Grerena
Member
- Μηνύματα
- 1.407
- Likes
- 19.805
- Επόμενο Ταξίδι
- Μαδρίτη πάλι :)
- Ταξίδι-Όνειρο
- Tromso, Las Vegas
2η ημέρα με αγορές και μουσεία
Εδώ μάλλον θα πρέπει να πω δυο λόγια για αυτές τις περίφημες αγορές που για μένα τουλάχιστον που δεν έχω πάει άλλη φορά ταξίδι στην Κεντρική Ευρώπη τέτοια εποχή, αποτελούν ένα πρωτόγνωρο happening.
Χριστουγεννιάτικες αγορές …
Για την Ευρώπη τα Χριστούγεννα είναι η μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου και οι πόλεις της φροντίζουν να το δείξουν με τις χριστουγεννιάτικες αγορές, που έχουν μεγάλη παράδοση από τον Μεσαίωνα και πιο πίσω. Για ένα μήνα μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων οι πόλεις ζουν σε ρυθμούς γιορτής και στις περισσότερες από αυτές στήνονται φαντασμαγορικές αγορές.
Τα Χριστούγεννα είναι η ιερότερη γιορτή των Γερμανών και την γιορτάζουν άπαντες. Είναι γνωστό ότι πολλές Γερμανικές πόλεις, όπως η Στουτγκάρδη, η Φρανκφούρτη, η Νυρεμβέργη, το Μόναχο και η Κολωνία αποτελούν εδώ και χρόνια σημεία αναφοράς για τις χριστουγεννιάτικες αγορές μιας και είναι και από τις πιο παλιές. Η πρώτη Χριστουγεννιάτικη αγορά στην Κολωνία εμφανίστηκε λίγο μετά το 1800 και είναι από τις πιο ελκυστικές της Γερμανίας και από τις πιο ξακουστές.
Η Κολωνία διαθέτει μεγάλο αριθμό Χριστουγεννιάτικων αγορών, οι οποίες σε συνδυασμό με τον πανέμορφο Ρήνο που τη διασχίζει προσδίδουν στην πόλη μια μοναδική ατμόσφαιρα. Οι τέσσερις μεγαλύτερες αγορές είναι μεταξύ Καθεδρικού και Δημαρχείου. Η αγορά του Καθεδρικού, η Alter Markt, η Neumarkt και η Rudolfplatz. Όλες οι αγορές αποτελούνται από όμορφα στολισμένα σπιτάκια που προσφέρουν χριστουγεννιάτικα στολίδια, διάφορες χειροποίητες & ιδιαίτερες δημιουργίες, πάσης φύσεως δώρα και γαστρονομικές σπεσιαλιτέ αλλά όλες έχουν το δικό τους στυλ και είναι πολύ ξεχωριστές από μόνες τους.
Η Χριστουγεννιάτικη αγορά στον Καθεδρικό ναό της Κολωνίας είναι από τις πιο όμορφες αγορές σε όλη την Κολωνία καθώς πραγματοποιείται δίπλα σε ένα εκπληκτικό σκηνικό. Βρίσκεται στη σκιά του καθεδρικού ναού της Κολωνίας και πάντα στη μέση της έχει ένα τεράστιο Χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο κατατάσσεται μεταξύ των ομορφότερων στην Ευρώπη.
Έχει ζωντανή μουσική και … γαστρονομικές απολαύσεις! Είναι η πιο δημοφιλής και με τις περισσότερες επισκέψεις σε όλη τη Γερμανία. Ο τεράστιος Καθεδρικός ως φόντο σε συνδυασμό με τον υπέροχο φωτισμό και τα χριστουγεννιάτικα σπιτάκια δημιουργεί μια υπέροχη ατμόσφαιρα.
Η Χριστουγεννιάτικη αγορά στη Heumarkt και στην Alter Markt. Η αγορά “Heinzelmannchen”. Αυτή η παραδοσιακή αγορά στην Κολωνία πραγματοποιείται εκεί από το 1820. Αυτή η αγορά είναι «στημένη» σε δυο σημεία, σε δυο πλατείες, στη Heumarkt και στην Alter Markt. Η συγκεκριμένη αγορά «διακόπτεται» από το Δημαρχείο. Εμείς την είδαμε σε διαφορετικούς χρόνους. Το κάτω κομμάτι της στη Heumarkt και το πάνω κομμάτι της στην Alter Markt, οι οποίες νόμιζα ότι ήταν δύο διαφορετικές αγορές. Στη συνέχεια όταν τις ξαναείδα στο χάρτη και είδα και τις φωτογραφίες μου και την … επωνυμία τους κατάλαβα ότι ήταν η ίδια αγορά. Το κομμάτι στο Heumarkt είχε διαφορετική θεματολογία απ’ ότι το κομμάτι στο Alter Markt, αλλά το ίδιο αρχιτεκτονικό στυλ και τις ίδιες … μασκότ, που δεν ήταν άλλο από τους νάνους!
Το “Heumarkt” κομμάτι είχε παιχνίδια πάγου, ενώ το δεύτερο είχε μικροπωλητές και παντός είδους γαστρονομικές λιχουδιές, οπότε εγώ θεωρώ ότι πήγα σε δυο αγορές και όχι σε μία (έτσι για να παρηγορηθώ λίγο που δεν πήγα στη διάσημη Χριστουγεννιάτικη αγορά των αγγέλων της Neumarkt!)
Ούτε στη Rudolfplatz πήγα. Δεν πρόλαβα, αφού σχεδόν δεν ξεμακρύναμε από αυτή του Καθεδρικού. Με το που περνούσαμε το ποτάμι πέφταμε πάνω στην αγορά του Καθεδρικού, η οποία ήταν τόσο όμορφη που “κολλούσαμε”, οπότε γιατί να τρέχουμε τι διαφορετικό θα δούμε; Άσε που δύο από τα βράδια πήγαμε τόσο αργά που οι όλες αγορές είχαν κλείσει και εμείς βολευόμασταν με τη γνωστό μας πια απομεινάρι, την “Adventsdorf am Kolner Dom”.
Η Χριστουγεννιάτικη αγορά του λιμανιού είναι μια πολύ ειδική αγορά, η οποία ξεχωρίζει από τις άλλες χριστουγεννιάτικες αγορές και λόγω των χειροποίητων και ιδιαίτερων «καλλιτεχνικών» προϊόντων, που προσφέρει αλλά και λόγω της εγγύτητάς της με το Ρήνο. Το σκηνικό παίζει σημαντικό ρόλο. Η αγορά βρίσκεται δίπλα στο μουσείο σοκολάτας. Ο Ρήνος δημιουργεί μια υπέροχη ατμόσφαιρα αλλά και ένα μεγάλο ξύλινο καράβι, που είναι αραγμένο σε ένα κανάλι του και στο κέντρο της αγοράς συγχρόνως. Σοκολάτα και αγορά! Τι πιο Χριστουγεννιάτικο;

