Ιράν Ο Ξέρξης, ο Αλί κι ένα χαλί! Ιράν: ένας ταξιδιωτικός έρωτας

[hydronetta]

Το ταξίδι στο Ιράν πραγματοποιήθηκε το 2006 σε μια εποχή όπου το θέμα των πυρηνικών δοκιμών ήταν στα πρωτοσέλιδα του παγκόσμιου τύπου και πολεμικές ιαχές ακούγονταν σποραδικά.

Στην ανακοίνωση της απόφασής μου να επισκεφθώ τη χώρα οι αντιδράσεις των οικείων ήταν ίδιες κι απαράλλακτες:

«Πού θα πάς εκεί, μα έχει κάτι να δεις;»

«Θα σε φάνε λάχανο, δε βλέπεις στη τηλεόραση τα συλλαλητήρια;»

«Θα εισβάλλουν οι αμερικανοί, πόλεμος ετοιμάζεται!»

«Αχ, θα μου φέρεις ένα χαλί;;;!!!».

Εγώ όμως πεισματικά κώφευα κι ανέθεσα στον συνταξιδιώτη μου να εκδώσει τις βίζες στην ιρανική πρεσβεία, διαδικασία που περιέργως δεν κράτησε πολύ κι ούτε μας δυσκόλεψε ιδιαίτερα.
Τα αεροπορικά κλείστηκαν με τις Τουρκικές αερογραμμές (ακριβά για την απόσταση Aθήνα-Τεχεράνη), ενώ κάποιες εσωτερικές πτήσεις στο γραφείο της Ιran air στην Αθήνα. Αδιαμφισβήτητα το να πετάς εντός Ιράν είναι μια πρόκληση! Διότι λόγω εμπάργκο δεν μπορούσα να ξέρω κατά πόσο τα αεροσκάφη συντηρούνταν ικανοποιητικά αλλά και διότι φθηνότερα εισιτήρια δεν είχα ξαναγοράσει στη ζωή μου!
Ταυτόχρονα είχα κάνει και κάποιες κρατήσεις ξενοδοχείων σε συνεργασία με τοπικά πρακτορεία ή προσωπικές επαφές μέσω ίντερνετ.
Επί χάρτου λοιπόν σχεδίασα το 15ήμερο ταξίδι που περιελάμβανε αρχικά επίσκεψη στο Shiraz, μετά Περσέπολη, Yazd , Kerman και Ισπαχάν (Esfahan). Κάποιες μέρες που υπολείπονταν σκόπευα να τις αφιερώσω στον ιρανικό βορρά (Tabriz/Kandovan που είναι η ιρανική έκδοση της Καππαδοκίας και στο χωριό Masuleh) αλλά κρατήσεις δεν είχα κάνει και το άφηνα χαλαρά στο πνεύμα «βλέποντας και κάνοντας».

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ

Η πτήση προς το αεροδρόμιο Mehrabad της Τεχεράνης μέσω Κωνσταντινούπολης ήταν απροβλημάτιστη μόνο που έφτασε μέσα στα μαύρα σκοτάδια στις 3 το πρωί. Δεν έχω κάτι να προσάψω στις Τουρκικές αερογραμμές μόνο που μου φάνηκαν άχρωμες, άοσμες και χωρίς κάτι που να δικαιολογεί το κόστος των +600? (αν σκεφτείτε ότι 4 χρόνια μετά πετάω με λιγότερα λεφτά στην Ινδονησία).
Αφού περάσαμε τον έλεγχο και παραλάβαμε τις αποσκευές (απρόσκοπτη διαδικασία), έπρεπε μέσα στη μαύρη νύχτα να βρούμε τον αεροσταθμό εσωτερικών πτήσεων. Ευτυχώς που ανά χείρας είχα τον Lonely Planet που συμβούλευε να αγνοήσουμε τις προτάσεις των ταξιτζίδων (που ζητούσαν όσα ήθελαν..σε ευρώ) για μια απόσταση μισής ώρας με τα πόδια. Έτσι μια που δεν είχαμε και τίποτα καλύτερο να κάνουμε, σύραμε τα κουρασμένα μας βήματα σαν δυο φαντάσματα στο σκοτάδι μέχρι τον αεροσταθμό για την εσωτερική πτήση για Shiraz.
Ο αεροσταθμός είχε αρχίσει να γεμίζει από κόσμο που έπαιρνε τα γαλατάδικα (πρώτες πρωινές πτήσεις). Έχοντας φτάσει αρκετά νωρίς, αποφασίσαμε να μπούμε σε λίστα αναμονής για νωρίτερη πτήση από την καθορισμένη που είχαμε κλείσει το εισιτήριο. Εύσημα στους Ιρανούς για την ευελιξία τους!! Και μέσα στα αραβουργήματα της λίστας αναμονής των ντόπιων, να’ σου και δυο λατινικοί χαρακτήρες. Να’ταν αυτό άραγε που συγκίνησε τις ευαίσθητες χορδές των υπευθύνων της Iran air?? Πάντως με περισσή χαρά βρήκαμε τον εαυτό μας να στρογγυλοκάθεται στη πρώτη πτήση για Shiraz, έτοιμοι να κατακτήσουμε τον ιρανικό νότο. Shiraz, η πόλη των κήπων και των ποιητών. Η αφετηρία μας για ένα αξέχαστο ταξίδι σ’αυτή την αινιγματική χώρα με την χιλιόχρονη ιστορία. Στη καρδιά του άξονα του κακού (κατά Μπους)…. Στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.

Κι ένας νέος ταξιδιωτικός έρωτας γεννήθηκε. Φταίει η ιστορία του τόπου; φταίει η μοναδική ισλαμική αρχιτεκτονική; φταίνε τα κατάμαυρα λάγνα ανατολίτικα μάτια;
Γιατί ναι πολυαγαπημένοι μου αναγνώστες οφείλω να το παραδεχτώ, ομορφότερα μάτια δεν έχω ματαδεί…


Με την ανατολή της μέρας προσγειωθήκαμε στο αεροδρόμιο του Shiraz και πρώτη μας μέριμνα ήταν να αλλάξουμε τα ευρώπουλά μας σε ριάλια. Μας υπέδειξαν τράπεζα εκτός αεροδρομίου, όπου μπήκαμε στην ουρά, αναμένοντας μαζί με τους ντόπιους να ανοίξει. Καθώς εγώ το διατυμπάνιζα «εμείς Γιουνάν, Γιουνάν», αδιαμαρτύρητα μας παραχώρησαν τη σειρά τους και παραλάβαμε το πολυπόθητο συνάλλαγμα. Με τον αέρα δισεκατομμυριούχων (1? ~ 10,000 ριάλ) πήραμε ταξί για το ξενοδοχείο μας που αποδείχθηκε ένα άνετο 3άρι διαμέρισμα. Κοντεύαμε να χαθούμε 2 άνθρωποι εκεί μέσα.

Όμως σαν ευσυνείδητοι ταξιδευτές δε χάσαμε ούτε λεπτό. Έχοντας ήδη κάνει επαφές με ένα τοπικό τουριστικό πρακτορείο, είχα κανονίσει πριβέ ξενάγηση στο Shiraz καθώς τα αξιοθέατα είναι διάσπαρτα στη πόλη και θα χρειαζόμασταν αρκετό χρόνο να τα επισκεφθούμε μόνοι μας. Άλλωστε τι δισεκατομμυριούχοι ήμασταν;!
Με ένα αμάξι αδιευκρίνιστης μάρκας, μοντέλου και χρονιάς κυκλοφορίας (όπως τα περισσότερα στο Ιράν) μας παρέλαβε ο ξεναγός μας που για λόγους ελαύνοντος Αλτσχάιμερ θα τον βαφτίσω Αλί. Λαλίστατος ο Αλί και σκέτη μαφία όπως τον έκοψα. Ψύλλο πετάλωνε. Πάντως για ευσεβής, ανιδιοτελής μουσουλμάνος δεν μου πολυπήγαινε. Μάλλον γλένταγε αρκούντως επί Σάχη.

Η αρχική εντύπωση που αφήνει στον επισκέπτη το Shiraz από τα αδιάφορα χαμηλά κτήρια κατοικιών και καταστημάτων είναι μάλλον απογοητευτική. Αλλά η γοητεία του κρύβεται αλλού: στους κήπους και τα μαυσωλεία των ποιητών του, καθώς το Shiraz ήταν σημαντικό πολιτιστικό κέντρο του μεσαιωνικού Ισλαμικού κόσμου.

Ο βαφτισμένος Αλί λοιπόν μας πήγε αρχικά στους Bagh-e Eram ή επί το ελληνικότερο «Κήπους του Παραδείσου». Χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα και σήμερα ανήκουν στο Πανεπιστήμιο του Shiraz λειτουργώντας ως βοτανικοί κήποι. Όπερ σημαίνον δεν είναι μπείτε σκύλοι αλέστε σαν άλλους εθνικούς κήπους – ονόματα δε λέμε – καθώς οι επισκέπτες επιδεικνύουν τον ανάλογο σεβασμό στο περιβάλλοντα χώρο. Άλλωστε θεωρούνται μνημείο εθνικής κληρονομιάς. Οι κήποι είναι γνωστοί για τα ευθυτενή κυπαρίσσια - εκτός της πλειάδας των λουλουδιών - καθώς και το κομψό κτήριο από την εποχή Qajar, στολισμένο στη πρόσοψη με περίτεχνα πλακίδια με αναπαραστάσεις. Εκτός της χλωρίδας, εμείς στρέψαμε τη προσοχή μας στο κόσμο που επισκεπτόταν τους κήπους. Ήταν οι πρώτες χαλαρές εικόνες από το «μυστηριώδες» Ιράν που αντικρίζαμε κι έτσι όλο περιέργεια παρατηρούσαμε τα νεαρά ζευγάρια που βίωναν διακριτικά τον έρωτά τους στη σκιά των δένδρων ή τις νεαρές καλλιτέχνιδες μαυροντυμένες σαν Παναγιές να αποθανατίζουν στο χαρτί τους τις ομορφιές του χώρου. Ο Αλί διέκοψε την ρέμβη μας επιμένοντας να μας πάει να δοκιμάσουμε τη τοπική γρανίτα στο αναψυκτήριο των κήπων. Ομολογώ δεν συγκλονίστηκα γευστικά κι έτσι όχι μόνο δεν παράγγειλα δεύτερη μερίδα, αλλά ούτε μπήκα στο κόπο να τελειώσω κι αυτή που κρατούσα.

Το κτήριο της εποχής Qajar στους κήπους Εram

Πιστός στο πνεύμα της βοτανολογίας ο Αλί μας πήγε σε άλλους όμορφους κήπους γεμάτους πορτοκαλιές, φροντισμένα παρτέρια με τριαντάφυλλα και λουλούδια σε χρωματικά μοτίβα (δυστυχώς μου διαφεύγει το όνομα)

Από κει κατευθυνθήκαμε προς τη βόρεια έξοδο της πόλης για να «θαυμάσουμε» την πύλη του Κορανίου (Darvazeh-ye Quran) η οποία δεν ξέρω αν οι ντόπιοι την θεωρούν κάτι σαν αψίδα του Θριάμβου, πάντως συνολικά αυτό το πρόσφατο κατασκεύασμα (σε αντικατάσταση παλιότερων) δεν παίρνει και τα εύσημα. Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά ότι η πύλη στεγάζει ένα κοράνι και οι ταξιδιώτες σε παλιότερους χρόνους περνούσαν από κάτω ώστε να έχουν καλό δρόμο. Σήμερα βέβαια η πύλη φαντάζει στην άκρη του αυτοκινητόδρομου.

Αφού φωτογραφηθήκαμε υπό, παρά, επί, πλησίον της πύλης, αναχωρήσαμε για ένα από τα σημαντικότερα μνημεία στο Shiraz. Το μαυσωλείο του πέρση ποιητή Σααδή (Aramgah-e Sa’di). Σας λέει κάτι το όνομα;;; Ναι, αποκλείεται να μη το έχετε εμπεδώσει από τη ταινία «Χτυποκάρδια στο θρανίο». Είναι η σκηνή στη καφετέρια με το γνωστό προφιτερόλ, όπου ο Γιώργος Κωνσταντίνου κρατά το χέρι της Βουγιουκλάκη απαγγέλοντάς της στίχους του Σααδή «Αγάπη μου, αγάπη μου»…

Μαυσωλείο του ποιητή Saadi

Αν εκεί περιορίζονται οι γνώσεις σας για τον σημαντικό αυτό Πέρση ποιητή τότε επιτρέψτε μου, πολυαγαπημένοι αναγνώστες, να γράψω δυο λόγια παραπάνω:

Ο Σααδή γεννήθηκε στο Shiraz το 1184. Oρφανεμένος, μέσα σε χρόνια ένδειας, κατόρθωσε να σπουδάσει στη Βαγδάτη. Η πολιτική αστάθεια της εποχής τον οδήγησε να περιπλανηθεί για 30 χρόνια σε όλη την Μέση Ανατολή ως και την Ινδία. Αυτό και μόνο αρκεί για να θέσει σοβαρή υποψηφιότητα ώστε να ανακηρυχτεί ποιητής του φόρουμ μας. Εκεί σε χάνια χαμένα στο πουθενά συγχρωτίστηκε με κάθε καρυδιάς καρύδι, γνώρισε τη πείνα, το πόνο κι αφουγκράστηκε την ανθρώπινη αγωνία της εποχής του. Δεν γλύτωσε όμως κι από τους «πολιτισμένους» σταυροφόρους που για 7 χρόνια τον φυλάκισαν. Γέρος πια, αλλά με ανεξάντλητο απόσταγμα σοφίας, εγκαταστάθηκε μέχρι τα βαθιά του γεράματα στη πόλη του, το Shiraz. Ένα από τα γνωστότερα έργα του είναι «Ο κήπος των ρόδων» (Golestan - κυκλοφορεί και στα ελληνικά) που περιλαμβάνει αποφθέγματα, ανέκδοτα, και μικρά ποιήματα. Δυστυχώς η αναζήτηση σε ελληνικές σελίδες δεν μου έδωσε αρκετά δείγματα του έργου του για να σας παραθέσω, έστω όμως αυτά τα μικρά αποφθέγματα αναδεικνύουν τη σοφία αυτού του σπουδαίου ποιητή:
· Ταξιδιώτης χωρίς παρατηρητικότητα είναι πουλί χωρίς φτερά (αυτό αφιερώνεται στο φόρουμ)
· Το όμορφο πρόσωπο είναι η ηδονή των αισθήσεων
· Σκέψου πριν και μετά μίλησε. Σταμάτα δε, πριν σου πούνε «φθάνει»
· Η υπερβολή της αυστηρότητας γεννά το μίσος, η υπερβολή της επιείκειας αδυνατίζει την εξουσία.

Το μαυσωλείο βρίσκεται σε γαλήνιους κήπους λίγο έξω από το θορυβώδες κέντρο της πόλης και το λιτό μνημείο είναι σχετικά πρόσφατη κατασκευή (1952), με κολώνες από κοκκινωπό μάρμαρο και πρόσοψη από τυρκουάζ πλακίδια. Στο οκταγωνικό εσωτερικό του στις τέσσερις γωνίες υπάρχουν αποσπάσματα στίχων από τα 4 έργα του ποιητή (Golestan, Bustan, Tayebat, Badaye) και στη μέση του βρίσκεται ο τάφος του.

Στο εσωτερικό του μαυσωλείου

Στο χώρο του μαυσωλείου μέσω μια κλίμακας μπορεί κανείς να επισκεφτεί και το ατμοσφαιρικό υπόγειο τεϊοποτείο που έχει μια λιμνούλα όπου ρίχνεις και ένα νόμισμα και κάνεις μια ευχή. H λιμνούλα αντλεί το νερό από υπόγεια ύδατα μέσω ενός συστήματος καναλιών (τα qanat, θα αναφερθώ εκτενέστερα σ’αυτά στο κεφάλαιο της Yazd).

Το υπόγειο τεϊοποτείο

Υπό τους ήχους του σαντουριού ήπιαμε το τσάι μας και ανανεωμένοι συνεχίσαμε την επίσκεψή μας στο μαυσωλείο του άλλου εθνικού ποιητή του Ιράν, του Hafez.

Το μαυσωλείο του ποιητή Hafez (Aramgah-e Hafez) βρίσκεται σ' ένα όμορφο κήπο με πολύχρωμα λουλούδια και μια σειρά από σκαλιά σε οδηγεί στο ταφικό μνημείο φτιαγμένο από αλάβαστρο που φέρει ανάγλυφους στίχους και αποφθέγματα του ποιητή. Ο τάφος καλύπτεται από ένα περίτεχνο θόλο που στηρίζεται σε 8 κολώνες.

Ο τάφος του Hafez

Εκεί αναρρίγησα σαν συνειδητοποίησα δια ζώσης τη βαθειά αγάπη του λαού αυτού για τη ποίηση του Hafez: νεαρές κοπέλες καθισμένες διακριτικά στα σκαλιά του μνημείου διάβαζαν στίχους του ποιητή μέσα στο καταμεσήμερο. Νέες κοπέλες που κάπου αλλού (ονόματα δε λέμε) θα έπιναν φραπεδιές και θα ξεφύλλιζαν κουτσομπολίστικα περιοδικά. Λέγεται ότι οι Ιρανοί έρχονται εδώ κι ανοίγουν στη τύχη μια σελίδα από τα έργα του και μέσα από τους στίχους του βρίσκουν απαντήσεις στα ερωτήματά τους. Τα δειλινά μάλιστα συρρέουν τα πλήθη με φόντο το ταφικό μνημείο και τραγουδούν μελοποιημένους στίχους του. Μου ξεδιπλώθηκε μια άγνωστη ως τότε πτυχή του μεγαλείου του ιρανικού λαού. Όχι αυτού των τσαντόρ και του τυφλού φανατισμού. Αυτού της ανεπιτήδευτης καλλιέργειας. Χωρίς κραυγές και ανούσιες πατριδολάγνες φαμφάρες. Βούρκωσα και υποκλίθηκα ταπεινά.

Διαβάζοντας Hafez στα σκαλιά του ταφικού μνημείου

O Ηafez είναι ο «ποιητής των ποιητών» και τη λατρεία που του έχουν οι Ιρανοί, θα τη ζήλευε οποιαδήποτε σύγχρονη διασημότητα εκεί. Λέγεται ότι κάθε σπίτι οφείλει να έχει 2 πράγματα: Κοράνι και Hafez ή τούμπαλιν! Η ποίηση του Hafez βιώνεται, δεν είναι λογοτεχνικό είδος που διδάσκεται στεγνά κι αραχνιάζει σε προθήκες. Τέτοια είναι η επιρροή του που τα αποφθέγματά του αποστηθίζονται κι ενσωματώνονται στο καθημερινό λόγο, σαν σχόλιο σε κάθε κοινωνική ή πολιτική περίσταση. Τα ποιήματά του μελοποιούνται και εμπνέουν τη τέχνη της καλλιγραφίας.
Δυστυχώς λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Hafez. Γεννήθηκε το 1315 και έζησε για 69 συναπτά έτη. Ύμνησε με μοναδικό τρόπο τον έρωτα και το κρασί, σχεδόν προκλητικά για το σημερινό θεοκρατικό καθεστώς. Ίσως η ποίηση του Hafez να είναι το καταφύγιο ψυχής των Ιρανών κι η σιωπηρή τους επανάσταση.
Η έρευνά μου στο διαδίκτυο μου απέδωσε λίγους στίχους σε ελεύθερη απόδοση Ελένης Κονδύλη-Μπασούκου. Σας το αφιερώνω μαζί με μελωδικούς ήχους ιρανικού σαντουριού:

«Έλα-θυμήσου. Κάθε ελπίδα, παλάτι είναι που τρέμει…
Έλα. Βάλε να πιούμε. Κρασί η ζωή, στη λάσπη και κυλάει.

Σαν άνθρωπο μοναδικό προσβλέπω, μα τ’ ουρανού το απέραντο γαλάζιο!
Αυτόν που κάθε τι αφήνει πίσω και ξωπίσω, κι ελευθερία ζυγώνει.

Άκου του αγγέλου αυτά τα λόγια τα ιερά που χτες μου είπε
Όταν το νου μου η μέθη οδήγησε στην ομορφιά του:

Βασιλικό γεράκι με το οξύ σου βλέμμα! Να γίνεις Λωτοφάγος, στου παραδείσου τα λημέρια.
Τη γη που κλαίει ν’ αφήσεις, τη γη, που λάσπη κάνει τη ζωή μας…

Κοίτα ψηλά στο θρόνο τον Ύψιστο, που σε καλεί
Μακριά από τις θλιβερές παγίδες του ντουνιά σου.

Άκου και μπόλιασε τη μνήμη σου μ’ αυτό
Που γέροντας σε κέρασε σα μερτικό της γνώσης:

Αδύνατον να σταματήσεις της τύχης τις στροφές,
Με τα πολλά της τα παιδιά που γηρατειά κι ανέχεια τους ορίζει.

Άσε λοιπόν να φύγει, κάθε στεναχώρια. Άκου με κυνικά. Και να θυμάσαι
Ένα πως είν’ το μυστικό του μύστη: μόνο έρωτα ν’ αφήνει να τον καίει!

Απλώσου! Ποτέ να μην ξανάρθεις με τη σκέψη σε αμαρτία παλιά.
Τους κύκλους και την κρίση τους εμείς δεν κυβερνάμε.

Κοίτα: όταν τριαντάφυλλο για μια στιγμή μονάχα, ανοίγει και γελάει,
εσύ απιστία σκέπτεσαι; Βέβαια όχι. Αηδόνι μου μην κλαις, που η γη αλλάζει.

Κι εσύ ποιητή, αδύναμε, σαν την Ελένη, τι τον ζηλεύεις τον μεγάλο Χαφέζ;
Ειν’ ο Θεός που τού ‘δωσε το χάρισμα στα ποιήματα με λόγια του να λάμπει!»

