072012
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/BULGARIA21307182012
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/TURKEYEdirne3172012
και
https://picasaweb.google.com/112333101407674010719/Thrace31082012
Αναδημοσίευση από: το δισάκι μου στον ώμο...
Κάναμε μια μικρή στάση σε ένα σημείο όπου υπάρχει ένα πέτρινο γεφύρι, ένα αναστηλωμένο κτίσμα σα νερόμυλος και ένα μνημείο με έναν αετό. Εκεί μια νταλίκα φόρτωνε κορμούς. Βγάλαμε μερικές φωτογραφίες και πήραμε πάλι την ανηφόρα.
Τα έλατα γύρω μας ήταν γίγαντες. Δεν έχω ξαναδεί μεγαλύτερα στη ζωή μου. Κυριολεκτικά μνημεία της φύσης!
Φτάσαμε στο Pamporovo, που όμως έδειχνε να είναι σε θερινή νάρκη. Τα περισσότερα ξενοδοχεία ήταν κλειστά. Κάποια κάμπινγκ με τριγωνικές καλύβες ήταν ανοικτά και φαινότανε να έχουν σχετικό κόσμο. Βρίσκεται στους πρόποδες της κορυφής Σνεζάνκα (1926μ.) σε υψόμετρο πάνω από τα 1699μ. και εκεί τα έλατα είχαν «ξεφύγει» τελείως!! Συναγωνίζονταν επάξια εξαώροφα και επταώροφα κτίρια!! Λίγες φωτογραφίες κι εδώ και συνεχίζουμε παίρνοντας το δρόμο για Φιλιππούπολη προς τα βόρεια. Σχεδόν αμέσως φτάσαμε στην πόλη που περηφανεύεται πως βρίσκεται «πάνω» απ’ όλες τις άλλες της χώρας. Είναι η πόλη Chepelare και βρίσκεται στα 1100μ πάνω από τη στάθμη της θάλασσας! Όλα σε αυτή την πόλη χορεύουν στο ρυθμό του σκι,
γι αυτό και όταν πήγαμε εμείς υπήρχε μια ηρεμία, που έσπαζε μόνο από τις φωνές λίγων παιδιών σε μια παιδική χαρά. Κάτσαμε λίγο στην πλατεία και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Η μέρα είχε αρχίσει να γέρνει προς το τέλος της. Είχαμε αποφασίσει να σταματήσουμε κάπου στο δρόμο για φαΐ.
Σε μια διασταύρωση ένα μνημείο με έκανε να σταματήσω. Μια πύλη, μια γυναίκα που κρατά ένα σκεύος και ένας γκαϊτατζής.
Λίγο μετά κοντά στο χωριό Hvoyna, μια πινακίδα σε μια Mehana μας έκανε να σταματήσουμε. «Μιλάμε Ελληνικά» έγραφε στη γλώσσα μας. Οι ιδιοκτήτες είχαν ζήσει μετανάστες κάμποσα χρόνια στην Ελλάδα, γύρισαν και άνοιξαν αυτό το μαγαζί. Το φαγητό ήταν καλό, χωρίς κάτι το ιδιαίτερο και η εξυπηρέτηση πολύ καλή.
Ήταν λίγο πριν τα μεσάνυχτα όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο για την τελευταία βραδιά στη Φιλιππούπολη. Είχαμε οδηγήσει στον επικίνδυνο δρόμο που είχαμε πάρει 3 μέρες πριν αλλά ευτυχώς οι «ραλίστες» Βούλγαροι ήταν λίγοι εκείνο το βράδυ και έτσι το ταξίδι ήταν ήρεμο.
Η Φιλιππούπολη και οι άλλες πόλεις και τα χωριά που είδαμε αυτές τις μέρες είναι ωραία αλλά αυτό που μας κέρδισε είναι το ανεπανάληπτο τοπίο της μοναδικής Ροδόπης. Είμαι πραγματικά ευτυχισμένος που αξιώθηκα να δω τέτοιες όμορφες εικόνες.
Την επομένη θα πηγαίναμε σε άλλα μέρη. Λίγο πιο βόρεια, στην οροσειρά που έδωσε το όνομά της σε
ολόκληρη τη χερσόνησό μας. Οροσειρά του Αίμου λοιπόν και Veliko Tarnovo!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Στην παλιά πρωτεύουσα της Βουλγαρίας!!
(26 Ιουλίου 2012)
Η μέρα του ταξιδιού δεν είχε τίποτα το εξαιρετικό. Πήραμε το δρόμο που πάει από Σόφια προς Μπουργκάς, αυτοκινητόδρομος, εξαιρετικός σε κάποια κομμάτια του αλλά άσχημος σε κάποια άλλα. Από τη Nova Zagora πήραμε το δρόμο που πάει στο Ruse, την πόλη που βρίσκεται πάνω στον Δούναβη και τη μοναδική όπου υπάρχει γέφυρα που περνά απέναντι στη Ρουμανία. Ο δρόμος δεν είναι αυτοκινητόδρομος, έχει μία λωρίδα ανά κατεύθυνση και απίστευτο αριθμό από νταλίκες, με ότι σημαίνει αυτό. Φτάσαμε στο Veliko Tarnovo, 260 χμ από τη Φιλιππούπολη, βρήκαμε το ξενοδοχείο μας, τσιμπήσαμε κάτι πρόχειρο που είχαμε μαζί και αφού ξαπλώσαμε λίγο, πήραμε το αυτοκίνητο για μια αναγνωριστική βόλτα μέσα στην πόλη. Αφού προσανατολιστήκαμε κάπως και είδαμε πως τα πράγματα θα ήταν εξαιρετικά δύσκολα με το αυτοκίνητο, μιας και γίνονταν παντού έργα, γυρίσαμε στο ξενοδοχείο μας για δείπνο, μιας και η κράτηση περιλάμβανε και ημιδιατροφή. Και τι δείπνο! Από το κατάλογο ότι θέλαμε 3 πιάτα και ποτά της αρεσκείας μας! Και όλα αυτά για 35 ΕΥΡΩ τη νύχτα το δίκλινο (!!!)
(27 Ιουλίου 2012)
Η παλιά πόλη απλώνεται στους λόφους Tsarevets, Trapezitsa και Sveta Gora.
Ανάμεσά τους κυλάει ο ποταμός Yantra. Φυσικά η σύγχρονη πόλη έχει επεκταθεί αρκετά πέρα από την παλιά και τους λόφους της. Η ιστορία της ξεκινά τον 6ο π.Χ. αι. Το 1185 η εξέγερση κατά των Βυζαντινών έληξε με επιτυχία και δημιουργείται το δεύτερο Βουλγάρικο κράτος. Πρωτεύουσά του το Tarnovo (σήμερα Veliko Tarnovo). Οι Βούλγαροι ηγεμόνες προίκισαν την πόλη με σπουδαία κτίσματα και έργα και αυτή διάγει τη χρυσή της εποχή. Ακόμα και στον καιρό της Τουρκοκρατίας παραμένει σπουδαίο οικονομικό και πνευματικό κέντρο. Υπήρξε δε ο χώρος όπου η σπίθα της ελευθερίας άναψε πολλές φορές με πολυάριθμές εξεγέρσεις που ξεκίνησαν από εκεί. Πρόκειται για μια από τις γραφικότερες πόλεις της χώρας και αυτή που διατηρεί το μεσαιωνικό χρώμα περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη.
Πήραμε το πρωινό μας (ο πρωινός μπουφές, αν και δεν ήταν ιδιαίτερα πλούσιος ήταν ικανοποιητικός) και με ένα ταξί, που προσφέρει σε όλους τους πελάτες του το ξενοδοχείο για μια μετάβαση μέχρι το ιστορικό κέντρο, φτάσαμε λίγο πριν την πύλη του κάστρου Tsarevets. Μπροστά μου το εξοντωτικό καλντερίμι! Άλλο ένα τεστ κοπώσεως και σήμερα!!!
Βλέποντας το λιπόσαρκο «γέροντα», γυμνό από τη μέση και πάνω στο λιοπύρι, να χτίζει ένα κομμάτι της μάντρας στο πλάι της εισόδου, αισθάνθηκα πολύ τυχερός!
Κάστρο με μακραίωνη ιστορία, κατοικήθηκε από Θράκες, Ρωμαίους, Βυζαντινούς και Σλάβους. Πήρε την τελική του μορφή τον 12ο αι. και υπήρξε η έδρα των Τσάρων Πέταρ, Ασέν, Καλογιάν και Ιβάν Ασέν του 2ου.
Έχουν αποκαλυφθεί τα ερείπια πολλών κτιρίων και έρχονται στο φως όλο και περισσότερα. Όλα αυτά σε διαδοχικά επίπεδα, που τα προσεγγίζεις από σκάλες ή ανηφορικό καλντερίμι. Στο πιο ψηλό σημείο δεσπόζει, ορόσημο της πόλης που φαίνεται σχεδόν από παντού, η εκκλησία των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, το Πατριαρχείο, η «μαμά» όλων των Βουλγάρικων εκκλησιών.
Μοιάζουν όλα τόσο εντυπωσιακά!
Το λιοντάρι με την ασπίδα αριστερά υποδέχεται τους επισκέπτες πριν αυτοί φτάσουν στην πύλη. Μπαίνουμε κι εμείς αφού πληρώσουμε το εισιτήριο των 3 λέβα, και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε. Περνάμε την πύλη και μπαίνουμε σιγά-σιγά στην ιστορία. Για να μας προσγειώσει μια κακογουστιά, που δυστυχώς την έχω δει πολλές φορές στα ταξίδια μου, σε διάφορες χώρες. Στο σημείο που ουσιαστικά ανοίγεται μπροστά σου το κάστρο, δεξιά και αριστερά έχουν στήσει σκηνικά μεσαίωνα και πιτσιρίκια ντύνονται με ρούχα του μεσαίωνα (ο Θεός να κάνει εκείνα τα τσίτια ρούχα) «αρματώνονται» με πλαστικούρες κράνη, στέμματα, όπλα και στήνονται πάνω σε θρόνους ή δίπλα σε ψεύτικα άλογα για μια φωτογραφία. Ε ρε βρεγμένη σανίδα που τη θέλουν (όχι τα παιδιά. Μάλλον οι γονείς τους )! Η εμπορευματοποίηση της ιστορίας ενός τόπου με το χειρότερο τρόπο!!
Προσπεράσαμε και αρχίσαμε να ανεβαίνουμε. Σε οποιοδήποτε σημείο κι αν σταθείς, η θέα είναι υπέροχη! Προς τα βόρεια βλέπεις το ποτάμι να περνά κάτω από μια όμορφη γέφυρα
και στη ρίζα του βράχου του κάστρου την εντυπωσιακή βασιλική των Αγίων 40 Μαρτύρων του 13ου αι.
Πιο πάνω από τη γέφυρα και στην αντίπερα όχθη είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, ο παλαιότερος ναός της πόλης.
Προς τα δυτικά είναι η παλιά πόλη και στο βάθος το πάρκο των Ασέν με την πινακοθήκη και το μοναδικό μνημείο των τεσσάρων βασιλιάδων.
Εμείς δεν ανεβήκαμε στο ψηλότερο σημείο όπου βρίσκεται η εκκλησία. Σταθήκαμε στη δροσερή σκιά, εκεί που μια καντίνα προσφέρει καφέ, δροσερό νερό και αναψυκτικά.
Ακριβώς πάνω μας ήταν ένα μνημείο με καμπάνες. Η μηχανή είχε ανάψει και δεκάδες στιγμιότυπα από ότι υπήρχε ένα γύρω στο οπτικό μου πεδίο, αποτυπώθηκαν στη μνήμη της.
Κατέβηκαν και οι φίλοι μας από την κορυφή και έκατσαν κι αυτοί να πάρουν μια ανάσα.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Σειρά είχε η παλιά πόλη. Βγαίνοντας από την είσοδο του κάστρου κατηφορίσαμε προς τα αριστερά, περάσαμε τον κεντρικό δρόμο απέναντι και μερικά μέτρα παρακάτω ήμασταν
στον κήπο του Μουσείου Εθνικής Αναγέννησης, που στεγάζεται σε πολύ ωραίο κτίριο, όπως πολύ ωραία είναι σχεδόν όλα τα κτίρια γύρω μας,
Από εκεί χωθήκαμε ακόμα πιο «βαθιά» στην παλιά πόλη. Εδώ το πλακόστρωτο θα έπρεπε να είναι πιο ομαλό, μιας και είναι νέο και αρκετά ομαλό, αλλά η έλλειψη συντήρησης το έκανε σχεδόν χειρότερο. Είπαμε συντρόφια, ωραία η πόλη σας αλλά συντηρήστε τη και λίγο. Να μου πεις, «Δεί δη χρημάτων»! Έτσι είναι. Τι να κάνουμε λοιπόν; Συνεχίζουμε, περνάμε από μια μικρή πλατεία στην μια πλευρά της οποίας είναι
η εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και στην άλλη ένα Οικονομικό Γυμνάσιο,
στρίβουμε και στη γωνιά ένα από τα ομορφότερα παραδοσιακά σπίτια της πόλης. Η οικία Σαράφκινα που λειτουργεί σαν λαογραφικό Μουσείο αλλά εκείνη την ώρα ήταν κλειστό. Η μορφολογία του εδάφους, με την έντονη κλίση, έχει επηρεάσει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο τον τρόπο που έχουν φτιαχτεί τα σπίτια.
Είναι σημεία που αν στρέψεις το βλέμμα προς τα πάνω έχεις την εντύπωση πως από πάνω σου είναι πολυκατοικίες πολλών ορόφων. Έτσι και το σπίτι αυτό έχει στην πρόσοψη δύο ορόφους αλλά από την άλλη μεριά, προς το ποτάμι, πέντε!!
Ένας νεαρός, έξω από ένα μίνι μάρκετ, με αρκετά καλά αγγλικά μας έδωσε οδηγίες πως θα φτάσουμε στο πάρκο των Ασέν.
Βγαίνοντας πια από την παλιά πόλη, είδαμε στα δεξιά μας ένα τούβλινο κτίριο, ταλαιπωρημένο από το χρόνο με μια επιγραφή CINEMA. Τα νιάτα του πρέπει να ήταν πολύ όμορφο. Στα όρια του πάρκου κάτσαμε σε ένα «πολυτελές» ξενοδοχείο για ένα σάντουιτς και ένα καφέ. Από εξυπηρέτηση άλλο πράγμα. Πέρασε πάνω από μία ώρα να βρεθεί ένας άνθρωπος να μας εξυπηρετήσει(!!!). Τα αστέρια τους μαράνανε! Με τον ήλιο να τσουρουφλίζει τα πάντα, περάσαμε τη γέφυρα και μπήκαμε στο πάρκο. Δυστυχώς δεν έχει κάτι να κάτσεις.
Αριστερά βρίσκεται το μεγαλοπρεπές μνημείο των τεσσάρων τσάρων πάνω στα άλογά τους ενώ ανάμεσά τους έχουν ένα τεράστιο σπαθί.
Απέναντι από τη γέφυρα, δημιουργείται ένα ύψωμα και πάνω του υψώνεται ένα που ενδιαφέρον κτίριο, που θα μπορούσε κάποιος να το πάρει και για βασιλική. Είναι η πινακοθήκη «Μπορίς Ντένεφ», μια από τις παλιότερες της χώρας, που λειτουργεί από το 1934. Οι δύο κυρίες-φύλακες , αν και δεν μίλαγαν αγγλικά, με μεγάλη προθυμία μας εξυπηρέτησαν τηλεφωνώντας για ταξί. Το ταξί που ήρθε είχε οδηγό μια γυναίκα «περιβόλι»! Μας μίλαγε συνέχεια και ας μην καταλαβαίναμε τίποτα και οδηγούσε λες και ήταν σε πίστα F1!!!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξαπλώσαμε να συνέλθουμε από κούραση και ζέστη και το βραδάκι, πάλι με ταξί φτάσαμε στην αρχή της Samovodska charshia.
Είναι ένας μικρός σε μήκος καλνεριμόδρομος, με λίγα μαγαζιά για φαΐ και καφέ, αλλά κυρίως εργαστήρια που παράγουν διάφορα προϊόντα από δέρμα, πηλό, χάντρες, μέταλλο, ξύλο κ.ά. Ακόμα και εργαστήριο κανταϊφιού. Μπορείς να μπεις, να δεις και αν θέλεις να αγοράσεις. Ο δρόμος αυτός, σύμφωνα με τους οδηγούς, σε «μεταφέρει» στον 19ο αι. Εμείς φτάσαμε νύχτα και όλα αυτά ήταν κλειστά. Μπορούσες να δεις όμως μέσα από τις τζαμαρίες. Πολύ ενδιαφέρον! Γενικά η νυχτερινή ατμόσφαιρα ήταν πολύ γαλήνια και γραφική.
Από τα πιο ωραία κτίρια είναι το «Χάνι του Χατζη Νικολή» του 1858, ξενοδοχείο σήμερα
με ένα ωραίο Καφενέ από κάτω.
Σε ένα άνοιγμα αριστερά ανοίγει μια πλατεία με ωραία κτίρια κι αυτή, πολλά από αυτά ξενοδοχεία. Κάτσαμε για ένα ποτό και ένα γλυκό, πριν πάρουμε ένα ταξί να μας πάει στο ξενοδοχείο για ξεκούραση.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Χωριά και πόλεις της παράδοσης!!
(28 Ιουλίου 2012)
Η μέρα αυτή ήταν αφιερωμένη στη Βουλγάρικη παράδοση στην οροσειρά του Αίμου.
Στα νοτιοδυτικά του Veliko Tarnovo βρίσκεται η πόλη Gabrovo. Είναι γνωστή για την τσιγκουνιά αλλά και την αίσθηση του χιούμορ των κατοίκων της.
Έξω από την πόλη, σε μια ρεματιά με πολύ πράσινο και ένα ποταμάκι, έχουν φτιάξει το Λαογραφικό Πάρκο-Μουσείο Etara,
ένα «χωριό» με καμιά 50αριά κτίρια του ύφους της Εθνικής Αναγέννησης ή Εθνικής Αφύπνισης (18ος αι.). Πολλά από τα κτίρια αυτά φιλοξενούν εργαστήρια (ξυλουργείο, σιδεράδικο,
καροποιείο, σαμαράδικο, μαχαιράδικο,
αγγειοπλαστείο, νεροτριβή, μύλος, υφαντουργείο κλπ) τα οποία δουλεύουν και μπορείς να δεις τις δραστηριότητες όπως περίπου θα ήταν τον 18ο και 19ο αι. Φυσικά και να ψωνίσεις (μάλλον λίγο ακριβά θα έλεγα) αναμνηστικά αλλά και για να φας,
ας πούμε από τον φούρνο ή το εργαστήρι ζαχαροπλαστικής.
Υπάρχει και η εκκλησία με το σχολείο, αντίγραφο πραγματικής του 1868 από το χωριό Radovtsi. Ενδιαφέρουσα η προσπάθεια και τραβάει πολύ κόσμο. Δυστυχώς και εδώ το ίδιο κακοτράχαλο καλντερίμι. Είδα μαμά με το μωρό, που γκρίνιαζε, αγκαλιά και τον μπαμπά με το καροτσάκι στην πλάτη (!!!).
Περάσαμε από το Gabrovo χωρίς να σταματήσουμε και μετά από λίγα χιλιόμετρα φτάσαμε στο χώρο του Μουσείου. Φτάσαμε σχετικά νωρίς και δεν είχε πολύ κόσμο. Όταν φεύγαμε γινόταν το αδιαχώρητο! Έπαιζε ρόλο και το ότι ήταν Σάββατο. Η επίσκεψή μας κράτησε περίπου μιάμιση ώρα. Φεύγοντας περάσαμε πάλι από το Gabrovo, κάναμε μια στάση για μερικές φωτογραφίες ενός μνημείου και στρίβοντας δεξιά μπήκαμε πιο βαθιά στο βουνό, μέσα από επαρχιακούς δρόμους προς το χωριό Bozhenchi. Ο δρόμος στενός, με πολλές στροφές αλλά κινείται συνεχώς μέσα σε πυκνό πράσινο, κάτι που εμάς μας αρέσει πολύ. Το χωριό είναι μικρό και έχει σπίτια διατηρημένα τα τελευταία 200 χρόνια. Έχει χαρακτηριστεί από το κράτος διατηρητέο και φαίνεται πως οι κάτοικοί του κάνουν σοβαρές προσπάθειες να μην το χαλάσουν και μπράβο τους.
Όταν φτάσαμε ήταν αρκετός κόσμος στη μικρή πλατεία και χόρευε. Παρκάραμε και φτάσαμε στην πλατεία να δούμε τι συμβαίνει. Μια κυρία μας πλησίασε, και σε εξαιρετικά αγγλικά μας είπε πως ήταν κάτι σαν υπεύθυνη. Μας ρώτησε από πού ξέραμε για το χωριό και μας εξήγησε ότι για να τραβήξουν κόσμο, κάθε Σαββατοκύριακο, το καλοκαίρι, κάνουν κάποιες δραστηριότητες. Αυτό το Σαββατοκύριακο, μέλη ενός χορευτικού συλλόγου από το Gabrovo (φόραγαν γαλάζια μπλουζάκια), δίδασκαν παραδοσιακούς χορούς στους επισκέπτες. Πόσο μοιάζουν με τους δικούς μας Θρακιώτικους! Και πόσο το διασκέδαζαν οι συμμετέχοντες!
Κάτσαμε λίγο, ψωνίσαμε μερικά αναμνηστικά, έβγαλα τις φωτογραφίες μου και βγήκαμε πάλι στο δρόμο για μια μικρή πόλη αυτή τη φορά.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Το όνομά της Tryavna.
Μικρή πόλη που αναπτύχθηκε κυρίως την εποχή της Εθνικής Αναγέννησης, διατηρεί ακόμα, σε κάποιο βαθμό, την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Τότε που παράγονταν μάλλινα υφάσματα, τρόφιμα και ξυλεία. Η ξυλογλυπτική και η ζωγραφική αναπτύχθηκαν τόσο που οδήγησαν στη δημιουργία της λεγόμενης «Σχολής της Tryavna» από τον 17ο αι. Εργαστήρια της σχολής λειτουργούν ακόμα και σήμερα. Η παράδοση αυτή έχει φέρει αρκετούς σύγχρονους καλλιτέχνες στην πόλη και είναι πολλά τα καταστήματα που πουλούν έργα τέχνης. Κέντρο της παλιάς πόλης είναι η πλατεία Καπιτάν Ντιάντο Βοϊβόντα, δίπλα στην όμορφη πέτρινη γέφυρα. Η πλατεία έχει γύρω όμορφα κτίρια αλλοτινών εποχών.
Σύμβολο της πόλης ο Πύργος του Ρολογιού, στην είσοδο της πλατείας δίπλα στη γέφυρα.
Απέναντι είναι το πρώτο σχολείο που λειτούργησε σ’ αυτήν. Μοιάζει περισσότερο με μοναστήρι.
Στην άλλη πλευρά βρίσκεται ο Ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του 12ου αι. Η πλατεία, ένα γύρω έχει μια σειρά από κτίρια, τα περισσότερα των οποίων λειτουργούν σαν εστιατόρια και καφέ.
Εμείς κάτσαμε σε ένα από αυτά τα εστιατόρια να τσιμπήσουμε κάτι.
Επισκέφτηκα την εκκλησία, στην οποία λειτουργεί και μια έκθεση αγιογραφίας. Έχει ξυλόγλυπτα τέμπλο, άμβωνα και επισκοπικό θρόνο.
Στο σχολείο μπήκα μόνο στην εντυπωσιακή και δροσερή αυλή.
Πόσα παιδικά χειλάκια να ξεδίψασαν σε εκείνη την πέτρινη βρύση!!
Γενικά η Tryavna ήταν αυτή που μου θύμισε περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη Βουλγάρικη πόλη, από αυτές που έχω δει, παλιά πόλη κάπου στην Κεντρική Ευρώπη. Φεύγοντας χωρίσαμε με την παρέα μας. Αυτοί θα πήγαιναν στο Gabrovo, να δουν κάποιο μουσείο, πριν γυρίσουν στο ξενοδοχείο, ενώ εμείς φύγαμε κατευθείαν για εκεί.
Μόνο μια στάση έκανα να φωτογραφίσω το σιδηροδρομικό σταθμό της Tsareva Livada και την όμορφη παλιά ατμομηχανή που έστεκε εκεί. Στο δρόμο αγόρασα από ένα βενζινάδικο τη βινιέτα για την επόμενη εβδομάδα.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξεκουραστήκαμε από τις βόλτες της ημέρας και προχωρημένο απόγευμα πια, ξεκινήσαμε για το Arbanashi. Μόνο 6 χμ βόρεια του Veliko Tarnovo, το χωριό αυτό προστατεύεται από την UNESCO που το έχει εντάξει στη λίστα με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχει πολλά παραδοσιακά σπίτια, εκκλησίες και μοναστήρια.
Φτάσαμε και περιπλανηθήκαμε στους δρόμους του. Αν πω πως δεν είδαμε κανένα από τα παραδοσιακά κτίρια πιθανά να θεωρηθεί πως λέω ψέματα. Να εξηγηθώ. Τα σπίτια σε αυτό το χωριό περιβάλλονται όλα από ψηλούς μαντρότοιχους και έχουν μεγάλες (πολλές φορές τεράστιες) επιβλητικές ξύλινες πόρτες, μερικές με ξυλόγλυπτη διακόσμηση. Ε. αυτά τα δύο ήταν τα μόνα που είδαμε. Μάντρες και πόρτες κλειστές!
Από ένα σημείο ψηλά τράβηξα μια φωτογραφία που θα μπορούσε να πει κανείς πως φαίνεται το χωριό. Ένας χρυσός τρούλος από μακριά, μας τράβηξε μέχρι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, που ήταν ακόμα ανοικτό. Μπήκαμε μέσα να το δούμε. Τίποτα το ενδιαφέρον
Μόνο οι κήποι ήταν αρκετά όμορφοι. Εκεί τελειώσαμε και με αυτό το χωριό, χωρίς να μπορώ να πω ότι είδα κάτι.
Γυρνώντας κάναμε μια στάση στη γέφυρα κάτω από το κάστρο του Veliko Tarnovo, για μερικές φωτογραφίες
του Ναού των 40 μαρτύρων και του κάστρου που μόλις είχαν ανάψει τα φώτα.
Εκεί, με αυτές τις όμορφες εικόνες τελείωσε και εκείνη η μέρα. Μια μέρα που η Βουλγάρικη παράδοση μας φιλοδώρησε τις διάφορες εκδοχές της δημιουργίας της. Αύριο ξημέρωνε η τελευταία μέρα στην περιοχή. Το δείπνο μας περίμενε! Καλή μας όρεξη και καλή μας νύχτα!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ο τάφος του βασιλιά στην κοιλάδα των ρόδων!!
(29 Ιουλίου 2012)
Ίσως η πιο ζεστή μέρα του φετινού μας ταξιδιού. Αποπνιχτική η ζέστη! Να αναζητάς μια πνοή αέρα για να πάρεις ανάσα, για να μη λιποθυμήσεις από τη λάβρα!!
Όταν φύγαμε το πρωί από το ξενοδοχείο, όλα έδειχναν πως η μέρα θα ήταν ζεστή. Πήραμε το δρόμο νότια προς το Gabrovo, όπως και την προηγούμενη, το προσπεράσαμε και συνεχίσαμε, πάντα νότια. Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε και σε λίγο φάνηκαν τα έλατα. Είχαμε ανέβει πάνω από τα 800μ και συνεχίζαμε με ανηφόρα και πολλές στροφές. Σε μια στροφή στα δεξιά μας είδαμε το κάμπινγκ με το καφέ του. Χωρίς καμιά συνεννόηση σταματήσαμε και οι δύο. Το GPS έδειχνε 1200μ υψόμετρο και η θερμοκρασία ήταν γύρω στους 30. Ένα ελαφρό αεράκι εκεί, έκανε την κατάσταση, παραδεισένια!!
Κατεβαίνοντας είδαμε το ομοίωμα του κανονιού και στρέφοντας προς τα ανατολικά στην κορυφή είδαμε το εντυπωσιακό μνημείο.
Βρισκόμασταν στην Shipka, το χώρο όπου, το 1877, έλαβε χώρα μια από τις αποφασιστικότερες μάχες στη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα των Βουλγάρων κατά των Τούρκων. Κόσμος πολύς ανεβαίνει στο μνημείο για να αποτίσει φόρο τιμής αλλά και να θαυμάσει την απεριόριστη θέα από το σημείο που βρίσκεται περίπου στο γεωγραφικό κέντρο της χώρας.
Ο καφές ήταν πολύ καλός και η δροσιά ανεπανάληπτη. Δεν μας έκανε καρδιά να σηκωθούμε. Έπρεπε όμως.
Συνεχίσαμε για λίγο την ανηφόρα, μέχρι τη διασταύρωση που πάει αριστερά για το μνημείο και αρχίσαμε να κατηφορίζουμε. Ουρά! Ο δρόμος κατηφορικός με πολλές στροφές, μπροστά ένα λεωφορείο από τον Βόλο (!!) και πίσω δεκάδες ΙΧ. Στα αριστερά μας στην πλαγιά, φάνηκε ένα μοναστήρι με ολόχρυσους, κρεμμυδόσχημους τρούλους! Τι όμορφα που βγαίνανε μέσα από το πράσινο ένα γύρω! Τι όμορφη αντίθεση χρωμάτων! Εγκλωβισμένος σε τέτοια κίνηση όμως που να σταματήσεις να θαυμάσεις και να φωτογραφίσεις. Στιγμιαίες μόνο ματιές. Έστω και αυτές όμως φτάσανε να γεμίσει ο νους με λίγες ακόμα όμορφες εικόνες!
Περίπου 90 χμ από το ξενοδοχείο μας και μπήκαμε στην πόλη Kazanlak. Στην καρδιά της κοιλάδας των Ρόδων, συνδέεται ακόμα και σήμερα με αυτό το προϊόν. Φυσικά αν και όσο υπάρχει ακόμα παραγωγή ροδελαίου. Υπάρχει όμως Μουσείο σχετικό στην πόλη που μόλις είχαμε φτάσει. Δεν ήταν όμως αυτό που μας είχε φέρει εκεί.
Στην κορυφή ενός υψώματος, στο πάρκο Tyulbeto, το 1944, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν άλλον ένα Θρακικό τάφο. Η ευρύτερη περιοχή έχει αποκαλύψει αρκετούς, αλλά αυτός του Kazanlak, έμελλε να είναι από τους σπουδαιότερους (μέχρι στιγμής), τόσο που το 1979 η UNESCO τον κατατάσσει στη λίστα με τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς (Thracian Tomb of Kazanlak - UNESCO World Heritage Centre & Θρακικός Τύμβος του Καζανλάκ - Βικιπαίδεια )!
Ο τάφος αυτός, αν και δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, είναι κατάγραφος από τοιχογραφίες εκπληκτικής ομορφιάς. Ανάγεται στην Ελληνιστική εποχή (4ος αι. π.Χ.) και φαίνεται να ήταν ο τάφος ενός Θράκα Βασιλιά. Είχε συληθεί από τα αρχαία χρόνια και γι αυτό τα ευρήματα ήταν λίγα αλλά αρκετά πολύτιμα, μιας και ήταν αργυρά και χρυσά τμήματα διαφόρων αγγείων και κοσμημάτων. Ο κίνδυνος καταστροφής των τοιχογραφιών από τους επισκέπτες ανάγκασε τις αρχές να τον κλείσουν και να φτιάξουν, το 1984, λίγα μέτρα παραπέρα ένα πιστό αντίγραφο.
Η επίσκεψη στο αντίγραφο δεν μειώνει, κατά την ταπεινή μου άποψη, στο παραμικρό την απόλαυση από την επίσκεψη σε ένα τέτοιο κορυφαίο εύρημα.
Στην πόλη λειτουργεί και ένα μουσείο, στο ισόγειο του οποίου υπάρχουν τα ευρήματα από τους τάφους και τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή. Στους άλλους ορόφους έχει κυρίως έργα εικαστικών του τόπου εκείνου.
Φτάσαμε και παρκάραμε πίσω από το μουσείο, το οποίο και επισκεφτήκαμε πρώτα. Μόνο το ισόγειο. Τα ευρήματα ήταν αρκετά ενδιαφέροντα, με σπουδαιότερα το χρυσό στεφάνι με κλαδιά και καρπούς βελανιδιάς και την χρυσή μάσκα και το χρυσό δακτυλίδι. Τα δύο τελευταία από την ίδια ταφή. Πρόκειται για ευρήματα από τους διάφορους τάφους.
Περίπου ένα χμ από το Μουσείο είναι το πάρκο με τον τάφο. Πάνω από 100 σκαλιά σε φέρνουν, ασθμαίνοντας, έξω από το προστατευτικό κτίσμα του αυθεντικού τάφου. Λίγα μέτρα δεξιά είναι το αντίγραφο. 3 λέβα είσοδος και 5 για φωτογράφιση. Ασήμαντο ποσό γι αυτό που είδαν τα μάτια μου και αποθήκευσε η μνήμη της μηχανής μου! Απλά Υπέροχες οι τοιχογραφίες!!! Ο χώρος είναι αρκετά μικρός και χρειάζεται ν σκύψεις για να μπεις στο χώρο του κυκλικού, κυρίως τάφου. Εκεί μέσα χωράνε δε χωράνε 2-3 άτομα. Δικαιολογημένα λοιπόν έκλεισαν τον αυθεντικό.
Έξω από τον τάφο ένας καλλιτέχνης φτιάχνει πολύ όμορφα ανθρωπάκια με ξύλο που τα πουλά μόνο 10 λέβα το ένα. Αγόρασα ένα, φωτογράφησα τα υπόλοιπα, φωτογράφησα και τον ίδιο και γύρισα στο αυτοκίνητο.
Λιγότερο από 40 χμ νοτιοανατολικά και φτάσαμε στην 6η μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας, τη Stara Zagora.
Σύγχρονη, βιομηχανική πόλη με ωραία ρυμοτομία, έχει ένα από τα ωραιότερα πάρκα της Βουλγαρίας. Κατοικείται αδιάλειπτα από τη Νεολιθική εποχή. Στη Ρωμαϊκή εποχή ονομάστηκε Augousta Traiana ενώ οι Σλάβοι την είπανVerea. Από το μεσαίωνα κρατά το σημερινό της όνομα. Εκτός από το υπέροχο πάρκο της, δύο είναι τα αξιοθέατα για τα οποία έρχεται ο επισκέπτης, ήρθαμε κι εμείς.
Δύο νεολιθικές κατοικίες, διατηρημένες αρκετά καλά, στεγάζονται στο Μουσείο Νεολιθικών Κατοικιών. Μας δυσκόλεψε πολύ να το βρούμε (οι πινακίδες που υπάρχουν είναι ανεπαρκείς και σε αφήνουν όταν θέλεις αρκετό δρόμο ακόμα). Όταν φτάσαμε, με τη θερμοκρασία να έχει βαρέσει κόκκινο προ πολλού, το βρήκαμε κλειστό. Ήταν Κυριακή και Κυριακές και Δευτέρες δεν ανοίγει. Τι κρίμα!
Το άλλο αξιοθέατο είναι το μνημείο των υπερασπιστών της πόλης. Μνημείο ύψους 50μ, στην περιοχή Τσαντάρ Μογκίλα, φαίνεται από αρκετά σημεία της πόλης. Άντε όμως να το βρεις.
Έτσι η μόνο λύση που είχαμε ήταν το πάρκο, μπας και βρούμε καμιά ανάσα δροσιάς.
Παρκάραμε δίπλα στο Θέατρο της πόλης. Στο εστιατόριο που κάτσαμε να τσιμπήσουμε μια σαλάτα τα πάντα «έβραζαν». Λίγο παρακάτω που κάτσαμε για καφεδάκι φύσαγε λιγάκι και τα πράγματα ήταν πιο υποφερτά. Στην άκρη του πάρκου, γινόταν ένας αγώνας σε τεχνητή πίστα μότο κρος. Ήμουν όμως τόσο διαλυμένος από τη ζέστη που δεν κουνήθηκα από τη θέση μου. Όταν συνήλθα κάπως ο αγώνας είχε τελειώσει. Μέσα στο πάρκο έχει διάφορα μνημεία,
ένα με σφυροδρέπανο, και μια φιγούρα τυλιγμένη σε σάβανα και πεσμένη κάτω, που δεν μπόρεσα να καταλάβω τι σήμαινε όλη η σύνθεση. Ούτε αν ήταν κατάλοιπο άλλης εποχής, ή σύγχρονο με αντικομουνιστικό περιεχόμενο.
Λίγο πιο κει, κάτω από ένα κιόσκι αρκετοί (κυρίως ηλικιωμένοι) έπαιζαν σκάκι και το πάθος περίσσευε. Εκεί μια πιτσιρίκα, που δεν ήταν πάνω από 10-12 χρόνων, «έδερνε» κάθε της αντίπαλο. Φοβερή και με μια άνεση!!
Σε μια βρύση 2-3 πιτσιρικάδες έπαιζαν με το νερό. Πόσο τους ζήλεψα!!
Η μέρα μας τέλειωσε εκεί. Σε λιγότερο από 2 ώρες φτάσαμε στο ξενοδοχείο. Ξεκουραστήκαμε και κάτσαμε για το τελευταίο δείπνο στην πόλη. Αύριο φεύγαμε για τα νοτιοανατολικά, τελευταίο σταθμό στη γείτονα, από όπου λίγες μέρες μετά θα φτάναμε στην πατρίδα. Καλή συνέχεια!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μνημεία τεραστίων διαστάσεων!!
(30 Ιουλίου 2012)
Το πρωί πληρώσαμε, φορτώσαμε και ξεκινήσαμε παίρνοντας το δρόμο Ruse-Nova Zagora προς τα νότια. Την προηγούμενη, γυρνώντας από την Stara Zagora, από τον ίδιο δρόμο, είχαμε δει δεκάδες νταλίκες αραγμένες σε διάφορους χώρους στάθμευσης. Ήταν Κυριακή και η απαγόρευση κίνησης φορτηγών τηρείται. Σκεφτήκαμε λοιπόν πως την επομένη θα βρούμε πολύ κίνηση. Φαίνεται όμως πως οι νταλίκες είχανε φύγει από τα χαράματα και έτσι η κίνηση ήταν ομαλή.
Περίπου 15χμ από το Veliko Tarnovo, βγήκαμε από το δρόμο με προορισμό το Μοναστήρι που βρίσκεται λίγο μετά το χωριό Kilifarevo.
Γυναικείο μοναστήρι, είναι κτισμένο σε ένα πλάτωμα δίπλα σε ένα ποταμάκι μέσα στην καταπράσινη ρεματιά. Είναι, πραγματικά ένας χώρος ηρεμίας.
Η αυλή με τα κτίσματα της μονής έχουν μια άπλα και είναι κτισμένα σε παραδοσιακό ύφος. Αλέες με κληματαριές για σκιά, λουλούδια παντού και μια πάστρα έκαναν τις εικόνες γύρω μου πολύ ευχάριστες και το γυναικείο χέρι προφανέστατο!
Από ένα παραπόρτι του μαντρότοιχου βγαίνεις σε μια σύγχρονη, ξύλινη γέφυρα που από την άκρη της κάποιο μονοπάτι, φαντάζομαι θα πηγαίνει σε χωράφια ή άλλα κτίσματα της μονής.
Ο ναός, πετρόχτιστος έχει ένα ενδιαφέρον τέμπλο και αρκετές τοιχογραφίες. Έβγαλα μερικές φωτογραφίες μέσα, πριν με ενημερώσει με ένα αυστηρό νεύμα μια καλόγρια, πως απαγορεύεται!! Στην αυλή έβγαλα αρκετές, όπως και στη γέφυρα.
Τελειώσαμε την επίσκεψή μας και μπήκαμε στα αυτοκίνητα
για να σταματήσουμε 100μ μετά, σε ένα σημείο όπου το ποτάμι σχηματίζει μικρούς καταρράκτες. Λίγες φωτογραφίες και συνεχίζουμε.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μετά από 80 χμ μπήκαμε και πάλι στη Stara Zagora. Στο GPS είχαμε βάλει τη διεύθυνση όπου βρίσκεται το μεγάλο μνημείο των υπερασπιστών της πόλης. Μπήκαμε στο κέντρο της πόλης ώσπου η γνωστή φωνή ανακοίνωσε: «Φτάσατε στον προορισμό σας». Δεν είναι δυνατόν. Κάποιο λάθος έγινε. Είμαστε στο γνωστό μας από την προηγουμένη πάρκο!! Μάλλον έβαλα λάθος τη διεύθυνση. Επανεκκίνηση του GPS και ξανά τη διεύθυνση. Ξεκινάμε κάνουμε κάποιους κύκλους και ξανά στην ίδια θέση !!!! Ε, ρε χαρτογράφηση να σου πετύχει!! Και τώρα; Την ώρα που σταμάταγα, βλέπω μια κυρία που πήγαινε προς το σταθμευμένο της αυτοκίνητο. Κατεβαίνω γρήγορα και τη ρωτώ αν ξέρει αγγλικά. Για καλή μας τύχη ξέρει και μάλιστα αρκετά καλά.
- Θέλουμε να πάμε εδώ, και της δείχνω στον οδηγό τη φωτογραφία του μνημείου.
- Μα αυτό είναι έξω από την πόλη. Βρίσκεστε μακριά.
- Και πως μπορούμε να πάμε;
- Είναι λίγο δύσκολο. Θέλετε να σας πάω εγώ;
- Μα δεν είναι ανάγκη (τι καλά που θάτανε, λέω από μέσα μου). Μην σας βάζουμε σε κόπο.
- Δεν είναι κόπος. Θέλετε;
- Ευχαριστώ πολύ.
- Ακολουθήστε με.
Μπαίνουμε στα αυτοκίνητα, μπρος αυτή, πίσω εγώ και αφού κάναμε μια αρκετά μεγάλη και πολύπλοκη διαδρομή φτάσαμε μετά από 15 λεπτά στο πάρκινγκ μπροστά στο μνημείο. Κατεβαίνω και ευχαριστώ θερμά την ευγενέστατη κυρία. Πόσοι άραγε στον τόπο μας θα φέρνονταν με τον ίδιο τρόπο;
Εν τω μεταξύ, όταν μπαίναμε στην πόλη, χαθήκαμε στην κίνηση με τους φίλους μας. Το κινητό χτύπαγε μάταια. Έτσι δεν είχαμε παρά να περιμένουμε. Κοιτώ το μνημείο μπροστά μου και εντυπωσιάζομαι από το μέγεθος αλλά προβληματίζομαι κιόλας από τα πολλά σκαλιά. Τι κάνουμε τώρα; Δεν μπορεί, σκέφτομαι. Κάπως θα πηγαίνει πιο ψηλά το αυτοκίνητο. Μπαίνω λοιπόν πάλι μέσα και οδηγώντας γύρω από το τεράστιο μνημείο βρίσκω ένα πλέγμα από δρομάκια. Ακολουθώντας κάποιο βρίσκομαι λίγα μέτρα κάτω από το μεγάλο πύργο του. Ακολουθώντας κάποιο άλλο φτάνουμε σε ένα φυλάκιο στη βάση ακριβώς του μνημείου. Εδώ είμαστε! Ο φύλακας όμως έχει αντίρρηση, μέχρι που του δείχνω το σήμα του αναπηρικού. Μου ζητά τσιγάρο και απογοητεύεται όταν του δίνω να καταλάβει πως δεν καπνίζω. Εν τω μεταξύ χτυπά το κινητό. Οι φίλοι μας ρωτώντας από δω κι από κει φτάσανε και ήταν στο πάρκινγκ. Μας βλέπουν και ανεβαίνουν τη σκάλα. Το πρώτο που κάνει η φίλη μας, η μόνη που καπνίζει από την παρέα, είναι να δώσε λίγα τσιγάρα στο φύλακα. Μόνο που δεν μας έκανε τεμενάδες!!
Το μνημείο αυτό κατασκευάστηκε το 1977.για να τιμηθούν οι ντόπιοι εθελοντές και οι Ρώσοι στρατιώτες που θυσιάστηκαν στη μάχη που έγινε εκεί στις 31 Ιουλίου του 1877 στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου. Αποτελείται από δύο τμήματα.
Το δεξί είναι κάθετα τσιμεντένια μπλοκ, μέσα από τα οποία ξεπροβάλλουν μπρούτζινες φιγούρες στρατιωτών.
Αριστερά του τμήματος αυτού ξεκινά μια σκάλα που οδηγεί στο δεύτερο τμήμα, που είναι ένας τσιμεντένιος «πύργος» με διάφορα σχήματα στην κορυφή του (σα σημαία με ένα σταυρό πάνω της). Όλα αυτά σε υπερφυσικές διαστάσεις. Δεν θυμάμαι να έχω δει μεγαλύτερο μνημείο στη ζωή μου. Δεν είναι όμως μόνο τεράστιο. Είναι και εξαιρετικά εντυπωσιακό. Άξιζε και με το παραπάνω και η ζέστη αλλά και η ταλαιπωρία μέχρι να το βρούμε.
Ξανά στο αυτοκίνητο και μετά από περίπου 65 χμ, πάντα προς νότο φτάνουμε στον τελικό μας προορισμό, την πόλη Khaskovo. Το GPS μας έφερε αυτή τη φορά με ακρίβεια στο ξενοδοχείο που βρίσκεται έξω από την πόλη, δίπλα σε μια πίστα KOKART για επαγγελματικούς αγώνες, απ’ ότι έδειχνε η υποδομή της. Ευτυχώς τις μέρες που μείναμε δεν είχε κάποιον αγώνα. Το ξενοδοχείο μικρό, με συμπαθητικά δωμάτια, καθαρά με το μπάνιο και το κλιματιστικό τους, κόστιζαν μόνο 15 ΕΥΡΩ τη βραδιά, χωρίς πρωινό (!!!!!). Μια χαρά ήταν!
Ξεκουραστήκαμε λιγάκι και το απόγευμα φύγαμε για την πόλη.
Πρόκειται για μεγάλη και μοντέρνα πόλη, αν και η ιστορία της είναι χιλιόχρονη. Υπήρξε κατά το μεσαίωνα εμπορικό κέντρο της περιοχής και ανέπτυξε την παραγωγή υφασμάτων και χαλιών. Στα μετέπειτα χρόνια αναπτύχθηκε η βιομηχανία επεξεργασίας καπνού. Παράγει την μπύρα Άστικα, όνομα που πήρε από το όνομα Άστι της Θρακικής φυλής που κατοικούσε κάποτε σε εκείνα τα μέρη. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν μνημεία και χώροι από τα αρχαία και τα μεσαιωνικά χρόνια.
Το κέντρο της πόλης είναι ευχάριστο για περπάτημα, με αρκετό πράσινο και πολλά καταστήματα στους πεζόδρομους. Νότια του κέντρου, πάνω σε λόφο είναι το τεράστιο πάρκο Γιαμάτσα. Από εκεί πάνω έχεις θέα σε όλη την πόλη αλλά και μεγάλο μέρος πέρα απ’ αυτήν.
Στην είσοδο του πάρκου έχουν φτιάξει το άγαλμα της προστάτιδας της πόλης, της Παναγίας. Με ύψος 33 μ. είναι (κατά τα λεγόμενα των ντόπιων) το ψηλότερο άγαλμα Παναγίας στον κόσμο. Εκτός από τεράστιο είναι, κατά τη γνώμη μου, εξαιρετικά κακόγουστο. Όχι μόνο δεν με εντυπωσίασε αλλά δεν μου άρεσε καθόλου!
Πολύ καλύτερος είναι ο πύργος-καμπαναριό που είναι δίπλα. Βγάλαμε βέβαια μερικές φωτογραφίες και στη συνέχεια κάναμε μια βόλτα με το αυτοκίνητο σε κάποιους από τους χώρους του πάρκου που μπορούσαμε να μπούμε. Είναι πραγματικά απέραντο. Έχει μέσα και αρκετά γήπεδα και έτσι είχε αρκετό κόσμο που έκανε βόλτα, έτρεχε ή απλά χαλάρωνε. Καταλήξαμε να κάτσουμε σε ένα εστιατόριο λίγο πιο πάνω από την Παναγία. Το φαγητό ήταν πολύ καλό και το χρειαζόμασταν μετά από την κούραση της μέρας.
Η μέρα έκλεισε με παγωτό μετά από βόλτα στο κέντρο του νυχτερινού Khaskovo.
Γυρίσαμε για ύπνο, μιας και την άλλη μέρα θα περνάγαμε σύνορα, στα πλαίσια ημερήσιας εκδρομής. Είχε έρθει η ώρα της ΑνατολικήςΘράκης!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Αδριανούπολη ή Edirne, η πύλη της Τουρκίας προς την Ευρώπη!!
(31 Ιουλίου 2012)
Τελευταία μέρα του Ιουλίου. Μέρα πολύ ζεστή και πάλι, και είχαμε αποφασίσει να την αφιερώσουμε στην Τουρκία! Στην όμορφη Αδριανούπολη, την πόλη που στέκει στο σημείο που οι τρεις χώρες «ακουμπάν» η μια την άλλη!
Ο δρόμος από το Khaskovo κινείται ανατολικά για 33χμ μέχρι το Harmanli. Από εκεί υπάρχουν δύο εναλλακτικές, αν και οι χάρτες στο GPS δεν είχαν την πρώτη και πιο γρήγορη. Αυτοκινητόδρομος (όχι καλός, αλλά αυτοκινητόδρομος) για 35χμ νοτιοανατολικά μέχρι το Svilengrad, στη συνέχεια 10χμ μέχρι τα σύνορα με την Τουρκία (όχι αυτοκινητόδρομος) και μετά 18χμ αυτοκινητόδρομος μέσα στην Τουρκία. Σύνολο κάτι λιγότερο από 100χμ. Η δεύτερη λύση ήταν από το Harmanli να πάρουμε την παράλληλη διαδρομή (αυτή έδινε και το GPS) με τα ίδια περίπου χιλιόμετρα μέχρι το Svilengrad. Από εκεί και μετά όπως και στην πρώτη. Εμείς όμως, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, αποφασίσαμε μια Τρίτη. Μέσω Ελλάδας, με τα ίδια περίπου χιλιόμετρα. Έτσι φτάσαμε στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα στο σταθμό του Ορμενίου. Περάσαμε γρήγορα και μπήκαμε σε υπέροχο δρόμο σε Ελληνικό έδαφος (όχι αυτοκινητόδρομο). Επιτέλους δρόμος της προκοπής. Πόσο θα απογοητευόμασταν τις επόμενες μέρες!! Περίπου 20χμ μέχρι τις Καστανιές και το σταθμό εισόδου στην Τουρκία. Είχαμε μια μικρή καθυστέρηση μέχρι να περάσουν όλα τα στοιχεία από τις ταυτότητες και την πράσινη κάρτα στον υπολογιστή τους και νάμαστε να οδηγούμε για 7χμ σε Τούρκικο δρόμο. Το πόσες διαφημιστικές πινακίδες στα ελληνικά είδαμε, δε λέγεται!
Από μακριά ακόμα φάνταζαν στον ορίζοντα οι μιναρέδες της όμορφης αυτής πόλης της Ανατολικής Θράκης. Περάσαμε μια από τις όμορφες πετρόχτιστες και με πολλές καμάρες γέφυρες του Έβρου και μπήκαμε στην πολύβουη πόλη με την έντονη κίνηση. Παρκάραμε στο κέντρο, απέναντι από την είσοδο της υπόγειας αγοράς του Τζαμιού Selimiye
και φτάσαμε στο Τζαμί από την αντίθετη πλευρά της κυρίας εισόδου. Βγάλαμε παπούτσια, οι γυναίκες ρίξανε στο κεφάλι ένα μαντήλι (δίνουν εκεί αν δεν έχεις δικό σου) και μπήκαμε. Θεέ και Κύριε, ή μάλλον Ις Αλλάχ!!
Τι αριστούργημα είναι αυτό!! Είναι έργο του σπουδαιότερου, ίσως, αρχιτέκτονα όλης της Οθωμανικής ιστορίας, του Σινάν (1489-1588) (ναι, αυτός έφτιαξε και το υπέροχο Τζαμί στα Τρίκαλα!!).
Μάλιστα το συγκεκριμένο Τζαμί (κτίστηκε μεταξύ 1569-1575) το θεωρούσε ο ίδιος (αλλά και πολλοί μελετητές του) το αριστούργημά του. Τεράστιο, με τέσσερεις μιναρέδες και καταπληκτική διακόσμηση. Τι να πρωτοθαυμάσεις!
Τα θέματα; Τα χρώματα; Τους πολυέλαιους; Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία;
Τις κολώνες, τα φατνώματα, τις αψίδες, τον τρούλο;
Την υπέροχη, εξωτερικά, κεντρική είσοδο
ή τη σκαλιστή μαρμάρινη κρήνη στην αυλή; Είμαστε τυχεροί που δεν απαγορεύεται η φωτογράφιση και έτσι μεγάλο μέρος της ομορφιάς αυτής το αποτύπωσα στη μνήμη της μηχανής μου. Η ομορφιά όμως και η ατμόσφαιρα σε όλο της το μεγαλείο, μόνο στη δική μου μνήμη αποθηκεύτηκε και δεν μπορεί να περιγραφεί!
Έξω από τον περίβολο του Τζαμιού, από τη πίσω μεριά (από εκεί που μπήκαμε κι εμείς), υπάρχει μια υπαίθρια έκθεση με Οθωμανικές επιτύμβιες στήλες. Όσο τις είδα είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Αν έχει κανείς καιρό να ασχοληθεί, πιστεύω ότι θα βρει μεγάλο ενδιαφέρον!
Βγαίνοντας από την κεντρική είσοδο βρίσκεσαι στην πιάτσα με τις ιππήλατες άμαξες. Λίγα σκαλάκια σε αυτό το σημείο και μπαίνεις στην αγορά.
Ένας ημιυπόγειος διάδρομος κάτω από την αυλή του Τζαμιού, με πολλά χρώματα, και πραμάτειες, κυρίως ρούχα, κάποια φαγώσιμα και αναμνηστικά. Δυστυχώς όμως της λείπει κάτι πολύ βασικό. Το άρωμα της ανατολής. Τα μπαχαρικά, τα τρόφιμα με τις έντονες μυρωδιές και η γραφική φασαρία των πωλητών που διαλαλούν και παζαρεύουν την πραμάτεια τους. Πολύ ήσυχη, πολύ τακτοποιημένη, πολύ Ευρωπαϊκή! Τι να γίνει; Στο Ευρωπαϊκό έδαφος της Τουρκίας βρισκόμασταν άλλωστε!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ήξερα από φίλους που είχαν επισκεφτεί της πόλη για το Μουσείο Ιατρικής. Ένας μικροπωλητής που πούλαγε κάρτες προθυμοποιήθηκε να μας βοηθήσει να το βρούμε, μιας και είναι έξω από το κέντρο. Ο άνθρωπος ήταν πολύ φιλόξενος, μίλαγε και αρκετά ελληνικά και μας έδειξε σε ένα χάρτη που και πώς να πάμε. Τότε μόνο αγοράσαμε τις κάρτες που πουλούσε!
Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και στο δρόμο έκανα μια μικρή στάση να βγάλω μερικές φωτογραφίες ένα ακόμα Τζαμί (Παλιό Τζαμί).
Η αλήθεια είναι πως ταλαιπωρηθήκαμε μέχρι να το βρούμε, και αυτό γιατί γίνονταν έργα στη γέφυρα από όπου πήγαινε και αναγκαστήκαμε να πάμε περισσότερο με το ένστικτό από άλλη γέφυρα και φυσικά εκτός της διαδρομής του GPS. Φτάσαμε κάποτε και κατεβήκαμε.
Πρόκειται για ένα μεγάλο συγκρότημα κτιρίων, το συγκρότημα Bayezid. Περιλαμβάνει ένα Εντυπωσιακότατο Τζαμί και το Μουσείο.
Στο συγκρότημα αυτό, τον 16ο αι., λειτουργούσε Ιατρική Σχολή (Medrese-I Etibba) και Νοσοκομείο (!!!).
Σήμερα στους χώρους εκείνους έχουν φτιάξει, με κούκλες σε φυσικό μέγεθος, μια αναπαράσταση όλων των χώρων της εποχής εκείνης
αλλά και μια σειρά από δωμάτια, όπου αναπαριστούν διάφορες θεραπείες, κυρίως σε ψυχικά ασθενείς (!!). Εντυπωσιακές, ιδιαίτερα για μένα,
είναι οι αίθουσες με τα μουσικά όργανα και την ορχήστρα, που δεν είχε σκοπό τη διασκέδαση, αλλά τη Μουσικοθεραπεία (!!). Υπάρχουν και αίθουσες με κείμενα και φωτογραφίες, γενικά για την Ιατρική και Νοσηλευτική της Οθωμανικής περιόδου. Εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο. Σε ένα δωματιάκι, μια νεαρή κοπέλα δούλευε φτιάχνοντας διακοσμημένο χαρτί με την τεχνική ΕΜΠΡΟΥ [ame="[media=youtube]fMAlLXrOdWQ[/media]"]Εμπρού.Πολύ εντυπωσιακά τα έργα της. Παρακολουθήσαμε τη δουλειά της και στο τέλος αγοράσαμε ένα φύλλο και δύο μεταξωτά μαντήλια, φτιαγμένα με την ίδια τεχνική.
Μετά την επίσκεψη περάσαμε δίπλα που είναι το Τζαμί.
Εκείνη την ώρα υπήρχε κάτι σα λειτουργία. Ο Ιμάμης καθισμένος οκλαδόν μπροστά στο Μιχράμπ (ας πούμε το Ιερό), «έψελνε» και κάποιοι πιστοί καθισμένοι ένα γύρω σε αναπαυτική στάση «αραχτός», παρακολουθούσαν τα λόγια του. Η στιγμή ήταν «ιερή» για τους πιστούς και γι αυτό δεν προχώρησα μέσα. Από την πόρτα όμως έβγαλα μερικές φωτογραφίες στο εσωτερικό και τα τεκταινόμενα!
Φεύγοντας, μπλέξαμε και πάλι στα έργα και βρεθήκαμε έξω από τις φυλακές (!!!). Αρκετοί περίμεναν για επισκεπτήριο. Τι δουλειά είχαμε εμείς εκεί; Γρήγορα-γρήγορα κάναμε στροφή και πίσω. Τελικά βρήκαμε το δρόμο και νάμαστε πάλι στο κέντρο. Είχε έρθει η ώρα για φαΐ. Βρήκαμε ένα μαγέρικο με σκιά και σχετική δροσιά και φάγαμε, τι άλλο; Τζιέρια.
Συκωτάκια τηγανιτά και καυτερές πιπεριές και σαλάτα με καυτερή πιπεριά και ένα αριάνι να τονωθεί το μέσα μας!
Για καφέ κάτσαμε λίγο πιο κάτω. Έτσι πέρασε η ώρα και πήγε 5 το απόγευμα όταν πια ήρθε η ώρα για την επιστροφή. Η ζέστη, ζέστη. Στα σύνορα, περάσαμε γρήγορα από τους Τούρκους και κολλήσαμε στους Βούλγαρους. Ουρά ατελείωτη. Τελευταία μέρα του μήνα και οι Τούρκοι της Γερμανίας και του Βελγίου γύρναγαν στις δουλείες τους. Δεν ξέρω την αιτία αλλά τους «ξετίναζαν». Υπήρχαν αυτοκίνητα που τα άδειαζαν τελείως. Πάνω από μιάμιση ώρα αναμονή. Τα αυτοκίνητα δούλευαν για να δουλεύει το κλιματιστικό και τα πράγματα ήταν αρκετά ζόρικα. Περνώντας τελικά με τα πολλά, νομίζαμε πως τελειώσαμε, αλλά 100μ παρακάτω άλλο φυλάκιο για βινιέτα. Αν και είχαμε, μας ζήτησαν 3 ΕΥΡΩ για φόρο (!!!!) Μάλιστα τα 2 ΕΥΡΩ ρέστα από το τάλιρο που έπρεπε να μου δώσει ήταν 1 λέβα (ίδιο οπτικά). Ευτυχώς που το είδα και μου το αντικατέστησε. Δεν ξέρω αν έγινε από λάθος ή σκόπιμα, αλλά έτσι καχύποπτοι που έχουμε γίνει…….!
Σε ένα βενζινάδικο (στη Βουλγαρία, γιατί στην Τουρκία το λίτρο ήταν περίπου 2,10 ΕΥΡΩ!!!) βάλαμε βενζίνη και πήραμε και σάντουιτς για να τσιμπήσουμε αργότερα. Βράδυ πια φτάσαμε και κάτσαμε να ξεκουραστούμε από τη γεμάτη αλλά κουραστική μέρα. Άλλη μια μέρα στη Βουλγαρία και μετά γυρνάμε στην Ελλάδα.
(Σημείωση: το βιντεάκι δεν είναι δικό μου)
Περισσότερεςφωτογραφίες:https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/TURKEYEdirne3172012
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ο Τάφος στο Μουσείο και το Μουσείο της Ανατολικής Ροδόπης!!Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και στο δρόμο έκανα μια μικρή στάση να βγάλω μερικές φωτογραφίες ένα ακόμα Τζαμί (Παλιό Τζαμί).
Η αλήθεια είναι πως ταλαιπωρηθήκαμε μέχρι να το βρούμε, και αυτό γιατί γίνονταν έργα στη γέφυρα από όπου πήγαινε και αναγκαστήκαμε να πάμε περισσότερο με το ένστικτό από άλλη γέφυρα και φυσικά εκτός της διαδρομής του GPS. Φτάσαμε κάποτε και κατεβήκαμε.
Πρόκειται για ένα μεγάλο συγκρότημα κτιρίων, το συγκρότημα Bayezid. Περιλαμβάνει ένα Εντυπωσιακότατο Τζαμί και το Μουσείο.
Στο συγκρότημα αυτό, τον 16ο αι., λειτουργούσε Ιατρική Σχολή (Medrese-I Etibba) και Νοσοκομείο (!!!).
Σήμερα στους χώρους εκείνους έχουν φτιάξει, με κούκλες σε φυσικό μέγεθος, μια αναπαράσταση όλων των χώρων της εποχής εκείνης
αλλά και μια σειρά από δωμάτια, όπου αναπαριστούν διάφορες θεραπείες, κυρίως σε ψυχικά ασθενείς (!!). Εντυπωσιακές, ιδιαίτερα για μένα,
είναι οι αίθουσες με τα μουσικά όργανα και την ορχήστρα, που δεν είχε σκοπό τη διασκέδαση, αλλά τη Μουσικοθεραπεία (!!). Υπάρχουν και αίθουσες με κείμενα και φωτογραφίες, γενικά για την Ιατρική και Νοσηλευτική της Οθωμανικής περιόδου. Εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο. Σε ένα δωματιάκι, μια νεαρή κοπέλα δούλευε φτιάχνοντας διακοσμημένο χαρτί με την τεχνική ΕΜΠΡΟΥ [ame="[media=youtube]fMAlLXrOdWQ[/media]"]Εμπρού.Πολύ εντυπωσιακά τα έργα της. Παρακολουθήσαμε τη δουλειά της και στο τέλος αγοράσαμε ένα φύλλο και δύο μεταξωτά μαντήλια, φτιαγμένα με την ίδια τεχνική.
Μετά την επίσκεψη περάσαμε δίπλα που είναι το Τζαμί.
Εκείνη την ώρα υπήρχε κάτι σα λειτουργία. Ο Ιμάμης καθισμένος οκλαδόν μπροστά στο Μιχράμπ (ας πούμε το Ιερό), «έψελνε» και κάποιοι πιστοί καθισμένοι ένα γύρω σε αναπαυτική στάση «αραχτός», παρακολουθούσαν τα λόγια του. Η στιγμή ήταν «ιερή» για τους πιστούς και γι αυτό δεν προχώρησα μέσα. Από την πόρτα όμως έβγαλα μερικές φωτογραφίες στο εσωτερικό και τα τεκταινόμενα!
Φεύγοντας, μπλέξαμε και πάλι στα έργα και βρεθήκαμε έξω από τις φυλακές (!!!). Αρκετοί περίμεναν για επισκεπτήριο. Τι δουλειά είχαμε εμείς εκεί; Γρήγορα-γρήγορα κάναμε στροφή και πίσω. Τελικά βρήκαμε το δρόμο και νάμαστε πάλι στο κέντρο. Είχε έρθει η ώρα για φαΐ. Βρήκαμε ένα μαγέρικο με σκιά και σχετική δροσιά και φάγαμε, τι άλλο; Τζιέρια.
Συκωτάκια τηγανιτά και καυτερές πιπεριές και σαλάτα με καυτερή πιπεριά και ένα αριάνι να τονωθεί το μέσα μας!
Για καφέ κάτσαμε λίγο πιο κάτω. Έτσι πέρασε η ώρα και πήγε 5 το απόγευμα όταν πια ήρθε η ώρα για την επιστροφή. Η ζέστη, ζέστη. Στα σύνορα, περάσαμε γρήγορα από τους Τούρκους και κολλήσαμε στους Βούλγαρους. Ουρά ατελείωτη. Τελευταία μέρα του μήνα και οι Τούρκοι της Γερμανίας και του Βελγίου γύρναγαν στις δουλείες τους. Δεν ξέρω την αιτία αλλά τους «ξετίναζαν». Υπήρχαν αυτοκίνητα που τα άδειαζαν τελείως. Πάνω από μιάμιση ώρα αναμονή. Τα αυτοκίνητα δούλευαν για να δουλεύει το κλιματιστικό και τα πράγματα ήταν αρκετά ζόρικα. Περνώντας τελικά με τα πολλά, νομίζαμε πως τελειώσαμε, αλλά 100μ παρακάτω άλλο φυλάκιο για βινιέτα. Αν και είχαμε, μας ζήτησαν 3 ΕΥΡΩ για φόρο (!!!!) Μάλιστα τα 2 ΕΥΡΩ ρέστα από το τάλιρο που έπρεπε να μου δώσει ήταν 1 λέβα (ίδιο οπτικά). Ευτυχώς που το είδα και μου το αντικατέστησε. Δεν ξέρω αν έγινε από λάθος ή σκόπιμα, αλλά έτσι καχύποπτοι που έχουμε γίνει…….!
Σε ένα βενζινάδικο (στη Βουλγαρία, γιατί στην Τουρκία το λίτρο ήταν περίπου 2,10 ΕΥΡΩ!!!) βάλαμε βενζίνη και πήραμε και σάντουιτς για να τσιμπήσουμε αργότερα. Βράδυ πια φτάσαμε και κάτσαμε να ξεκουραστούμε από τη γεμάτη αλλά κουραστική μέρα. Άλλη μια μέρα στη Βουλγαρία και μετά γυρνάμε στην Ελλάδα.
(Σημείωση: το βιντεάκι δεν είναι δικό μου)
Περισσότερεςφωτογραφίες:https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/TURKEYEdirne3172012
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
(1 Αυγούστου 2012)
Τελευταία μέρα στη Βουλγαρία και είχαμε να επισκεφτούμε αξιοθέατα, κοντά ή μακριά από το Khaskovo.
Ο οδηγός μου μίλαγε για άλλον ένα τάφο Θράκα άρχοντα στην περιοχή κοντά μας. Πιο συγκεκριμένα το 2000 μια ομάδα αρχαιολόγων με επικεφαλής το καθηγητή Γκ. Κίτοβ, ανασκάψανε ένα επιτάφιο τεχνητό τύμβο, τον οποίο ήδη είχαν «χτυπήσει» αρχαιοκάπηλοι. Η ευρύτερη περιοχή βρίθει αρχαιολογικών χώρων και τύμβων, διαφόρων εποχών. Η πλειοψηφία τους έχει υποστεί από μικρές μέχρι ανεπανόρθωτες ζημιές από τη δράση αρχαιοκαπήλων όλων των εποχών αλλά και από τις γεωργικές δραστηριότητες των κατοίκων της περιοχής. Μερικοί έχουν καταστραφεί τελείως. Ο συγκεκριμένος τύμβος βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό Alexandrovo (περίπου 25χμ βορειοανατολικά του Khaskovo) και αν και οι τυμβωρύχοι είχαν φτάσει πριν τους αρχαιολόγους, δεν είχαν μπορέσει να πάρουν το πολυτιμότερο. Τις υπέροχες τοιχογραφίες του! Υπέροχες σκηνές κυνηγιού, όπου πεζοί και ιππείς (ανάμεσα τους πιθανά και ο άρχοντας που είχε ενταφιαστεί εκεί), με τη βοήθεια σκύλων κυνηγούν αγριόχοιρους και ελάφια, αλλά και σκηνές ταφικής εστίασης. Τα απίστευτα χρώματα και οι λεπτομέρειες στην απεικόνιση προσώπων και ζώων κάνουν τον συγκεκριμένο τάφο μοναδικό και από το 2004 βρίσκεται στις λίστες με τα μνημεία υπό δοκιμή της UNESCO (Thracian Tomb with Wall Paintings beside Alexandrovo village - UNESCO World Heritage Centre & http://www.culturalrealms.com/the-thracian-tomb-of-alexandrovo-unesco-tentative-list.html ). Φυσικά για λόγους προστασίας είναι κι αυτός κλειστός και εκεί κοντά έχει φτιαχτεί ένα μοντέρνο, εντυπωσιακό μουσείο, με μία μεγάλη αίθουσα, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το ακριβές αντίγραφό του. Γύρω του σε μικρές προθήκες υπάρχουν ευρήματα από όλη τη περιοχή και στους τοίχους μεγάλες φωτογραφίες από τους αντίστοιχους αρχαιολογικούς χώρους. Μία κυρία μας ξενάγησε στα αγγλικά και έτσι καταλάβαμε και μάθαμε πολλά για την ιστορία της περιοχής. Εξαιρετικά ενδιαφέρον μουσείο, μόνο που και σ’ αυτό απαγορεύεται η φωτογράφιση. Στο πωλητήριο όμως βρήκαμε ένα κατατοπιστικότατο έγχρωμο βιβλιαράκι 32 σελίδων με πολλές φωτογραφίες. Το είχε σε διάφορες γλώσσες, και στα Ελληνικά (!!).
Πήραμε το δρόμο προς το Khaskovo και κάναμε μια μικρή στάση στο χωριό Uzundzovo
για να φωτογραφίσω την εκκλησία που ήταν κάποτε τζαμί, γι αυτό και έχει ιδιαίτερο σχέδιο.
Στο χωριό αυτό, το μεσαίωνα γινόταν μεγάλο διεθνές (!!!) παζάρι με εμπόρους και επισκέπτες από άλλες Ευρωπαϊκές και Ασιατικές περιοχές. Το παζάρι εκείνο στάθηκε αφορμή να δημιουργηθεί και να αναπτυχθεί η πόλη του Khaskovo.
Περάσαμε έξω από την πόλη και πήραμε νοτιοδυτική κατεύθυνση.
Στο δρόμο είδαμε μια βρύση και κάναμε μια στάση να κολατσίσουμε και να πιούμε λίγο φρέσκο νερό. Εκτός από δροσιά σε ανθρώπους, δροσίζονται εκεί και τα ζωντανά των κοπαδιών της περιοχής. Σε μια «λούμπα» δεκάδες βατραχάκια έκαναν μακροβούτια, σαν πέρασα πλάϊ τους.
Συνεχίσαμε και μετά από μια ώρα περίπου μπήκαμε στην πόλη Kardzhali, κάτι περισσότερο από 50χμ από το Khaskovo. Η πόλη είναι βιομηχανικό κέντρο και είναι χτισμένη πάνω στον Άρδα ποταμό. Οι κάτοικοί της την αποκαλούν «αποθήκη καπνού» της Ανατολικής Ροδόπης, λόγω της μεγάλης δραστηριότητας στον τομέα επεξεργασίας του καπνού. Έχουν φτιάξει φράγμα στο ποτάμι και έτσι η πόλη αναπτύσσεται γύρω από την ομώνυμη τεχνητή λίμνη. Οι κάτοικοί της είναι περίπου μισοί-μισοί χριστιανοί και μουσουλμάνοι.
Το GPS μας έφερε ακριβώς έξω από το Ιστορικό Μουσείο της πόλης.
Στεγάζεται σε υπέροχο κτίριο ανατολικού ρυθμού του 1920, το οποίο έχει ανακηρυχτεί Αρχιτεκτονικό Μνημείο Πολιτισμού.
Έχει ωραίους και μεγάλους κήπους και 30 αίθουσες μοιρασμένες σε τρεις ορόφους με πολλά, πολλά εκθέματα. Ξεκινήσαμε από τον τελευταίο όροφο όπου έχει κυρίως γεωλογικά εκθέματα και κατεβήκαμε στους άλλους δύο ορόφους με εθνογραφικά και αρχαιολογικά ευρήματα. Για άλλη μια φορά δεν επιτρεπόταν η φωτογράφιση. Μια κυρία μιλούσε λίγα αγγλικά και μπόρεσε να μας δώσει κάποιες πληροφορίες. Δεν είχαν και κάποιο φυλλάδιο στα αγγλικά και έτσι στο μυαλό μου έχουν μείνει ότι μπόρεσα να συγκρατήσω από εκείνες τις εικόνες.
Κάναμε μια βόλτα μέχρι το ποτάμι, αλλά το έχουν εντελώς αναξιοποίητο.
Καταλήξαμε στο κέντρο όπου υπάρχει ένα πολύ ωραίο και μεγάλο πάρκο, με κάποια μαγαζιά για καφέ και φαΐ. Ένας γύρος και μια κρύα μπύρα ήταν το καλύτερο γεύμα. Ο καφές σε παρακείμενο μαγαζί, ολοκλήρωσε τη μεσημεριανή μας ανάπαυλα. Μια βόλτα μέσα στο πάρκο για φωτογραφίες επιβάλλονταν.
Στη μια μεριά του είναι το κυβερνητικό μέγαρο. Ο ένας τοίχος του καλύπτεται από ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό ψηφιδωτό που μοιάζει να αναπαριστά στιγμές από την ιστορία της περιοχής. Φαίνεται να είναι της εποχής του σοσιαλισμού, αλλά πάλι ποιος ξέρει;
Η ραστώνη του απομεσήμερου μας είχε καταβάλλει και δεν λέγαμε να σηκωθούμε να φύγουμε. Τελικά το πήραμε απόφαση και σούρουπο πια φτάσαμε στο Khaskovo. Θέλαμε να πάμε σε κάποιο σούπερ μάρκετ να ψωνίσουμε, κυρίως μπύρες και κρασιά, αλλά το GPS, μας έδινε το πλησιέστερο στην πόλη Dimitrovgrad, 13χμ βόρεια. Φτάσαμε λοιπόν και αφού κάναμε τα ψώνια μας είπαμε να κάνουμε μια βόλτα, να δούμε λίγο από την πόλη και αν βρίσκαμε να καθόμασταν για το τελευταίο μας δείπνο εκεί. Ένα περίεργο σύστημα υποχρεωτικής πορείας προς τα δεξιά σε όλες σχεδόν τις διασταυρώσεις μας ταλαιπώρησε μέχρι να μπορέσουμε να φτάσουμε στο κέντρο
και να παρκάρουμε μπροστά σε ένα μεγάλο και πολύ ωραίο πάρκο. Κάναμε μια βόλτα, αλλά μη βρίσκοντας κάπου να φάμε, αποφασίσαμε να γυρίσουμε στο Khaskovo και να πάμε για φαΐ εκεί που είχαμε κάτσει και το πρώτο βράδυ.
Έτσι τέλειωσε η μέρα μας και μαζί το ταξίδι στη Βόρεια και την Ανατολική πλευρά της Θράκης.
Η περιοχή της Ροδόπης ήταν μια μεγάλη έκπληξη για μένα. Ανεπανάληπτα τοπία. Οι πόλεις και τα χωριά που είχαμε επιλέξει να δούμε είναι όμορφα και αξίζουν μια επίσκεψη. Αυτό που με κούρασε ήταν οι άσχημοι δρόμοι. Ήρθε και η αφόρητη ζέστη για να με εξοντώσει. Γι αυτό, για άλλη μια φορά, άνοιξη και πάλι άνοιξη! Η καλύτερη εποχή για ΠΑΝΤΟΥ!!!
Την επόμενη γυρνάγαμε στην πατρίδα. Όσον αφορά το οικονομικό μέρος, είναι σίγουρο πως θα μας κακοφαινόταν. Η Βουλγαρία, αλλά και η Τουρκία (όσο μπορέσαμε να καταλάβουμε, με εξαίρεση τα καύσιμα) είναι φτηνές χώρες. Ειδικά οι τιμές στο φαγητό ήταν στο μισό!! Τι να γίνει όμως; Πίσω λοιπόν στην πατρίδα.
Περισσότερες φωτογραφίες:
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/BULGARIA21307182012
Αναδημοσίευση από το το δισάκι μου στον ώμο...
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ο Τάφος με τις άμαξες και τα άλογα!!
(2 Αυγούστου 2012)
Έχοντας πληρώσει από βραδύς, φορτώσαμε και ξεκινήσαμε. Η μέρα φαινόταν να είναι από τις πιο ζεστές του ταξιδιού μας.
Μια μικρή στάση για να τσιμπήσουμε κάτι και να πιούμε ένα καφέ και παίρνουμε το δρόμο που είχαμε πάρει δύο μέρες πριν μέχρι το Harmanli και από εκεί κατευθυνθήκαμε προς το Svilengrad αλλά από τον αυτοκινητόδρομο. Λίγο πριν φτάσουμε σ’ αυτό μια πινακίδα έδειχνε προς τα δεξιά: «Greece 3 km». Εδώ είμαστε! Περάσαμε τα σύνορα χωρίς χρονοτριβή και πήραμε άλλο, επαρχιακό δρόμο αυτή τη φορά, Περάσαμε τον Άρδα στην περιοχή του Κυπρίνου και περίπου 45χμ επί Ελληνικού εδάφους φτάσαμε στο χωριό Μικρή Δοξιπάρα. Εκεί ρωτήσαμε και πήραμε πληροφορίες για το πώς θα πάμε στο χώρο των ανασκαφών των τάφων, όπου σκοπεύαμε να κάνουμε την πρώτη μας στάση. Ο χώρος βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Μικρή Δοξιπάρα και Ζώνη και γι αυτό και η ονομασία του περιλαμβάνει τα ονόματα και των δύο χωριών (Ταφικός τύμβος Μικρής Δοξιπάρας-Ζώνης).
Ήταν στα χρόνια των Ρωμαίων (αρχές του 2ου αι. μ.Χ.) όταν μια πλούσια οικογένεια της περιοχής επιλέγει για τελευταία της κατοικία μια τούμπα (τύμβος). Εκεί θα ταφούν, τέσσερα μέλη αυτής της οικογένειας, τρεις άντρες και μία γυναίκα, αφού αποτεφρωθούν πρώτα τα σώματά τους. Φυσικά οι ταφές δεν είναι ταυτόχρονες. Μαζί τους θα ταφούν τελετουργικά 5 άμαξες, με πλούσια διακόσμηση και 2 άλογα η κάθε μία. Δύο άμαξες σε ένα χώρο και σε διπλανό λάκκο δύο εφεδρικά άλογα. Πιο κει τρεις άμαξες και τρία εφεδρικά άλογα σε παρακείμενο λάκκο. Όλος ο χώρος περιλαμβάνει στο σύνολό του, 4 καύσεις, 5 άμαξες και 15 άλογα (δύο σε κάθε άμαξα και ένα εφεδρικό). Και φυσικά βρέθηκαν και πλούσια κτερίσματα. Μοναδική περίπτωση για τα ελληνικά δεδομένα! Απίστευτη ανακάλυψη και καταπληκτική εμπειρία η επίσκεψη της, γιατί αν και η ανασκαφή βρίσκεται σε εξέλιξη, υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης, εφόσον υπάρχει φύλακας εκεί, ο οποίος και ξεναγεί τους επισκέπτες!!
Το ενημερωτικό φυλλάδιο είναι κατατοπιστικότατο. Είναι η πρώτη φορά που μπορώ και επισκέπτομαι αρχαιολογική ανασκαφή σε εξέλιξη. Μπράβο σε όσους είχαν την πρωτοβουλία να επιτρέψουν την επίσκεψη μέχρι να κατασκευαστεί μουσείο στον ίδιο χώρο (στα πρότυπα της Βεργίνας απ’ ότι μας είπαν)! Στο μουσείο αυτό οι άμαξες θα αντικατασταθούν από πιστά αντίγραφα (ήδη έχει γίνει μία αντικατάσταση) και οι πρωτότυπες θα βρίσκονται μέσα σε προθήκες για λόγους προστασίας. Δυστυχώς φωτογραφίες δεν επιτρέπονταν. Μπορώ να πω πως η περίπτωση αυτή είναι από τις λίγες που μπορεί να σε κάνει να αισθανθείς υπερήφανος για τον τόπο σου και κάποιους από τους ανθρώπους που τον κουμαντάρουν!
Εν τω μεταξύ έχουμε πάρει τηλέφωνο κάποιους φίλους που κατάγονται από την περιοχή του Διδυμότειχου και βρίσκονται εκεί για διακοπές, και δίνουμε ραντεβού στο Διδυμότειχο. Όταν φτάσαμε έβραζε ο τόπος. Περάσαμε τη γέφυρα του Ερυθροπόταμου αφήνοντας αριστερά μας το εντυπωσιακό κάστρο. Μπήκαμε στην πόλη και είδαμε και πάθαμε να βρούμε να παρκάρουμε κάπου κοντά στον πεζόδρομο για να κάτσουμε να τσιμπήσουμε κάτι και να βρεθούμε με τους φίλους μας. Για «τουρισμό» ούτε λόγος με εκείνη τη ζέστη. Ίσως μπορέσουμε να έρθουμε κάποιο απόγευμα από την Αλεξανδρούπολη. Αλλιώς κάποια άλλη φορά με καλύτερες συνθήκες.
Κάτσαμε, τσιμπήσαμε και εν τω μεταξύ ήρθαν και οι «ντόπιοι». Ήπιαμε τον καφέ μας, είπαμε πολλά και απομεσήμερο ξεκινήσαμε. Ο δρόμος που πάει από Ορεστιάδα μέχρι την Αλεξανδρούπολη, είναι απαράδεκτος. Χιλιομπαλωμένος, γεμάτος σαμάρια αλλά και ευθείες, που σημαίνει μεγάλες ταχύτητες, τον κάνουν πολύ επικίνδυνο. Λίγο πριν τις Φέρες, μπήκαμε στην Εγνατία, για να βγούμε σε λίγο, στην πρωτεύουσα του νομού. Κάποια έργα μας ταλαιπώρησαν λιγάκι ώσπου καταφέραμε να βγούμε από την πόλη και να φτάσουμε στο ξενοδοχείο μας, στη Νέα Χιλή, στην περιοχή του Νοσοκομείου. Υπέροχο, με μοναδική θέση και όπως αποδείχτηκε πολύ δροσερό, κάτι απόλυτα αναγκαίο τις μέρες που ακολούθησαν με τις γερές ζέστες. Δεν κατεβήκαμε στην πόλη, αλλά κάτσαμε να ξεκουραστούμε. Φάγαμε δίπλα στην πισίνα και απολαύσαμε τη μοναδική δροσιά που την είχαμε τόσο ανάγκη.
Καλώς ήρθαμε στην πατρίδα! Η πρώτη εντύπωση εξαιρετική!!
Βυζαντινά μνημεία και Χαμάμ!!
(3 Αυγούστου 2012)
Κουρασμένοι από την προηγούμενη αποφασίσαμε να πάμε χαλαρά εκείνη τη μέρα. Έτσι ξεκινήσαμε προς τα ανατολικά. Περάσαμε μέσα από την πόλη και λίγο μετά το αεροδρόμιο στρίψαμε αριστερά προς Λουτρά Τραϊανούπολης. Αμέσως μετά τη διασταύρωση, στα αριστερά είναι το Κέντρο Πληροφόρησης του Δέλτα του Έβρου. Εκεί πήραμε πληροφορίες για την επίσκεψη στο Δέλτα. Οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να συμμετέχουμε εμείς, αλλά οι φίλοι μας έκλεισαν για το ίδιο απόγευμα. Και πάλι στο αυτοκίνητο και γύρω στα 15χμ ανατολικότερα μπήκαμε στην πόλη των Φερών.
Η Βήρα των Βυζαντινών χρόνων σε υποδέχεται με τα ερείπια του υδραγωγείου εκείνης της εποχής και τον διαμορφωμένο χώρο γύρω τους.
Απέναντι, στο τσιμεντένιο τοιχίο στο πλάι του δρόμου, μια σειρά από σύγχρονα και πολύ ενδιαφέροντα γκράφιτι δίνουν μιαν άλλη εικόνα. Εκεί βρίσκεται και το Δημοτικό Τουριστικό Κέντρο Φερών-Δέλτα Έβρου. Οργανώνουν κι αυτοί επίσκεψη στο Δέλτα, όμως με πολύ μεγαλύτερο κόστος. Η πόλη είναι συμπαθητική χωρίς να έχει κάτι το ιδιαίτερο, εκτός από το σπουδαιότερο αξιοθέατο όλης της περιοχής.
Το 1152 ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ισαάκιος Κομνημός έκτισε ένα λαμπρό ναό στην πόλη αφιερωμένο στην Παναγία την Κοσμοσώτειρα.
Υπέροχο κτίσμα Κωνσταντινουπολίτικου ρυθμού, που σώζεται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση, χάρη βέβαια και στη συντήρησή του. Γύρω του υπάρχουν τα ερείπια του μοναστηριού που κάποτε αποτελούσε μέρος του. Το εσωτερικό του, εξίσου επιβλητικό, έχει λίγες τοιχογραφίες και μαρμάρινες κολώνες με ωραία κιονόκρανα, που έχουν απομείνει από τα αλλοτινά χρόνια.
Η Παναγία η Κοσμοσώτειρα έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών και ο ναός Πανθρακικό προσκύνημα.
Όταν φτάσαμε έξω από τον ναό και παρκάραμε, μια εικόνα με έκανε να βάλω τα γέλια.
Όλες οι οδικές πινακίδες κόκκινου χρώματος γύρω μας ήταν ροζ (!!!!) Το τι αστείο μου φάνηκε!
Μπήκαμε και πάλι στο αυτοκίνητο και γυρίσαμε στην Τραϊανούπολη να δούμε και τα αξιοθέατα εκείνης. Την έκτισε τον 2ο μ.Χ αι. ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Τραϊανός. Είναι γνωστή η αγάπη των Ρωμαίων για τα λουτρά και μάλιστα τα ιαματικά. Και τέτοια είχε και έχει αυτός ο τόπος. Για 12 αιώνες υπήρξε εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Ο εμφύλιος των Βυζαντινών των μέσων του 14ου αι. έφερε και το οριστικό τέλος της πόλης. Μέχρι και σήμερα όμως τα λουτρά λειτουργούν Όχι πια σε μια λαμπρή πολιτεία αλλά σε ένα χωριό.
Τα «σύγχρονα» κτίρια λουτροθεραπείας και διαμονής των λουομένων δίνουν μια αίσθηση περασμένων δεκαετιών. Μια αίσθηση παρακμής!
Ανάμεσά τους τα ερείπια παλιών λουτρών (τύπου χαμάμ) και του μοναδικού κτιρίου της Χάνας.
Στενόμακρο, καμαροσκέπαστο κτίριο, που στη σημερινή του μορφή ανάγεται στα χρόνια λίγο πριν την άλωση, υπήρξε χάνι για τους ταξιδιώτες της τότε Εγνατίας Οδού αλλά και τόπος διαμονής των λουομένων. Δυστυχώς η εγκατάλειψη είναι πλήρης!!
Αφού έβγαλα τις φωτογραφίες μου, ξεκινήσαμε για την πόλη αυτή τη φορά.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Παρκάραμε και κάτσαμε για καφέ και ένα τοστ κάτω από τον φάρο, το σύμβολο της Αλεξανδρούπολης.
Δεδέ Αγάτς το είπανε τον μικρό ψαράδικο οικισμό που φτιάξανε στα μέσα του 19ου αι. ψαράδες από τα γύρω χωριά. Δεδέ Αγατς που σημαίνει «το δέντρο του καλόγερου», αναφερόμενοι, μάλλον, σε μια βελανιδιά στη σκιά της οποίας δίδασκε ένας δερβίσης. Στα 1871 φτάνει εκεί η σιδηροδρομική γραμμή και αρχίζει η «εκρηκτική» μετεξέλιξη. Σιδηροδρομικός σταθμός και λιμάνι, γίνεται πια το εμπορικό κέντρο όλης της Θράκης. Το 1878 φτάνουν οι Ρώσοι, νικητές στο Ρωσοτουρκικό πόλεμο και για δύο χρόνια σχεδιάζουν μια πόλη πρότυπο ρυμοτομίας. Δρόμοι παράλληλοι στην παραλία και κάθετοι σ’ αυτούς σχηματίζουν ένα πλέγμα, σα σκακιέρα.
Στο λιμάνι χτίζουν το 1880 τον Φάρο, το σύμβολο, από τότε, της πόλης. Το 1885 περνά στα χέρια των Βουλγάρων και τότε χτίζονται όμορφα νεοκλασικά κτίρια. Το 1897 περνά από εκεί το θρυλικό Όριαν Εξπρές. Έρχονται χρόνια δίσεκτα με πολέμους, καταστροφές, περιπέτειες και το 1920 η πόλη απελευθερώνεται από τον Ελληνικό στρατό και αλλάζει όνομα προς τιμή του τότε Βασιλιά των Ελλήνων, Αλέξανδρου. Αλεξανδρούπολη, λοιπόν, από τότε θα λέγεται η πολιτεία στην βορειοανατολική εσχατιά αυτού του πολύπαθου τόπου. Πόλη νοικοκυρεμένη, όπως είπε φίλος, ντόπιος σε συνάντησή μας, σε τραβά να τη γνωρίσεις και μαζί να γνωρίσεις και την υπόλοιπη περιοχή. Γι αυτό κι εμείς τη διαλέξαμε για ορμητήριό μας.
Με δροσερό αεράκι πέρασε το μεσημεριανό λιοπύρι, εκεί κάτω από τον φάρο. Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο μας να ξαπλώσουμε λίγο. Οι φίλοι μας γύρω στις 5 φύγανε για το Δέλτα και εμείς λίγο αργότερα πήραμε τα μαγιό και ξεκινήσαμε για την Αγία Παρασκευή στην περιοχή της Μάκρης, λίγο μετά από εκεί που μέναμε. Γενικά η περιοχή δεν έχει πολλές παραλίες ή δεν είναι εύκολα προσβάσιμες. Για την Αγία Παρασκευή είχα ακούσει πολλά καλά. Όταν φτάσαμε έπαθα μια ζημιά. Ο Κακός Χαμός!!! Τι Μύκονος μου λες! Ο ένας πάνω στον άλλο. Και ήταν 7 το απόγευμα. Όπου φύγει-φύγει. Δεν είναι για μας αυτά. Εμείς θέλουμε μια σχετική ηρεμία. Δεν βαριέσαι. Δεν μας λείπουν τα μπάνια. Σε λίγες μέρες θα ευχαριστιόμαστε το καθημερινό μας μπάνιο.
Γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και μιας και είχα «φτιαχτεί» για μπάνιο και η πισίνα εκείνη την περασμένη ώρα δεν είχε κόσμο, έριξα μια βουτιά. Γενικά δεν είμαι λάτρης της πισίνας. Θες το γλυκό νερό, θες το χλώριο, δεν την τιμώ. Αλλά εκείνο το απόγευμα δεν ήταν και τόσο άσχημα.
Το βράδυ όλοι μαζί κατεβήκαμε στην Μάκρη για ψαράκι. Κάτσαμε στην πλατεία σε πολύ ωραίο μαγαζί.
Οι ψητές κουτσομούρες ήταν λουκούμι. Αλλά και τα υπόλοιπα που ήρθαν στο τραπέζι μας δεν πήγαιναν πίσω, μηδέ εξαιρουμένου του οίνου.
Κάποια στιγμή έκανε την εμφάνιση της μια μπάντα. Ρομά από τη Βουλγαρία, όπως μας είπαν όταν τους ρωτήσαμε. Ο βιολιστής βιρτουόζος από τους λίγους! Το ίδιο και ο ένας από τους δύο ακορντεονίστες! Τα αυτιά μας χάρηκαν το ίδιο με τον ουρανίσκο μας. Υπέροχο τελείωμα της μέρας!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Από την Γκιουμουλτζίνα της τουρκοκρατίας στην Κομοτηνή του σήμερα!
(4 Αυγούστου 2012)
Σάββατο και στις πόλεις της Θράκης με το έντονο μουσουλμανικό στοιχείο, γίνεται η εβδομαδιαία «γιορτή», το ραντεβού της εβδομάδας. Το Παζάρι!! Μεγάλα, τα μεγαλύτερα της χώρας, παζάρια στην Ξάνθη πρώτα απ’ όλα και στην Κομοτηνή μετά. Εκείνη τη μέρα διαλέξαμε κι εμείς για να επισκεφτούμε την πρωτεύουσα του νομού της Ροδόπης. Όχι βέβαια για να ψωνίσουμε αλλά για να δούμε την ξεχωριστή αυτή πόλη.
Από τα χρόνια των Ρωμαίων υπήρχε εκεί ένας οικισμός, πάνω στην Εγνατία, που τον 4ο αι. περιτειχίστηκε. Στα χρόνια των Βυζαντινών τον είπαν Κουμουτζηνά και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας Γκιουμουλτζίνα. Και εδώ περιπέτειες. Και αλλαγή «αφεντάδων» μέχρι το 1919 που περνά οριστικά (στον Β΄Π.Π. ήταν υπό Βουλγαρική κατοχή μαζί με την υπόλοιπη Θράκη) στο Ελληνικό κράτος. Οι μουσουλμάνοι της περιοχής, όπως και της Ξάνθης, εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή και έτσι, αφενός οι δύο αυτοί νομοί έχουν μεγάλο αριθμό μουσουλμάνων κατοίκων και αφετέρου λίγους πρόσφυγες. Οι μιναρέδες κάνουν έντονη την παρουσία τους στον ορίζοντα της Κομοτηνής αλλά και των χωριών της Ροδόπης. Τους βλέπει κανείς και σε λίγα χωριά του Έβρου, αλλά εδώ είναι «ο χώρος» τους.
Μπήκαμε στην πόλη έχοντας ταξιδέψει στην Εγνατία γρήγορα-γρήγορα για περίπου 60χμ. από την Αλεξανδρούπολη. Κόσμος πολύς στην περιοχή γύρω από το παζάρι και μεγάλη κίνηση. Μπήκαμε κι εμείς στην κίνηση χαζεύοντας, όσο μπορούσαμε, τα τεκταινόμενα γύρω μας. Από την περιοχή του παζαριού φτάσαμε στον «Τουρκομαχαλά», την περιοχή που ζουν κυρίως μουσουλμάνοι.
Μικρά, -ή και μεγαλύτερα-γραφικά σπίτια, με ψηλούς μαντρότοιχους,
καθαρά, ασβεστωμένα, όπως και τα πεζοδρόμια με παγκάκια για τις απαραίτητες συναντήσεις. Μου άρεσε αυτή η γειτονιά. Έχει κάτι το αυθεντικό που δεν το βρίσκεις εύκολα στις μέρες μας.
Από εκεί βρεθήκαμε σε λίγο στο κέντρο. Κέντρο πόλης με όλα του τα χαρακτηριστικά.
Μια μεγάλη πλατεία, με πολύ πράσινο
και σιντριβάνι, και ένα γύρω η εμπορική δραστηριότητα. Σε πρώτο επίπεδο τα σύγχρονα μαγαζιά.
Γύρω από την πλατεία καφενέδες με χίλια δυο καλούδια
και υπέροχα νεοκλασικά κτίρια που στεγάζουν διάφορες υπηρεσίες.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Λίγο πιο πίσω όμως όλη η ομορφιά αυτής της πόλης!
Πεζόδρομοι, καλντερίμια με μικρά εργαστήρια-μαγαζιά.
Άλος φτιάχνει και πουλά κόσκινα,
άλλος φτυάρια και άλλα γεωργικά εργαλεία,
άλλος μαχαίρια,
άλλος μπακίρια, άλλος τσίγκινα, ντενεκεδένια σκεύη, άλλος σουτζούκ λουκούμ,
άλλος καβουρντίζει και κόβει καφέ, άλλος καβουρντίζει στραγάλια και άλλους ξηρούς καρπούς, να σου σπάει η μύτη.
Ένας μπαρμπέρης περιποιείται τον πελάτη του και δυο γείτονες έμποροι κάθονται και κουβεντιάζουν έξω από τα μαγαζιά τους ανακατεύοντας τούρκικα με ελληνικές λέξεις! Κι εδώ κι εκεί ένας καφενές, ένα μεζεδοπωλείο, ένα μαγέρικο! Τι μαγεία εικόνων, ήχων αρωμάτων! Τι ανακάτεμα πολιτισμών!
Και στη μικρή πλατεία ο πύργος του ρολογιού, σήμα της πόλης θάλεγε κανείς, και πιο κει το Γενί Τζαμί, το κυριότερο τέμενος της πόλης (κλειστό εκείνη την ώρα), και τα δύο κτίσματα του 1884.
Στο προαύλιο του τζαμιού υπάρχει παλιό μουσουλμανικό νεκροταφείο. Δεν μπορούσα να ξεκολλήσω από εκεί μέσα!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Γύρισα στον καφενέ «Ο Φίλαθλος» στην πλατεία. Εκεί η υπόλοιπη παρέα είχε «πλακωθεί» στα τσίπουρα και τους τσιπουρομεζέδες. Εγώ ήπια το καφεδάκι μου και στη συνέχεια σηκωθήκαμε να πάμε στο αρχαιολογικό μουσείο. Με τα πολλά βρήκαμε το μουσείο και η επίσκεψη εκεί μας αποζημίωσε. Έχει ευρήματα από όλη τη Θράκη.
Από τα εντυπωσιακότερα είναι η χρυσή προτομή του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (193-211 μ.Χ) από την Πλωτινόπολη (κοντά στο Διδυμότειχο).
Όμορφες οι μικρές πήλινες φιγούρες σε χορευτικές στάσεις,
το πήλινο προσωπείο
και ο τεράστιος φαλλός.
Από το μουσείο πήγαμε να δούμε τα υπολείμματα των τειχών και την λιτή αλλά εντυπωσιακή ξυλόστεγη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 1800 (κλειστή κι αυτή).
Στην πλατεία μπροστά από τα τείχη είναι το όμορφο νεοκλασικό κτίριο Νέστορος Τσανακλή.
Κάτσαμε σε ένα πεζόδρομο να φάμε ένα σάντουιτς και να πιούμε λίγο νερό, και μπήκαμε στο αυτοκίνητο για την επιστροφή.
Το βράδυ βγήκαμε στην Αλεξανδρούπολη. Ο παραλιακός είχε κλείσει για να χρησιμοποιηθεί μόνο από πεζούς και ο κόσμος ήταν πάρα πολύς. Στο νυφοπάζαρο κι εμείς να χαζέψουμε τον κόσμο και όλα όσα συνέβαιναν εκεί.
Δύο νεαρά παιδιά «έπαιζαν» με τη φωτιά κάνοντας «ζογκλεριλίκια». Ένα ζευγάρι που μόλις είχε παντρευτεί κυκλοφορούσε με το αυτοκίνητο και έβγαζε φωτογραφίες σε διάφορα σημεία. Κόσμος πολύς τους περιτριγύριζε και γινόταν μεγάλο «πανηγύρι»! Στο τέλος κάτσαμε για πιττόγυρα και μπυρίτσα. Έκανε όμως ζέστη πολύ και όταν αποφάγαμε, κατεβήκαμε στο λιμάνι και κάτσαμε σε ένα παγκάκι, απολαμβάνοντας ένα «θαυματουργό» αεράκι. Έτσι δροσερά τελείωσε η μέρα μας.
Η Κομοτηνή μου άρεσε γιατί, ενώ δεν έχει τη συντηρημένη ομορφιά της παλιάς πόλης της Ξάνθης (πόλη που επίσης μου αρέσει πολύ), έχει μια αυθεντικότητα που λίγες φορές βρίσκεις πια. Είναι πιο αληθινή. Και αυτό ήταν που μου άρεσε. Θα ήθελα να ξαναπάω κάποτε με καλύτερες συνθήκες, για μια ακόμα προσέγγιση. Ελπίζω μια μέρα να την πραγματοποιήσω!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Απολιθώματα, βραχογραφίες τεκκέδες και μετάξι!
(5 Αυγούστου 2012)
Η μέρα αυτή αφορούσε τον Έβρο. Ο νομός αυτός αν και δεν έχει τα σπουδαία και προφανή αξιοθέατα που έχουν άλλες περιοχές του τόπου μας, έχει κάποια αξιοθέατα μοναδικά, αλλά για «ψαγμένους» ταξιδευτές. Δυστυχώς, όπως και αλλού, πολλά δεν έχουν αναδειχτεί, στερώντας τον τόπο από μια, καλώς εννοούμενη ανάπτυξη, με ότι αυτό συνεπάγεται, και τους επισκέπτες από όμορφες εικόνες.
Ξεκινήσαμε λοιπόν με την Εγνατία. Περίπου 35χμ προς την Τουρκία και βγαίνουμε στον δρόμο για Σουφλί-Ορεστιάδα. Μετά από 9χμ φτάνουμε στο χωριό Προβατώνας. Δεξιά πάει για Τυχερό και Φυλακτό. Εμείς όμως στρίβουμε αριστερά για τη Λευκίμη. Σκοπός μας να δούμε το Απολιθωμένο δάσος της περιοχής.
Η απολίθωση είναι μια σπουδαία φυσική διαδικασία με την οποία τα υπολείμματα των νεκρών οργανισμών διατηρούν τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ειδικούς να «διαβάσουν» πολλές πληροφορίες για το πολύ απώτερο παρελθόν, μετρούμενο πολλές φορές σε εκατομμύρια χρόνια πριν από τις μέρες μας. Γι αυτό και τα απολιθώματα έχουν ονομαστεί «το βιβλίο της γεωλογικής και παλαιοντολογικής προϊστορίας».
Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα μερικές περιοχές με απολιθώματα δέντρων, τα λεγόμενα Απολιθωμένα δάση. Το πιο γνωστό, και αξιοποιημένο είναι βέβαια αυτό της Λέσβου. Ξέρουμε όμως σήμερα γι αυτό της Λευκίμης του Έβρου, του Νόστιμου Καστοριάς, της Κύμης της Εύβοιας και ίσως και κάποια άλλα που μου διαφεύγουν.
Λίγο πριν μπούμε στο χωριό είδαμε στα δεξιά μας τον ξενώνα «Απολιθωμένο Δάσος», τον προσπεράσαμε και φτάσαμε στο χωριό. Όμορφο χωριό μέσα στο πράσινο, με πλακόστρωτα, καθαρά δρομάκια και γραφικά σπίτια. Ρωτήσαμε για το δάσος και μας έστειλαν πίσω στον ομώνυμο ξενώνα.
Ο ιδιοκτήτης του ξενώνα εκτελεί και χρέη ξεναγού στο απολιθωμένο δάσος. Όπως μας εξήγησε αυτό εκτείνεται σε τεράστια έκταση, μέσα στο δάσος του μαυρόπευκου της περιοχής. Αποτελείται από απολιθωμένους κορμούς δρυός, ηλικίας 25-35 εκατομμυρίων χρόνων, μοναδικούς στην Ευρώπη!! Ένα περπάτημα περίπου 1-1,5 ώρας θα μας έφερνε σε επαφή με κάποιους από αυτούς. Δυστυχώς κάτι τέτοιο ήταν ανέφικτο για μας κι έτσι περιοριστήκαμε να κάτσουμε μαζί του για λίγο και να μας εξηγήσει ορισμένα πράγματα για τα απολιθώματα και τη γύρω περιοχή. Μας έδωσε και κάποια έντυπα και αφού τον ευχαριστήσαμε, τον χαιρετίσαμε και φύγαμε με προορισμό το Τυχερό, αυτή τη φορά.
Στον Προβατώνα περάσαμε κάθετα τον κεντρικό δρόμο και σε λίγο μπαίναμε στο Τυχερό. Μια μικρή τεχνητή λίμνη και γύρω της γήπεδα, πισίνα, θεατράκι και ένας ξενώνας κάνουν αυτό το χωριό να ξεχωρίζει.
Στον ξενώνα «Θράσσα» (που κάναμε κάμποσο μέχρι να τον βρούμε) κάτσαμε για καφέ και κάτι να τσιμπήσουμε, στον υπέροχο κήπο του, δίπλα στο νερό. Η ζέστη, που συνέχιζε να μας ταλαιπωρεί, έδινε εκεί τη θέση της στην ποθητή δροσιά.
Δεν μας έκανε καρδιά να φύγουμε.
Περάσαμε μέσα από το Τυχερό, που δεν έχει κάτι άλλο να σε τραβήξει και συνεχίσαμε παράλληλα με τον κεντρικό δρόμο, μέχρι το επόμενο χωριό, το Φυλακτό. Εκεί έχει βρεθεί η –σύμφωνα με τον καθηγητή Ευ. Βελιτζέλο- αρχαιότερη (προγονική) μορφή δρυός στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Ένας κορμός, ηλικίας περίπου 25 εκατομμυρίων χρόνων, που είχε μήκος 25 μέτρα και διάμετρο περίπου 3 μέτρα (!!!!!). Ένας πραγματικός γίγαντας δηλαδή. Ο απολιθωμένος αυτός κορμός κείται σήμερα στην άκρη του χωριού, σκεπασμένος με ένα στέγαστρο και χωρίς πινακίδες που θα σε οδηγήσουν εκεί. Εμείς είχαμε διαβάσει στον οδηγό σχετικά, μας είπε και ο ιδιοκτήτης του ξενώνα στη Λευκίμη, ρωτήσαμε και μέσα το χωριό και μπορέσαμε να τον βρούμε. Πραγματικό μνημείο της φύσης και σαν τέτοιο πρέπει κάποια στιγμή να χαρακτηριστεί!! Έχοντας δει αυτόν το γίγαντα, δεν ψάξαμε για το σχολείο, όπου ξέραμε πως υπάρχει μια έκθεση με απολιθώματα της περιοχής. Άλλωστε ήταν προχωρημένο μεσημέρι και μάλλον θα ήταν δύσκολο να βρεις κάποιον να σου ανοίξει. Η περιοχή είχε κι άλλα πράγματα που μας περιμένανε.
Ξανά στον κεντρικό και σε κάτι παραπάνω από 20χμ φτάσαμε στο Σουφλί, που όμως το προσπεράσαμε για να πάμε λίγο πιο πάνω που είναι ένα σημείο που ο δρόμος «εφάπτεται» σχεδόν του Έβρου. Και αυτό μας το είχε υποδείξει ο άνθρωπος στη Λευκίμη.
Το ποτάμι εκεί κάνει μια καμπή κυλώντας ήρεμε προς το Αιγαίο. Βγάλαμε μερικές φωτογραφίες και γυρίσαμε προς τα πίσω. Είχε έρθει η ώρα για το μετάξι.
Το Σουφλί είναι η πόλη που συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με το μετάξι. Αν και σήμερα η παραγωγή του έχει περιοριστεί δραματικά, η πόλη έχει μια τεράστια και μακρόχρονη παράδοση με την μεταξοκαλλιέργεια και την εμπορία μεταξωτών υφασμάτων. Αποτέλεσμα αυτής της παράδοσης είναι η λέξη «μετάξι» να ταυτίζεται με το Σουφλί. Παντού μέσα στην πόλη υπάρχουν καταστήματα με μεταξωτά και υπάρχουν και 4-5 μουσεία μεταξιού. Το πρώτο μουσείο, που λειτούργησε από τη δεκαετία του 1990, από την τότε ΕΤΒΑ (αργότερα και μέχρι σήμερα Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Πειραιώς),
στεγάστηκε στο εντυπωσιακό αρχοντικό του πολιτικού και γιατρού Κων/νου Κουρτίδη, κτίσμα του 1883. Αυτό το μουσείο ήταν και ο προορισμός μας. Οι φίλοι μας το είχαν επισκεφτεί σε παλιότερη επίσκεψή τους στο Σουφλί και έτσι αποφάσισαν να πάνε να δούνε κάποιο από τα άλλα της πόλης.
Κατατοπιστικότατα βίντεο, πίνακες με φωτογραφίες και κείμενα
και αναπαραστάσεις των χώρων και των σταδίων επεξεργασίας του μεταξιού, κάνουν απόλυτα κατανοητή τη διαδικασία, η οποία πλέον, με την εφεύρεση του τεχνητού μεταξιού, μπήκε σε δεύτερη μοίρα και έτσι ένα παραδοσιακό –και πολύτιμο- προϊόν έγινε πλέον ασύμφορο για τους παραγωγούς του, μιας και έχασε την εμπορική αξία που είχε κάποτε.
Όταν τελειώναμε την επίσκεψή μας έφτασαν και οι φίλοι μας, ευχαριστημένοι κι αυτοί από τη δική τους επίσκεψη.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Ξανά στον κεντρικό «ανηφορίζουμε» για άλλα 6χμ και στρίβουμε αριστερά για Μάντρα, Πρωτοκκλήσι, Μικρό Δέρειο, περίπου 20-22χμ από τον κεντρικό. Το τοπίο αρχίζει και γίνεται λοφώδες και άρα πιο ενδιαφέρον. Μου έκανε εντύπωση που έβλεπα όλο και πιο πολλά αμπέλια. Και δεν μιλάμε για αμπελάκια, αλλά για μεγάλους αμπελώνες. Τα χωριά σ’ αυτή την περιοχή, στα δυτικά του νομού, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, είναι μουσουλμανικά. Οι κάτοικοι είναι κυρίως Πομάκοι Κιζιλμπάσηδες (Ερυθροκέφαλοι) που ανήκουν στην αίρεση των Αλεβητών – Μπεκτατζήδων. Έχουν ιδιαίτερα ήθη και έθιμα και μάλλον δεν πρέπει να είναι και πολύ αρεστοί στις επίσημες μουσουλμανικές αρχές. Και μόνο η επαφή με αυτούς τους ανθρώπους είναι ένα «αξιοθέατο». Εμείς, όμως, είχαμε έρθει για δύο άλλα αξιοθέατα.
Μετά το Μικρό Δέρειο, οδηγήσαμε για 10χμ και φτάσαμε στο χωριό Ρούσσα. Αν και τα χωριά αυτά είναι καθαρά και περιποιημένα, η φτώχια και η διάκριση φωνάζει. Χαμηλά σπίτια, πολλά χωρίς σοβά, και ένας δυο καφενέδες σε ένα άνοιγμα σα πλατεία. Περάσαμε και αυτό το χωριό για το επόμενο που είναι το Γονικό και απέχει 6χμ. Ξέραμε πως και τα δύο αξιοθέατα είναι ανάμεσα στα δύο χωριά. Εκεί που πηγαίναμε λοιπόν βλέπουμε μια διασταύρωση λοξά δεξιά και μια καφέ πινακίδα που έγραφε: «Βραχογραφία 1100-900 π.Χ.» Νάτο λοιπόν το πρώτο. Δρόμο παίρνουμε, δρόμο αφήνουμε αλλά δεν βλέπουμε άλλη πινακίδα. Σίγουρα το προσπεράσαμε. Εκεί που λέμε να πάμε κάνα χιλιόμετρο ακόμα και να γυρίσουμε
νάτη η πινακίδα που έδειχνε δεξιά στην ανηφόρα μέσα στο δάσος. Παίρνουμε το μονοπάτι και λίγες δεκάδες μέτρα πιο πάνω νάτη.
Μια συστάδα βράχων και πάνω τους σκαλισμένα διάφορα δυσδιάκριτα σημάδια.
Λες νάναι άνθρωποι; Αστέρια; Ήλιοι; Μόνο οι ειδικοί φαντάζομαι πως είναι σε θέση να δουν και ίσως να ερμηνεύσουν. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην Κομοτηνή είχε ένα εκμαγείο και τα σημάδια που είδα ήταν ανθρώπινες φιγούρες, κάτι που στο βράχο απάνω ήταν εξαιρετικά δύσκολο να φανεί, με μια εξαίρεση. Δεν έχει σημασία όμως. Μπροστά στα μάτια μας είχαμε μια καλλιτεχνική έκφραση των ανθρώπων της περιοχής εκείνης 3000 χρόνια πριν!! Και αυτό ήταν που είχε σημασία.
Γυρίσαμε στη διασταύρωση και πήραμε ξανά το δρόμο δεξιά για το Γονικό. Φτάσαμε στο χωριό και στη μικρή πλατεία σταμάτησα να ρωτήσω. Σε ένα καφενέ ένα ζευγάρι, σχετικά νέοι, καθόταν και έπινε την μπύρα του (!!) Ναι, οι Κιζιλμπάηδες, σύμφωνα με τον οδηγό μου, πίνουν αλκοόλ και τρώνε χοιρινό!! Η κυρία βέβαια φορούσε μαντήλα. Ρώτησα λοιπόν:
- Ψάχνουμε για τον Τεκέ της Ρούσσας.
- Τον έχετε περάσει
- Που βρίσκεται;
- Θα γυρίσετε προς τη Ρούσσα και μόλις περάσετε εκείνο το ύψωμα (και μου έδειξε μπροστά), θα στρίψετε δεξιά στον άσφαλτο που θα βρείτε. Λίγα μέτρα παρακάτω είναι ο Τεκές.
- Ευχαριστώ πολύ!
- Νάστε καλά! Από πού μας έρχεστε;
- Από την Αθήνα.
- Ου! Μακριά! Καλό δρόμο νάχετε!
- Και πάλι ευχαριστώ!
Τι ευγενικοί και γλυκομίλητοι άνθρωποι! Και να σκεφτεί κανείς πως μέχρι πριν μερικά χρόνια τα χωριά τους χωρίζονταν με μπάρα και χρειαζόσουν άδεια για να τα επισκεφτείς. Αν πω πως είναι κάτι για το οποίο ντρέπομαι νομίζω πως πολλοί θα με καταλάβουν.
Ο οδηγός μου λέει πως θα βρούμε πινακίδες, αλλά εμείς δεν βρήκαμε ούτε μια. Τέλος πάντων. Αφού μάθαμε που είναι πάμε! Ξανά στο αυτοκίνητο και λίγα λεπτά μετά σταματάμε έξω από την είσοδο του Τεκέ.
Στον τόπο μας όταν λέμε τεκές, εννοούμε το χασισοποτείο. Στην πραγματικότητα όμως Τεκές είναι είδος Μουσουλμανικού Μοναστηριού!
Ένα τέτοιο μοναστήρι είναι και αυτό που ήρθαμε να δούμε. Ανήκει στην αίρεση των Μπεκτατζήδων και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο και σπουδαιότερο προσκύνημα των Μπεκτατζήδων παγκοσμίως (!!!!!!) Αυτό σημαίνει ότι τακτικά μαζεύονται εκεί Αλεβήτες από όλο τον κόσμο.
Το μοναστήρι φέρεται να ιδρύθηκε λίγο πριν το 1400 και κτήτοράς του ο Δερβίσης Σεγγήτ Αλή Σουλτάν (Κιζίλ-Ντελή), ο οποίος μετά το θάνατο του τάφηκε σε ένα από τα κτίρια του. Η σαρκοφάγος του σκεπασμένη με το πράσινο ύφασμα με τα αποσπάσματα από το κοράνι και ένα γύρω μια ντουζίνα μπρούτζινα κηροπήγια (!!!!) Ναι, οι Μπεκτατζήδες ανάβουν κεριά!! Ρε τι μαθαίνει κανείς όσο ταξιδεύει! Αν και έχω επισκεφτεί το τέμενος του Χατζημεκτάς, του ιδρυτή του τάγματος, στην ομώνυμη πόλη της Καππαδοκίας, δεν είχα προσέξει κάτι τέτοιο!
Μόλις περάσαμε την πόρτα, βρεθήκαμε σε μια μεγάλη, επικλινή αυλή με μια τεράστια μουριά στη μέση, αρκετά δέντρα διάσπαρτα στο χώρο της και κάμποσα κτίρια ένα γύρω. Τα περισσότερα μοιάζουν με απλά χωριατόσπιτα. Το πιο καινούριο ήταν, μπαίνοντας αριστερά, μια μεγάλη αίθουσα με τραπέζια και καρέκλες, προφανώς χώρος εστίασης στις μεγάλες συνάξεις των πιστών. Τίποτα δεν δείχνει πως πρόκειται για ένα ιερό χώρο. Ούτε καν μιναρές, αν και μιναρέδες δεν είδαμε γενικά σε εκείνα τα χωριά. Ίσως οι Αλεβήτες δεν χτίζουν μιναρέδες. Ένας νεαρός άντρας φάνηκε στο βάθος. Μαζί του δύο μικρά κοριτσάκια. Είναι ο φύλακας του τεκέ, ζει εκεί και τα κοριτσάκια ήταν τα δύο από τα τρία παιδιά του. Ευγενέστατος και γλυκομίλητος, μας χαιρέτησε σφίγγοντάς μας εγκάρδια το χέρι. Μας έδωσε από ένα τρίγλωσσο (Ελληνικά, Τουρκικά, Αγγλικά) φυλλάδιο για τον τεκέ. Μας μίλησε για το τάγμα τους, για τα πιστεύω τους, για το γεγονός ότι δέχονται όποιον έρθει, ανεξάρτητα την πίστη του, μιας και όλοι είναι πλάσματα του ίδιου Θεού, ανεξάρτητα πως τον ονοματίζει ο καθένας και γι αυτό κάθε επισκέπτη τον χαιρετά με χειραψία γιατί είναι σα να σφίγγει το χέρι του ίδιου του Θεού!!! Μας είπε ακόμα ότι ανάβουν κι αυτοί κεριά σαν τους Χριστιανούς, και ότι στις τελετουργίες τους έχουν πολλά που θυμίζουν Χριστιανούς, μας είπε, και τι δε μας είπε!
Βγάλαμε τα παπούτσια μας και μπήκαμε στο πρώτο δωμάτιο, που είναι χώρος συγκέντρωσης των πιστών. Στη συνέχεια πήγαμε στο διπλανό δωμάτιο, τον χώρο της προσευχής. Στο πάτωμα έχουν μια πέτρα, κομμάτι, υποτίθεται, από τον βράχο της Μέκκας,
και πιο κει μια ξύλινη ραφιέρα με μπρούτζινα κηροπήγια. Στους τοίχους υπάρχουν αποσπάσματα από το Κοράνι. Στο δωμάτιο υπάρχει ένα μεγάλο τζάκι και φυσικά παντού χαλιά. Συνεχίσαμε σε ένα τρίτο, ξεχωριστό αυτό σπιτάκι.
Ο Τάφος του Δερβίση. Με το πράσινο κάλυμμα, τα κηροπήγια, αποσπάσματα από το Κοράνι και μια διακοσμητική τρέσα στους τοίχους και χαλιά. Βγήκαμε και πάλι στην αυλή. Τον ρώτησα γιατί δεν υπάρχουν πινακίδες; Μου είπε πως εδώ και πάρα πολύ καιρό ζητά από τη Νομαρχεία αλλά αυτοί τίποτα. Αγαπητοί κύριοι τοπικοί «άρχοντες», μπορεί να μην θέλετε ένα τέτοιο μνημείο στην περιοχή σας, μπορεί ίσως να ντρέπεστε γι αυτό, αλλά με το να μην βάζετε δυο ταμπέλες δεν το εξαφανίζετε. Νομίζω στρουθοκαμηλισμό το λένε αυτό. Άσε που ένα τέτοιας εμβέλειας μνημείο θα μπορούσε να είναι κεφάλαιο για το νομό σας. Για σκεφτείτε το ξανά.
Συνεχίσαμε την κουβέντα μας χαλαρά και αυτή πήρε άλλους δρόμους. Τον ρωτήσαμε πιο προσωπικά πράγματα, για την οικογένειά του, για τη διαμονή του εκεί και άλλα πολλά. Τι γλυκός άνθρωπος!! Νάναι πάντα καλά κι αυτός και η όμορφη οικογένειά του!! Μας αποχαιρέτισε και πάλι με θερμή χειραψία και ξεκινήσαμε για την επιστροφή.
Από εσωτερικούς δρόμους, μέσα από αμπελώνες, φτάσαμε στη Δαδιά.
Ο ήλιος ετοιμαζότανε να βουτήξει πίσω από τα βουνά και θέλαμε να κάτσουμε κάπου για φαΐ. Αμ, δε! Τα πάντα κλειστά. Αύγουστος μήνας και όλα κλειστά. Φαντάσου τι θα γίνεται το χειμώνα. Ήταν πια βράδυ σα φτάσαμε σε μια ταβέρνα κοντά στο ξενοδοχείο μας. Φαγητό αδιάφορο αλλά η κούραση ήταν τέτοια που δεν είχαμε καν τη διάθεση να απολαύσουμε ένα φαγητό. Απλά να φάμε και να πάμε για ύπνο. Είχαμε ξεπεράσει αρκετά τα 300χμ εκείνη τη μέρα. Εκτός όμως από την απόσταση, είχαμε πάρει υπερβολική δόση εντυπώσεων και εικόνων. Επειγόντως στο κρεβάτι μπας και τακτοποιηθούν στο νου όλα αυτά. Καλή ξεκούραση και πάντα τέτοια!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Οι Άγιοι της σπηλιάς!
(6 Αυγούστου 2012)
Έχοντας κουραστεί πολύ την προηγούμενη, η μέρα αυτή ήταν της απόλυτης χαλάρωσης (ή σχεδόν, μιας και δεν είναι του χαρακτήρα μας να καθόμαστε και να χαλαρώνουμε).
Νωρίς το πρωί πήγαμε για μπάνιο στην Αγία Παρασκευή. Δεν είχε πλακώσει ακόμα το λεφούσι και έτσι ευχαριστηθήκαμε μπάνιο. Το μεσημέρι παραγγείλαμε από εστιατόριο της πόλης και μας έφερε φαΐ στο ξενοδοχείο. Είχε προχωρήσει το απόγευμα για τα καλά όταν αποφασίσαμε να πάμε μια βόλτα εκεί κοντά.
Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου μου είχε μιλήσει γι αυτή τη βόλτα. Έλεγε και κάποιες πληροφορίες ο οδηγός μου και είπαμε να πάμε.
Μέσα από την πόλη στρίψαμε για Άβαντα. Ο δρόμος περνά μέσα από μια ιδιαίτερη γειτονιά της πόλης. Τον Μαχαλά. Τη γειτονιά των Τσιγγάνων δηλαδή. Χαμηλά, φτωχικά σπιτάκια (πολλά από αυτά παράγκες φτιαγμένες από κάθε λογής υλικά) δεξιά και αριστερά του δρόμου δίνουν μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτή της υπόλοιπης πόλης και ίσως μια εικόνα που η πόλη δεν θα ήθελε να έχει. Λίγο μετά στα αριστερά μας ένα σπίτι είχε ανάψει την φωτεινή του επιγραφή. «Villa d’ amore»!! Για την αναπτέρωση του ηθικού των φαντάρων μας και όχι μόνο!!!
Γύρω στα 7χμ από την πόλη και αφού έχουμε αφήσει στα αριστερά μας τους δύο εντυπωσιακούς, μεσαιωνικούς πύργους Ποταμού-Άβαντα, μια μικρή ταμπέλα στα δεξιά του δρόμου έδειχνε προς τα αριστερά: «Άγιοι Θεόδωροι» Μπαίνουμε στο βατό χωματόδρομο και αρχίζουμε να πηγαίνουμε παράλληλα με τις γραμμές του τρένου Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη. Από την άλλη μεριά το τελείως ξερό εκείνη την εποχή ποταμάκι με τα πυκνά πλατάνια. Ο δρόμος χώνεται μέσα στο πυκνό πράσινο. Περνάμε δίπλα στον εγκαταλελειμμένο σιδηροδρομικό σταθμό και συνεχίζουμε. Περνάμε κάμποσες φορές κάθετα μέσα από την ξερή κοίτη του ποταμού και πάμε πάντα δίπλα στις γραμμές. Ο δρόμος είναι πολύ βατός και έτσι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. Σε κάποια σημεία το ποτάμι κρατά λίγα στάσιμα νερά και σε ένα δυο σημεία υπάρχει και μια ροή. Μια φορά μάλιστα περνάμε μέσα από το νερό.
Σε λίγο φτάνουμε σε ένα άνοιγμα, ένα μικρό λιβάδι στο οποίο βόσκουν 5-6 άλογα.
Από την άλλη μεριά των γραμμών υπάρχει ένα εικονοστάσι που γράφει: ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ. Εδώ είμαστε. Φτάσαμε. Στη μέση του πουθενά! Αφήνουμε το αυτοκίνητο και περνάμε τις γραμμές.
Πίσω από το εικονοστάσι αρχίζει το μονοπάτι που οδηγεί στη μικρή ρεματιά που φράζεται απέναντι μας από απότομα βράχια.
Σε λίγο το μονοπάτι γίνεται σκαλιά με σωλήνες του νερού για κουπαστή, από τη μια και την άλλη,
και λίγο ακόμα παρακάτω γίνεται πια κανονική σκάλα με περίπου 50 ψηλά και απότομα σκαλιά. Με προσοχή ανεβαίνουμε και φτάνουμε σε μια σπηλιά
που φράζεται με καγκελόπορτα, ανοικτή όμως. Είμαστε πια στο παρεκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων. Η ώρα έχει προχωρήσει και δεν βλέπουμε πια τίποτα. Όχι ότι αν ερχόμασταν νωρίτερα θα βλέπαμε πολύ περισσότερα. Η σπηλιά είναι έτσι κι αλλιώς σκοτεινή.
Όταν τα μάτια αρχίζουν να συνηθίζουν αρχίζουμε να διακρίνουμε τα αριστουργήματα που είναι ζωγραφισμένα στα τοιχώματα της σπηλιάς αλλά και στο χτιστό τέμπλο. Τοιχογραφίες που ανάγονται στο 11ο κάποιες και τέλη 12ου- αρχές 13ου αι. κάποιες άλλες. Και παρά την υγρασία του σπηλαίου και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες της περιοχής διατηρούνται τόσο καλά σχεδόν μια χιλιετία!! Βρήκαμε ένα μισοκαμένο κεράκι και το ανάψαμε.
