Π.Γ.Δ.Μ. Μακεδονική Σαλάτα

[fenia42]

Βρέθηκα σε κύκλο σκοτεινό
Στ’ονειρο που είδα χτες το βράδυ
Κι ήμουν απ’τη μια του κύκλου εγώ
Κι εγώ από την άλλη
Κι ύστερα χάθηκα μακριά
Χάθηκα σε ολάνθιστα περιβόλια
Παρέα με τους Δερβίσηδες γύρω από τη φωτιά
Χορεύοντας και τραγουδώντας

Τριών χρόνων ήμουν όταν βγήκε αυτό το τραγούδι και το ακούγαμε συνέχεια στο σπίτι μας, αφού η μάνα μου είναι της κουλτούρας και μας γαλούχησε με νέο κύμα και Νάνα Μούσχουρη. Θυμάμαι να τη ρωτάω γεμάτη απορία τι είναι οι Δερβίσηδες κι εκείνη να μου εξηγεί και να κάνω τα πρώτα μου νοερά ταξίδια μέσα από τις διηγήσεις της. Θες η Μούσχουρη, θες το σπίτι των παππούδων που έβλεπαν σήριαλ μόνο στα τουρκικά ένιωθα ένα βήμα πιο κοντά στη γείτονο αυτή χώρα και είχα την τύχη να εντρυφήσω από μικρή σε κάποια στοιχεία της κουλτούρας της, αφού λέω η όγδοη γλώσσα που θα μάθω θέλω να είναι η τουρκική.
Ντερβίς πάντως είναι όρος της περσικής γλώσσας και αναφέρεται στον θρησκευτικό επαίτη, σε εκείνον δηλαδή που δεν έχει δική του κτήση καμία και βασίζεται στις δωρεές των κοσμικών για να ζήσει, κάτι σαν τους μοναχούς που έχω δει στο Λάος ίσως. Στην Ελλάδα, η εικόνα του Δερβίση μας είναι οικεία ως μορφή ντυμένη στα λευκά που περιστρέφεται αγόγγυστα και αβασάνιστα εκατοντάδες φορές γύρω από τον εαυτό του κι έρχεται σε κατάσταση έκστασης- ίσως γι’αυτό και να έχει συνδεθεί το όνομά τους με τη χρήση ουσιών.
Στο Τέτοβο οι μπεκτασήδες Δερβίσηδες που υπηρετούν το τάγμα των Σούφι μαζεύονταν στους Τεκέδες όπου συζητούσαν κι ερμήνευαν το κοράνι, προσεύχονταν είτε διέμεναν. Στην πραγματικότητα, «τεκκέ» από τα τουρκικά σημαίνει μέρος για ξεκούραση.
Το τάγμα των Σούφι αν και ισλαμικό, θεωρήθηκε αρκετά προοδευτικό καθώς επιδίωκε την ισότητα και ισοτιμία των μελών ενώ έδειχνε κι έναν στοιχειώδη σεβασμό στη γυναίκα.
Τεκέ είδα πρώτη φορά πέρσι στη Θράκη, σε τουρ στα Πομακοχώρια όπου είχα την τύχη να ξεναγηθώ από έναν Πομάκο που μου έμαθε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα για το λαό τους. Μέχρι πέρσι όμως δε γνώριζα για την ύπαρξη τεκέδων στην Ελλάδα. Είναι εντυπωσιακό πόσα πράγματα μαθαίνουμε ταξιδεύοντας!
Όταν στις αρχες του 19ου αιώνα στην εξουσία πέρασε ο Μαχμούτ Β´ που υπηρετούσε το τάγμα των Γενίτσαρων, θεώρησε απειλή κάθε διαφορετικό δόγμα και εκδίωξε τους Σούφι. Πολλοί τεκέδες παρήκμασαν, το ίδιο και οι τεκέδες του Τετόβου που καταργήθηκαν δια νόμου ενώ οι ηγέτες τους εκδιώχθηκαν. Ο Κεμάλ ήταν αυτός που έδωσε την οριστική λήξη των τεκέδων, λίγο αργότερα διώχνοντας όλους τους πιστούς στην Αλβανία, ωστόσο οι ελληνικοί τεκέδες έμειναν ανεπηρέαστοι !
Στην πραγματικότητα, η μπεκτασική αλεβιτική Σέχτα ενοχλούσε το ορθόδοξο μουσουλμανικό σουνιτικό και σιιτικό δόγμα, καθώς οι πιστοί του ήταν πιο φιλελεύθεροι, έτρωγαν κρέας χοιρινό και παρείχαν στοιχειώδεις ελευθερίες στις γυναίκες …
Λίγο έξω από το κέντρο της πόλης βρίσκεται ο Arabati Baba Teke, ο ιερός τόπος λατρείας της μπεκτασικής δερβισικής κοινότητας του Τετόβου. Υπήρξαμε άτυχοι αφού ο χώρος βρίσκεται πλέον σε πλήρη εγκατάλειψη, μάλλον εξαλείφθηκαν πια όλοι οι πιστοί του δόγματος. Στην είσοδο, αν και βρισκόμαστε σε βόρειο -μακεδονικό έδαφος, μας καλωσορίζουν οι σημαίες της Τουρκίας και της Αλβανίας, και πραγματικά το μέρος θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε από αυτές τις χωρες.

Παρά την εγκατάλειψη ο χώρος είναι προσεγμένος και καθαρός• λαμβάνει ξεκάθαρα οικονομική βοήθεια από τις «αδελφές χωρες».
Αυτή η περιποίηση και η καθαριότητα δεν απαντώνται εύκολα στο Τέτοβο. Κάναμε μια βόλτα στο χώρο απολαμβάνοντας την ηρεμία του. Το μικρό τζαμί δείχνει την ώρα σε διάφορες άλλες μουσουλμανικές, ενδεχομένως σιιτικές χωρες. Δε μπορώ να καταλάβω γιατί είναι στα αραβικά. Όλα είναι όμως ερμητικά κλειστά. Στο χώρο δεσπόζει και ένα μικρό νεκροταφείο, μια μουσουλμανική χαρακτηριστική βρύση, τόποι προσευχής και φυσικά ο τεκες. Δυστυχώς δε πετύχαμε κανένα μέλος της κοινότητας για να ανταλλάξουμε δυο κουβέντες.
Πώς να αισθάνθηκαν άραγε τα άτομα αυτά που γνώρισαν το θρησκευτικό διωγμό; Ολόκληρη η ιστορία θαρρείς είναι ένα κονταροχτύπημα, ποιος θα επικρατήσει, ποιος θα συσσωρεύσει τη μεγαλύτερη ισχύ.
Ολα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 4 of 7

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[Dina Z]

Ερώτηση:
Η λέξη ''Μακεδονική'' στον τίτλο σου αναφέρεται στην δική μας Μακεδονία ή μήπως στην Βόρεια Μακεδονία;
Η σαλάτα σου είναι, ας πούμε, Θεσσαλονικιά ή Σκοπιανή;
Γιατί αν έγινε λάθος μάλλον πρέπει να διορθωθεί!

 

[fenia42]

Μακεδονική σαλάτα λένε στην Ιταλία τη φρουτοσαλάτα. Αλλα είναι και κάτι σα να λέμε αχταρμας γιατί περί αυτού πρόκειται.
Έκανα λογοπαίγνιο.

 

[psilos3]

Επιτέλους ιστορία!

 

[Delmem38110]

Μακεδονική σαλάτα λένε στην Ιταλία τη φρουτοσαλάτα. Αλλα είναι και κάτι σα να λέμε αχταρμας γιατί περί αυτού πρόκειται.
Έκανα λογοπαίγνιο.

ένα από τα πιο ωραία λογοπαίγνια θα έλεγα.
αυτή ήταν η πιο παράξενη λέξη που έμαθα στην Ιταλία και συσχετιζόταν με επιδόρπιο
η ίδια η λέξη (για τη σαλάτα μιλάμε) Μακεδονία (macedonia) προέρχεται από τη γαλλική macedoine που σημαίνει ανακάτεμα διάφορων (αχταρμάς όπως είπε η αγαπητή φενια) πραγμάτων που με τη σειρά της πρέπει να έχει βάση στη ευρύτερη Μακεδονία που μετά τον μέγα Αλέξανδρο κατοικήθηκε από πολλούς και διάφορους λαούς,
αλλά υπάρχει και η άλλη εκδοχή να προέρχεται από το φυτό macerone με γεύση σέλινου που το χρησιμοποιούσαν για τη επεξεργασία των φρούτων.
η λέξη έχει ρίζες στη μακεδονικό σέλινο macedonicum petroselinum.
η ίδια η σαλάτα είναι νοστιμότατη και δροσιστική.
κόβουμε μικρά κομμάτια από ότι φρούτα θέλουμε μπανάνες ακτινίδια μήλα αχλάδια πορτοκάλια... τα βάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ τα καλύπτουμε με χυμό πορτοκάλι και στύβουμε ένα η δυο λεμόνια, και ζάχαρη σε όποιον θέλει. οι πότες μπορούν να προσθέσουν και λίγο (λίγο όμως) λευκό κρασί..... η οτιδήποτε άλλο.
ο δυόσμος η η μέντα, ότι σας είναι πρόχειρο δίνει δροσιά.

 

[gkalla]

Μακεδονική σαλάτα λένε στην Ιταλία τη φρουτοσαλάτα. Αλλα είναι και κάτι σα να λέμε αχταρμας γιατί περί αυτού πρόκειται.
Έκανα λογοπαίγνιο.

Και στα ισπανικά macedonia είναι η φρουτοσαλάτα!

 

[fenia42]

ένα από τα πιο ωραία λογοπαίγνια θα έλεγα.
αυτή ήταν η πιο παράξενη λέξη που έμαθα στην Ιταλία και συσχετιζόταν με επιδόρπιο
η ίδια η λέξη (για τη σαλάτα μιλάμε) Μακεδονία (macedonia) προέρχεται από τη γαλλική macedoine που σημαίνει ανακάτεμα διάφορων (αχταρμάς όπως είπε η αγαπητή φενια) πραγμάτων που με τη σειρά της πρέπει να έχει βάση στη ευρύτερη Μακεδονία που μετά τον μέγα Αλέξανδρο κατοικήθηκε από πολλούς και διάφορους λαούς,
αλλά υπάρχει και η άλλη εκδοχή να προέρχεται από το φυτό macerone με γεύση σέλινου που το χρησιμοποιούσαν για τη επεξεργασία των φρούτων.
η λέξη έχει ρίζες στη μακεδονικό σέλινο macedonicum petroselinum.
η ίδια η σαλάτα είναι νοστιμότατη και δροσιστική.
κόβουμε μικρά κομμάτια από ότι φρούτα θέλουμε μπανάνες ακτινίδια μήλα αχλάδια πορτοκάλια... τα βάζουμε σε ένα μεγάλο μπολ τα καλύπτουμε με χυμό πορτοκάλι και στύβουμε ένα η δυο λεμόνια, και ζάχαρη σε όποιον θέλει. οι πότες μπορούν να προσθέσουν και λίγο (λίγο όμως) λευκό κρασί..... η οτιδήποτε άλλο.
ο δυόσμος η η μέντα, ότι σας είναι πρόχειρο δίνει δροσιά.

Όταν ήμουν μικρή και σπούδαζα στο ΑΠΘ είχα μάθει πως τη φρουτοσαλάτα τη λένε στα ιταλικά Macedonia αλλά ποτέ δεν αναρωτήθηκα γιατί. Την απάντηση μου έδωσε ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης από τα Σέρβια (μη με διορθώσετε ανεπιτυχώς πάλι) ο οποίος σε κάποιο βιβλίο του έγραφε πως ο όρος παραπέμπει στην πολυπλοκότητα πολυπολιτισμικότητα και πολύ εθνικότητα της περιοχής που προέκυψε με τους βαλκανικούς πολέμους και το διαχωρισμό εδαφών και πληθυσμών.

 

[fenia42]

Το απτό και πραγματικό παρελθόν των Σκοπίων ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια σου διασχίζοντας την κεντρική γέφυρα και προσπερνώντας το άθλιο άγαλμα του Φιλίππου Β´ το οποίο ήταν βανδαλισμένο σε σημεία με σπρέι- φαίνεται πως υπήρξαν δυσαρέσκειες από αμφότερες πλευρές για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Για μένα που είναι η 3η φορά που διασχίζω τη χώρα και η πρώτη που τη διασχίζω μετά τη συμφωνία, κάποιες διαφορές είναι πλέον έκδηλες. Αν και το αντιαισθητικό άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου εξακολουθεί να δεσπόζει στην πλατεία Μακεδονίας κι εθνικιστικά συνθήματα να διαβάζουμε παντού, ο κόσμος -κυρίως εκείνοι που μας υποδέχτηκαν στη Γευγελή αλλά και οι αμέτρητοι αστυνομικοί που μας σταμάτησαν, μου φάνηκαν πιο ευγενικοί. Σα να έχει πέσει γραμμή να μας φέρονται καλύτερα, να μη ζητούν πρόστιμα και φιλοδωρήματα. Μάλιστα δε δίστασαν να μας μιλήσουν σε άπταιστα ελληνικά και να μας ευχηθούν καλό ταξίδι και ακόμα μια φορά να γελάσουμε με το «Σέρβα είναι η γυναίκα σου» αφού στην απανταχού π.ΕΣΣΔ και Π.Γιουγκοσλαβία όλοι με περνούν για ντόπια. Το αεροδρόμιο αποτελεί και το πιο χειροπιαστό παράδειγμα «συμφιλίωσης» αφού μετονομάστηκε από Μέγας Αλέξανδρος καθώς και ο κεντρικός περιφερειακός δρόμος που οδηγεί στην Ελλάδα ονομάζεται πλέον Δρόμος της Φιλίας.
Πίσω από το άγαλμα του άλλοτε ένδοξου βασιλιά λοιπόν ξεκινά ο μουσουλμανικός τομέας, μια πιο γραφική γειτονιά της πόλης των Σκοπίων, με ξεκάθαρη οθωμανική επιρροή. Ένα μέρος που θα μπορούσε να βρίσκεται στην Αλβανία, είτε στη Θράκη, είτε στο Κόσοβο, είτε στην Τουρκία- τόσο έντονη είναι η επιρροή όχι μόνο στην αρχιτεκτονική αλλά και στην κουλτούρα.
Εδώ οι γυναίκες κυκλοφορούν ως επί τω πλείστον με μαντήλα, οι άντρες αράζουν πίνοντας τσάι με ένα ναργιλέ στο χέρι, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει ενώ τα μικρομάγαζα πουλούν από χαλιά κιλίμια και χρυσαφικά μέχρι βεβαίως κεμπάπ και Μπουρέκ. Σταματήσαμε για ένα μπουρεκ με κιμά συνοδεία Αριάν και πληρώσαμε μόλις 3€ για 4 μπουρέκ. Ο ιδιοκτήτης μιλούσε τουρκικά και είχε πίσω του φωτογραφία του Ερντογάν αλλα όταν τον ρωτήσαμε από που κατάγεται μας είπε «από εδώ» .
Νιώθουμε σα να είμαστε στη Θράκη, ειδοποιός διαφορά όμως η ύπαρξη του Αλβανικού στοιχείου που κάνει εθνικιστικά όνειρα, ονειρευόμενο την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ «ανθεί» ο εθνικισμός όσο σε καμία άλλη γωνιά της γης όπου υπάρχει αλβανική κοινότητα. Στη Βόρεια Μακεδονία οι Αλβανοί αποτελούν μειονότητα ερχόμενοι δεύτεροι πληθυσμιακά μετά τους Σλάβους ενώ μόνο πρόσφατα και με αιματοκύλισμα κατάφεραν να κατοχυρώσουν θεμελίωδη δικαιώματα όπως το να υπάρχει η γλώσσα τους στα σχολεία, στης επιγραφές, στη Βουλή.

(κάπου ώπα βρε αυτόχθονες)

Τα Σκόπια εξέπληξαν την παρέα η οποία σοκαρίστηκε από την αισθητική του μέρους. Όμως εμείς δεν ήρθαμε μέχρι εδώ μόνο για τα Σκόπια. Βάση μας μετά το Βελιγράδι θα είχαμε το Τέτοβο, μια πιο σκληροπυρηνική πόλη στην οποία το αλβανικό στοιχείο επικρατεί. Για μένα το Τέτοβο αποτελεί το τρίτο και τελευταίο κομμάτι του παζλ που συνθέτει το αλβανικό στοιχείο, όπως αυτό έχει απλωθεί στη βαλκανική χερσόνησο. Ήξερα πως θα αντίκριζα κάτι τελείως διαφορετικό από την Αλβανία που είχα επισκεφτεί το 2017 και 2018 κι από το Κόσοβο που επισκέφτηκα το 2017. Επιπλέον, θα ερχόμουν αντιμέτωπη με μια ιδιαίτερη θρηκευτική Σέχτα για την οποία είχα ακούσει πρώτη φορά στα Πομακοχώρια.

 

[thanos75]

Όταν ήμουν μικρή και σπούδαζα στο ΑΠΘ είχα μάθει πως τη φρουτοσαλάτα τη λένε στα ιταλικά Macedonia αλλά ποτέ δεν αναρωτήθηκα γιατί. Την απάντηση μου έδωσε ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης από τα Σέρβια (μη με διορθώσετε ανεπιτυχώς πάλι) ο οποίος σε κάποιο βιβλίο του έγραφε πως ο όρος παραπέμπει στην πολυπλοκότητα πολυπολιτισμικότητα και πολύ εθνικότητα της περιοχής που προέκυψε με τους βαλκανικούς πολέμους και το διαχωρισμό εδαφών και πληθυσμών.

Ακριβώς, ο υπέροχος Βασίλης Ραφαηλίδης το είχε αναφέρει στο βιβλίο του "Οι λαοί των Βαλκανίων". Όλη η σειρά βιβλίων που είχε βγάλει εκείνα τα χρόνια "Οι λαοί της Ευρώπης", "Οι λαοί των Βαλκανίων", "Οι λαοί της Μέσης Ανατολής", ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και έλεγε αρκετές αλήθειες (αν και πια έχουν αλλάξει τόσα μέσα στις τελευταίες 3 δεκαετίες). Το πλέον πάντως ενδιαφέρον του για μένα βιβλίου είναι η "Κωμικοτραγική ιστορία του νεοελληνικού κράτους 1830-1974¨"

 

[Delmem38110]

Όταν ήμουν μικρή και σπούδαζα στο ΑΠΘ είχα μάθει πως τη φρουτοσαλάτα τη λένε στα ιταλικά Macedonia αλλά ποτέ δεν αναρωτήθηκα γιατί. Την απάντηση μου έδωσε ο αείμνηστος Βασίλης Ραφαηλίδης από τα Σέρβια (μη με διορθώσετε ανεπιτυχώς πάλι) ο οποίος σε κάποιο βιβλίο του έγραφε πως ο όρος παραπέμπει στην πολυπλοκότητα πολυπολιτισμικότητα και πολύ εθνικότητα της περιοχής που προέκυψε με τους βαλκανικούς πολέμους και το διαχωρισμό εδαφών και πληθυσμών.

δεν σε διόρθωσα ανεπιτυχώς.
απέδωσα με λίγο χιούμορ αυτό που οι Ιταλοί (και μόνο οι Ιταλοί) ξέρουν για τη συγκεκριμένη λέξη, από που πιθανόν προέρχεται ποιες είναι οι ρίζες της.
αν κάποιος γνωρίζει πολύ καλά ιταλικά παραθέτω δυο συνδέσμους.
συγνώμη.

macedònia² in Vocabolario - Treccani
MACEDONIA DI FRUTTA: ORIGINE DEL NOME E SAGRA

 

[fenia42]

δεν σε διόρθωσα ανεπιτυχώς.
απέδωσα με λίγο χιούμορ αυτό που οι Ιταλοί (και μόνο οι Ιταλοί) ξέρουν για τη συγκεκριμένη λέξη, από που πιθανόν προέρχεται ποιες είναι οι ρίζες της.
συγνώμη.

macedònia² in Vocabolario - Treccani
MACEDONIA DI FRUTTA: ORIGINE DEL NOME E SAGRA

Δε το είπα για σένα

 

[vickokka]

Ερώτηση:
Η λέξη ''Μακεδονική'' στον τίτλο σου αναφέρεται στην δική μας Μακεδονία ή μήπως στην Βόρεια Μακεδονία;
Η σαλάτα σου είναι, ας πούμε, Θεσσαλονικιά ή Σκοπιανή;
Γιατί αν έγινε λάθος μάλλον πρέπει να διορθωθεί!

Macedonia, σε ιταλια και αλλες κουζινες ειναι η φρουτοσαλατα, το μπερδεμα φρουτων δηλαδη οπως ακριβως ειναι και η Μακεδονια, ενα μπερδεμα λαών. Ενα τουρλουμπουκι!