Η εμπειρία ολοκληρώθηκε με το δεύτερο τσάι της ημέρας στο εξαιρετικό παραδοσιακό τεϊοποτείο. Ο κόσμος καθόταν οκλαδόν ή ακόμα και σε στάση φιληδόνου οδαλίσκης στους υπερυψωμένους καναπέδες στρωμένους με χαλιά, καπνίζοντας τα qalyan του (έτσι λέγεται εδώ ο ναργιλές) απολαμβάνοντας την παρέα και την υποβλητική μουσική. Εδώ θα κάνω το σχόλιο ότι αντίθετα απ’ ότι διαπίστωσα σε παραδοσιακές μουσουλμανικές χώρες οι γυναίκες δεν καλύπτουν εντελώς το πρόσωπό τους και δεν έχουν πρόβλημα να συγχρωτιστούν στην ίδια παρέα με άντρες. Δεν γνωρίζω αν αυτό είναι μια ιδιαιτερότητα του σιιτικού ισλάμ ή της ιρανικής κοινωνίας γενικότερα

Το μαυσωλείο Shah-e Cheragh που ήταν η επόμενη στάση μας, ήταν χάρμα χρωματικών συνδυασμών από τα πολύχρωμα πλακίδια που διακοσμούσαν τους τοίχους και θόλο. Είναι χώρος προσκυνηματικός για το σιιτικό Ισλάμ καθώς εκεί αναπαύεται ο Sayyed Mir Ahmad, αδελφός του Ιμάμη Ρεζά. Δυστυχώς η είσοδος δεν επιτρεπόταν στους μη μουσουλμάνους, κάτι που θα μπορούσαμε με τη γνωστή ελληνική πονηριά να το ξεπεράσουμε αν δεν μας πρόδιδαν οι γκουμουτσοdslr μηχανές μας. Ευγενικά – δε λέω- μας έδωσαν κόκκινη κάρτα κι έτσι ρεπορτάζ από το τι συμβαίνει εντός του μαυσωλείου δεν έχω να σας μεταφέρω.

Mαυσωλείο Shah-e Cheragh

Είχε φτάσει πια αργά το μεσημέρι, εμείς άυπνοι κουτουλάγαμε κι έτσι ζητήσαμε στον Αλί να μας αφήσει στο ξενοδοχείο για μια απογευματινή σιέστα, ανανεώνοντας το ραντεβού μας γι’αργότερα. Στη διαδρομή κάναμε μια σύντομη στάση στο κάστρο Arg-e Κarim Khani που βρίσκεται στη καρδιά της πόλης. Χρονολογείται από την εποχή της δυναστείας Zand και το οποίο κατάντησε να λειτουργεί σαν φυλακή την εποχή των Pahlavi. Καθώς ο οδηγός μας έλεγε ότι δε λέει και πολλά να το επισκεφθούμε εσωτερικά, αφού το αποθανατίσαμε, συνεχίσαμε για το ξενοδοχείο μας όπου ρίξαμε ένα καλό ύπνο.

Arg-e Κarim Khani


Ο ύπνος όσο πολύτιμος ήταν για τις βιολογικές μας ισορροπίες, άλλο τόσο ήταν αμείλικτος εχθρός εις βάρος του προγράμματος. Γιατί αφού ήρθε να μας παραλάβει ο Αλί, τρέχαμε και δεν προλαβαίναμε για να δούμε τα υπόλοιπα αξιοθέατα πριν κλείσουν.

Στάση πρώτη στο τζαμί Nasir-ol-Mulk ένα από τα κομψότερα στη χώρα. Χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα, έχει υποστεί αρκετές καταστροφές από σεισμούς, έτσι ώστε αυτό που βλέπαμε να είναι η πιο πρόσφατη ανακαίνιση του χώρου. Το εσωτερικό του καλύπτεται με περίτεχνα πλακίδια σε ένα βαθυγάλανο χρώμα, ενώ μοναδικά για την αρχιτεκτονική ενός τζαμιού είναι η ύπαρξη βιτρό. Ακολούθησε επίσκεψη στο μικρό γειτονικό μουσείο αλά Μαντάμ Τυσσώ, όπου μέσω κέρινων ομοιωμάτων αναπαριστώνται σημαντικές προσωπικότητες του Shiraz από τους χρόνους του Δαρείου μέχρι τη σύγχρονη πολιτική, θρησκευτική και πνευματική ζωή.

Tζαμί Nasir-ol-Mulk

Καθώς τα χρώματα του δειλινού είχαν βάψει τον ουρανό του Shiraz, επισκεφθήκαμε τους κήπους Bagh-e Naranjestan. Οι κήποι αυτοί είναι κατά πολύ μικρότεροι από εκείνους του Eram, εντούτοις περικλείουν ένα αληθινό κόσμημα. Το κτήριο Naranjestan-e Ghavam. Χτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν η έδρα του τοπικού κυβερνήτη κατά τη περίοδο Qajar. Το εσωτερικό του είναι μια οπτασία από πολυάριθμους καθρέπτες στους τοίχους , ενώ τα ξύλινα ταβάνια είναι κατάφορτα με περίτεχνα μοτίβα λουλουδιών.

To εσωτερικό του Naranjestan-e Ghavam

Με τη ψυχή στο στόμα, κι ενώ είχε ήδη σκοτεινιάσει κάναμε μια σύντομη περιήγηση στο ατμοσφαιρικό δαιδαλώδες παζάρι του Shiraz (Bazar-e Vakil) το οποίο αρχιτεκτονικά θεωρείται από τα σημαντικότερα στη χώρα. Είναι θολωτό χτισμένο με τούβλα έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η θερμομόνωση. Ατυχώς η ώρα ήταν προχωρημένη και τα μικρά μαγαζιά το ένα μετά το άλλο έκλειναν κι ο κόσμος έκανε βιαστικά τα τελευταία ψώνια του. Mια σύντομη ματιά και στο όμορφο γειτονικό τζαμί Masjed-e Vakil χτισμένο τα τέλη του 18ου αιώνα.
Τέτοια ώρα τέτοια λόγια θα μου πείτε για ξενάγηση, το επόμενο αξιοθέατο όμως μόλις έπαιρνε ζωή. Ήταν το παλιό χαμάμ Vakil το οποίο έχει μετατραπεί σε ένα ατμοσφαιρικό τεϊοποτείο κι εστιατόριο. Το αποθανατίσαμε στη μνήμη των ψηφιακών μηχανών μας και με τον Αλί συμφωνήσαμε ότι είχε έρθει η ώρα για ένα καλό γεύμα καθώς ήμασταν θεονήστικοι όλη μέρα.

To παλιό χαμάμ Vakil, σήμερα ένα ατμοσφαιρικό εστιατόριο

Η επιλογή ήταν μονόδρομος για μένα: Το εστιατόριο Yord, που στεγάζεται σε μια νομάδικη γιουρτή. Συνοδεία της συζύγου του ο Αλί κι εμείς λάβαμε θέση δίκην αρχαιοελληνικού συμποσίου στα παχιά χαλιά απολαμβάνοντας τα εκλεκτά εδέσματα υπό τους ήχους ζωντανής μουσικής. Κι επειδή είμαι καλοφαγάς, για την ατμόσφαιρα, τις υπέροχες φρεσκοψημένες πίτες και τα ζουμερά κεμπάπ, του απονέμω άνετα χρυσούς σκούφους. Για τους λούκουλους του φόρουμ, οι οδηγίες πλεύσης είναι απλές: παίρνετε πτήση προς μια χώρα του κόλπου, μετεπιβιβάζεστε σε πτήση για Shiraz, παίρνετε ένα ταξί και τσουπ φτάσατεl!! Απλά πράγματα... Καλή σας όρεξη

Τώρα που το ξαναβλέπω, πείνασα...

Η βραδιά δεν θα μπορούσε να κλείσει καλύτερα για τον συγγράφοντα, παρά μέσα στους καπνούς ενός απολαυστικού qalyan. Έκλεισα τα μάτια ρουφώντας ηδονικά τον αρωματικό καπνό, κάνοντας απολογισμό της ημέρας. Τόσες διαφορετικές εικόνες, τόσα συναισθήματα. Ιράν μου, καλώς σε βρήκα…


Μετά μια φρενήρη ημέρα στο Shiraz, είχα αποφασίσει να μετακινηθούμε οδικώς προς Yazd με ενδιάμεσες στάσεις στη Περσέπολη, τις Πασαργάδες και ό,τι άλλο ο LP χαρακτηρίζει ενδιαφέρον στη διάρκεια της διαδρομής. Προβλεπόταν μια μακρά ημέρα που όπως αντιλαμβάνεστε ήταν αδύνατον να γίνει με τοπικές συγκοινωνίες. Άλλωστε μας φαντάζεστε να ανεβάζουμε και να κατεβάζουμε βαλίτσες κάθε λίγο και λιγάκι; Πύρρος Δήμας δεν έχω γίνει ακόμα. Χα… κι έπειτα τι στο καλό δισεκατομμυριούχος ήμουν! Στο ίδιο πρακτορείο που χρησιμοποίησα για τη ξενάγηση στο Shiraz, ζήτησα να μας βρουν ένα αμάξι με οδηγό για να κάνουμε τη διαδρομή. Απαράβατοι κανόνες, σταματάμε όπου θέλουμε και για όση ώρα κρίνουμε. Τελεία και παύλα. Ο οδηγός μας ο Αλί Νο2 (είπαμε ελαύνον Αλτσχάιμερ) ήταν ένας αρχοντάνθρωπος, ήρεμος σαν αρνί, λιγομίλητος και με στοιχειώδη αγγλικά, τόσο όσο να μη μας γανώσει το κεφάλι με το μπουρου μπουρου.

Ώρα για γνωριμία με την Αρχαία Περσία και το φίλο μου το Ξέρξη. 70 χλμ μακρυά από το Shiraz βρεθήκαμε να κόβουμε τα εισιτήρια για να επισκεφτούμε τον αρχαιολογικό χώρο της Περσέπολης. Ακολουθεί η σύντομη εκπαιδευτική εισαγωγή για να ξέρουμε για τι μιλάμε:

Οι εργασίες στη Περσέπολη ξεκίνησαν το 518 πΧ επί Δαρείου Α΄ αν και πιστεύεται ότι η επιλογή της περιοχής είχε γίνει από τον Κύρο το Μέγα. Τα σημαντικότερα κτήρια όμως (πχ ανάκτορο Apadana κ.α.), ολοκληρώθηκαν τη περίοδο βασιλείας του γιου του Δαρείου, Ξέρξη Α΄(ο φίλος μου) και συνεχίστηκε μέχρι την παρακμή της δυναστείας των Αχαιμενιδών. Περιγράφεται σαν την πλουσιότερη πόλη της οικουμένης. Δυστυχώς οι καλές μέρες της πόλης δεν κράτησαν πολύ. Με την κατάληψη της Περσίας από τον Μέγα Αλέξανδρο κατά το 330 πΧ, η Περσέπολη έγινε παρανάλωμα πυρός. Κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη αποτελεί πράξη εκδίκησης του Αλέξανδρου για τη φωτιά στην Ακρόπολη της Αθήνας όπου έβαλε το χεράκι της και μια διάσημη αθηναία πόρνη η Θαϊς (που σαν τσαούσα παντρεύτηκε αργότερα τον στρατηγό Πτολεμαίο, εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια και έγινε βασίλισσα της Αιγύπτου – έτσι για να κάνουμε και λίγο κουτσομπολιό).
Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό Κούρτιο Ρούφο, οι κάτοικοι της πόλης είτε αυτοκτόνησαν από απελπισία, είτε σφαγιάστηκαν, είτε σύρθηκαν αιχμάλωτοι. Ο στρατός του Αλεξάνδρου καταλήστεψε το θησαυροφυλάκιο που περιείχε αμύθητα πλούτη (το ποσό αρκούσε όχι μόνο να αποσβέσει τα σημερινά χρέη μας αλλά και να μας συντηρεί για καμιά 200 χρόνια), πυρπόλησε τη τεράστια βιβλιοθήκη όπου είχαν αποθησαυρισθεί χιλιάδες τόμοι βιβλίων για διάφορες επιστήμες, πολύτιμα θρησκευτικά κειμήλια του Ζωροαστρισμού χάθηκαν για πάντα, τάφοι βασιλέων συλήθηκαν.

Διαβάζοντας αυτά τα τερατώδη και έχοντας δηλώσει τη χώρα προέλευσης στο κισσέ των εισιτηρίων θεωρούσα βέβαιη τη παραδειγματική ρίψη μας στη πυρά για την καταστροφή της Περσέπολης που προκάλεσε ο μέγας στρατηλάτης πρόγονός μας. :roll: Ευτυχώς όμως η βεντέτα τύπου Βροντάκηδες-Φουρτουνάκηδες δεν ισχύει στην περίπτωση Ιράν-Ελλάδας. Περασμένα ξεχασμένα…

Η θέα προς τον αρχαιολογικό χώρο περιορίζεται από τα ψηλά τείχη της πόλης. Για να μπεις πρέπει να ακολουθήσεις το δρόμο που πριν 2,500 χρόνια ακολουθούσαν όλοι: μέσω της Μεγάλης Κλίμακας σκαλισμένης με μεγάλα κομμάτια πέτρας στις εσοχές των οποίων σήμερα φωλιάζουν περιστέρια. Ανήλθα αργά, μεγαλοπρεπώς, δίκην πέρση ευγενούς με το μακρύ μου μανδύα να σέρνεται μεγαλόπρεπα πάνω στα σκαλιά, αναμένοντας ο φαύλος να σαλπίσουν τα βούκινα στην κορφή της κλίμακας αναγγέλλοντας την άφιξή μου.

Συμμαζεύοντας την αχαλίνωτη φαντασία μου και με τον οδηγό ανά χείρας ξεκινήσαμε τη περιήγηση από την εντυπωσιακή Πύλη των Εθνών (ή Πύλη του Ξέρξη). Χτισμένη την εποχή του φίλου μου του Ξέρξη Α΄, στην δυτική της είσοδο στέκουν αιώνιοι φρουροί δύο φιγούρες ταύρων, αρκούντως υπερμεγέθεις ώστε να αντανακλάται η εξουσία της Αυτοκρατορίας.

Η ανατολική είσοδος διακοσμείται από δύο ταύρους με κεφάλι γενειοφόρου άνδρα (μούσι κομμωτηρίου, στην εντέλεια).

Περνώντας τη στενή δίοδο, στα πλάγια του τοίχου είναι γραμμένη μια επιγραφή στα περσικά, βαβυλωνιακά και ελαμιτικά. Ομολογώ πως με τη γνωστή μου γλωσσολογική δεινότητα τύπου λα Γκρες ντουζ πουάν, θα μπορούσα ανετότατα να μεταφράσω το κείμενο, όμως η απόσταση από το έδαφος δεν μου επέτρεπε την αποκρυπτογράφηση κι έτσι σας μεταφέρω τα γραφόμενα: «Είμαι ο Ξέρξης, Μέγας Βασιλιάς, Βασιλεύς Βασιλέων, Βασιλεύς χωρών, Βασιλεύς πολλών φυλών …γιός του Βασιλιά Δαρείου, της γενιάς των Αχαιμενιδών… Πολλά άλλα πράγματα φτιάχτηκαν στη Περσία. Τα έφτιαξα εγώ κι ο πατέρας μου.» Αυτή η μετριοφροσύνη του Ξέρξη τον ανέβασε αυτομάτως πολύ στην εκτίμησή μου και αναπόφευκτα χρίστηκε φιλαράκι
Προσπερνώντας μια ημιτελή πύλη και την αίθουσα των 32 Κολονών πήραμε τη μικρή ανηφόρα προς τα δυτικά που σε οδηγεί στον τάφο του Αρταξέρξη Β΄ο οποίος φέρει 4 σκαλιστούς κίονες δίπλα από την είσοδο και πληθώρα Ζωροαστρικών συμβόλων. Τυχερός ο Αρταξέρξης Β΄ που αναπαύεται αγναντεύοντας πανοραμικά τη Περσέπολη (ό,τι έχει απομείνει βασικά).

Ο τάφος του Αρταξέρξη Β΄

Κατηφορίσαμε προς στην Αίθουσα με τις 1000 Κολόνες, το μεγαλύτερο από τα παλάτια της Περσέπολης που η κατασκευή του ολοκληρώθηκε από τον Αρταξέρξη Α΄ (γιο του φίλου Ξέρξη) στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ. Η Αίθουσα χρησίμευε για την υποδοχή των αντιπροσώπων των υποτελών εθνών . Η βόρεια σκεπαστή είσοδος του κτιρίου μέσω της οποίας εισέρχεσαι στα απομεινάρια της αίθουσας, διακοσμείται από δυο υπερμεγέθεις πέτρινους ταύρους. Οι 8 πέτρινες πύλες της είναι διακοσμημένες με σκηνές θρόνων βόρεια και νότια, ενώ ανατολικά και δυτικά αναπαριστώνται μάχες του βασιλιά με τέρατα.

Σε πρώτο φόντο η Αίθουσα με τις 1000 κολώνες, πίσω το ανάκτορο Apadana και στο βάθος τα παλάτια των βασιλέων


Δίπλα στην Αίθουσα με τις 1000 κολώνες βρίσκονται τα ερείπια του θησαυροφυλακίου και πίσω της το αγνώστου χρήσεως (πιθανά χαρέμι του φίλου μου Ξέρξη) κτήριο Haremsara που σήμερα στεγάζει το μικρό μουσείο της Περσέπολης με ευρήματα από της ανασκαφές. Πίσω από το μουσείο βρίσκονται τα παλάτια του Δαρείου Α΄, του Ξέρξη (το φιλαράκι) και του Αρταξέρξη Γ΄ (κάτι σε Λουδοβίκους αρχίζει να γίνεται το πράγμα). Τα μόνα δυστυχώς που διασώζονται είναι κάποιες κολώνες και οι πύλες εισόδου οι οποίες και αναδεικνύουν τα περασμένα μεγαλεία καθώς είναι σκαλισμένες με αναπαραστάσεις και επιγραφές.

Λεπτομέρεια από ανάγλυφη πύλη

Τίποτα όμως δεν συγκρίνεται με την μεγαλοπρέπεια του παλατιού Apadana. Αν και το εσωτερικό μπορεί κανείς πια μόνο με τη φαντασία του να το αναπαραστήσει, τα γλυπτά στις σκάλες θα παραμένουν αιώνιοι μάρτυρες της μνημειώδους μεγαλοπρέπειας του κτηρίου. Καλοδιατηρημένα, αναπαριστούν την υποδοχή Περσών και Μήδων ευγενών, την προσφορά προς τον βασιλέα αντιπροσωπειών από 23 υποτελή έθνη, τους Αθάνατους (βασιλική επίλεκτη φρουρά), σύμβολα της Ζωροαστρικής θεότητας Ahuramazda. Όλα καταδεικνύουν τη δύναμη της Αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών και είναι ομολογουμένως πολύ εντυπωσιακά. Μια επιγραφή αναφέρει ότι το παλάτι χτίσθηκε αρχικά από τον Δαρείο και ολοκληρώθηκε από τον μετριόφρωνα φίλο μου Ξέρξη με την παράκληση στους θεούς να το προστατεύουν από λοιμό, ψέματα:?: και σεισμούς. Τον Αλέξανδρο μόνο δεν είχε κατά νου ο καψερός!

Με ανάμεικτα συναισθήματα, ψέγοντας το στρατηλάτη πρόγονό μας, αναχωρήσαμε από τη Περσέπολη, κάνοντας μια σύντομη στάση στους τάφους Naqsh-e Rajab όπου στους βράχους υπάρχουν σκαλισμένα 4 ανάγλυφα σκηνών από την εποχή των Σασσανιδών (Δυναστεία που κυβέρνησε, μετά τους Αχαιμενίδες και τους Πάρθους, 224 – 651 μ.Χ).

Naqsh-e Rajab


Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται τα ταφικά μνημεία του Naqsh-e Rostam. Εδώ υπάρχουν οι τάφοι του Δαρείου Α΄, του γιου του, Ξέρξη (το φιλαράκι) και άλλων δύο Αχαιμενιδών βασιλέων (Αρταξέρξη Α΄ και Δαρείου Β΄), λαξευμένοι ψηλά στον βράχο. Έχουν παρόμοια μοτίβα με εκείνον του Αρταξέρξη Β΄στη περσέπολη, συνοδεύονται όμως και από άλλα οκτώ ανάγλυφα της εποχής των Σασσανιδών. Οι ανάγλυφες σκηνές αναπαριστούν κατακτητικούς πολέμους και βασιλικές τελετές. Δυστυχώς οι εργασίες στο χώρο δεν μας επέτρεψαν να τα απολαύσουμε σε όλη τους τη μεγαλοπρέπεια.

Οι τάφοι των Αχαιμενιδών βασιλέων στο Naqsh-e Rostam


Οιστρηλατημένοι από το μεγαλείο της Αρχαίας Περσίας, συνεχίσαμε ακάθεκτοι το υπόλοιπο της διαδρομής μας προς τον αρχαιολογικό χώρο των Πασαργάδων, βασιλική πόλη υπό τον Κύρο τον Μέγα, πριν παραδώσει τη σκυτάλη στη Περσέπολη. Πλην του πέτρινου κενοταφίου του Κύρου και μερικών τακτικώς ερριμμένων κιόνων, λίγα σώζονται που να καθιστούν τις Πασαργάδες ενδιαφέρον αξιοθέατο πλην της ιστορικής της σημασίας.

Πασαργάδες


Τελευταία στάση πριν το Yazd ήταν στην ιστορική πόλη Arbaqu όπου θαυμάσαμε το ιστορικό κυπαρίσσι ηλικίας 4000 ετών καθώς και το «παγόσπιτο» (ice house) χαρακτηριστικό δείγμα πατενταρισμένης ιρανικής τεχνολογίας. Τα θολωτά αυτά κτήρια με υπόγειους χώρους χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση πάγου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, πολύ πριν την καθιέρωση των ψυγείων. Εδώ μεταφερόταν πάγος και χιόνι και λόγω της θερμομόνωσης ήταν δυνατή για μεγάλο χρονικό η διατήρηση τους. Έτσι οι σοφοί Ιρανοί μπορούσαν να συντηρήσουν ευπαθή προϊόντα, ποτά ή ακόμα και να φτιάξουν παγωτό!!