Οι τοιχογραφίες φάνηκαν καλύτερα. Φωτισμένες όμως από το φλας της μηχανής φάνηκαν πολύ καλά στις φωτογραφίες. Εξαιρετικές!!
Η κατάβαση στην απότομη σκάλα θέλει ακόμα μεγαλύτερη προσοχή.
Όταν φτάσαμε στο αυτοκίνητο είχε σχεδόν νυχτώσει. Η διαδρομή μέσα στο σκοτεινιασμένο πλατανόδασος στο ποτάμι θύμιζε λιγάκι ταινίες γκραν γκινιόλ.
Όταν βγήκαμε στο δρόμο στρίψαμε αριστερά και μετά από 3χμ φτάσαμε στον Άβαντα, ελπίζοντας να βρούμε κάπου να κάτσουμε για φαΐ, κάτι που αποδείχτηκε φρούδα ελπίδα. Έτσι φύγαμε για την Αλεξανδρούπολη.
Στην πόλη κάτσαμε να τσιμπήσουμε κάτι και γυρίσαμε στο ξενοδοχείο για ύπνο. Μικρή η βόλτα μας εκείνη τη μέρα αλλά πλούσια σε εντυπώσεις. Την άλλη μέρα πάμε για περισσότερα!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Μιναρέδες, μιναρέδες και πάλι μιναρέδες!
(7 Αυγούστου 2012)
Τη μέρα εκείνη είχαμε προγραμματίσει μια μεγάλη βόλτα στα Μουσουλμανικά χωριά και τα Πομακοχώρια, βόρεια της Κομοτηνής, μέχρι τα σύνορα με τη Βουλγαρία. Ανατολική Ροδόπη δηλαδή.
Δυτική η κατεύθυνση στο ξεκίνημα της βόλτας μας. Μπήκαμε στην Εγνατία για περίπου 16χμ και βγήκαμε με κατεύθυνση τις Σάπες, Ο δεύτερος σε πληθυσμό οικισμός της Ροδόπης, είναι εμπορικό κέντρο της γύρω αγροτικής περιοχής με πληθυσμό και των δύο θρησκευμάτων. Έτσι θα δεις και εκκλησίες και τζαμιά. Τις τελευταίες δεκαετίες εγκαταστάθηκαν εκεί και Πόντιοι από την πρώην Σοβιετική ένωση. Έτσι το «μίγμα» αποκτά ιδιαίτερη «γεύση» αλλά από ότι φαίνεται μάλλον δεν «βρωμάει» και η συμβίωση «καλά κρατεί». Βέβαια το μέλλον θα δείξει αν όντως στηρίζεται σε καλή και γερή συνταγή.
Εμείς δεν σταματήσαμε στις Σάπες, απλά κάναμε μια βόλτα με το αυτοκίνητο και συνεχίσαμε προς τα βορειοδυτικά. Προορισμός μας το χωριό Γρατινή. Τα χωριά στο διάβα μας έχουν έντονο το Μουσουλμανικό στοιχείο, πράγμα που υποδηλώνεται από τους τόσους μιναρέδες που σπαθίζουν τον ουρανό παντού ένα γύρω.
Στη Γρατινή κάτσαμε στην όμορφη, μικρή πλατεία για ένα καφέ. Αν και ήταν σχετικά νωρίς το πρωί, η ζέστη ήταν πολύ έντονη. Λίγο έξω από το χωριό είναι το φράγμα που φτιάχτηκε τα τελευταία χρόνια για τις ανάγκες της περιοχής και την πρωτεύουσας του νομού.
Πήγαμε μέχρι την άκρη του, βγάλαμε φωτογραφίες, γυρίσαμε στο χωριό και ακολουθήσαμε τη διαδρομή για το πιο κοντινό στη Βουλγαρία χωριό της Ροδόπης, την Κύμη.
Ο δρόμος αρχίζει σιγά να ανεβαίνει και το πράσινο να φουντώνει! Πράσινο βουνίσιο! Αν και η Ανατολική Ροδόπη δεν έχει τόσο ψηλά βουνά και εμείς ανεβαίναμε σε λόφους. Ένα γύρω, όπου καλλιέργειες, καπνά και ηλιοτρόπια. Και πάλι όπου οικισμός και μιναρές. Κοντά στο χωριό Κάτω Δροσινή τράβηξε την προσοχή μου μια ασυνήθιστη εικόνα.
Μέσα στο δάσος και κυριολεκτικά στο πουθενά (μιας και το χωριό δεν φαινόταν ένα γύρω) ένα μουσουλμανικό νεκροταφείο. Και όχι να πεις παλιό και εγκαταλελειμμένο, αλλά τωρινό. Μάλιστα στις πλάκες που βάζουν οι μουσουλμάνοι κάθετα, όπως οι χριστιανοί το σταυρό, η διακόσμηση ήταν με έντονο πράσινο χρώμα.
Αφήσαμε δεξιά τη διασταύρωση για Οργάνη και αφού περάσαμε τη ράχη, πιάσαμε την κατηφόρα. Τότε φάνηκε στο βάθος μπροστά μας ένα χωριό. Το τζαμί με το μιναρέ του ήταν αυτό που ξεχώριζε από μακριά.
Μπήκαμε στο χωριό Κάτω Κάρδαμος, αφήνοντας δεξιά τη διασταύρωση για Κύμη. Κι αυτό ένα από τα Πομακοχώρια της περιοχής. Άφησα το αυτοκίνητο έξω από το τζαμί και μπήκα μέσα να πάρω πληροφορίες από τους μαστόρους που δούλευαν εκεί, όπως φάνηκε από το φορτηγάκι τους που ήταν απ’ έξω. Δύο εργάτες δούλευαν στον προθάλαμο του τζαμιού. Ευγενέστατοι μου έδωσαν τις πληροφορίες που ήθελα, με ρώτησαν από πού έρχομαι και αφού τους ευχαρίστησα, τους χαιρέτησα και βγήκα. Εν τω μεταξύ ο Δημήτρης είχε «ανακαλύψει» την εικόνα της μέρας και με φώναξε. Απέναντι από το τζαμί η ανοικτή πόρτα ενός δωματίου, που έμοιαζε με αποθήκη, μας «καλούσε»!
Μέσα ένα σχετικά ηλικιωμένο ζευγάρι κάθονταν σταυροπόδι και βελόνιαζαν καπνά. Μας ρώτησαν από πού ερχόμασταν και ο κύριος μας είπε πως το πιο μακριά που είχε πάει ήταν τα Γιάννενα σα φαντάρος!! Η γυναίκα, που φορούσε τη μαντίλα της μας είπε πως δεν είχε φύγει ποτέ από τα μέρη της. Τους έβγαλα μερικές φωτογραφίες, τους χαιρετήσαμε και φύγαμε.
Πομάκοι. Ένας λαός μοιρασμένος σε τρεις, κυρίως, χώρες, με δική του γλώσσα, που μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν γράφονταν και μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα. Βούλγαροι, Τούρκοι και Έλληνες ερίζουν για την καταγωγή αλλά και την ονομασία των Πομάκων, και οι μελετητές της κάθε χώρας, πιστεύουν ο καθένας στη θεωρία που «χαρίζει» τους Πομάκους στη δική του ο καθένας, χώρα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις, για πολλές δεκαετίες, στηριζόμενες στο θρήσκευμα και μόνο, με την πολιτική της απομόνωσης, «χάρισαν» ουσιαστικά τους Πομάκους στην Τουρκία, ταυτίζοντάς τους με τους υπόλοιπους μουσουλμάνους της Θράκης, από τους οποίους έχουν πολλές διαφορές, και εθνολογικές και θρησκευτικές. Πρόκειται για ένα αίνιγμα των Βαλκανίων και ίσως, το τονίζω ίσως, να πρόκειται για τους απογόνους, τα τελευταία κατάλοιπα, των Αρχαίων Θρακών, που λόγω της γεωγραφικής αλλά και «πολιτικής» απομόνωσης, διατήρησαν τα χαρακτηριστικά εκείνα που τους ξεχωρίζουν. Η νέα γενιά βέβαια έχει μπει κι αυτή στο «μίξερ της πολιτιστικής παγκοσμιοποίησης» και αρχίζει να χάνει αυτή την ιδιαιτερότητα των χαρακτηριστικών της. Δεν ξέρω αν το κεφάλαιο ΠΟΜΑΚΟΙ είναι χαμένη υπόθεση πια για τον τόπο μας και κερδισμένη από τους Τούρκους. Ελπίζω κάποια ανοικτά μυαλά, κυρίως από τους ίδιους του Πομάκους να δράσουν με τέτοιο τρόπο για να διατηρήσουν την ταυτότητά τους, συμβάλλοντας έτσι στην πολιτιστική και εθνολογική πολυμορφία του τόπου που ζουν. Λίγη ώρα αργότερα η ελπίδα που εξέφρασα παραπάνω θα μου φαινόταν άπιαστο όνειρο!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Παίρνοντας το δρόμο προς τα πίσω, αμέσως σχεδόν μετά την έξοδο του χωριού πήραμε αριστερά το χωματόδρομο. Βατός και χωρίς πολλές διασταυρώσεις (μόνο μία βασικά χωρίς πινακίδα που δοκιμάσαμε και τους δύο δρόμους)
περνά από καλλιεργημένα μικρά χωράφια, κυρίως με καπνά.
Αλλού τα νέα φυτά είχαν αρχίσει να φυτρώνουν,
αλλού φύλλα καπνού ξεραίνονταν αρμαθιασμένα, κάτω από νάϊλον. Σε πολλά σημεία είχε θημωνιές για τα ζώα. Θημωνιές που δεν είχα ξαναδεί στα ταξίδια μου στην Ελλάδα. Στη Ρουμανία τις είχα δει για πρώτη φορά και στα βουνά της Βουλγάρικης Ροδόπης λίγες μέρες πριν.
Ένα μεγάλο, όρθιο κοντάρι, μπηγμένο στη γη και γύρω του «χτισμένη» η θημωνιά!
Γύρω στα 7 χιλιόμετρα από τη διασταύρωση και φτάσαμε στο τελευταίο κομμάτι του δρόμου που γίνεται τσιμεντόδρομος και μπαίνει στο χωριό.
Η Κύμη είναι πάνω στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Σε λιγότερο από 200 μέτρα μπορείς να μπεις στη Βουλγαρία. Ίσως είναι το πιο κοντινό στη γειτονική χώρα χωριό της Ελλάδας. Είναι όμως ένα χωριό σκέτη θλίψη. Η εγκατάλειψη είναι παντού γύρω εμφανέστατη. Κυριολεκτικά «φωνάζει»! Σκουπίδια παντού. Ποιος να τα μαζέψει άραγε; Η μόνη ανθρώπινη παρουσία που συναντήσαμε ήταν ένας νεαρός που δεν καταλάβαινε λέξη από όσα τον ρωτούσαμε. Ένα σχολείο και απέναντι του ένα τζαμί, χωρίς μιναρέ! Γιατί άραγε; Ενοχλεί κάποιους; Έτσι φαίνεται.
Ήταν τόσο θλιβερές οι εικόνες, που χωρίς καμιά συνεννόηση, κάναμε μανούβρα και φύγαμε!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Φτάσαμε στον κεντρικό δρόμο και αρχίσαμε να πηγαίνουμε προς Κομοτηνή, ώσπου φτάσαμε στη διασταύρωση αριστερά που πάει για την Οργάνη. Σε 6 χιλιόμετρα άσφαλτου φτάναμε στο κεφαλοχώρι. Μεγάλο χωριό η Οργάνη, με σχολεία και υπηρεσίες.
Αμιγώς μουσουλμανικό,
στην είσοδό του σε καλωσορίζει μια χριστιανική εκκλησία (!!!!!!!). Έλα Χριστέ και Παναγία και συ Αλλάχ μαζί!! Στον οδηγό μας διάβασα πως η εκκλησία χτίστηκε τα τελευταία χρόνια για να μπορούν να ανάβουν ένα κεράκι οι χριστιανοί δημόσιοι υπάλληλοι που δουλεύουν στο χωριό και δεν είναι από εκεί (!!!!!). Σιγά μην υπάρχει η παραμικρή ελπίδα να φτιάξουν τα πράγματα μεταξύ των δύο κοινοτήτων! Γι άλλη μια φορά ήμουν μάρτυρας του μεγαλείου του Ελληνικού κράτους!!
Κάναμε βόλτα στο χωριό, έβγαλα μερικές φωτογραφίες και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Επόμενος προορισμός το χωριό Νυμφαία, βόρεια της Κομοτηνής. Για να πάμε όμως εκεί έπρεπε να κατέβουμε μέχρι τη Γρατινή και να ανηφορίσουμε και πάλι, μιας και βρίσκεται πιο δυτικά από τα χωριά που μόλις είχαμε πάει. Ο οδηγός μας έλεγε για ένα όμορφο δάσος στο οποίο καταφεύγουν συχνά ι κάτοικοι της Κομοτηνής όταν σφίγγουν οι ζέστες. Περάσαμε πολύ πράσινο μέχρι το χωριό. Δεν ξέρω αν είναι αμιγές μουσουλμανικό,
αλλά στην «πλατεία» που βρήκαμε, είδαμε μια βρύση με οθωμανική (αραβικού τύπου) γραφή
και έναν άμβωνα, έτσι στο ξεκάρφωτο στη μέση της! Φυσικά αν πρόκειται για άμβωνα και όχι για κάτι άλλο, που δεν μπόρεσα να καταλάβω τι! Δε συναντήσαμε ψυχή. Αν δεν έβλεπες ότι τα σπίτια δεν είναι ερείπια, θα μπορούσες να πιστέψεις ότι είναι ακατοίκητο το χωριό! Κάτω από την «πλατεία» ξεχύνεται μια καταπράσινη ρεματιά, αλλά τρόπο να μπεις σε κάποιο δάσος δεν βρήκαμε. Είδαμε όμως απέναντι ένα καινούριο, καταπληκτικό δρόμο που η κατασκευή του είναι σε εξέλιξη, με γέφυρες και τούνελ. Ακολουθήσαμε το δρόμο που είχαμε έρθει και αυτός τελειώνει στο εργοτάξιο της κατασκευής του νέου δρόμου. Όπως μάθαμε αργότερα πρόκειται για το νέο δρόμο που θα φτάσει μέχρι τα σύνορα στο φυλάκιο που παραμένει κλειστό δεκαετίες τώρα, και πρόκειται να επαναλειτουργήσει, δημιουργώντας άλλο ένα σημείο εισόδου-εξόδου με τη Βουλγαρία.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Το μεσημέρι είχε περάσει προ πολλού και εμείς δεν είχαμε βρει κάπου να φάμε. Τα στομάχια μας βρισκόταν σε κατάσταση «υστερίας»!! Πήραμε το δρόμο για την Κομοτηνή, αλλά διαβάζοντας στον οδηγό ότι στο χωριό Πάνδροσος έχει καλές ταβέρνες είπαμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας μπαίνοντας μέσα μιας και ανεβαίνοντας δεν είχαμε δει καμιά πάνω στο δρόμο. Βρήκαμε και κάτσαμε. Το χωριό έχει πολύ πράσινο που πάσχιζε εκείνο το μεσημέρι να δικαιολογήσει το όνομά του. Μάταια! Η ζέστη ήταν αφόρητη και ο Πάνδροσος δεν μας δρόσισε καθόλου. Απλά μας χόρτασε!
Απογευματάκι και ψάχνουμε για καφέ. Πέφτει η ιδέα για θάλασσα και Μαρώνεια. Καλή η ιδέα αλλά από κάποιο λάθος το GPS μας πάει προς τα ανατολικά. Φτάνουμε στο χωριό Ήπιο κοντά στη Νέα Σάντα. Στην πλατεία σταματάμε να ρωτήσουμε. Το χωριό αυτό, σε αντίθεση με όσα είχαμε επισκεφτεί εκείνη τη μέρα, είχε κόσμο. Άλλοι κάνανε βόλτα, άλλοι κάθονταν σε παγκάκια και αρκετά παιδιά έπαιζαν ένα γύρω. Το μάτι μου έπεσε σε ένα τζαμί που φτιαχνόταν εκεί στην άκρη της πλατείας. Βρισκόταν στα τελευταία στάδια της κατασκευής του, αν και οι σκαλωσιές ήταν ακόμα στη θέση τους. Βλέποντάς το ανοικτό «όρμησα»!!
Όμορφο κτίσμα με πλακάκια με πολύ ωραία σχέδια και χρώματα στους τοίχους. Βγαίνοντας συνάντησα ένα κύριο που ερχόταν. Με πληροφόρησε πως είναι νέο το τζαμί και πως το χωριό δεν είχε μέχρι τώρα (!!).
Κόντευε να σκοτεινιάσει όταν φτάσαμε στην παραλία Άγιος Χαράλαμπος στη Μαρώνεια. Κάτσαμε για ένα καφέ και μετά στα γρήγορα μιας και το σκοτάδι ερχόταν με γρήγορο ρυθμό, βόλτα και φωτογραφίες
στο Παλαιοχριστιανικό λουτρό κοντά στη θάλασσα,
τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς πάνω στο δρόμο στην είσοδο του οικισμού και σκοτάδι πια
στην Οικία με το ψηφιδωτό δάπεδο (3ος π.Χ. αι.), το μόνο επισκέψιμο από αρκετά που έχουν βρεθεί στην περιοχή. Γενικά η Μαρώνεια είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, τον οποίο αφήσαμε για μελλοντική επίσκεψη στη Θράκη.
Ήταν αργά το βράδυ σαν φτάσαμε στο ξενοδοχείο. Πολύ κουρασμένοι και γεμάτοι με αντιφατικά συναισθήματα που γέννησαν αυτά που είδαμε και ο προβληματισμός μας στην προσπάθεια ερμηνείας τους.
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Η Μεσημβρία που έγινε Ζώνη, τα μεταλλεία και οι μεσαιωνικοί πύργοι στο μισοσκόταδο!
(8 Αυγούστου 2012)
Ήταν τον 7ο αιώνα πριν το Χριστό, όταν Σαμοθρακίτες αρχίζουν να φτιάχνουν σταθμούς στα απέναντί τους παράλια της Θράκης. Σταθμοί που θα εξελιχθούν σε πόλεις με πλούτο και ακμή στα χρόνια του 5ου και του 4ου αι. π.Χ. Οι εγκαταστάσεις αυτές, που ο Ηρόδοτος ονόμασε «Σαμοθρηΐκεα τείχεα», αποτέλεσαν την Περαία της Σαμοθράκης. Στις πηγές αναφέρονται τουλάχιστον 4 πόλεις στα κλασσικά που θα γίνουν έξι στα ρωμαϊκά χρόνια. Από όλες αυτές μόνο μία έχει εντοπιστεί και συνεχώς ανασκάπτεται. Τα δεδομένα από την ανασκαφή ανέτρεψε την παλαιότερη άποψη ότι πρόκειται για την Αρχαία Μεσημβρία, κάτι που το συναντάς σχεδόν σε όλους τους οδηγούς. Σήμερα οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως πρόκειται για τη σπουδαιότερη απ’ όλες αυτές, την Αρχαία Ζώνη.
Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξανδρούπολης.
Απλώνεται στην πλαγιά, ακριβώς πάνω από μια καταπληκτική παραλία. Και είναι μεγάλος, πράγμα που δείχνει το μέγεθος και την ακμή της πόλης.
Τη μέρα εκείνη χωρίσαμε τις δραστηριότητές μας από τους φίλους μας. Κάτι οι πολλές ώρες οδήγησης της προηγούμενης, κάτι που αυτοί θέλανε να πάνε στα βόρεια του νομού, στην περιοχή του Άρδα και κάτι που θέλαμε μια πιο χαλαρή μέρα, αυτοί ξεκινήσανε πιο νωρίς για τα βόρεια και εμείς λίγο πριν το μεσημέρι πήγαμε να δούμε την Αρχαία Ζώνη. Δυστυχώς ο ήλιος έκαιγε τα πάντα ανελέητα και ο καύσωνας ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Έτσι η επίσκεψη αποδείχτηκε αρκετά επίπονη, όσο και ενδιαφέρουσα.
Ο ξύλινος διάδρομος που πάει σε όλα τα τμήματα της πόλης διευκολύνει πολύ την περιήγηση. Περνάει από όλα τα βασικά σημεία της ανασκαφής. Τα θεμέλια από τη μοναδική σωζόμενη πύλη, ένα πατητήρι,
ένα τεράστιο ηθμό (σουρωτήρι) που χρησίμευε για το σούρωμα του μούστου που έτρεχε από το πατητήρι στα δοχεία συγκέντρωσής του
και τα θεμέλια πολλών κτιρίων με βασικότερα τον Ναό του Απόλλωνα και το Ιερό της Δήμητρας.
Τελείωσα με τον αρχαιολογικό χώρο και ένοιωθα πως βρισκόμουν στα όρια της θερμοπληξίας. Γέμισα το καπέλο με παγωμένο νερό από τον ψύκτη και το φόρεσα έτσι μπας και συνέλθω λίγο. Έκατσα στη σκιά και σιγά-σιγά ήρθα κάπως στα συγκαλά μου.
Γυρνώντας προς το ξενοδοχείο πήραμε κάτι να τσιμπήσουμε στο δωμάτιο και ξαπλώσαμε να συνέλθουμε από τη ζέστη.
