Grerena
Member
- Μηνύματα
- 1.305
- Likes
- 17.271
- Επόμενο Ταξίδι
- Πορτογαλία
- Ταξίδι-Όνειρο
- Tromso, Las Vegas
ΤΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΨΑΡΟΧΩΡΙ
Στις 7:30 το πρωί ανεβήκαμε την Old Theatre street και στη συνέχεια στρίψαμε στην κεντρική Republic street, δρόμοι οι οποίοι ήταν πραγματικά πολύ ήσυχοι. Μάλλον πετύχαμε τη στιγμή. Δεν τους ξαναείδαμε έτσι.
Το ίδιο ίσχυε και για την Republic square και για την Pjazza Teatru Rjal ...
Άνθρωπο δεν είδαμε ούτε στο συντριβάνι του Τρίτωνα ...
Περάσαμε μπροστά απ’ όλα τα σημαντικά αξιοθέατα της Republic, χωρίς να κοντοσταθούμε, πηγαίνοντας “καρφωτές” προς τα λεωφορεία. Βγάλαμε το εισιτήριο των 12 διαδρομών και πήραμε το λεωφορείο Νο 82 και φύγαμε για την Paola.
Όλες οι πόλεις της Μάλτας γειτονεύουν μεταξύ τους. … . Η Μάλτα έχει καμιά τριανταριά πόλεις άνω των 6.000 κατοίκων και η έκταση της είναι σαν της Λευκάδας. Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις της όλες είναι κοντά η μία με την άλλη. Η πρωτεύουσα Βαλέτα έχει μόλις 7.000 κατοίκους και είναι η 25η σε μέγεθος πόλη του νησιού! Απέχει μόλις 7km από την 1η σε πληθυσμό πόλη της χώρας, την Birkirkara (με 21.000 κατ.) και 12km από τη 2η , τη Mosta (με 18.000 κατ.)!
Εμείς σήμερα θα πηγαίναμε στην Paola, πόλη η οποία απέχει μόλις ένα τέταρτο (και 8km) από τη Βαλέτα και είναι επίσης μεγαλύτερη από τη Βαλέτα αφού έχει 9.000 κατ. Στην Paola βρίσκεται το “Ħal Saflieni Hypogeum”.
Κατεβήκαμε σε μια στάση πάνω στον κεντρικό δρόμο της Paola, την Triq Hal Tarxien, όπου από εκεί το Hypogeum ήταν υπόθεση τριών λεπτών.
“Hypogeum?” Μας ρώτησε μια περαστική. Θέλω να τονίσω ότι εκείνη μας ρώτησε και όχι εμείς. «Ναι» της είπαμε. «Από εδώ θα πάτε» … μας είπε.
Ή μοιάζαμε σα …χαμένες ή οι Μαλτέζοι είναι πολύ φιλόξενος λαός.
Φτάσαμε στο κτίριο του Hypogeum. Κλειστό ήταν ακόμα. Στις 9:00 ακριβώς θα άνοιγε.
Τώρα εδώ που τα λέμε ... είναι αυτή είσοδος για αξιοθέατο με είσοδο 35€;
Εδώ θα έπρεπε να είναι η είσοδος... (το οποίο ήταν το πίσω μέρος) ...
Απ’ έξω οι υπάλληλοι πίνανε το καφεδάκι τους και κάνανε το πρώτο τσιγαράκι της ημέρας. Είναι νωρίς ακόμα. Κανονικά με τόσα λεφτά που δώσαμε θα έπρεπε και μας να μας κεράσουν καφεδάκι και να έχουν και κανένα lobby να καθίσουμε να το πιούμε.
"Δεν πειράζει", τους είπαμε. Θα πάμε μόνοι μας να πιούμε τον καφέ μας, να δούμε και την Paola.
Και περπατήσαμε ως την πλατεία της Paola. Και θαυμάσαμε τα όμορφα δρομάκια, τα σπίτια, τα μπαλκόνια, τις πόρτες, τις βιτρίνες, τα κουρτινάκια, τις vintage πινακίδες και όλα αυτά τα χαρακτηριστικά των σπιτιών, που απ’ ότι φαίνεται δεν είναι μόνο της Βαλέτα, αλλά όλης της Μάλτα.
Κάθε σπίτι έχει το δικό του όνομα και πολλά απ’ αυτά έχουν παράθυρα - βιτρίνες.
Απ’ ότι κατάλαβα και από άλλα που είδα αργότερα, αυτά τα όμορφα τα βλέπεις σε μεγαλύτερη συχνότητα στις άλλες πόλεις εκτός πρωτεύουσας.
Στην πλατεία της Paola, Pjazza A De Paule, ήπιαμε ένα καφεδάκι από ένα κιόσκι της και φάγαμε και ένα παστίτζι (ένα σφολιατοειδές με ρικότα) από μια pastizeria απέναντι από την Parish church της Paola.
Στις 8:50 είμαστε πίσω από την πόρτα του Hypogeum περιμένοντας να ανοίξει. Για λίγο μου πέρασε από το μυαλό μήπως έβρισκα κανέναν για να πουλήσω το εισιτήριο της τρίτης φίλης που δεν ήρθε, αλλά στις 9:00 το πρωί ποιος θα έφτανε μέχρι εδώ χωρίς εισιτήριο έχοντας την ελπίδα ότι θα βρισκόταν κάποιος με ένα εισιτήριο των 35€ περίσσευμα στο χέρι; Κανένας.
Μπαίνοντας μέσα μας υποχρέωσαν να ξεφορτωθούμε τσάντες, τσαντάκια και κινητά και να τα βάλουμε σε lock rooms. Τόσα λεφτά δώσαμε και ούτε μια φωτογραφία δεν θα μπορούμε να βγάλουμε;
Στην πρώτη φάση της επίσκεψης είδαμε ένα video, το οποίο προβλήθηκε πανοραμικά στους 4 τοίχους του ισογείου, ενημερώνοντάς μας για την ... προϊστορία και την ιστορία του νησιού και του συγκεκριμένου τάφου που βρισκόμασταν.
