ΕΡΣΗ
Member
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2ο (Κοιλάδα των Βασιλέων)
- Κεφάλαιο 3ο
- Κεφάλαιο 4ο
- Κεφάλαιο 5ο
- Κεφάλαιο 6ο
- Κεφάλαιο 7ο (Κάιρο)
- Κεφάλαιο 8ο
- Κεφάλαιο 9ο
- Κεφάλαιο 10ο
- Φωτογραφίες][URL="http://www.travelstories.gr/photo/showphoto.php?photo=10132"][IMG]http://www.travelstories.gr/photo/data/101/thumbs/DSC_1396_640x428.jpg[/IMG][/URL
Την επομένη μέρα η ξενάγηση ξεκίνησε νωρίς το πρωί. Διασχίσαμε την πόλη του Ασσουαν και περάσαμε πάνω από το πρώτο φράγμα το οποίο ολοκληρώθηκε από τους Άγγλους το 1902 και μου θύμιζε κάπως η όλη του αρχιτεκτονική το Φράγμα του Μαραθώνα, αν και αυτό ήταν από κόκκινη πέτρα της περιοχής και όχι από λευκό πεντελικό μάρμαρο. Στην περιοχή εκεί ήταν κτισμένα κάτι κτίρια από την κοκκινωπή πέτρα για την στέγαση των μηχανικών του φράγματος. Με εντυπωσίασε που μέσα στην έρημο οι επίμονοι Βρετανοί είχαν ασχοληθεί με την κηπουρική με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι Αιγύπτιοι τα συντηρούν τα κτίσματα και τους κήπους και είναι σε καλή κατάσταση. Στην εποχή του το φράγμα αυτό ήταν το πιο μεγάλο παγκοσμίως και έλυσε το πρόβλημα των υπερχειλίσεων του Νείλου με αποτέλεσμα να μπορούν μέσα σε ένα χρόνο να καλλιεργήσουν πολλές φορές τα ίδια εδάφη, όποτε μπόρεσαν οι καλλιεργητές να αυξήσουν το εισόδημα τους. Κυρίως όμως παρήγαγε ηλεκτρικό ρεύμα. Όμως μεταπολεμικά δεν ήταν πια επαρκές το φράγμα αυτό. Με τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης κτίσθηκε για μια ακόμη φορά το μεγαλύτερο φράγμα του κόσμου με το όνομα Aswan High Dam. Τώρα πλέον το μεγαλύτερο φράγμα του κόσμου βρίσκεται στην Κινα. Προς αυτό κατευθυνόμαστε. Αφού περάσαμε τους γνωστούς έλεγχους ασφάλειας σταθήκαμε πάνω του και από τη μια μεριά βλέπαμε τη λίμνη Νασέρ, τεραστια τεχνητή λίμνη, η οποία χώνεται και μέσα στο Σουδάν και από την άλλη μια μικρότερη no name μεταξύ των δυο φραγμάτων. Δυστυχώς η επίσκεψη μας ήταν εντελώς επιφανειακή, δηλαδή μας άφησαν κανένα τέταρτο της ώρας να βγάλουμε φωτογραφίες. Μου έλειψε στο σημείο αυτό μια πιο οργανωμένη ξενάγηση η οποία θα περιελάμβανε και μια επίσκεψη στις υδροηλεκτρικές τουρμπίνες οι οποίες παράγουν το μισό ηλεκτρικό ρεύμα που καταναλώνει η Αίγυπτος. Δεν νομίζω ότι έχει φανεί ακόμη από τα γραπτά μου, αλλά με ενδιαφέρουν πολύ τα εργοστάσια και οι μηχανολογικοί εξοπλισμοί, μόνο που δεν είναι εύκολο να χωθείς μέσα σε χώρο δουλειας και να κανείς τον τουρίστα. Πάντως πολύ θα το ήθελα να γνωρίσω και την τεχνολογική πλευρά ενός φράγματος που όπως κάθε ανθρώπινο έργο έχει τα θετικά του, αλλά και τα αρνητικά του. Το συγκεκριμένο επιδείνωσε την αποσάθρωση των εδαφών στο περίφημο Δέλτα του Νείλου και επέτρεψε στη Μεσόγειο να διεισδύσει με συνέπεια στο έδαφος να επικάθεται αλάτι και το άλλοτε έφορο έδαφος του Δέλτα να γίνεται χρόνο με το χρόνο πιο άγονο. Τώρα πια η λάσπη που κατέβαζαν οι πλημμύρες δεν υπάρχει μια και δεν υπάρχουν πλημμύρες όποτε το έδαφος να χρειάζεται τώρα πια τεχνητή λίπανση για να δινει τους καρπους του, με συνέπεια να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερα χημικά . Μεγάλο μέρος του νερού που συσσωρεύεται στη λίμνη χάνεται λόγω της εξάτμισης. Και λόγω των στάσιμων υδάτων καθώς και λόγω της εν γενεί αλλαγής του οικοσυστήματος εμφανίστηκαν παθογόνα έντομα τα οποία επηρέασαν την υγειά των ανθρώπων. Και οι Νουβιοι που ήταν εγκατεστημένοι στην περιοχή αυτή, έχασαν οριστικά την πατρίδα τους και τη κουλτούρα τους. Εννοείται ότι τίποτε από αυτά όλα δεν αναφέρθηκαν στην ξενάγηση. Μας ανέφεραν υπερηφάνως τις διαστάσεις του 3, 26 χμ μήκους, 111 μέτρα ύψος, το πάχος στην κορυφή είναι 40 μέτρα, ενώ στη βάση 925 μέτρα, σχεδόν ένα χιλιόμετρο. Μα ςανεφεραν επισης το γεγονός ότι 30.000 εργάτες δούλεψαν σε αυτό το φαραωνικό έργο- αμέλησαν ομως να μας μιλήσουν για τα εργατικά ατυχήματα που οδήγησαν στο θάνατο αρκετούς εργάτες λόγω κακού υπολογισμού των εκρήξεων.
Μετά από αυτό το σύγχρονο θαύμα του κόσμου σειρά είχε ο ναός των Φίλων ο οποίος ήταν κτισμένος στο νησί Φιλαε. Για να φθάσουμε μπήκαμε σε βάρκες, όπου εκτός από τη μεταφορική υπηρεσία που μας πρόσφεραν, ξαφνικά έβγαλαν και αράδιασαν πολλά περιδέραια και βραχιόλια και σκουλαρίκια για να βάλλουν σε πειρασμό τις κύριες του γκρουπ. Σε βαπορίσιες τιμές ξεκινούσε το παζάρι. Όσο περνούσε η ώρα και προσεγγίζαμε ξηρά όπου θα υπήρχαν και άλλοι μικροπωλητές και επομένως ο ανταγωνισμός εντονότερος έπεφταν οι τιμές. Αλλά ας αφήσουμε τους ατελείωτους μικροπωλητές και ας ξαναγυρίσουμε στο ναό. Ο ναός η μάλλον καλύτερα το σύμπλεγμα των θρησκευτικών κτιρίων (είναι και πολλά βλέπετε) ήταν κτισμένα όπως είπα στο νησάκι των Φιλών τώρα όμως μετακόμισε στο διπλανό νησάκι ονόματι Αγιλικια. Βλέπετε ο ναός αυτός βρίσκεται πίσω από το φράγμα του Ασσουαν. Με το κτίσιμο του πρώτου φράγματος του 1902 η στάθμη του ύδατος ανέβηκε και ο ναός κάποιες εποχές του χρόνου βυθιζόταν και κάποιες άλλες έβγαινε από τα νερά. Μετά το νέο Φράγμα του Άσουαν ο ναός κινδυνευε να βυθιστει δια παντος στα νερα και τον μετεφεραν στο διπλανο νησακι το οποιο ηταν πιο ψηλο. Σε αυτό το σημειο η αρχαιολογια συναντα την τεχνολογια με ευτυχη αποτελεσματα. Το ολο συμπλεγμα είναι κομψοτατο και πανεμορφο. Προκειται για ένα συμπλεγμα κτιριων γυρω από ένα κεντρικο ναο το οποιο ακμασε ως κεντρο της λατρειας της Ισιδας επι Πτολεμαιων και κατοπιν επι Ρωμαιων . Και μαλιστα ηταν τοσο ισχυρό ώστε λειτουργούσε ως τέτοιο μέχρι το 550 μ.Χ. Το έκλεισε επίσημα ένας χριστιανός επίσκοπος με το όνομα Θεόδωρος και ο οποίος σκάλισε μάλιστα και επιγραφές στα ελληνικά πάνω στους τοίχους του ναού για να διατρανώσει το γεγονός οτι μπορεσε και καθαγιασε τον χώρο. Αλλά δεν είναι η μόνη επιγραφή στον ναό αυτόν. Στην είσοδο μια επιγραφή στα γαλλικά υμνεί τη νίκη του Ναπολέοντα επί των Μαμελουκων στη σκιά των πυραμίδων. Ο Ναπολέοντας ουδέποτε έφθασε τόσο νότια, η γραφή του όμως έσπευσε να αναγγείλει την νίκη του στους νουβιους χωρικούς που κατοικούσαν στις αρχές του 19ου αιώνα στην περιοχή του Ασουαν. Τι περίεργο που είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να αφήσουν ίχνη της μνήμης τους πάνω σε αρχιτεκτονήματα που είναι προορισμένα να ζήσουν περισσότερο από αυτούς. Αυτό το χάραγμα στους τοίχους είναι κάτι που συμβαίνει από αρχαιότατων χρόνων και είναι πλούσια πηγή πληροφοριών για τους ιστορικούς. Συγκεκριμένα είχα διαβάσει στο βιβλίο του Lionel Casson «το ταξίδι στον Αρχαίο Κόσμο» ( το οποίο παρεπιμπτοντως είναι απολαυστικό και το συνιστώ σε όλους να το διαβάσουν ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ) για την περίπτωση μιας οικογένειας περιηγητών την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: Ένας πατέρας, μια μητέρα και τα δυο αγοράκια τους ξεκίνησαν από την Αλεξάνδρεια σε ένα τουριστικό-προσκυνηματικο ταξίδι κατά μήκος του Νείλου. Την πορεία τους και τις επισκέψεις τους τη γνωρίζουμε από τα ονόματα τους τα οποία τα ανακαλύπτουμε σε όλα τα μνημεία που υπάρχουν κατά μήκος του Νείλου. Μαθαίνουμε πλείστες όσες λεπτομέρειες για τον τρόπο ταξιδιού εκείνης της εποχής. Ξάφνου όμως μια φοβερή σύμφορα τους προκύπτει: τα παιδάκια χάνονται μόνα και αβοήθητα στην έρημο. Παράκληση έγγραφη στον ναό να τους βοηθήσει ο θεός να βρεθούν τα άτακτα. Και να σου στον επόμενο ναό, το θαύμα είχε γίνει: τα παιδία είχαν βρεθεί υγιέστατα και οι ανακουφισμένοι γονείς έδωσαν πολλά αφιερώματα και έκαναν θυσίες αιματηρές στην Ίσιδα και στην Αθώε. Ενίοτε φαίνεται ότι θαυματουργούσαν και οι αρχαίοι θεοί.
Η είδηση της ανεύρεσης είναι χαραγμένη κάπου στον ναό της Ίσιδος και είχα τον νου μου μήπως και την πετύχω μιας και ήταν γραμμένη στα ελληνικά, αλλά άλλα τα μάτια τα δικά μου και άλλα τα μάτια των αρχαιολόγων. Πάντως η οικογένεια ενωμένη πια συνέχισε το ταξιδάκι της μέχρι το Άμπου Σιμπελ. Μετά υποθέτουμε ότι γύρισε πίσω χωρίς πολλές πολλες στάσεις γιατί τα ίχνη της τα έχει σβήσει πια το ποτάμι του Χρόνου. Έχοντας κατά νου την αρχαία αυτή επανενωμενη οικογένεια, περιπλανήθηκα στο νησί και προσπαθούσα να φανταστώ τη ζωή τους: ήξεραν να γράφουν, είχαν τα μέσα να ταξιδέψουν, επισκεπτόντουσαν τους ναούς, άφηναν ίχνη. Ευσεβείς, ευκατάστατοι, μορφωμένοι και με μια ανησυχία αθανασίας. Απόμακροι και συνάμα κοντινοί μου φάνηκαν. Προσπαθούσα να φανταστώ το διαφορετικό τοπίο που αντίκρισαν. Ο Νείλος χωρίς το φράγμα του, ελεύθερος να διασχίζει την περιοχή με τα πράσινα χωράφια να έχουν στενέψει εις όφελος της έρημου είναι ένα τοπίο πολύ διαφορετικό που η φαντασία μου δυσκολεύεται να το ορίσει.
Επιστροφή στο Ασουαν και αποφασίζουμε να το σκάσουμε από το γκρουπ. Ζητήσαμε άδεια εξόδου και βουρ για το παζάρι. Μας μάγεψε το τμήμα εκείνο που απευθυνόταν στους ντόπιους και όχι το τουριστικό τμήμα του. Γιατι ποσες πια κελεμπιες και ναργιλεδες να αγοράσει κανείς; Το τμήμα με τα χασάπικα, με τα κρεοπωλεία, τα είδη νεωτερισμών ειχαν πιο χαβα. Αγοράσαμε αποξηραμένο ιβίσκο για να πάρουμε μαζί μας και κάποια μπαχαρικα για να νοστιμιζουμε το φαγητο μας ενθυμουμενοι την Αιγυπτο.
Στη συνεχεια νοικιασαμε μια φελουκα για το απογευμα. Καθως λικνιζομαστε στα νερά του ποταμού καθώς ο ήλιος έριχνε πλάγια τις ακτίνες του. Πολλές φελούκες και παντός είδους πλοιάρια μηχανοκίνητα και μη υπήρχαν παντού. Εμείς φυσικά είχαμε το πλέον σαθρό πλεούμενο που έπλευσε στον Νείλο από κατασκευής πυραμίδων:
Καταρχήν με το που πήγα να μπω και πιάστηκα από το ξύλο της τέντας, αυτό δε άνοιξε με αποτέλεσμα να ταλαντεύομαι επικινδύνως πάνω από τα όχι και τόσο καθαρά νερά του Νείλου. Ο δε βαρκάρης να με βλέπει να κινδυνεύω και να μην αναλαμβάνει το ρίσκο να με πιάσει στην αγκαλιά του αν δεν έδινε πρώτα την άδεια του ο κύρης και αφέντης μου ο οποίος τη στιγμή εκείνη ρέμβαζε ατάραχος στην προκυμαία, χωρίς να έχει αντιληφθεί τάχα μου το πρόβλημα. «Σώσε με» φώναξα «εδώ δεν έχει πια και κροκοδείλια, δεν έχει όφελος». Το εσκεφθη ο αφέντης και του έκανε νεύμα να με μαζέψει. Όπερ και εγενετο! «Στη λίμνη Νασέρ είναι που ζουν οι 20.000 κροκόδειλοι;» ρώτησε αδιάφορα το τρυφερό ταίρι μου.
Στη συνεχεία αποβιβαστήκαμε στο νησί Κιτσενερ η αλλιώς στους βοτανικούς κήπους τους οποίους τους είχε στήσει επί βρετανικής επικυριαρχίας ο λόρδος Κιτσενερ κουβαλώντας φυτά από μέρη μακρινά και εξωτικά. Παρόλο που τα φυτά αυτά ήταν συνηθισμένα σε τροπικά κλίματα δεν ήταν εύκολο να τα βγάλουν πέρα με την επίμονη του λόρδου ο οποίος ήταν και ερασιτέχνης βοτανολόγος. Τα έπεισε λοιπόν να εγκατασταθούν και να ευδοκιμήσουν στο νησί του. Οι κήποι συντηρούνται και είναι όμορφοι και γαλήνιοι. Αξίζει τον κόπο να τους επισκεφθεί κανείς. Πριν από εμάς όμως τους είχε επισκεφθεί σχολείο τοπικό εξαιρετικά κεφάτο και χαρούμενο. Παντού οι κήποι αντηχούσαν από τραγούδια και χορούς κυκλωτικούς και από αυτούς τους ιδιαίτερους λαρυγγισμούς που κάνουν οι κάτοικοι της Σαχάρας και συνεγείρουν την ψυχή όταν τους ακούει. Όμως ο κήπος ήταν μέσα στα σκουπίδια: τα παιδία είχαν παρατήσει όλες τις συσκευασίες τροφίμων, μπουκάλια αναψυκτικών, χαρτοπετσέτες και παντός είδους χαρτιά σε οποίο παρτέρι τους φαινόταν πιο πρόσφορο για αυτή τη δουλεια. Και καλά τα παιδια, παιδια είναι, ο δάσκαλος τους δεν τα καθοδήγησε αναλόγως; σκέφθηκα. Μετά είπα να μην κάνω την έξυπνη εκ του μακρόθεν. Ενοχλήθηκα που βρώμισαν τους κήπους του λόρδου, αλλά τι ξέρω εγώ για το σύστημα αποκομιδής που υπάρχει στα μέρη που κατοικούν; Αν έχουν μεγαλώσει στη βρωμά μέσα τότε αυτό θα τους φαίνεται και φυσική τάξη των πραγμάτων. Και ο φουκαράς ο δάσκαλος σε καλύτερο μέρος θα μένει; Και ποιος να τον ενημερώσει και να του κάνει σεμινάρια για τη φροντίδα του χώρου που τους περιβάλλει; Χρόνια πριν, σε προηγούμενο ταξίδι μου στην Αίγυπτο, μου είχε κάνει εντύπωση το εξής: Είχαμε πάρει άλογα και με εκκίνηση την πυραμίδα του Χέοπα κατευθυνθήκαμε προς τη Σακκαρα. Όταν φθάναμε κοντά στο Country Club όπου θα μας περίμεναν οι σχετικοί να μαζέψουν τα άλογα μας περάσαμε από μια σειρά βίλες των οποίων ο φράκτης ήταν σε άμεση επαφή με την έρημο. Οι βίλες βιλαρες κυριολεκτικά με πισίνες, γήπεδα τένις μέσα κλπ Και προφανώς και από 5 άτομα υπηρετικό προσωπικό η καθεμία. Ε λοιπόν στον φράχτη τους ακουμπούσαν τα άπειρα σκουπίδια που έφερνε η έρημος. Και δεν είχαν στείλει οι πάμπλουτοι αφέντες αυτών των επαύλεων κανέναν από τους υπηρέτες τους να συμμαζεύει τα σκουπίδια που έφερνε ο άνεμος της έρημου μέχρι την αυλή τους. Αυτό το γεγονός με είχε συγκλονίσει και μου είχε αποδείξει το γεγονός ότι από το κεφάλι βρωμάει το ψάρι. Στη συνέχεια θυμήθηκα τον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείο σε τι χαλί βρισκόταν την τελευταία φορά που τον είδα (σας παρακαλώ διαβεβαιώστε με ότι άλλαξαν τα πράγματα από την τελευταία φορά που πήγα!) και όταν γύρισα πίσω και πέρασα τρεις το βράδυ από τη Γούναρη και την πλατειά Ναβαρίνου είπα ότι χρειάζομαι μεγαλύτερη ταπεινότητα γιατί η εικόνα που εβλεπα μπροστα μου ήταν έως πολύ χειρότερη.
Στη συνεχεία εν μέσω νουβικων τραγουδιών και κυκλωτικών χορών βρήκαμε τον βαρκάρη μας ο οποίος είχε και απορίες: « από πού είστε;» «από Αθηνα» είπαμε, τη Θεσσαλονίκη κανείς δεν την είχε ακουστά, με την Αθηνα παιζόταν το πράγμα. «έχω ακούσει ότι στην Αθηνα έχετε πολύ ωραία μπουζούκια» μας κούφανε ο ενημερωμένος βαρκάρης του Νείλου. «έχουμε, έχουμε» παραδεχθήκαμε. «Και τραγουδάτε βγάζοντας αυτή τη φωνή;» ρώτησε ο φιλομαθής μας φελουκατζης «Όχι δε μπορούμε» διευκρινίσαμε. «τότε πως μπορείτε να διασκεδάζετε;» αναρωτήθηκε. Τι να του πεις;
Στη συνεχεία αποβιβαστήκαμε στη δυτική όχθη. Ο ήλιος άρχισε να δύει και οι σκιές μάκραιναν. Είδαμε το μαυσωλείο του Αγά Χαν του τρίτου ο οποίος αναπαύεται εκεί με τη γυναίκα του. Εντυπωσιακά όμορφο κτίσμα. Μακριά φαινόντουσαν τα ερείπια ενός μοναστηριού. Σίγουρα χρειαζόταν μια επιπλέον ημέρα για να εξερευνήσει κανείς το Ασσουαν και δεν την είχαμε. Η βάρκα συνέχισε την πορεία της (αφού έσπασε πρώτα το ξύλο το οποίο το χρησιμοποιούσαμε ως γέφυρα για να επιβιβαστούμε και να αποβιβαστούμε). Συνεχίζαμε πλέοντας γύρω από την Ελεφαντινη νήσο- (τι ωραίο που θα ηταν αν δεν έκτιζαν αυτό το άσχετο αρχιτεκτονικά ξενοδοχείο!) είδαμε τα Νουβικα χωρια που είναι κτισμένα πάνω της και αφού πήραμε την στροφή αντικρίσαμε το ξενοδοχείο Old Cataract (αυτό στο οποίο γυρίστηκε το Εγκλημα στον Νείλο). Το ξενοδοχείο δυστυχώς είναι εντυπωσιακό σε μια εξαιρετική θέση αλλά δυστυχώς κλειστό, ελπίζω για ανακαίνιση. Με το τελευταίο φως του δειλινού φτάσαμε κατάκοποι στο κρουαζιερόπλοιο μας αφού πρώτα έμεινε στο χέρι του βαρκάρη μας το τιμόνι του. Εγώ ένιωθα αρκετά κουρασμένη οποτε και είπα να έχω μια αποχαιρετιστήρια συνεδρία με τον συμπαθέστατο Ισαάκ. Αυτή τη φορά λόγω του προχωρημένου της ώρας και της έλλειψης θέας οι κουρτίνες ήταν κατεβασμένες και ο Ισαάκ με το κανονικό του χρώμα.
Την επόμενη αποχαιρετήσαμε το υπόλοιπο γκρουπ οι οποίοι ήταν συμπαθέστατοι και εμείς τραβήξαμε ακόμη για πιο νότια: το Άμπου Σιμπελ μας περιμενε να υποβαλλουμε τα σεβη μας.
Μετά από αυτό το σύγχρονο θαύμα του κόσμου σειρά είχε ο ναός των Φίλων ο οποίος ήταν κτισμένος στο νησί Φιλαε. Για να φθάσουμε μπήκαμε σε βάρκες, όπου εκτός από τη μεταφορική υπηρεσία που μας πρόσφεραν, ξαφνικά έβγαλαν και αράδιασαν πολλά περιδέραια και βραχιόλια και σκουλαρίκια για να βάλλουν σε πειρασμό τις κύριες του γκρουπ. Σε βαπορίσιες τιμές ξεκινούσε το παζάρι. Όσο περνούσε η ώρα και προσεγγίζαμε ξηρά όπου θα υπήρχαν και άλλοι μικροπωλητές και επομένως ο ανταγωνισμός εντονότερος έπεφταν οι τιμές. Αλλά ας αφήσουμε τους ατελείωτους μικροπωλητές και ας ξαναγυρίσουμε στο ναό. Ο ναός η μάλλον καλύτερα το σύμπλεγμα των θρησκευτικών κτιρίων (είναι και πολλά βλέπετε) ήταν κτισμένα όπως είπα στο νησάκι των Φιλών τώρα όμως μετακόμισε στο διπλανό νησάκι ονόματι Αγιλικια. Βλέπετε ο ναός αυτός βρίσκεται πίσω από το φράγμα του Ασσουαν. Με το κτίσιμο του πρώτου φράγματος του 1902 η στάθμη του ύδατος ανέβηκε και ο ναός κάποιες εποχές του χρόνου βυθιζόταν και κάποιες άλλες έβγαινε από τα νερά. Μετά το νέο Φράγμα του Άσουαν ο ναός κινδυνευε να βυθιστει δια παντος στα νερα και τον μετεφεραν στο διπλανο νησακι το οποιο ηταν πιο ψηλο. Σε αυτό το σημειο η αρχαιολογια συναντα την τεχνολογια με ευτυχη αποτελεσματα. Το ολο συμπλεγμα είναι κομψοτατο και πανεμορφο. Προκειται για ένα συμπλεγμα κτιριων γυρω από ένα κεντρικο ναο το οποιο ακμασε ως κεντρο της λατρειας της Ισιδας επι Πτολεμαιων και κατοπιν επι Ρωμαιων . Και μαλιστα ηταν τοσο ισχυρό ώστε λειτουργούσε ως τέτοιο μέχρι το 550 μ.Χ. Το έκλεισε επίσημα ένας χριστιανός επίσκοπος με το όνομα Θεόδωρος και ο οποίος σκάλισε μάλιστα και επιγραφές στα ελληνικά πάνω στους τοίχους του ναού για να διατρανώσει το γεγονός οτι μπορεσε και καθαγιασε τον χώρο. Αλλά δεν είναι η μόνη επιγραφή στον ναό αυτόν. Στην είσοδο μια επιγραφή στα γαλλικά υμνεί τη νίκη του Ναπολέοντα επί των Μαμελουκων στη σκιά των πυραμίδων. Ο Ναπολέοντας ουδέποτε έφθασε τόσο νότια, η γραφή του όμως έσπευσε να αναγγείλει την νίκη του στους νουβιους χωρικούς που κατοικούσαν στις αρχές του 19ου αιώνα στην περιοχή του Ασουαν. Τι περίεργο που είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να αφήσουν ίχνη της μνήμης τους πάνω σε αρχιτεκτονήματα που είναι προορισμένα να ζήσουν περισσότερο από αυτούς. Αυτό το χάραγμα στους τοίχους είναι κάτι που συμβαίνει από αρχαιότατων χρόνων και είναι πλούσια πηγή πληροφοριών για τους ιστορικούς. Συγκεκριμένα είχα διαβάσει στο βιβλίο του Lionel Casson «το ταξίδι στον Αρχαίο Κόσμο» ( το οποίο παρεπιμπτοντως είναι απολαυστικό και το συνιστώ σε όλους να το διαβάσουν ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ) για την περίπτωση μιας οικογένειας περιηγητών την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: Ένας πατέρας, μια μητέρα και τα δυο αγοράκια τους ξεκίνησαν από την Αλεξάνδρεια σε ένα τουριστικό-προσκυνηματικο ταξίδι κατά μήκος του Νείλου. Την πορεία τους και τις επισκέψεις τους τη γνωρίζουμε από τα ονόματα τους τα οποία τα ανακαλύπτουμε σε όλα τα μνημεία που υπάρχουν κατά μήκος του Νείλου. Μαθαίνουμε πλείστες όσες λεπτομέρειες για τον τρόπο ταξιδιού εκείνης της εποχής. Ξάφνου όμως μια φοβερή σύμφορα τους προκύπτει: τα παιδάκια χάνονται μόνα και αβοήθητα στην έρημο. Παράκληση έγγραφη στον ναό να τους βοηθήσει ο θεός να βρεθούν τα άτακτα. Και να σου στον επόμενο ναό, το θαύμα είχε γίνει: τα παιδία είχαν βρεθεί υγιέστατα και οι ανακουφισμένοι γονείς έδωσαν πολλά αφιερώματα και έκαναν θυσίες αιματηρές στην Ίσιδα και στην Αθώε. Ενίοτε φαίνεται ότι θαυματουργούσαν και οι αρχαίοι θεοί.
Η είδηση της ανεύρεσης είναι χαραγμένη κάπου στον ναό της Ίσιδος και είχα τον νου μου μήπως και την πετύχω μιας και ήταν γραμμένη στα ελληνικά, αλλά άλλα τα μάτια τα δικά μου και άλλα τα μάτια των αρχαιολόγων. Πάντως η οικογένεια ενωμένη πια συνέχισε το ταξιδάκι της μέχρι το Άμπου Σιμπελ. Μετά υποθέτουμε ότι γύρισε πίσω χωρίς πολλές πολλες στάσεις γιατί τα ίχνη της τα έχει σβήσει πια το ποτάμι του Χρόνου. Έχοντας κατά νου την αρχαία αυτή επανενωμενη οικογένεια, περιπλανήθηκα στο νησί και προσπαθούσα να φανταστώ τη ζωή τους: ήξεραν να γράφουν, είχαν τα μέσα να ταξιδέψουν, επισκεπτόντουσαν τους ναούς, άφηναν ίχνη. Ευσεβείς, ευκατάστατοι, μορφωμένοι και με μια ανησυχία αθανασίας. Απόμακροι και συνάμα κοντινοί μου φάνηκαν. Προσπαθούσα να φανταστώ το διαφορετικό τοπίο που αντίκρισαν. Ο Νείλος χωρίς το φράγμα του, ελεύθερος να διασχίζει την περιοχή με τα πράσινα χωράφια να έχουν στενέψει εις όφελος της έρημου είναι ένα τοπίο πολύ διαφορετικό που η φαντασία μου δυσκολεύεται να το ορίσει.
Επιστροφή στο Ασουαν και αποφασίζουμε να το σκάσουμε από το γκρουπ. Ζητήσαμε άδεια εξόδου και βουρ για το παζάρι. Μας μάγεψε το τμήμα εκείνο που απευθυνόταν στους ντόπιους και όχι το τουριστικό τμήμα του. Γιατι ποσες πια κελεμπιες και ναργιλεδες να αγοράσει κανείς; Το τμήμα με τα χασάπικα, με τα κρεοπωλεία, τα είδη νεωτερισμών ειχαν πιο χαβα. Αγοράσαμε αποξηραμένο ιβίσκο για να πάρουμε μαζί μας και κάποια μπαχαρικα για να νοστιμιζουμε το φαγητο μας ενθυμουμενοι την Αιγυπτο.
Στη συνεχεια νοικιασαμε μια φελουκα για το απογευμα. Καθως λικνιζομαστε στα νερά του ποταμού καθώς ο ήλιος έριχνε πλάγια τις ακτίνες του. Πολλές φελούκες και παντός είδους πλοιάρια μηχανοκίνητα και μη υπήρχαν παντού. Εμείς φυσικά είχαμε το πλέον σαθρό πλεούμενο που έπλευσε στον Νείλο από κατασκευής πυραμίδων:
Καταρχήν με το που πήγα να μπω και πιάστηκα από το ξύλο της τέντας, αυτό δε άνοιξε με αποτέλεσμα να ταλαντεύομαι επικινδύνως πάνω από τα όχι και τόσο καθαρά νερά του Νείλου. Ο δε βαρκάρης να με βλέπει να κινδυνεύω και να μην αναλαμβάνει το ρίσκο να με πιάσει στην αγκαλιά του αν δεν έδινε πρώτα την άδεια του ο κύρης και αφέντης μου ο οποίος τη στιγμή εκείνη ρέμβαζε ατάραχος στην προκυμαία, χωρίς να έχει αντιληφθεί τάχα μου το πρόβλημα. «Σώσε με» φώναξα «εδώ δεν έχει πια και κροκοδείλια, δεν έχει όφελος». Το εσκεφθη ο αφέντης και του έκανε νεύμα να με μαζέψει. Όπερ και εγενετο! «Στη λίμνη Νασέρ είναι που ζουν οι 20.000 κροκόδειλοι;» ρώτησε αδιάφορα το τρυφερό ταίρι μου.
Στη συνεχεία αποβιβαστήκαμε στο νησί Κιτσενερ η αλλιώς στους βοτανικούς κήπους τους οποίους τους είχε στήσει επί βρετανικής επικυριαρχίας ο λόρδος Κιτσενερ κουβαλώντας φυτά από μέρη μακρινά και εξωτικά. Παρόλο που τα φυτά αυτά ήταν συνηθισμένα σε τροπικά κλίματα δεν ήταν εύκολο να τα βγάλουν πέρα με την επίμονη του λόρδου ο οποίος ήταν και ερασιτέχνης βοτανολόγος. Τα έπεισε λοιπόν να εγκατασταθούν και να ευδοκιμήσουν στο νησί του. Οι κήποι συντηρούνται και είναι όμορφοι και γαλήνιοι. Αξίζει τον κόπο να τους επισκεφθεί κανείς. Πριν από εμάς όμως τους είχε επισκεφθεί σχολείο τοπικό εξαιρετικά κεφάτο και χαρούμενο. Παντού οι κήποι αντηχούσαν από τραγούδια και χορούς κυκλωτικούς και από αυτούς τους ιδιαίτερους λαρυγγισμούς που κάνουν οι κάτοικοι της Σαχάρας και συνεγείρουν την ψυχή όταν τους ακούει. Όμως ο κήπος ήταν μέσα στα σκουπίδια: τα παιδία είχαν παρατήσει όλες τις συσκευασίες τροφίμων, μπουκάλια αναψυκτικών, χαρτοπετσέτες και παντός είδους χαρτιά σε οποίο παρτέρι τους φαινόταν πιο πρόσφορο για αυτή τη δουλεια. Και καλά τα παιδια, παιδια είναι, ο δάσκαλος τους δεν τα καθοδήγησε αναλόγως; σκέφθηκα. Μετά είπα να μην κάνω την έξυπνη εκ του μακρόθεν. Ενοχλήθηκα που βρώμισαν τους κήπους του λόρδου, αλλά τι ξέρω εγώ για το σύστημα αποκομιδής που υπάρχει στα μέρη που κατοικούν; Αν έχουν μεγαλώσει στη βρωμά μέσα τότε αυτό θα τους φαίνεται και φυσική τάξη των πραγμάτων. Και ο φουκαράς ο δάσκαλος σε καλύτερο μέρος θα μένει; Και ποιος να τον ενημερώσει και να του κάνει σεμινάρια για τη φροντίδα του χώρου που τους περιβάλλει; Χρόνια πριν, σε προηγούμενο ταξίδι μου στην Αίγυπτο, μου είχε κάνει εντύπωση το εξής: Είχαμε πάρει άλογα και με εκκίνηση την πυραμίδα του Χέοπα κατευθυνθήκαμε προς τη Σακκαρα. Όταν φθάναμε κοντά στο Country Club όπου θα μας περίμεναν οι σχετικοί να μαζέψουν τα άλογα μας περάσαμε από μια σειρά βίλες των οποίων ο φράκτης ήταν σε άμεση επαφή με την έρημο. Οι βίλες βιλαρες κυριολεκτικά με πισίνες, γήπεδα τένις μέσα κλπ Και προφανώς και από 5 άτομα υπηρετικό προσωπικό η καθεμία. Ε λοιπόν στον φράχτη τους ακουμπούσαν τα άπειρα σκουπίδια που έφερνε η έρημος. Και δεν είχαν στείλει οι πάμπλουτοι αφέντες αυτών των επαύλεων κανέναν από τους υπηρέτες τους να συμμαζεύει τα σκουπίδια που έφερνε ο άνεμος της έρημου μέχρι την αυλή τους. Αυτό το γεγονός με είχε συγκλονίσει και μου είχε αποδείξει το γεγονός ότι από το κεφάλι βρωμάει το ψάρι. Στη συνέχεια θυμήθηκα τον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείο σε τι χαλί βρισκόταν την τελευταία φορά που τον είδα (σας παρακαλώ διαβεβαιώστε με ότι άλλαξαν τα πράγματα από την τελευταία φορά που πήγα!) και όταν γύρισα πίσω και πέρασα τρεις το βράδυ από τη Γούναρη και την πλατειά Ναβαρίνου είπα ότι χρειάζομαι μεγαλύτερη ταπεινότητα γιατί η εικόνα που εβλεπα μπροστα μου ήταν έως πολύ χειρότερη.
Στη συνεχεία εν μέσω νουβικων τραγουδιών και κυκλωτικών χορών βρήκαμε τον βαρκάρη μας ο οποίος είχε και απορίες: « από πού είστε;» «από Αθηνα» είπαμε, τη Θεσσαλονίκη κανείς δεν την είχε ακουστά, με την Αθηνα παιζόταν το πράγμα. «έχω ακούσει ότι στην Αθηνα έχετε πολύ ωραία μπουζούκια» μας κούφανε ο ενημερωμένος βαρκάρης του Νείλου. «έχουμε, έχουμε» παραδεχθήκαμε. «Και τραγουδάτε βγάζοντας αυτή τη φωνή;» ρώτησε ο φιλομαθής μας φελουκατζης «Όχι δε μπορούμε» διευκρινίσαμε. «τότε πως μπορείτε να διασκεδάζετε;» αναρωτήθηκε. Τι να του πεις;
Στη συνεχεία αποβιβαστήκαμε στη δυτική όχθη. Ο ήλιος άρχισε να δύει και οι σκιές μάκραιναν. Είδαμε το μαυσωλείο του Αγά Χαν του τρίτου ο οποίος αναπαύεται εκεί με τη γυναίκα του. Εντυπωσιακά όμορφο κτίσμα. Μακριά φαινόντουσαν τα ερείπια ενός μοναστηριού. Σίγουρα χρειαζόταν μια επιπλέον ημέρα για να εξερευνήσει κανείς το Ασσουαν και δεν την είχαμε. Η βάρκα συνέχισε την πορεία της (αφού έσπασε πρώτα το ξύλο το οποίο το χρησιμοποιούσαμε ως γέφυρα για να επιβιβαστούμε και να αποβιβαστούμε). Συνεχίζαμε πλέοντας γύρω από την Ελεφαντινη νήσο- (τι ωραίο που θα ηταν αν δεν έκτιζαν αυτό το άσχετο αρχιτεκτονικά ξενοδοχείο!) είδαμε τα Νουβικα χωρια που είναι κτισμένα πάνω της και αφού πήραμε την στροφή αντικρίσαμε το ξενοδοχείο Old Cataract (αυτό στο οποίο γυρίστηκε το Εγκλημα στον Νείλο). Το ξενοδοχείο δυστυχώς είναι εντυπωσιακό σε μια εξαιρετική θέση αλλά δυστυχώς κλειστό, ελπίζω για ανακαίνιση. Με το τελευταίο φως του δειλινού φτάσαμε κατάκοποι στο κρουαζιερόπλοιο μας αφού πρώτα έμεινε στο χέρι του βαρκάρη μας το τιμόνι του. Εγώ ένιωθα αρκετά κουρασμένη οποτε και είπα να έχω μια αποχαιρετιστήρια συνεδρία με τον συμπαθέστατο Ισαάκ. Αυτή τη φορά λόγω του προχωρημένου της ώρας και της έλλειψης θέας οι κουρτίνες ήταν κατεβασμένες και ο Ισαάκ με το κανονικό του χρώμα.
Την επόμενη αποχαιρετήσαμε το υπόλοιπο γκρουπ οι οποίοι ήταν συμπαθέστατοι και εμείς τραβήξαμε ακόμη για πιο νότια: το Άμπου Σιμπελ μας περιμενε να υποβαλλουμε τα σεβη μας.
