Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.210
- Likes
- 25.765
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Σάββατο 10 Μαρτίου
Πήραμε όπως κάθε μέρα το πρωινό μας και κατά τις 10:00 ξεκινήσαμε για τη σημερινή μας περιπλάνηση. Πρώτος σταθμός το Covent Garden η άκρως ιστορική αλλά και τουριστική πλατεία-αγορά της πρωτεύουσας. Η Λονδρέζικη αυτή γειτονιά λειτούργησε επί τρεις και πλέον αιώνες, ως η μεγαλύτερη αγορά φρούτων και λαχανικών της Βρετανικής πρωτεύουσας, μέχρι το 1974, όταν πλέον μεταφέρθηκε σε άλλο σημείο της πόλης.
Κατεβήκαμε στον σταθμό Covent Garden και φυσικά χρησιμοποιήσαμε το ασανσέρ για την έξοδό μας. Τώρα η αγορά αποτελεί ένα ζωντανό μέρος γεμάτο υπαίθρια μαγαζιά και καλλιτέχνες του δρόμου, οι οποίοι ξεκινούν από νωρίς το πρωί να δίνουν τις παραστάσεις τους, είτε έξω είτε μέσα στην αγορά.
Στο κέντρο βρίσκεται μια μικρή αγορά με αντίκες και διάφορα είδη χειροτεχνίας, η Apple Market.
Στον κάτω όροφο υπάρχουν πολλά καφέ και εστιατόρια ενώ καλλιτέχνες παίζοντας μουσική διασκεδάζουν τους θαμώνες των μαγαζιών.
Είναι ένα πολύ όμορφο και ζωντανό κομμάτι της πόλης, στο οποίο συναντήσαμε πραγματική κοσμοπλημμύρα, που σίγουρα αξίζει κάποιος να το εξερευνήσει και να περάσει λίγες χαλαρές ώρες εδώ, σε κάποιο εστιατόριο ή καφέ.
Καθίσαμε και εμείς σε ένα καφέ, έξω στον δρόμο, απέναντι από την Jubilee Market, απολαμβάνοντας την κίνηση και τη ζωντάνια της περιοχής. Μετά από λίγη ώρα τρωγόμουνα, δεν μπορούσα να βρω ησυχία. Άφησα λοιπόν στο καφέ τους συνταξιδιώτες μου και σηκώθηκα για μια πιο ενδελεχή εξερεύνηση της αγοράς. Βρέθηκα έξω από την St. Paul΄s Church, Αγγλικανική εκκλησία, η οποία φιλοτεχνήθηκε το 1633, γνωστή ως “The actor΄s Church”, καθώς εδώ προσεύχονταν αρκετοί ηθοποιοί μεταξύ των οποίων ο Charlie Chaplin και η Vivian Leigh.
Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπετε την Jubilee Market με ένα σωρό πάγκους γεμάτους με ό,τι αντικείμενο μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου, από παλιές φωτογραφικές μηχανές και τηλέφωνα, μέχρι πίνακες ζωγαφικής, χειροτεχνίες, ρούχα, κοσμήματα και ένα σωρό άλλα απίστευτα αντικείμενα.
Το London Transport Museum:
Επέστρεψα στο καφέ ξεσηκώνοντας και τους υπόλοιπους! Στη συνέχεια θα εξερευνήσουμε όλη τη γειτονιά του Strad και του City.
Περάσαμε έξω από το θέατρο Royal Drury Lane,
συνεχίσαμε συναντώντας το Saint Clement Danes School, στην Drury Ln.,
η οποία είναι μια φοβερή γειτονιά, με κτίρια φτιαγμένα με το κόκκινο χαρακτηριστικό τουβλάκι και σιδερένιες εξωτερικές σκάλες, όπως αυτές που βλέπουμε σε ταινίες στον κινηματογράφο.
Στη γωνία Drury Lane και Strad Underpass είδαμε το Aldwych Theatre,
το ξενοδοχείο Waldorf,
και αμέσως μετά το θέατρο Novello, στο οποίο είχαμε παρακολουθήσει την παράσταση Mamma Mia, την πρώτη μας βραδιά στο Λονδίνο.
Επόμενο διάσημο θέατρο που συναντήσαμε στη διαδρομή μας είναι το Lyceum Theatre, στο οποίο παίζεται η παράσταση Lion΄s King.
Στο σημείο αυτό περάσαμε απέναντι, στην οδό Strad, για να βρεθούμε έξω από το Savoy Court, το μοναδικό σημείο στο Λονδίνο όπου τα αυτοκίνητα επιτρέπεται να κινούνται στη δεξιά πλευρά του δρόμου.
Aυτό το γεγονός επέτρεπε, σε όσους πήγαιναν στο θέατρο, να κατέβουν από το όχημά τους και να μπουν κατευθείαν στο Savoy Theatre.
Έξω από το Savoy ξεκινάμε ουσιαστικά την εξερεύνηση της Strad, μιας πολύ σημαντικής οδού στο Westminster, η οποία στη συνέχειά της γίνεται Fleet Street όταν μπαίνει στο City. Το όνομα Strad προέρχεται από το παλιό Αγγλικό “Strond”, που σήμαινε “την άκρη του ποταμού”, καθώς ιστορικά ο δρόμος έτρεξε δίπλα στη βόρεια όχθη του ποταμού Τάμεση. Ο δρόμος ήταν δημοφιλής στις Βρετανικές ανώτερες τάξεις, με πολλά ιστορικά αρχοντικά να χτίζονται μεταξύ του Strad και του ποταμού. Αρκετοί συγγραφείς, ποιητές και φιλόσοφοι έζησαν στην περιοχή, όπως ο Charles Dickens, ο Ralph Waldo Emerson αλλά και η Virginia Woolf. Ο δρόμος είναι ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ του Westminster και του City και σηματοδοτεί το νότιο όριο της συνοικίας Covent Garden. Mετά από ελάχιστα λεπτά συναντάμε στα δεξιά μας, ένα τεράστιο νεοκλασικό κτίριο, το Somerset House, το οποίο υπήρξε κατοικία για Βασίλισσες κατά τον 16ο και 17ο αιώνα.
Από την αυλή του κτιρίου υπάρχει καταπληκτική θέα στο ποτάμι:
Στα μέσα του 18ου αιώνα το Λονδίνο είχε ανάγκη από μεγάλα δημόσια κτίρια. Έτσι το Κοινοβούλιο ψήφισε έναν νόμο με σκοπό την ίδρυση δημόσιων γραφείων στο Somerset House. Ο κατάλογος δημόσιων γραφείων που αναφέρονταν στον νόμο περιελάμβανε: “το γραφείο αλατιού”, “το γραφείο σφραγίδων”, “το φορολογικό γραφείο”, “το γραφείο Ναυτικού”, “το γραφείο λαχειοφόρων αγορών” και άλλα.
Tον 19ο αιώνα ανεγέρθη το King's College of London, ενώ η συνεχής αυξανόμενη ζήτηση χώρου οδήγησε σε ένα τελευταίο βήμα, όπου η Δυτική άκρη του χώρου καταλήφθηκε από μια σειρά σπιτιών που χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες για αξιωματούχους. Τον 20ο αιώνα το κτίριο δοκιμάστηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν 16 δωμάτια και η όμορφη στρογγυλή εσωτερική σκάλα καταστράφηκαν ολοσχερώς στη νότια πτέρυγα, ενώ άλλα 27 δωμάτια “τραυματίστηκαν” στη δυτική πτέρυγα.
Μόλις τη δεκαετία του 1950 η ζημιά στη νότια πτέρυγα επισκευάστηκε, καθώς το έργο απαιτούσε ειδικευμένους μαστόρους, των οποίων οι υπηρεσίες ήταν δύσκολο να βρεθούν τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Στα τέλη του 20ου αιώνα το κτίριο έγινε κέντρο για εικαστικές τέχνες και εκθέσεις. Η κεντρική αυλή χρησιμοποιείται ως χώρος συναυλιών το καλοκαίρι ενώ τους πρώτους μήνες του χειμώνα φιλοξενεί ένα δημοφιλές παγοδρόμιο.
Το Somerset House είναι επίσης δημοφιλής τοποθεσία για κινηματογραφικές παραγωγές, ενώ ο εξωτερικός χώρος έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες ταινίες όπως, 2 ταινίες του James Bond, στην ταινία Sherlock Holmes, σε ταινία του Tim Burton και πολλές άλλες.
Aμέσως μετά το Somerset House υπάρχει μια νησίδα στη μέση του δρόμου, πάνω στην οποία υψώνεται η Παριζιάνικη εκκλησία St. Mary-le-Strad,
και αμέσως μετά, πάνω σε μια μεγαλύτερη νησίδα, μια άλλη Αγγλικανική εκκλησία η St. Clement Danes, ορθώνεται μεγαλόπρεπα έξω από τα Βασιλικά Δικαστήρια. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες ως προς τη σχέση Δανών και την προέλευση της εκκλησίας. Eπικρατέστερη είναι η θεωρία ότι τον 9ο αιώνα οι Δανοί αποίκισαν το χωριό Aldwych που βρισκόταν στο ποτάμι, μεταξύ της πόλης του Λονδίνου και της μελλοντικής τοποθεσίας Westminster. Οι Δανοί ίδρυσαν μια εκκλησία και έτσι προκύπτει το όνομα Clement Danes, η οποία ήταν αφιερωμένη στον προστάτη των ναυτικών. Στο πέρασμα των αιώνων η εκκλησία ανακατασκευάστηκε πολλές φορές, βάζοντας πάλι το χεράκι του ο Christopher Wren, για να υποστεί σημαντικές ζημιές από τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς το 1941.
Tα εξωτερικά τοιχώματα, ο πύργος και το καμπαναριό επέζησαν από τον βομβαρδισμό, αλλά το εσωτερικό εξουδετερώθηκε από τη φωτιά. Ως αποτέλεσμα 10 καμπάνες της εκκλησίας έπεσαν στο έδαφος. Μετά την έκκληση της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας για κεφάλαια, η εκκλησία αποκαταστάθηκε πλήρως, και έγινε η κεντρική εκκλησία της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Συχνά διοργανώνονται εκδηλώσεις για να τιμήσουν τις υπηρεσίες της RAF και των συνδεδεμένων οργανισμών της. Υπάρχουν χαρακτηριστικά, μέσα και έξω από το κτίριο, που μνημονεύουν ανθρώπους και μονάδες της RAF.
Έξω από την εκκλησία στέκονται τα αγάλματα δύο ηγετών της RAF κατά τη διάρκεια των πολέμων. Του Arthur “Bomber’ Harris
και του Hugh Dowding.
Βρισκόμαστε πλέον σε ένα από τα ωραιότερα, κατά τη γνώμη μου, σημεία του Strad,
στο Royal Courts of Justice, ένα τεράστιο, επιβλητικό, γκρίζο, πέτρινο οικοδόμημα σε Βικτωριανό Γοτθικό στυλ που χτίστηκε το 1870 και εγκαινιάστηκε από τη Βασίλισσα Βικτωρία.
Στεγάζει το Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο της Αγγλίας και της Ουαλίας, ένα από τα μεγαλύτερα Δικαστήρια στην Ευρώπη. Το κτίριο περιλαμβάνει πολλούς πύργους και περισσότερα από 1.000 δωμάτια με περίτεχνα έπιπλα και διακοσμητικά. Τα Δικαστήρια χρειάστηκαν περισσότερα από 8 χρόνια για να ολοκληρωθούν, κατά τη δεκαετία του 1870, και αυτό οφειλόταν κυρίως στο γεγονός, ότι οι μαστόροι των κτιρίων έκαναν απεργία κατά το ήμισυ της διαδικασίας κατασκευής.
Εδώ μπορούν και επισκέπτες να παρακολουθήσουν τις δικαστικές υποθέσεις και να δουν τους δικηγόρους να φορούν αυτές τις ιδιαίτερες και ίσως αστείες περούκες που βλέπουμε στις ταινίες. Τα Βασιλικά Δικαστήρια ασχολούνται μόνο με πολιτικά ζητήματα και η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορούν θέματα όπως οικονομικές ή οικογενειακές διαφορές, καθώς και ακροάσεις για άσυλο ή απέλαση.
Απέναντι από τα Δικαστήρια βρίσκεται ένα γλυκούλικο καφέ, το Soho, στο οποίο κάναμε τη δεύτερη στάση μας για ξεκούραση, σάντουιτς, γλυκά και καφέ.
Δίπλα στο Soho καφέ στέκεται και αυτό το πολύ όμορφο κτίριο που είναι Pub-Restaurant:
Έξω από το Δικαστήριο υπάρχει ακόμα μια νησίδα πάνω στην οποία στέκεται το Temple Bar Memorial. Αρχικά εδώ υπήρχε μπαρόκ θολωτή πύλη τον 17ο αιώνα, που σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren, διατηρήθηκε μέχρι το 1878 και αποτελούσε την τελετουργική είσοδο στο City από το Westminster. Η αψίδα αυτή, όπως θα δούμε στη συνέχεια της ιστορίας, έχει μεταφερθεί δίπλα στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, στην πλατεία Paternoster.
Μετά την κατεδάφιση (αποσυναρμολόγηση πιο σωστά) της πύλης του Wren, ο Horace Jones, αρχιτέκτονας και επιθεωρητής του Δήμου του Λονδίνου, σχεδίασε ένα μνημείο το οποίο αποκαλύφθηκε το 1880. Στέκεται μπροστά από τα Βασιλικά Δικαστήρια σε περίτεχνο βάθρο, νεοαναγεννησιακού στυλ και χρησιμεύει ως βάση για ένα γλυπτό που ονομάζεται Griffin. Στην πραγματικότητα είναι ένας δράκος, το σύμβολο του City.
Από αυτό το σημείο και μετά η Strad ονομάζεται Fleet Street. Εμείς όμως δε θα προχωρήσουμε ακόμα προς την Fleet street, αλλά θα κάνουμε λίγα βήματα προς τα πίσω, γιατί από τον περίβολο της εκκλησίας Clement Danes ξεκινά η Essex Street
και θα την ακολουθήσουμε για να εξερευνήσουμε την περιοχή Temple, μια από τις κύριες νομικές περιοχές της πρωτεύουσας και αξιοσημείωτο κέντρο του Aγγλικού Δικαίου, τόσο ιστορικά, όσο και στη σημερινή εποχή. H περιοχή αποτελείται από το Inner Temple και το Middle Temple, τα οποία είναι δύο από τα τέσσερα Πανεπιστημιακά Δικαστήρια και λειτουργούν ως τοπικές αρχές του City of London Corporation. H περιοχή έχει επίσης πολλά δικηγορικά γραφεία, γραφεία συμβούλων και διάφορους νομικούς φορείς. Αυτά τα Πανεπιστήμια ιδρύθηκαν στα μέσα του 14ου αιώνα. Η περιοχή κάποτε ανήκε στους Ναΐτες Ιππότες για πάνω από 150 χρόνια. Οι Ιππότες εξαπλώθηκαν στη γύρω περιοχή χτίζοντας διάφορα μοναστήρια, τα σημερινά Inner και Middle Temple.
H επέκταση αυτή, αλλά και η απόκτηση πολλών κτημάτων και τεράστιων εσόδων, έκανε επιτακτική την ανάγκη παροχής υπηρεσιών δικηγόρων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Οι Ιππότες μίσθωναν αίθουσες σε δικηγόρους οι οποίοι έτσι παρέμειναν στην περιοχή και μετά τη διάλυση των Ιπποτών.
Περνώντας την πύλη της Essex St. και κατεβαίνοντας μερικά σκαλάκια
βγήκαμε στη λεωφόρο Victoria Embankment, δίπλα στο ποτάμι, και στρίψαμε αριστερά. Περπατώντας στην αριστερή πλευρά του πεζοδρομίου συναντούσαμε το ένα μετά το άλλο τα επιβλητικά κτίρια και τους κήπους τους. Πρώτο κτίριο το Middle Temple προφυλαγμένο πίσω από τεράστιους σιδερένιους φράχτες με τα αντίστοιχα οικόσημα στις πύλες εισόδου.
Στη συνέχεια το Inner Temple και οι κήποι του:
Άλλος ένας δράκος που σηματοδοτεί την είσοδο στο City,
ενώ τώρα έχουμε θέα στην απέναντι πλευρά του ποταμού και στον OXO Tower.
Το υπέροχο αυτό κτίριο είναι το Hamilton House, με 12 αίθουσες συσκέψεων, συμπεριλαμβανομένης και μιας μεγάλης αίθουσας συνεδρίων, ιδανικό περιβάλλον για εταιρικές και ιδιωτικές εκδηλώσεις.
Στρίψαμε αριστερά στην Temple Avenue
και περιπλανηθήκαμε για κάμποση ώρα σε στενά δρομάκια με υπέροχα Βικτωριανά κτίρια της περιοχής του Temple.
Δεν καταφέραμε όμως να βρούμε τον δρόμο που οδηγεί στην είσοδο του ναού Temple, τον οποίο ήθελα πάρα πολύ να επισκεφθώ και εσωτερικά, αφού είναι μια εκκλησία του 12ου αιώνα, που χτίστηκε από τους Ναΐτες Ιππότες, ως το αρχηγείο τους. Μάλλον η πρόσβαση θα ήταν κλειστή, λόγω Σαββάτου ή απορροφηθήκαμε από τις υπέροχες εικόνες και τα επιβλητικά κτίρια της περιοχής και ξεχαστήκαμε. Πάντως αξίζουν λίγα λόγια για την ιστορία του ναού:
Είναι διάσημη για το στρογγυλό της σχήμα και για τα πέτρινα ομοιώματα, του 13ου και 14ου αιώνα, που βρίσκονται στο εσωτερικό της. Ο ναός χρησίμευε επίσης ως πρώιμη Τράπεζα καταθέσεων, χωρίς να μπορεί το Στέμμα να πάρει τα χρήματα των ευγενών, που τα είχαν εμπιστευτεί στον χώρο αυτό. Σήμερα η εκκλησία ασκεί τακτικές εκκλησιαστικές υπηρεσίες και πραγματοποιεί γάμους αλλά μόνο για μέλη των Inner και Middle ναών. Η εκκλησία διέφυγε από τη ζημιά στη μεγάλη φωτιά του 1666. Παρόλα αυτά ανακαινίστηκε από τον Wren, αλλά δεν κατάφερε να γλιτώσει από τους βομβαρδισμούς του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι κατέστρεψαν τη στέγη της στρογγυλής εκκλησίας και η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα στον ναό και στο ξωκλήσι. Αποκαταστάθηκε όμως πλήρως.
Οι τέσσερις φωτογραφίες του ναού είναι από το Internet.
Home - Temple Church
Βγήκαμε ξανά στην Fleet Street έξω από τα κτίρια της Goldman Sachs International
και της Daily Express.
Είμαστε πλέον στο City of London, την περιοχή του κεντρικού Λονδίνου, η οποία μολονότι κατά τον μεσαίωνα συνιστούσε ολόκληρο σχεδόν το Λονδίνο, στις μέρες μας αποτελεί ένα μόνο μέρος της Μητρόπολης. Τα σύνορά του έχουν διατηρηθεί αμετάβλητα σχεδόν από συστάσεώς του. Η τοπική αρχή για το City, η City of London Corporation, αποτελεί εξαίρεση στο Ηνωμένο Βασίλειο, απολαμβάνοντας μοναδικές αρμοδιότητες για Βρετανική αρχή τοπικής αυτοδιοίκησης. Έτσι, για παράδειγμα έχει τη δική της Αστυνομική δύναμη, την αστυνομία του City of London.
Επιπλέον κάποιες από τις ευθύνες της εκτείνονται και πέραν των ορίων της πόλης. Η εταιρεία διευθύνεται από τον Λόρδο Δήμαρχο του City, αξίωμα εντελώς διαφορετικό από αυτό του Δημάρχου του Λονδίνου. Το City αποτελεί μείζον επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κέντρο, καταλαμβάνοντας μαζί με τη Νέα Υόρκη, την πρώτη θέση σε αυτούς τους τομείς σε όλο τον κόσμο. Η άλλη μεγάλη χρηματοοικονομική περιοχή του Λονδίνου είναι το Canary Wharf, το οποίο βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα ανατολικά και θα το επισκεφθούμε μια από τις επόμενες μέρες. Πολλά τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα έχουν την έδρα τους στο City.
Το London Stock Exchange,
η ασφαλιστική εταιρεία Lloyds και φυσικά η Τράπεζα της Αγγλίας βρίσκονται στο City.
Πάνω από 500 άλλες τράπεζες έχουν τα γραφεία τους εδώ. Πολλές επιχειρήσεις και νομικοί οίκοι παγκόσμιας εμβέλειας εδρεύουν στο City. Το Λονδίνο είναι η μεγαλύτερη αγορά συναλλάγματος στον κόσμο με μεγάλο μέρος του εμπορίου να διεξάγεται στο City.
Προχωρώντας προς τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, το μάτι μου έπεσε στην πρόσοψη ενός ναού, χωμένου ανάμεσα στα μεγάλα κτίρια της οδού Fleet.
Πλησίασα κοντά και είδα αναρτημένες στα κάγκελα δύο επιγραφές: μια αριστερά, που έγραφε: “The Cathedral of Fleet Street” και μια άλλη δεξιά, που έγραφε: “The world famous journalists΄ Church”. Χωρίς να το πολυσκεφτώ μπήκα στην αυλή της εκκλησίας,
και στη συνέχεια άνοιξα την πόρτα και μπήκα στο εσωτερικό της, στον προθάλαμο. Αμέσως άκουσα ωραία μελωδία από εκκλησιαστικό όργανο χωρίς όμως να έχω οπτική επαφή με τον χώρο. Χάρηκα γιατί θα είχα την ευκαιρία να απολαύσω για μερικά λεπτά τον ναό υπό τους ήχους του υπέροχου εκκλησιαστικού οργάνου. Η χαρά μου όμως κράτησε μόνο για λίγα δευτερόλεπτα, αφού με το που μπήκα, με πλησίασε αμέσως μια ευγενής Αγγλίδα, η οποία με ρώτησε αν είμαι καλεσμένη στον γάμο!!
Η αλήθεια είναι ότι ξαφνιάστηκα και αμέσως απάντησα: - "Όχι, όχι….. ήθελα μόνο να δω το εσωτερικό του ναού". Τότε εκείνη μου είπε, ότι στο υπόγειο υπάρχει Κρύπτη, την οποία μπορώ να επισκεφθώ, αλλά από τη μια ντράπηκα και από την άλλη σκέφτηκα ότι οι συνοδοιπόροι μου με περιμένουν έξω στον δρόμο οπότε βγήκα αμέσως και έφυγα. Αργότερα έψαξα πληροφορίες για αυτήν την εκκλησία και βρήκα πως η ονομασία της είναι: Saint Bride΄s Church (η Eκκλησία της Αγίας Νύφης), η οποία και αυτή σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren, το 1672, και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες της πόλης.
Kαι αυτή η εκκλησία καταστράφηκε από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 και μια νέα εκκλησία ξαναχτίστηκε από τον Wren, σε αντικατάσταση της παλιάς. Tη νύχτα της 29ης Δεκεμβρίου του 1940 η εκκλησία βομβαρδίστηκε. Εκείνο το βράδυ, χίλιες πεντακόσιες πυρκαγιές ξεκίνησαν στο Λονδίνο από τους βομβαρδισμούς, ένα γεγονός που ονομάστηκε “δεύτερη μεγάλη φωτιά του Λονδίνου”.
Η Κρύπτη που μου είπε η Αγγλίδα ότι υπάρχει στο υπόγειο περιέχει μια σειρά από αρχαία κειμήλια, όπως Ρωμαϊκά νομίσματα και βιτρώ και είναι ανοιχτή στο κοινό. Η μουσική που άκουσα και με έσπρωξε να μπω στον ναό προέρχεται από ένα όργανο, κατασκευασμένο από την John Compton Organ Company, το οποίο θεωρείται το καλύτερο έργο τους. Διάβασα επίσης ότι υπάρχει και χορωδία, με σοπράνους και τενόρους, η οποία τραγουδά κάθε Κυριακή και σε ειδικές περιστάσεις, προφανώς και στους γάμους. Όσο για την επιγραφή “The world famous journalists΄ Church”, που είχα δει στα κάγκελα υπάρχει εξήγηση, αφού η εκκλησία ξεκίνησε να συνεργάζεται με δημοσιογράφους, όταν ο Wynkyn de Worde το 1500, ίδρυσε δίπλα τυπογραφείο.
Όταν ο De Worde ξεκίνησε την επιχείρηση αυτή, σπουδαίοι συγγραφείς συνέρρεαν και άρχισαν να ζουν γύρω από την εκκλησία, για να είναι κοντά στους εκδότες τους. Μια έκθεση που καταγράφει τη στενή σχέση της εκκλησίας με τον Τύπο βρίσκεται επίσης στην Κρύπτη. Μαθαίνοντας εκ των υστέρων όλες αυτές τις πληροφορίες για τον ναό μετάνιωσα που δεν αφιέρωσα λίγο χρόνο για να επισκεφθώ την Κρύπτη.
Από μακριά φάνηκε τώρα ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου, η Μητροπολιτική Εκκλησία του Λονδίνου, που αποτελεί το κορυφαίο αριστούργημα του μεγάλου Άγγλου αρχιτέκτονα Christopher Wren. Είναι ένα εξαίσιο και μοναδικό δείγμα ναού, μπαρόκ ρυθμού, στην Αγγλία.
Ο πρώτος χριστιανικός ναός, στη θέση που υψώνεται και σήμερα ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου, χτίστηκε το 604 μ.Χ. Ο πρώτος αυτός Καθεδρικός Ναός του Λονδίνου ήταν μια ξύλινη κατασκευή που καταστράφηκε από πυρκαγιά. Ξαναχτίστηκε από πέτρα, όμως ξανακαταστράφηκε με τις επιδρομές των Vikings, κατά τον 9ο αιώνα.
Ο ναός στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε και καταστράφηκε και άλλες φορές, έως ότου τον 12ο με 13ο αιώνα ολοκληρώθηκε το οικοδόμημα, που έγινε γνωστό ως ο “παλαιός” Άγιος Παύλος. Ήταν η πιο μεγάλη εκκλησία στην Αγγλία και από τους ευρωπαϊκούς καθεδρικούς ναούς, μόνον εκείνοι της Σεβίλλης και του Μιλάνου την ξεπερνούσαν σε μέγεθος.
Τον Σεπτέμβριο του 1666 ξεσπά η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, η φοβερότερη στην ιστορία της πόλης, και καταστρέφονται 87 ενοριακές εκκλησίες και ο Ναός του Αγίου Παύλου. Στις 21 Ιουνίου του 1675 μπαίνει ο θεμέλιος λίθος, στον 5ο κατά σειρά, Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου. 35 χρόνια αργότερα ο Sir Christopher Wren, στα 78 του χρόνια, αξιώνεται να δει το αριστούργημά του ολοκληρωμένο.
Η Κρύπτη του Καθεδρικού λέγεται πως είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Σε μια επιβλητική σαρκοφάγο, από μαύρο μάρμαρο, είναι θαμμένος ο Nelson που σκοτώθηκε στη ναυμαχία του Trafalgar το 1805. Στην Κρύπτη βρίσκεται και ο τάφος του Wellington, ενώ “στη γωνία των ζωγράφων” είναι θαμμένος ο Φλαμανδός καλλιτέχνης Van Damme. Eδώ υπάρχουν μνημεία και για άλλους Άγγλους ζωγράφους. Στον ναό έγιναν και οι κηδείες του Winston Churchill και της Λαίδης Diana, όπως και ο γάμος της με τον Κάρολο.
Home - St Paul's Cathedral
Εμείς δεν επισκεφθήκαμε το εσωτερικό του ναού, αλλά μπήκαμε στον περίβολο με τον κήπο, πήραμε μερικές φωτογραφίες
και στη συνέχεια ακολουθώντας ένα πολύ στενό δρομάκι βγήκαμε στην Paternoster Square.
Δίπλα λοιπόν στον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου βρίσκεται η Paternoster Square, με κύριο μνημείο μια στήλη 23 μέτρων, Κορινθιακού ρυθμού, γεμάτη με χρυσά φύλλα στην κορυφή της, τα οποία συμβολίζουν τις φλόγες των δύο πυρκαγιών που κατέστρεψαν την περιοχή το 1666 και το 1940. Η στήλη χρησιμεύει επίσης ως άξονας εξαερισμού για τον δρόμο που βρίσκεται κάτω από την πλατεία. Στα σκαλιά του μνημείου υπάρχουν σχάρες για να λειτουργεί αυτό το σύστημα του εξαερισμού.
Το όνομα της πλατείας προέρχεται από τον μεσαιωνικό δρόμο που υπήρχε σε αυτήν την περιοχή. Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 έσβησε ένας τεράστιος αριθμός καταστημάτων που υπήρχαν εδώ. Η πλατεία καταστράφηκε και από τον εναέριο βομβαρδισμό με την ονομασία Τhe Blitz κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σύγχρονη ανάπτυξή της ανήκει την Mitsubishi Εstate Co.
Στο βόρειο άκρο της πλατείας βρίσκεται το χάλκινο άγαλμα Shepherd and sheep. Το γλυπτό του βοσκού με τα πρόβατα είναι μια αναφορά στην αγορά κρέατος της Νewgate η οποία βρισκόταν σε αυτό το σημείο από τα τέλη του 17ου αιώνα έως το 1868. Η χρήση των προβάτων είναι επίσης ένα θρησκευτικό νεύμα στην εγγύτητα του Καθεδρικού Ναού.
Ένα άλλο γλυπτό στην πλατεία είναι τα Paternoster Vents, που συχνά αναφέρονται ως στόμια ή φτερά αγγέλου, και είναι ένα γλυπτό από ανοξείδωτο χάλυβα από το 2002, το οποίο παρέχει αερισμό σε έναν υπόγειο ηλεκτρικό σταθμό.
H πύλη Temple Bar, που έστεκε κάποτε στην οδό Fleet, αποσυναρμολογήθηκε προσεκτικά επειδή εμπόδιζε την κυκλοφορία και πωλήθηκε στον Sir Henry Menx, ο οποίος την τοποθέτησε στο αρχοντικό του, στο πάρκο Theobalds, μέχρι που μια εταιρεία του Λονδίνου την αγόρασε το 2001 και τελικά στήθηκε στην πλατεία Paternoster το 2004.
Ακολουθώντας στη συνέχεια τον δρόμο St. Martin΄s-le-Grand βλέπουμε στο βάθος τον κόμβο που βρίσκεται το Museum of London,
αλλά εμείς στρίβουμε πιο πριν, στην Gresham St., γιατί ο προορισμός μας είναι άλλος: το Guildhall,
το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί ως Δημαρχείο για αρκετές εκατοντάδες χρόνια και εξακολουθεί να είναι το τελετουργικό και διοικητικό κέντρο του City. Ο όρος Guildhall αναφέρεται τόσο στο σύνολο του κτιρίου, όσο και στο κεντρικό του δωμάτιο, το οποίο είναι μια μεσαιωνική μεγάλη αίθουσα. Το συγκρότημα περιλαμβάνει αρκετούς άλλους ιστορικούς εσωτερικούς χώρους, εκτός της μεγάλης αίθουσας, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων μεσαιωνικών κρυπτών, της παλιάς βιβλιοθήκης και του τυπογραφείου, τα οποία σήμερα χρησιμοποιούνται ως αίθουσες εκδηλώσεων.
Ένας μαύρος κύκλος που σηματοδοτεί το περίγραμμα της Ρωμαϊκής Σκηνής είναι σχηματισμένος στην αυλή, μπροστά από το κτίριο.
Αριστερά στη φωτογραφία διακρίνεται ένα μικρό τμήμα του κύκλου.
Το πρώτο κτίριο κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα όταν ο Δήμαρχος συναγωνίστηκε τον Μονάρχη για επιρροή και κύρος. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα, για να αποδείξει τη συνεχή δύναμη των εμπόρων της πόλης του Λονδίνου (City of London), οι οποίοι ρύθμιζαν το εμπόριο. Στη μεγάλη αίθουσα έχουν πραγματοποιηθεί βασιλικά και κρατικά γεγονότα για πάνω από 600 χρόνια. Η είσοδος στην gallery και το Ρωμαϊκό αμφιθέατρο είναι δωρεάν. Κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων ήταν ο τόπος του μεγαλύτερου Ρωμαϊκού αμφιθεάτρου στη Μεγάλη Βρετανία, τα ερείπια του οποίου βρίσκονται σε δημόσια έκθεση στο υπόγειο της gallery τέχνης Guildhall.
Περάσαμε τον έλεγχο στην είσοδο και μπήκαμε στο κτίριο, ξεκινώντας από την gallery.
Στη συνέχεια με ασανσέρ κατεβήκαμε στο υπόγειο. Είδαμε το εντυπωσιακό Ρωμαϊκό αμφιθέατρο με φωτισμένα τα απομεινάρια του τείχους, ενώ με τα πράσινα φώτα έχουν δημιουργήσει μια εικονική αναπαράσταση του θεάτρου.
Guildhall London Events
Συνεχίζουμε τη διαδρομή μας φτάνοντας πλέον στην καρδιά του City, έναν κόμβο γύρω από τον οποίο υπάρχουν εμβληματικά ιστορικά και πανέμορφα κτίρια τα οποία φιλοξενούν την Bank of England, το Mansion House και το Royal Exchange.
Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις!!
Τί να πρωτοθαυμάσεις και τί να πρωτοφωτογραφίσεις!!
Όλα τα κτίρια πραγματικά κοσμήματα!!
Το Mansion House, είναι η επίσημη κατοικία του Λόρδου Δημάρχου του Λονδίνου και διατηρητέο κτίριο. Οι φιλανθρωπικές και επιχειρηματικές οργανώσεις χρησιμοποιούν επίσης αυτό το μοναδικό κτίριο για εκδηλώσεις συγκέντρωσης χρημάτων, δεξιώσεις και δείπνα. Σήμερα το αρχοντικό φιλοξενεί επίσης μια υπέροχη συλλογή έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και των 84 Ολλανδικών έργων της Harold Samuel Art Collection.
Μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα οι Λόρδοι Δήμαρχοι χρησιμοποιούσαν δικά τους σπίτια ή αίθουσες για την εργασία τους ως επικεφαλής των κυβερνητικών δικαστικών και πολιτικών λειτουργιών του Δήμου. Η ιδέα μιας μόνιμης κατοικίας ήρθε μετά τη μεγάλη φωτιά του 1666, για να προσφέρει ένα σπίτι στον Λόρδο Δήμαρχο που δεν είχε δική του κατοικία για έδρα. Η ιδέα βέβαια άργησε πολύ να υλοποιηθεί, με την πρώτη πέτρα να τοποθετείται το 1739, και το 1752 ο Δήμαρχος Sir Crispin Gascoigne μπόρεσε να εγκατασταθεί στο Mansion House.
Η μεγάλη είσοδος του κτιρίου διαθέτει μια στοά με έξι Κορινθιακούς κίονες και είναι σχεδιασμένο με το αρχιτεκτονικό στυλ των κλασικών Ελληνικών και Ρωμαϊκών ναών, που ήταν πολύ δημοφιλές τον 17ο και 18ο αιώνα. Η κατασκευή επιβραδύνθηκε από την ανακάλυψη πηγών στην περιοχή πράγμα που σήμαινε ότι τα θεμέλια έπρεπε να βυθιστούν πιο βαθιά μέσα στο έδαφος.
https://www.cityoflondon.gov.uk/about-the-city/mansion-house/Pages/default.aspx
Απέναντι ακριβώς από το Mansion House, ορθώνεται ένα άλλο επιβλητικό κτίριο το Royal Exchange, το οποίο λειτουργεί ως εμπορικό κέντρο, αφού είδαμε διάφορα επώνυμα και φυσικά πανάκριβα καταστήματα να λειτουργούν εδώ.
Μπροστά από το κτίριο στέκεται το Troops War Memorial που τιμά τους άντρες του Λονδίνου που πολέμησαν στον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μνημείο είναι μια πέτρινη στήλη ύψους 7,5 μέτρων, με βάσεις πάνω στις οποίες υπάρχουν χάλκινα αγάλματα στρατιωτών, που κρατούν όπλα και αντιπροσωπεύουν τους βασιλικούς πυροβολητές. Το μνημείο αποκαλύφθηκε μπροστά σε μεγάλο πλήθος μια ομιχλώδη μέρα, την 12η Νοεμβρίου 1920.
Εδώ υπάρχει και το μνημείο του James Henry Greathead, ο οποίος ήταν πολιτικός μηχανικός, γνωστός για την εργασία του στον υπόγειο σιδηρόδρομο του Λονδίνου και εφευρέτης ενός συστήματος που κατέστησε δυνατή την κοπή των σηράγγων στα βαθιά σημεία του συστήματος των tubes (σωλήνων).
Αριστερά εκτείνεται το τεράστιο κτίριο που αποτελεί την Κεντρική Τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου και το μοντέλο πάνω στο οποίο βασίζονται οι περισσότερες από τις σύγχρονες μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες.
Ιδρύθηκε το 1694 και κατέχει το μονοπώλιο στην έκδοση χαρτονομισμάτων στην Αγγλία και την Ουαλία, αλλά όχι στη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Η “Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής” (Monetary Policy Committee) της Τράπεζας έχει αναλάβει την ευθύνη ή (την ανεξαρτησία όπως συχνά αποκαλείται) για τη διαχείριση της νομισματικής πολιτικής της χώρας. Είναι επίσης γνωστή και με την ονομασία η “Γηραιά Κυρία της οδού Threadneedle”.
Στην ανατολική πλευρά του κτιρίου βρίσκεται το μουσείο, που δημιουργήθηκε για να εξιστορήσει τα επιτεύγματα, ίσως της πιο ιστορικής Τράπεζας του κόσμου. Μέσα σε μια θαυμάσια συλλογή περιλαμβάνονται βιβλία, έγγραφα, πίνακες ζωγραφικής, κέρματα, χαρτονομίσματα αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, μέσω του οποίου οι επισκέπτες, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας που παρέχεται μπορούν να μάθουν τα πάντα για την ιστορία αλλά και τον ρόλο της Τράπεζας της Αγγλίας. Η είσοδος είναι ελεύθερη με κράτηση in advance (εκ των προτέρων).
Home
Συνεχίζουμε να περπατάμε στην οδό Cornhill, όπου μετά από λίγο βλέπουμε σφηνωμένο ανάμεσα σε ψηλά κτίρια, τον ναό του Saint Michael, μια μεσαιωνική εκκλησία. Το αρχικό κτίσμα χάθηκε στη μεγάλη φωτιά του Λονδίνου και αντικαταστάθηκε από το σημερινό κτίριο που παραδοσιακά αποδόθηκε και αυτό στον Wren. Kάποιοι άλλοι όμως συγγραφείς, (των οδηγών κτιρίων της Αγγλίας για τις εκκλησίες της πόλης) πιστεύουν ότι ο Wren δεν είχε ανάμειξη με αυτήν την εκκλησία. Ο ναός αυτός πάντως διέφυγε από σοβαρές ζημιές κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ορίστηκε διατηρητέο κτίριο το 1950.
Λίγο πιο κάτω φτάνουμε στην Leadenhall market, όπου σκοπεύουμε να βρούμε ένα ωραίο εστιατόριο για να φάμε και να ξεκουραστούμε, αφού αυτή η αγορά φημίζεται για τα καταστήματά της με τυροκομικά είδη, για τα κρεοπωλεία της και τα εστιατόριά της.
Η απογοήτευσή μας ήταν μεγάλη όταν μπαίνοντας μέσα στην κλειστή αγορά συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν Σάββατο, γύρω στις 16:00 το απόγευμα και σχεδόν όλα τα καταστήματα αλλά και τα εστιατόρια ήταν κλειστά. Βλέπετε οι κουστουμαρισμένοι γιάπηδες δεν εργάζονται το Σάββατο για να κάνουν διάλειμμα για φαγητό στην αγορά. Μείναμε να χαζεύουμε, την ομολογουμένως όμορφη αυτή αγορά, η οποία χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και είναι συνήθως ανοιχτή τις καθημερινές από τις 10:00 έως τις 18:00. Βρίσκεται ουσιαστικά στο σημείο που ήταν το κέντρο του Ρωμαϊκού Λονδίνου. Είναι πολύ όμορφα σχεδιασμένη με εντυπωσιακή οροφή, ψηλούς τοίχους και βαμμένη με μπορντό και πετρόλ χρώματα, πράγμα το οποίο την καθιστά πολύ ζεστή και ατμοσφαιρική.
Έχει χρησιμοποιηθεί σαν σκηνικό, σε πολλές ταινίες αλλά και μουσικά video clips. Αποτέλεσε επίσης μέρος της πορείας του Μαραθωνίου των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012. Μόνο μια Pub ήταν ανοιχτή αλλά δεν είχε ελεύθερο τραπέζι για να καθίσουμε και φύγαμε απογοητευμένοι.
Περπατώντας στην Gracechurch Street, ξαφνικά βλέπουμε σε ένα μικρό στενάκι, στα αριστερά μας, ένα υπέροχο μαγαζί χωμένο ανάμεσα σε άλλα ψηλά κτίρια.
Ρωτήσαμε αν μπορούμε να φάμε αυτήν την ώρα και η απάντηση ήταν θετική, οπότε κυριολεκτικά ορμήσαμε μέσα στο μαγαζί γεμάτοι χαρά και ανεβήκαμε στον επάνω όροφο. Στο ισόγειο ήταν μαζεμένοι Άγγλοι οι οποίοι έπιναν μπίρες και έβλεπαν ποδόσφαιρο στη μεγάλη τηλεόραση του καταστήματος. Φάγαμε καλά, ξεκουραστήκαμε και αναχωρήσαμε πλήρεις.
Στη συνέχεια θέλαμε να καταλήξουμε στην Lower Τhames Street και να κάνουμε τη βόλτα μας δίπλα στον Tάμεση. Πριν όμως από αυτό είχε μείνει ένα τελευταίο αξιοθέατο στην περιοχή του City, το οποίο επιθυμούσαμε να δούμε και δεν είναι άλλο, από το Monument to the Great Fire of London.
Ένας δωρικός κίονας τιμά τη μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666, η οποία ξεκίνησε περίπου από αυτό το σημείο και σταμάτησε κοντά στο Smithfield. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1671 και 1677, εκεί που ήταν χτισμένη η εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας, η οποία ήταν και το πρώτο κτίριο που καταστράφηκε από τη μεγάλη φωτιά. Το μνημείο καταλήγει σε επιχρυσωμένη τεφροδόχο και σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren και τον Robert Hooke.
Το ύψος των 62 μέτρων σηματοδοτεί την απόσταση από το κατάστημα του Thomas Farriner, του βασιλικού αρτοποιού, απ΄ όπου ξεκίνησε η μεγάλη πυρκαγιά. Υπάρχει πλατφόρμα κοντά στην κορυφή του μνημείου στην οποία φτάνει ο επισκέπτης από μια ελικοειδή σκάλα 311 σκαλοπατιών. Στα μέσα του 19ου αιώνα τοποθετήθηκε πλέγμα γύρω από την πλατφόρμα για να αποφευχθούν οι αυτοκτονίες, αφού έξι άνθρωποι είχαν αυτοκτονήσει εκεί, μεταξύ 1788 και 1842.
Τρεις πλευρές της βάσης φέρουν επιγραφές στα Λατινικά. Η μια, στη νότια πλευρά, περιγράφει δράσεις που είχαν αναληφθεί από τον Βασιλιά Κάρολο Β΄ μετά την πυρκαγιά, όπως ότι οι εκκλησίες θα ξαναχτιστούν, οι γέφυρες, οι πύλες αλλά και οι φυλακές θα γίνουν από την αρχή, οι αποχετεύσεις θα καθαριστούν, οι δρόμοι θα γίνουν ευθείς, οι φόροι θα διαγραφούν και θα δαπανηθεί δημόσιο χρήμα για την αποκατάσταση των ζημιών. Στη βόρεια πλευρά, η επιγραφή περιγράφει πως ξεκίνησε η φωτιά, πόσο μεγάλη ζημιά προκάλεσε και πως τελικά έσβησε.
Homepage | The Monument
Η καρδιά μου έλεγε να ανέβω μέχρι την πλατφόρμα και μάλιστα την ώρα που βρεθήκαμε εκεί ανέβαιναν οι τελευταίοι τολμηροί επισκέπτες της ημέρας, αλλά τα πόδια θεωρώ πως δεν θα άντεχαν τα 311 σκαλιά και θα το πλήρωνα τις επόμενες μέρες που επίσης ήταν πολύ σημαντικές και με πολύ περπάτημα. Όμως και να το αποφάσιζα τελικά να ανέβω, δεν θα μπορούσα, αφού το μνημείο δέχεται μόνο μετρητά για το εισιτήριο και εμείς σε αυτό το ταξίδι στο Λονδίνο δεν ακουμπήσαμε ούτε μια λίρα, αφού όλες τις συναλλαγές μας τις κάναμε με τις κάρτες μας. Αυτό λοιπόν το γεγονός ήταν μια πολύ καλή δικαιολογία, η οποία με ανακούφισε, γιατί ομολογώ πως θα το στριφογύριζα στο μυαλό μου και θα ένιωθα τύψεις που δεν ανέβηκα.
Από ένα στενό δρομάκι είδαμε να ξεπροβάλλει στο βάθος ο ουρανοξύστης Shard:
Ήταν καλή ώρα να φτάσουμε στο ποτάμι για να προλάβουμε το ηλιοβασίλεμα. Σε δέκα λεπτά φτάσαμε στο παραποτάμιο μέτωπο και συγκεκριμένα στον σταθμό των ferries, Tower (Millennium) Pier, ακριβώς απέναντι από το καταδρομικό Belfast και το Δημαρχείο.
Για καλή μας τύχη πετύχαμε την Tower Bridge ανοιχτή,
αφού μόλις είχε διέλθει ένα μεγάλο ιστιοφόρο το οποίο έκανε ελιγμούς για να δέσει λίγο μετά την προβλήτα Tower Pier.
Συνεχίσαμε τη βόλτα μας προς την Tower Bridge, ενώ στα αριστερά μας εκτεινόταν το Βασιλικό Παλάτι και φρούριο της Αυτής Μεγαλειότητας, ο Πύργος του Λονδίνου.
Το ιστορικό αυτό κάστρο, στην όχθη του Τάμεση, ιδρύθηκε προς το τέλος του 1066, ως μέρος της Νορμανδικής κατάκτησης της Αγγλίας. Αρχικά κατασκευάστηκε ως φρούριο από τον Γουλιέλμο τον κατακτητή, για να εδραιώσει την εισβολή του, το 1066.
Αργότερα διάφοροι βασιλείς το επέκτειναν και το οχύρωσαν με πύργους, για να αποτελέσει ένα ασφαλές κάστρο για τη διαμονή τους αλλά και για να φυλακίζουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Σήμερα είναι τόπος φύλαξης των κοσμημάτων της Βασιλείας. Οι φύλακές του φορούν έως και σήμερα τις παραδοσιακές στολές. Στον Πύργο υπάρχει το προσωπικό οπλοστάσιο των βασιλέων και συχνά γίνονται αναπαραστάσεις σημαντικών γεγονότων.
Σταθμός metro: Tower Hill (γραμμές: Circle και District).
Tower of London
Πάρα πολύς κόσμος απολάμβανε αυτήν την ώρα τη βόλτα του σε αυτόν τον πλακόστρωτο δρόμο ή ξεκουραζόταν στα παγκάκια. Καθίσαμε και εμείς σε κάποιο παγκάκι για να απολαύσουμε το τοπίο και να πάρουμε μερικές ανάσες.
Από ένα άνοιγμα μεταξύ των κτιρίων του Πύργου του Λονδίνου φαινόταν ο Gherkin Tower (30 St. Mary Axe), γνωστός με το παρατσούκλι “αγγουράκι τουρσί”. Ο εμπορικός αυτός Πύργος στο City του Λονδίνου ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο το 2003 και άνοιξε τον Απρίλιο του 2004. Έχει ύψος 180 μέτρα και βρίσκεται στις πρώην τοποθεσίες της Βαλτικής Ανταλλαγής (συγκρότημα μιας παγκόσμιας αγοράς σχετικά με τις πωλήσεις και τις μεταφορές πλοίων) και του Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, τα οποία υπέστησαν μεγάλη ζημιά το 1992, από την έκρηξη μιας βόμβας που τοποθετήθηκε από τον IRA, στον St. Mary Axe, τον δρόμο από τον οποίο έχει πάρει το όνομά του ο Πύργος.
H κατασκευή ανατέθηκε στην Swiss Re, αντασφαλιστική εταιρεία, και για αυτό στην αρχή ονομαζόταν Swiss Re Building. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον φημισμένο αρχιτέκτονα Norman Foster. Καλύπτεται ομοιόμορφα με γυάλινες πλάκες και έχει έναν θόλο στην κορυφή που χρησιμεύει ως χώρος παρατήρησης. Ο σχεδιασμός είναι γεμάτος με ενεργειακή απόδοση και υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που ενισχύουν την αποτελεσματικότητά του, όπως οι ανοιχτοί άξονες που χτίστηκαν μεταξύ κάθε ορόφου, ώστε να λειτουργούν ως εξαερισμοί για το κτίριο.
Οι άξονες, βγάζουν ζεστό αέρα από το κτίριο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και χρησιμοποιούν τη θερμότητα του ήλιου για να φέρουν ζέστη στο κτίριο κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αυτοί οι ανοικτοί άξονες επιτρέπουν επίσης στο διαθέσιμο φως του ήλιου να διεισδύσει βαθιά μέσα στο κτίριο για να μειώσει το κόστος φωτισμού. Σήμερα είναι κυρίως ένα κτίριο γραφείων. Ένα από τα υψηλότερα lounge bar του Λονδίνου βρίσκεται στην κορυφή του κτιρίου αλλά δυστυχώς είναι ανοιχτό μόνο για τους ενοικιαστές και τους καλεσμένους τους. Ο μοναδικός και τολμηρός σχεδιασμός του έχει κερδίσει πολλά βραβεία.
Ο ήλιος άρχισε να δύει πίσω από τα κτίρια βάφοντας με πορτοκαλί και ροζ χρώματα τα σύννεφα.
Το τελευταίο φως έπεσε πάνω στην Tower Bridge και μετά όλα άρχισαν σιγά-σιγά να σκοτεινιάζουν.
Προχωρήσαμε περνώντας κάτω από τη γέφυρα
και φτάσαμε στην St. Katharine Docks Marina.
Αυτές οι αποβάθρες ήταν εμπορικές που εξυπηρετούσαν τη βόρεια πλευρά του Τάμεση. Ήταν μέρος του λιμανιού του Λονδίνου, στην περιοχή που τώρα είναι γνωστή ως Docklands, και πλέον είναι ένα δημοφιλές συγκρότημα κατοικιών και χώρων αναψυχής. Οι δεξαμενές υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τη Γερμανική βομβιστική επίθεση κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Όλες οι αποθήκες καταστράφηκαν και η περιοχή παρέμεινε εγκαταλελειμμένη μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Σήμερα η περιοχή διαθέτει πλέον γραφεία, σπίτια, ένα ξενοδοχείο, καταστήματα, εστιατόρια και φυσικά μαρίνα για γιοτ και κότερα. Είναι επίσης ένας δημοφιλής προορισμός αναψυχής.
Ένα ηλιακό ρολόι
και ένα σιντριβάνι κοσμούν επίσης τη μαρίνα.
Όταν επιστρέψαμε πάλι απέναντι τα φώτα της πόλης είχαν αρχίσει να ανάβουν και το θέαμα ήταν άκρως εντυπωσιακό, ενώ λίγο ροζ και πορτοκαλί χρώμα είχε μείνει ακόμα, στολίζοντας σαν δαντέλα την άκρη μερικών σύννεφων!
Από τη στάση Tower of London (stop TA) πήραμε το λεωφορείο Νο 15 και κατεβήκαμε στη στάση Charing Cross στην πλατεία Trafalgar. Εδώ θα αλλάξουμε λεωφορείο με τελικό προορισμό το πολυκατάστημα θρύλο Harrod΄s. Εκμεταλλευτήκαμε βέβαια την ευκαιρία αυτή, κάνοντας μια βραδινή βόλτα στην πλατεία, στην οποία όμως η κίνηση ήταν υποτονική και ο φωτισμός των κτιρίων και των μνημείων όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακός.
Από τη στάση Trafalgar Square (stop S) πήραμε το λεωφορείο Νο 9 και κατεβήκαμε στη στάση Knightsbridge Station Harrod΄s (stop KE). Μετά από λίγα μέτρα φάνηκε, υπέρλαμπρα φωτισμένο, το μεγαλύτερο και παλαιότερο πολυκατάστημα ολόκληρου του πλανήτη! Το πολυκατάστημα που τα «έχει όλα», πέρα από μια ασύγκριτη πληθώρα καταναλωτικών αγαθών, διαθέτει και μια λαμπρή και μυθική ιστορία. Το Harrod’s αποτελεί ένα ακόμη «μνημείο» της Βρετανικής πρωτεύουσας που οι επισκέπτες τιμούν καθημερινά με την παρουσία τους.
Το πιο αναγνωρίσιμο σήμα-κατατεθέν του Λονδίνου, συνολικής έκτασης 93.000 τετραγωνικών μέτρων, με την κομψή Εδουαρδιανή πρόσοψη, που το βράδυ φωτίζουν 11.500 λαμπάκια και τη μοναδική αρχιτεκτονική, επισκέπτονται καθημερινά 35.000 άτομα για να ψωνίσουν από τα 330 καταστήματα και να εξυπηρετηθούν από τους 4.000 ευγενέστατους υπαλλήλους! Τα ομολογουμένως εντυπωσιακά νούμερα αρκούν από μόνο τους για να μεταφέρουν το Harrod’s στην σφαίρα του μύθου.
Όταν το 1824 ο Charles Henry Harrod κληρονόμησε από τον πατέρα του ένα εγκαταλελειμμένο μπακάλικο, στο μικρό χωριό Knightsbridge, ούτε που φανταζόταν πως το όνομά του θα φιγουράριζε σε μια φωτεινή πινακίδα και τους ταξιδιωτικούς οδηγούς ανά τον κόσμο χρόνια μετά. Ο ταπεινός και καθόλου φιλόδοξος Charles Harrod, επέδειξε για πρώτη φορά στη ζωή του απίστευτη τόλμη, αποφασίζοντας να επαναλειτουργήσει το μπακάλικο. Και αυτό γιατί στα μάτια των συμπατριωτών του μια επένδυση στο άγνωστο και κακόφημο χωριό Knightsbridge δεν έμοιαζε καθόλου συνετή κίνηση.
Ο πάντα συγκρατημένος Charles, ξεκινά την επιχείρησή του πουλώντας σαπούνια, μπισκότα, κεριά και τσάι και τα κέρδη του έφταναν μόλις τις 20 λίρες την εβδομάδα. Με προσεκτικές και συνετές κινήσεις, ο Harrod, εγκατέστησε την οικογένειά του σε έναν όροφο πάνω από το μαγαζί, και με την πάροδο του χρόνου παρακολουθούσε την αλλαγή του απομονωμένου Knightsbridge σε μια κομψή κωμόπολη. Η μεγάλη έκθεση του 1851, που έλαβε χώρα στο κοντινό Hyde Park, έφερε έναν αέρα ανανέωσης στην περιοχή που αναδείχθηκε σε πλούσιο προάστιο με σημαντική εμπορική δραστηριότητα. Ο Harrod συνέχισε να διοικεί το μαγαζί του συνετά και χωρίς πολλές φιλοδοξίες μέχρι που το 1861 το πούλησε στον 20χρονο γιο του, Charles Digby, για 500 λίρες!
Ο φιλόδοξος γιος συμφώνησε να πληρώνει γραμμάτια στον μικρόψυχο πατέρα του και έπειτα από 3 χρόνια τον ξεχρέωσε και ξεκίνησε γεμάτος όνειρα την επιχείρησή του. Χάρη στο επιχειρηματικό του δαιμόνιο δεχόταν μόνο μετρητά και όχι πίστωση, όπως οι ανταγωνιστές του, αλλά λάνσαρε πρώτος τις «εκπτώσεις» στα προϊόντα του και διαισθανόμενος από νωρίς την παντοδυναμία των media, διαφημιζόταν κάθε εβδομάδα στην τοπική εφημερίδα, πράγμα που τότε εθεωρείτο αδιανόητο.
Τα αποτελέσματα των σωστών κινήσεών του δεν άργησαν να φανούν και σύντομα το κατάστημα που είχε πια 5 υπαλλήλους κέρδιζε 1.000 λίρες την εβδομάδα! Ο Charles Digby, απολαμβάνοντας τους καρπούς των κόπων του, μετέφερε την οικογένειά του σε μια πλούσια γειτονιά και επέκτεινε το κατάστημά του χρησιμοποιώντας και τον χώρο του πρώην σπιτιού του που βρισκόταν πάνω από το μαγαζί.
Οι καινοτομίες του δαιμόνιου Charles Digby ήταν κάτι παραπάνω από πρωτοπόρες για την εποχή. Πρώτος αυτός έφερε στο κατάστημά του αρώματα και τύπωσε έναν διαφημιστικό κατάλογο 65 σελίδων που μοιραζόταν στα σπίτια! Οι πελάτες του είχαν τη δυνατότητα να παραγγείλουν αγαθά στο σπίτι τους (με την προϋπόθεση να πληρώσουν μετρητά) και σε ελάχιστο χρόνο ένας υπάλληλος τους έφερνε την παραγγελία. Τα αυξανόμενα κέρδη οδήγησαν τον φιλόδοξο Charles Digby να χτίσει στον κήπο του μαγαζιού του, άλλους δύο ορόφους, μεγαλώνοντας έτσι το κατάστημά του που τώρα διέθετε και μαγειρεμένα φαγητά, γλυκά και πορσελάνες.
Αγόρασε ένα άλογο με άμαξα για τις μακρινές παραγγελίες και στη συνέχεια, άρχισε να πουλά προϊόντα δικής του παραγωγής αυξάνοντας κατακόρυφα τον τζίρο του μαγαζιού του, που έχει πλέον μετατραπεί σε πολυκατάστημα. Ο αυστηρός αλλά και συνάμα δίκαιος χαρακτήρας του τον οδήγησε στην επιτυχία. Σύντομα, το κατάστημά του απασχολούσε 100 υπαλλήλους, στους οποίους πλήρωνε υπερωρίες σε μια εποχή που δεν υπήρχε καν αυτή η έννοια, αλλά ταυτόχρονα τους κρατούσε μερικά σελίνια από το μισθό τους, αν αργούσαν να έρθουν το πρωί στη δουλειά.
Μεταχειριζόταν ιδιαίτερα τους καλούς πελάτες, δωρίζοντάς τους μερικά προϊόντα, ενώ πάντα δώριζε φαγητό στους άπορους. Όταν τα Χριστούγεννα του 1883, μια φωτιά κατέστρεψε την περιουσία του Harrod, εκείνος ψύχραιμος όπως πάντα, αντί να θρηνήσει πάνω στα ερείπια, έστειλε επιστολές στους πελάτες του, ζητώντας συγγνώμη για την καθυστέρηση της παραγγελίας τους και ενημερώνοντάς τους πως θα έβρισκε τρόπο να στείλει τα ψώνια τους σε δύο ημέρες. Και πραγματικά κράτησε τον λόγο του νοικιάζοντας την ίδια μέρα νέα κτίρια! Το νέο κατάστημα άνοιξε τον Σεπτέμβριο του 1884, απασχολώντας πλέον 200 υπαλλήλους, και έχοντας κερδίσει την πλήρη εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Και παρά την εμμονή του Harrod για πληρωμή σε μετρητά, στο νέο κατάστημα, λίγοι και εκλεκτοί πελάτες είχαν το προνόμιο ενός ανοιχτού λογαριασμού που τους έδινε τη δυνατότητα να ψωνίζουν με δόσεις. Ανάμεσα στους τυχερούς ήταν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.
Η κακή κατάσταση της υγείας του Charles Digby Harrod τον οδήγησε στη συνταξιοδότηση το 1889. Όπως αναμενόταν, ο πάντα πιστός στα μετρητά Harrod, πήρε ένα σεβαστό ποσό για την αλλαγή ιδιοκτησίας, φρόντισε όμως να ζητήσει και κάποιες μετοχές της τις οποίες εξαργύρωσε μετά από χρόνια σε μια τιμή πολύ μεγαλύτερη από την αρχική. Για τη διοίκηση του Harrod’s συστάθηκε ένα έμπειρο διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον ιδιοφυή Richard Burbidge και τους δύο διαδόχους του, που κράτησαν τα ηνία του Harrod’s για 70 χρόνια, και το εκτόξευσαν στην κορυφή της επιτυχίας.
Τα χρόνια κυλούσαν και η φήμη του Harrod’s απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Το κομψό πολυκατάστημα μεγάλωνε διαρκώς τόσο σε όγκο, όσο και σε παρεχόμενες υπηρεσίες, και πολλοί ήταν αυτοί που το χαρακτήριζαν ως το «κέντρο του εμπορίου». Στις αρχές του 20ου αιώνα απασχολούσε 4.000 υπαλλήλους ενώ οι καινοτομίες του συνέχισαν να προκαλούν τους εκλεκτικούς πελάτες. Στις εγκαταστάσεις του δημιουργήθηκε το πρώτο τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησης πελατών στον κόσμο, που λειτουργούσε μέρα και νύχτα, ενώ οι παραδόσεις κατ΄οίκων διαφόρων προϊόντων γίνονταν πλέον σε όλη την Αγγλία, την Ουαλία, τη Σκωτία και την Ιρλανδία. Οι επιτυχίες διαδέχονται η μια την άλλη, μέχρι που το 1959 και ο τελευταίος απόγονος της δυναμικής οικογένειας Burbidge αποσύρεται και τη θέση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Harrod’s αναλαμβάνει ο Hugh Fraser και κατόπιν, ο διάδοχός του Sir Hugh Fraser, ένας φιλόδοξος και πολλά υποσχόμενος νεαρός.
Οι καινοτομίες δεν σταματούν ενώ ταυτόχρονα οι πολλαπλοί μέτοχοι της εταιρείας αγοράζουν και πωλούν τα μερίδιά τους σε εξωπραγματικές τιμές. Έπειτα από αλλεπάλληλες συσκέψεις των μετόχων και σημαντικές διαφωνίες για τον τρόπο διαχείρισης των κερδών η εταιρεία των αδερφών Αλ Φαγιέντ αγοράζει το μυθικό πολυκατάστημα έναντι του ποσού των 615 εκατ. λιρών. Ο νέος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, ο Μοχάμεντ Αλ Φαγιέντ-πατέρας του αδικοχαμένου Ντόντι Αλ Φαγιέντ, του αγαπημένου της πριγκίπισσας Νταϊάνα-διέθεσε τεράστια ποσά προκειμένου να χαρίσει στο Harrod’s την παλιά του λάμψη αλλά και να διατηρήσει τη μοναδικότητα του παλιότερου πολυκαταστήματος του κόσμου. Τελευταία φορά το Harrod’s αλλάζει χέρια στις 8 Μαίου 2010, όταν ο Αλ Φαγιέντ το πούλησε στην Qatar Holdings έναντι του εξωπραγματικού ποσού των 1,5 δισ. λιρών.
Το κυριότερο χαρακτηριστικό του Harrod’s είναι οι μοναδικές καινοτομίες του που κέντρισαν την έμφυτη περιέργεια των καταναλωτών και αύξησαν κατακόρυφα τον τζίρο του καταστήματος. Ο δαιμόνιος πρόεδρός του, Richard Burbidge, παρατηρώντας για μέρες την συμπεριφορά των καταναλωτών μέσα στο κατάστημα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πελάτες όταν χρειαστεί να ανέβουν πολλές σκάλες δεν το αποφασίζουν, και έτσι απογοητευμένοι εγκαταλείπουν και τις αγορές και το κατάστημα. Έτσι λοιπόν το 1898 έφερε στο Harrod’s την πρώτη κυλιόμενη σκάλα που εμφανίστηκε στο Λονδίνο και οι πελάτες σχημάτιζαν «ουρές» προκειμένου να δουν από κοντά το νέο θαύμα και φυσικά να ψωνίσουν στο πολυκατάστημα των εκπλήξεων.
Μια άλλη μοναδική στο είδος της καινοτομία ήταν, ελλείψει κλιματιστικών, η παροχή ψυχρού αέρα το καλοκαίρι σε όλο το πολυκατάστημα. Τεράστια κομμάτια πάγου τοποθετούνταν σε ειδικά καλούπια που με τη βοήθεια μιας γεννήτριας διοχέτευαν κρύο αέρα μέσα στο κτίριο. Ο αέρας αυτός ανανεωνόταν 8 φορές την ημέρα προσφέροντας στους πελάτες ένα ήρεμο και δροσερό περιβάλλον για να κάνουν τα ψώνια τους. Σήμερα, το Harrod’s φημίζεται για την αυτάρκειά του σε πρώτες ύλες με κυρίαρχο το νερό, που με τη βοήθεια γεωτρήσεων παράγει δύο τόνους την ημέρα για την συντήρηση των τροφίμων στον πάγο, στους καταψύκτες κ.λπ.
Όμως το πιο εντυπωσιακό σύστημα που χρησιμοποίησε ποτέ το μυθικό Harrod’s, το 1935, ήταν ένα ιδιόμορφο σύστημα περίπλοκων σωληνώσεων, συνολικού μήκους 63 χλμ., από τις οποίες «έπεφταν» τα χρήματα από τα ταμεία των ορόφων στο υπόγειο και από εκεί κάποιοι υπάλληλοι τα μετρούσαν και με τον ίδιο τρόπο έριχναν τα ρέστα που ανέβαιναν και πάλι στα ταμεία μέσα από σωλήνες!
Πέρα όμως από τις τεχνολογικές καινοτομίες του Harrod’s που πραγματικά άφησαν εποχή, εξίσου σημαντικό ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα, το ανθρώπινο δυναμικό του. Σκοπός του προέδρου Burbidge ήταν να προσλαμβάνει ανθρώπους με όραμα και κέφι για τη δουλειά και όχι υπαλληλίσκους που κοιτούσαν με αγωνία το ρολόι μέχρι να σχολάσουν. Για τον λόγο αυτό, δημιούργησε ειδικές υποτροφίες για το προσωπικό του, που εκπαιδευόταν δωρεάν στις ξένες γλώσσες, στην εμπορική αλληλογραφία και τη γραφομηχανή, ενώ χαρακτηριστική είναι και η κίνηση της διοίκησης του Harrod’s που δεν δίστασε, παρά τις προκαταλήψεις της εποχής, να προσλάβει γυναίκες υπαλλήλους σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας ήταν αυστηρά στο σπίτι.
Αλλαγές έγιναν όμως, όχι μόνο στο προσωπικό, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας του καταστήματος. Ενώ επιθυμία του ιδρυτή Harrod ήταν οι πελάτες να πληρώνουν τοις μετρητοίς, οι ανάγκες των καιρών έφεραν την αλλαγή και στο διάσημο πολυκατάστημα, το οποίο σήμερα διαθέτει 200.000 πελάτες που ψωνίζουν βάσει εταιρικού διακανονισμού. Ταυτόχρονα, το 1917, το πρωτοπόρο Harrod’s εκδίδει μια εφημερίδα, τη «Harrod’s news», για την ενημέρωση των πελατών για τα νέα προϊόντα και τις τιμές τους, ενώ σήμερα διαθέτει το δικό του lifestyle περιοδικό που αποστέλλεται σε εκλεκτούς πελάτες.
Πιστό πάντα στην πλήρη εξυπηρέτηση των πελατών του, το Harrod’s, από την εποχή που ο ιδρυτής του συνέλαβε την ιδέα να μεταφέρονται οι παραγγελίες με άμαξες και άλογα, συνεχίζει την παράδοση των παραγγελιών του κατ’ οίκον και σήμερα με 40 φορτηγά που κάνουν περίπου 7.000 διανομές την εβδομάδα ενώ για χάρη του παλιού καιρού διατηρεί και μια παραδοσιακή άμαξα που μεταφέρει με χάρη στους δρόμους του Λονδίνου τις κοντινές παραγγελίες και «αιχμαλωτίζει» τα φωτογραφικά φλας των τουριστών.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το Harrod’s υπήρξε για χρόνια το στέκι της Βρετανικής ελίτ. Όλοι οι ξένοι βασιλείς που επισκέπτονταν τη Γηραιά Αλβιώνα, έκαναν τα ψώνια τους στο κομψό πολυκατάστημα, το οποίο είχε κερδίσει την εύνοια και της Βρετανικής Βασιλικής οικογένειας. Η Βασίλισσα Μαρία επισκεπτόταν συχνά το Harrod’s για να αγοράσει χαλιά και πορσελάνες ενώ ο πρίγκιπας Κάρολος αγόρασε από το διάσημο πολυκατάστημα το δώρο των δεύτερων γενεθλίων του. Η Βασίλισσα Ελισάβετ παραγγέλνει ακόμη και σήμερα ρούχα από το Harrod’s, ενώ οι γιοι της αδικοχαμένης Νταϊάνα, ο Ουίλιαμ και ο Χάρι, αγόραζαν από εκεί τα videogames τους.
Στο παρελθόν, οι αριστοκρατικές δεσποινίδες της Βρετανίας, που απολάμβαναν τις βόλτες τους στο Hyde Park, αγόραζαν τα κρινολίνα τους από το Harrod’s, το οποίο φημιζόταν και για τα περίφημα παρασόλια (τις ομπρέλες του ήλιου) που κρατούσαν οι κυρίες της καλής κοινωνίας. Η αφρόκρεμα της Βρετανικής πρωτεύουσας έδινε ραντεβού για τσάι στο διάσημο «Grand Restaurant» του Harrod’s, ενώ πολλά ειδύλλια μεταξύ γαλαζοαίματων και δεσποινίδων ευγενικής καταγωγής πλέχτηκαν στα σαλόνια του μυθικού καταστήματος.
Σήμερα, στο τμήμα βιβλίων του Harrod’s, διασημότητες όπως η Τζόαν Κόλλινς ή η συγγραφέας του Χάρι Πότερ Τζ. Ρόουλινγκ, υπογράφουν τα βιβλία τους, ενώ πελάτες του μπορεί να είναι απλοί πολίτες ή δισεκατομμυριούχοι Σαουδάραβες, η Βασίλισσα της Αγγλίας ή το κορίτσι της διπλανής πόρτας. Όλοι αυτοί, τόσο διαφορετικοί και συνάμα τόσο ίδιοι, με μοναδικό τους κοινό σημείο το καλό γούστο και το γεγονός ότι αντιμετωπίζονται με τον ίδιο πάντα σεβασμό: ως εκλεκτοί πελάτες του διάσημου Harrod’s.
Όμως, ένα πολυκατάστημα-μύθος όπως το Harrod’s, δεν θα μπορούσε παρά να παίξει σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στη διαμόρφωση του καλού γούστου των καταναλωτών, αλλά και στην πορεία της παγκόσμιας ιστορίας. Το σήμα κατατεθέν του Λονδίνου τροφοδότησε για πρώτη φορά τον Βρετανικό Στρατό το 1899 με στολές και τρόφιμα κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Νότια Αφρική.
Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου 2.000 υπάλληλοι του καταστήματος κατατάχθηκαν στον στρατό, ενώ το Harrod’s συνέχισε να συντηρεί με δικά του έξοδα τις οικογένειές τους και προσέλαβε αρκετές γυναίκες για να καλύψουν τις κενές θέσεις προσφέροντας σημαντικούς μισθούς σε μια πραγματικά δύσκολη εποχή.
Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πάλι οι υπάλληλοι του Harrod’s κατατάχθηκαν στο πλευρό του Βρετανικού Στρατού, ενώ ταυτόχρονα η διοίκηση του πολυκαταστήματος αποφάσισε να τροφοδοτήσει τον στρατό με πολύτιμα εφόδια που πακετάριζαν οι γυναίκες υπάλληλοι μετά τη λήξη της βάρδιας τους και διοργάνωσε κάποια ιδιόμορφα «σεμινάρια» μαγειρικής, με τα ελάχιστα προϊόντα που υπήρχαν εκείνη τη δύσκολη περίοδο, προκειμένου να διευκολύνει τη ζωή των ευγενών πελατών του που δεν ήξεραν να μαγειρεύουν, επειδή ως τότε είχαν υπηρέτριες.
Το ίδιο το Harrod’s, δοκιμάστηκε σκληρά από μια έκρηξη βόμβας πολύ κοντά στις εγκαταστάσεις του το 1944, όπου όμως οι ζημιές αποκαταστάθηκαν γρήγορα, ενώ κατά τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας και συγκεκριμένα στις 21 Δεκεμβρίου του 1974, ένα παράξενο «πακέτο» που περιείχε μια βόμβα εξερράγη στο τμήμα κηπουρικής του καταστήματος, το οποίο είχε εγκαίρως εκκενωθεί και έτσι υπήρξαν μόνο υλικές ζημιές και ευτυχώς όχι θύματα.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1973, ο IRA τοποθέτησε εκρηκτικά σε κάποια αυτοκίνητα που βρίσκονταν έξω από το Harrod’s, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις πελάτες και να τραυματιστούν άλλοι 93. Και στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις το απόλυτα αφοσιωμένο προσωπικό του Harrod’s, με τις χαρακτηριστικές πράσινες στολές, θυσίασε την Κυριακάτικη αργία του και δούλεψε νυχθημερόν για να αποκαταστήσει τις ζημιές, προκειμένου να λειτουργήσει το κατάστημα στην ώρα του την επόμενη μέρα και να διατηρηθεί η μοναδική του φήμη.
Αν κοιτάξουμε με ιδιαίτερη προσοχή τον τεράστιο θόλο της Εδουαρδιανής πρόσοψης του Harrod’s, θα παρατηρήσουμε το λατινικό ρητό «Omnia omnibus ubique», που σημαίνει «Τα πάντα για όλους και παντού» και αντιπροσωπεύει πλήρως τον πληθωρικό χαρακτήρα του Harrod’s. Το πολυκατάστημα που πραγματικά διαθέτει τα πάντα για όλα τα γούστα και μπορεί να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό πελάτη στο πιο απομακρυσμένο σημείο της γης, αποτελεί έναν σύγχρονο ναό του καταναλωτισμού, όπου οι επιθυμίες πραγματώνονται μέσα σε δευτερόλεπτα. Τα 330 καταστήματα που φιλοξενούνται μέσα στο Harrod’s διαθέτουν ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.
Από καταστήματα μόδας μέχρι ταχυδρομείο, από τράπεζα μέχρι 5 εστιατόρια, από αντικερί μέχρι βιβλιοπωλείο και τμήμα πορσελάνης, καθώς και έπιπλα, τμήμα ρολογιών, κτηματομεσιτικό γραφείο, εταιρείες catering, κομμωτήριο, είδη δώρων, κοσμήματα, γλυκά και είδη κουζίνας. Η συνέχεια περιλαμβάνει αθλητικά είδη, μουσικά όργανα, παιδότοπο, τμήμα καλλυντικών και αρωμάτων, είδη σπιτιού, υλικά οικοδομών, εταιρείες μεταφορών, παπούτσια, παιχνίδια, γραφεία ταξιδιών, pet shop, εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων και τμήμα με στολές κάθε είδους.
Όσο για τα πιο περίεργα καταστήματα που θα βρείτε στο Harrod’s, μην παραξενευτείτε αν βρεθείτε κατά λάθος στο ειδικό τμήμα όπου οι επισκέπτες αφήνουν τα κατοικίδια ζώα τους ενώ ψωνίζουν, ή στο… γραφείο τελετών για κηδείες πολυτελείας με τη σφραγίδα του Harrod’s! Και αν ψάχνετε την ιδανική περίοδο για να επισκεφθείτε το μυθικό πολυκατάστημα που σημάδεψε με την παρουσία του έναν ολόκληρο κόσμο εδώ και 188 χρόνια, επιλέξτε την περίοδο των εκπτώσεων, όπου στο Harrod’s επικρατεί πραγματική φρενίτιδα.
Οι πελάτες στην προσπάθειά τους να βρουν την καλύτερη ευκαιρία κυριολεκτικά βιαιοπραγούν μεταξύ τους ή… σέρνονται κάτω από τραπέζια προκειμένου να παρακάμψουν τις ατελείωτες ουρές. Οι απίστευτες προσφορές οδηγούν σε πραγματικό ντελίριο καθώς στο τέλος των εκπτώσεων περίπου 2,5 εκατομμύρια πράσινες σακούλες με χρυσά γράμματα (το σήμα κατατεθέν του καταστήματος) έχουν «εγκαταλείψει» το Harrod’s. Άλλωστε ποιος μπορεί να αντισταθεί στο κάλεσμα ενός μύθου;
Το άρθρο για την ιστορία του Harrod΄s δημοσιεύτηκε στο travelstyle.gr, απ΄ όπου και το μετέφερα στην ιστορία μου, γιατί διαβάζοντάς το πραγματικά εντυπωσιάστηκα. Οι φωτογραφίες όμως είναι δικές μου. Με τη βόλτα μας σε αυτό το θρυλικό κατάστημα έκλεισε μια ακόμα πολύ-πολύ γεμάτη μέρα!
Πήραμε όπως κάθε μέρα το πρωινό μας και κατά τις 10:00 ξεκινήσαμε για τη σημερινή μας περιπλάνηση. Πρώτος σταθμός το Covent Garden η άκρως ιστορική αλλά και τουριστική πλατεία-αγορά της πρωτεύουσας. Η Λονδρέζικη αυτή γειτονιά λειτούργησε επί τρεις και πλέον αιώνες, ως η μεγαλύτερη αγορά φρούτων και λαχανικών της Βρετανικής πρωτεύουσας, μέχρι το 1974, όταν πλέον μεταφέρθηκε σε άλλο σημείο της πόλης.
Κατεβήκαμε στον σταθμό Covent Garden και φυσικά χρησιμοποιήσαμε το ασανσέρ για την έξοδό μας. Τώρα η αγορά αποτελεί ένα ζωντανό μέρος γεμάτο υπαίθρια μαγαζιά και καλλιτέχνες του δρόμου, οι οποίοι ξεκινούν από νωρίς το πρωί να δίνουν τις παραστάσεις τους, είτε έξω είτε μέσα στην αγορά.
Στο κέντρο βρίσκεται μια μικρή αγορά με αντίκες και διάφορα είδη χειροτεχνίας, η Apple Market.
Στον κάτω όροφο υπάρχουν πολλά καφέ και εστιατόρια ενώ καλλιτέχνες παίζοντας μουσική διασκεδάζουν τους θαμώνες των μαγαζιών.
Είναι ένα πολύ όμορφο και ζωντανό κομμάτι της πόλης, στο οποίο συναντήσαμε πραγματική κοσμοπλημμύρα, που σίγουρα αξίζει κάποιος να το εξερευνήσει και να περάσει λίγες χαλαρές ώρες εδώ, σε κάποιο εστιατόριο ή καφέ.
Καθίσαμε και εμείς σε ένα καφέ, έξω στον δρόμο, απέναντι από την Jubilee Market, απολαμβάνοντας την κίνηση και τη ζωντάνια της περιοχής. Μετά από λίγη ώρα τρωγόμουνα, δεν μπορούσα να βρω ησυχία. Άφησα λοιπόν στο καφέ τους συνταξιδιώτες μου και σηκώθηκα για μια πιο ενδελεχή εξερεύνηση της αγοράς. Βρέθηκα έξω από την St. Paul΄s Church, Αγγλικανική εκκλησία, η οποία φιλοτεχνήθηκε το 1633, γνωστή ως “The actor΄s Church”, καθώς εδώ προσεύχονταν αρκετοί ηθοποιοί μεταξύ των οποίων ο Charlie Chaplin και η Vivian Leigh.
Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπετε την Jubilee Market με ένα σωρό πάγκους γεμάτους με ό,τι αντικείμενο μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου, από παλιές φωτογραφικές μηχανές και τηλέφωνα, μέχρι πίνακες ζωγαφικής, χειροτεχνίες, ρούχα, κοσμήματα και ένα σωρό άλλα απίστευτα αντικείμενα.
Το London Transport Museum:
Επέστρεψα στο καφέ ξεσηκώνοντας και τους υπόλοιπους! Στη συνέχεια θα εξερευνήσουμε όλη τη γειτονιά του Strad και του City.
Περάσαμε έξω από το θέατρο Royal Drury Lane,
συνεχίσαμε συναντώντας το Saint Clement Danes School, στην Drury Ln.,
η οποία είναι μια φοβερή γειτονιά, με κτίρια φτιαγμένα με το κόκκινο χαρακτηριστικό τουβλάκι και σιδερένιες εξωτερικές σκάλες, όπως αυτές που βλέπουμε σε ταινίες στον κινηματογράφο.
Στη γωνία Drury Lane και Strad Underpass είδαμε το Aldwych Theatre,
το ξενοδοχείο Waldorf,
και αμέσως μετά το θέατρο Novello, στο οποίο είχαμε παρακολουθήσει την παράσταση Mamma Mia, την πρώτη μας βραδιά στο Λονδίνο.
Επόμενο διάσημο θέατρο που συναντήσαμε στη διαδρομή μας είναι το Lyceum Theatre, στο οποίο παίζεται η παράσταση Lion΄s King.
Στο σημείο αυτό περάσαμε απέναντι, στην οδό Strad, για να βρεθούμε έξω από το Savoy Court, το μοναδικό σημείο στο Λονδίνο όπου τα αυτοκίνητα επιτρέπεται να κινούνται στη δεξιά πλευρά του δρόμου.
Aυτό το γεγονός επέτρεπε, σε όσους πήγαιναν στο θέατρο, να κατέβουν από το όχημά τους και να μπουν κατευθείαν στο Savoy Theatre.
Έξω από το Savoy ξεκινάμε ουσιαστικά την εξερεύνηση της Strad, μιας πολύ σημαντικής οδού στο Westminster, η οποία στη συνέχειά της γίνεται Fleet Street όταν μπαίνει στο City. Το όνομα Strad προέρχεται από το παλιό Αγγλικό “Strond”, που σήμαινε “την άκρη του ποταμού”, καθώς ιστορικά ο δρόμος έτρεξε δίπλα στη βόρεια όχθη του ποταμού Τάμεση. Ο δρόμος ήταν δημοφιλής στις Βρετανικές ανώτερες τάξεις, με πολλά ιστορικά αρχοντικά να χτίζονται μεταξύ του Strad και του ποταμού. Αρκετοί συγγραφείς, ποιητές και φιλόσοφοι έζησαν στην περιοχή, όπως ο Charles Dickens, ο Ralph Waldo Emerson αλλά και η Virginia Woolf. Ο δρόμος είναι ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ του Westminster και του City και σηματοδοτεί το νότιο όριο της συνοικίας Covent Garden. Mετά από ελάχιστα λεπτά συναντάμε στα δεξιά μας, ένα τεράστιο νεοκλασικό κτίριο, το Somerset House, το οποίο υπήρξε κατοικία για Βασίλισσες κατά τον 16ο και 17ο αιώνα.
Από την αυλή του κτιρίου υπάρχει καταπληκτική θέα στο ποτάμι:
Στα μέσα του 18ου αιώνα το Λονδίνο είχε ανάγκη από μεγάλα δημόσια κτίρια. Έτσι το Κοινοβούλιο ψήφισε έναν νόμο με σκοπό την ίδρυση δημόσιων γραφείων στο Somerset House. Ο κατάλογος δημόσιων γραφείων που αναφέρονταν στον νόμο περιελάμβανε: “το γραφείο αλατιού”, “το γραφείο σφραγίδων”, “το φορολογικό γραφείο”, “το γραφείο Ναυτικού”, “το γραφείο λαχειοφόρων αγορών” και άλλα.
Tον 19ο αιώνα ανεγέρθη το King's College of London, ενώ η συνεχής αυξανόμενη ζήτηση χώρου οδήγησε σε ένα τελευταίο βήμα, όπου η Δυτική άκρη του χώρου καταλήφθηκε από μια σειρά σπιτιών που χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες για αξιωματούχους. Τον 20ο αιώνα το κτίριο δοκιμάστηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν 16 δωμάτια και η όμορφη στρογγυλή εσωτερική σκάλα καταστράφηκαν ολοσχερώς στη νότια πτέρυγα, ενώ άλλα 27 δωμάτια “τραυματίστηκαν” στη δυτική πτέρυγα.
Μόλις τη δεκαετία του 1950 η ζημιά στη νότια πτέρυγα επισκευάστηκε, καθώς το έργο απαιτούσε ειδικευμένους μαστόρους, των οποίων οι υπηρεσίες ήταν δύσκολο να βρεθούν τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Στα τέλη του 20ου αιώνα το κτίριο έγινε κέντρο για εικαστικές τέχνες και εκθέσεις. Η κεντρική αυλή χρησιμοποιείται ως χώρος συναυλιών το καλοκαίρι ενώ τους πρώτους μήνες του χειμώνα φιλοξενεί ένα δημοφιλές παγοδρόμιο.
Το Somerset House είναι επίσης δημοφιλής τοποθεσία για κινηματογραφικές παραγωγές, ενώ ο εξωτερικός χώρος έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες ταινίες όπως, 2 ταινίες του James Bond, στην ταινία Sherlock Holmes, σε ταινία του Tim Burton και πολλές άλλες.
Aμέσως μετά το Somerset House υπάρχει μια νησίδα στη μέση του δρόμου, πάνω στην οποία υψώνεται η Παριζιάνικη εκκλησία St. Mary-le-Strad,
και αμέσως μετά, πάνω σε μια μεγαλύτερη νησίδα, μια άλλη Αγγλικανική εκκλησία η St. Clement Danes, ορθώνεται μεγαλόπρεπα έξω από τα Βασιλικά Δικαστήρια. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες ως προς τη σχέση Δανών και την προέλευση της εκκλησίας. Eπικρατέστερη είναι η θεωρία ότι τον 9ο αιώνα οι Δανοί αποίκισαν το χωριό Aldwych που βρισκόταν στο ποτάμι, μεταξύ της πόλης του Λονδίνου και της μελλοντικής τοποθεσίας Westminster. Οι Δανοί ίδρυσαν μια εκκλησία και έτσι προκύπτει το όνομα Clement Danes, η οποία ήταν αφιερωμένη στον προστάτη των ναυτικών. Στο πέρασμα των αιώνων η εκκλησία ανακατασκευάστηκε πολλές φορές, βάζοντας πάλι το χεράκι του ο Christopher Wren, για να υποστεί σημαντικές ζημιές από τους Γερμανικούς βομβαρδισμούς το 1941.
Tα εξωτερικά τοιχώματα, ο πύργος και το καμπαναριό επέζησαν από τον βομβαρδισμό, αλλά το εσωτερικό εξουδετερώθηκε από τη φωτιά. Ως αποτέλεσμα 10 καμπάνες της εκκλησίας έπεσαν στο έδαφος. Μετά την έκκληση της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας για κεφάλαια, η εκκλησία αποκαταστάθηκε πλήρως, και έγινε η κεντρική εκκλησία της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Συχνά διοργανώνονται εκδηλώσεις για να τιμήσουν τις υπηρεσίες της RAF και των συνδεδεμένων οργανισμών της. Υπάρχουν χαρακτηριστικά, μέσα και έξω από το κτίριο, που μνημονεύουν ανθρώπους και μονάδες της RAF.
Έξω από την εκκλησία στέκονται τα αγάλματα δύο ηγετών της RAF κατά τη διάρκεια των πολέμων. Του Arthur “Bomber’ Harris
και του Hugh Dowding.
Βρισκόμαστε πλέον σε ένα από τα ωραιότερα, κατά τη γνώμη μου, σημεία του Strad,
στο Royal Courts of Justice, ένα τεράστιο, επιβλητικό, γκρίζο, πέτρινο οικοδόμημα σε Βικτωριανό Γοτθικό στυλ που χτίστηκε το 1870 και εγκαινιάστηκε από τη Βασίλισσα Βικτωρία.
Στεγάζει το Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο της Αγγλίας και της Ουαλίας, ένα από τα μεγαλύτερα Δικαστήρια στην Ευρώπη. Το κτίριο περιλαμβάνει πολλούς πύργους και περισσότερα από 1.000 δωμάτια με περίτεχνα έπιπλα και διακοσμητικά. Τα Δικαστήρια χρειάστηκαν περισσότερα από 8 χρόνια για να ολοκληρωθούν, κατά τη δεκαετία του 1870, και αυτό οφειλόταν κυρίως στο γεγονός, ότι οι μαστόροι των κτιρίων έκαναν απεργία κατά το ήμισυ της διαδικασίας κατασκευής.
Εδώ μπορούν και επισκέπτες να παρακολουθήσουν τις δικαστικές υποθέσεις και να δουν τους δικηγόρους να φορούν αυτές τις ιδιαίτερες και ίσως αστείες περούκες που βλέπουμε στις ταινίες. Τα Βασιλικά Δικαστήρια ασχολούνται μόνο με πολιτικά ζητήματα και η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορούν θέματα όπως οικονομικές ή οικογενειακές διαφορές, καθώς και ακροάσεις για άσυλο ή απέλαση.
Απέναντι από τα Δικαστήρια βρίσκεται ένα γλυκούλικο καφέ, το Soho, στο οποίο κάναμε τη δεύτερη στάση μας για ξεκούραση, σάντουιτς, γλυκά και καφέ.
Δίπλα στο Soho καφέ στέκεται και αυτό το πολύ όμορφο κτίριο που είναι Pub-Restaurant:
Έξω από το Δικαστήριο υπάρχει ακόμα μια νησίδα πάνω στην οποία στέκεται το Temple Bar Memorial. Αρχικά εδώ υπήρχε μπαρόκ θολωτή πύλη τον 17ο αιώνα, που σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren, διατηρήθηκε μέχρι το 1878 και αποτελούσε την τελετουργική είσοδο στο City από το Westminster. Η αψίδα αυτή, όπως θα δούμε στη συνέχεια της ιστορίας, έχει μεταφερθεί δίπλα στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, στην πλατεία Paternoster.
Μετά την κατεδάφιση (αποσυναρμολόγηση πιο σωστά) της πύλης του Wren, ο Horace Jones, αρχιτέκτονας και επιθεωρητής του Δήμου του Λονδίνου, σχεδίασε ένα μνημείο το οποίο αποκαλύφθηκε το 1880. Στέκεται μπροστά από τα Βασιλικά Δικαστήρια σε περίτεχνο βάθρο, νεοαναγεννησιακού στυλ και χρησιμεύει ως βάση για ένα γλυπτό που ονομάζεται Griffin. Στην πραγματικότητα είναι ένας δράκος, το σύμβολο του City.
Από αυτό το σημείο και μετά η Strad ονομάζεται Fleet Street. Εμείς όμως δε θα προχωρήσουμε ακόμα προς την Fleet street, αλλά θα κάνουμε λίγα βήματα προς τα πίσω, γιατί από τον περίβολο της εκκλησίας Clement Danes ξεκινά η Essex Street
και θα την ακολουθήσουμε για να εξερευνήσουμε την περιοχή Temple, μια από τις κύριες νομικές περιοχές της πρωτεύουσας και αξιοσημείωτο κέντρο του Aγγλικού Δικαίου, τόσο ιστορικά, όσο και στη σημερινή εποχή. H περιοχή αποτελείται από το Inner Temple και το Middle Temple, τα οποία είναι δύο από τα τέσσερα Πανεπιστημιακά Δικαστήρια και λειτουργούν ως τοπικές αρχές του City of London Corporation. H περιοχή έχει επίσης πολλά δικηγορικά γραφεία, γραφεία συμβούλων και διάφορους νομικούς φορείς. Αυτά τα Πανεπιστήμια ιδρύθηκαν στα μέσα του 14ου αιώνα. Η περιοχή κάποτε ανήκε στους Ναΐτες Ιππότες για πάνω από 150 χρόνια. Οι Ιππότες εξαπλώθηκαν στη γύρω περιοχή χτίζοντας διάφορα μοναστήρια, τα σημερινά Inner και Middle Temple.
H επέκταση αυτή, αλλά και η απόκτηση πολλών κτημάτων και τεράστιων εσόδων, έκανε επιτακτική την ανάγκη παροχής υπηρεσιών δικηγόρων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Οι Ιππότες μίσθωναν αίθουσες σε δικηγόρους οι οποίοι έτσι παρέμειναν στην περιοχή και μετά τη διάλυση των Ιπποτών.
Περνώντας την πύλη της Essex St. και κατεβαίνοντας μερικά σκαλάκια
βγήκαμε στη λεωφόρο Victoria Embankment, δίπλα στο ποτάμι, και στρίψαμε αριστερά. Περπατώντας στην αριστερή πλευρά του πεζοδρομίου συναντούσαμε το ένα μετά το άλλο τα επιβλητικά κτίρια και τους κήπους τους. Πρώτο κτίριο το Middle Temple προφυλαγμένο πίσω από τεράστιους σιδερένιους φράχτες με τα αντίστοιχα οικόσημα στις πύλες εισόδου.
Στη συνέχεια το Inner Temple και οι κήποι του:
Άλλος ένας δράκος που σηματοδοτεί την είσοδο στο City,
ενώ τώρα έχουμε θέα στην απέναντι πλευρά του ποταμού και στον OXO Tower.
Το υπέροχο αυτό κτίριο είναι το Hamilton House, με 12 αίθουσες συσκέψεων, συμπεριλαμβανομένης και μιας μεγάλης αίθουσας συνεδρίων, ιδανικό περιβάλλον για εταιρικές και ιδιωτικές εκδηλώσεις.
Στρίψαμε αριστερά στην Temple Avenue
και περιπλανηθήκαμε για κάμποση ώρα σε στενά δρομάκια με υπέροχα Βικτωριανά κτίρια της περιοχής του Temple.
Δεν καταφέραμε όμως να βρούμε τον δρόμο που οδηγεί στην είσοδο του ναού Temple, τον οποίο ήθελα πάρα πολύ να επισκεφθώ και εσωτερικά, αφού είναι μια εκκλησία του 12ου αιώνα, που χτίστηκε από τους Ναΐτες Ιππότες, ως το αρχηγείο τους. Μάλλον η πρόσβαση θα ήταν κλειστή, λόγω Σαββάτου ή απορροφηθήκαμε από τις υπέροχες εικόνες και τα επιβλητικά κτίρια της περιοχής και ξεχαστήκαμε. Πάντως αξίζουν λίγα λόγια για την ιστορία του ναού:
Είναι διάσημη για το στρογγυλό της σχήμα και για τα πέτρινα ομοιώματα, του 13ου και 14ου αιώνα, που βρίσκονται στο εσωτερικό της. Ο ναός χρησίμευε επίσης ως πρώιμη Τράπεζα καταθέσεων, χωρίς να μπορεί το Στέμμα να πάρει τα χρήματα των ευγενών, που τα είχαν εμπιστευτεί στον χώρο αυτό. Σήμερα η εκκλησία ασκεί τακτικές εκκλησιαστικές υπηρεσίες και πραγματοποιεί γάμους αλλά μόνο για μέλη των Inner και Middle ναών. Η εκκλησία διέφυγε από τη ζημιά στη μεγάλη φωτιά του 1666. Παρόλα αυτά ανακαινίστηκε από τον Wren, αλλά δεν κατάφερε να γλιτώσει από τους βομβαρδισμούς του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι κατέστρεψαν τη στέγη της στρογγυλής εκκλησίας και η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα στον ναό και στο ξωκλήσι. Αποκαταστάθηκε όμως πλήρως.
Οι τέσσερις φωτογραφίες του ναού είναι από το Internet.
Home - Temple Church
Βγήκαμε ξανά στην Fleet Street έξω από τα κτίρια της Goldman Sachs International
και της Daily Express.
Είμαστε πλέον στο City of London, την περιοχή του κεντρικού Λονδίνου, η οποία μολονότι κατά τον μεσαίωνα συνιστούσε ολόκληρο σχεδόν το Λονδίνο, στις μέρες μας αποτελεί ένα μόνο μέρος της Μητρόπολης. Τα σύνορά του έχουν διατηρηθεί αμετάβλητα σχεδόν από συστάσεώς του. Η τοπική αρχή για το City, η City of London Corporation, αποτελεί εξαίρεση στο Ηνωμένο Βασίλειο, απολαμβάνοντας μοναδικές αρμοδιότητες για Βρετανική αρχή τοπικής αυτοδιοίκησης. Έτσι, για παράδειγμα έχει τη δική της Αστυνομική δύναμη, την αστυνομία του City of London.
Επιπλέον κάποιες από τις ευθύνες της εκτείνονται και πέραν των ορίων της πόλης. Η εταιρεία διευθύνεται από τον Λόρδο Δήμαρχο του City, αξίωμα εντελώς διαφορετικό από αυτό του Δημάρχου του Λονδίνου. Το City αποτελεί μείζον επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κέντρο, καταλαμβάνοντας μαζί με τη Νέα Υόρκη, την πρώτη θέση σε αυτούς τους τομείς σε όλο τον κόσμο. Η άλλη μεγάλη χρηματοοικονομική περιοχή του Λονδίνου είναι το Canary Wharf, το οποίο βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα ανατολικά και θα το επισκεφθούμε μια από τις επόμενες μέρες. Πολλά τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα έχουν την έδρα τους στο City.
Το London Stock Exchange,
η ασφαλιστική εταιρεία Lloyds και φυσικά η Τράπεζα της Αγγλίας βρίσκονται στο City.
Πάνω από 500 άλλες τράπεζες έχουν τα γραφεία τους εδώ. Πολλές επιχειρήσεις και νομικοί οίκοι παγκόσμιας εμβέλειας εδρεύουν στο City. Το Λονδίνο είναι η μεγαλύτερη αγορά συναλλάγματος στον κόσμο με μεγάλο μέρος του εμπορίου να διεξάγεται στο City.
Προχωρώντας προς τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου, το μάτι μου έπεσε στην πρόσοψη ενός ναού, χωμένου ανάμεσα στα μεγάλα κτίρια της οδού Fleet.
Πλησίασα κοντά και είδα αναρτημένες στα κάγκελα δύο επιγραφές: μια αριστερά, που έγραφε: “The Cathedral of Fleet Street” και μια άλλη δεξιά, που έγραφε: “The world famous journalists΄ Church”. Χωρίς να το πολυσκεφτώ μπήκα στην αυλή της εκκλησίας,
και στη συνέχεια άνοιξα την πόρτα και μπήκα στο εσωτερικό της, στον προθάλαμο. Αμέσως άκουσα ωραία μελωδία από εκκλησιαστικό όργανο χωρίς όμως να έχω οπτική επαφή με τον χώρο. Χάρηκα γιατί θα είχα την ευκαιρία να απολαύσω για μερικά λεπτά τον ναό υπό τους ήχους του υπέροχου εκκλησιαστικού οργάνου. Η χαρά μου όμως κράτησε μόνο για λίγα δευτερόλεπτα, αφού με το που μπήκα, με πλησίασε αμέσως μια ευγενής Αγγλίδα, η οποία με ρώτησε αν είμαι καλεσμένη στον γάμο!!
Η αλήθεια είναι ότι ξαφνιάστηκα και αμέσως απάντησα: - "Όχι, όχι….. ήθελα μόνο να δω το εσωτερικό του ναού". Τότε εκείνη μου είπε, ότι στο υπόγειο υπάρχει Κρύπτη, την οποία μπορώ να επισκεφθώ, αλλά από τη μια ντράπηκα και από την άλλη σκέφτηκα ότι οι συνοδοιπόροι μου με περιμένουν έξω στον δρόμο οπότε βγήκα αμέσως και έφυγα. Αργότερα έψαξα πληροφορίες για αυτήν την εκκλησία και βρήκα πως η ονομασία της είναι: Saint Bride΄s Church (η Eκκλησία της Αγίας Νύφης), η οποία και αυτή σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren, το 1672, και αποτελεί μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες της πόλης.
Kαι αυτή η εκκλησία καταστράφηκε από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 και μια νέα εκκλησία ξαναχτίστηκε από τον Wren, σε αντικατάσταση της παλιάς. Tη νύχτα της 29ης Δεκεμβρίου του 1940 η εκκλησία βομβαρδίστηκε. Εκείνο το βράδυ, χίλιες πεντακόσιες πυρκαγιές ξεκίνησαν στο Λονδίνο από τους βομβαρδισμούς, ένα γεγονός που ονομάστηκε “δεύτερη μεγάλη φωτιά του Λονδίνου”.
Η Κρύπτη που μου είπε η Αγγλίδα ότι υπάρχει στο υπόγειο περιέχει μια σειρά από αρχαία κειμήλια, όπως Ρωμαϊκά νομίσματα και βιτρώ και είναι ανοιχτή στο κοινό. Η μουσική που άκουσα και με έσπρωξε να μπω στον ναό προέρχεται από ένα όργανο, κατασκευασμένο από την John Compton Organ Company, το οποίο θεωρείται το καλύτερο έργο τους. Διάβασα επίσης ότι υπάρχει και χορωδία, με σοπράνους και τενόρους, η οποία τραγουδά κάθε Κυριακή και σε ειδικές περιστάσεις, προφανώς και στους γάμους. Όσο για την επιγραφή “The world famous journalists΄ Church”, που είχα δει στα κάγκελα υπάρχει εξήγηση, αφού η εκκλησία ξεκίνησε να συνεργάζεται με δημοσιογράφους, όταν ο Wynkyn de Worde το 1500, ίδρυσε δίπλα τυπογραφείο.
Όταν ο De Worde ξεκίνησε την επιχείρηση αυτή, σπουδαίοι συγγραφείς συνέρρεαν και άρχισαν να ζουν γύρω από την εκκλησία, για να είναι κοντά στους εκδότες τους. Μια έκθεση που καταγράφει τη στενή σχέση της εκκλησίας με τον Τύπο βρίσκεται επίσης στην Κρύπτη. Μαθαίνοντας εκ των υστέρων όλες αυτές τις πληροφορίες για τον ναό μετάνιωσα που δεν αφιέρωσα λίγο χρόνο για να επισκεφθώ την Κρύπτη.
Από μακριά φάνηκε τώρα ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου, η Μητροπολιτική Εκκλησία του Λονδίνου, που αποτελεί το κορυφαίο αριστούργημα του μεγάλου Άγγλου αρχιτέκτονα Christopher Wren. Είναι ένα εξαίσιο και μοναδικό δείγμα ναού, μπαρόκ ρυθμού, στην Αγγλία.
Ο πρώτος χριστιανικός ναός, στη θέση που υψώνεται και σήμερα ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Παύλου, χτίστηκε το 604 μ.Χ. Ο πρώτος αυτός Καθεδρικός Ναός του Λονδίνου ήταν μια ξύλινη κατασκευή που καταστράφηκε από πυρκαγιά. Ξαναχτίστηκε από πέτρα, όμως ξανακαταστράφηκε με τις επιδρομές των Vikings, κατά τον 9ο αιώνα.
Ο ναός στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε και καταστράφηκε και άλλες φορές, έως ότου τον 12ο με 13ο αιώνα ολοκληρώθηκε το οικοδόμημα, που έγινε γνωστό ως ο “παλαιός” Άγιος Παύλος. Ήταν η πιο μεγάλη εκκλησία στην Αγγλία και από τους ευρωπαϊκούς καθεδρικούς ναούς, μόνον εκείνοι της Σεβίλλης και του Μιλάνου την ξεπερνούσαν σε μέγεθος.
Τον Σεπτέμβριο του 1666 ξεσπά η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου, η φοβερότερη στην ιστορία της πόλης, και καταστρέφονται 87 ενοριακές εκκλησίες και ο Ναός του Αγίου Παύλου. Στις 21 Ιουνίου του 1675 μπαίνει ο θεμέλιος λίθος, στον 5ο κατά σειρά, Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου. 35 χρόνια αργότερα ο Sir Christopher Wren, στα 78 του χρόνια, αξιώνεται να δει το αριστούργημά του ολοκληρωμένο.
Η Κρύπτη του Καθεδρικού λέγεται πως είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Σε μια επιβλητική σαρκοφάγο, από μαύρο μάρμαρο, είναι θαμμένος ο Nelson που σκοτώθηκε στη ναυμαχία του Trafalgar το 1805. Στην Κρύπτη βρίσκεται και ο τάφος του Wellington, ενώ “στη γωνία των ζωγράφων” είναι θαμμένος ο Φλαμανδός καλλιτέχνης Van Damme. Eδώ υπάρχουν μνημεία και για άλλους Άγγλους ζωγράφους. Στον ναό έγιναν και οι κηδείες του Winston Churchill και της Λαίδης Diana, όπως και ο γάμος της με τον Κάρολο.
Home - St Paul's Cathedral
Εμείς δεν επισκεφθήκαμε το εσωτερικό του ναού, αλλά μπήκαμε στον περίβολο με τον κήπο, πήραμε μερικές φωτογραφίες
και στη συνέχεια ακολουθώντας ένα πολύ στενό δρομάκι βγήκαμε στην Paternoster Square.
Δίπλα λοιπόν στον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου βρίσκεται η Paternoster Square, με κύριο μνημείο μια στήλη 23 μέτρων, Κορινθιακού ρυθμού, γεμάτη με χρυσά φύλλα στην κορυφή της, τα οποία συμβολίζουν τις φλόγες των δύο πυρκαγιών που κατέστρεψαν την περιοχή το 1666 και το 1940. Η στήλη χρησιμεύει επίσης ως άξονας εξαερισμού για τον δρόμο που βρίσκεται κάτω από την πλατεία. Στα σκαλιά του μνημείου υπάρχουν σχάρες για να λειτουργεί αυτό το σύστημα του εξαερισμού.
Το όνομα της πλατείας προέρχεται από τον μεσαιωνικό δρόμο που υπήρχε σε αυτήν την περιοχή. Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 έσβησε ένας τεράστιος αριθμός καταστημάτων που υπήρχαν εδώ. Η πλατεία καταστράφηκε και από τον εναέριο βομβαρδισμό με την ονομασία Τhe Blitz κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σύγχρονη ανάπτυξή της ανήκει την Mitsubishi Εstate Co.
Στο βόρειο άκρο της πλατείας βρίσκεται το χάλκινο άγαλμα Shepherd and sheep. Το γλυπτό του βοσκού με τα πρόβατα είναι μια αναφορά στην αγορά κρέατος της Νewgate η οποία βρισκόταν σε αυτό το σημείο από τα τέλη του 17ου αιώνα έως το 1868. Η χρήση των προβάτων είναι επίσης ένα θρησκευτικό νεύμα στην εγγύτητα του Καθεδρικού Ναού.
Ένα άλλο γλυπτό στην πλατεία είναι τα Paternoster Vents, που συχνά αναφέρονται ως στόμια ή φτερά αγγέλου, και είναι ένα γλυπτό από ανοξείδωτο χάλυβα από το 2002, το οποίο παρέχει αερισμό σε έναν υπόγειο ηλεκτρικό σταθμό.
H πύλη Temple Bar, που έστεκε κάποτε στην οδό Fleet, αποσυναρμολογήθηκε προσεκτικά επειδή εμπόδιζε την κυκλοφορία και πωλήθηκε στον Sir Henry Menx, ο οποίος την τοποθέτησε στο αρχοντικό του, στο πάρκο Theobalds, μέχρι που μια εταιρεία του Λονδίνου την αγόρασε το 2001 και τελικά στήθηκε στην πλατεία Paternoster το 2004.
Ακολουθώντας στη συνέχεια τον δρόμο St. Martin΄s-le-Grand βλέπουμε στο βάθος τον κόμβο που βρίσκεται το Museum of London,
αλλά εμείς στρίβουμε πιο πριν, στην Gresham St., γιατί ο προορισμός μας είναι άλλος: το Guildhall,
το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί ως Δημαρχείο για αρκετές εκατοντάδες χρόνια και εξακολουθεί να είναι το τελετουργικό και διοικητικό κέντρο του City. Ο όρος Guildhall αναφέρεται τόσο στο σύνολο του κτιρίου, όσο και στο κεντρικό του δωμάτιο, το οποίο είναι μια μεσαιωνική μεγάλη αίθουσα. Το συγκρότημα περιλαμβάνει αρκετούς άλλους ιστορικούς εσωτερικούς χώρους, εκτός της μεγάλης αίθουσας, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων μεσαιωνικών κρυπτών, της παλιάς βιβλιοθήκης και του τυπογραφείου, τα οποία σήμερα χρησιμοποιούνται ως αίθουσες εκδηλώσεων.
Ένας μαύρος κύκλος που σηματοδοτεί το περίγραμμα της Ρωμαϊκής Σκηνής είναι σχηματισμένος στην αυλή, μπροστά από το κτίριο.
Αριστερά στη φωτογραφία διακρίνεται ένα μικρό τμήμα του κύκλου.
Το πρώτο κτίριο κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα όταν ο Δήμαρχος συναγωνίστηκε τον Μονάρχη για επιρροή και κύρος. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα, για να αποδείξει τη συνεχή δύναμη των εμπόρων της πόλης του Λονδίνου (City of London), οι οποίοι ρύθμιζαν το εμπόριο. Στη μεγάλη αίθουσα έχουν πραγματοποιηθεί βασιλικά και κρατικά γεγονότα για πάνω από 600 χρόνια. Η είσοδος στην gallery και το Ρωμαϊκό αμφιθέατρο είναι δωρεάν. Κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών χρόνων ήταν ο τόπος του μεγαλύτερου Ρωμαϊκού αμφιθεάτρου στη Μεγάλη Βρετανία, τα ερείπια του οποίου βρίσκονται σε δημόσια έκθεση στο υπόγειο της gallery τέχνης Guildhall.
Περάσαμε τον έλεγχο στην είσοδο και μπήκαμε στο κτίριο, ξεκινώντας από την gallery.
Στη συνέχεια με ασανσέρ κατεβήκαμε στο υπόγειο. Είδαμε το εντυπωσιακό Ρωμαϊκό αμφιθέατρο με φωτισμένα τα απομεινάρια του τείχους, ενώ με τα πράσινα φώτα έχουν δημιουργήσει μια εικονική αναπαράσταση του θεάτρου.
Guildhall London Events
Συνεχίζουμε τη διαδρομή μας φτάνοντας πλέον στην καρδιά του City, έναν κόμβο γύρω από τον οποίο υπάρχουν εμβληματικά ιστορικά και πανέμορφα κτίρια τα οποία φιλοξενούν την Bank of England, το Mansion House και το Royal Exchange.
Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις!!
Τί να πρωτοθαυμάσεις και τί να πρωτοφωτογραφίσεις!!
Όλα τα κτίρια πραγματικά κοσμήματα!!
Το Mansion House, είναι η επίσημη κατοικία του Λόρδου Δημάρχου του Λονδίνου και διατηρητέο κτίριο. Οι φιλανθρωπικές και επιχειρηματικές οργανώσεις χρησιμοποιούν επίσης αυτό το μοναδικό κτίριο για εκδηλώσεις συγκέντρωσης χρημάτων, δεξιώσεις και δείπνα. Σήμερα το αρχοντικό φιλοξενεί επίσης μια υπέροχη συλλογή έργων τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και των 84 Ολλανδικών έργων της Harold Samuel Art Collection.
Μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα οι Λόρδοι Δήμαρχοι χρησιμοποιούσαν δικά τους σπίτια ή αίθουσες για την εργασία τους ως επικεφαλής των κυβερνητικών δικαστικών και πολιτικών λειτουργιών του Δήμου. Η ιδέα μιας μόνιμης κατοικίας ήρθε μετά τη μεγάλη φωτιά του 1666, για να προσφέρει ένα σπίτι στον Λόρδο Δήμαρχο που δεν είχε δική του κατοικία για έδρα. Η ιδέα βέβαια άργησε πολύ να υλοποιηθεί, με την πρώτη πέτρα να τοποθετείται το 1739, και το 1752 ο Δήμαρχος Sir Crispin Gascoigne μπόρεσε να εγκατασταθεί στο Mansion House.
Η μεγάλη είσοδος του κτιρίου διαθέτει μια στοά με έξι Κορινθιακούς κίονες και είναι σχεδιασμένο με το αρχιτεκτονικό στυλ των κλασικών Ελληνικών και Ρωμαϊκών ναών, που ήταν πολύ δημοφιλές τον 17ο και 18ο αιώνα. Η κατασκευή επιβραδύνθηκε από την ανακάλυψη πηγών στην περιοχή πράγμα που σήμαινε ότι τα θεμέλια έπρεπε να βυθιστούν πιο βαθιά μέσα στο έδαφος.
https://www.cityoflondon.gov.uk/about-the-city/mansion-house/Pages/default.aspx
Απέναντι ακριβώς από το Mansion House, ορθώνεται ένα άλλο επιβλητικό κτίριο το Royal Exchange, το οποίο λειτουργεί ως εμπορικό κέντρο, αφού είδαμε διάφορα επώνυμα και φυσικά πανάκριβα καταστήματα να λειτουργούν εδώ.
Μπροστά από το κτίριο στέκεται το Troops War Memorial που τιμά τους άντρες του Λονδίνου που πολέμησαν στον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μνημείο είναι μια πέτρινη στήλη ύψους 7,5 μέτρων, με βάσεις πάνω στις οποίες υπάρχουν χάλκινα αγάλματα στρατιωτών, που κρατούν όπλα και αντιπροσωπεύουν τους βασιλικούς πυροβολητές. Το μνημείο αποκαλύφθηκε μπροστά σε μεγάλο πλήθος μια ομιχλώδη μέρα, την 12η Νοεμβρίου 1920.
Εδώ υπάρχει και το μνημείο του James Henry Greathead, ο οποίος ήταν πολιτικός μηχανικός, γνωστός για την εργασία του στον υπόγειο σιδηρόδρομο του Λονδίνου και εφευρέτης ενός συστήματος που κατέστησε δυνατή την κοπή των σηράγγων στα βαθιά σημεία του συστήματος των tubes (σωλήνων).
Αριστερά εκτείνεται το τεράστιο κτίριο που αποτελεί την Κεντρική Τράπεζα του Ηνωμένου Βασιλείου και το μοντέλο πάνω στο οποίο βασίζονται οι περισσότερες από τις σύγχρονες μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες.
Ιδρύθηκε το 1694 και κατέχει το μονοπώλιο στην έκδοση χαρτονομισμάτων στην Αγγλία και την Ουαλία, αλλά όχι στη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Η “Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής” (Monetary Policy Committee) της Τράπεζας έχει αναλάβει την ευθύνη ή (την ανεξαρτησία όπως συχνά αποκαλείται) για τη διαχείριση της νομισματικής πολιτικής της χώρας. Είναι επίσης γνωστή και με την ονομασία η “Γηραιά Κυρία της οδού Threadneedle”.
Στην ανατολική πλευρά του κτιρίου βρίσκεται το μουσείο, που δημιουργήθηκε για να εξιστορήσει τα επιτεύγματα, ίσως της πιο ιστορικής Τράπεζας του κόσμου. Μέσα σε μια θαυμάσια συλλογή περιλαμβάνονται βιβλία, έγγραφα, πίνακες ζωγραφικής, κέρματα, χαρτονομίσματα αλλά και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, μέσω του οποίου οι επισκέπτες, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας που παρέχεται μπορούν να μάθουν τα πάντα για την ιστορία αλλά και τον ρόλο της Τράπεζας της Αγγλίας. Η είσοδος είναι ελεύθερη με κράτηση in advance (εκ των προτέρων).
Home
Συνεχίζουμε να περπατάμε στην οδό Cornhill, όπου μετά από λίγο βλέπουμε σφηνωμένο ανάμεσα σε ψηλά κτίρια, τον ναό του Saint Michael, μια μεσαιωνική εκκλησία. Το αρχικό κτίσμα χάθηκε στη μεγάλη φωτιά του Λονδίνου και αντικαταστάθηκε από το σημερινό κτίριο που παραδοσιακά αποδόθηκε και αυτό στον Wren. Kάποιοι άλλοι όμως συγγραφείς, (των οδηγών κτιρίων της Αγγλίας για τις εκκλησίες της πόλης) πιστεύουν ότι ο Wren δεν είχε ανάμειξη με αυτήν την εκκλησία. Ο ναός αυτός πάντως διέφυγε από σοβαρές ζημιές κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ορίστηκε διατηρητέο κτίριο το 1950.
Λίγο πιο κάτω φτάνουμε στην Leadenhall market, όπου σκοπεύουμε να βρούμε ένα ωραίο εστιατόριο για να φάμε και να ξεκουραστούμε, αφού αυτή η αγορά φημίζεται για τα καταστήματά της με τυροκομικά είδη, για τα κρεοπωλεία της και τα εστιατόριά της.
Η απογοήτευσή μας ήταν μεγάλη όταν μπαίνοντας μέσα στην κλειστή αγορά συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν Σάββατο, γύρω στις 16:00 το απόγευμα και σχεδόν όλα τα καταστήματα αλλά και τα εστιατόρια ήταν κλειστά. Βλέπετε οι κουστουμαρισμένοι γιάπηδες δεν εργάζονται το Σάββατο για να κάνουν διάλειμμα για φαγητό στην αγορά. Μείναμε να χαζεύουμε, την ομολογουμένως όμορφη αυτή αγορά, η οποία χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και είναι συνήθως ανοιχτή τις καθημερινές από τις 10:00 έως τις 18:00. Βρίσκεται ουσιαστικά στο σημείο που ήταν το κέντρο του Ρωμαϊκού Λονδίνου. Είναι πολύ όμορφα σχεδιασμένη με εντυπωσιακή οροφή, ψηλούς τοίχους και βαμμένη με μπορντό και πετρόλ χρώματα, πράγμα το οποίο την καθιστά πολύ ζεστή και ατμοσφαιρική.
Έχει χρησιμοποιηθεί σαν σκηνικό, σε πολλές ταινίες αλλά και μουσικά video clips. Αποτέλεσε επίσης μέρος της πορείας του Μαραθωνίου των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012. Μόνο μια Pub ήταν ανοιχτή αλλά δεν είχε ελεύθερο τραπέζι για να καθίσουμε και φύγαμε απογοητευμένοι.
Περπατώντας στην Gracechurch Street, ξαφνικά βλέπουμε σε ένα μικρό στενάκι, στα αριστερά μας, ένα υπέροχο μαγαζί χωμένο ανάμεσα σε άλλα ψηλά κτίρια.
Ρωτήσαμε αν μπορούμε να φάμε αυτήν την ώρα και η απάντηση ήταν θετική, οπότε κυριολεκτικά ορμήσαμε μέσα στο μαγαζί γεμάτοι χαρά και ανεβήκαμε στον επάνω όροφο. Στο ισόγειο ήταν μαζεμένοι Άγγλοι οι οποίοι έπιναν μπίρες και έβλεπαν ποδόσφαιρο στη μεγάλη τηλεόραση του καταστήματος. Φάγαμε καλά, ξεκουραστήκαμε και αναχωρήσαμε πλήρεις.
Στη συνέχεια θέλαμε να καταλήξουμε στην Lower Τhames Street και να κάνουμε τη βόλτα μας δίπλα στον Tάμεση. Πριν όμως από αυτό είχε μείνει ένα τελευταίο αξιοθέατο στην περιοχή του City, το οποίο επιθυμούσαμε να δούμε και δεν είναι άλλο, από το Monument to the Great Fire of London.
Ένας δωρικός κίονας τιμά τη μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου το 1666, η οποία ξεκίνησε περίπου από αυτό το σημείο και σταμάτησε κοντά στο Smithfield. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1671 και 1677, εκεί που ήταν χτισμένη η εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας, η οποία ήταν και το πρώτο κτίριο που καταστράφηκε από τη μεγάλη φωτιά. Το μνημείο καταλήγει σε επιχρυσωμένη τεφροδόχο και σχεδιάστηκε από τον Christopher Wren και τον Robert Hooke.
Το ύψος των 62 μέτρων σηματοδοτεί την απόσταση από το κατάστημα του Thomas Farriner, του βασιλικού αρτοποιού, απ΄ όπου ξεκίνησε η μεγάλη πυρκαγιά. Υπάρχει πλατφόρμα κοντά στην κορυφή του μνημείου στην οποία φτάνει ο επισκέπτης από μια ελικοειδή σκάλα 311 σκαλοπατιών. Στα μέσα του 19ου αιώνα τοποθετήθηκε πλέγμα γύρω από την πλατφόρμα για να αποφευχθούν οι αυτοκτονίες, αφού έξι άνθρωποι είχαν αυτοκτονήσει εκεί, μεταξύ 1788 και 1842.
Τρεις πλευρές της βάσης φέρουν επιγραφές στα Λατινικά. Η μια, στη νότια πλευρά, περιγράφει δράσεις που είχαν αναληφθεί από τον Βασιλιά Κάρολο Β΄ μετά την πυρκαγιά, όπως ότι οι εκκλησίες θα ξαναχτιστούν, οι γέφυρες, οι πύλες αλλά και οι φυλακές θα γίνουν από την αρχή, οι αποχετεύσεις θα καθαριστούν, οι δρόμοι θα γίνουν ευθείς, οι φόροι θα διαγραφούν και θα δαπανηθεί δημόσιο χρήμα για την αποκατάσταση των ζημιών. Στη βόρεια πλευρά, η επιγραφή περιγράφει πως ξεκίνησε η φωτιά, πόσο μεγάλη ζημιά προκάλεσε και πως τελικά έσβησε.
Homepage | The Monument
Η καρδιά μου έλεγε να ανέβω μέχρι την πλατφόρμα και μάλιστα την ώρα που βρεθήκαμε εκεί ανέβαιναν οι τελευταίοι τολμηροί επισκέπτες της ημέρας, αλλά τα πόδια θεωρώ πως δεν θα άντεχαν τα 311 σκαλιά και θα το πλήρωνα τις επόμενες μέρες που επίσης ήταν πολύ σημαντικές και με πολύ περπάτημα. Όμως και να το αποφάσιζα τελικά να ανέβω, δεν θα μπορούσα, αφού το μνημείο δέχεται μόνο μετρητά για το εισιτήριο και εμείς σε αυτό το ταξίδι στο Λονδίνο δεν ακουμπήσαμε ούτε μια λίρα, αφού όλες τις συναλλαγές μας τις κάναμε με τις κάρτες μας. Αυτό λοιπόν το γεγονός ήταν μια πολύ καλή δικαιολογία, η οποία με ανακούφισε, γιατί ομολογώ πως θα το στριφογύριζα στο μυαλό μου και θα ένιωθα τύψεις που δεν ανέβηκα.
Από ένα στενό δρομάκι είδαμε να ξεπροβάλλει στο βάθος ο ουρανοξύστης Shard:
Ήταν καλή ώρα να φτάσουμε στο ποτάμι για να προλάβουμε το ηλιοβασίλεμα. Σε δέκα λεπτά φτάσαμε στο παραποτάμιο μέτωπο και συγκεκριμένα στον σταθμό των ferries, Tower (Millennium) Pier, ακριβώς απέναντι από το καταδρομικό Belfast και το Δημαρχείο.
Για καλή μας τύχη πετύχαμε την Tower Bridge ανοιχτή,
αφού μόλις είχε διέλθει ένα μεγάλο ιστιοφόρο το οποίο έκανε ελιγμούς για να δέσει λίγο μετά την προβλήτα Tower Pier.
Συνεχίσαμε τη βόλτα μας προς την Tower Bridge, ενώ στα αριστερά μας εκτεινόταν το Βασιλικό Παλάτι και φρούριο της Αυτής Μεγαλειότητας, ο Πύργος του Λονδίνου.
Το ιστορικό αυτό κάστρο, στην όχθη του Τάμεση, ιδρύθηκε προς το τέλος του 1066, ως μέρος της Νορμανδικής κατάκτησης της Αγγλίας. Αρχικά κατασκευάστηκε ως φρούριο από τον Γουλιέλμο τον κατακτητή, για να εδραιώσει την εισβολή του, το 1066.
Αργότερα διάφοροι βασιλείς το επέκτειναν και το οχύρωσαν με πύργους, για να αποτελέσει ένα ασφαλές κάστρο για τη διαμονή τους αλλά και για να φυλακίζουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Σήμερα είναι τόπος φύλαξης των κοσμημάτων της Βασιλείας. Οι φύλακές του φορούν έως και σήμερα τις παραδοσιακές στολές. Στον Πύργο υπάρχει το προσωπικό οπλοστάσιο των βασιλέων και συχνά γίνονται αναπαραστάσεις σημαντικών γεγονότων.
Σταθμός metro: Tower Hill (γραμμές: Circle και District).
Tower of London
Πάρα πολύς κόσμος απολάμβανε αυτήν την ώρα τη βόλτα του σε αυτόν τον πλακόστρωτο δρόμο ή ξεκουραζόταν στα παγκάκια. Καθίσαμε και εμείς σε κάποιο παγκάκι για να απολαύσουμε το τοπίο και να πάρουμε μερικές ανάσες.
Από ένα άνοιγμα μεταξύ των κτιρίων του Πύργου του Λονδίνου φαινόταν ο Gherkin Tower (30 St. Mary Axe), γνωστός με το παρατσούκλι “αγγουράκι τουρσί”. Ο εμπορικός αυτός Πύργος στο City του Λονδίνου ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο το 2003 και άνοιξε τον Απρίλιο του 2004. Έχει ύψος 180 μέτρα και βρίσκεται στις πρώην τοποθεσίες της Βαλτικής Ανταλλαγής (συγκρότημα μιας παγκόσμιας αγοράς σχετικά με τις πωλήσεις και τις μεταφορές πλοίων) και του Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου, τα οποία υπέστησαν μεγάλη ζημιά το 1992, από την έκρηξη μιας βόμβας που τοποθετήθηκε από τον IRA, στον St. Mary Axe, τον δρόμο από τον οποίο έχει πάρει το όνομά του ο Πύργος.
H κατασκευή ανατέθηκε στην Swiss Re, αντασφαλιστική εταιρεία, και για αυτό στην αρχή ονομαζόταν Swiss Re Building. Το κτίριο σχεδιάστηκε από τον φημισμένο αρχιτέκτονα Norman Foster. Καλύπτεται ομοιόμορφα με γυάλινες πλάκες και έχει έναν θόλο στην κορυφή που χρησιμεύει ως χώρος παρατήρησης. Ο σχεδιασμός είναι γεμάτος με ενεργειακή απόδοση και υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που ενισχύουν την αποτελεσματικότητά του, όπως οι ανοιχτοί άξονες που χτίστηκαν μεταξύ κάθε ορόφου, ώστε να λειτουργούν ως εξαερισμοί για το κτίριο.
Οι άξονες, βγάζουν ζεστό αέρα από το κτίριο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και χρησιμοποιούν τη θερμότητα του ήλιου για να φέρουν ζέστη στο κτίριο κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αυτοί οι ανοικτοί άξονες επιτρέπουν επίσης στο διαθέσιμο φως του ήλιου να διεισδύσει βαθιά μέσα στο κτίριο για να μειώσει το κόστος φωτισμού. Σήμερα είναι κυρίως ένα κτίριο γραφείων. Ένα από τα υψηλότερα lounge bar του Λονδίνου βρίσκεται στην κορυφή του κτιρίου αλλά δυστυχώς είναι ανοιχτό μόνο για τους ενοικιαστές και τους καλεσμένους τους. Ο μοναδικός και τολμηρός σχεδιασμός του έχει κερδίσει πολλά βραβεία.
Ο ήλιος άρχισε να δύει πίσω από τα κτίρια βάφοντας με πορτοκαλί και ροζ χρώματα τα σύννεφα.
Το τελευταίο φως έπεσε πάνω στην Tower Bridge και μετά όλα άρχισαν σιγά-σιγά να σκοτεινιάζουν.
Προχωρήσαμε περνώντας κάτω από τη γέφυρα
και φτάσαμε στην St. Katharine Docks Marina.
Αυτές οι αποβάθρες ήταν εμπορικές που εξυπηρετούσαν τη βόρεια πλευρά του Τάμεση. Ήταν μέρος του λιμανιού του Λονδίνου, στην περιοχή που τώρα είναι γνωστή ως Docklands, και πλέον είναι ένα δημοφιλές συγκρότημα κατοικιών και χώρων αναψυχής. Οι δεξαμενές υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τη Γερμανική βομβιστική επίθεση κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Όλες οι αποθήκες καταστράφηκαν και η περιοχή παρέμεινε εγκαταλελειμμένη μέχρι τη δεκαετία του 1990.
Σήμερα η περιοχή διαθέτει πλέον γραφεία, σπίτια, ένα ξενοδοχείο, καταστήματα, εστιατόρια και φυσικά μαρίνα για γιοτ και κότερα. Είναι επίσης ένας δημοφιλής προορισμός αναψυχής.
Ένα ηλιακό ρολόι
και ένα σιντριβάνι κοσμούν επίσης τη μαρίνα.
Όταν επιστρέψαμε πάλι απέναντι τα φώτα της πόλης είχαν αρχίσει να ανάβουν και το θέαμα ήταν άκρως εντυπωσιακό, ενώ λίγο ροζ και πορτοκαλί χρώμα είχε μείνει ακόμα, στολίζοντας σαν δαντέλα την άκρη μερικών σύννεφων!
Από τη στάση Tower of London (stop TA) πήραμε το λεωφορείο Νο 15 και κατεβήκαμε στη στάση Charing Cross στην πλατεία Trafalgar. Εδώ θα αλλάξουμε λεωφορείο με τελικό προορισμό το πολυκατάστημα θρύλο Harrod΄s. Εκμεταλλευτήκαμε βέβαια την ευκαιρία αυτή, κάνοντας μια βραδινή βόλτα στην πλατεία, στην οποία όμως η κίνηση ήταν υποτονική και ο φωτισμός των κτιρίων και των μνημείων όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακός.
Από τη στάση Trafalgar Square (stop S) πήραμε το λεωφορείο Νο 9 και κατεβήκαμε στη στάση Knightsbridge Station Harrod΄s (stop KE). Μετά από λίγα μέτρα φάνηκε, υπέρλαμπρα φωτισμένο, το μεγαλύτερο και παλαιότερο πολυκατάστημα ολόκληρου του πλανήτη! Το πολυκατάστημα που τα «έχει όλα», πέρα από μια ασύγκριτη πληθώρα καταναλωτικών αγαθών, διαθέτει και μια λαμπρή και μυθική ιστορία. Το Harrod’s αποτελεί ένα ακόμη «μνημείο» της Βρετανικής πρωτεύουσας που οι επισκέπτες τιμούν καθημερινά με την παρουσία τους.
Το πιο αναγνωρίσιμο σήμα-κατατεθέν του Λονδίνου, συνολικής έκτασης 93.000 τετραγωνικών μέτρων, με την κομψή Εδουαρδιανή πρόσοψη, που το βράδυ φωτίζουν 11.500 λαμπάκια και τη μοναδική αρχιτεκτονική, επισκέπτονται καθημερινά 35.000 άτομα για να ψωνίσουν από τα 330 καταστήματα και να εξυπηρετηθούν από τους 4.000 ευγενέστατους υπαλλήλους! Τα ομολογουμένως εντυπωσιακά νούμερα αρκούν από μόνο τους για να μεταφέρουν το Harrod’s στην σφαίρα του μύθου.
Όταν το 1824 ο Charles Henry Harrod κληρονόμησε από τον πατέρα του ένα εγκαταλελειμμένο μπακάλικο, στο μικρό χωριό Knightsbridge, ούτε που φανταζόταν πως το όνομά του θα φιγουράριζε σε μια φωτεινή πινακίδα και τους ταξιδιωτικούς οδηγούς ανά τον κόσμο χρόνια μετά. Ο ταπεινός και καθόλου φιλόδοξος Charles Harrod, επέδειξε για πρώτη φορά στη ζωή του απίστευτη τόλμη, αποφασίζοντας να επαναλειτουργήσει το μπακάλικο. Και αυτό γιατί στα μάτια των συμπατριωτών του μια επένδυση στο άγνωστο και κακόφημο χωριό Knightsbridge δεν έμοιαζε καθόλου συνετή κίνηση.
Ο πάντα συγκρατημένος Charles, ξεκινά την επιχείρησή του πουλώντας σαπούνια, μπισκότα, κεριά και τσάι και τα κέρδη του έφταναν μόλις τις 20 λίρες την εβδομάδα. Με προσεκτικές και συνετές κινήσεις, ο Harrod, εγκατέστησε την οικογένειά του σε έναν όροφο πάνω από το μαγαζί, και με την πάροδο του χρόνου παρακολουθούσε την αλλαγή του απομονωμένου Knightsbridge σε μια κομψή κωμόπολη. Η μεγάλη έκθεση του 1851, που έλαβε χώρα στο κοντινό Hyde Park, έφερε έναν αέρα ανανέωσης στην περιοχή που αναδείχθηκε σε πλούσιο προάστιο με σημαντική εμπορική δραστηριότητα. Ο Harrod συνέχισε να διοικεί το μαγαζί του συνετά και χωρίς πολλές φιλοδοξίες μέχρι που το 1861 το πούλησε στον 20χρονο γιο του, Charles Digby, για 500 λίρες!
Ο φιλόδοξος γιος συμφώνησε να πληρώνει γραμμάτια στον μικρόψυχο πατέρα του και έπειτα από 3 χρόνια τον ξεχρέωσε και ξεκίνησε γεμάτος όνειρα την επιχείρησή του. Χάρη στο επιχειρηματικό του δαιμόνιο δεχόταν μόνο μετρητά και όχι πίστωση, όπως οι ανταγωνιστές του, αλλά λάνσαρε πρώτος τις «εκπτώσεις» στα προϊόντα του και διαισθανόμενος από νωρίς την παντοδυναμία των media, διαφημιζόταν κάθε εβδομάδα στην τοπική εφημερίδα, πράγμα που τότε εθεωρείτο αδιανόητο.
Τα αποτελέσματα των σωστών κινήσεών του δεν άργησαν να φανούν και σύντομα το κατάστημα που είχε πια 5 υπαλλήλους κέρδιζε 1.000 λίρες την εβδομάδα! Ο Charles Digby, απολαμβάνοντας τους καρπούς των κόπων του, μετέφερε την οικογένειά του σε μια πλούσια γειτονιά και επέκτεινε το κατάστημά του χρησιμοποιώντας και τον χώρο του πρώην σπιτιού του που βρισκόταν πάνω από το μαγαζί.
Οι καινοτομίες του δαιμόνιου Charles Digby ήταν κάτι παραπάνω από πρωτοπόρες για την εποχή. Πρώτος αυτός έφερε στο κατάστημά του αρώματα και τύπωσε έναν διαφημιστικό κατάλογο 65 σελίδων που μοιραζόταν στα σπίτια! Οι πελάτες του είχαν τη δυνατότητα να παραγγείλουν αγαθά στο σπίτι τους (με την προϋπόθεση να πληρώσουν μετρητά) και σε ελάχιστο χρόνο ένας υπάλληλος τους έφερνε την παραγγελία. Τα αυξανόμενα κέρδη οδήγησαν τον φιλόδοξο Charles Digby να χτίσει στον κήπο του μαγαζιού του, άλλους δύο ορόφους, μεγαλώνοντας έτσι το κατάστημά του που τώρα διέθετε και μαγειρεμένα φαγητά, γλυκά και πορσελάνες.
Αγόρασε ένα άλογο με άμαξα για τις μακρινές παραγγελίες και στη συνέχεια, άρχισε να πουλά προϊόντα δικής του παραγωγής αυξάνοντας κατακόρυφα τον τζίρο του μαγαζιού του, που έχει πλέον μετατραπεί σε πολυκατάστημα. Ο αυστηρός αλλά και συνάμα δίκαιος χαρακτήρας του τον οδήγησε στην επιτυχία. Σύντομα, το κατάστημά του απασχολούσε 100 υπαλλήλους, στους οποίους πλήρωνε υπερωρίες σε μια εποχή που δεν υπήρχε καν αυτή η έννοια, αλλά ταυτόχρονα τους κρατούσε μερικά σελίνια από το μισθό τους, αν αργούσαν να έρθουν το πρωί στη δουλειά.
Μεταχειριζόταν ιδιαίτερα τους καλούς πελάτες, δωρίζοντάς τους μερικά προϊόντα, ενώ πάντα δώριζε φαγητό στους άπορους. Όταν τα Χριστούγεννα του 1883, μια φωτιά κατέστρεψε την περιουσία του Harrod, εκείνος ψύχραιμος όπως πάντα, αντί να θρηνήσει πάνω στα ερείπια, έστειλε επιστολές στους πελάτες του, ζητώντας συγγνώμη για την καθυστέρηση της παραγγελίας τους και ενημερώνοντάς τους πως θα έβρισκε τρόπο να στείλει τα ψώνια τους σε δύο ημέρες. Και πραγματικά κράτησε τον λόγο του νοικιάζοντας την ίδια μέρα νέα κτίρια! Το νέο κατάστημα άνοιξε τον Σεπτέμβριο του 1884, απασχολώντας πλέον 200 υπαλλήλους, και έχοντας κερδίσει την πλήρη εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Και παρά την εμμονή του Harrod για πληρωμή σε μετρητά, στο νέο κατάστημα, λίγοι και εκλεκτοί πελάτες είχαν το προνόμιο ενός ανοιχτού λογαριασμού που τους έδινε τη δυνατότητα να ψωνίζουν με δόσεις. Ανάμεσα στους τυχερούς ήταν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.
Η κακή κατάσταση της υγείας του Charles Digby Harrod τον οδήγησε στη συνταξιοδότηση το 1889. Όπως αναμενόταν, ο πάντα πιστός στα μετρητά Harrod, πήρε ένα σεβαστό ποσό για την αλλαγή ιδιοκτησίας, φρόντισε όμως να ζητήσει και κάποιες μετοχές της τις οποίες εξαργύρωσε μετά από χρόνια σε μια τιμή πολύ μεγαλύτερη από την αρχική. Για τη διοίκηση του Harrod’s συστάθηκε ένα έμπειρο διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον ιδιοφυή Richard Burbidge και τους δύο διαδόχους του, που κράτησαν τα ηνία του Harrod’s για 70 χρόνια, και το εκτόξευσαν στην κορυφή της επιτυχίας.
Τα χρόνια κυλούσαν και η φήμη του Harrod’s απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Το κομψό πολυκατάστημα μεγάλωνε διαρκώς τόσο σε όγκο, όσο και σε παρεχόμενες υπηρεσίες, και πολλοί ήταν αυτοί που το χαρακτήριζαν ως το «κέντρο του εμπορίου». Στις αρχές του 20ου αιώνα απασχολούσε 4.000 υπαλλήλους ενώ οι καινοτομίες του συνέχισαν να προκαλούν τους εκλεκτικούς πελάτες. Στις εγκαταστάσεις του δημιουργήθηκε το πρώτο τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησης πελατών στον κόσμο, που λειτουργούσε μέρα και νύχτα, ενώ οι παραδόσεις κατ΄οίκων διαφόρων προϊόντων γίνονταν πλέον σε όλη την Αγγλία, την Ουαλία, τη Σκωτία και την Ιρλανδία. Οι επιτυχίες διαδέχονται η μια την άλλη, μέχρι που το 1959 και ο τελευταίος απόγονος της δυναμικής οικογένειας Burbidge αποσύρεται και τη θέση του προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Harrod’s αναλαμβάνει ο Hugh Fraser και κατόπιν, ο διάδοχός του Sir Hugh Fraser, ένας φιλόδοξος και πολλά υποσχόμενος νεαρός.
Οι καινοτομίες δεν σταματούν ενώ ταυτόχρονα οι πολλαπλοί μέτοχοι της εταιρείας αγοράζουν και πωλούν τα μερίδιά τους σε εξωπραγματικές τιμές. Έπειτα από αλλεπάλληλες συσκέψεις των μετόχων και σημαντικές διαφωνίες για τον τρόπο διαχείρισης των κερδών η εταιρεία των αδερφών Αλ Φαγιέντ αγοράζει το μυθικό πολυκατάστημα έναντι του ποσού των 615 εκατ. λιρών. Ο νέος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, ο Μοχάμεντ Αλ Φαγιέντ-πατέρας του αδικοχαμένου Ντόντι Αλ Φαγιέντ, του αγαπημένου της πριγκίπισσας Νταϊάνα-διέθεσε τεράστια ποσά προκειμένου να χαρίσει στο Harrod’s την παλιά του λάμψη αλλά και να διατηρήσει τη μοναδικότητα του παλιότερου πολυκαταστήματος του κόσμου. Τελευταία φορά το Harrod’s αλλάζει χέρια στις 8 Μαίου 2010, όταν ο Αλ Φαγιέντ το πούλησε στην Qatar Holdings έναντι του εξωπραγματικού ποσού των 1,5 δισ. λιρών.
Το κυριότερο χαρακτηριστικό του Harrod’s είναι οι μοναδικές καινοτομίες του που κέντρισαν την έμφυτη περιέργεια των καταναλωτών και αύξησαν κατακόρυφα τον τζίρο του καταστήματος. Ο δαιμόνιος πρόεδρός του, Richard Burbidge, παρατηρώντας για μέρες την συμπεριφορά των καταναλωτών μέσα στο κατάστημα, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πελάτες όταν χρειαστεί να ανέβουν πολλές σκάλες δεν το αποφασίζουν, και έτσι απογοητευμένοι εγκαταλείπουν και τις αγορές και το κατάστημα. Έτσι λοιπόν το 1898 έφερε στο Harrod’s την πρώτη κυλιόμενη σκάλα που εμφανίστηκε στο Λονδίνο και οι πελάτες σχημάτιζαν «ουρές» προκειμένου να δουν από κοντά το νέο θαύμα και φυσικά να ψωνίσουν στο πολυκατάστημα των εκπλήξεων.
Μια άλλη μοναδική στο είδος της καινοτομία ήταν, ελλείψει κλιματιστικών, η παροχή ψυχρού αέρα το καλοκαίρι σε όλο το πολυκατάστημα. Τεράστια κομμάτια πάγου τοποθετούνταν σε ειδικά καλούπια που με τη βοήθεια μιας γεννήτριας διοχέτευαν κρύο αέρα μέσα στο κτίριο. Ο αέρας αυτός ανανεωνόταν 8 φορές την ημέρα προσφέροντας στους πελάτες ένα ήρεμο και δροσερό περιβάλλον για να κάνουν τα ψώνια τους. Σήμερα, το Harrod’s φημίζεται για την αυτάρκειά του σε πρώτες ύλες με κυρίαρχο το νερό, που με τη βοήθεια γεωτρήσεων παράγει δύο τόνους την ημέρα για την συντήρηση των τροφίμων στον πάγο, στους καταψύκτες κ.λπ.
Όμως το πιο εντυπωσιακό σύστημα που χρησιμοποίησε ποτέ το μυθικό Harrod’s, το 1935, ήταν ένα ιδιόμορφο σύστημα περίπλοκων σωληνώσεων, συνολικού μήκους 63 χλμ., από τις οποίες «έπεφταν» τα χρήματα από τα ταμεία των ορόφων στο υπόγειο και από εκεί κάποιοι υπάλληλοι τα μετρούσαν και με τον ίδιο τρόπο έριχναν τα ρέστα που ανέβαιναν και πάλι στα ταμεία μέσα από σωλήνες!
Πέρα όμως από τις τεχνολογικές καινοτομίες του Harrod’s που πραγματικά άφησαν εποχή, εξίσου σημαντικό ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα, το ανθρώπινο δυναμικό του. Σκοπός του προέδρου Burbidge ήταν να προσλαμβάνει ανθρώπους με όραμα και κέφι για τη δουλειά και όχι υπαλληλίσκους που κοιτούσαν με αγωνία το ρολόι μέχρι να σχολάσουν. Για τον λόγο αυτό, δημιούργησε ειδικές υποτροφίες για το προσωπικό του, που εκπαιδευόταν δωρεάν στις ξένες γλώσσες, στην εμπορική αλληλογραφία και τη γραφομηχανή, ενώ χαρακτηριστική είναι και η κίνηση της διοίκησης του Harrod’s που δεν δίστασε, παρά τις προκαταλήψεις της εποχής, να προσλάβει γυναίκες υπαλλήλους σε μια εποχή που η θέση της γυναίκας ήταν αυστηρά στο σπίτι.
Αλλαγές έγιναν όμως, όχι μόνο στο προσωπικό, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας του καταστήματος. Ενώ επιθυμία του ιδρυτή Harrod ήταν οι πελάτες να πληρώνουν τοις μετρητοίς, οι ανάγκες των καιρών έφεραν την αλλαγή και στο διάσημο πολυκατάστημα, το οποίο σήμερα διαθέτει 200.000 πελάτες που ψωνίζουν βάσει εταιρικού διακανονισμού. Ταυτόχρονα, το 1917, το πρωτοπόρο Harrod’s εκδίδει μια εφημερίδα, τη «Harrod’s news», για την ενημέρωση των πελατών για τα νέα προϊόντα και τις τιμές τους, ενώ σήμερα διαθέτει το δικό του lifestyle περιοδικό που αποστέλλεται σε εκλεκτούς πελάτες.
Πιστό πάντα στην πλήρη εξυπηρέτηση των πελατών του, το Harrod’s, από την εποχή που ο ιδρυτής του συνέλαβε την ιδέα να μεταφέρονται οι παραγγελίες με άμαξες και άλογα, συνεχίζει την παράδοση των παραγγελιών του κατ’ οίκον και σήμερα με 40 φορτηγά που κάνουν περίπου 7.000 διανομές την εβδομάδα ενώ για χάρη του παλιού καιρού διατηρεί και μια παραδοσιακή άμαξα που μεταφέρει με χάρη στους δρόμους του Λονδίνου τις κοντινές παραγγελίες και «αιχμαλωτίζει» τα φωτογραφικά φλας των τουριστών.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι το Harrod’s υπήρξε για χρόνια το στέκι της Βρετανικής ελίτ. Όλοι οι ξένοι βασιλείς που επισκέπτονταν τη Γηραιά Αλβιώνα, έκαναν τα ψώνια τους στο κομψό πολυκατάστημα, το οποίο είχε κερδίσει την εύνοια και της Βρετανικής Βασιλικής οικογένειας. Η Βασίλισσα Μαρία επισκεπτόταν συχνά το Harrod’s για να αγοράσει χαλιά και πορσελάνες ενώ ο πρίγκιπας Κάρολος αγόρασε από το διάσημο πολυκατάστημα το δώρο των δεύτερων γενεθλίων του. Η Βασίλισσα Ελισάβετ παραγγέλνει ακόμη και σήμερα ρούχα από το Harrod’s, ενώ οι γιοι της αδικοχαμένης Νταϊάνα, ο Ουίλιαμ και ο Χάρι, αγόραζαν από εκεί τα videogames τους.
Στο παρελθόν, οι αριστοκρατικές δεσποινίδες της Βρετανίας, που απολάμβαναν τις βόλτες τους στο Hyde Park, αγόραζαν τα κρινολίνα τους από το Harrod’s, το οποίο φημιζόταν και για τα περίφημα παρασόλια (τις ομπρέλες του ήλιου) που κρατούσαν οι κυρίες της καλής κοινωνίας. Η αφρόκρεμα της Βρετανικής πρωτεύουσας έδινε ραντεβού για τσάι στο διάσημο «Grand Restaurant» του Harrod’s, ενώ πολλά ειδύλλια μεταξύ γαλαζοαίματων και δεσποινίδων ευγενικής καταγωγής πλέχτηκαν στα σαλόνια του μυθικού καταστήματος.
Σήμερα, στο τμήμα βιβλίων του Harrod’s, διασημότητες όπως η Τζόαν Κόλλινς ή η συγγραφέας του Χάρι Πότερ Τζ. Ρόουλινγκ, υπογράφουν τα βιβλία τους, ενώ πελάτες του μπορεί να είναι απλοί πολίτες ή δισεκατομμυριούχοι Σαουδάραβες, η Βασίλισσα της Αγγλίας ή το κορίτσι της διπλανής πόρτας. Όλοι αυτοί, τόσο διαφορετικοί και συνάμα τόσο ίδιοι, με μοναδικό τους κοινό σημείο το καλό γούστο και το γεγονός ότι αντιμετωπίζονται με τον ίδιο πάντα σεβασμό: ως εκλεκτοί πελάτες του διάσημου Harrod’s.
Όμως, ένα πολυκατάστημα-μύθος όπως το Harrod’s, δεν θα μπορούσε παρά να παίξει σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στη διαμόρφωση του καλού γούστου των καταναλωτών, αλλά και στην πορεία της παγκόσμιας ιστορίας. Το σήμα κατατεθέν του Λονδίνου τροφοδότησε για πρώτη φορά τον Βρετανικό Στρατό το 1899 με στολές και τρόφιμα κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Νότια Αφρική.
Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περίπου 2.000 υπάλληλοι του καταστήματος κατατάχθηκαν στον στρατό, ενώ το Harrod’s συνέχισε να συντηρεί με δικά του έξοδα τις οικογένειές τους και προσέλαβε αρκετές γυναίκες για να καλύψουν τις κενές θέσεις προσφέροντας σημαντικούς μισθούς σε μια πραγματικά δύσκολη εποχή.
Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πάλι οι υπάλληλοι του Harrod’s κατατάχθηκαν στο πλευρό του Βρετανικού Στρατού, ενώ ταυτόχρονα η διοίκηση του πολυκαταστήματος αποφάσισε να τροφοδοτήσει τον στρατό με πολύτιμα εφόδια που πακετάριζαν οι γυναίκες υπάλληλοι μετά τη λήξη της βάρδιας τους και διοργάνωσε κάποια ιδιόμορφα «σεμινάρια» μαγειρικής, με τα ελάχιστα προϊόντα που υπήρχαν εκείνη τη δύσκολη περίοδο, προκειμένου να διευκολύνει τη ζωή των ευγενών πελατών του που δεν ήξεραν να μαγειρεύουν, επειδή ως τότε είχαν υπηρέτριες.
Το ίδιο το Harrod’s, δοκιμάστηκε σκληρά από μια έκρηξη βόμβας πολύ κοντά στις εγκαταστάσεις του το 1944, όπου όμως οι ζημιές αποκαταστάθηκαν γρήγορα, ενώ κατά τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας και συγκεκριμένα στις 21 Δεκεμβρίου του 1974, ένα παράξενο «πακέτο» που περιείχε μια βόμβα εξερράγη στο τμήμα κηπουρικής του καταστήματος, το οποίο είχε εγκαίρως εκκενωθεί και έτσι υπήρξαν μόνο υλικές ζημιές και ευτυχώς όχι θύματα.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1973, ο IRA τοποθέτησε εκρηκτικά σε κάποια αυτοκίνητα που βρίσκονταν έξω από το Harrod’s, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις πελάτες και να τραυματιστούν άλλοι 93. Και στις τρεις παραπάνω περιπτώσεις το απόλυτα αφοσιωμένο προσωπικό του Harrod’s, με τις χαρακτηριστικές πράσινες στολές, θυσίασε την Κυριακάτικη αργία του και δούλεψε νυχθημερόν για να αποκαταστήσει τις ζημιές, προκειμένου να λειτουργήσει το κατάστημα στην ώρα του την επόμενη μέρα και να διατηρηθεί η μοναδική του φήμη.
Αν κοιτάξουμε με ιδιαίτερη προσοχή τον τεράστιο θόλο της Εδουαρδιανής πρόσοψης του Harrod’s, θα παρατηρήσουμε το λατινικό ρητό «Omnia omnibus ubique», που σημαίνει «Τα πάντα για όλους και παντού» και αντιπροσωπεύει πλήρως τον πληθωρικό χαρακτήρα του Harrod’s. Το πολυκατάστημα που πραγματικά διαθέτει τα πάντα για όλα τα γούστα και μπορεί να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό πελάτη στο πιο απομακρυσμένο σημείο της γης, αποτελεί έναν σύγχρονο ναό του καταναλωτισμού, όπου οι επιθυμίες πραγματώνονται μέσα σε δευτερόλεπτα. Τα 330 καταστήματα που φιλοξενούνται μέσα στο Harrod’s διαθέτουν ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους.
Από καταστήματα μόδας μέχρι ταχυδρομείο, από τράπεζα μέχρι 5 εστιατόρια, από αντικερί μέχρι βιβλιοπωλείο και τμήμα πορσελάνης, καθώς και έπιπλα, τμήμα ρολογιών, κτηματομεσιτικό γραφείο, εταιρείες catering, κομμωτήριο, είδη δώρων, κοσμήματα, γλυκά και είδη κουζίνας. Η συνέχεια περιλαμβάνει αθλητικά είδη, μουσικά όργανα, παιδότοπο, τμήμα καλλυντικών και αρωμάτων, είδη σπιτιού, υλικά οικοδομών, εταιρείες μεταφορών, παπούτσια, παιχνίδια, γραφεία ταξιδιών, pet shop, εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων και τμήμα με στολές κάθε είδους.
Όσο για τα πιο περίεργα καταστήματα που θα βρείτε στο Harrod’s, μην παραξενευτείτε αν βρεθείτε κατά λάθος στο ειδικό τμήμα όπου οι επισκέπτες αφήνουν τα κατοικίδια ζώα τους ενώ ψωνίζουν, ή στο… γραφείο τελετών για κηδείες πολυτελείας με τη σφραγίδα του Harrod’s! Και αν ψάχνετε την ιδανική περίοδο για να επισκεφθείτε το μυθικό πολυκατάστημα που σημάδεψε με την παρουσία του έναν ολόκληρο κόσμο εδώ και 188 χρόνια, επιλέξτε την περίοδο των εκπτώσεων, όπου στο Harrod’s επικρατεί πραγματική φρενίτιδα.
Οι πελάτες στην προσπάθειά τους να βρουν την καλύτερη ευκαιρία κυριολεκτικά βιαιοπραγούν μεταξύ τους ή… σέρνονται κάτω από τραπέζια προκειμένου να παρακάμψουν τις ατελείωτες ουρές. Οι απίστευτες προσφορές οδηγούν σε πραγματικό ντελίριο καθώς στο τέλος των εκπτώσεων περίπου 2,5 εκατομμύρια πράσινες σακούλες με χρυσά γράμματα (το σήμα κατατεθέν του καταστήματος) έχουν «εγκαταλείψει» το Harrod’s. Άλλωστε ποιος μπορεί να αντισταθεί στο κάλεσμα ενός μύθου;
Το άρθρο για την ιστορία του Harrod΄s δημοσιεύτηκε στο travelstyle.gr, απ΄ όπου και το μετέφερα στην ιστορία μου, γιατί διαβάζοντάς το πραγματικά εντυπωσιάστηκα. Οι φωτογραφίες όμως είναι δικές μου. Με τη βόλτα μας σε αυτό το θρυλικό κατάστημα έκλεισε μια ακόμα πολύ-πολύ γεμάτη μέρα!
Last edited:
) είχα εντάξει και εγώ μία ημερήσια εκδρομή στην περιοχή, αλλά όταν βάλαμε με τον γιο μου επί χάρτου όλες τις διαδρομές, τα μουσεία, την Tower Bridge και το Greenwich (spoiler για τη συνέχεια), το πρόγραμμα δεν έβγαινε με τίποτα, οπότε το αφήσαμε για επόμενη φορά.