Ψυγείο made in Iran: ένα ice house


Αργά το απόγευμα φτάσαμε αισίως στο Yazd για να καταλήξουμε στο ξενοδοχείο μας στην καρδιά της παλιάς πόλης. Ανακαινισμένο αρχοντικό, τα δωμάτιά του βρίσκονται γύρω από την αυλή όπου στους καναπέδες μπορείς να απολαύσεις το τσαγάκι σου ή να γευματίσεις. Ο χώρος φαίνεται πως είναι και δημοφιλές σημείο συνάντησης ντόπιων.

Ευκαιρίας δοθείσης πιάσαμε τη κουβέντα με μια νεανική παρέα. Αρκεί να πω πώς είχαν όλες κι όλοι τους πανέμορφα πρόσωπα στολισμένα με κείνα τα λάγνα πέρσικα μάτια, αλλά συμπεριφορά φιλικότατη και χωρίς επιτήδευση. Η ομορφιά της ζωής.
Όμως μη ξεχνιόμαστε, ήμασταν στο Ιραν... θα στο κόψω το χεράκι άθλιε άπιστε!!
Βλέπετε και μην αγγίζετε….
Αρκέσου στο άσμα: «Πω πω κάτι μάτιαααα, μ’έκαναν κομμάτιαααα». :roll::roll:

βρίσκεται στη καρδιά του άνυδρου οροπεδίου της χώρας και θεωρείται από τις παλιότερες πόλεις του κόσμου. Διατηρώντας ανέπαφη για αιώνες την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της παλιάς πόλης, έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO.

Η παλιά πόλη μοιάζει με λαβύρινθο από σκεπαστά σοκάκια και σπίτια κτισμένα από λάσπη κι άχυρα κάτι που εξασφαλίζει εξαιρετική θερμομόνωση. Το ζητούμενο εδώ είναι να χαθείς βολτάροντας στα δρομάκια της παλιάς πόλης ανακαλύπτοντας τα αξιοθέατά της. Να απολαύσεις περιδιαβαίνοντας πλάι στα πλινθόχτιστα χαμηλά σπίτια με τους ψηλούς τοίχους την αίσθηση ότι ο χρόνος έχει σταματήσει. Να καταγράψεις στη μνήμη σου ένα θεατρικό σκηνικό άλλης εποχής με το παιχνίδι των σκιών στα σκονισμένα στενοσόκακα και τις ανθρώπινες φιγούρες να ξεπηδούν από το πουθενά σφιχτοτυλιγμένες στα τσαντόρ τους.

Στη πανάρχαια Yazd αναδεικνύονται κατά μοναδικό τρόπο κάποιες αρχιτεκτονικές «ευρεσιτεχνίες» που καταδεικνύουν την ιδιοφυϊα των Περσών. Κι αυτές δεν είναι οι μόνες εκπλήξεις. Στη πόλη αυτή, μέσα στον ωκεανό των τρούλων του Ισλάμ, ακόμα και σήμερα λατρεύεται από μια μικρή κοινότητα η παλιά περσική θρησκεία, ο Ζωροαστρισμός. Κάτι που ο αφελής θεωρούσα πως ανήκει στην σφαίρα του παρελθόντος.

Aνατρέποντας λοιπόν την τυπική διήγηση μιας περιήγησης, θα ήθελα από κει να ξεκινήσω τις αναφορές μου στη πόλη:

Οι «ανεμοπαγίδες» (badgirs)είναι η πρώτη πατενταρισμένη περσική εφεύρεση που εντυπωσιάζει στο Yazd. Σε μια περιοχή όπου τα καλοκαίρια είναι καυτά λόγω της ερήμου, οι σοφοί ντόπιοι επινόησαν ένα σύστημα φυσικού κλιματισμού με υπερυψωμένους πύργους εξωτερικά του σπιτιού.
Αυτά τα αρχαία συστήματα είναι ικανά να πάρουν ακόμη και το πιο ασθενικό δροσερό αεράκι από τα βουνά και να το κατευθύνουν στα κάτω δωμάτια και να απομακρύνουν από την άλλη μεριά τον ζεστό αέρα σαν καμινάδες .
Βέβαια μην φανταστείτε ότι η ψύξη είναι αντίστοιχη ενός σύγχρονου aircondition(που σε κάνει πολική αρκούδα), εντούτοις είναι πολύ πιο υγιής. Επί των τεχνικών λεπτομερειών καλώ τους τεχνοκράτες του φόρουμ να γνωμοδοτήσουν

Βadgirs

Εντυπωσιασμένοι;;

Ε, τότε που να δείτε πώς οι άνθρωποι έλυσαν το πρόβλημα υδροδότησης τους από αρχαιοτάτων χρόνων. Θα ζήλευε κι η ΕΥΔΑΠ την E.Y.Yazd. Ούτε σκάβε για πηγάδια, ούτε πήγε η λυγερή βλάχα για νερό στο ποτάμι με το σταμνί στον ώμο.
Πατέντα Νο2, τα qanat, ή το υπόγειο σύστημα καναλιών υδροδότησης. Με το δαιδαλώδες αυτό σύστημα τούνελ συλλέγεται ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας και το νερό με τη βοήθεια της φυσικής κλίσης εξέρχεται στην επιφάνεια. Βέβαια qanat υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων και στον ελλαδικό χώρο (Χορτιάτη, Σέρρες), όμως αδιαμφισβήτητα η πατέντα ανήκει στους Αρχαίους Πέρσες. Η δημιουργία των qanat απαιτεί τεχνογνωσία και οι qanatομάστορες της Yazd παραμένουν οι καλύτεροι στο Ιράν αν και το σύστημα σήμερα τείνει να εγκαταλειφτεί.
Το καλύτερο μέρος για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του εγχειρήματος και να εντρυφήσει στις τεχνικές του λεπτομέρειες είναι στο Μουσείο του Νερού στη Yazd που στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό. Εκεί μέσα από φωτογραφίες και ανάπλαση ενός προϋπάρχοντος qanat, αναδεικνύεται ο τρόπος κατασκευής του. Θεωρείται ότι σήμερα στο Ιράν υπάρχουν πάνω από 50,000 qanat.

Qanat στο Μουσείο Νερού της Yazd

Μουσείο Νερού της Yazd

Εγκαταλείποντας τα υλικά, θα καταπιαστώ με πνευματικά θέματα. Τον πανάρχαιο Ζωροαστρισμό που συνεχίζει πεισματικά να επιβιώνει στη Yazd. Από τους 150,000 σήμερα ανά τον κόσμο οπαδούς, οι 5,000 περίπου ζουν στη Yazd (αλλά και σε άλλες πόλεις του Ιράν).
Η Yazd κατέχει όμως ξεχωριστή θέση, καθώς εδώ υπάρχει ο ναός Ateshkadeh, της Ιερής Αιώνιας Φλόγας που θεωρείται ότι παραμένει άσβεστη από το 470 μΧ. Η Φωτιά θεωρείται ιερή στον Ζωροαστρισμό ως μέσο για πνευματική ενόραση και σοφία. Ο κομψός εξωτερικά ναός κοσμείται άνωθεν της κιονοστοιχίας από το σύμβολο του Ζωροαστρισμού, μια ανθρώπινη φιγούρα με φτερά πουλιού τα οποία δηλώνουν ότι πρέπει να σκέφτεσαι, να μιλάς και να συμπεριφέρεσαι με ευγένεια (μήπως να πάμε όλοι μας εκεί για ασκήσεις ευπρέπειας; ). Η φιγούρα κρατά ένα δακτυλίδι (συμβολίζει την υπακοή) ενώ το άλλο είναι σε ανάταση, δείγμα σεβασμού.
Το εσωτερικό είναι λιτό έως αδιάφορο. Η Ιερή Φλόγα είναι ορατή όπισθεν προστατευτικού τζαμιού, εντός μιας χάλκινης κολυμβήθρας. Σεβόμενος απόλυτα την ιερότητα του χώρου, απέφυγα να κάνω λουκούλλειους συνειρμούς καθώς η Ιερή Φλόγα παραπέμπει οπτικά περισσότερο σε αναμμένα κάρβουνα. :roll:

Nαός Ateshkadeh

Ο Ζωροαστρισμός, η πανάρχαια θρησκεία των Περσών, πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της Ζωροάστρη (Ζαρατούστρα επί το γνωστότερον), ιερέα που θεωρείται ότι έζησε στο Ιράν τον 6ο αιώνα π.Χ. Η διδασκαλία του Ζωροαστρισμού βρίσκεται γραμμένη στο Ιερό βιβλίο Αβέστα (γνώση). Αν και αρχικά μονοθεϊστική θρησκεία ο Ζωροαστρισμός δέχεται την ύπαρξη δύο Θεοτήτων, του υπέρτατου Άχουρα -Μάσδα (ο Σοφός Κύριος) που είναι ο Θεός του καλού, και του Αριμάν, που είναι ο Θεός του κακού και οι οποίοι βρίσκονται σε αέναο αγώνα μεταξύ τους.
Μια χιλιετία επικράτησε ο Ζωροαστρισμός στο ιρανικό οροπέδιο, αφού το 645 μΧ η Περσία ενσωματώθηκε στη σφαίρα επιρροής του Ισλάμ.

Όμως αυτό που με συγκλόνισε είναι η οπτική του θανάτου στο Ζωροαστρισμό. Καθώς τα στοιχεία της γης και του αέρα θεωρούνται αγνά, τα νεκρά σώματα δεν υποβάλλονταν σε ταφή (για να μην μολυνθεί η γη) και δεν καίγονταν (για να μην μολυνθεί ο αέρας).
Έτσι δημιουργήθηκαν ειδικοί χώροι με το ατμοσφαιρικό όνομα Πύργοι της Σιωπής. Αυτοί είναι κυκλικοί χώροι στην κορυφή ενός λοφίσκου εκτός των ορίων της πόλης με διαμορφωμένους ομόκεντρους κύκλους από πέτρες. Μετά την προετοιμασία του νεκρού και το τριήμερο θρήνο, το σώμα του αφηνόταν βορά στα όρνια στους Πύργους της Σιωπής. Η παράδοση λέει ότι αν το όρνιο κατασπάραζε πρώτα το δεξί μάτι του νεκρού, τότε ο αποδημήσας είχε καλή τύχη στον άλλο κόσμο. Αν ήταν το αριστερό, τότε σκούρα τα πράγματα!! Η πρακτική αυτή εγκαταλείφτηκε το 1960. Οι νεκροί πλέον θάβονται σε νεκροταφεία αλλά σε τάφους με τσιμεντένια τοιχώματα ώστε να μην μολυνθεί το έδαφος.
Επισκεφθήκαμε Πύργους Σιωπής και οφείλω να ομολογήσω ότι μια το άνυδρο γυμνό τοπίο, μια η ιδιαιτερότητα του χώρου, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα ήταν ιδιαίτερα υποβλητική. Ακόμα περισσότερο που σκάβοντας το χώμα ανακαλύψαμε υπολείμματα οστών….

Πύργοι της Σιωπής

Θέα από τους Πύργους της Σιωπής

To προηγούμενο βράδυ στο ξενοδοχείο, εκτός της εκλεκτής παρέας με τα υπέροχα μάτια, κάπου μεταξύ δακτυλιδιών καπνού και παιχνιδιάρικων ήχων από τις μπουρμπουλήθρες του qalyan μου, μας πλησίασαν δύο νεαρά παιδιά που μας συστήθηκαν σαν οπαδοί του ζωροαστρισμού. Εγώ μόνο τούμπες δεν έκανα που θα είχα την ευκαιρία να συζητήσω για τον Ζωροαστρισμό και τα υπαρκτά προβλήματά τους στο ισλαμικό περιβάλλον (λες και δεν είχαν άλλη σκασίλα). Επειδή ήταν αργά, ορίσαμε ραντεβού την επομένη καθώς προθυμοποιήθηκαν (λέει) να μας ξεναγήσουν στη πόλη τους.

Ξημέρωσε λοιπόν το πρώτο πρωινό στη Yazd που μας βρήκε ολίγον σαν δαρμένους. Το στρώμα του κρεβατιού στο ξενοδοχείο δεν ήταν και Μediastrom, κάτι σε sleeping bag πάνω σε τσιμέντο έφερνε και το ταπεινό μας σαρκίο είχε υποφέρει ολονυκτίς. Ουδαμώς αυτό έδειξε να μας πτοεί!
Α! Κι αν τους είδατε εσείς τους ζωροαστριτοπαδούς, άλλο τόσο κι εμείς. Ακόμα στη Υazd θα ξεροσταλιάζαμε περιμένοντάς τους . Πήραμε κι εμείς τα ποδαράκια μας και ξεκινήσαμε τη μοναχική μας περιήγηση στη Yazd.

Το ξενοδοχείο μας είχε το πλεονέκτημα να βρίσκεται σχεδόν δίπλα στο τζαμί Jameh κι αυτό ήταν και το σημείο έναρξης του περιπάτου μας. Άλλο ένα τζαμί θα μου πείτε από τα πλείστα που θα επισκεπτόμασταν στο σιιτικό Ιράν. Κι όμως η είσοδός του κατάφορτη από περίτεχνα πολύχρωμα πλακίδια με τους δύο πανύψηλους μιναρέδες των 48 μέτρων με μια επιγραφή του 15ου αιώνα, το κάνουν να ξεχωρίζει. Εδώ διαδραματίζεται το εξής αξιοπερίεργο: γυναίκες που φορούν κλειδαριές στις μαντήλες τους σκαρφαλώνουν στη κορφή των μιναρέδων. Από κει κάθε Παρασκευή πετούν τα κλειδιά τους στο αίθριο του τζαμιού. Όποιος άντρας σηκώσει το κλειδί, εκείνη του επιτρέπει να ανοίξει την κλειδαριά και τότε του προσφέρει γλυκά ή ακόμα (άκουσον άκουσον) και το χέρι της δια βίου συμβίωση ! Ούτε προξενήτρες, ούτε ιντερνέτι, ούτε τίποτα. Μετά τα σταμνιά της Βασιλειάδου, οι κλειδαριές της Yazd!! Εγγυημένη αποτελεσματικότητα! Περίμενα κι εγώ πάλι ότι το αδιαμφισβήτητο κάλλος μου θα προκαλέσει σωρεία πτώσεων κλειδιών επί της κεφαλής μου, όμως βρέθηκα εκεί λάθος μέρα. Έτσι έχασαν κάθε ελπίδα οι επίγονοί μου να φέρουν πλούσια πέρσικα ματοτσίνορα .

To τζαμί Jameh (στο βάθος) και σε πρώτο φόντο ο τρούλος του μαυσωλείου Seyed Roknaddin

Το υπόλοιπο της διαδρομής ήταν ένα ατέρμονο πήγαινε έλα στα δαιδαλώδη δρομάκια όπου επισκεφθήκαμε το μαυσωλείο του Seyed Roknaddin με τον περίτεχνο τρούλο, το παλιό αρχοντικό ηλικίας 150 ετών Khan-e Lari με τις παραδοσιακές πόρτες και τα βιτρό του και την φημολογούμενη φυλακή του Αλέξανδρου, πριν καταλήξουμε στο τρίπατο Amir Chakhmaq Complex που υποψιάζομαι ότι είναι το σήμα κατατεθέν της Yazd αν κρίνω από την περίοπτη θέση του. Εντυπωσιακό με τη πρώτη ματιά, αλλά… αυτό που βλέπετε, αυτό είναι όλο. Πρακτικά μια πρόσοψη!! Ευτυχώς μια κλίμακα σου επιτρέπει να ανέβεις στα ψηλά και να ρεμβάσεις το πανόραμα της Yazd με τα γήινα χρώματα των σπιτιών της και τους διάσπαρτους τρούλους και μιναρέδες των τζαμιών.

Amir Chakhmaq Complex

Πανόραμα της Yazd από το Amir Chakhmaq Complex

Μετά την επίσκεψη στο γειτονικό Μουσείο Νερού και το ζωροαστρικό ναό Ateshkadeh (που προανέφερα), κι ενώ είχα πια είχε αρχίσει η μέρα να μας αποχαιρετά, καταφύγαμε σαν πεινασμένοι λύκοι στο Hamum-e Khan Restaurant. Kαλά το καταλάβατε, εστιατόριο σε αναπαλαιωμένο πρώην χαμάμ. Ωραίο, περιποιημένο, ιδιαίτερο, καθαρό, αν λείπανε δε κι αυτά τα φώτα neon όλα θα ήταν ατμοσφαιρικότερα . Χορτάτοι περπατήσαμε πίσω στο ξενοδοχείο μας για να απολαύσουμε το βραδινό μας τσάι συνοδεία του επιβεβλημένου qalyan.

Hamum-e Khan Restaurant


Η επόμενη μέρα ήταν αφιερωμένη στα αξιοθέατα εκτός των τειχών της πόλης. Μέσω του ξενοδοχείου κλείσαμε ένα ολοήμερο τουρ. Ο Αλί Νο3 (που και ψύλλο πετάλωνε), μας παράλαβε από το ξενοδοχείο μαζί κι ένα ξανθομπάμπουρα Ελβετό που έκανε το διδακτορικό του (λέει) πάνω στο δρόμο του μεταξιού. «Που να σου καεί ο σκληρός που το έχεις αποθηκεύσει», σκέφτηκα με κακεντρέχεια κι αβυσσαλέο μίσος για μερικούς που συνδυάζουν διδακτορικά και ταξίδια .

Ο Αλί Νο3 με το γνωστό αγνώστου ταυτότητας αμάξι, μας οδήγησε αρχικά μέσα από ένα άγονο τοπίο καμιά 80 χλμ από τη Yazd, στο χιλιόχρονο χωριό φάντασμα Kharanaq. Αφού επισκεφθήκαμε το ανακαινισμένο καραβανσεράι στην άκρη του χωριού, περιδιαβήκαμε τα ατμοσφαιρικά σκονισμένα στενά του ανάμεσα στα ερείπια των σπιτιών για να δούμε τον «κουνιστό» μιναρέ. Και για να αποφύγω τις παρεξηγήσεις, αν κανείς καταφέρει να σκαρφαλώσει στη κορυφή του έχει την αίσθηση ότι ο μιναρές μετακινείται σαν σε σεισμό. Προσωπική εμπειρία δεν μπορώ να σας μεταφέρω. Αφενός φράκαρα στη στενή είσοδο του μιναρέ και ήταν αδύνατη η περαιτέρω αναρρίχηση :roll:, αφετέρου από σεισμούς ξέρουμε καλά και κανένα καημό δεν είχα να ανακαλέσω την εμπειρία.

Kharanaq

Επόμενη στάση στο Chak Chak. Αυτό το παιχνιδιάρικο όνομα ανήκει στο σημαντικότερο ζωροαστρικό προσκύνημα στο Ιράν. Κάτι σε Παναγία της Τήνου να πω; Χτισμένο στο πουθενά στις παρυφές ενός λόφου, το προσκύνημα αρχιτεκτονικά κερδίζει άνετα βραβείο κακογουστιάς αν και η θέα προς την έρημο είναι υπέροχη.
Ο κυρίως ναός της φωτιάς Pir-e Sabz μέσα σε μια σπηλιά στο βράχο φέρει μια εξαίσια βαριά ανάγλυφη χάλκινη πόρτα. Εδώ μεταξύ 14-18 Ιουνίου συρρέουν οι πιστοί για την ετήσια γιορτή τους. Τον υπόλοιπο χρόνο μοναδικός κάτοικος φαίνεται να είναι ο υπέργηρος φύλακας του ναού.
Το chak chak είναι ο ήχος των πιπτόντων σταγόνων νερού στη σπηλιά. Η παράδοση λέει ότι το 637 μΧ μια πριγκίπισσα κατέφυγε εδώ διωγμένη από τους άραβες. Ελλείψει νερού, χτύπησε το κοντάρι της στο βράχο και τότε άρχισαν να πέφτουν σταγόνες…chak chak chak…

Ναός της φωτιάς Pir-e Sabz στο Chak Chak

Με τις ευλογίες του Ζαρατούστρα, συνεχίσαμε το δρόμο μας με σύντομες στάσεις στα χωριά Meybod (είχε ένα παλιό ταχυδρομείο, ένα icehouse, ένα καραβανσεράι και τα ερείπια ενός κάστρου) και το Αrdakan όπου η στάση είχε αποκλειστικό σκοπό να δοκιμάσουμε κεμπαπ καμήλας . Δεν ανακαλώ κάποια δυσάρεστη γευστική εμπειρία, άρα μάλλον τα καταβροχθίσαμε με περισσή βουλιμία.

Αφού επισκεφθήκαμε τέλος τους προαναφερθέντες Πύργους της Σιωπής, καταλήξαμε στο ξενοδοχείο μας για το κλασσικό τσάι μετά qalyan.
Ώρα για ξεκούραση. Αύριο σαλπάρουμε νοτιοανατολικά για Kerman

Για τους άντρες της παρέας, ξεχάστε σορτάκια ακόμα και τύπου ψαράδικα. Το ίδιο βέβαια ισχύει για φανελάκια αμάνικα. Μακρύ παντελόνι - τα τζιν ευτυχώς δεν εμπίπτουν σε κανόνα απαγόρευσης. Τα Τ-shirts τυγχάνουν αμνηστίας (μη διανοηθείτε να είναι του τύπου στάμπα “I am a hot Greek lover” ή με τη φάτσα του Μπους)

Για τις γυναίκες τα πράγματα είναι πιο ζόρικα . Οφείλουν να σκεπάζουν το κεφάλι τους με μαντήλα. Σεμνότητα σημαίνει ούτε τρίχα να μην ξεφεύγει της μαντήλας, αλλά αυτό δεν είναι απαράβατο. Mπρατσα και γάμπες σε κοινή θέα απαγορεύονται δια ροπάλου. Το παντελόνι είναι προτιμητέο. Ένα λεπτό μαντουδάκι πάνω από τα ρούχα συμπληρώνει την ενδυματολογική πρόταση. Αν και το μαύρο κυριαρχεί εντούτοις οι κυρίες της παρέας μπορούν να έχουν χρωματικές επιλογές ανάλογες με το γούστο τους.

Πίσω στα καθ'ημάς.

Από τη Yazd προς το Κerman μετακινηθήκαμε με δημόσια συγκοινωνία. Η εμπειρία του ΚΤΕΛ Ιράν μόνο θετική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Φτηνό, αξιοπρεπές λεωφορείο, μόνο που χρειάστηκε να επιστρατεύσω την linguaphone για να αποκρυπτογραφήσω τα αραβουργήματα και να καταλάβω το προορισμό του. Εδώ επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά η ρύση του μάθε μια τέχνη κι άστη νε, καθώς η βραχεία κι επιδερμιδική ενασχόλησή μου με το αραβικό αλφάβητο στάθηκε επαρκής για να μπορώ να αποκωδικοποιώ τουλάχιστον κάποιες ταμπέλες. Αν τώρα δεν πτοηθώ στο μέλλον ούτε από τα ιδεογράμματα της άπω ανατολής θα νοιώσω μια εσωτερική αγαλλίαση ότι δεν με σκιάζει πλέον φοβέρα καμιά. Πάντως γλυτώσαμε και δεν βρεθήκαμε να στρογγυλοκαθόμαστε σε κανένα ΚΤΕΛ για το Τουρκμενιστάν αντί του Kerman.

Αφιχθέντες οδεύσαμε προς το κατάλυμά μας, το ξενοδοχείο Akhavan. Διθυραμβικές αναφορές στον LP, καλύτερο value for money ξενοδοχείο στο Ιράν! Δεν θα φέρω αντίρρηση. Αλλά και η τοποθεσία του δεν είναι και η κεντρικότερη και η αισθητική του εξωτερικού χώρου είναι ένας ύμνος στο κιτς και το εστιατόριό του μου θύμισε τραπεζαρία νοσοκομείου (αν και το φαγητό ήταν καλό και φθηνό). :roll:

Ο διευθυντής του ξενοδοχείου κύριος Αλί Νο4 (μη τα ξαναλέω Αλτσχάιμερ είπαμε) ήταν μοντέλο επιτυχημένου επιχειρηματία ιρανικής κλίμακας. Ευχάριστος, δικτυωμένος, πρόθυμος να σου παρέχει ότι θες. Εννοείται η προμήθεια παίζει κάτω από το τραπέζι , κάτι που θα έπρεπε εμείς ως αφελείς ταξιδευτές να μην αντιληφθούμε άμεσα. Μπορεί και να το εκλάβεις ως φιλική εξυπηρέτηση. Ταξί για περιήγηση εντός πόλεως; να μας το κλείσει ο κύριος Αλί Νο4. Ταξί εκτός πόλεως; πάλι ο κύριος Αλί Νο4 θα το?βρει. Αλλά το ξαναείπαμε, δισεκατομμυριούχοι ήμασταν εκεί, θα κάναμε τσιγκουνιές;

Κατέφθασε λοιπόν ο Αλί Νο5, ο ταξιτζής μας για τη ξενάγηση στη πόλη και πέριξ, άχρωμος, άοσμος, αδιάφορος, άσχημος (όλα τα α μαζεμένα πάνω του), αλλά αδιαμαρτύρητα διεκπεραιωτικός.

Αν θα μετέφερα μια συνολική εντύπωση, θα έλεγα ότι το Kerman δεν κερδίζει τα εύσημα της πλέον ενδιαφέρουσας ιρανικής πόλης. :roll: Εξαίρεση αποτελούν τα τεϊοποτεία και τα χαμάμ του μέσα στο παζάρι και το γεγονός ότι αποτελεί ορμητήριο για τα αξιοθέατα πέριξ, αρχής γενομένης από τη καστροπολιτεία του Bam (το οποίο όμως είχε ισοπεδωθεί μετά το καταστροφικό σεισμό του 2003 και ήταν αμφίβολο αν άξιζε να το επισκεφθούμε).

Πιστός όμως στο καθήκον μου να σας τη παρουσιάσω, αρχίζω τη διήγησή μου:

Εθνική βιβλιοθήκη του Κerman

H πρώτη στάση ήταν στην Εθνική βιβλιοθήκη του Κerman, ένα εξωτερικά γοητευτικό κτήριο, υπόδειγμα της εκλεπτυσμένης αρχιτεκτονικής της εποχής Qajar.
Επόμενο τo ανακαινισμένο Moayedi παγόσπιτο (icehouse) της εποχής Safavid. Aξιοπερίεργο, καθώς σήμερα το έχουν διαμορφώσει σε…παιδικό σταθμό υπό τον βαρύγδουπο τίτλο “Kέντρο Πνευματικής Ανάπτυξης Παίδων του Κερμάν».
Κάπου στα ανατολικά εντός πόλεως ήταν το Gonbad-e Jebeliye, ένα θολωτό πέτρινο κτήριο αγνώστου ταυτότητος, χρήσεως και αδιάφορου ενδιαφέροντος.

Δεν είχαμε συγκλονιστεί ως τώρα και δεν ξέρω αν αυτό φαινόταν στα πρόσωπα μας, έτσι ο Αλί Νο5 πήρε ρότα για το τζαμί Jameh που σηματοδοτεί και την είσοδο στο παζάρι του Kerman. Εκεί μας εγκατέλειψε κιόλας καθώς η υπόλοιπη περιήγηση θα γινόταν ποδαράτη.

Τζαμί Jameh

Κάθε πόλη στο Ιράν έχει και ένα τζαμί Jameh, δηλαδή ένα τζαμί της Παρασκευής όπου προσεύχονται οι άντρες την Παρασκευή (ημέρα αργίας στο Ισλάμ). Τα τζαμιά στο Ιράν διαφοροποιούνται ριζικά από εκείνα στον υπόλοιπο Ισλαμικό κόσμο διότι έχουν δανειστεί στοιχεία προ-Ισλαμικής ιρανικής αρχιτεκτονικής. Περιλαμβάνουν ένα ευμεγέθες αίθριο που περικλείεται από iwans, ορθογώνιες θολωτές αίθουσες ανοικτές στη μια πλευρά τους. Δεν υπάρχει η κεντρική στεγασμένη κλασσική αίθουσα προσευχής όπως σε τζαμιά που συναντά κανείς στη Τουρκία (πχ Μπλέ Τζαμί), Συρία κλπ κλπ

Η πίσω είσοδος του τζαμιού μας οδήγησε στο παζάρι του Kerman, το Bazar-e Vakil. Είναι η καρδιά της πόλης και περιέχει ότι αξιολογότερο έχει κανένας να δει στο Kerman. Για να αποκαταστήσω άλλη μια εσφαλμένη εντύπωση που είχα, η λέξη παζάρι (bazaar) είναι περσική κι όχι αραβική (baha-char = "το μέρος των τιμών"). Όπως καταλαβαίνετε η λέξη έχει γίνει γλωσσικό δάνειο, του δανείου, ω δάνειο σε όλες τις γλώσσες.

Αυλή Ganj Ali Khan στο Bazar-e Vakil

Το Bazar-e Vakil σε αντίθεση με άλλα, είναι και μικρό (1 χλμ μήκος) και όχι ιδιαίτερα δαιδαλώδες, ενώ τα τμήματά του χρονολογούνται εδώ και 150 έως 700 χρόνια. Το πιο ενδιαφέρον τμήμα του είναι γύρω από την αυλή Ganj Ali Khan της περιόδου Safavid όπου κυριαρχεί το παζάρι των χαλκουργών.

Eκεί βρίσκεται ένα υπέροχο χαμάμ που κάποτε θα γνώρισε μέρες δόξας. Το Hamum-e Ganj Ali Khan που χρονολογείται από το 1637 μΧ και το οποίο σήμερα έχει ανακαινιστεί και λειτουργεί σαν μουσείο. Τα σαγόνια μας πέσανε από τον θαυμασμό στη θέα της περίτεχνης ανάγλυφης εισόδου όπου αναπαριστώνται άνθρωποι και ζώα. Το ατμοσφαιρικό εσωτερικό φιλοξενεί κέρινα ομοιώματα που στους διάφορους χώρους αναπαριστούν τι συνέβαινε σε ένα παραδοσιακό λουτρό.

Η περίτεχνη είσοδος του Hamum-e Ganj Ali Khan

Το εσωτερικό του Hamum-e Ganj Ali Khan

Μιας και είπαμε λουτρό, απελπισμένα ψάχναμε για την ύπαρξη ενός παραδοσιακού χαμάμ, φαίνεται όμως ότι η πρακτική έχει εγκαταλειφθεί. Εντούτοις με τις οδηγίες του LP κάπου στα δρομάκια του παζαριού ανακαλύψαμε το Hamam-e Ebrahim Khan . Σε εμφανή παρακμή χωρίς σχεδόν καθόλου πελατεία, απολαύσαμε το τρίψιμο, την απολέπιση και καθαροί και μοσχοβολιστοί εξήλθαμε. Εκεί στο δρομάκι κάπου στο πουθενά, απολαύσαμε τα πολύχρωμα πλακίδια που διακοσμούσαν τους τοίχους του δρόμου δίπλα από το χαμάμ, τις περίτεχνες πόρτες με τα μεγαλοπρεπή ρόπτρα.

Hamam-e Ebrahim Khan

Στην έξοδο του Hamam-e Ebrahim Khan

Αν για κάτι θα αναπολώ το Kerman, αυτό είναι για το υπέροχο ατμοσφαιρικό υπόγειο τεϊοποτείο Chaykhaneh-ye Vakil , το οποίο επανειλημμένα τιμήσαμε με τη παρουσία μας. Το τσαιχανέ αυτό με την θολωτή οροφή που επιτρέπει και την είσοδο φυσικού φωτός, είναι από τα ωραιότερα μέρη που θα μπορούσα να φανταστώ για να την αράξεις με τις ώρες με τη παρέα σου, να απολαύσεις το qalyan σου συνοδεία τσαγιού αλλά και υπό τους ήχους ζωντανής μουσικής. Οι μουσικοί ήταν δύο νέα παιδιά, πολύ φιλικά (σαν κουρτσέλια, σαν κουρτσέλια που έλεγε η γιαγιά μου) και με τα μίνιμαλ αγγλικά τους με προσκάλεσαν να ξεδιπλώσω το μουσικό μου ταλέντο στο σαντούρι. Με μηδενική μουσική παιδεία, αυτοδημιούργησα, προσπαθώντας φιλότιμα να αποδώσω κάτι στο «Σ?αγαπώ γιατί?σαι ωραία» (το αποτέλεσμα πολύ αμφιβάλω αν πλησίαζε το άκουσμα έστω και στο ελάχιστο). Ως τιμωρία με έβαλαν να αγοράσω το cd τους, το οποίο και ποτέ δεν έπαιξε γιατί απλά ήταν άγραφο!!

Chaykhaneh-ye Vakil


Η επόμενη μέρα ήταν αφιερωμένη στα αξιοθέατα πέριξ του Kerman.
Ο Αλί Νο5 ήταν εκεί με όλα τα «α-» πάνω του ίδια και απαράλλακτα.
Με το Bam ισοπεδωμένο, η εναλλακτική επιλογή μας ήταν το ανακαινισμένο κάστρο Arg-e Rayen 110 χλμ από το Kerman.

Arg-e Rayen

Μέσα στα πανύψηλα τείχη πάχους 3 μέτρων με τους 15 πύργους περιμετρικά, η ακρόπολη με τα γήινα χρώματα είναι ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο. Με μια χιλιόχρονη ιστορία, το Arg-e Rayen κατοικείτο ως πριν 150 χρόνια. Η χαλαρή περιήγηση μέσα από τους χώρους με τα εγκαταλελειμμένα κτήρια με την εξαιρετική πλαστικότητα στην αρχιτεκτονική τους σε οδηγεί στο κατάλυμα-φρούριο του κυβερνήτη το οποίο είναι ανακαινισμένο. Η θέα από τις πολεμίστρες προς την καστροπολιτεία, τη γειτονική πόλη και το γυμνό ορεινό τοπίο είναι όμορφη. Η παρουσία μιας μεγάλης ομάδας γυναικών μαυροφορεμένες στα τσαντόρ που ανέμιζαν προσέδιδε μια άλλη αίσθηση στο χώρο.

Εγκαταλείποντας την επιβλητική ακρόπολη του Rayen, ο Αλί Νο5 μας πήγε στο μαυσωλείο του σούφι δερβίση Shah Ne'matollah Vali (Aramgah-e Shah Ne'matollah Vali) το οποίο χρονολογείται από τον 15ο αιώνα και βρίσκεται στη πόλη Mahan.
Το μαυσωλείο κοσμείται εσωτερικά από όμορφα πλακίδια, εντούτοις το ωραιότερο κομμάτι του είναι ο χώρος προσευχής με ζωγραφιστά αραβουργήματα από στίχους του Κορανίου και σύμβολα όπως το διπλό μαχαίρι του Ιμάμη Αλί.

Τα αραβουργήματα στο εσωτερικό του Μαυσωλείου Shah Ne'matollah Vali. Στο κάτω μέρος φαίνεται και το διπλό σπαθί του Ιμάμη Αλί

To δεύτερο αξιοθέατο στη πόλη αυτή είναι οι πανέμορφοι, γαλήνιοι κήποι Shahzade. Τι ειρωνεία σε ένα άνυδρο, γυμνό τοπίο να αναδύεται ένας καταπράσινος παράδεισος με τρεχούμενα νερά, λουλούδια και δέντρα. Οι κήποι που αναπτύσσονται κλιμακωτά πάνω στο ύψωμα, πλαισιώνονται από πανέμορφα κτήρια της εποχής Qajar καθώς εκεί διέμενε ένας από τους τελευταίους πρίγκιπες της δυναστείας.
Πανέμορφα τριαντάφυλλα σε όλες τις αποχρώσεις σε υποδέχονται, κυπαρίσσια δημιουργούν μια όαση δροσιάς που χαλαρώνουν τον ταξιδιώτη από τη ζέστη της ημέρας.

Κήποι Shahzade

Και είπαμε ζέστη;; Είχε ήδη φτάσει απόγευμα, ο δίσκος του ήλιου έπαιρνε το δρόμο του για τη δύση κι εμείς κατευθυνθήκαμε προς την εκπληκτική φωτογενή έρημο του Kaluts.
Γυμνοί βράχοι ξεπηδούν μέσα από απέραντες εκτάσεις άμμου. Η αίσθηση μοναξιάς ήταν κάτι το μοναδικό, καθώς κάθε ανθρώπινη φιγούρα σημαινόταν σαν μια μικρή κουκίδα μέσα στην απεραντοσύνη του τοπίου της ερήμου.

Μόνος στην έρημο Kaluts

Kaluts

Γοητευμένοι πήραμε το δρόμο προς το Kerman με μια σύντομη στάση στο χωριό-όαση στις παρυφές της ερήμου, το Shafi Abad. To εντυπωσιακό καραβανσεράι, τα πλινθόκτιστα σπίτια και τα παιδιά, φτωχά, σκονισμένα, αλλά χαρούμενα πάνω στα ταλαίπωρα γαιδουράκια συνέθεταν το σκηνικό. Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο μας στο Kerman με στάση στο αγαπημένο μας τσαϊχανέ για το παραδοσιακό τσάι και qalyan.

Shafi Abad


Η μέρα ανέτειλε κι εμείς με τα φτερά της Iran air πήραμε το δρόμο για το Esfahan (Ισπαχάν όπως το ξέρουμε). Το σοβιετικής κατασκευής Tupolev ήταν πρωτόγνωρη εμπειρία πτήσης. Είχα λίγο τις αμφιβολίες μου για την αξιοπιστία των εν λόγω αεροπλάνων, λέγαμε θα πέσουμε δεν θα πέσουμε, αλλά για να σας εξιστορώ εδώ τα δρώμενα σημαίνει ότι όλα πήγαν κατ?ευχήν.

Ισπαχάν!

«Εsfahan nesf-e jahan» (το Ισπαχάν είναι ο μισός κόσμος)…

Κι όντως είναι το διαμάντι του Ιράν, ένα αριστοτέχνημα, μια από τις ομορφότερες πόλεις που έχω δει.

Μια πόλη που λάτρεψα τόσο, που δεν ήθελα να φύγω.

Και που η καρδιά μου με καλεί να ξαναπάω! :love1:
Tο να αφηγηθείς για το Ισπαχάν είναι σαν να πρέπει να γράψεις ένα παραμύθι για τις 1000+1 νύχτες.
Το Ισπαχάν είναι το στολίδι του Ιράν και αρχιτεκτονικά μια από τις κομψότερες πόλεις στον Μουσουλμανικό κόσμο.
Και δεν είναι μόνο οι περίτεχνοι τρούλοι που αλλάζουν χρώματα ανάλογα με το φως της μέρας, είναι κι οι υπέροχες γέφυρες, οι φροντισμένοι κήποι πάνω στο ποτάμι και το μεγάλο παζάρι που σε καλεί να χαθείς στους δαιδαλώδεις δρόμους του.
Κι αν η κόπωση της περιήγησης απλωθεί πάνω στο κορμί σου, αγαπητέ ταξιδευτή, ένα ατμοσφαιρικό τεϊοποτείο σε περιμένει πλάι στο ποτάμι, μέσα στο παζάρι ή με φόντο τη μεγάλη πλατεία για να χαλαρώσεις.

Πήραμε το ταξάκι μας λοιπόν από το αεροδρόμιο και κατευθυνθήκαμε καρφί στο ξενοδοχείο που είχαμε κάνει κράτηση. Κεντρικό αρκετά, περιποιημένο, δεν ξέρω ακόμα γιατί μας έκατσε στραβά και το θεωρήσαμε ακριβό. Μάλλον η ιδέα ότι δύσκολα θα αντιστεκόμασταν σε ψώνια, να ήταν και το κίνητρο να κατέβουμε σε αστέρια για να ανεβάσουμε τις αποταμιεύσεις μας για τις επικείμενες αγορές. Όπερ και εγένετο.
Καταλήξαμε στην οικονομική author’s choice του LP, που τελικά δεν ήταν και η καλύτερη. Άμα απέναντί σου ορθώνεται ένα από τα «ρομαντικότερα» ξενοδοχεία του Ιράν, το Abbasi, αισθάνεσαι σαν σε τσαντίρι δίπλα στη βίλα. Αλλά είπαμε ο σκοπός αγιάζει την διαμονή κι έτσι ρίξαμε πολύ νερό στο κρασί μας (συγνώμη τσάι – το αλκοόλ είπαμε απαγορεύεται)

Δύσκολο να καταγράψω το πρόγραμμα μέρα προς μέρα. Αρκεί να πω πως ο αρχικός σχεδιασμός για 3ήμερη παραμονή καταστρατηγήθηκε παρατείνοντάς την για μια ακόμα μέρα, καθώς δεν χορταίναμε τα αξιοθέατα και τα επισκεπτόμασταν ξανά και ξανά (άπειρες ώρες γύρω από τη πλατεία του Ιμάμ και τις γέφυρες).

Καθίστε αναπαυτικά λοιπόν και ξεκινάμε.

Καθώς το ευτελές κατάλυμά μας γειτνίαζε δίπλα από τον υπέροχο καταπράσινο κήπο Bargh-e Bolbol (Κήπος του Αηδονιού) ξεκινήσαμε από κει, επισκεπτόμενοι το παλάτι Hasht Behesht (Οκτώ Παράδεισοι) που χρονολογείται από το 1660.

Το παλάτι Hasht Behesht κι οι κήποι Bargh-e Bolbol

Η παράδοση λέει ότι εκεί στεγάζονταν οι 8 αγαπημένες οδαλίσκες ενός ευγενούς που η ομορφιά τους μόνο με αγγέλων μπορούσε να συγκριθεί (να κλάψουμε τώρα ή μετά συμφορουμίτες μου; ). Πολλές καταστροφές γνώρισε, τόσο που να μην αναδεικνύεται η μεγαλοπρέπεια που το καθιστούσε στην εποχή του ένα από τα πιο υπέροχα κτήρια παγκοσμίως. Ότι πιο πλούσιο και μπιρμπιλωτό μπορείτε να σκεφτείτε σε διακόσμηση εκεί βρισκόταν. Σήμερα είναι το φάντασμα του εαυτού του.
Το διώροφο παλάτι έχει τετράγωνο σχήμα και στο κεντρικό του σημείο υπάρχει ένα μικρό μαρμάρινο σιντριβάνι. Σαν σηκώσεις το κεφάλι ψηλά, ένα πλούσια διακοσμημένο ταβάνι αγκαλιάζει το βλέμμα σου. Το υπόλοιπο κτήριο είναι ένας λαβύρινθος πολυγωνικών μικρών δωματίων όπου κανείς μπορεί να ανακαλύψει γωνιές με κομψές τοιχογραφίες.

Ο εσωτερικός κεντρικός θόλος του παλατιού Hasht Behesht

Κρυφές σκάλες σε οδηγούν στον πρώτο όροφο όπου η διακόσμηση είναι ακόμα πιο περίτεχνη, εντούτοις λόγω επισκευών ήταν κλειστή στο κοινό. Έτσι μόνο κλεφτές ματιές μπορούσαμε να ρίξουμε. Κατά πως φαίνεται εκεί πάνω πρέπει να κατοικοέδρευαν τα ουρί του παραδείσου γιατί ο χώρος κλειδωνόταν από διπλές πόρτες και τον φύλαγαν ευνούχοι. Το εντυπωσιακό για τους τεχνοκράτες ήταν ότι υπήρχε αυτόματο σύστημα ρύθμισης θερμοκρασίας ανάλογα με τις εξωτερικές καιρικές συνθήκες.

Τοιχογραφίες στο Hasht Behesht

Από το παλάτι κινήσαμε προς την Πλατεία Imam, τη καρδιά του Ισπαχάν. Η διαδρομή είναι χαλαρή καθώς στο μεγαλύτερο μέρος της περνάς μέσα από το πάρκο Rajai. Είναι μια όαση πράσινου, γεμάτο δέντρα, λουλούδια, φροντισμένο γκαζόν (πώς είναι εκείνο δίπλα στο Μέγαρο Μουσικής; Καμμία σχέση!). Υποθέτω πόσο θα εκτιμούν οι επισκέπτες του πάρκου τη δροσιά του μια καυτή καλοκαιρινή μέρα. Κόσμος και λαός έρχεται εδώ για τη περαντζάδα του ή…. για να παίξει μια παρτίδα σκάκι στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους! Πάντως φραπεδιές με τσιγάρο μετά απλανούς βλέμματος νεοελληνικής πλήξης δεν συνάντησα.

Σκάκι και μελέτη στο πάρκο Rajai

Περνώντας τη λεωφόρο και στρίβοντας ένα μικρό δρομάκι στα μάτια μας ξεδιπλώθηκε ένα μαγευτικό θέαμα: η πλατεία Imam, η δεύτερη μεγαλύτερη ιστορική πλατεία του κόσμου μετά την Τιενανμέν στο Πεκίνο (και σας διαβεβαιώνω πολλάκις ομορφότερη της κινέζικης): 510 μέτρα μήκος με 163 μέτρα πλάτος.
Περιμετρικά της πλατείας στεγάζονται τα στολίδια της Ισλαμικής αρχιτεκτονικής: τα τζαμιά Imam & Sheikh Lotfollah, το παλάτι Ali Qapu και η πύλη Qeysariyeh που σε οδηγεί στο αχανές σκεπαστό παζάρι. Δεν αποτελεί έκπληξη που έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς χρονολογείται από το 1602.
Το υπόλοιπο καλύπτεται από αψιδωτά διώροφα κτήρια. Στο ισόγειο στεγάζονται σουβενιρατζίδικα και τι άλλο; Πλείστες γκαλερί Μιραράκη πουλώντας χαλιά.
Την αισθητική παρέμβαση των τελευταίων σάχηδων Παχλαβί συμπληρώνει το ευμέγεθες σιντριβάνι στο κέντρο της πλατείας που φωτίζεται τις βραδινές ώρες.

Εικόνες της πλατείας Imam

Εντυπώνοντας στο μυαλό μας τις εικόνες της σημερινής πλατείας, ας κλείσουμε τα μάτια πολυαγαπημένοι μου αναγνώστες κι ας αφήσουμε την φαντασία να πλανηθεί σε σκηνικά άλλης εποχής. Τότε που η πλατεία γέμιζε κάθε λογής γυρολόγους, χωρικούς που διαλαλούσαν τη πραμάτεια τους, τροβαδούρους, ακροβάτες και μουλάδες που μιλούσαν για ποίηση και ιστορία. Τότε που οι επισκέπτες της απολάμβαναν το καφέ και το ταμπάκο τους στους καφενέδες κάτω από τις αψίδες. Τότε που η πλατεία σαν σκοτείνιαζε άδειαζε, για να αστράψει από το φως 50.000 λαμπών και να φωτίσει τους αγώνες πόλο που διοργανώνονταν εκεί…

Ας τη φανταστούμε στο φως 50,000 λαμπών...


Από πού αλήθεια να αρχίσεις;;

Ας ξεκινήσουμε είπαμε από το παλάτι Ali Qapu στη δυτική πλευρά της πλατείας. Βασιλικό κατάλυμα για τον σάχη Abbas I χτισμένο το 1597, δεσπόζει στη πλατεία λόγω του μεγέθους του.
Είναι εξαώροφο, αποτελώντας προφανώς τον πρώτο ιρανικό ουρανοξύστη της εποχής του. Θα σχολιάσω μόνο μερικούς από τους χώρους του παλατιού που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον.
Εντυπωσιακότερο όλων είναι το μουσικό δωμάτιο στο ρετιρέ. Αποτελούσε χώρο ακροάσεων των ξένων αντιπροσωπειών κι αργότερα δεξιώσεων όπου μουσικά γκαλά οργανώνονταν προς τιμή των καλεσμένων. Είναι ξεχωριστό λόγω του γύψινου ταβανιού το οποίο σχηματίζει κοιλώματα σε σχήματα βάζων και μουσικών οργάνων με σκοπό να βελτιωθεί η ακουστική του χώρου.

Το μουσικό δωμάτιο στο παλάτι Ali Qapu

Η αίθουσα του θρόνου σε χαμηλότερο όροφο παρά τους βανδαλισμούς που υπέστη, διατηρεί αρκετή από την αρχική της μαγεία με μια πληθώρα κομψότατων τοιχογραφιών με λουλούδια και πουλιά. Στο παλάτι θα συναντήσει κανείς και άλλους χώρους όπου υπάρχουν εξαιρετικά δείγματα περσικής ζωγραφικής της εποχής.

Το μέρος όμως που κερδίζει τις εντυπώσεις στο παλάτι, είναι η τεράστια βεράντα με τις 18 κολώνες κι ένα μικρό σιντριβάνι στο κέντρο της. Δεν είναι μόνο το εξαιρετικό ζωγραφιστό κι επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο ταβάνι της που απολαμβάνει κανείς, αλλά η άπλετη θέα προς την πλατεία Ιmam και κυρίως προς τον εντυπωσιακό τρούλο του τζαμιού Imam.

Από το παλάτι Ali Qapu, στο νότιο μέρος της πλατείας όπου δεσπόζει το μεγαλειώδες τζαμί Imam.
To τζαμί αυτό, λόγω της αρχιτεκτονικής και αισθητικής αρτιότητάς του, είναι από τα ομορφότερα του Ισλαμικού κόσμου.
Οι εργασίες άρχισαν το 1611, αλλά χρειάστηκαν 18 χρόνια για να ολοκληρωθούν. Στο τσακ πρόλαβε ο σάχης Abbas I να δει το δημιούργημά του τελειωμένο, ένα μόλις χρόνο πριν τη λήξη της βασιλείας του.

Tζαμί Imam

Η πύλη εισόδου ήδη σε προϊδεάζει για το μεγαλειώδες του συνόλου. Το παράδοξο αρχιτεκτονικά είναι ότι η πύλη εισόδου χτίστηκε έτσι ώστε να είναι σε συμμετρία με την πλατεία, σε αντίθεση με το τζαμί που σχηματίζει γωνία κοιτώντας προς τη κατεύθυνση της Μέκκας.
Δύο τυρκουάζ μιναρέδες ύψους 42 μέτρων ορθώνονται συμμετρικά δίπλα από την αψιδωτή πύλη των 27 μέτρων. Η κόγχη αλλά και οι μετώπες είναι κατάφορτες από πολύχρωμα πλακίδια γεωμετρικών σχημάτων, παγωνιών με μοτίβα λουλουδιών σε blue black φόντο (ε ρε Μιραράκη δασκάλα) και σειρές καλλιγραφικών κειμένων από τους μεγαλύτερους καλλιγράφους της εποχής.
Με το στόμα ανοικτό και προσπαθώντας να αποτυπώσουμε τις λεπτομέρειες στο φωτογραφικό φακό περάσαμε την είσοδο μαζί με ένα δημοτικό σχολείο θηλέων. Ομοιόμορφα ντυμένα τα κοριτσόπουλα στα ροζ, περιποιημένα και σε πλήρη στοίχιση, με τη λευκή όμως μαντήλα παρούσα στα παιδικά τους κεφάλια. Μην ξεχνιόμαστε κιόλας!

H πύλη εισόδου στο τζαμί Imam και τα κορίτσια του δημοτικού

Μέσα από ένα μικρό διάδρομο περάσαμε στην εσωτερική αυλή που περιβάλλεται από διώροφες αψιδωτές στοές που διακόπτονται από τέσσερα iwan, το καθένα από τα οποία οδηγεί και σε ένα χώρο προσευχής. Περιττεύει να σχολιάσω πως κάθε διάδρομος ή διαδρομίσκος ήταν κατάφορτος με τα ζωγραφιστά πλακίδια σε ποικιλία στυλιζαρισμένων μοτίβων λουλουδιών και αραβουργημάτων σε φόντο pastel-blue (Μιραράκη τρέμε).

Η εσωτερική αυλή

Κάθε διάδρομος είναι πλούσια διακοσμημένος

Στον κύριο χώρο προσευχής εισέρχεσαι από το νότιο iwan. Ένας τεράστιος θόλος ύψους 38 μέτρων αγκαλιάζει το χώρο κι αυτός ντυμένος ολούθε με περίτεχνα πλακίδια που σχηματίζουν ένα αστέρι που πλαισιώνεται από ρόδα. Η ακουστική του χώρου είναι υποδειγματική. Αν κάτσεις κάτω από το κέντρο του λέγεται ότι παράγονται 49 διαφορετικές ηχώ απ’τις οποίες μόλις οι 12 γίνονται αντιληπτές από το ανθρώπινο αυτί. Το δοκιμάσαμε σαν γνήσιοι τουρίστες. Δυστυχώς όμως δεν είμαι ειδικός για να καταγράψω πόσες ηχώ συνέλαβε το αυτί μου.
Κι αν όλα αυτά που περιγράφω ακούγονται εξαιρετικά, άφησα για το τέλος εκείνο που δεσπόζει πάνω στο τζαμί και αποτελεί το σημείο κατατεθέν της πλατείας. Είναι ο εξωτερικός τρούλος ύψους 52 μέτρων που λαμπυρίζει με τα πολύχρωμα τυρκουάζ πλακίδια στο φως του ήλιου ή μέσα στο σκοτάδι της νύχτας από τα φώτα που τονίζουν την ανεπανάληπτη ομορφιά του.

Η είσοδος στον κύριο χώρο προσευχής

Ο μεγαλοπρεπής θόλος

Ο τρούλος του τζαμιού Imam

Πορεία τώρα ανατολικά της πλατείας στο τζαμί του Sheikh Lotfollah προς τιμή ενός γνωστού σιίτη ιεροκήρυκα της εποχής του σάχη Abbas I.
Aυτό που το καθιστά μοναδικό σε σχέση με άλλα τζαμιά είναι ότι στερείται εσωτερικής αυλής και μιναρέδων. Ουδόλως περίεργο αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν ήταν για δημόσια χρήση αλλά για το χαρέμι του σάχη που έφτανε εκεί μέσω μυστικής διόδου.
Ο υπέροχος τρούλος του έχει μοναδικό ροζ χρώμα που αποκτά άλλη αίσθηση σαν οι ακτίνες του ήλιου που γέρνει καθρεφτίζονται πάνω του. Κι εδώ η μαγευτική είσοδος είναι εξαιρετικά διακοσμημένη σε μπλε-πρασινο-κίτρινα χρώματα.

Τζαμί Sheikh Lotfollah

Ένας σκοτεινός διάδρομος σε οδηγεί στο κεντρικό χώρο προσευχής όπου δεσπόζει το κίτρινο χρώμα με τα πλακίδια να σχηματίσουν ένα ήλιο. Μικρά παράθυρα στον τρούλο αφήνουν μόλις λιγοστό φως να λούσει το χώρο, αρκετό όμως για να συμβάλλει στη μαγεία του χώρου.

To εσωτερικό του τζαμιού Sheikh Lotfollah

Ο γύρος της πλατείας ολοκληρώνεται με επίσκεψη στο Μεγάλο Παζάρι του Ισπαχάν.
Είναι ένας λαβύρινθος σκεπαστών στοών που εκτείνεται σε απόσταση χιλιομέτρων. Αν υπάρχουν αρκετά σημεία εισόδου εντούτοις η πιο εντυπωσιακή είναι η πύλη Qeysarieh στο βόρειο τμήμα της πλατείας Imam η οποία διακοσμείται από τοιχογραφίες κάποιες από τις οποίες είναι αρκετά δυτικότροπες.
Μέσα στο παζάρι υπάρχουν τα πάντα: καταστήματα με σουβενίρ, μαγαζιά που πουλούν κάθε είδους πραμάτεια, μέχρι και επισκευαστές χαλιών είδαμε ως και καλλιτέχνες που φτιάχνουν σταμπωτά τραπεζομάντηλα.

H πύλη Qeysarieh

Εικόνες από το Μεγάλο Παζάρι

Περιπλανώμενοι στους σκιερούς διαδρόμους του παζαριού ανακαλύψαμε όμορφες ανοικτές αυλές που λειτουργούσαν παλιότερα σαν καραβασεράι για να ξεκουράζονται οι ταξιδιώτες κι οι έμποροι που έρχονταν από μέρη μακρινά.
Αντίστοιχης αρχιτεκτονικής και λειτουργικότητας με τα καραβανσεράι, αλλά με σκεπαστή οροφή, είναι τα ατμοσφαιρικά timcheh

Το ωραιότερο timchek στο παζάρι είναι το Timche-ye Malek

Το Ισπαχάν όμως δεν εξαντλείται στην πλατεία Imam. Υπάρχουν διάσπαρτα αξιοθέατα, κάποια από τα οποία θα εξιστορήσω μαζί με τις προσωπικές μας ιστορίες….στο επόμενο κεφάλαιο.

Ως τότε, αφήστε τις εικόνες να σας μαγέψουν και τη φαντασία να σας ταξιδέψει :love1:
Ξεναγήσεως συνέχεια: Οι γέφυρες του Ισπαχάν

Αυτό που διαφοροποιεί το Ισπαχάν σε σχέση με τις υπόλοιπες ιρανικές πόλεις και προσθέτει αναμφίβολα στο ήδη γοητευτικό παζλ είναι η παρουσία ενός ποταμού στο κέντρο της πόλης.
Και εννοούμε ποταμό κι όχι ρεματιά που η φυσική της εξέλιξη αλλού (ονόματα δε λέμε) θα ήταν να καταντήσει αποχέτευση για λύματα ή να καλυφθεί για να γίνουν λωρίδες ταχείας κυκλοφορίας.
Ο ποταμός Zayabdeh-Rud, το ποτάμι που δίνει ζωή όπως είναι το όνομά του, πηγάζει από τα βουνά και διανύει μια απόσταση 270 χλμ μεταμορφώνοντας το γυμνό τοπίο στο πέρασμά του σε εύφορη όαση. Μέσα στο Ισπαχάν το πλάτος του φθάνει τα 200 μέτρα.
Οι παμπάλαιες πεζοφέγυρες που ενώνουν τις δύο όχθες και η διαμόρφωση του παράκτιου χώρου με πάρκα και άφθονο πράσινο κάνουν τη διαδρομή κατά μήκος του ποταμού μαγευτική επιτρέποντας στον επισκέπτη να απολαύσει στιγμές χαλάρωσης.

Στη καρδιά της πόλης, όχι μακριά από την ιστορική πλατεία Imam βρίσκεται η μεγαλύτερη από τις γέφυρες αυτές.
Είναι η φέρουσα το εξωτικό όνομα Si-o-Se Pol (η γέφυρα των 33 αψίδων) ή αλλιώς Allahverdi Khan προς τιμήν του κατασκευαστή της και είναι έξοχο δείγμα αρχιτεκτονικής του 1600 μΧ παρακαλώ.

Γέφυρα Si-o-Se Pol

Με μήκος 360 μέτρα και πλάτος 14 και τις 33 αψίδες του, είναι δημοφιλέστατος τόπος περιπάτου καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας αλλά και ρομαντζάδας σαν δύει ο ήλιος (με τις ευλογίες των ιμάμηδων βέβαια). Όλη η περιοχή πλημμυρίζει κυριολεκτικά με κόσμο τις Παρασκευές (ημέρα αργίας). Στο ποτάμι στριφογυρίζουν ανέμελα τα ποδήλατα θαλάσσης δίκην περήφανου κύκνου. Πλήθος κόσμου την αράζει στο γκαζόν σε παρέες (μικτές παρακαλώ) απολαμβάνοντας το πικ νικ τους. Το μαύρο χρώμα των τσαντόρ όμως κυριαρχεί. Η χαλάρωση δεν επιτρέπει και χαλαρότητα ηθών.

Αυτό που τίμησα όμως επανειλημμένα ήταν το τεϊποτείον κάτω ακριβώς από τη γέφυρα πάνω σε μια πλατφόρμα. Βέβαια ως γνήσιον καφενείον το κοινό ήταν αυστηρά ανδρικό. Με το νερό να τρέχει αδιάκοπα κάτω από τα πόδια σου, απολάμβανες τσάι παρέα με μεθυστικές γεύσεις ιρανικού qalyan (ναργιλέ). Mήλο, σταφύλι και άλλα ξωτικά και μη αρώματα γέμιζαν το στόμα μου μαζί με το μεθυστικό καπνό. Ήμουν παραδομένος σε μια γλυκειά παραζάλη… πρωί, απογεματάκι ή βράδυ αναλόγως πότε τα βήματα μας έφερναν εκεί.

Το τεϊποτείον & galyanoκαπνείον στη γέφυρα Si-O-Seh

Η αλήθεια είναι ότι διασκέδαση άλλη δεν διέθετε η πόλη. Τα πριβέ πάρτυ που οργανώνει η νεολαία όπου πίνει, φλερτάρει και χορεύει μακρυά από το μάτι της θρησκευτικής αστυνομίας, δεν καταφέραμε να τα ξετρυπώσουμε (μάλλον έπρεπε να δικτυωθούμε καλύτερα…)

Με αφετηρία την Si-O-Seh, και μέσα από καταπράσινες διαδρομές δίπλα στο ποτάμι τα βήματα μας έφεραν στη δεύτερη διασημότερη ιστορική γέφυρα της πόλης. Την γέφυρα Khaju. Με μήκος 132 μέτρα και πλάτος 12 έχει διττή λειτουργία: και ως γέφυρα και ως φράγμα. Το νερό λίμναζε δυτικά της γέφυρας μπροστά από τα παλάτια και την εποχή των Σαφαβίδων σάχηδων, μαζεύονταν οι ευγενείς για να παρακολουθήσουν αγώνες στο ποτάμι και φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα. Εδώ ο κόσμος είναι λιγότερος κι απολαμβάνει απλώς την αδιάλειπτη μουρμούρα του νερού καθώς ξεχύνεται από το φράγμα.

Δίπλα στο ποτάμι

Γέφυρα Khaju

Σε κάπως πιο μακρινή απόσταση, απολαμβάνοντας ένα ντόπιο παγωτό γρανίτα καταλήξαμε με το λυκόφως στη γέφυρα Shahrestan. Η ιστορία θέλει οι πέτρες της βάσης να χρονολογούνται από την εποχή των Αχαιμενιδών βασιλέων. Έχει μήκος 143 μέτρα αλλά πλάτος μόλις 4. Η ώρα ήταν μαγική. Το βαθύ μπλε του ουρανού ταίριαζε απόλυτα με το διακριτικό φωτισμό της γέφυρας και την παντελή ανυπαρξία κόσμου κάτι που προσέδιδε μια μυστηριακή γοητεία στο σκηνικό.

Γέφυρα Shahrestan

Είχε πια νυχτώσει. Ήμασταν μακριά από το ξενοδοχείο μας κι επειδή τα ποδαράκια μας διαμαρτύρονταν αποφασίσαμε να πάρουμε ταξί. Εξακολουθώ ακόμα και τώρα να πιστεύω ότι καθένας που οδηγεί αυτοκίνητο στο Ιραν γίνεται εν δυνάμει ταξιτζής. Σε αρκετές περιπτώσεις αυτοκίνητα χωρίς τα γνωστά διακριτικά, μας σταματούσαν ρωτώντας πού πηγαίνουμε και διαπραγματεύονταν τη τιμή. Στην περίπτωση εδώ όμως ήταν κανονικός ταξιτζής, ευπρεπής, ήρεμος και πολύ πιστός μουσουλμάνος. Από την ώρα που μπήκαμε μέχρι που βγήκαμε το ράδιο δεν είχε ξεκολλήσει από το σταθμό που απάγγελνε στίχους του κορανίου.

Θα κλείσω την ξενάγηση στα κυριότερα αξιοθέατα του Ισπαχάν με μια σύντομη αναφορά στο Τζαμί της Παρασκευής. Όπως έγραψα κι αλλού η προσευχή της Παρασκευής είναι η σημαντικότερη για τους μουσουλμάνους (υποχρεωτική για τους σουννίτες, «συστηνώμενη» για τους σιίτες). Γι’αυτό και κάθε πόλη έχει το δικό της τζαμί της Παρασκευής που είναι και το πιο περίτεχνο θρησκευτικό κτίσμα. Μπορεί το τζαμί της Παρασκευής του Ισπαχάν να μην έχει την κομψότητα των αντίστοιχων στην πλατεία Imam, όμως είναι εντυπωσιακό σε μέγεθος και είναι μια ζωντανή απόδειξη της ιστορικής συνέχειας της πόλης καθώς περιλαμβάνει τμήματα που χρονολογούνται από τον 11ο ως τον 18ο αιώνα. Οι χώροι προσευχής γύρω από τον κεντρικό αυλόγυρο ποικίλλουν σε διακόσμηση και αρχιτεκτονική. Γενικά είναι χώρος που για να τον απολαύσεις σε κάθε του λεπτομέρεια μπορείς άνετα να περάσεις μισή μέρα.

Εκεί μέσα στο γνωστό μαυροφορεμένο τσούρμο φοιτητριών εντόπισα και τα ομορφότερα γαλανά μάτια που συνάντησα στο Ιράν. Την κυνήγησα διακριτικά σαν τους παπαράτσι για να τα αποθανατήσω. Δυστυχώς μόνο θλίψη ανάμικτη με απελπισία αποτυπώθηκε στη φωτογραφία. Η θλίψη ότι τόση θηλυκότητα και ομορφιά είναι εγκλωβισμένη μέσα σ’ένα άχαρο τσαντόρ.

Ο οδηγός του Ισπαχάν που αγοράσαμε εκεί (εξαιρετική έκδοση: Travel Guide to Esfahan Kashan and More) αναφέρει εκτενώς πληθώρα αξιοθέατων που θα μπορούσε ο επισκέπτης να απολαύσει. Κάποια δεν τα προλάβαμε, άλλα δεν επιδιώξαμε να τα δούμε. Το σίγουρο είναι πώς όσο και να μείνει κανείς στη πόλη αυτή δεν θα βαρεθεί. Άλλωστε το ξαναέγραψα: Εsfahan nesf-e jahan» (το Ισπαχάν είναι ο μισός κόσμος)… Κι ο μισός κόσμος δεν χωρά σε λίγες μέρες για να τον δεις! Γι’αυτό και η υπόσχεση μια μέρα να ξαναπάω…


Η αδελφή Καμίλλη και οι συν αυτή καλογραίες

Ήταν απόγευμα κι είχαμε αποφασίσει να φάμε στο αίθριο ενός εστιατορίου πάνω στην πλατεία Imam. Καθήμενοι ανακούρκουδα πάνω στα περσικά χαλιά μαζί με τους ντόπιους, καταβροχθίζαμε το κοινότυπον πια κεμπάπ μαζί με άλλα εκλεκτά εδέσματα συνοδεία αναψυκτικών (η μπύρα άγνωστη ως πρόταση από το κατάστημα).

Το εντυπωσιακό εσωτερικό του εστιατορίου όπου έλαβε χώρα η γνωριμία

Κι εκεί που όλα θα εξελίσσονταν μοναχικά και ήρεμα, να΄σου δυο μαυροφορεμένες κοπελιές μας πλησιάζουν χαιρετίζοντάς μας ευγενικά. Αρχικά αλληλοκοιταχτήκαμε όλο απορία. Δύο κοριτσόπουλα μας πλησίασαν… έτσι; Από το πουθενά; Ταυτόχρονα λοξοκοιτάξαμε συνωμοτικά τριγύρω μήπως σε καμιά γωνιά ελλόχευε η θρησκευτική αστυνομία, έτοιμη να μας συλλάβει και δεμένους χειροπόδαρα να μας στείλει πακέτο «persona non grata» στη πρώτη πτήση εκτός Ιράν.

Τίποτα όμως απ’όλα αυτά τα παρανοϊκά φίλοι μου.

Η αγγελική ύπαρξη, που άφηνε μόνο το γλυκό της πρόσωπο ανόθευτο από φτιασίδια και τα κρινοδάκτυλά της έκθετα στη θέα των ματιών μας (σημειωτέον ούτε τρίχα δεν ξέφευγε από το αυστηρά τοποθετημένο τσαντόρ), ήταν ξεκάθαρη στις προθέσεις της: «Είμαστε φοιτήτριες του Πανεπιστημίου και θα θέλαμε να σας προσκαλέσουμε στο μάθημα της Αγγλικής γλώσσας, να μας μιλήσετε για τη χώρα σας και να συζητήσουμε. Το κάνουμε για εξάσκηση. Εμένα με λένε Καμέλια».
Συστηθήκαμε εξ’αποστάσεως (για να μην προκαλέσουμε και τα χρηστά ήθη) και δια βοής διακηρύξαμε ομόφωνα τη χαρά που μας δινόταν η μοναδική ευκαιρία να παρευρεθούμε σε ακαδημαϊκό χώρο αντάμα με τη νεολαία. Το ραντεβού ορίστηκε για την επομένη κι εμείς ευλογούσαμε τη τύχη μας για την εμπειρία που θα αποκτούσαμε.
Η Καμέλια (όνομα παρμένο από το αντίστοιχο λουλούδι, εις μνήμην του ταξιδιού μέλιτος των γονιών της στην Ελλάδα) ήταν πιστή στο ραντεβού της μαζί με δυο φίλες της, άνετη και αρκούντως μοντέρνα οδηγώντας το αυτοκινητάκι της. Τώρα ένα αμάξι με τρία νεαρά ανύπανδρα κοράσια και δύο μαντράχαλους εξ’Ευρώπης, δεν ξέρω πόσο εγείρει την μήνιν των ευσεβών μουλάδων, πάντως εμείς το καταδιασκεδάσαμε μιλώντας ακατάπαυστα καθ’όλη τη διαδρομή προς το πανεπιστήμιο.

Το πανεπιστημιακό campus (παρακαλώ) ουδεμία σχέση έχει με τα αντίστοιχα ελληνικά. Όλα ήταν σε τάξη, πεντακάθαρα και χωρίς τη γνωστή αφισορύπανση. Τα κορίτσια μας παρουσίασαν στη τάξη. Ο καθηγητής ήταν το όνειρο κάθε ελληνίδας μάνας για την κόρη της. Γοητευτικός, ήρεμος, σεμνός, με καλή δουλειά, σπουδαγμένος. Όπως θα έλεγε η γιαγιά μου: «σαν κουρτσέλ’ , σαν κουρτσέλ’» (μετάφραση της λεσβιακής ντοπολαλιάς: «σαν κορίτσι, σαν κορίτσι»).

Αφού λοιπόν μάθατε για τον συγγραφέα της ιστορίας ότι ξέρει από καλό λάδι, συνεχίζω…

Αν και το τμήμα αγγλικής γλώσσας ήταν μικτό, εντούτοις τηρώντας τις απαράβατες αρχές ευπρεπισμού, οι άρρενες κάθονταν εκ δεξιών και οι τσαντορφορεμένες φοιτήτριες εξ’ευωνύμων. Καθήσαμε κι εμείς αγναντεύοντας την τάξη κι αρχίσαν οι ερωτήσεις. Πείτε μας για τη χώρα σας, πώς σας φαίνεται εδώ στο Ιράν κι άλλα τέτοια χαριτωμένα κι ανώδυνα. Ώσπου διαόλου κάλτσες εμείς, αρπάξαμε την ευκαιρία να αμολήσουμε τη βόμβα στη τάξη: «Πώς νοιώθετε οι κοπέλες ντυμένες με τα τσαντόρ; Πιστεύετε ότι σας περιορίζει; Πιστεύετε ότι η μη χρήση του αντίκειται στις αρχές του σιιτικού Ισλάμ;» . Ο καθηγητής ξεροκατάπιε και συννέφιασε, ένα σούσουρο ξεκίνησε ειδικά στις τάξεις των θηλέων και οι πρώτες αντιδράσεις δεν άργησαν να καταγραφούν. Όσες ήταν του τύπου αυστηρή αδελφή Καμίλλη όπου ούτε τρίχα δεν ξεφεύγει από το τσαντόρ, ήταν υπέρμαχες των παραδόσεων και δεν θεωρούσαν ότι τις περιορίζει ή τις υποτιμά. Κάποιες άλλες (που σημειωτέον οι τούφες ξέφευγαν από το τσαντόρ τους) και ήταν λίγο πριν τα πρόθυρα νευρικής κρίσης να έχουν μια μαντήλα μπαστακωμένη στο κεφάλι, δεν είχαν πρόβλημα να το εκφράσουν.
Οι άρρενες σιγή ιχθύος. Μόνο ένας νεαρός (που ούτε τον έπιανε το μάτι σου γιατί ήταν λίαν trendy στο ντύσιμό του) μας έκανε κήρυγμα πόσο γοητευτικότερη δείχνει μια γυναίκα ρασοφορεμένη σαν πατριάρχης και πόσο είναι τιμητικό είναι να τηρούνται οι θρησκευτικές επιταγές.
Αφού επικράτησε μια συγκρατημένη ένταση, ο καθηγητής ψυχραιμότατος επανέφερε τη τάξη. Η συζήτηση κύλησε γύρω από τετριμμένα θέματα του τύπου «Μας κρατάτε κακία που ο Μεγαλέξανδρος ξεκλήρισε τη Περσέπολη;», όπου οι σύγχρονοι ιρανοί φοιτητές απέδειξαν την ανωτερότητά τους διατρανώνοντας: περασμένα ξεχασμένα.

Άμα τη λήξη του μαθήματος οι φοιτητές μας περικύκλωσαν, ανταλλαγές e-mail έπαιρναν κι έδιναν και στο τέλος ως επισφράγιση βγήκαμε και αναμνηστικές φωτογραφίες.

Η Καμέλια και οι δύο φίλες της όμως ως γνήσιες οικοδέσποινες δεν μας εγκατέλειψαν. Προθυμοποιήθηκαν να συνφάγουμε παρέα μαζί τους (μαντέψτε τι; κεμπάπ φυσικά). Μέσα στη τρελή χαρά η παρέα των 5 μας τρώγαμε και συζητούσαμε στο υπόγειο του εστιατορίου και οι κοπέλες ουδόλως έδειξαν να ενοχλούνται που κυκλοφορούσαν συνοδεία δύο αγνώστων και δη αλλόθρησκων, αν και σε κάθε ευκαιρία τακτοποιούσαν το τσαντόρ τους μπας και ξεκλέψει το βλέμμα μας καμιά τρίχα τους κεφαλιού τους. Αφού χωνέψαμε συνοδεία τσαγιού, η Καμέλια αποφάσισε να ξεναγηθεί μαζί μας στην αρμένικη συνοικία του Ισπαχάν, τη Julfa .

Πώς βρέθηκαν Αρμένιοι στη καρδιά του μουσουλμανικού Ιράν; Η ιστορία ανάγεται μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν επί βασιλείας του σάχη Abbas ο οποίος σκεπτόμενος ότι η παρουσία των εμπορικά δραστήριων Αρμενίων θα συμβάλει στην οικονομική άνθιση του Ισπαχάν, προχώρησε στην μετακίνηση πληθυσμών από τις βορειοδυτικές επαρχίες. Η στρατηγική κίνηση αυτή αποδείχθηκε σοφή καθώς οι Αρμένιοι έμποροι ήταν ο συνδετικός κρίκος με τα εμπορικά καραβάνια από την Χριστιανική Ευρώπη προς Ανατολάς. Τους παραχώρησε ειδικά προνόμια (αγορά και πώληση γης, ελευθερία εμπορίου αλλά και θρησκευτικής έκφρασης), εξασφαλίζοντας παράλληλα την «αρμονική» τους συνύπαρξη με τον ντόπιο μουσουλμανικό πληθυσμό (βαριές ποινές σε όποιον μουσουλμάνο παραβίαζε τα δικαιώματά τους). Υπάρχουν αναφορές ότι πολλοί εξ’αυτών έγιναν ζάμπλουτοι από το εμπόριο χαλιών, μεταξιού, αγροτικών προϊόντων αλλά …και του αλκοόλ… Ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 13 εκκλησιές φτιάχτηκαν στην συγκεκριμένη περιοχή. Όμως την ακμή διαδέχθηκε η παρακμή κι από κοντά ήρθαν οι δυσβάστακτοι φόροι και η σταδιακή βίαιη εκδίωξη των Αρμενίων.

Η σημερινή Julfa δεν έχει να επιδείξει κάτι από την γοητεία των Ισλαμικών μνημείων του Ισπαχάν αν και θεωρείται από τις ακριβότερες συνοικίες του. Ο κύριος λόγος επίσκεψης είναι οι αρμένικες εκκλησίες καθώς και η φημολογούμενη ελεύθερη διακίνηση αλκοόλ, κάτι που όμως δεν διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασιν.

Η σημαντικότερo αρχιτεκτονικό δείγμα από αυτές είναι ο καθεδρικός των Αγίων Πάντων (Vank) χτισμένος πριν 400 χρόνια επί σάχη Abbas IΙ με δωρεές της αρμενικής κοινότητας. Οι τοιχογραφίες με επιρροές φλαμανδοιταλικές είναι έργο ντόπιων αρμένιων καλλιτεχνών και κοσμούν όλο το εσωτερικό. Στον εξωτερικό περίβολο υπάρχουν τάφοι επιφανών κληρικών (αλλά και αλλοδαπών επιφανών λαϊκών), προτομές λογίων, μνημείο για τα 60χρονα από την γενοκτονία των αρμενίων, καθώς και το μουσείο και η βιβλιοθήκη όπου φυλάσσονται τουλάχιστον 700 χειρόγραφα και 1000 βιβλία. Οι αδελφή Καμίλλη και οι συν αυτή καλογραίες μας συνόδεψαν και στο εσωτερικό του ναού. Εκεί άδραξα την ευκαιρία να τους κάνω μια ανάλυση περί της αρχιτεκτονικής και του εσωτερικού διακόσμου μιας ορθόδοξης εκκλησίας και ομολογώ ότι έδειξαν αρκούντως ενδιαφέρον αλλά και το δέοντα σεβασμό προς την αλλόθρησκη ιερότητα του χώρου.

Στην έξοδο αποφασίσαμε να αποχαιρετίσουμε την εκλεκτή παρέα των κοριτσιών. Μόνο που εγώ υπήρξα πολύ διαχυτικός, αγκαλιάζοντας την Καμέλια και σκάζοντάς της φιλάκια σταυρωτά, που δημιούργησε τρομερή αμηχανία στην ίδια και τη παρέα της. Τέτοιου είδους φιλοφρονήσεις μεταξύ ατόμων του αντιθέτου φύλου δεν είναι στην κουλτούρα των σύγχρονων ιρανών.

Κατά μόνας προσπαθήσαμε να επισκεφθούμε κι άλλες εκκλησίες στη περιοχή (σημαντικότερη εκείνη της Βηθλεέμ) αν και μέσα στο καταμεσήμερο σε κάποιες βρήκαμε τις πόρτες κλειστές.


Το χαλί από τον Αλί

Νομίζω ότι θα υπάρχουν ελάχιστοι που να μην γνωρίζουν την εγχώρια τηλεοπτική περσόνα που μας εισήγαγε στο κόσμο του χειροποίητου χαλιού και μάθαμε τα silk on wool, τα silk on silk και όλες γενικώς τις ποιότητες και τεχνοτροπίες του χειροποίητου χαλιού.
Και το να βρίσκεσαι στην καρδιά της διασημότερης παραγωγής χαλιών παγκοσμίως και να αρνείσαι έστω και να τα χαζέψεις, είναι σαν να είσαι στη Λέσβο και μην φας παστή παπαλίνα συνοδεία ούζου (άστοχη σύγκριση, αλλά λέμε τώρα).
Βέβαια ο συνταξιδιώτης μου είχε έρθει αποφασισμένος. Έψαχνε εναγωνίως χαλί συγκεκριμένων διαστάσεων και αποχρώσεων, γεγονός που μας έκανε να σηκώνουμε στοίβες τα χαλιά στα μαγαζιά περιμετρικά της πλατείας Imam μέχρι να βρούμε αυτό που ήθελε. Η λύτρωση ήλθε τελικά σε ένα συμπαθέστατο έμπορο, τον κύριο Αλί Νο6 (μην το επαναλαμβάνω Αλτσχάιμερ) πάνω στη πλατεία όπου αφού ο φίλος μου έλεγξε κόμπο κόμπο από τη καλή και την ανάποδη ότι το χαλί δεν έχει κάποια ατέλεια, τελικά έδωσαν τα χέρια μετά από το αναμενόμενο παζάρι στη τιμή.
Εγώ νωχελικά έπινα το τσαγάκι μου που πάντα προσφέρουν σε τέτοια μαγαζιά και με το πέρας της αγοράς πιάσαμε τη κουβέντα με τον κύριο Αλί Νο6, το γιό και τον ανηψιό του. Με τον τελευταίο είχαμε και μια διαφωτιστική, εκ βαθέων συζήτηση για την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στο Ιράν, που μας αποκάλυψε για μια ακόμα φορά ότι οι ιρανοί αντιδρούν στην εικόνα που τα διεθνή μέσα θέλουν να μας παρουσιάζουν.
Ο κύριος Αλί Νο6 αποδείχθηκε ένας ευγενέστατος, γλυκύτατος άνθρωπος τόσο που αποφάσισα να τον χρήσω ως μπαμπά μου στο Ιράν.
Όχι μόνο φιλοτιμήθηκε να μας ξεναγήσει σε άγνωστες γωνιές του λαβύρινθου του σκεπαστού παζαριού του Ισπαχάν, αλλά μας κέρασε και τσάι σε ένα ατμοσφαιρικό τεϊποτείο με κατάφορτη οροφή από παλιές λάμπες.
Εκεί ήταν και το μόνο μέρος που διακριτικά ακούσαμε περσικά τραγούδια. Κάπου εκεί μέσα στους μεθυστικούς καπνούς του qalyan, ο κύριος Αλί Νο6 με τρεμάμενη φωνή και με δάκρυα να κυλούν από τα μάτια του μας είπε: «Ακούστε αυτή τη φωνή που τραγουδά, είναι σαν του αηδονιού… με ταξιδεύει!». Νοιώσαμε το συναίσθημά του να μας διαπερνά… Βουρκώσαμε… Ένας κόμπος σκάλωσε στο λαιμό μας...

Στο τεϊποτείον

Στη ζωή αυτή ποτέ μη λες ποτέ. Εξ’αρχής εγώ ήμουν αμετακίνητος: δεν ήθελα να αγοράσω χαλί, είχα ήδη από προηγούμενο ταξίδι στη Πόλη και ούτε που το έστρωνα το χειμώνα καλά καλά…
Όμως τη τελευταία λέξη την είχε ο …Αλί Νο7.
Ο Αλί Νο7 λοιπόν, με γυαλί ηλίου δίκην μαφιόζου, την είχε στήσει καραούλι στην είσοδο του τζαμιού Imam. Σαν παρουσία, βαρύς και ασήκωτος αλλά ομολογουμένως μορφάντρας, μου δημιούργησε την εντύπωση καμακιού για τις αλλοδαπές ξελιγωμένες τουρίστριες (θα γίνονται κι αυτά εδώ στο καταπιεσμένο Ιράν δεν μπορεί σκέφτηκα).
Είχα καθυστερήσει να εξέλθω του τζαμιού μέσα στη φωτογραφική παραζάλη μου, στην έξοδο όμως βρήκα τον συνταξιδιώτη μου να συνομιλεί… μαζί του. Περί ανέμων και υδάτων η κουβέντα, ο τύπος στο τέλος απεδείχθη ότι έκανε καμάκι …. χαλιών! «Κι ελάτε να δείτε που έχουμε καλά χαλιά, κι έχω έρθει στη Θεσσαλονίκη με τα χαλιά μας στη Διεθνή έκθεση…» κι άλλα τέτοια παρόμοια που είχαν αρχίσει να μου ανεβάζουν το αίμα στο κεφάλι. Επειδή όμως η γενικότερη συμπεριφορά του ήταν αξιοπρεπέστατη κι ευγενική, αδυνατούσα να συμπεριφερθώ ως γνήσιος Έλλην σε ανάλογες περιπτώσεις. Άντε λέω ας του κάνουμε το χατίρι, ας πάμε να δούμε, να προφασιστούμε ότι δεν βρήκαμε κάτι να μας κάνει και να τη κάνουμε με ελαφρά πηδηματάκια.

Και έκανα το σφάλμα και πήγαμε στο μαγαζί.

Και να, ξεδίπλωνε ιδρώνοντας ακούραστα, από χαλιά μέχρι διαδρόμους και πατάκια όλων των μεγεθών και των χρωμάτων στα πόδια μου… Εγώ ένοιωθα άσχημα γιατί τον υπέβαλα σε μια διαδικασία που δεν θα είχε για το μαγαζί το επιθυμητό αποτέλεσμα, ώσπου… ανασύρθηκε στην επιφάνεια το μεταξωτό χαλί από την Qom… Λεπτοδουλειά με καβαλάρηδες σε σκηνές κυνηγιού, με τα χρώματα ν’αλλάζουν σε κάθε κίνηση του χαλιού.
Θόλωσε το μάτι, ξύπνησε το καταναλωτικό κτήνος μέσα μου κι άρχισα να αναιρώ τους δογματισμούς μου και να ονειρεύομαι αυτό το υπέροχο χαλί να διακοσμεί το τοίχο της κρεβατοκάμαράς μου. Το πάλεψα μέσα μου από δω, το πάλεψα από κει, φτηνό δεν ήταν κιόλας, όμως υπέκυψα στην παρόρμηση και βρέθηκα με το χαλί παραμάσχαλα.

Συχνά αγοράζουμε πράγματα από τα ταξίδια μας που καταλήγουν στο πατάρι του σπιτιού. Ε, σας διαβεβαιώνω ότι το χαλί από τον Αλί δεν είχε τέτοια κατάληξη. Έχει αναρτηθεί με τιμή και δόξα πάνω από το κεφαλάρι του κρεβατιού μου!

Αλλά αρκετά με τις αγορές αγαπημένοι μου αναγνώστες.

Πάμε και για τα υπόλοιπα, να ανακαλύψουμε μαζί περισσότερες από τις ομορφιές του Ιράν…
...αλλά στο επόμενο κεφάλαιο… (σύντομα ελπίζω).
Ξημέρωσε κι η μέρα που έπρεπε να αποχαιρετήσουμε το Ισπαχάν. Με μαύρη καρδιά ομολογουμένως, όντας εντυπωσιασμένοι από τα αξιοθέατα της πόλης και την επαφή με τους ανθρώπους.

Το πρόγραμμα για το υπόλοιπο ταξίδι καταρτίστηκε τελευταία ώρα καθώς δεν είχαν γίνει σχετικές κρατήσεις. Τις μέρες εκείνες στο Ισπαχάν αποφασίσαμε να κινηθούμε οδικώς στο αεροδρόμιο της Τεχεράνης κι από κει να πετάξουμε προς Tabriz για να επισκεφθούμε την ιρανική έκδοση της Καππαδοκίας (Κandovan) καθώς και το ορεινό χωριό Masuleh κοντά στις ακτές της Κασπίας. Ευτυχώς τελευταία ώρα βρήκαμε αεροπορικά εισιτήρια από την Τεχεράνη για την Tabriz και έμενε σε εκκρεμότητα το πώς θα μετακινηθούμε από το Ισπαχάν προς το αεροδρόμιο της Τεχεράνης. Μιας και η διαδρομή των 450 χλμ περιελάμβανε κάποια αξιοθέατα που άξιζαν της προσοχής μας (το χωριό Abyaneh και τη πόλη Κashan), αποφασίσαμε να βρούμε κάποιον οδηγό. Ρωτήσαμε σχετικά το νεαρό Αλί Νο8 στην ρεσεψιόν του ξενοδοχείου μας και εκείνος αμέσως προθυμοποιήθηκε να βρεί το κατάλληλο άτομο.

Κολλητός του Αλί Νο8, ο Αλί Νο9 καλογυάλιζε εκείνο το πρωινό το αυτοκίνητο με το οποίο έναντι αδρής αμοιβής θα μας έκανε το τουρ. Ευκαιρία βρήκε κι ο Αλί Νο8 να αφήσει για λίγο το πόστο του στη ρεσεψιόν και να κάνει μια βόλτα στη Τεχεράνη. Έτσι οι τέσσερείς μας ξεκινήσαμε με πρώτο σταθμό το παραδοσιακό χωριό Abyaneh.
Εξ’αρχής τους έκοψα και τους δύο ότι πολύ απείχαν από το πρότυπο ενός ευσεβούς νέου μουσουλμάνου κατά τα πρότυπα που τόσο πασχίζουν οι μουλάδες να επιβάλλουν. Μοντέρνο ντύσιμο, κούρεμα και η αποθέωση όλων, οι μουσικές επιλογές τους.
Διότι σας ερωτώ, πώς θα αισθανόσασταν, όντας σε μια χώρα με θεοκρατικό καθεστώς που διατυμπανίζει το «Θάνατος στην Αμερική», που οι ταξιτζήδες οδηγούν υπό τους ήχους του κορανίου, εσείς να διασχίζετε την ύπαιθρο με την Samantha Fox στη διαπασών να πάλλεται από οίστρο διακηρύσσοντας «Touch me, touch me I want to feel your body»;
Η επιβεβαίωση για το αναιμικό θρησκευτικό τους αίσθημα έγινε, όταν στάθηκε αδύνατο να αναγνωρίσουν εικόνα του πρώτου Ιμάμη Αλί που φιγουράρει σχεδόν παντού. Σαν να λέμε να βλέπεις εικόνα του Χριστού και να αναρωτιέσαι ποιος είναι… Χαριτολογώντας λέγαμε ότι σε άλλες εποχές θα είχε πέσει πολύ βούρδουλας (τότε που ακόμα και να φορoύσες τζίν ήταν θανάσιμο αμάρτημα).

Με υπόκρουση λοιπόν Samantha Fox κάναμε τη πρώτη στάση στο μικρό χωριό, Abyaneh.
Σκαρφαλωμένο στα 2,100 μέτρα το χωριό είναι από τα δημοφιλέστερα στο Ιράν λόγω του φυσικού κάλους της περιοχής και του δροσερού κλίματος τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες.

Όμως ο λόγος για να το επισκεφθούμε ήταν κυρίως η αρχιτεκτονική του: είναι γνωστό ως κόκκινο χωριό λόγω του υλικού που χτίστηκαν τα σπίτια. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι η ύπαρξή του χρονολογείται αρκετά παλιά, εντούτοις μόνο μερικά κτήρια από την εποχή των Σελτζούκων σώζονται διατηρώντας τις αυθεντικές τους ξύλινες αυλόπορτες, δείγμα εξαιρετικής αισθητικής με τις ανάγλυφες επιγραφές και τα μοτίβα.

Ο δεύτερος λόγος είναι εθνογραφικός. Οι κάτοικοί του είναι οι μοναδικοί στο Ιράν που μιλούν την αρχαία μέση περσική γλώσσα. Διατηρούσαν αυστηρό σύστημα ιεραρχίας στην κοινωνία τους (αγρότες και γαιοκτήμονες) μέσα σε πνεύμα όμως συλλογικότητας: οι πλούσιοι συντηρούσαν οικονομικά τους φτωχότερους, ενώ τα έξοδα κατασκευής κάποιου κτηρίου μοιράζονταν ισόποσα σε όλους.
Επειδή ήταν και αρκετά οικονόμοι στην διαχείριση των αγαθών κατάφερναν να τα εμπορεύονται σε γειτονικές περιοχές έναντι ανταλλάγματος γης (προτείνω να φέρουμε κανένα δημογέροντα από κει μπας και βάλει τάξη στα δικά μας οικονομικά με το χάλι που έχουμε). Για να συντηρήσουν όμως αυτή τη περιουσία, οι κοπέλες δεν παντρεύονταν ξενομερίτες και αν κάποιος τολμούσε να πουλήσει γη θεωρείτο αυτόματα προδότης και είχε ανάλογη τύχη.
Κάτι επίσης που το διαφοροποιεί σε σχέση με το υπόλοιπο Ιράν είναι ότι γυναίκες απολάμβαναν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες ακόμα και στην εργασία, οι γάμοι ήταν σπάνιοι πριν τα 30 (καλύτερος έλεγχος γεννήσεων), δεν αποκτούσαν πάνω από 3 παιδιά, ήταν μονογαμικοί και τα διαζύγια σπάνιζαν (κυρίως γιατί η σύζυγος δικαιούταν διατροφής ίσης με τα 2/3 της περιουσίας).

Όλα βέβαια αυτά τα εκπληκτικά σε παρελθοντικό χρόνο, καθώς σήμερα το Abyaneh είναι ένα σχεδόν φάντασμα του παρελθόντος. Έχει εγκαταλειφθεί και μόνο λίγοι ηλικιωμένοι μένουν πια. Τόσοι όμως για να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασιν ότι οι ενδυματολογικοί κανόνες του μαύρου τσαντόρ, εδώ απλά δεν ισχύουν: οι γυναίκες φορούν παραδοσιακά πολύχρωμα ρούχα καλύπτοντας όμως κι αυτές το κεφάλι τους.

Περιδιαβήκαμε τα ερημικά σκονισμένα σοκάκια του χωριού, αποτυπώνοντας φωτογραφικά κάποιες γοητευτικές γωνιές του. Λίγες ηλικιωμένες κυρίες κυκλοφορούσαν σέρνοντας τα γαϊδουράκια τους κι απέφευγαν πεισματικά το φακό της μηχανής. Αποχαιρετώντας το Abyaneh μια κυρά-Καλή μας τράταρε και ζουμερά μήλα από την περιοχή.

Η επόμενη στάση ήταν στην πόλη Kashan, την οποία ομολογώ πώς μετανιώνω που την «ξεπετάξαμε» λίγο στα γρήγορα.
Σύμφωνα με τον οδηγό μου αποτελεί την επιτομή μια τυπικής περσικής πόλης: τζαμιά, καραβανσεράις, κήποι, υπέροχα αρχοντικά κι ένα εκπληκτικό παζάρι.
Οι τέχνες ανέκαθεν γνώριζαν άνθηση εδώ: κεραμικά, χαλιά, φίνα υφάσματα, αργυροχοΐα, ζωγραφική (ο παράδεισος του καταναλωτή, ευτυχώς που το απέφυγα).
Αν σκεφτεί κανείς δε ότι μόλις 4 χλμ δυτικά υπάρχουν υπολείμματα της πόλης Sialk που κατοικήθηκε από την 5-6η χιλιετία και την οποία …δεν επισκεφθήκαμε, αντιλαμβάνεται το μέγεθος του ταξιδιωτικού εγκλήματος που διαπράξαμε. Εμείς περιοριστήκαμε στην επίσκεψη κάποιων αρχοντικών και στους φημισμένους κήπους Fin.

Δεν έχει αξία να αναφερθώ στο κάθε ένα αρχοντικό ξεχωριστά, άλλωστε αρχιτεκτονικά ακολουθούν ανάλογο μοτίβο. Η περιγραφή βασίζεται κυρίως στο αρχοντικό Brujerdi που χτίστηκε το 1857, χρειάστηκε 18 χρόνια να ολοκληρωθεί χρησιμοποιώντας 150 τεχνίτες και θεωρείται το στολίδι της παραδοσιακής οικιακής περσικής αρχιτεκτονικής.

Λόγω του θερμού και ξηρού κλίματος τα σπίτια αυτά χτίζονταν από πλίνθους και τούβλα χρησιμοποιόντουσαν μόνο για τις προσόψεις. Τα θεμέλια του σπιτιού σκάβονταν ώστε να φθάσουν 3-5 μέτρα κάτω από το επίπεδο του εδάφους, επιτρέποντας έτσι τη χρησιμοποίηση υπόγειων υδάτινων ρευμάτων, σε χώρους που εξασφάλιζαν δροσιά τους θερμούς καλοκαιρινούς μήνες.

Τα σπίτια αποτελούνται από δύο μέρη: το birani (εξωτερικό) και το andaruni (εσωτερικό).
Το εξωτερικό μέρος συνήθως διακοσμείται περίτεχνα για να εντυπωσιάσει τους επισκέπτες. Αρχικά ο επισκέπτης προσπερνά ένα επιβλητικό προθάλαμο πλαισιωμένο από δωμάτια για να καταλήξει στον ανοικτό αυλόγυρο που είχε πάντα ένα μικρό συντριβάνι στη μέση και δωμάτια τριγύρω που χρησιμεύουν για φιλοξενία. Το νερό του συντριβανιού χρησίμευε τόσο για οικιακές εργασίες όσο και για να ψύχει τον αέρα. Ένα υπερυψωμένο eivan οδηγεί στο περίτεχνα διακοσμημένο χώρο υποδοχής που κι αυτός με τη σειρά του περιστοιχίζεται από άλλα δωμάτια.

Σε αντίθεση, η διαμόρφωση του εσωτερικού μέρους αποσκοπεί κυρίως στην άνεση της οικογένειας. Αν και το εσωτερικό του σπιτιού επικοινωνούσε με το εξωτερικό μέρος, εντούτοις τα εσωτερικά δωμάτια διαμονής ήταν εκτός οπτικής επαφής των επισκεπτών ή φιλοξενούμενων. Το ίδιο ίσχυε και για τους γείτονες: ψηλοί τοίχοι, προεξέχοντα παράθυρα διασφάλιζαν ότι η οικογενειακή ζωή παραμένει μακριά από αδιάκριτα μάτια. Το σπίτι διέθετε κι ένα δωμάτιο με πισίνα (!!) με παράθυρα ανοικτά και badgirs (βλ. το κεφάλαιο για τη Yazd) ώστε να εξασφαλίζεται κυκλοφορία του αέρα και ψύξη.

Ένα χαρακτηριστικό των αρχοντικών αυτών ήταν ότι σχεδιάστηκαν για να στεγάσουν τις ανάγκες μιας εκτεταμένης οικογένειας γύρω από τον απόλυτο αφέντη του σπιτιού, το πατέρα. Ο πατέρας είχε τον πρώτο και τελευταίο λόγο και απεριόριστη εξουσία πάνω στα μέλη της οικογενείας. Οι γιοί, όχι μόνο ακολουθούσαν το επάγγελμά του αλλά ζούσαν μαζί του ακόμα και μετά το γάμο τους.
Άλλα επιφανή αρχοντόσπιτα του Kashan εκτός του Brujerdi, είναι το Tabatabai, το Abbasian και το Ameriha

H σύντομη περίηγησή μας στο Kashan oλοκληρώθηκε με επίσκεψη στους γοητευτικούς κήπους Fin.
Οι κήποι αυτοί χρωστούν την ύπαρξή τους στη πηγή Soleimaniyeh, τόσο παλιά όσο και η ιστορία (η τοπική παράδοση αποδίδει την ανακάλυψή της στο προφήτη Σολομώντα). Η προέλευσή της παραμένει ακόμα άγνωστη, έχει σταθερή ροή και θερμοκρασία όλο το χρόνο, τα υψηλά όμως επίπεδα υδραργύρου δεν την καθιστούν πόσιμη. Το νερό από τη πηγή συλλέγεται σε μια μικρή θολωτή πισίνα με περίτεχνες τοιχογραφίες, το Lasegah. Eκεί τους θερινούς μήνες οι άρρενες επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν ένα δροσιστικό και ιαματικό μπάνιο.

Από κει το νερό μέσω καναλιών μεταφέρεται στους υπόλοιπους χώρους του κήπου όπου στεγάζονται επίσης λουτρά από την εποχή των Σαφαβιδών και Qajar, μουσείο και βιβλιοθήκη.

Στο κέντρο του κήπου βρίσκεται το διώροφο περίπτερο Shotorgalu-ye Safavi από το 1016 μΧ με εντυπωσιακό θολωτό ταβάνι. Ήταν μια πράσινη όαση μέσα άνυδρο τοπίο. Με ένα παγωμένο αναψυκτικό κάτω από τον ίσκιο των δένδρων απολαύσαμε στιγμές χαλάρωσης πριν την συνέχεια του ταξιδιού μας.

Εγκαταλείψαμε άρον άρον την περιοχή, προσπερνώντας ακόμα και την ιερή πόλη Qom (καρδιά του ιρανικού σιιτικού Ισλαμ και άτυπο διοικητικό κέντρο των μουλάδων) για να καλύψουμε την υπόλοιπη διαδρομή μέχρι το αεροδρόμιο Mehrabad της Τεχεράνης και να προλάβουμε την απογευματινή πτήση μας.
Σε μια πόλη όμως 8,500,000 κατοίκων αντιλαμβάνεστε το κυκλοφοριακό χάος που επικρατεί λόγω και της αναρχίας που χαρακτηρίζει την οδηγική συμπεριφορά των ιρανών αυτοκινητιστών. Παρά την αγανάκτηση του Αλί Νο9, τελικά καταφέραμε να φθάσουμε εγκαίρως στο αεροδρόμιο.

Η πτήση της Iran air προς Tabriz μας βρήκε να απολαμβάνουμε τη θέα προς το κατάξερο τοπίο που ξετυλίγονταν μερικές χιλιάδες πόδια κάτω από το τζάμι του αεροπλάνου. Δεν άργησαν να φανούν και τα φώτα της πόλης καθώς το αεροπλάνο άρχισε σταδιακά την κάθοδό του προς το διάδρομο προσγείωσης.

Η εικόνα από αέρος δεν μας εντυπωσίασε, αλλά ο ενθουσιασμός περίσσευε για τα αξιοθέατα που επρόκειτο να επισκεφθούμε στη περιοχή…
Μέσα στο λυκόφως πήραμε ταξί από το αεροδρόμιο της Tabriz προς το ξενοδοχείο Sina στο κέντρο της πόλης (το είχαμε επιλέξει σύμφωνα με τον Lonely Planet). Αξιοπρεπής επιλογή και σχετικά οικονομική, παρά τις αντίθετες απόψεις του ταξιτζή που επέμενε ότι ξέρει κάτι καλύτερο… Τον αποστόμωσα ότι είχαμε ήδη κάνει κράτηση.

Η Tabriz δεν κέρδισε τις εντυπώσεις. Ακόμα και στο ξακουστό πολύβουο παζάρι, μετά απ’ αυτά που είχαν αντικρίσει τα ματάκια μας τις προηγούμενες μέρες, όλα μας φαίνονταν λίγα.
Μόνο που οι άνθρωποι εδώ (ο πληθυσμός κυρίως είναι Αζέροι) είναι πιο δραστήριοι εμπορικά, πιο εξωστρεφείς (που μεταφράζεται πιο φωνακλάδες), αλλά εξίσου φιλόξενοι.
Μετά τη σύντομη περιήγηση στο κέντρο της πόλης. Αναζητήσαμε τρόπο να μετακινηθούμε προς το Kandovan (την ιρανική έκδοση της Καππαδοκίας), 60 χλμ νότια της Tabriz. Προς σαφή ικανοποίηση αμφότερων πλευρών, νοικιάσαμε ταξί (ο μεν γιατί έκανε τη τύχη του με τέτοιους πελάτες κι εμείς γιατί θα αποφεύγαμε πολύωρη ταλαιπωρία αν επιλέγαμε τις σχεδόν ανύπαρκτες συγκοινωνίες προς τα κεί) .

Στη βορειοδυτική γωνιά του Ιράν, στη σκιά του βουνού Sahand βρίσκεται το τρωγλοδυτικό χωριό Κandovan που μετρά ημέρες ζωής από τον 13ο αιώνα. Κατά μία ετυμολογική έννοια Kandovan είναι ο πληθυντικός του kando που σημαίνει κυψέλη. Κατά άλλη, η Γη των Ανώνυμων Χαρακτών.
Αυτό που κάνει το Kandovan μοναδικό είναι ότι τα σπίτια του έχουν λαξευτεί σε σπηλιές μέσα σε κωνοειδείς σχηματισμούς συμπαγούς ηφαιστειακής σκόνης δίνοντας συνολικά την εικόνα μια τεράστιας αποικίας τερμιτών.

Κandovan

To βουνό Sahand εξερράγει χιλιάδες χρόνια πριν και η ηφαιστειακή σκόνη με την πάροδο των χιλιετιών και την συνδρομή του αέρα και της βροχής οδήγησε στο σχηματισμό αυτό.
Διωγμένοι από τους Μογγόλους εισβολείς, πριν από 700 χρόνια οι πρώτοι κάτοικοι εκεί καταφύγιο σκαλίζοντας στους βράχους τα καταλύματά τους.

Τα «σπίτια» αυτά είναι διώροφα ακόμα και τετραώροφα. Στην περίπτωση αυτή ο κάτω όροφος χρησίμευε σαν υποστατικό για τα ζωντανά, οι δύο άλλοι όροφοι σαν κατοικία και τέλος το ρετιρέ σαν αποθήκη. Εκτός αυτού ανήκουν και σε ενεργειακή κλάση Α!! Χρειάζονται ελάχιστη θέρμανση για το χειμώνα και διατηρούνται δροσερά το καλοκαίρι.
Σήμερα οι κάτοικοί της που ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία και μιλούν μια τουρκική διάλεκτο.

Το χωριό είναι επίσης γνωστό για το μεταλλικό του νερό που φημολογείται ότι διαλύει τις πέτρες στα νεφρά και τη χολή (οι πάσχοντες να κλείσουν άμεσα αεροπορικά εισιτήρια και διαμονή)

Περιέργως αν και το χωριό επισκέπτονται κατά τις στατιστικές τουλάχιστον 300,000 επισκέπτες ετησίως εντούτοις δεν θα δεις rooms to let πουθενά, ούτε το κάθε σπιτικό να έχει μετατραπεί σε αυτοσχέδιο σουβενιρομάγαζο. Σχετικά πρόσφατα διάβασα ότι εγκαινιάστηκε ένα τρωγλοδυτικό ξενοδοχείο (αν και τσιμπημένο, όσοι πιστοί προσέλθετε).

Το χωριό σε προσκαλεί για μια βόλτα στα ανηφορικά στενά του κι αυτή είναι η γοητεία του. Η εικόνα έχει μείνει απαράλλαχτη μέσα στο χρόνο: οι ντόπιοι να μεταφέρουν τα πάντα στις πλάτες των γαϊδουριών, οι νοικοκυρές να απλώνουν μπουγάδα και να σκουπίζουν τις αυλές τους, τα πιτσιρίκια να παίζουν στο ποταμάκι ή να κυνηγιούνται στα στενά, οι κοτούλες να σκαλίζουν ανηλεώς το χώμα και κάπου στο βάθος να ακούγονται βελάσματα από τους αμνούς. Αν είστε τυχεροί ίσως, έναντι μικρής αμοιβής κάποιος ντόπιος να σας ανοίξει και σπιτικό του.

Επιστρέψαμε στη Tabriz και βολτάραμε μετά από σύσταση του ταξιτζή στο πάρκο με τη λιμνούλα πριν κατευθυνθούμε στο σταθμό των ΚΤΕΛ. Προορισμός ήταν το χωριό Masuleh κοντά στις ακτές της Κασπίας. Για να φτάσει όμως κανείς εκεί έπρεπε να πάρει το 12ωρη νυκτερινό δρομολόγιο με το KTEΛ προς την κοντινότερη πόλη Rasht και μετά έχει ο Θεός, κάτι θα βρίσκαμε…. Πάνε τα μεγαλεία των αεροπλάνων και των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων.

Στον σταθμό των ΚΤΕΛ επικρατούσε ο πανικός, κι επειδή οι ιρανοί δεν είναι συνηθισμένοι σε τουρίστες να ανεβοκατεβαίνουν στα λεωφορεία τους όλες οι πινακίδες ήταν γραμμένες στα φαρσί. Κάτι η επιπόλαιη ενασχόλησή μου με το αραβικό αλφάβητο, κάτι οι συνεχείς οχλήσεις προς τους πάντες με το αγωνιώδες ερώτημα: «Otobus Rasht?», καταφέραμε να ανεβούμε στο σωστό λεωφορείο και να μην βρεθούμε σε καμιά στέπα του Τουρκμενιστάν.
Ευτυχώς το πούλμαν δεν ήταν γεμάτο κι έτσι μπορέσαμε να απλώσουμε τα κορμιά μας. Ως μοναδικοί αλλοδαποί γίναμε το επίκεντρο ενδιαφέροντος των υπόλοιπων επιβατών. ΄Ενα γλυκύτατο νιόπαντρο ζευγάρι μας έπιασε τη κουβέντα, εμείς αρχίσαμε να μοιράζουμε μύγδαλα και σταφίδες στους συνεπιβάτες μας και το μακρύ ταξίδι μαζί με ένα υπνάκο τελικά δεν ήταν τόσο αλγεινή εμπειρία.

Μόλις που γλυκοχάραζε όταν φτάσαμε στο Rasht κι αμέσως αναζητήσαμε τρόπο να μετακινηθούμε προς το Masuleh.
Επιλέξαμε το προφανές: ο σταθμός ήταν γεμάτος ταξιτζήδες που εκτελούσαν αδιαλείπτως το δρομολόγιο αυτό από το Rasht. Ενώ ο συνταξιδιώτης μου απολάμβανε ένα δεύτερο υπνάκο, εγώ απολάμβανα τη δραματική αλλαγή της φύσης κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Όσο πλησιάζαμε προς το χωριό, το τοπίο γινόταν καταπράσινο σε ένα ονειρικό συνονθύλευμα με τη πρωινή πάχνη. Ο ταξιτζής μιλούσε αρκετά καλά αγγλικά και ολίγα ελληνικά (ξέρετε δα τι μαθαίνουν όλοι σαν βρεθούν στο τόπο μας…) αφού κάποια τέρμινα είχε εργαστεί στα μέρη μας.

Το Masuleh μας υποδέχθηκε με την ομίχλη να καλύπτει τα πάντα. Στην είσοδο του χωριού στην γέφυρα πάνω από το ρέμα βρήκαμε κι ένα δωμάτιο για να ξεκουραστούμε λίγο πριν αρχίσουμε τη περιήγηση.

Masuleh

Το μικρό αυτό χιλιόχρονο χωριό (όπου δεν επιτρέπεται η διέλευση οχημάτων στα στενά του), σκαρφαλωμένο στα 1000 μέτρα υψόμετρο, βρίσκεται ήδη στη λίστα προς ένταξη στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Το χωριό είναι κτισμένο αμφιθεατρικά κι έτσι η επίπεδη οροφή κάθε σπιτιού λειτουργεί σαν δρόμος ή αυλή για τα υπερκείμενα.
Τα σπίτια είναι σε χρωματική αρμονία μεταξύ τους και περίτεχνα σκαλισμένες πόρτες και παράθυρα του προσδίδουν μικρές γοητευτικές πινελιές.

Είναι προσφιλής τόπος εκδρομής των ιρανών τόσο τα σαββ/κα όσο και τους καλοκαιρινούς μήνες κι ως εκ τούτου τα γνωστά σουβενιρομάγαζα, τεϊοποτεία και κεμπαπτζίδικα πλεονάζουν.
Του συνταξιδιώτη μου του έπεσε βαρύ το πάπλωμα κι ενώ το χωριό μόλις ξυπνούσε, αποφάσισα να πάω να πιω το τσάι μου στο παραδοσιακό καφενέ, μαζί με τους λιγοστούς ηλικιωμένους, σε μια ατμόσφαιρα τόσο γνώριμη κι από τα δικά μας μέρη.
Η ομίχλη δεν έλεγε να εγκαταλείψει τη βουνοπλαγιά όταν εμείς ξεκινήσαμε τη βόλτα μας.
Σε χαλαρούς ρυθμούς απολαύσαμε επανειλημμένα τσάι καπνίζοντας qalyan είτε δίπλα στο ποτάμι είτε μέσα στα στενά του χωριού, περιδιαβήκαμε στα σοκάκια και τις επίπεδες οροφές των σπιτιών, φωτογραφίζαμε κάθε λεπτομέρεια που μας άρεσε και χαζεύαμε τα τοπικά σουβενίρ που κατ’εξοχήν είναι πολύχρωμα μάλλινα πλεκτά.

Το γεύμα σερβιρισμένο πάνω στη οροφή ενός σπιτιού με θέα το χωριό όπως καταλαβαίνετε, ήταν τι άλλο; ωραιότατα κεμπαπ με συνοδεία ντομάτας ψημένα στα κάρβουνα. Ο εστιάτορας έκανε τρελή χαρά καθώς τιμήσαμε αρκούντως τη κουζίνα του όσο παραμείναμε στο χωριό (ότι βλέπετε στη φωτόγραφία τα καταβροχθήσαμε 2 άτομα).

Κάναμε ακόμα και μια πιο μακρινή ενδιαφέρουσα βόλτα στην αντίπερα πλαγιά για να απολαύσουμε μια πανοραμική άποψη του χωριού, όμως η ομίχλη την ημέρα εκείνη ήταν πιστός σύντροφός μας. Εντούτοις χάρισε στον φωτογραφικό φακό κάποιες όμορφες στιγμές…

Η επόμενη μέρα ξημέρωσε υπέρλαμπρη. Επαναλάβαμε τη βόλτα στην αντίπερα πλαγιά. Μικρά ρυάκια διέκοπταν κάθε λίγο το διάβα μας, συναντήσαμε τους βοσκούς με τα κοπάδια τους κι αφού φτάσαμε αντικρύ του χωριού, την αράξαμε στο γρασίδι χαλαρώνοντας κάτω από ένα ζεστό ήλιο ρουφώντας μεθυσμένα τον ανοιξιάτικο αέρα κι αφήνοντας τα μάτια μας να γεμίσουν με τις εικόνες.

Eπειδή η μέρα είχε συμπέσει να είναι Παρασκευή είχαν αρχίσει να καταφθάνουν και ορδές επισκεπτών από τις παρακείμενες περιοχές. Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι οι κανόνες ένδυσης για τις γυναίκες σε κάποιες περιπτώσεις ήταν πολυ..... χαλαρές. Ίσα ίσα μια πολύχρωμη μαντήλα με το ζόρι να κρατιέται στο κεφάλι, μεϊκ απ στην εντέλεια, φορεματάκι σινιέ και το τσαντόρ στο πορτ μπαγκαζ του αυτοκινήτου. Οι εν λόγω κυρίες υποδέχτηκαν τη φωτό που τις βγάλαμε με γέλια. Εμείς πάλι με τόσο τσαντόρ που είχαμε δει, είχαμε συμπλεύσει πλέον στις τάξεις των ευσεβών μουσουλμάνων και με χιουμοριστική διάθεση αναφωνήσαμε: "ω τι χαλαρώτης ηθών". Η αλήθεια όμως είναι ότι θέλει αρετή και τόλμη μια τέτοια εμφάνιση αν κρίνει κανείς από τις ιστορίες τρόμου (υπερβολικές ή μη δεν το κρίνω) που έχουν κατά καιρούς περιγραφεί από την παρέμβαση της θρησκευτικής αστυνομίας.

Ο ταξιτζής μας με το «πλούσιο» και εξειδικευμένο ελληνικό λεξιλόγιο, είχε αναλάβει την υποχρέωση να μας οδηγήσει προς το κοντινότερο αεροδρόμιο στη πτήση προς Τεχεράνη. Είχε αρχίσει πια η αντίστροφη μέτρηση του ταξιδιού. Μας έμενε μόνο 1,5 μέρα στο Ιράν κι αυτή θα την αφιερώναμε στα αξιοθέατα της πρωτεύουσας.
Η πρότασή του πριν φτάσουμε στο αεροδρόμιο να κάνουμε μια παράκαμψη και να επισκεφθούμε μια πόλη στη Κασπία, μας βρήκε σύμφωνους… αλλά λόγω παρανόησης. Έτσι που το εκθείαζε, σχημάτισα ο μωρός, την λανθασμένη εντύπωση ότι πρόκειται για κάτι γραφικό. Ταυτόχρονα μουρμούραγε το όνομα της πόλης μέσα από χείλη του κι εγώ δεν το καλοκαταλάβαινα. Το έψαχνα και δεν το έβρισκα στον LP κι υπέθεσα ότι θα ανακαλύπταμε ένα σούπερ προορισμό που τουρίστα πόδι δεν έχει πατήσει.

Αφού λοιπόν κάναμε ατέλειωτες διαδρομές σε στενούς δρόμους μέσα σε χωράφια, καταλήξαμε…στο λιμάνι Bandar Anzali. Δεν θα περιγράψω το εγκεφαλικό που κόντεψα να πάθω όταν βρέθηκα σε ένα αδιάφορο εμπορικό λιμάνι από τα μεγαλύτερα του Ιραν στην Κασπία, με έντονη αίσθηση όμως παρακμής, όπου το μόνο που κάναμε ήταν να βολτάρουμε πάνω κάτω στη προβλήτα και να χαζεύουμε τα graffiti των ερωτευμένων…

Βandar Anzali (χωρίς σχόλια)

Έξαλλος μαζί του, αλλά και με την αφέλεια μου, του είπα να μας πάει άρον άρον στο αεροδρόμιο του Rasht για να πάρουμε τη πτήση προς Τεχεράνη.

Κι επειδή ενός κακού μύρια έπονται, καθυστέρησε η αναχώρηση της πτήσης κι έφτασε το αεροπλάνο μας να τροχιοδρομεί στη πίστα του Mehrabad της Τεχεράνης μέσα στο μαύρο σκοτάδι…
Welcome to Tehran!
Η πρώτη εντύπωση από τη διαδρομή στους δρόμους της Τεχεράνης, ήταν απογοητευτική.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση που χαρακτηρίζει την Τεχεράνη ως μια από τις πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου, έχει αφήσει το αποτύπωμά της στο χρώμα των κτηρίων. Γκρίζα κτήρια, δρόμοι πηγμένοι από αυτοκίνητα αδιευκρίνιστης μάρκας και χρονιάς κυκλοφορίας συνέθεταν ένα αδιάφορο αστικό τοπίο.

Ο ταξιτζής που πήραμε από το αεροδρόμιο Mehrabad της Τεχεράνης, είχε το σπινθηροβόλο βλέμμα της αγελάδας. Αυτό με έβαλε σε υποψίες. Είτε ηθελημένα, είτε από άγνοια (το πιθανότερο), έφερνε συνεχώς γύρα τα τετράγωνα στο κέντρο της πόλης προσπαθώντας να εντοπίσει το ξενοδοχείο που είχαμε επιλέξει (πάντα σύμφωνα με τη λίστα του Lonely Planet). Αφού τελικά αξιωθήκαμε να το βρούμε, γκρίνιαξε ζητώντας ποσό ανώτερο του συμφωνημένου για την βενζίνη που έκαψε περιφερόμενος στα στενά. Πεισματικά αρνήθηκα να υποκύψω στις απαιτήσεις του. Δεν ήξερε, δεν ρώταγε;…

Το check in με την αγέλαστη ιρανή ξενοδοχοϋπάλληλο στην ρεσεψιόν με προϊδέασε αρνητικά. Το δε δωμάτιο αν και τακτοποιημένο, μας έκανε να συνοφρυωθούμε εκφράζοντας κάποιες αμφιβολίες σχετικά με την καθαριότητα των κλινοσκεπασμάτων. Αλλά μέσα στη νύχτα, ποιος θα ξεκινούσε διαδικασία ανεύρεσης νέου καταλύματος; Ένα βράδυ ήταν, είπαμε, θα περάσει (πού να το ξέραμε). Αφού τακτοποιηθήκαμε, κάναμε μια βόλτα στη περιοχή που ήταν άχρωμη, άοσμη, τα πάντα κλειστά, οι δρόμοι έρημοι από κόσμο και αυτοκίνητα (ήταν και Παρασκευή, ημέρα αργίας). Δεν ήταν υπερβολικός ο χαρακτηρισμός του LP ότι το συγκεκριμένο κομμάτι της πόλης παρά την παρουσία σημαντικών αξιοθέατων βιώνει την παρακμή.

Η νύχτα αποδείχθηκε μαρτυρική. Παλεύαμε με τα σεντόνια στριφογυρνώντας ακατάπαυστα, λες και το σώμα μας αρνιόταν να χαλαρώσει. Οίκτιρα τον εαυτό μου για την επιλογή του ξενοδοχείου, που μόνο κριτήριο είχε τη γειτνίαση του ξενοδοχείου με το παλάτι Golestan , ενός από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Τεχεράνης.
Με ανακούφιση το επόμενο πρωί κάναμε check out και ξεκινήσαμε τη περιήγηση.

Πρώτη στάση στο παλάτι Golestan.

Mε τη είσοδο μας υποδέχθηκε ένας περίτεχνος θρόνος που χρονολογείται από το 1801 και κατασκευάστηκε από 65 κομμάτια αλάβαστρου στην ανοικτή αίθουσα ακροάσεων Ivan-e Takht-e Marmar. Εκεί έλαβε χώρα και η ναπολεόντειος στέψη του Σάχη Ρεζά το 1925.

Στους υπόλοιπους χώρους του παλατιού φιλοξενούνται γκαλερί τέχνης (όπου θα δει κανείς σκηνές καθημερινής ζωής του 19ου αιώνα καθώς και πορτραίτα σάχηδων μεσ’ στο μπιρμπίλι και το χρυσό), κτίσματα όπου φιλοξενούνται δώρα ευρωπαίων προς τους μονάρχες της Περσίας και γαλλικά κεραμικά του 18ου-19ου αιώνα, φωτογραφική γκαλερί, καθώς και εθνογραφικό μουσείο.

Όμως το πλέον ενδιαφέρον κομμάτι (όπου απαγορευόταν η φωτογράφηση, αλλά εμείς τραβήξαμε μια στα κλεφτά) ήταν το εντυπωσιακό κεντρικό κτίσμα του οποίου οι τοίχοι ήταν κατασκευασμένοι από καθρέπτες και πλακίδια κατασκευασμένο το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα σε μια προσπάθεια να συγκεραστούν ευρωπαϊκές και περσικές καλλιτεχνικές επιρροές . Η ματαιοδοξία της εξουσίας σε όλο της το μεγαλείο.

Το εθνικό αρχαιολογικό μουσείο του Ιράν έχει αξία να το επισκεφθεί κανείς αφού έχει ήδη βρεθεί στη Περσέπολη ή τους λοιπούς ανάλογους αρχαιολογικούς χώρους. Βρετανικό μουσείο δε το λες, αλλά μερικά εκθέματα παρουσιάζουν ενδιαφέρον όπως κεφαλές ταύρων, πολύχρωμα πλακίδια με αναπαραστάσεις μυθολογικών φτερωτών πλασμάτων αλλά και μια μούμια που απεβίωσε τον 3ο-4ο αιώνα και θάφτηκε σε αλάτι (και ως εκ τούτου διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση και χωρίς να αγιοποιηθεί).

O άνθρωπος του... αλατιού (όπως ονομάζεται)

Επισκεφθήκαμε στη συνέχεια το μουσείο ισλαμικής τέχνης.
Κεραμικά, ξυλόγλυπτες εντυπωσιακές πόρτες, περίτεχνα χειρόγραφα αντίγραφα του κορανίου και άλλα λατρευτικά εκθέματα γέμιζαν τους δύο ορόφους του κτηρίου που ομολογουμένως σαν χώρος ήταν πολύ πιο φροντισμένος σε σχέση με τον αντίστοιχο του εθνικού μουσείου.

Η περιήγησή μας ολοκληρώθηκε στο εθνικό μουσείο…κοσμημάτων. Ναι καλά διαβάσατε. Και οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν ένα από τα πλέον ιδιαίτερα μουσεία που έχω επισκεφθεί και σαν …χώρος και για τον ασύλληπτο πλούτο των εκθεμάτων. Στα…. υπόγεια λοιπόν της εθνικής τράπεζας του Ιράν, αφού περάσαμε από εξονυχιστικούς ελέγχους, άνοιξε η βαριά πόρτα για να εισέλθουμε σε ένα μικρό σχετικά χώρο με υποβλητικό φωτισμό, γεμάτο από υπερπολύτιμα αντικείμενα από χρυσό και πολύτιμους λίθους που χρονολογούνται μερικές εκατοντάδες χρόνια. Τι να πρωτοαναφέρω: το ροζ διαμάντι των 182 καρατίων; τον θρόνο του παγωνιού με 25,000+ πολύτιμους λίθους; την υδρόγειο με πάνω από 50,000 πολύτιμες πέτρες όπου το Ιράν, η Αγγλία και η Γαλλία αναπαριστώνται με διαμάντια; την βασιλική κορώνα του 1800 που χρησιμοποίησε για τη στέψη του και ο τελευταίος σάχης; Είχαμε μείνει άναυδοι με τον πλούτο αλλά και την υπερβολή. Εννοείται βέβαια ότι η φωτογράφηση δεν επιτρεπόταν κι έτσι αρκεστήκαμε μόνο στον έγχρωμο οδηγό των εκθεμάτων για να ανακαλούμε στη μνήμη μας τι είδαν τα ματάκια μας.

Είχε φτάσει σχεδόν απόγευμα. Μετά από μια καλή δόση μουσείων είπαμε να κάνουμε μια μικρή βόλτα στη πόλη, να δούμε την κίνηση στους δρόμους και να βιώσουμε λίγο την καθημερινότητα των ανθρώπων. Απογοητευτική εμπειρία. Η Τεχεράνη (τουλάχιστον στο ιστορικό της κέντρο) δεν κατάφερε να με κερδίσει ακόμα μια φορά.

Αργά πια καταλήξαμε σε ένα εστιατόριο με σκοπό να καταναλώσουμε βάση καταλόγου μερικά από τα τελευταία ριάλια που μας είχαν απομείνει. Μόνο εμείς και μια παρέα βρισκόμασταν εκείνη την ώρα να γευματίζουμε. Παραγγείλαμε το καθιερωμένο κεμπάπ, και μασουλούσαμε ήρεμα ώσπου το μάτι μου ανακάλυψε κάποιον στη παρέα του κοντινού τραπεζιού.
«Ρε συ ο Κώστας Βαξεβάνης, ο δημοσιογράφος» σφυρίζω συνωμοτικά στον συνοδοιπόρο μου.
«Έχεις δίκιο» μου ανταπαντά.
«Κωστάκηηηηη!!» υψώνω τότε μια φωνή, απορώντας ταυτόχρονα που βρήκα κι εγώ το θράσος να αποκαλώ τον άνθρωπο με το υποκοριστικό του λες και ήμασταν μαζί κολλητοί από το στρατό. Απόρησε ο χριστιανός, μας κοίταξε, μας ξανακοίταξε, δεν του θυμίζαμε τίποτα κι έτσι πήρε την άγουσα προς το τραπέζι μας. Ως άθλιος κόλακας του εξεδήλωσα το θαυμασμό μου για την δημοσιογραφική του δουλειά και κατάφερα να εκμαιεύσω λίγες πληροφορίες σχετικά με το σκοπό της εκεί παρουσίας του.

Με πληροφορίες από πρώτο χέρι γυρίσαμε στο άθλιο ξενοδοχείο μας για να παραλάβουμε τις αποσκευές μας και με το ραχάτι μας πήραμε το δρόμο για το αεροδρόμιο.

Είχε φτάσει πια η στιγμή να αποχαιρετήσουμε το Ιράν.
Το Ιράν που αποτέλεσε για μας μια ευχάριστη έκπληξη. Όχι μόνο για των πλούτο των αξιοθέατων που επισκεφθήκαμε, αλλά και για την αρχοντιά και την φιλοξενία των ανθρώπων της.
Mια χώρα που προκάλεσε το θαυμασμό μας, αλλά και μας συγκίνησε.
Ένα Ιράν που καμιά σχέση δεν έχει με την εικόνα που έχει συστηματικά καλλιεργηθεί στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Αν μέσα στους μελλοντικούς ταξιδιωτικούς προορισμούς σας εντάσσεται και το Ιράν, δεν χρειάζεται δεύτερη σκέψη. Όμως ακόμα κι αν δεν υπάρχει, ελπίζω αυτή η ιστορία να σας κέντρισε το ενδιαφέρον.
Μην συγχέετε το Ιράν με ότι έχετε δει στις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Εδώ άνθισε ένας αυτόνομος πολιτισμός που προσφέρει ξεχωριστές συγκινήσεις στον επισκέπτη.
Ξέρω πως οι περιορισμοί στην ενδυμασία είναι ένας αποτρεπτικός παράγοντας κυρίως για τις γυναίκες. Όμως πιστέψτε με αξίζει και σ’αυτό ελπίζω να συναινούν όσοι την έχουν επισκεφθεί.

Ανακαλώ πάντα το Ιράν με γλύκα, σαν τα υπέροχα μάτια που συναπάντησα στο ταξίδι αυτό. :love1:
Ασχέτως αν το ξενοδοχείο στη Τεχεράνη μας κληροδότησε μερικές μέρες μετά την επιστροφή μας, εκείνα τα μικρά απεχθή παράσιτα που προκαλούν φαγούρα….
Λίγες ψείρες... από τη Τεχεράνη, με… αγάπη!!!

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 10
• 10

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 6 of 10

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[eleni70]

τελεια...ιστορια απο το ιραν, ενας απο τους τοπ ταξιδιωτικους προορισμους στη λιστα με τα ταξιδια που πρεπει οπωσδηποτε να κανω...
Ακολουθω κ περιμενω τη συνεχεια...

 

[renata]

Hydronneta τελικά ήθελες ένα μικρό ούπς για να ξεκινήσεις ..
κατι μου λέει οτι θα μας πείς πολύ ενδιαφέροντα πράγματα!!!
οι φωτο σου ειναι μοναδικές στο ξαναείπα...

 

[mariath]

Τέλειος προορισμός! Πάνω πάνω στη λίστα και για μένα.

 

[Pandora]

Μμμ...ιντριγκαδόρικος ο τίτλος... και ξέρω ότι θα κάνω άλλο ένα συναρπαστικό ταξίδι μαζί σου, στο πολυπόθητο Ιράν

 

[Panagiota^]

Ευχαριστούμε, ευχαριστούμε, συνέχισε, δεν κρατιόμαστε…

 

[meli]

Περιμενω με αγωνια την συνεχεια!!!!

 

[Bahari]

Αχ, τι ωραία! Ευχαριστούμε που κρατάς τις υποσχέσεις σου!
Καλέ τι τίτλος είναι πάλι αυτός; :roll: Η φαντασία μας έχει αρχίσει να οργιάζει ... άντε έχουν αρχίσει πάλι να πέφτουν τα στοιχήματα για το ρόλο του Ξέρξη, του Αλί και του ταξιδιωτικού έρωτα στην εξέλιξη της ιστορίας σου

 

[pigi_dikaiou]

Αλι,αλι και τρισαλι!!!!!!!!Τι ταξιδια ειναι αυτα????
Περιμενω να δω την σχεση μεταξυ Ξερξη και ΑλιΑν και πολυ φοβαμαι οτι θα μας ξεροτηγανησεις μεχρι να την αποκαλυψεις

 

[Dorotija]

Εύγε αγαπητέ hydronetta -είσαι άνθρωπος με λόγο...! Σε συγχωρώ που έχεις πάει σε όλα τα μέρη που ονειρεύομαι, κάθομαι ήσυχα ήσυχα και περιμένω με αγωνία την συνέχεια.

ΥΓ->αυτό που θέλω να πάω σε όλες σχεδόν τις χώρες που έχουν κόντρες με τις ΗΠΑ, πως πρέπει να το εκλάβω? θα ζήσω γιατρέ μου?

 

[NTINA]

Τα χτυπήματα απανωτά,δεν προλαβαίνουμε να συνέλθουμε
απ το πρώτο και καπάκι ο hydronetta ξαναματαχτυπά.
Θα το υποστώ, βλέπετε δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά,
η Περσία έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου.

 

[Loca Corazon]

Αχ, τι μου θυμίζεις!

Είμασταν εκεί την ίδια χρονιά (εμείς πήγαμε Χριστούγεννα 2006)! Διαβάζω την ιστορία σου και έρχονται οι ανάλογες εικόνες στο μυαλό μου.
Νομίζω ότι η διήγησή σου θα τους μαγέψει όλους, όπως ακριβώς μαγεύει και το ατμοσφαιρικό Ιράν τους επισκέπτες του!!! Έχει κάτι που δεν περιγράφεται μόνο με λόγια!!!

Ευχαριστούμε πολύ και περιμένουμε ...