Ήταν απόγευμα όταν μπήκαμε στο αυτοκίνητο για άλλη μια κοντινή βόλτα. Στα βορειοδυτικά της Αλεξανδρούπολης, κάτι λιγότερο από 30 χιλιόμετρα, είναι το χωριό Κίρκη. Τι περίεργο όνομα! (Για την προέλευση του ονόματος εδώ)Για να φτάσεις ακολουθείς ένα δρόμο που ανεβαίνει και κατεβαίνει σε δασώδεις λόφους. Πυκνό δάσος με πεύκα χαρίζει υπέροχες εικόνες στη διαδρομή μέχρι την Κίρκη. Συμπαθητικό το χωριό, έχει ένα ωραίο σιδηροδρομικό σταθμό, από τον οποίο περνά ο πολύ καλός χωματόδρομος, που ξεκινά από το χωριό και φτάνει μέχρι τον άσφαλτο που πάει από την Αλεξανδρούπολη στον Άβαντα.
Στα αριστερά του χωματόδρομου βρίσκονται τα απομεινάρια των μεταλλείων της περιοχής. Τα μεταλλεία αυτά έχουν μια πολυτάραχη ιστορία, ξεκινώντας από την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, το 1880 και αφού πέρασαν σε πολλά και διάφορα χέρια (έλληνες, άγγλοι, αυστριακοί, γερμανοί, βούλγαροι και αμερικάνοι ιδιοκτήτες εναλλάσσονταν) έπαψαν να λειτουργούν λίγο μετά το Β΄ Π.Π. έχοντας κάνει μεγάλη οικολογική καταστροφή στην περιοχή και αφήνοντας ερειπωμένα κτίρια, αιωρούμενους κάδους μεταφοράς και σωρούς σκουριάς, που, σύμφωνα με κάποιες πηγές, πιθανά είναι τοξική!!
Δεν παύει βέβαια να αποτελεί μια ξεχωριστή εικόνα, την οποία και πήγαμε να δούμε.
Βγαίνοντας στο άσφαλτο πήραμε το δρόμο για την πόλη.
Σουρούπωνε όταν σταμάτησα να βγάλω μερικές φωτογραφίες τους δύο μεσαιωνικούς πύργους που βρίσκονται δίπλα στο δρόμο ανάμεσα στα χωρά Άβας και Ποταμός. Πιθανά κτίστηκαν από τους Φράγκους πάνω στο ύψωμα, στα 1430 και ανήκουν στο κάστρο που έλεγχε τα περάσματα της περιοχής. Υπάρχει και τρίτος από την πίσω πλευρά του υψώματος, αλλά δεν φαίνεται από το δρόμο. Δυστυχώς έχουν αφεθεί στη μοίρα τους και σιγά-σιγά καταρρέουν.
Το ξενοδοχείο που μέναμε μας το είχε προτείνει η Eftichia και ο άντρας της . Φαίνεται πως είχε έρθει η ώρα να τους γνωρίσουμε και στην πραγματικότητα. Ένα τηλεφώνημα εκείνο το πρωί και το ραντεβού για το βράδυ κλείστηκε. Στην Αγία Παρασκευή της Μάκρης βρεθήκαμε, γνωριστήκαμε, ήπιαμε «μια» μπύρα και κυρίως είπαμε πολλά για τα ταξίδια μας και τις εντυπώσεις μας από το συγκεκριμένο ταξίδι. Έτσι όμορφα και δροσερά έκλεισε εκείνη η μέρα. Το ταξίδι μας σιγά-σιγά πλησίαζε στο τέλος του!!
(το ταξίδι συνεχίζεται…)
Διαδρομές που κάποτε ήταν πυκνά δάση και κάποιες που είναι παραδεισένιες ακόμα!
(9 Αυγούστου 2012)
Το πρωί κατέβηκα στην πόλη για κάποιες δουλειές που είχα και πέρασε αρκετή ώρα μ’ αυτές. Στη συνέχεια ξεκινήσαμε για την τελευταία εκδρομή στην περιοχή και του ταξιδιού μας γενικότερα.
Στον οδηγό μας είχαμε διαβάσει για μια διαδρομή που ο- πάντα κοντά μας- χάρτης της ROAD είχε με πράσινο που σημαίνει γραφική, Είναι η διαδρομή Αλεξανδρούπολη-Λουτρά Αδριανούπολης-Δαδιά από μέσα. Όχι δηλαδή, από τον κεντρικό που πάει Σουφλί και μετά Δαδιά.
Περάσαμε πρώτα από το χωριό Νίψα, κάνοντας μια ωραία διαδρομή σε λόφους, αλλού σπαρμένους, αλλού δασώδεις. Από τη Νίψα πήραμε το δρόμο προς τα ανατολικά για τα Λουτρά Αδριανούπολης. Λίγο μετά τα Λουτρά «ξεκινά» το δάσος. Μόνο που πέρυσι μια τεράστια φωτιά προκάλεσε μια φοβερή καταστροφή απειλώντας και το προστατευόμενο δάσος της Δαδιάς. Έτσι, ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής, αντί να μας δημιουργήσει αισθήματα μοναδικής ευφορίας, μας φιλοδώρησε με ένα κόμπο στο στομάχι και έκανε την ψυχή μας να κλάψει. Ευτυχώς ένα κομμάτι γλύτωσε για να μας δώσει να καταλάβουμε τι «παράδεισος» ήταν αυτό το δάσος και να δικαιώσει τον οδηγό και το χάρτη για τις προτάσεις τους! Απολαύσαμε λοιπόν αυτό που έχει μείνει, σταματήσαμε να αναπνεύσουμε λίγο από εκείνη την ομορφιά και να ευχηθούμε ολόψυχα, να μην έχει την τύχη του προηγούμενου κομματιού. Φτάσαμε στον χώρο της υποδοχής του προστατευόμενου δάσους της Δαδιάς, φάγαμε τα σάντουιτς που είχαμε μαζί και παραγγείλαμε καφέδες στο καφέ που υπάρχει εκεί.
Γυρίσαμε πίσω από τον κεντρικό δρόμο. Κάτσαμε στην πόλη για φαΐ. Την άλλη μέρα το πρωί είχε αναχώρηση.
Στη λίμνη των σκανδάλων-Επιστροφή!
(10-11 Αυγούστου 2012)
Αργά το πρωί ξεκινήσαμε αφού πληρώσαμε και φορτώσαμε. Είχαμε κανονίσει να σπάσουμε τη διαδρομή με μια ακόμα διανυκτέρευση στην Παραλία Βρασνών, κοντά στην Ασπροβάλτα. Στο ίδιο ξενοδοχείο που είχαμε μείνει και στο ξεκίνημα του ταξιδιού μας. Δεν είχαμε όμως τελειώσει με τη Θράκη, και δεν εννοώ τις πολλές εκκρεμότητες που αφήσαμε για επόμενο ταξίδι. Είπαμε φεύγοντας να περάσουμε να δούμε ένα τόπο πολυφωτογραφημένο, που έγινε ιδιαίτερα γνωστός τα τελευταία χρόνια χάρη σε ένα σκάνδαλο στο οποίο μπλέχτηκαν τα ονόματα πολιτικών και μοναχών. Φυσικά μιλώ για το σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου και τις ανταλλαγές περιουσιακών στοιχείων με περιοχές της Λίμνης Βιστωνίδας. Εκεί λοιπόν θα σταματάγαμε στο δρόμο μας για τη Μακεδονία.
Στα νοτιοδυτικά του νομού Ροδόπης υπάρχουν μερικές μικρές λίμνες και λιμνοθάλασσες. Υπάρχει όμως και μια μεγάλη λίμνη, μοιρασμένη στους νομούς Ροδόπης και Ξάνθης. Η Βιστωνίδα. Ανάμεσα στη Βιστωνίδα και τις μικρές λίμνες της Ροδόπης βρίσκεται το πιο τουριστικό μέρος της τελευταίας. Το Φανάρι. Μεγάλη παραλία, ξενοδοχεία, κάμπινγκ και γενικά τουριστική υποδομή. Κάναμε λοιπόν εκεί μια μικρή στάση, ρίξαμε μια ματιά, δεν μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και συνεχίσαμε. Έξι χιλιόμετρα μετά μπήκαμε στη στενή λωρίδα γης που χωρίζει τη Βιστωνία από τη θάλασσα.
Στην αρχή της υπάρχει ένας χώρος με μερικές Σαρακατσάνικες καλύβες (!!). Σταματήσαμε για λίγες φωτογραφίες και συνεχίσαμε. Σε περίπου 5χμ φτάσαμε στον Άγιο Νικόλαο.
Μετόχι της Μονής Βατοπεδίου είναι χτισμένο σε ένα νησάκι και επικοινωνεί με μια γέφυρα.
Μια δεύτερη γέφυρα οδηγεί σε ένα δεύτερο νησάκι όπου είναι χτισμένη η εκκλησία της Παντάνασσας. Γύρω από τα νησάκια και τις γέφυρες καλαμιές και νεροπούλια. Όμορφος, πολύ όμορφος ο τόπος. Αν δεν σκιαζόταν και από τις πράξεις των «αγίων»……!!
Αφήσαμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ και με τα πόδια επισκεφτήκαμε τις δύο εκκλησίες. Ωραίο το διάλειμμα και ξανά στο αυτοκίνητο.
Μπαίνουμε στην Ξάνθη και λέμε να σταματήσουμε για καφέ. Θέση στάθμευσης στο κέντρο ούτε για δείγμα. Τουλάχιστον για μένα, μιας και ο φίλος μας βρήκε. Έτσι χωρίσαμε. Αυτοί κάτσανε για καφέ και εμείς πήραμε το δρόμο, με σκοπό να κάτσουμε κάπου για φαΐ. Μπήκαμε στην Εγνατία και μετά την Καβάλα κατεβήκαμε στην παραλία. Κινηθήκαμε παραλιακά και σταματήσαμε στην Παραλία Οφρυνίου.
Το βράδυ βγήκαμε για βόλτα και φαΐ στην Παραλία των Βρασνών.
Το πρωί χωρίσαμε με τους φίλους μας, μιας και είχαμε διαφορετικό προορισμό και αργά το απόγευμα φτάσαμε στο σπίτι μας. Τέλειωσε κι αυτό το ταξίδι μας. Κράτησε κάτι περισσότερο από 3 εβδομάδες, ταξιδέψαμε σε τρεις χώρες και γνωρίσαμε εξαιρετικά ενδιαφέροντες τόπους και ιστορία. Αν και η αφόρητη ζέστη μας ταλαιπώρησε αφάνταστα, θεωρώ το εαυτό μου πολύ πιο πλούσιο μετά από αυτό.
Εύχομαι σύντομα να βρεθούμε και πάλι σε δρόμους του δικού μας ή ξένων τόπων για να μαζέψουμε και πάλι εικόνες και εμπειρίες. Πλούτο ζωής δηλαδή!!
Περισσότερες φωτογραφίες: https://picasaweb.google.com/112333101407674010719/CentralMacedonia2072012
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/BULGARIA21307182012
https://picasaweb.google.com/116213570543368398574/TURKEYEdirne3172012
και
https://picasaweb.google.com/112333101407674010719/Thrace31082012
Αναδημοσίευση από: το δισάκι μου στον ώμο...
Attachments
-
91,8 KB Προβολές: 32
-
111,6 KB Προβολές: 25
-
100,4 KB Προβολές: 25
-
209,2 KB Προβολές: 26
-
116,5 KB Προβολές: 26
-
105,7 KB Προβολές: 21
-
156,5 KB Προβολές: 23
-
132,4 KB Προβολές: 28
-
84,7 KB Προβολές: 21
-
91,9 KB Προβολές: 26
-
60,8 KB Προβολές: 24
-
93,4 KB Προβολές: 21
-
77,9 KB Προβολές: 27
-
78,9 KB Προβολές: 20
-
138,4 KB Προβολές: 21
-
87,4 KB Προβολές: 26
-
76,4 KB Προβολές: 27
-
191,9 KB Προβολές: 26
-
173,7 KB Προβολές: 24
-
123,3 KB Προβολές: 21
-
167,4 KB Προβολές: 30
-
214,1 KB Προβολές: 25
-
179,7 KB Προβολές: 24
-
156,3 KB Προβολές: 22
-
102,7 KB Προβολές: 25
-
85,2 KB Προβολές: 24
-
141 KB Προβολές: 29
-
89,9 KB Προβολές: 19
-
156,7 KB Προβολές: 26
-
108,3 KB Προβολές: 22
-
126,7 KB Προβολές: 25
-
109,1 KB Προβολές: 30
-
133,2 KB Προβολές: 25
-
129,6 KB Προβολές: 35
-
143,8 KB Προβολές: 27
-
136,4 KB Προβολές: 24
-
136,1 KB Προβολές: 25
-
144,9 KB Προβολές: 32
-
137,6 KB Προβολές: 24
-
125,1 KB Προβολές: 27
-
126 KB Προβολές: 25
-
167,7 KB Προβολές: 26
-
81,5 KB Προβολές: 31
-
132,7 KB Προβολές: 26
-
121,2 KB Προβολές: 23
-
100,2 KB Προβολές: 29
-
124,1 KB Προβολές: 26
-
113,2 KB Προβολές: 29
-
116,4 KB Προβολές: 25
-
109,2 KB Προβολές: 26
-
136,8 KB Προβολές: 27
-
164,7 KB Προβολές: 25
-
150,9 KB Προβολές: 25
-
118 KB Προβολές: 26
-
134,4 KB Προβολές: 25
-
98,4 KB Προβολές: 26
-
109,1 KB Προβολές: 23
-
103,6 KB Προβολές: 30
-
129,3 KB Προβολές: 26
-
77,1 KB Προβολές: 26
-
117,5 KB Προβολές: 33
-
148,3 KB Προβολές: 24
-
141,8 KB Προβολές: 24
-
109,7 KB Προβολές: 28
-
72,5 KB Προβολές: 29
-
186,2 KB Προβολές: 30
-
162,2 KB Προβολές: 25
-
122,4 KB Προβολές: 26
-
89,5 KB Προβολές: 24
-
84,5 KB Προβολές: 24
-
123,4 KB Προβολές: 27
-
98,1 KB Προβολές: 24
-
102,1 KB Προβολές: 29
-
136,3 KB Προβολές: 25
-
126,6 KB Προβολές: 22
-
147,3 KB Προβολές: 27
-
121,5 KB Προβολές: 29
-
109,8 KB Προβολές: 25
-
90,5 KB Προβολές: 27
-
147,7 KB Προβολές: 27
-
129,5 KB Προβολές: 25
-
92,2 KB Προβολές: 29
-
158,6 KB Προβολές: 29
-
168,4 KB Προβολές: 26
-
127,6 KB Προβολές: 30
-
110,5 KB Προβολές: 26
-
93,4 KB Προβολές: 25
-
153,2 KB Προβολές: 24
-
110 KB Προβολές: 23
-
86,8 KB Προβολές: 25
-
95,5 KB Προβολές: 26
-
102,3 KB Προβολές: 26
-
159,8 KB Προβολές: 27
-
170,7 KB Προβολές: 26
-
85,2 KB Προβολές: 26
-
148,7 KB Προβολές: 24
-
169,3 KB Προβολές: 26
-
65 KB Προβολές: 27
-
70,3 KB Προβολές: 26
-
91,5 KB Προβολές: 27
-
82,4 KB Προβολές: 24
-
81,3 KB Προβολές: 25
-
93,4 KB Προβολές: 26
-
132,4 KB Προβολές: 25
-
130,5 KB Προβολές: 29
-
155,6 KB Προβολές: 25
-
138,1 KB Προβολές: 25
-
84,1 KB Προβολές: 29
-
135,4 KB Προβολές: 26
-
113,6 KB Προβολές: 25
-
120,8 KB Προβολές: 23
-
84,7 KB Προβολές: 23
-
146,8 KB Προβολές: 28
-
81,6 KB Προβολές: 27
-
103 KB Προβολές: 30
-
170,3 KB Προβολές: 31
-
127,5 KB Προβολές: 23
-
140,2 KB Προβολές: 27
-
74,5 KB Προβολές: 24
-
104 KB Προβολές: 26
-
119,4 KB Προβολές: 26
-
103,4 KB Προβολές: 26
-
109,8 KB Προβολές: 27
-
58,4 KB Προβολές: 28
-
117,9 KB Προβολές: 25
-
139,5 KB Προβολές: 27
-
129,8 KB Προβολές: 24
-
143,3 KB Προβολές: 22
-
98,4 KB Προβολές: 26
-
103,6 KB Προβολές: 24
-
125,5 KB Προβολές: 23
-
143,7 KB Προβολές: 27
-
124,6 KB Προβολές: 23
-
78,7 KB Προβολές: 23
-
65,8 KB Προβολές: 21
-
59,1 KB Προβολές: 26
-
132 KB Προβολές: 26
-
65,2 KB Προβολές: 22
-
75,4 KB Προβολές: 24
-
72,3 KB Προβολές: 33
-
127,3 KB Προβολές: 35
-
153 KB Προβολές: 25
-
170,3 KB Προβολές: 25
-
148,7 KB Προβολές: 31
-
156,9 KB Προβολές: 26
-
164,3 KB Προβολές: 24
-
134,7 KB Προβολές: 24
-
117,2 KB Προβολές: 30
-
39,3 KB Προβολές: 26
-
103,2 KB Προβολές: 21
-
106 KB Προβολές: 24
-
117,1 KB Προβολές: 29
-
77,7 KB Προβολές: 29
-
55,7 KB Προβολές: 26
-
69,1 KB Προβολές: 26
-
108,5 KB Προβολές: 24
-
79,6 KB Προβολές: 25
-
106,2 KB Προβολές: 24
-
101,9 KB Προβολές: 23
-
108,1 KB Προβολές: 26
-
242,5 KB Προβολές: 22
-
131,1 KB Προβολές: 22
-
122,5 KB Προβολές: 25
-
113,1 KB Προβολές: 24
-
108,3 KB Προβολές: 27
-
112,3 KB Προβολές: 31
-
142,7 KB Προβολές: 29
-
91,5 KB Προβολές: 22
-
136,7 KB Προβολές: 27
-
111 KB Προβολές: 26
-
205,6 KB Προβολές: 21
-
77 KB Προβολές: 20
-
88,8 KB Προβολές: 24
-
98,1 KB Προβολές: 22
-
70,1 KB Προβολές: 27
-
203,7 KB Προβολές: 25
-
178 KB Προβολές: 29
-
151,4 KB Προβολές: 21
-
167 KB Προβολές: 21
-
98,3 KB Προβολές: 25
-
110,5 KB Προβολές: 26
-
98,8 KB Προβολές: 27
-
138,8 KB Προβολές: 24
-
186,3 KB Προβολές: 26
-
126,4 KB Προβολές: 25
-
118,4 KB Προβολές: 23
-
145,9 KB Προβολές: 26
-
126,1 KB Προβολές: 27
-
138,1 KB Προβολές: 23
-
169 KB Προβολές: 23
-
99,7 KB Προβολές: 22
-
149,8 KB Προβολές: 21
-
70,3 KB Προβολές: 27
-
72,2 KB Προβολές: 22
-
160,1 KB Προβολές: 25
-
141,3 KB Προβολές: 28
-
148,9 KB Προβολές: 28
-
164 KB Προβολές: 25
-
104,6 KB Προβολές: 27
-
100,5 KB Προβολές: 29
-
116,6 KB Προβολές: 26
-
90,4 KB Προβολές: 24
-
118,7 KB Προβολές: 26
-
80,3 KB Προβολές: 25
-
51,7 KB Προβολές: 25
-
87,5 KB Προβολές: 22
-
88,1 KB Προβολές: 27
-
143,9 KB Προβολές: 25
-
109,4 KB Προβολές: 28
-
131,7 KB Προβολές: 22
-
118,5 KB Προβολές: 23
-
100,1 KB Προβολές: 26
-
118,5 KB Προβολές: 30
-
146,6 KB Προβολές: 25
-
98,6 KB Προβολές: 25
-
90 KB Προβολές: 25
-
149 KB Προβολές: 24
-
113,3 KB Προβολές: 21
-
99,8 KB Προβολές: 21
-
126,4 KB Προβολές: 29
-
148,6 KB Προβολές: 27
-
132 KB Προβολές: 31
-
98,7 KB Προβολές: 27
-
73,2 KB Προβολές: 19
-
81,8 KB Προβολές: 29
-
115,1 KB Προβολές: 24
-
97,2 KB Προβολές: 22
-
113,6 KB Προβολές: 24
-
123,1 KB Προβολές: 23
-
99,9 KB Προβολές: 24
-
118 KB Προβολές: 28
-
124,3 KB Προβολές: 26
-
220 KB Προβολές: 26
-
128,1 KB Προβολές: 25
-
144,1 KB Προβολές: 22
-
164,3 KB Προβολές: 23
-
196,3 KB Προβολές: 26
-
82,4 KB Προβολές: 23
-
60,7 KB Προβολές: 24
-
80,9 KB Προβολές: 24
-
56,8 KB Προβολές: 27
-
65,8 KB Προβολές: 30
-
57,7 KB Προβολές: 29
-
99,6 KB Προβολές: 27
-
115,5 KB Προβολές: 30
-
150,5 KB Προβολές: 33
-
124,1 KB Προβολές: 27
Last edited by a moderator: