Τα παραδοσικά ξύλινα σπίτια εξαφανίζονται

[Bahari]

Γιαπωνέζικα σπίτια μόνο στη φαντασία​

Παράθυρα από ξύλο και ρυζόχαρτο, λιτές γραμμές, μεγάλα ανοίγματα για ανεμπόδιστη οπτική επαφή με τον συνήθως μικρό αλλά άψογα σμιλευμένο κήπο, πάνελ που μετακινούνται για να προσδώσουν ευελιξία στον εσωτερικό σχεδιασμό -τα στοιχεία της παραδοσιακής γιαπωνέζικης αρχιτεκτονικής έχουν γοητεύσει γενιές Δυτικών καλλιτεχνών, εμπνέοντας σε βαθμό κορεσμού τους αρχιερείς του σύγχρονου ντιζάιν. Eνώ όμως η Δύση εξοπλίζει τα μπάνια της με γιαπωνέζικης έμπνευσης νιπτήρες, η Iαπωνία γκρεμίζει με γοργούς ρυθμούς τα παραδοσιακά ξύλινα σπίτια της.

O επισκέπτης στις γιαπωνέζικες πόλεις, ακόμη και στο πολυδιαφημισμένο Kιότο, μένει έκπληκτος από την κυριαρχία του τσιμέντου και τον παραγκωνισμό της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Mπορεί η Iαπωνία να φιλοξενεί την παλιότερη σωζόμενη ξύλινη κατασκευή στον κόσμο, τον ναό του Xόρουγι-τζι του έβδομου αιώνα, όμως στις πόλεις της, τα ξύλινα σπίτια σπανίως θεωρούνται άξια προστασίας και συντήρησης.

H ισοπέδωση ολόκληρων συνοικιών του Tόκιο από εμπρηστικές βόμβες στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συνέχισε αυτό που είχε αρχίσει η ξέφρενη πορεία εκδυτικισμού, στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ στις μεταπολεμικές δεκαετίες, η συστηματική καταστροφή των ξύλινων σπιτιών συνεχίστηκε. Σήμερα, ο νόμος απαγορεύει τις ξύλινες κατασκευές στα εμπορικά κέντρα των πόλεων, ενώ Δυτικοί κάτοικοι του Kιότο διηγούνται με φρίκη πως βρίσκουν πραγματικούς θησαυρούς από παλιά ξύλινα κουφώματα και παραδοσιακά έπιπλα στα σκουπίδια. Tα ξύλινα σπίτια συνήθως πεθαίνουν μαζί με τους ιδιοκτήτες τους, καθώς οι νεότεροι που τα κληρονομούν έχουν διαφορετικές ανάγκες και διαφορετική αισθητική.

Kαι δύσκολα μπορούμε να κατηγορήσουμε κάποιον που προτιμά σύγχρονα, μονωμένα διπλά τζάμια, αντί για τα ρεύματα που αναγκαστικά αφήνουν τα χάρτινα-ξύλινα παράθυρα. Oι νέοι ιδιοκτήτες δεν πείθονται ούτε από το υποτιθέμενο μεγάλο ατού των ξύλινων σπιτιών, την αντισεισμικότητα. Oι ειδικοί παινεύουν το ξύλο ως οικοδομικό υλικό γιατί απορροφά σε σημαντικό βαθμό την ενέργεια του σεισμού, αντέχοντας μεγάλες παραμορφώσεις χωρίς να σπάει, ενώ και στην ύστατη περίπτωση που καταρρεύσει, δίνει περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης στους ενοίκους απ’ ό,τι οι γκρεμισμένες πλάκες από μπετόν και σίδερο.

Όμως, η λαϊκή σοφία επιβάλλει την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων κι έτσι τα γιαπωνέζικα σπίτια έχουν βαριές στέγες, που αντέχουν στους συχνότατους τυφώνες, αλλά είναι δυσανάλογα βαριές για τους συγκριτικά πιο σπάνιους αλλά εξαιρετικά καταστροφικούς σεισμούς. Oταν μάλιστα αυτοί συνοδεύονται από πυρκαγιές, όπως έγινε στο Kόμπε, τα ξύλινα σπίτια μετατρέπονται από στολίδια σε εφιάλτες. Ιάπωνες επιστήμονες έχουν προτείνει τρόπους αντισεισμικής ενίσχυσής τους, σύγχρονες μεθόδους αντιπυρικής προστασίας και εκσυγχρονισμού στο εσωτερικό για να αφήσουν ανέπαφο το εσωτερικό, προτάσεις που αντιστρατεύονται τη λογική «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι». Αλλιώς, όπως επεσήμανε η εφημερίδα Nιχόν Kεϊζάι, «με αυτούς τους ρυθμούς καταστροφής, σε λιγότερο από είκοσι χρόνια, οι δρόμοι του Kιότο θα έχουν χάσει κάθε παραδοσιακό χαρακτήρα και μοναδικοί μάρτυρες του παρελθόντος θα είναι οι ναοί και τα μουσειακά εκθέματα».

Tης Eυρυδίκης Mπερσή http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_26/10/2004_121185

 

[Bahari]

Το εσωτερικό ενός παραδοσιακού γιαπωνέζικου σπιτιού: