Μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς UNESCO που έχουμε επισκεφθεί.

[Klair]

Μέρος 4ο: Η Πόλη Σαμαρκάνδη - Σταυροδρόμι Πολιτισμών (Samarkand - Crossroads of Cultures) - (2001)

Κεφάλαιο Δ (τελευταίο): Shah-i-Zinda Ensemble και Gur-e-Amir Mausoleum​

Αυτή η "Λεωφόρος" με τα Mαυσωλεία είναι ένα από τα πιο αγαπημένα αξιοθέατα της Σαμαρκάνδης και αποτελείται από μεγαλοπρεπείς τάφους, που μοιάζουν με παλάτια, διακοσμημένους με λαμπερές εκρήξεις χρωμάτων και γεωμετρικά μοτίβα που αποπνέουν την ουσία της τέχνης και του σχεδιασμού της Κεντρικής Ασίας. Η Nεκρόπολη βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της Σαμαρκάνδης και είναι ένα από τα πιο ιερά μέρη για τους προσκυνητές στην Κεντρική Ασία.

Το όνομα σημαίνει "Ζωντανός Βασιλιάς" και συνδέεται με τον Ισλαμιστή ηγέτη Kusam ibn Abbas, ξάδερφο του Προφήτη Μωάμεθ, ο οποίος ήρθε στη Σαμαρκάνδη με την αραβική εισβολή τον 7ο αιώνα για να κηρύξει το Ισλάμ. Η πρώτη γνωριμία με τον Kusam ibn Abbas έγινε στο Κεφάλαιο Β, στο οποίο έγραψα: "O Hazrat Khizr βοήθησε τον ξάδερφο του Προφήτη Μωάμεθ, Kusam ibn Abbas, να φτάσει σε ένα ζωογόνο πηγάδι, και έτσι έγινε ο "Ζωντανός Βασιλιάς" ή "Shah-i-Zinda" δίνοντας το όνομά του στο Μαυσωλείο". Υπάρχουν πάρα πολλοί θρύλοι συνδεδεμένοι με το όνομα του Kusam και τη μετονομασία του σε "Ζωντανό Βασιλιά".

Στα γειτονικά βουνά, ένας ειδωλολατρικός στρατός συγκεντρώθηκε και ξεκίνησε μια επιδρομή στη Σαμαρκάνδη κατά τη διάρκεια της προσευχής της Παρασκευής. Ο Kusam, ο οποίος ηγείτο της συνέλευσης των προσευχόμενων Μουσουλμάνων, τραυματίστηκε θανάσιμα. Σύμφωνα με μια εκδοχή, χτυπήθηκε από ένα βέλος, σύμφωνα με άλλη, αποκεφαλίστηκε. Το πιο εκπληκτικό είναι ότι, παρόλο τις θανατηφόρες πληγές, ο Kusam δεν πέθανε. Η γη χώρισε ξαφνικά και η θαυματουργή φιγούρα ενός από τους πιο λαϊκούς θρύλους, του Hazrat Khizr, αναδύθηκε από το πουθενά, τραβώντας τον Kusam στους υπόγειους λαβύρινθους κάτω από τους λόφους του Afrasiyab.

Ο Kusam κατάφερε να συρθεί στο πηγάδι Shaaban και να κρυφτεί από τους διώκτες του στα βάθη του. Ο επιζών, Kusam ibn Abbas, με τη θέληση του Αλλάχ, έμεινε αιώνια ζωντανός και κατοικεί κάπου κάτω από τους λόφους σε έναν ειδικό χώρο που συνδέεται με τον παράδεισο. Ο τόπος της θρυλικής εξαφάνισής του έγινε τόπος προσκυνήματος και ονομάζεται Shah-i-Zinda, που κυριολεκτικά σημαίνει "Ο Ζωντανός Βασιλιάς".

Επομένως, αυτό το μέρος είναι ιερό για τους Μουσουλμάνους και γι' αυτό κάθε μετέπειτα ηγεμόνας προσπάθησε να χτίσει ένα μαυσωλείο και να θάψει εδώ τους αγαπημένους του. Ένα ιερό αφιερωμένο στον Kusam υπήρχε εδώ, στα όρια του Afrasiyab, για περίπου 7 αιώνες, προτού ο Ταμερλάνος και αργότερα ο Ulugbek θάψουν και αυτοί την οικογένεια και τους αγαπημένους τους σε αυτόν τον χώρο. Από όλα τα μαυσωλεία του συγκροτήματος, αυτό του Kusam ibn Abbas είναι το παλαιότερο.

Η είσοδος στο Μαυσωλείο του Kusam ibn Abbas​

Η οροφή του Μαυσωλείου​

Λεπτομέρεια από το εσωτερικό του Μαυσωλείου​

Αυτό το χαμηλό και στενό πέρασμα οδηγεί στο εσωτερικό του Μαυσωλείου​

Η εντυπωσιακή Πύλη της εισόδου του συγκροτήματος χτίστηκε από τον γιο του Ulugbek, το 1435.

Για να φτάσουν στη Νεκρόπολη, οι επισκέπτες πρέπει να ανέβουν μια απότομη σκάλα. Πιστεύεται, ότι όσοι μετρούν τον ίδιο αριθμό σκαλοπατιών ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας είναι τυχερά άτομα των οποίων οι ευχές θα πραγματοποιηθούν.

Το σύνολο περιλαμβάνει τρεις ομάδες δομών: την κάτω, τη μεσαία και την άνω, που συνδέονται με θολωτές κατασκευές με τέσσερις καμάρες που τοπικά ονομάζονται chοrtak.

Τα πρώτα κτίρια χρονολογούνται από τον 11ο έως τον 12ο αιώνα. Σήμερα, σώζονται κυρίως οι βάσεις και οι επιτύμβιες στήλες τους. Το μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων χρονολογείται από τον 14ο έως τον 15ο αιώνα. Ουράνιες αποχρώσεις, λαμπεροί τιρκουάζ θόλοι, γυαλιστεροί τρούλοι, πολύχρωμα πλακάκια με περίτεχνα σχέδια, ροζέτες, "σταλακτίτες" και αψιδωτά περάσματα σε παρασύρουν σε ένα μοναδικό ταξίδι μέσα στον χρόνο.

Η άνω ομάδα κτιρίων αποτελείται από τρία Μαυσωλεία που βρίσκονται το ένα απέναντι από το άλλο και χτίστηκαν τον 14ο αιώνα. Το παλαιότερο είναι το Μαυσωλείο Khodja-Akhmad (δεκαετία του 1340), το οποίο σηματοδοτεί και το τέλος του συγκροτήματος.

Το Μαυσωλείο Khodja-Akhmad​

Το Μαυσωλείο Khodja-Akhmad​

Στη μεσαία ομάδα συναντάμε διάφορα Μαυσωλεία μεταξύ των οποίων και συγγενών του Ταμερλάνου (της συζύγου, των αδερφών και της ανιψιάς του).

Μαυσωλείο USTO ALI NESEFI. Διακρίνεται για την κομψή γεωμετρική του μορφή. Χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Ali frem Nasaf στις δεκαετίες του '60 και του '70 του 14ου αιώνα​

Το Μαυσωλείο αυτό είναι αφιερωμένο στην αδερφή TURKAN OKO, στην ανιψιά SHADI-MULK OKO και στη σύζυγο DILSHOD OKO του Ταμερλάνου​

SHIRIN BIKA OKO: άλλη αδερφή του Ταμερλάνου και μέλη της οικογένειάς τους​

Μαυσωλείο TUGLU TEKIN (AMIR HUSSEIN). Διοικητής του Ταμερλάνου​

Μαυσωλείο AMIRZODA
Δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες για αυτό το Μαυσωλείο καθώς το κεντρικό τμήμα του κειμένου (το οποίο κάποτε τυλιγόταν γύρω από το αέτωμα του κτιρίου) δεν υπάρχει πλέον​

Το Οκταγωνικό Μαυσωλείο του 14ου αιώνα
Κατά τη διάρκεια έρευνας που διεξήχθη στις αρχές της δεκαετίας του 1960 διαπιστώθηκε ότι κάτω από το δάπεδο του κτιρίου υπήρχε μια κρύπτη με τέσσερις γυναικείες ταφές ​

Τα κτίρια της κάτω ομάδας περιλαμβάνουν ένα Μαυσωλείο με διπλό τρούλο των αρχών του 15ου αιώνα. Αυτό το Μαυσωλείο είναι αφιερωμένο στον Qāḍī Zāda al-Rūmī (Καντί Ζάντα αλ-Ρουμί) ο οποίος ήταν επιστήμονας και αστρονόμος. Ο Qāḍī Zāda al-Rūmī εργάστηκε στο Αστεροσκοπείο του Ulugbek και συνέβαλε στη δημιουργία του Zij-i Sultani, του Καταλόγου των Αστεριών, για τον οποίο έγινε αναφορά στο προηγούμενο κεφάλαιο (Κεφάλαιο Γ).

Μουσουλμανικό νεκροταφείο εκτός συγκροτήματος, στις πλαγιές του λόφου Afrasiyab:

Αρχαία ερείπια χαμάμ απέναντι από την Πύλη εισόδου του συγκροτήματος:

Αν και τα Μαυσωλεία της Νεκρόπολης χτίστηκαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, ακτινοειδώς κατά κάποιο τρόπο, αλλά λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις ιδιορρυθμίες του κεκλιμένου εδάφους και με κεντρικό άξονα και σημείο αναφοράς τον τάφο του Kusam ibn Abbas, συνιστούν ένα από τα πιο συναρπαστικά αρχιτεκτονικά σύνολα στην Κεντρική Ασία, ενώ η καλλιτεχνική διακόσμηση των Mαυσωλείων και των Tάφων, μάς παρέχει σήμερα μια σαφή και λεπτομερή ιδέα για την ανάπτυξη αυτού του μοναδικού διακοσμητικού στιλ της Ανατολής.

Gur-e Amir, ο "Τάφος του Βασιλιά"​

Ανεγερθέν με πρωτοβουλία και δαπάνες του Ταμερλάνου, αυτό το αριστούργημα της εποχής των Τιμουριδών κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της παγκόσμιας ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Το Μαυσωλείο σχεδιάστηκε, αρχικά, ως τάφος του Muhammad Sultan, του αγαπημένου εγγονού του Ταμερλάνου και κληρονόμου του θρόνου, ο οποίος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής εκστρατείας σε ηλικία 27 ετών.

Η κατασκευή του Μαυσωλείου ξεκίνησε το 1403 στον ελεύθερο χώρο ενός αρχιτεκτονικού συγκροτήματος που είχε ήδη χτιστεί με εντολή του Muhammad Sultan. Το συγκρότημα περιλάμβανε μια μεντρέσα και μια χανάκα (σουφική στοά για προσευχές) με θέα στην ορθογώνια αυλή, τέσσερις μιναρέδες στις γωνίες της αυλής και μια Πύλη εισόδου. Σήμερα, σώζονται τα θεμέλια της μεντρέσας και της χανάκας, η Πύλη εισόδου και μέρος ενός από τους τέσσερις αρχικούς μιναρέδες.

Ο Ταμερλάνος είχε επιλέξει τη γενέτειρά του Shahrisabz ως τον τόπο της τελευταίας του κατοικίας (εκτενής ανάλυση στο post 81). Η ιστορία λέει ότι ο ηγέτης πέθανε απροσδόκητα από πνευμονία στο Καζακστάν (κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού μιας εκστρατείας εναντίον των Κινέζων), τον χειμώνα του 1405. Μια σφοδρή κακοκαιρία, έκλεισε τα περάσματα προς το Shahrisabz με πολύ χιόνι, εμποδίζοντας τη μεταφορά της σορού του εκεί. Έτσι, ο Ταμερλάνος έμεινε στη Σαμαρκάνδη και ετάφη στο Μαυσωλείο Gur-e-Amir, μη έχοντας την ευκαιρία να δει το οικοδόμημα τελειωμένο. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε από τον εγγονό του, τον Ulugbek.

Μέσα στο Μαυσωλείο αναπαύονται, επίσης, οι δύο γιοι του Ταμερλάνου-Shah Rukh και Miran Shah-ο αγαπημένος του εγγονός Muhammad Sultan, για τον οποίο χτίστηκε το Μαυσωλείο-αλλά και ο άλλος εγγονός του, ο γνωστός μας πλέον, αστρονόμος Ulugbek. Ο δάσκαλος του Ταμερλάνου, Sayyid Baraka, τιμάται και αυτός με μια θέση στο Μαυσωλείο.

Η οροφή του Μαυσωλείου​

Λεπτομέρεια από το καταπληκτικό εσωτερικό του Μαυσωλείου​

Τα κενοτάφια του Ταμερλάνου, των συγγενών του και του δασκάλου του​

Ο τάφος του Ταμερλάνου βρίσκεται στο κέντρο και ξεχωρίζει γιατί είναι κατασκευασμένος από σκούρο νεφρίτη. Αυτά που βλέπουν οι επισκέπτες είναι κενοτάφια, ενώ οι πραγματικές κρύπτες βρίσκονται σε έναν θάλαμο κάτω από το έδαφος.

Η κατάρα του Ταμερλάνου: Μύθος ή Πραγματικότητα;​

Ο Σοβιετικός ανθρωπολόγος Mikhail Mikhaylovich Gerasimov, διατάχθηκε να ανοίξει τις κρύπτες το 1941. Τότε, κυκλοφόρησαν φήμες στη Σαμαρκάνδη ότι το άνοιγμα των τάφων θα έφερνε κατάρα στη ρωσική αποστολή, αλλά και γενικότερα στη Ρωσία. Οι τοπικοί ηγέτες προσπάθησαν να προειδοποιήσουν την ομάδα εκταφής για τους "κινδύνους".

Τελικά, ο τάφος ανοίχτηκε. Επιβεβαιώθηκε ότι, όντως, ο Ταμερλάνος βρισκόταν θαμμένος εδώ, ότι είχε ύψος 1,70 μέτρα, ότι ήταν κουτσός στο δεξί πόδι και λειψός στο δεξί χέρι (από τραυματισμούς που υπέστη όταν ήταν 25 ετών). Επιπλέον, βρέθηκε μια επιγραφή που έγραφε ότι "όποιος ανοίξει αυτόν τον τάφο θα ηττηθεί από έναν εχθρό πιο τρομερό από εμένα". Πράγματι, την επόμενη μέρα, 22 Ιουνίου, ο Χίτλερ επιτέθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Πολλοί το συνέδεσαν με το άνοιγμα του τάφου του Ταμερλάνου. Ο Gerasimov μετέφερε τα λείψανα του Ταμερλάνου και όλων των συγγενών του στη Μόσχα και κατάφερε να ανασκευάσει τα χαρακτηριστικά των προσώπων τους από τα κρανία.

Κατά πάσα πιθανότητα, ο Joseph Stalin θορυβήθηκε και ίσως πίστεψε την κατάρα. Διέταξε να ταφεί εκ νέου ο Ταμερλάνος με πλήρη ισλαμική κηδεία. Όμως, πριν την κηδεία, το κρανίο του τοποθετήθηκε σε ένα αεροσκάφος το οποίο πέταξε πάνω από τη γραμμή του μετώπου. Πολλοί πιστεύουν ότι με αυτό το γεγονός έσπασε η κατάρα και επήλθε η νίκη στη Μάχη του Stalingrad. Στις 20 Δεκεμβρίου του 1942, ο Ταμερλάνος αναπαύθηκε αιώνια, περίπου έναν μήνα πριν από τη σοβιετική νίκη στο Stalingrad.

Η ρωσική ομάδα εκταφής

Πηγή φωτογραφίας:
https://www.advantour.com/uzbekistan/legends/tamerlane-curse.htm​

Αυτή ήταν η παρουσίασή μου για τα αξιοθέατα των τεσσάρων πόλεων του Ουζμπεκιστάν που ανήκουν στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ήταν ένα σαγηνευτικό ταξίδι σε μια χώρα με πολύ σημαντικό και ιδιαίτερο ιστορικό παρελθόν.

Το Ουζμπεκιστάν αποτελούσε μέρος του θρυλικού Δρόμου του Μεταξιού με αποτέλεσμα να πλαισιώνεται από παράξενους και συνάμα συναρπαστικούς μύθους. Ακόμη και σήμερα, συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό σταυροδρόμι της Κεντρικής Ασίας και οι πόλεις που γνώρισα-και γνωρίσατε και εσείς μέσω των αναρτήσεών μου-ήταν και συνεχίζουν να είναι από τα πιο πολυσύχναστα και πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα του κόσμου. Τα φορτωμένα καραβάνια που πέρασαν από εδώ, δεν διακίνησαν μόνο εμπορεύματα, αλλά μετέφεραν ιδέες, παραδόσεις, θρύλους, θρησκείες, γλώσσες, διαλέκτους.....στην τελική πολιτισμό.

 

[katkats]

@Klair = θησαυρός!

 

[Klair]

@Klair = θησαυρός!

Με συγκινείτε κυρία μου!

Ευχαριστώ πολύ!