Η σημερινή μέρα θα ήταν αφιερωμένη σε κάποια μουσεία αλλά και στις αγορές αφού αυτές βρίσκονται … ανάμεσα από τα μουσεία και γύρω από αυτά.
Μουσεία …
Το παιδί έχει δωρεάν είσοδο στα μουσεία της πόλης. Εμένα με ενδιέφεραν οι δυο Πινακοθήκες, Με την museum card μπορούσα να έχω είσοδο σε πολλά μουσεία για δυο συνεχόμενες ημέρες με μόνο 18€. Στις δυο Πινακοθήκες να πήγαινα μόνο και είχαν ήδη «καλυφθεί» τα 18€ της κάρτας.
Φύγαμε από το hostel ψιλοαργά. Λίγο το πρωινό χουχούλιασμα στο δωμάτιο με θέα, που είχαμε, λίγο το πλούσιο πρωινό που πήραμε στη ωραία και πολύ φωτεινή αίθουσα του hostel μας, καταλήξαμε να φύγουμε στις 11:00 η ώρα. Θα μπορούσαμε να πάρουμε το τρένο για να περάσουμε απέναντι, αλλά θα χάναμε τα ημερήσια πλάνα της γέφυρας, με τα ποδαράκια μας ξανά …
Υπερπαραγωγή από μόνη της (η γέφυρα)…
… αλλά μαζί με τα λουκέτα … παραήταν χασομέρισσα (η βόλτα) …
Με μια προσεκτικότερη παρατήρηση θα δείτε και την ελληνική συμμετοχή σε μια από τις παραπάνω φωτο.
Στην απέναντι όχθη (δυτική όχθη) η γέφυρα «σκάει» στην πλατεία Heinrich-Boll-Platz...
Δεξιά είναι ο Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός, μπροστά ο Καθεδρικός και αριστερά το μουσείο Ludwig μαζί με τη Φιλαρμονική της Κολωνίας.
Εδώ υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Η υπέροχη αυτή πλατεία, που καταλήγει αρμονικά με διάφορα αρχιτεκτονικά τερτίπια έως τα νερά του Ρήνου έχει κάποια θεματάκια … τεχνικής φύσεως. Στην πραγματικότητα είναι … μεσοπάτωμα (πως λέμε μεσοτοιχία
με την οροφή της Φιλαρμονικής! Το κέντρο της πλατείας δηλαδή αποτελεί συγχρόνως και την οροφή της Φιλαρμονικής. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την κακή ηχομόνωση βλάπτει την ακουστική του μεγάρου μουσικής, με αποτέλεσμα όταν γίνονται παραστάσεις, συναυλίες ή και πρόβες ακόμα, το κέντρο της πλατείας να …κλείνει.
Ούτε κουνούπι δεν περνάει. Τώρα εξηγείται γιατί σε κάποια από τα επόμενα περάσματά μου είδα τις γνωστές κορδέλες τύπου “απαγορεύεται η προσπέλαση” και κάποιους φύλακες να τις …φυλάνε. Τελικά κανείς δεν είναι τέλειος. Ούτε οι Γερμανοί!
Και φτάσαμε στο Μουσείο Ludwig. Ξεφορτώσαμε παλτά, σκουφιά, γάντια, σακίδια στην γκαρνταρόμπα, βγάλαμε την museum card μας, προσπεράσαμε το μαγαζί του μουσείου (παρόλη την αδυναμία που έχουμε σε αυτά τα μαγαζιά και οι δυο μας) και μπήκαμε μέσα.
Το μουσείο Ludwig είναι εξαιρετικό. Περιέχει έργα των σπουδαιότερων καλλιτεχνών του προηγούμενου αιώνα. Είναι από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της Κολωνίας. Το κτίριο είναι μοντέρνο, με κυβιστική εμφάνιση, εντυπωσιακό και βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία και πολύ κομβική επίσης, κοντά στον Καθεδρικό, στη γέφυρα και στον σιδηροδρομικό σταθμό.
Είναι ένα πολύ φωτεινό και “ανοιχτό” μουσείο. Aνά πάσα στιγμή της επίσκεψής μας, όπου και να βρισκόμασταν είχαμε ορατότητα σε κάποιο απ’ όλα τα παραπάνω και ήταν τόσο λουσμένο στο φως και ας είχε εκείνη την ημέρα συννεφιά.
Καταπληκτικό!
Είχα καιρό να πάω σε μουσείο με όχι … κλασικά έργα τέχνης. Αν και κατά μία έννοια … κλασικά ήταν και αυτά. Είδαμε «κλασικούς» εκπροσώπους του υπερρεαλισμού, εξπρεσιονισμού, κυβισμού, αφηρημένης τέχνης, ποπ αρτ έως και πουαντιγισμού!
Σε δεσπόζουσα θέση ήταν και το πρώτο έργο που είδαμε μπαίνοντας στο μουσείο, που ήταν ένα έργο της Niki de Saint Phalle. Αλλού την κυνηγούσα να τη δω και αλλού την είδα. Η εκπρόσωπος της «figurative art» Saint Phalle εκτός από τα πολύ γνωστά γλυπτά της στο “Stravinsky Fountain” του Παρισιού, έχει φιλοτεχνήσει τα έργα του “Tarot garden” της Τοσκάνης (ταξίδι που ακύρωσα τον Σεπτέμβριο
), έργα που πολύ ήθελα να δω και να που τώρα εμφανίζεται μπροστά μου ένα έργο της χωρίς να το περιμένω. 
Η συνέχεια ήταν καταπληκτική …
Ήταν ΟΛΟΙ τους εδώ ...
Και οι σουρεαλιστές …
Rene Maggritte, Richard Oelze, Salvator Dali ...
Και oi υπερεαλιστές …
(o ντόπιος) Max Ernst και (ο δικός μας) Giorgio de Cirico ...
Και οι εξπρεσιονιστές …
Oskar Kokoschka, Jackson Pollock, Max Beckam ...
Και οι κυβιστές …
Fernand Leger, Ljubow Popowa ...
Και η μοντέρνα τέχνη και η αφηρημένη τέχνη και η figurative art ήταν παρούσες με Piet Mondrian, Casimir Malevich, Francis Bacon και Yves Klein...
Τόσους μαζεμένους μόνο στο Pompidou, στο Παρίσι θυμάμαι να έχω δει

Εκπληκτική και η Γιαπωνέζα Yayoi Kusama με τα γλυπτά της … (στον ουρανό τη γύρευα, στην …Κολωνία τη βρήκα!) ...
Μεγάλο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην (δεν θα μπορούσε να λείπει) ποπ αρτ…
με James Rosenquist …
με Roy Lichtenstein με τα «καρτούν» του και Andy Warhol με τον Elvis του (που εγώ νόμιζα ότι ο διπλός Elvis ήταν στο MoMA!) …
Είδαμε φυσικά και Picasso. Το “φυσικά” το λέω γιατί είχε πολύ Picasso...
Είχε μια ιδιαίτερη έκθεση ειδικά για αυτόν σε δυο ορόφους του μουσείου...
Μάλλον το παρατράβηξα με την περιγραφή του μουσείου αλλά πραγματικά ενθουσιάστηκα με αυτό. Είναι ένα μουσείο σύγχρονης Τέχνης που με ξάφνιασε αρκετά αφού δεν έχει μόνο Picasso, αλλά τα άπαντα του 20ου αι. και πιστεύω ότι οι λάτρεις της σύγχρονης τέχνης θα το εκτιμήσουν ιδιαίτερα.
Καθυστερήσαμε αρκετά σε μια αίθουσα του μουσείου, όπου μπορούσες να δημιουργήσεις ένα δικό σου έργο τύπου κολάζ, κάτι που άρεσε πολύ στο παιδί, το οποίο και έκανε. Έφτιαξε δύο κολάζ, το ένα από αυτά το κράτησε και το άλλο το άφησε στην έκθεση.
Ύστερα και από το απαραίτητα χαζολόι στο μαγαζάκι του μουσείου …
και μετά από ένα συνολικά δυομισάωρο βγήκαμε έξω από το Ludwig.
Η συνέχεια είχε χριστουγεννιάτικη αγορά.
Στην “under the Dom” «πέφτεις» βγαίνοντας από το μουσείο. Ούτε μπορείς και ούτε θες να την αποφύγεις. Ομολογώ όμως ότι ήταν η πιο στριμωγμένη μου στιγμή στην Κολωνία, η ώρα αυτή που βρεθήκαμε στην αγορά. Ήταν η ώρα που η μπάντα του Δήμου έπαιζε Χριστουγεννιάτικα τραγούδια και γινόταν το αδιαχώρητο παντού.
Έτσι για την ιστορία: Άπαντες φορούσαν μάσκες. Δεν πρόσεξα ούτε μια παρασπονδία.
Ήταν δύσκολο να σταθούμε, πόσο μάλλον να φάμε ή να πιούμε κάτι. Παρόλα αυτά βρήκαμε μια γωνιά προκειμένου να δοκιμάσω και εγώ το περίφημο gluhwein (το ζεστό, μυρωδάτο κρασάκι με την κανέλα) και να ζεστάνω και λίγο το κοκαλάκι μου. Γιατί … σας είπα; Έκανε κρύο.
Μπορεί να ήμουν τυχερή και να μην είχε χιόνια (εγώ τύχη το θεωρώ αυτό) και μπορεί επίσης να μην έβρεχε, αλλά η θερμοκρασία ήταν γύρω στους 1 με 2 βαθμούς. Μακριά δηλαδή από τον Ελληνικό χειμώνα, που είμαι μαθημένη.
Ήπια λοιπόν το ζεστό κρασάκι μου και η κόρη μια ζεστή σοκολάτα. Μπορούσαμε και να επιστρέψουμε τα δυο πήλινα ποτηράκια πίσω (έναντι 6€), αλλά δεν θέλαμε. Με το ποτό μας στο χέρι κόψαμε βόλτες μέσα στην αγορά χαζεύοντας στα περίπτερα με τα σουβενίρ και τα φαγητά…
Κάποια τα … λιμπίστηκα, σαν τον καπνιστό σολομό …
Κάποια άλλα δεν νομίζω…
Ε! να μην τα παρουσιάζω και όλα ρόδινα ...Το παραπάνω δεν θα ήθελα να το δοκιμάσω ...
Έχοντας αυτά τα θεάματα καταφέραμε και προσπεράσαμε την υπόλοιπη αγορά και κατευθυνθήκαμε προς την έτερη Πινακοθήκη, αυτή του Wallraf - Richartz Museum.
Εκεί στην πόρτα του μουσείου ήπιαμε μονορούφι ότι είχε απομείνει από τα ποτά μας και αφού τακτοποιήσαμε τα ποτηράκια μας στην τσάντα των … σουβενίρ μπήκαμε μέσα.
Νομίζω όμως ότι φτάσαμε την κατάλληλη στιγμή, αφού με την είσοδό μας στο μουσείο γλυτώσαμε και τη βροχούλα που μόλις είχε ξεκινήσει.
Εντάξει. Από τα καλύτερά μου. Να βρίσκομαι μέσα σε μια Πινακοθήκη Κεντροευρωπαϊκής πόλης…
παρέα με δασκάλους του μπαρόκ αλλά και Γάλλους ρεαλιστές.
Μην ανησυχείτε όμως. Δεν θα πλατειάσω. Και αυτό για δυο λόγους. Ο ένας είναι ότι το μουσείο δεν είναι ...“Ludwig” και ο άλλος είναι ότι πάντα στα δεύτερα μουσεία της ημέρας είμαι κουρασμένη και τα «περνάω» πιο γρήγορα.
Ομολογώ όμως ότι για την μεσαιωνική ζωγραφική δεν τρελαίνομαι και τόσο και τον όροφο αφιέρωμα στον μεσαίωνα τον περάσαμε λίγο γρήγορα. Μια μικρή στάση κάναμε μόνο, σε ένα-δυο έργα, το ένα εκ των οποίων είναι το highlight του Γερμανού Stefan Lochner, την “Madonna of the Rose”, την επονομαζόμενη και «Μόνα Λίζα της Κολωνίας», τίτλο που έχει (υποθέτω) λόγω του ελαφρού μειδιάματος της Παναγίας.
Είδαμε και αρκετό μπαρόκ, με έργα κυρίως των δυο πιο γνωστών ζωγράφων του 17ου αι. του (πανταχού παρών) Rubens και του (πιο πολλές αυτοπροσωπογραφίες) Rembrandt.
Είχε όμως και Ισπανούς, αγαπημένους Ισπανούς (γνήσιοι Caravaggisti), που δεν συναντώ και τόσο συχνά στις Πινακοθήκες, με έντονα δραματικά στοιχεία στα έργα τους, όπως οι Bartolome Murillo και Jose de Ribera.
Τι δεν είδα σήμερα; Ποιο ρεύμα ζωγραφικής;
Ιμπρεσιονισμό δεν είδα.
Και από αυτό έχει το “Wallraf - Richartz”. Το μουσείο διαθέτει μια από τις πιο εκτεταμένες συλλογές ιμπρεσιονιστικής τέχνης σε Γερμανικό έδαφος. Αλλά είπαμε ότι δεν θα το «ζαλίσω» πολύ.
Van Gogh, Gauguin, Cezanne, Renoir, Eduard Manet, Claude Monet.
Μπορεί να μην είναι “Ludwig”, αλλά και το κτίριο του Wallraf βρίσκεται σε αρκετά κεντρικό σημείο και από τα παράθυρα του τρίτου ορόφου μπορείς να δεις πολύ καλή θέα προς τον Καθεδρικό και τον Άγιο Μαρτίνο, αλλά και τα περίχωρα της Κολωνίας.
Αρκετή ώρα μείναμε σε αίθουσα-ατελιέ για τους ταλαντούχους επισκέπτες. Εδώ μπορούσες να δημιουργήσεις ένα δικό σου έργο, και να το εκθέσεις και εσύ μαζί με άλλα. Πολύ άρεσε στο παιδί, με αποτέλεσμα να μείνουμε στο «ατελιέ» αρκετή ώρα μέχρι να «δημιουργήσουμε» και εμείς το δικό «μας» έργο. «Αφήσαμε» λοιπόν το αποτύπωμα μας με όσους τρόπους μπορούσαμε. Τα εισαγωγικά όπως καταλαβαίνετε μπαίνουν για να τονίσουν τον πληθυντικό, αφού το έργο ήταν μεν της κόρης αλλά με ταλέντο που έχει κληρονομήσει από τη … μαμά!

Πήραμε και δυο μικρά αναμνηστικά κατά παράδοση από το κατάστημα δώρων του μουσείου φεύγοντας και βγήκαμε έξω.
Τώρα είχε βροχούλα. Όχι τις μπόρες της Ελλάδας που δεν μπορείς να σταθείς, αλλά ένα συνεχές ψιλόβροχο, που απαιτούσε ομπρέλα.
Η ώρα ήταν 4:20. Κανονική νύχτα έξω, αλλά με κίνηση. Πολύ κίνηση. Τα μαγαζιά ήταν όλα ανοιχτά, υπήρχαν ουρές ειδικά σε μαγαζιά τύπου Saturn και οι εμπορικοί δρόμοι Hohe Str. και Schildergasse Str. ήταν γεμάτοι με κόσμο. Εμείς τους διασχίσαμε και για να χαζέψουμε αλλά και γιατί έπρεπε να τους περάσουμε αφού ήταν στο δρόμο μας για το “NS Dokumentations zentrum”, που ήθελα να πάμε. Λίγο η βροχή, το κρύο, το γάντι που έβγαινε και έμπαινε, το gps που δεν τα έλεγε καλά, κάναμε καναδυό γυροβολιές μέσα στο εμπορικό κέντρο περνώντας από τα ίδια και τα ίδια, ώσπου κάποια στιγμή στις 4:50 φτάσαμε στο NSDOK. Στις 6:00 έκλεινε τελικά, τσάμπα αγχώθηκα αφού νόμιζα ότι έκλεινε στις 5:00. Μπήκαμε στο Κέντρο χωρίς κάποια χρέωση, αφού και αυτό συμπεριλαμβανόταν στη Museum card.
Το Κέντρο τεκμηρίωσης NS (Εθνικού Σοσιαλισμού) λειτουργεί ως μνημείο για τα θύματα των Ναζί αλλά και ως ερευνητικό κέντρο συνδέοντας τη μνήμη των θυμάτων με την απεικόνιση της Κολωνίας υπό τη ναζιστική κυριαρχία. Στεγάζεται στο «EL-DE Haus», το οποίο ήταν η έδρα της Γκεστάπο της Κολωνίας και το όνομά του βασίζεται στα αρχικά του ονόματος (Leopold Dahmen) του ιδιοκτήτη του κτιρίου που νοίκιασε το κτίριο στην Μυστική Αστυνομία, το 1935.
Η αλήθεια είναι ότι αν δεν ξέρεις Γερμανικά δεν μπορείς να αντιληφθείς πλήρως αυτά που βλέπεις, αλλά σίγουρα καταλαβαίνεις πολλά, αφού η Ιστορία είναι γνωστή.
Στο υπόγειο του κτιρίου “EL-DE Haus”, υπάρχουν τα κελιά της φυλακής…
Τέτοιου τύπου ιστορικά σημεία μνήμης (φυλακές Γκεστάπο) υπάρχουν παντού στην Ευρώπη. Πρόσφατα μάλιστα πήγα και στο αντίστοιχο της Αθήνας. Το περίεργο όμως είναι να το επισκεφτείς στη … Γερμανία, τη γενέτειρα των Ναζί του ’30. Το ακόμα πιο περίεργο είναι ότι συνάντησα πολύ περισσότερους επισκέπτες στην Κολωνία απ’ ότι στο αντίστοιχο σημείο μνήμης της Αθήνας. Παραθέτω φωτογραφίες από Αθήνα έτσι για το κοντράστ.
… οι τοίχοι των οποίων είναι γεμάτο με επιγραφές και σκίτσα σχεδιασμένα από τους κρατούμενους
Οι υπόλοιποι τρεις όροφοι του «EL-DE Haus» αποτελούν μια έκθεση σκίτσων, γκραβούρων, φωτογραφιών και αποκομμάτων εφημερίδων που απεικονίζουν την πολιτική και κοινωνική ζωή στην Κολωνία την εποχή των ναζί.
Στον τελευταίο όροφο υπάρχει και βιβλιοθήκη, στην οποία είναι προσβάσιμη μεγάλη συλλογή από έγγραφα, επιστολές, φωτογραφίες, ημερολόγια, αφίσες κ.α. και η οποία αποτελεί και τη βάση της ιστορικής έρευνας του κέντρου.
Η ώρα πια είναι 5:40. Τέρμα τα μουσεία για σήμερα. Δεν ήθελα κι άλλα. Και εγώ και το παιδί θέλαμε πια να πάμε κάπου να καθίσουμε για φαγητό. Ωραίες οι αγορές αλλά θέλαμε και λίγη ξεκούραση. Κριτήριό μας για το που θα πάμε ήταν η … απόσταση. Ποια μπιραρία ήταν πιο κοντά από τις τρεις που ήξερα;
Εδώ μάλλον θα πρέπει να πω δυο λόγια για αυτές τις περίφημες αγορές που για μένα τουλάχιστον που δεν έχω πάει άλλη φορά ταξίδι στην Κεντρική Ευρώπη τέτοια εποχή, αποτελούν ένα πρωτόγνωρο happening.
Χριστουγεννιάτικες αγορές …
Για την Ευρώπη τα Χριστούγεννα είναι η μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου και οι πόλεις της φροντίζουν να το δείξουν με τις χριστουγεννιάτικες αγορές, που έχουν μεγάλη παράδοση από τον Μεσαίωνα και πιο πίσω. Για ένα μήνα μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων οι πόλεις ζουν σε ρυθμούς γιορτής και στις περισσότερες από αυτές στήνονται φαντασμαγορικές αγορές.
Τα Χριστούγεννα είναι η ιερότερη γιορτή των Γερμανών και την γιορτάζουν άπαντες. Είναι γνωστό ότι πολλές Γερμανικές πόλεις, όπως η Στουτγκάρδη, η Φρανκφούρτη, η Νυρεμβέργη, το Μόναχο και η Κολωνία αποτελούν εδώ και χρόνια σημεία αναφοράς για τις χριστουγεννιάτικες αγορές μιας και είναι και από τις πιο παλιές. Η πρώτη Χριστουγεννιάτικη αγορά στην Κολωνία εμφανίστηκε λίγο μετά το 1800 και είναι από τις πιο ελκυστικές της Γερμανίας και από τις πιο ξακουστές.
Η Κολωνία διαθέτει μεγάλο αριθμό Χριστουγεννιάτικων αγορών, οι οποίες σε συνδυασμό με τον πανέμορφο Ρήνο που τη διασχίζει προσδίδουν στην πόλη μια μοναδική ατμόσφαιρα. Οι τέσσερις μεγαλύτερες αγορές είναι μεταξύ Καθεδρικού και Δημαρχείου. Η αγορά του Καθεδρικού, η Alter Markt, η Neumarkt και η Rudolfplatz. Όλες οι αγορές αποτελούνται από όμορφα στολισμένα σπιτάκια που προσφέρουν χριστουγεννιάτικα στολίδια, διάφορες χειροποίητες & ιδιαίτερες δημιουργίες, πάσης φύσεως δώρα και γαστρονομικές σπεσιαλιτέ αλλά όλες έχουν το δικό τους στυλ και είναι πολύ ξεχωριστές από μόνες τους.
Η Χριστουγεννιάτικη αγορά στον Καθεδρικό ναό της Κολωνίας είναι από τις πιο όμορφες αγορές σε όλη την Κολωνία καθώς πραγματοποιείται δίπλα σε ένα εκπληκτικό σκηνικό. Βρίσκεται στη σκιά του καθεδρικού ναού της Κολωνίας και πάντα στη μέση της έχει ένα τεράστιο Χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο κατατάσσεται μεταξύ των ομορφότερων στην Ευρώπη.

Έχει ζωντανή μουσική και … γαστρονομικές απολαύσεις! Είναι η πιο δημοφιλής και με τις περισσότερες επισκέψεις σε όλη τη Γερμανία. Ο τεράστιος Καθεδρικός ως φόντο σε συνδυασμό με τον υπέροχο φωτισμό και τα χριστουγεννιάτικα σπιτάκια δημιουργεί μια υπέροχη ατμόσφαιρα.

Η Χριστουγεννιάτικη αγορά στη Heumarkt και στην Alter Markt. Η αγορά “Heinzelmannchen”. Αυτή η παραδοσιακή αγορά στην Κολωνία πραγματοποιείται εκεί από το 1820. Αυτή η αγορά είναι «στημένη» σε δυο σημεία, σε δυο πλατείες, στη Heumarkt και στην Alter Markt. Η συγκεκριμένη αγορά «διακόπτεται» από το Δημαρχείο. Εμείς την είδαμε σε διαφορετικούς χρόνους. Το κάτω κομμάτι της στη Heumarkt και το πάνω κομμάτι της στην Alter Markt, οι οποίες νόμιζα ότι ήταν δύο διαφορετικές αγορές. Στη συνέχεια όταν τις ξαναείδα στο χάρτη και είδα και τις φωτογραφίες μου και την … επωνυμία τους κατάλαβα ότι ήταν η ίδια αγορά. Το κομμάτι στο Heumarkt είχε διαφορετική θεματολογία απ’ ότι το κομμάτι στο Alter Markt, αλλά το ίδιο αρχιτεκτονικό στυλ και τις ίδιες … μασκότ, που δεν ήταν άλλο από τους νάνους!


Το “Heumarkt” κομμάτι είχε παιχνίδια πάγου, ενώ το δεύτερο είχε μικροπωλητές και παντός είδους γαστρονομικές λιχουδιές, οπότε εγώ θεωρώ ότι πήγα σε δυο αγορές και όχι σε μία (έτσι για να παρηγορηθώ λίγο που δεν πήγα στη διάσημη Χριστουγεννιάτικη αγορά των αγγέλων της Neumarkt!)
Ούτε στη Rudolfplatz πήγα. Δεν πρόλαβα, αφού σχεδόν δεν ξεμακρύναμε από αυτή του Καθεδρικού. Με το που περνούσαμε το ποτάμι πέφταμε πάνω στην αγορά του Καθεδρικού, η οποία ήταν τόσο όμορφη που “κολλούσαμε”, οπότε γιατί να τρέχουμε τι διαφορετικό θα δούμε; Άσε που δύο από τα βράδια πήγαμε τόσο αργά που οι όλες αγορές είχαν κλείσει και εμείς βολευόμασταν με τη γνωστό μας πια απομεινάρι, την “Adventsdorf am Kolner Dom”.
Η Χριστουγεννιάτικη αγορά του λιμανιού είναι μια πολύ ειδική αγορά, η οποία ξεχωρίζει από τις άλλες χριστουγεννιάτικες αγορές και λόγω των χειροποίητων και ιδιαίτερων «καλλιτεχνικών» προϊόντων, που προσφέρει αλλά και λόγω της εγγύτητάς της με το Ρήνο. Το σκηνικό παίζει σημαντικό ρόλο. Η αγορά βρίσκεται δίπλα στο μουσείο σοκολάτας. Ο Ρήνος δημιουργεί μια υπέροχη ατμόσφαιρα αλλά και ένα μεγάλο ξύλινο καράβι, που είναι αραγμένο σε ένα κανάλι του και στο κέντρο της αγοράς συγχρόνως. Σοκολάτα και αγορά! Τι πιο Χριστουγεννιάτικο;

Η σημερινή μέρα θα ήταν αφιερωμένη σε κάποια μουσεία αλλά και στις αγορές αφού αυτές βρίσκονται … ανάμεσα από τα μουσεία και γύρω από αυτά.
Μουσεία …
Το παιδί έχει δωρεάν είσοδο στα μουσεία της πόλης. Εμένα με ενδιέφεραν οι δυο Πινακοθήκες, Με την museum card μπορούσα να έχω είσοδο σε πολλά μουσεία για δυο συνεχόμενες ημέρες με μόνο 18€. Στις δυο Πινακοθήκες να πήγαινα μόνο και είχαν ήδη «καλυφθεί» τα 18€ της κάρτας.
Φύγαμε από το hostel ψιλοαργά. Λίγο το πρωινό χουχούλιασμα στο δωμάτιο με θέα, που είχαμε, λίγο το πλούσιο πρωινό που πήραμε στη ωραία και πολύ φωτεινή αίθουσα του hostel μας, καταλήξαμε να φύγουμε στις 11:00 η ώρα. Θα μπορούσαμε να πάρουμε το τρένο για να περάσουμε απέναντι, αλλά θα χάναμε τα ημερήσια πλάνα της γέφυρας, με τα ποδαράκια μας ξανά …


Υπερπαραγωγή από μόνη της (η γέφυρα)…

… αλλά μαζί με τα λουκέτα … παραήταν χασομέρισσα (η βόλτα) …

Με μια προσεκτικότερη παρατήρηση θα δείτε και την ελληνική συμμετοχή σε μια από τις παραπάνω φωτο.
Στην απέναντι όχθη (δυτική όχθη) η γέφυρα «σκάει» στην πλατεία Heinrich-Boll-Platz...

Δεξιά είναι ο Κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός, μπροστά ο Καθεδρικός και αριστερά το μουσείο Ludwig μαζί με τη Φιλαρμονική της Κολωνίας.

Εδώ υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Η υπέροχη αυτή πλατεία, που καταλήγει αρμονικά με διάφορα αρχιτεκτονικά τερτίπια έως τα νερά του Ρήνου έχει κάποια θεματάκια … τεχνικής φύσεως. Στην πραγματικότητα είναι … μεσοπάτωμα (πως λέμε μεσοτοιχία

Ούτε κουνούπι δεν περνάει. Τώρα εξηγείται γιατί σε κάποια από τα επόμενα περάσματά μου είδα τις γνωστές κορδέλες τύπου “απαγορεύεται η προσπέλαση” και κάποιους φύλακες να τις …φυλάνε. Τελικά κανείς δεν είναι τέλειος. Ούτε οι Γερμανοί!
Και φτάσαμε στο Μουσείο Ludwig. Ξεφορτώσαμε παλτά, σκουφιά, γάντια, σακίδια στην γκαρνταρόμπα, βγάλαμε την museum card μας, προσπεράσαμε το μαγαζί του μουσείου (παρόλη την αδυναμία που έχουμε σε αυτά τα μαγαζιά και οι δυο μας) και μπήκαμε μέσα.
Το μουσείο Ludwig είναι εξαιρετικό. Περιέχει έργα των σπουδαιότερων καλλιτεχνών του προηγούμενου αιώνα. Είναι από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της Κολωνίας. Το κτίριο είναι μοντέρνο, με κυβιστική εμφάνιση, εντυπωσιακό και βρίσκεται σε μια υπέροχη τοποθεσία και πολύ κομβική επίσης, κοντά στον Καθεδρικό, στη γέφυρα και στον σιδηροδρομικό σταθμό.
Είναι ένα πολύ φωτεινό και “ανοιχτό” μουσείο. Aνά πάσα στιγμή της επίσκεψής μας, όπου και να βρισκόμασταν είχαμε ορατότητα σε κάποιο απ’ όλα τα παραπάνω και ήταν τόσο λουσμένο στο φως και ας είχε εκείνη την ημέρα συννεφιά.





Καταπληκτικό!
Είχα καιρό να πάω σε μουσείο με όχι … κλασικά έργα τέχνης. Αν και κατά μία έννοια … κλασικά ήταν και αυτά. Είδαμε «κλασικούς» εκπροσώπους του υπερρεαλισμού, εξπρεσιονισμού, κυβισμού, αφηρημένης τέχνης, ποπ αρτ έως και πουαντιγισμού!


Σε δεσπόζουσα θέση ήταν και το πρώτο έργο που είδαμε μπαίνοντας στο μουσείο, που ήταν ένα έργο της Niki de Saint Phalle. Αλλού την κυνηγούσα να τη δω και αλλού την είδα. Η εκπρόσωπος της «figurative art» Saint Phalle εκτός από τα πολύ γνωστά γλυπτά της στο “Stravinsky Fountain” του Παρισιού, έχει φιλοτεχνήσει τα έργα του “Tarot garden” της Τοσκάνης (ταξίδι που ακύρωσα τον Σεπτέμβριο

Η συνέχεια ήταν καταπληκτική …
Ήταν ΟΛΟΙ τους εδώ ...

Και οι σουρεαλιστές …
Rene Maggritte, Richard Oelze, Salvator Dali ...

Και oi υπερεαλιστές …
(o ντόπιος) Max Ernst και (ο δικός μας) Giorgio de Cirico ...

Και οι εξπρεσιονιστές …
Oskar Kokoschka, Jackson Pollock, Max Beckam ...

Και οι κυβιστές …
Fernand Leger, Ljubow Popowa ...

Και η μοντέρνα τέχνη και η αφηρημένη τέχνη και η figurative art ήταν παρούσες με Piet Mondrian, Casimir Malevich, Francis Bacon και Yves Klein...

Τόσους μαζεμένους μόνο στο Pompidou, στο Παρίσι θυμάμαι να έχω δει
Εκπληκτική και η Γιαπωνέζα Yayoi Kusama με τα γλυπτά της … (στον ουρανό τη γύρευα, στην …Κολωνία τη βρήκα!) ...

Μεγάλο μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην (δεν θα μπορούσε να λείπει) ποπ αρτ…
με James Rosenquist …

με Roy Lichtenstein με τα «καρτούν» του και Andy Warhol με τον Elvis του (που εγώ νόμιζα ότι ο διπλός Elvis ήταν στο MoMA!) …

Είδαμε φυσικά και Picasso. Το “φυσικά” το λέω γιατί είχε πολύ Picasso...



Είχε μια ιδιαίτερη έκθεση ειδικά για αυτόν σε δυο ορόφους του μουσείου...

Μάλλον το παρατράβηξα με την περιγραφή του μουσείου αλλά πραγματικά ενθουσιάστηκα με αυτό. Είναι ένα μουσείο σύγχρονης Τέχνης που με ξάφνιασε αρκετά αφού δεν έχει μόνο Picasso, αλλά τα άπαντα του 20ου αι. και πιστεύω ότι οι λάτρεις της σύγχρονης τέχνης θα το εκτιμήσουν ιδιαίτερα.
Καθυστερήσαμε αρκετά σε μια αίθουσα του μουσείου, όπου μπορούσες να δημιουργήσεις ένα δικό σου έργο τύπου κολάζ, κάτι που άρεσε πολύ στο παιδί, το οποίο και έκανε. Έφτιαξε δύο κολάζ, το ένα από αυτά το κράτησε και το άλλο το άφησε στην έκθεση.

Ύστερα και από το απαραίτητα χαζολόι στο μαγαζάκι του μουσείου …

και μετά από ένα συνολικά δυομισάωρο βγήκαμε έξω από το Ludwig.
Η συνέχεια είχε χριστουγεννιάτικη αγορά.
Στην “under the Dom” «πέφτεις» βγαίνοντας από το μουσείο. Ούτε μπορείς και ούτε θες να την αποφύγεις. Ομολογώ όμως ότι ήταν η πιο στριμωγμένη μου στιγμή στην Κολωνία, η ώρα αυτή που βρεθήκαμε στην αγορά. Ήταν η ώρα που η μπάντα του Δήμου έπαιζε Χριστουγεννιάτικα τραγούδια και γινόταν το αδιαχώρητο παντού.
Έτσι για την ιστορία: Άπαντες φορούσαν μάσκες. Δεν πρόσεξα ούτε μια παρασπονδία.


Ήταν δύσκολο να σταθούμε, πόσο μάλλον να φάμε ή να πιούμε κάτι. Παρόλα αυτά βρήκαμε μια γωνιά προκειμένου να δοκιμάσω και εγώ το περίφημο gluhwein (το ζεστό, μυρωδάτο κρασάκι με την κανέλα) και να ζεστάνω και λίγο το κοκαλάκι μου. Γιατί … σας είπα; Έκανε κρύο.

Ήπια λοιπόν το ζεστό κρασάκι μου και η κόρη μια ζεστή σοκολάτα. Μπορούσαμε και να επιστρέψουμε τα δυο πήλινα ποτηράκια πίσω (έναντι 6€), αλλά δεν θέλαμε. Με το ποτό μας στο χέρι κόψαμε βόλτες μέσα στην αγορά χαζεύοντας στα περίπτερα με τα σουβενίρ και τα φαγητά…


Κάποια τα … λιμπίστηκα, σαν τον καπνιστό σολομό …

Κάποια άλλα δεν νομίζω…

Ε! να μην τα παρουσιάζω και όλα ρόδινα ...Το παραπάνω δεν θα ήθελα να το δοκιμάσω ...
Έχοντας αυτά τα θεάματα καταφέραμε και προσπεράσαμε την υπόλοιπη αγορά και κατευθυνθήκαμε προς την έτερη Πινακοθήκη, αυτή του Wallraf - Richartz Museum.
Εκεί στην πόρτα του μουσείου ήπιαμε μονορούφι ότι είχε απομείνει από τα ποτά μας και αφού τακτοποιήσαμε τα ποτηράκια μας στην τσάντα των … σουβενίρ μπήκαμε μέσα.
Νομίζω όμως ότι φτάσαμε την κατάλληλη στιγμή, αφού με την είσοδό μας στο μουσείο γλυτώσαμε και τη βροχούλα που μόλις είχε ξεκινήσει.

Εντάξει. Από τα καλύτερά μου. Να βρίσκομαι μέσα σε μια Πινακοθήκη Κεντροευρωπαϊκής πόλης…
παρέα με δασκάλους του μπαρόκ αλλά και Γάλλους ρεαλιστές.

Μην ανησυχείτε όμως. Δεν θα πλατειάσω. Και αυτό για δυο λόγους. Ο ένας είναι ότι το μουσείο δεν είναι ...“Ludwig” και ο άλλος είναι ότι πάντα στα δεύτερα μουσεία της ημέρας είμαι κουρασμένη και τα «περνάω» πιο γρήγορα.

Ομολογώ όμως ότι για την μεσαιωνική ζωγραφική δεν τρελαίνομαι και τόσο και τον όροφο αφιέρωμα στον μεσαίωνα τον περάσαμε λίγο γρήγορα. Μια μικρή στάση κάναμε μόνο, σε ένα-δυο έργα, το ένα εκ των οποίων είναι το highlight του Γερμανού Stefan Lochner, την “Madonna of the Rose”, την επονομαζόμενη και «Μόνα Λίζα της Κολωνίας», τίτλο που έχει (υποθέτω) λόγω του ελαφρού μειδιάματος της Παναγίας.

Είδαμε και αρκετό μπαρόκ, με έργα κυρίως των δυο πιο γνωστών ζωγράφων του 17ου αι. του (πανταχού παρών) Rubens και του (πιο πολλές αυτοπροσωπογραφίες) Rembrandt.

Είχε όμως και Ισπανούς, αγαπημένους Ισπανούς (γνήσιοι Caravaggisti), που δεν συναντώ και τόσο συχνά στις Πινακοθήκες, με έντονα δραματικά στοιχεία στα έργα τους, όπως οι Bartolome Murillo και Jose de Ribera.

Τι δεν είδα σήμερα; Ποιο ρεύμα ζωγραφικής;
Ιμπρεσιονισμό δεν είδα.
Και από αυτό έχει το “Wallraf - Richartz”. Το μουσείο διαθέτει μια από τις πιο εκτεταμένες συλλογές ιμπρεσιονιστικής τέχνης σε Γερμανικό έδαφος. Αλλά είπαμε ότι δεν θα το «ζαλίσω» πολύ.


Van Gogh, Gauguin, Cezanne, Renoir, Eduard Manet, Claude Monet.
Μπορεί να μην είναι “Ludwig”, αλλά και το κτίριο του Wallraf βρίσκεται σε αρκετά κεντρικό σημείο και από τα παράθυρα του τρίτου ορόφου μπορείς να δεις πολύ καλή θέα προς τον Καθεδρικό και τον Άγιο Μαρτίνο, αλλά και τα περίχωρα της Κολωνίας.


Αρκετή ώρα μείναμε σε αίθουσα-ατελιέ για τους ταλαντούχους επισκέπτες. Εδώ μπορούσες να δημιουργήσεις ένα δικό σου έργο, και να το εκθέσεις και εσύ μαζί με άλλα. Πολύ άρεσε στο παιδί, με αποτέλεσμα να μείνουμε στο «ατελιέ» αρκετή ώρα μέχρι να «δημιουργήσουμε» και εμείς το δικό «μας» έργο. «Αφήσαμε» λοιπόν το αποτύπωμα μας με όσους τρόπους μπορούσαμε. Τα εισαγωγικά όπως καταλαβαίνετε μπαίνουν για να τονίσουν τον πληθυντικό, αφού το έργο ήταν μεν της κόρης αλλά με ταλέντο που έχει κληρονομήσει από τη … μαμά!



Πήραμε και δυο μικρά αναμνηστικά κατά παράδοση από το κατάστημα δώρων του μουσείου φεύγοντας και βγήκαμε έξω.
Τώρα είχε βροχούλα. Όχι τις μπόρες της Ελλάδας που δεν μπορείς να σταθείς, αλλά ένα συνεχές ψιλόβροχο, που απαιτούσε ομπρέλα.



Η ώρα ήταν 4:20. Κανονική νύχτα έξω, αλλά με κίνηση. Πολύ κίνηση. Τα μαγαζιά ήταν όλα ανοιχτά, υπήρχαν ουρές ειδικά σε μαγαζιά τύπου Saturn και οι εμπορικοί δρόμοι Hohe Str. και Schildergasse Str. ήταν γεμάτοι με κόσμο. Εμείς τους διασχίσαμε και για να χαζέψουμε αλλά και γιατί έπρεπε να τους περάσουμε αφού ήταν στο δρόμο μας για το “NS Dokumentations zentrum”, που ήθελα να πάμε. Λίγο η βροχή, το κρύο, το γάντι που έβγαινε και έμπαινε, το gps που δεν τα έλεγε καλά, κάναμε καναδυό γυροβολιές μέσα στο εμπορικό κέντρο περνώντας από τα ίδια και τα ίδια, ώσπου κάποια στιγμή στις 4:50 φτάσαμε στο NSDOK. Στις 6:00 έκλεινε τελικά, τσάμπα αγχώθηκα αφού νόμιζα ότι έκλεινε στις 5:00. Μπήκαμε στο Κέντρο χωρίς κάποια χρέωση, αφού και αυτό συμπεριλαμβανόταν στη Museum card.
Το Κέντρο τεκμηρίωσης NS (Εθνικού Σοσιαλισμού) λειτουργεί ως μνημείο για τα θύματα των Ναζί αλλά και ως ερευνητικό κέντρο συνδέοντας τη μνήμη των θυμάτων με την απεικόνιση της Κολωνίας υπό τη ναζιστική κυριαρχία. Στεγάζεται στο «EL-DE Haus», το οποίο ήταν η έδρα της Γκεστάπο της Κολωνίας και το όνομά του βασίζεται στα αρχικά του ονόματος (Leopold Dahmen) του ιδιοκτήτη του κτιρίου που νοίκιασε το κτίριο στην Μυστική Αστυνομία, το 1935.
Η αλήθεια είναι ότι αν δεν ξέρεις Γερμανικά δεν μπορείς να αντιληφθείς πλήρως αυτά που βλέπεις, αλλά σίγουρα καταλαβαίνεις πολλά, αφού η Ιστορία είναι γνωστή.
Στο υπόγειο του κτιρίου “EL-DE Haus”, υπάρχουν τα κελιά της φυλακής…

Τέτοιου τύπου ιστορικά σημεία μνήμης (φυλακές Γκεστάπο) υπάρχουν παντού στην Ευρώπη. Πρόσφατα μάλιστα πήγα και στο αντίστοιχο της Αθήνας. Το περίεργο όμως είναι να το επισκεφτείς στη … Γερμανία, τη γενέτειρα των Ναζί του ’30. Το ακόμα πιο περίεργο είναι ότι συνάντησα πολύ περισσότερους επισκέπτες στην Κολωνία απ’ ότι στο αντίστοιχο σημείο μνήμης της Αθήνας. Παραθέτω φωτογραφίες από Αθήνα έτσι για το κοντράστ.

… οι τοίχοι των οποίων είναι γεμάτο με επιγραφές και σκίτσα σχεδιασμένα από τους κρατούμενους
Οι υπόλοιποι τρεις όροφοι του «EL-DE Haus» αποτελούν μια έκθεση σκίτσων, γκραβούρων, φωτογραφιών και αποκομμάτων εφημερίδων που απεικονίζουν την πολιτική και κοινωνική ζωή στην Κολωνία την εποχή των ναζί.
Στον τελευταίο όροφο υπάρχει και βιβλιοθήκη, στην οποία είναι προσβάσιμη μεγάλη συλλογή από έγγραφα, επιστολές, φωτογραφίες, ημερολόγια, αφίσες κ.α. και η οποία αποτελεί και τη βάση της ιστορικής έρευνας του κέντρου.

Η ώρα πια είναι 5:40. Τέρμα τα μουσεία για σήμερα. Δεν ήθελα κι άλλα. Και εγώ και το παιδί θέλαμε πια να πάμε κάπου να καθίσουμε για φαγητό. Ωραίες οι αγορές αλλά θέλαμε και λίγη ξεκούραση. Κριτήριό μας για το που θα πάμε ήταν η … απόσταση. Ποια μπιραρία ήταν πιο κοντά από τις τρεις που ήξερα;