Σε δεύτερη φάση κατεβήκαμε στα ενδότερα του τάφου…
Το Ħal Saflieni Hypogeum είναι ένας υπόγειος προϊστορικός τόπος ταφής. Πρόκειται για ένα συγκρότημα αποτελούμενο από διασυνδεδεμένους θαλάμους, που τοποθετούνται σε τρία ξεχωριστά επίπεδα. Το πάνω επίπεδο (3600 – 3300 π.Χ.), το μεσαίο επίπεδο (3300 – 3000π.Χ.) και το κάτω επίπεδο (3000-2400π.Χ.).
Το ανώτατο επίπεδο αποτελείται από ένα μεγάλο κοίλο με θαλάμους ταφής στις πλευρές του. Μια πόρτα οδηγεί στο μεσαίο επίπεδο, που περιέχει μερικά από τα καλύτερα γνωστά χαρακτηριστικά του hypogeum, που δεν είναι άλλα από περίπλοκες τοιχογραφίες κόκκινης ώχρας και όμορφα σκαλισμένα χαρακτηριστικά που θυμίζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία, που είναι κοινά στους σύγχρονους μεγαλιθικούς ναούς. Το βαθύτερο από τα τρία επίπεδα είναι ευρέως γνωστό ως «Holy of Holies».
Το Ħal Saflieni Hypogeum ανακαλύφθηκε το 1902 και άνοιξε για πρώτη φορά για το κοινό το 1908. Το μικροκλίμα όμως επηρεάζεται από την παρουσία επισκεπτών γι’ αυτό υπάρχει περιορισμός σε αυτές. Εξ’ ου και η δυσκολία στο να κλείσει κάποιος εισιτήρια.
Το Ħal Saflieni Hypogeum είναι εγγεγραμμένο στον κατάλογο της Παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.
Οι φωτογραφίες αυτές είναι οι καρτ - ποστάλ που αγόρασα για σουβενίρ.
Ο χώρος είναι αρκετά σκοτεινός. Κάθε φορά που πλησιάζαμε στο σημείο που μας υποδείκνυε η συνοδός, τότε φωτιζόταν για λίγο μέχρι να τελειώσει η ξενάγηση του audio και μόλις απομακρυνόμασταν σκοτείνιαζε πάλι πίσω μας. Δεν θα έλεγα ότι ευχαριστήθηκα και πολύ την ξενάγηση. Περίμενα ότι θα έβλεπα τους θαλάμους (που είχα δει στις φωτογραφίες) από πιο κοντά. Αντίθετα όλα τα σημαντικά σημεία τα βλέπαμε από κάποια απόσταση, πάνω από «μπαλκόνια», στα οποία στριμωγμένα 10 άτομα σκύβαμε ή τεντωνόμασταν ή αλλάζαμε θέσεις κάνοντας νοήματα ο ένας στον άλλον διατηρώντας τη νεκρική σιγή. Επίσης το audio quide ήταν σε μορφή τηλεφώνου (και όχι ακουστικών) με αποτέλεσμα όταν βγήκαμε έξω το χέρι μας είχε υποστεί μια μικρή ... αγκύλωση.
Δεν λέω ότι δεν αξίζει τον κόπο η επίσκεψη. Απλά επισημαίνω μερικά πράγματα που έναν γκρινιάρη άνθρωπο (όχι εμένα) θα τον ενοχλούσαν δεδομένου και του τσιμπημένου εισιτηρίου.
Το Ħal Saflieni Hypogeum πρόκειται για μια νεκρόπολη, πολύ διαφορετική από οτιδήποτε άλλο είχα επισκεφτεί, εντυπωσιακή, μυστήρια και μοναδική και χάρηκα πολύ που με την επίσκεψή μου αυτή στη Μάλτα «κάλυψα» και αυτό το Unesco site.
Μετά από 50’ βγήκαμε έξω. Ωραία, γιατί ήταν νωρίς ακόμα.
«Φεύγουμε για Marsaxlokk»
«Όχι» μου λέει ο φύλακας άγγελος - κολλητή και συνταξιδιώτισσά μου, που ήταν και διαβασμένη.
«Στο συμβόλαιο είχες γράψει για κάτι ναούς εδώ κοντά.»
Η φίλη μου αποκαλούσε “συμβόλαιο” το … πρόγραμμα της εκδρομής. Βέβαια εγώ δεν καταλαβαίνω το λόγο αφού ποτέ δεν το υπογράψαμε, αλλά της το συγχωρώ, γιατί τελικά το ακολουθήσαμε ευλαβικά.
Ας είναι καλά, γιατί εγώ; Αν είναι δυνατόν! Ξέχασα τους ναούς Tarxien. Και είναι και Unesco. Θα έφευγα χωρίς να πάω να τους δω.
Ο αρχαιολογικός χώρος των ναών Tarxien δεν απέχει περισσότερο από 700 μ. από το "Hypogeum". Φτάσαμε αμέσως. Με 6€ είσοδο και δωρεάν audio quide από εφαρμογή που κατέβασα επί τόπου μπήκα στο χώρο. Αυτές είναι τιμές. Εδώ θα αναφέρω ότι η φίλη μου, που δεν έχει κόλλημα με τα Unesco και τους αρχαιολογικούς χώρους δε με συνόδευσε και στο χώρο και μπήκα μόνη. Περιττό να πω ότι εκείνη την ώρα στο χώρο μπήκαν και όλοι όσοι ήταν μαζί μας στο Hypogeum, των οποίων τη γνωριμία εκμεταλλεύτηκα προκειμένου να με βγάλουν και καμιά φωτογραφία με φόντο τους ναούς. Είμαι της παλιάς σχολής και μου αρέσουν οι κλασικές πόζες.
Στη Μάλτα και στο Γκόζο (το άλλο κατοικήσιμο νησί του συμπλέγματος) βρίσκονται οι πιο παλιοί ναοί του κόσμου. Οι Μεγαλιθικοί ναοί της Μάλτας είναι μια ομάδα έντεκα μεγαλιθικών μνημείων, κατανεμημένοι σε έξι συμπλέγματα. Χτίστηκαν κατά τη διάρκεια τριών διαφορετικών περιόδων, από το 5.000 π.Χ. έως το 700 π.Χ. Επτά από τους ναούς έχουν χαρακτηριστεί από την Unesco ως μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και οι ναοί Tarxien.
Οι ναοί Tarxien χρονολογούνται γύρω στο 3150 π.Χ. Πρόκειται για τέσσερις ξεχωριστούς ναούς, τους οποίους συνδέει ένα κοινό προαύλιο. Ο ένας από αυτούς είναι ο πιο περίτεχνα διακοσμημένος απ’ όλους τους ναούς της Μάλτας. Ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1914 από ντόπιους αγρότες.
Οι ναοί χτίστηκαν από αγρότες και κτηνοτρόφους, οι οποίοι λάτρευαν μια γυναικεία θεότητα, της οποίας πολλά αγάλματα έχουν βρεθεί στη Μάλτα, μερικά μάλιστα από αυτά είναι μοναδικά λόγω του μεγάλου μεγέθους τους. Είναι φτιαγμένοι από πέτρα και έχουν σχήμα μήτρας, η οποία συμβολίζει τη γονιμότητα. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι αυτοί οι ναοί κατασκευάστηκαν σε μια εποχή που οι αρχαίοι Μαλτέζοι δεν είχαν μεταλλικά εργαλεία, ούτε γνώριζαν τη χρήση του τροχού. Ότι έφτιαχναν το έφτιαχναν είτε με άλλες πέτρες είτε με κόκαλα ζώων. Στοιχεία δείχνουν ότι στις διάφορες ιεροτελεστίες που πραγματοποιούνταν στους ναούς περιλαμβάνονταν και θυσίες ζώων.
Υπάρχει ένας λίγο υπερυψωμένος διάδρομος που περικλείει το χώρο και επιτρέπει να δεις το μέγεθος και το σχήμα των ναών και υπάρχουν και διάδρομοι ανάμεσα στις μεγαλιθικές πέτρες που επιτρέπουν έτσι να τις δεις από πολύ κοντά.
Τελικά έχω αδυναμία και με τους αρχαιολογικούς χώρους. Αν είχα μέρες διαθέσιμες σίγουρα θα επέλεγα να δω και τους Ggantija του Gozo, που είναι οι παλαιότεροι, 5.500 ετών, αλλά και τους Hagar Qim που είναι και ο καλύτερα διατηρημένοι ναοί της Μάλτας.
Η βόλτα μου ανάμεσα στους μεγάλιθους του Tarxien κράτησε περίπου μισή ώρα.
Τώρα πράγματι σειρά είχε το χωριό Marsaxlokk, στο οποίο θα πηγαίναμε με λεωφορείο.
Εύκολο να βρούμε τη στάση. Στα 100 μ. από το Tarxien ήταν. Το δύσκολο ήταν να βρούμε λεωφορείο. Ήταν Κυριακή και είχε αραιά δρομολόγια. Ήταν πέρασμα και δεν σταματούσαν τα ... λίγα γεμάτα λεωφορεία. Κάποια σταματούσαν αλλά όταν ο οδηγός έβλεπε ότι δεν κατέβαινε κανένας … ξαναέφευγε κουνώντας το μαντήλι. Δεν θυμάμαι πόσα λεωφορεία πέρασαν όταν άρχισα να γκρινιάζω. Στο μεταξύ είχε μαζευτεί κόσμος. Είχε σχολάσει και το επόμενο group από το hypogeum. Σιγά μη σταματήσει λεωφορείο όταν βλέπει 15 άτομα στη στάση.
Η φίλη μου, άρχισε να μου λέει να παρατήσουμε το χωριό στην ησυχία του και να γυρίσουμε πίσω.
«Να σπάσουμε το συμβόλαιο;» «Να το πάρουμε με το πόδι καλύτερα. Όλα κοντά είναι εδώ άλλωστε. Πέντε χιλιομετράκια είναι. Μία ώρα περιμένουμε εδώ. Αν πηγαίναμε με τα πόδια, τώρα θα είχαμε φτάσει»
«Να πάρουμε ταξί τότε»
«Ναι, αλλά που είναι τα ταξί; Δεν περνάνε ταξί»
Πλησιάσαμε ένα Μαλτεζάκι, που περίμενε και αυτό στη στάση από ώρα. Ελία τον έλεγαν και θα ήθελε και αυτός να πάει Marsaxlokk, στο σπίτι της κοπελιάς του. Τον ρωτήσαμε πως θα πάρουμε ταξί. Η απάντηση ήταν ότι μόνο τηλεφωνικά θα μπορούσαμε να καλέσουμε.
«Οκ.» του λέμε. «Μήπως μπορείς να μας καλέσεις και να το μοιραστούμε ως το Marsaxlokk;»
«Μήπως θέλετε Uber;» μου λέει.
«Ναι» του λέμε.
Και έτσι έγινε. Σε 4 λεπτά εμφανίστηκε ένας ψηλός ξανθός με γυαλιά ray ban ίδιος ο Jamie Lannister (από το Game of Thrones) με ένα peugeot. Καταπληκτική εφαρμογή το Uber!!! Εννοώ … ότι είναι γρήγορη και οικονομική.
Επιτέλους ξεκολλήσαμε από την Paola. Σε λίγο θα φτάναμε στο διάσημο ψαροχώρι της Μάλτας, το Marsaxlokk.
Το όνομά Marsaxlokk, που προφέρεται όπως και γράφεται δηλ. Μαρσαξλόκ, είναι σύνθετη λέξη και αποτελείται από το φοινικικό Μάρσα, που σημαίνει λιμάνι και ξλοκ, που στα μαλτέζικα είναι ο σιρόκος άνεμος. Σε ελεύθερη μετάφραση δηλ. Marsaxlokk = λιμάνι του νότου.
Είναι το πιο παραδοσιακό ψαροχώρι, από τα πιο όμορφα και εδώ μένουν όλοι οι ψαράδες του νησιού. Το χωριό έχει 1000 μόνιμους κατοίκους και σχεδόν όλοι είναι ψαράδες.
Σε 10 λεπτά είμαστε στην είσοδο του χωριού. Έως την είσοδο φτάσαμε, αφού παραπέρα δεν πήγαινε το αυτοκίνητο από τον πολύ κόσμο. Ναι! Ήρθαμε σε ένα άλλο «έρημο» σημείο του νησιού. Εντάξει, ησυχία δεν περίμενα, αλλά δεν περίμενα και αυτό που αντίκρισα. Χαμός γινόταν.
Ήταν ένα τουριστικό μέρος, Κυριακή, με καλό καιρό και ... Απόκριες!!!
Το χωριό φημίζεται για το Κυριακάτικο παζάρι του, για τις πολλές παραλιακές ψαροταβέρνες του και για τις παραδοσιακές ψαρόβαρκες του λιμανιού του.
Το λιμανάκι είναι ...πολύχρωμο, αφού πολύχρωμες είναι και οι ψαρόβαρκες. "Luzzu" λέγονται και τα χρώματά τους είναι ιδιαίτερα και συμβολίζουν το καθένα από αυτά κάποιο στοιχείο της φύσης όπως γη, ουρανός, ήλιος, θάλασσα. Ένα χαρακτηριστικό που έχουν αυτά τα ψαροκάικα είναι το μάτι που έχουν ζωγραφισμένο μπροστά στην πλώρη για καλή τύχη.
Εκτός από την υπαίθρια αγορά που ήταν απλωμένη παραλιακά ήταν απλωμένη και η ψαραγορά.
Η Κυριακή παραδοσιακά ανήκε στην ψαραγορά. Μπροστά στην εκκλησία του χωριού βρίσκονταν σε εξέλιξη Καρναβαλικές εκδηλώσεις. Πετύχαμε χορούς και πανηγύρια. Οι δε παραλιακές ταβέρνες ήταν όπως είναι οι δικές μας το Πάσχα στη Μύκονο. Έπρεπε να έχεις κλείσει τραπέζι ή να περιμένεις όρθιος στην ουρά για να αδειάσει κάποιο.
Στο άγαλμα του ψαρά δεν κατάφερα να βγάλω φωτογραφία από τον πολύ κόσμο. Ουρά περίμεναν για μια φωτογραφία...
Εμείς βολτάραμε στην παραλία, χαζεύοντας τις βάρκες, χωθήκαμε ανάμεσα στους πάγκους χαζεύοντας τα σουβενίρ, ψωνίσαμε κιόλας, χαθήκαμε 2-3 φορές και μεταξύ μας, αλλά … ξαναβρεθήκαμε.
Κάναμε και προσπάθεια να βρούμε και καμιά ταβερνούλα καθώς απομακρυνθήκαμε πολύ από το κέντρο ψάχνοντας τη Skuna που είχα διαβάσει καλές κριτικές για αυτή, αλλά ούτε και αυτή είχε τραπέζι. Στο τέλος είπαμε να ξεχάσουμε τα ψαρικά. Ούτως ή άλλως δεν είμαστε και πολύ φαν. Για να είμαι ειλικρινής ήθελα για λόγους τουριστικούς να φάω το παραδοσιακό λαμπούκο, αλλά όχι και να φάω και τόση ταλαιπωρία γι’ αυτό.
Πήραμε το δρόμο του γυρισμού. Πάνω στην πλατεία καθίσαμε σε μια pasteria για να φάμε το ασφαλές χειροποίητο μακαρόνι που όλοι αγαπάμε. Γεμάτο ήταν το μαγαζί μέσα και εντελώς άδειο έξω, λόγω του ότι ήταν εκείνη τη στιγμή ήταν στο τσακίρ κέφι τα δρώμενα της πλατείας υπό τον ήχο μιας εκκωφαντικής μουσικής.
Λίγο πριν το σέρβις βγήκαν και τα Βραζιλιάνικα μπαλέτα. Φορούσαν τις παραδοσιακές “στολές” τους (τα γνωστά μπικίνι) και χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς (τη γνωστή σάμπα). Φίσκα η πλατεία εκείνη την ώρα. Δεν έπεφτε καρφίτσα. Φάγαμε τις μακαρονάδες κυριολεκτικά με τυμπανοκρουσίες και θεάματα.
Τέλος με το Marsaxlokk. Ήρθε η ώρα του λεωφορείου. Μπόλικος κόσμος στη στάση. Μπόλικο και το άγχος μου.
" Έχει γούστο πάλι να κάνει μια ώρα να έρθει και να μη μας πάρει κιόλας. Μήπως να βρούμε κανένα Μαλτεζάκι πάλι; Βρε να μη κρατήσουμε το τηλέφωνο του Ελία ή μάλλον του Jamie που θα ήταν καλύτερα"
«Δεν δουλεύει έτσι το σύστημα»… με προσγειώνει η φιλενάδα μου.
Και ω! ήρθε το λεωφορείο μετά από 10’ αναμονής μόνο. Και μπήκαμε μέσα, … και καθίσαμε κι όλας! Και μάλιστα δεν μπήκανε όλοι. Ή δεν πήγαιναν Βαλέτα ή το λεωφορείο θεωρήθηκε γεμάτο.
Το μυστικό με αυτά τα λεωφορεία ήταν να … “τρουπώσεις”. Άπαξ και έμπαινες μέσα μετά “καρφί” έφτανες στον προορισμό σου. Γιατί ναι μεν ήταν σε 25 στάσεις ο προορισμός, αλλά επειδή αυτό ήταν γεμάτο κόσμο από την αρχή, δεν σταματούσε σε καμιά στάση στο δρόμο και έφτανε “σφαίρα” στον προορισμό του. Γι’ αυτό υπήρχαν τόσο διαφορετικές απόψεις στο forum για το κατά πόσο είναι αξιόπιστα τα λεωφορεία της Μάλτας. Έχει σημασία αν επιβιβάζεσαι σε αυτά από την αφετηρία (αυτά είναι τα αξιόπιστα) ή αν προσπαθείς να επιβιβαστείς σε στάση μετεπιβίβασης (αυτά δεν είναι αξιόπιστα).
Φτάσαμε Βαλέτα. Εκεί είχε ένα ζόρι. Το λεωφορείο έκανε πολύ χρόνο να διασχίσει τη Φλωριάνα (τη γειτονική πόλη της Βαλέτα), γιατί ήταν η ώρα που όλα τα άρματα του καρναβαλιού είχαν μαζευτεί για να ξεκινήσουν την παρέλαση.
Εμείς δεν είχαμε σκοπό ακόμα να πάμε στη Βαλέτα. Θέλαμε να κατεβούμε στο λιμάνι και να πάρουμε καραβάκι για τις 3 πόλεις, που βρίσκονται στην απέναντι μεριά του μεγάλου λιμανιού.
Στις 7:30 το πρωί ανεβήκαμε την Old Theatre street και στη συνέχεια στρίψαμε στην κεντρική Republic street, δρόμοι οι οποίοι ήταν πραγματικά πολύ ήσυχοι. Μάλλον πετύχαμε τη στιγμή. Δεν τους ξαναείδαμε έτσι.
Το ίδιο ίσχυε και για την Republic square και για την Pjazza Teatru Rjal ...
Άνθρωπο δεν είδαμε ούτε στο συντριβάνι του Τρίτωνα ...
Περάσαμε μπροστά απ’ όλα τα σημαντικά αξιοθέατα της Republic, χωρίς να κοντοσταθούμε, πηγαίνοντας “καρφωτές” προς τα λεωφορεία. Βγάλαμε το εισιτήριο των 12 διαδρομών και πήραμε το λεωφορείο Νο 82 και φύγαμε για την Paola.
Όλες οι πόλεις της Μάλτας γειτονεύουν μεταξύ τους. … . Η Μάλτα έχει καμιά τριανταριά πόλεις άνω των 6.000 κατοίκων και η έκταση της είναι σαν της Λευκάδας. Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις της όλες είναι κοντά η μία με την άλλη. Η πρωτεύουσα Βαλέτα έχει μόλις 7.000 κατοίκους και είναι η 25η σε μέγεθος πόλη του νησιού! Απέχει μόλις 7km από την 1η σε πληθυσμό πόλη της χώρας, την Birkirkara (με 21.000 κατ.) και 12km από τη 2η , τη Mosta (με 18.000 κατ.)!
Εμείς σήμερα θα πηγαίναμε στην Paola, πόλη η οποία απέχει μόλις ένα τέταρτο (και 8km) από τη Βαλέτα και είναι επίσης μεγαλύτερη από τη Βαλέτα αφού έχει 9.000 κατ. Στην Paola βρίσκεται το “Ħal Saflieni Hypogeum”.
Κατεβήκαμε σε μια στάση πάνω στον κεντρικό δρόμο της Paola, την Triq Hal Tarxien, όπου από εκεί το Hypogeum ήταν υπόθεση τριών λεπτών.
“Hypogeum?” Μας ρώτησε μια περαστική. Θέλω να τονίσω ότι εκείνη μας ρώτησε και όχι εμείς. «Ναι» της είπαμε. «Από εδώ θα πάτε» … μας είπε.
Ή μοιάζαμε σα …χαμένες ή οι Μαλτέζοι είναι πολύ φιλόξενος λαός.
Φτάσαμε στο κτίριο του Hypogeum. Κλειστό ήταν ακόμα. Στις 9:00 ακριβώς θα άνοιγε.
Τώρα εδώ που τα λέμε ... είναι αυτή είσοδος για αξιοθέατο με είσοδο 35€;
Εδώ θα έπρεπε να είναι η είσοδος... (το οποίο ήταν το πίσω μέρος) ...
Απ’ έξω οι υπάλληλοι πίνανε το καφεδάκι τους και κάνανε το πρώτο τσιγαράκι της ημέρας. Είναι νωρίς ακόμα. Κανονικά με τόσα λεφτά που δώσαμε θα έπρεπε και μας να μας κεράσουν καφεδάκι και να έχουν και κανένα lobby να καθίσουμε να το πιούμε.
"Δεν πειράζει", τους είπαμε. Θα πάμε μόνοι μας να πιούμε τον καφέ μας, να δούμε και την Paola.
Και περπατήσαμε ως την πλατεία της Paola. Και θαυμάσαμε τα όμορφα δρομάκια, τα σπίτια, τα μπαλκόνια, τις πόρτες, τις βιτρίνες, τα κουρτινάκια, τις vintage πινακίδες και όλα αυτά τα χαρακτηριστικά των σπιτιών, που απ’ ότι φαίνεται δεν είναι μόνο της Βαλέτα, αλλά όλης της Μάλτα.
Κάθε σπίτι έχει το δικό του όνομα και πολλά απ’ αυτά έχουν παράθυρα - βιτρίνες.
Απ’ ότι κατάλαβα και από άλλα που είδα αργότερα, αυτά τα όμορφα τα βλέπεις σε μεγαλύτερη συχνότητα στις άλλες πόλεις εκτός πρωτεύουσας.
Στην πλατεία της Paola, Pjazza A De Paule, ήπιαμε ένα καφεδάκι από ένα κιόσκι της και φάγαμε και ένα παστίτζι (ένα σφολιατοειδές με ρικότα) από μια pastizeria απέναντι από την Parish church της Paola.
Στις 8:50 είμαστε πίσω από την πόρτα του Hypogeum περιμένοντας να ανοίξει. Για λίγο μου πέρασε από το μυαλό μήπως έβρισκα κανέναν για να πουλήσω το εισιτήριο της τρίτης φίλης που δεν ήρθε, αλλά στις 9:00 το πρωί ποιος θα έφτανε μέχρι εδώ χωρίς εισιτήριο έχοντας την ελπίδα ότι θα βρισκόταν κάποιος με ένα εισιτήριο των 35€ περίσσευμα στο χέρι; Κανένας.
Μπαίνοντας μέσα μας υποχρέωσαν να ξεφορτωθούμε τσάντες, τσαντάκια και κινητά και να τα βάλουμε σε lock rooms. Τόσα λεφτά δώσαμε και ούτε μια φωτογραφία δεν θα μπορούμε να βγάλουμε;
Στην πρώτη φάση της επίσκεψης είδαμε ένα video, το οποίο προβλήθηκε πανοραμικά στους 4 τοίχους του ισογείου, ενημερώνοντάς μας για την ... προϊστορία και την ιστορία του νησιού και του συγκεκριμένου τάφου που βρισκόμασταν.
Σε δεύτερη φάση κατεβήκαμε στα ενδότερα του τάφου…
Το Ħal Saflieni Hypogeum είναι ένας υπόγειος προϊστορικός τόπος ταφής. Πρόκειται για ένα συγκρότημα αποτελούμενο από διασυνδεδεμένους θαλάμους, που τοποθετούνται σε τρία ξεχωριστά επίπεδα. Το πάνω επίπεδο (3600 – 3300 π.Χ.), το μεσαίο επίπεδο (3300 – 3000π.Χ.) και το κάτω επίπεδο (3000-2400π.Χ.).
Το ανώτατο επίπεδο αποτελείται από ένα μεγάλο κοίλο με θαλάμους ταφής στις πλευρές του. Μια πόρτα οδηγεί στο μεσαίο επίπεδο, που περιέχει μερικά από τα καλύτερα γνωστά χαρακτηριστικά του hypogeum, που δεν είναι άλλα από περίπλοκες τοιχογραφίες κόκκινης ώχρας και όμορφα σκαλισμένα χαρακτηριστικά που θυμίζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία, που είναι κοινά στους σύγχρονους μεγαλιθικούς ναούς. Το βαθύτερο από τα τρία επίπεδα είναι ευρέως γνωστό ως «Holy of Holies».
Το Ħal Saflieni Hypogeum ανακαλύφθηκε το 1902 και άνοιξε για πρώτη φορά για το κοινό το 1908. Το μικροκλίμα όμως επηρεάζεται από την παρουσία επισκεπτών γι’ αυτό υπάρχει περιορισμός σε αυτές. Εξ’ ου και η δυσκολία στο να κλείσει κάποιος εισιτήρια.
Το Ħal Saflieni Hypogeum είναι εγγεγραμμένο στον κατάλογο της Παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.
Οι φωτογραφίες αυτές είναι οι καρτ - ποστάλ που αγόρασα για σουβενίρ.
Ο χώρος είναι αρκετά σκοτεινός. Κάθε φορά που πλησιάζαμε στο σημείο που μας υποδείκνυε η συνοδός, τότε φωτιζόταν για λίγο μέχρι να τελειώσει η ξενάγηση του audio και μόλις απομακρυνόμασταν σκοτείνιαζε πάλι πίσω μας. Δεν θα έλεγα ότι ευχαριστήθηκα και πολύ την ξενάγηση. Περίμενα ότι θα έβλεπα τους θαλάμους (που είχα δει στις φωτογραφίες) από πιο κοντά. Αντίθετα όλα τα σημαντικά σημεία τα βλέπαμε από κάποια απόσταση, πάνω από «μπαλκόνια», στα οποία στριμωγμένα 10 άτομα σκύβαμε ή τεντωνόμασταν ή αλλάζαμε θέσεις κάνοντας νοήματα ο ένας στον άλλον διατηρώντας τη νεκρική σιγή. Επίσης το audio quide ήταν σε μορφή τηλεφώνου (και όχι ακουστικών) με αποτέλεσμα όταν βγήκαμε έξω το χέρι μας είχε υποστεί μια μικρή ... αγκύλωση.
Δεν λέω ότι δεν αξίζει τον κόπο η επίσκεψη. Απλά επισημαίνω μερικά πράγματα που έναν γκρινιάρη άνθρωπο (όχι εμένα) θα τον ενοχλούσαν δεδομένου και του τσιμπημένου εισιτηρίου.
Το Ħal Saflieni Hypogeum πρόκειται για μια νεκρόπολη, πολύ διαφορετική από οτιδήποτε άλλο είχα επισκεφτεί, εντυπωσιακή, μυστήρια και μοναδική και χάρηκα πολύ που με την επίσκεψή μου αυτή στη Μάλτα «κάλυψα» και αυτό το Unesco site.
Μετά από 50’ βγήκαμε έξω. Ωραία, γιατί ήταν νωρίς ακόμα.
«Φεύγουμε για Marsaxlokk»
«Όχι» μου λέει ο φύλακας άγγελος - κολλητή και συνταξιδιώτισσά μου, που ήταν και διαβασμένη.
«Στο συμβόλαιο είχες γράψει για κάτι ναούς εδώ κοντά.»
Η φίλη μου αποκαλούσε “συμβόλαιο” το … πρόγραμμα της εκδρομής. Βέβαια εγώ δεν καταλαβαίνω το λόγο αφού ποτέ δεν το υπογράψαμε, αλλά της το συγχωρώ, γιατί τελικά το ακολουθήσαμε ευλαβικά.
Ας είναι καλά, γιατί εγώ; Αν είναι δυνατόν! Ξέχασα τους ναούς Tarxien. Και είναι και Unesco. Θα έφευγα χωρίς να πάω να τους δω.
Ο αρχαιολογικός χώρος των ναών Tarxien δεν απέχει περισσότερο από 700 μ. από το "Hypogeum". Φτάσαμε αμέσως. Με 6€ είσοδο και δωρεάν audio quide από εφαρμογή που κατέβασα επί τόπου μπήκα στο χώρο. Αυτές είναι τιμές. Εδώ θα αναφέρω ότι η φίλη μου, που δεν έχει κόλλημα με τα Unesco και τους αρχαιολογικούς χώρους δε με συνόδευσε και στο χώρο και μπήκα μόνη. Περιττό να πω ότι εκείνη την ώρα στο χώρο μπήκαν και όλοι όσοι ήταν μαζί μας στο Hypogeum, των οποίων τη γνωριμία εκμεταλλεύτηκα προκειμένου να με βγάλουν και καμιά φωτογραφία με φόντο τους ναούς. Είμαι της παλιάς σχολής και μου αρέσουν οι κλασικές πόζες.
Στη Μάλτα και στο Γκόζο (το άλλο κατοικήσιμο νησί του συμπλέγματος) βρίσκονται οι πιο παλιοί ναοί του κόσμου. Οι Μεγαλιθικοί ναοί της Μάλτας είναι μια ομάδα έντεκα μεγαλιθικών μνημείων, κατανεμημένοι σε έξι συμπλέγματα. Χτίστηκαν κατά τη διάρκεια τριών διαφορετικών περιόδων, από το 5.000 π.Χ. έως το 700 π.Χ. Επτά από τους ναούς έχουν χαρακτηριστεί από την Unesco ως μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και οι ναοί Tarxien.
Οι ναοί Tarxien χρονολογούνται γύρω στο 3150 π.Χ. Πρόκειται για τέσσερις ξεχωριστούς ναούς, τους οποίους συνδέει ένα κοινό προαύλιο. Ο ένας από αυτούς είναι ο πιο περίτεχνα διακοσμημένος απ’ όλους τους ναούς της Μάλτας. Ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1914 από ντόπιους αγρότες.
Οι ναοί χτίστηκαν από αγρότες και κτηνοτρόφους, οι οποίοι λάτρευαν μια γυναικεία θεότητα, της οποίας πολλά αγάλματα έχουν βρεθεί στη Μάλτα, μερικά μάλιστα από αυτά είναι μοναδικά λόγω του μεγάλου μεγέθους τους. Είναι φτιαγμένοι από πέτρα και έχουν σχήμα μήτρας, η οποία συμβολίζει τη γονιμότητα. Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι αυτοί οι ναοί κατασκευάστηκαν σε μια εποχή που οι αρχαίοι Μαλτέζοι δεν είχαν μεταλλικά εργαλεία, ούτε γνώριζαν τη χρήση του τροχού. Ότι έφτιαχναν το έφτιαχναν είτε με άλλες πέτρες είτε με κόκαλα ζώων. Στοιχεία δείχνουν ότι στις διάφορες ιεροτελεστίες που πραγματοποιούνταν στους ναούς περιλαμβάνονταν και θυσίες ζώων.
Υπάρχει ένας λίγο υπερυψωμένος διάδρομος που περικλείει το χώρο και επιτρέπει να δεις το μέγεθος και το σχήμα των ναών και υπάρχουν και διάδρομοι ανάμεσα στις μεγαλιθικές πέτρες που επιτρέπουν έτσι να τις δεις από πολύ κοντά.
Τελικά έχω αδυναμία και με τους αρχαιολογικούς χώρους. Αν είχα μέρες διαθέσιμες σίγουρα θα επέλεγα να δω και τους Ggantija του Gozo, που είναι οι παλαιότεροι, 5.500 ετών, αλλά και τους Hagar Qim που είναι και ο καλύτερα διατηρημένοι ναοί της Μάλτας.
Η βόλτα μου ανάμεσα στους μεγάλιθους του Tarxien κράτησε περίπου μισή ώρα.
Τώρα πράγματι σειρά είχε το χωριό Marsaxlokk, στο οποίο θα πηγαίναμε με λεωφορείο.
Εύκολο να βρούμε τη στάση. Στα 100 μ. από το Tarxien ήταν. Το δύσκολο ήταν να βρούμε λεωφορείο. Ήταν Κυριακή και είχε αραιά δρομολόγια. Ήταν πέρασμα και δεν σταματούσαν τα ... λίγα γεμάτα λεωφορεία. Κάποια σταματούσαν αλλά όταν ο οδηγός έβλεπε ότι δεν κατέβαινε κανένας … ξαναέφευγε κουνώντας το μαντήλι. Δεν θυμάμαι πόσα λεωφορεία πέρασαν όταν άρχισα να γκρινιάζω. Στο μεταξύ είχε μαζευτεί κόσμος. Είχε σχολάσει και το επόμενο group από το hypogeum. Σιγά μη σταματήσει λεωφορείο όταν βλέπει 15 άτομα στη στάση.
Η φίλη μου, άρχισε να μου λέει να παρατήσουμε το χωριό στην ησυχία του και να γυρίσουμε πίσω.
«Να σπάσουμε το συμβόλαιο;» «Να το πάρουμε με το πόδι καλύτερα. Όλα κοντά είναι εδώ άλλωστε. Πέντε χιλιομετράκια είναι. Μία ώρα περιμένουμε εδώ. Αν πηγαίναμε με τα πόδια, τώρα θα είχαμε φτάσει»
«Να πάρουμε ταξί τότε»
«Ναι, αλλά που είναι τα ταξί; Δεν περνάνε ταξί»
Πλησιάσαμε ένα Μαλτεζάκι, που περίμενε και αυτό στη στάση από ώρα. Ελία τον έλεγαν και θα ήθελε και αυτός να πάει Marsaxlokk, στο σπίτι της κοπελιάς του. Τον ρωτήσαμε πως θα πάρουμε ταξί. Η απάντηση ήταν ότι μόνο τηλεφωνικά θα μπορούσαμε να καλέσουμε.
«Οκ.» του λέμε. «Μήπως μπορείς να μας καλέσεις και να το μοιραστούμε ως το Marsaxlokk;»
«Μήπως θέλετε Uber;» μου λέει.
«Ναι» του λέμε.
Και έτσι έγινε. Σε 4 λεπτά εμφανίστηκε ένας ψηλός ξανθός με γυαλιά ray ban ίδιος ο Jamie Lannister (από το Game of Thrones) με ένα peugeot. Καταπληκτική εφαρμογή το Uber!!! Εννοώ … ότι είναι γρήγορη και οικονομική.
Επιτέλους ξεκολλήσαμε από την Paola. Σε λίγο θα φτάναμε στο διάσημο ψαροχώρι της Μάλτας, το Marsaxlokk.
Το όνομά Marsaxlokk, που προφέρεται όπως και γράφεται δηλ. Μαρσαξλόκ, είναι σύνθετη λέξη και αποτελείται από το φοινικικό Μάρσα, που σημαίνει λιμάνι και ξλοκ, που στα μαλτέζικα είναι ο σιρόκος άνεμος. Σε ελεύθερη μετάφραση δηλ. Marsaxlokk = λιμάνι του νότου.
Είναι το πιο παραδοσιακό ψαροχώρι, από τα πιο όμορφα και εδώ μένουν όλοι οι ψαράδες του νησιού. Το χωριό έχει 1000 μόνιμους κατοίκους και σχεδόν όλοι είναι ψαράδες.
Σε 10 λεπτά είμαστε στην είσοδο του χωριού. Έως την είσοδο φτάσαμε, αφού παραπέρα δεν πήγαινε το αυτοκίνητο από τον πολύ κόσμο. Ναι! Ήρθαμε σε ένα άλλο «έρημο» σημείο του νησιού. Εντάξει, ησυχία δεν περίμενα, αλλά δεν περίμενα και αυτό που αντίκρισα. Χαμός γινόταν.
Ήταν ένα τουριστικό μέρος, Κυριακή, με καλό καιρό και ... Απόκριες!!!
Το χωριό φημίζεται για το Κυριακάτικο παζάρι του, για τις πολλές παραλιακές ψαροταβέρνες του και για τις παραδοσιακές ψαρόβαρκες του λιμανιού του.
Το λιμανάκι είναι ...πολύχρωμο, αφού πολύχρωμες είναι και οι ψαρόβαρκες. "Luzzu" λέγονται και τα χρώματά τους είναι ιδιαίτερα και συμβολίζουν το καθένα από αυτά κάποιο στοιχείο της φύσης όπως γη, ουρανός, ήλιος, θάλασσα. Ένα χαρακτηριστικό που έχουν αυτά τα ψαροκάικα είναι το μάτι που έχουν ζωγραφισμένο μπροστά στην πλώρη για καλή τύχη.
Εκτός από την υπαίθρια αγορά που ήταν απλωμένη παραλιακά ήταν απλωμένη και η ψαραγορά.
Η Κυριακή παραδοσιακά ανήκε στην ψαραγορά. Μπροστά στην εκκλησία του χωριού βρίσκονταν σε εξέλιξη Καρναβαλικές εκδηλώσεις. Πετύχαμε χορούς και πανηγύρια. Οι δε παραλιακές ταβέρνες ήταν όπως είναι οι δικές μας το Πάσχα στη Μύκονο. Έπρεπε να έχεις κλείσει τραπέζι ή να περιμένεις όρθιος στην ουρά για να αδειάσει κάποιο.
Στο άγαλμα του ψαρά δεν κατάφερα να βγάλω φωτογραφία από τον πολύ κόσμο. Ουρά περίμεναν για μια φωτογραφία...
Εμείς βολτάραμε στην παραλία, χαζεύοντας τις βάρκες, χωθήκαμε ανάμεσα στους πάγκους χαζεύοντας τα σουβενίρ, ψωνίσαμε κιόλας, χαθήκαμε 2-3 φορές και μεταξύ μας, αλλά … ξαναβρεθήκαμε.
Κάναμε και προσπάθεια να βρούμε και καμιά ταβερνούλα καθώς απομακρυνθήκαμε πολύ από το κέντρο ψάχνοντας τη Skuna που είχα διαβάσει καλές κριτικές για αυτή, αλλά ούτε και αυτή είχε τραπέζι. Στο τέλος είπαμε να ξεχάσουμε τα ψαρικά. Ούτως ή άλλως δεν είμαστε και πολύ φαν. Για να είμαι ειλικρινής ήθελα για λόγους τουριστικούς να φάω το παραδοσιακό λαμπούκο, αλλά όχι και να φάω και τόση ταλαιπωρία γι’ αυτό.
Πήραμε το δρόμο του γυρισμού. Πάνω στην πλατεία καθίσαμε σε μια pasteria για να φάμε το ασφαλές χειροποίητο μακαρόνι που όλοι αγαπάμε. Γεμάτο ήταν το μαγαζί μέσα και εντελώς άδειο έξω, λόγω του ότι ήταν εκείνη τη στιγμή ήταν στο τσακίρ κέφι τα δρώμενα της πλατείας υπό τον ήχο μιας εκκωφαντικής μουσικής.
Λίγο πριν το σέρβις βγήκαν και τα Βραζιλιάνικα μπαλέτα. Φορούσαν τις παραδοσιακές “στολές” τους (τα γνωστά μπικίνι) και χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς (τη γνωστή σάμπα). Φίσκα η πλατεία εκείνη την ώρα. Δεν έπεφτε καρφίτσα. Φάγαμε τις μακαρονάδες κυριολεκτικά με τυμπανοκρουσίες και θεάματα.
Τέλος με το Marsaxlokk. Ήρθε η ώρα του λεωφορείου. Μπόλικος κόσμος στη στάση. Μπόλικο και το άγχος μου.
" Έχει γούστο πάλι να κάνει μια ώρα να έρθει και να μη μας πάρει κιόλας. Μήπως να βρούμε κανένα Μαλτεζάκι πάλι; Βρε να μη κρατήσουμε το τηλέφωνο του Ελία ή μάλλον του Jamie που θα ήταν καλύτερα"
«Δεν δουλεύει έτσι το σύστημα»… με προσγειώνει η φιλενάδα μου.
Και ω! ήρθε το λεωφορείο μετά από 10’ αναμονής μόνο. Και μπήκαμε μέσα, … και καθίσαμε κι όλας! Και μάλιστα δεν μπήκανε όλοι. Ή δεν πήγαιναν Βαλέτα ή το λεωφορείο θεωρήθηκε γεμάτο.
Το μυστικό με αυτά τα λεωφορεία ήταν να … “τρουπώσεις”. Άπαξ και έμπαινες μέσα μετά “καρφί” έφτανες στον προορισμό σου. Γιατί ναι μεν ήταν σε 25 στάσεις ο προορισμός, αλλά επειδή αυτό ήταν γεμάτο κόσμο από την αρχή, δεν σταματούσε σε καμιά στάση στο δρόμο και έφτανε “σφαίρα” στον προορισμό του. Γι’ αυτό υπήρχαν τόσο διαφορετικές απόψεις στο forum για το κατά πόσο είναι αξιόπιστα τα λεωφορεία της Μάλτας. Έχει σημασία αν επιβιβάζεσαι σε αυτά από την αφετηρία (αυτά είναι τα αξιόπιστα) ή αν προσπαθείς να επιβιβαστείς σε στάση μετεπιβίβασης (αυτά δεν είναι αξιόπιστα).
Φτάσαμε Βαλέτα. Εκεί είχε ένα ζόρι. Το λεωφορείο έκανε πολύ χρόνο να διασχίσει τη Φλωριάνα (τη γειτονική πόλη της Βαλέτα), γιατί ήταν η ώρα που όλα τα άρματα του καρναβαλιού είχαν μαζευτεί για να ξεκινήσουν την παρέλαση.
Εμείς δεν είχαμε σκοπό ακόμα να πάμε στη Βαλέτα. Θέλαμε να κατεβούμε στο λιμάνι και να πάρουμε καραβάκι για τις 3 πόλεις, που βρίσκονται στην απέναντι μεριά του μεγάλου λιμανιού.
Last edited by a moderator: