Τουρκία Türkçe bilmiyorum! Πίνοντας τσάι με τους κούρδους στην Ανατολία

[hydronetta]

Harran - Göbekli Tepe, οι απαρχές της ανθρώποτητας

Δεύτερη μέρα στην Urfa και το πρωί αφού έκανα check out κανόνισα με τον ξενοδόχο εκδρομή στα πέριξ. Την τύχη μου ανέλαβε ένας άλλος Μεχμέτ (με κυνηγούσε το όνομα), συγγενής του ξενοδόχου (το «έχω ένα γνωστό» λειτουργεί παντού εδώ).
Μόνο που αυτός (ευγενικό παιδί, μελαχροινό, με λάγνο βλέμμα – εμένα δε μ’αρέσει, τέλος πάντων) δεν μιλούσε ίχνος αγγλικών. Συνεπώς ξεκίνησα από τα κλασικά: “Türkçe bilmiyorum” καταλήγοντας αδόξως στη νοηματική.
Αλλά αυτός φιλοτιμήθηκε να με κεράσει έστω ένα μπουκαλάκι νερό, σε αντίθεση με τον εξ’αποδώ ονόματα δεν λέμε. Μαζί μας ήρθε και ο γιός του ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου ένα πεντάχρονο πιτσιρίκι γλυκύτατο και κυρίως ....ήσυχο! Αδιαμαρτύρητα ακολούθησε παντού.

Το χωριό πλέον Harran, 44 χλμ ΝΑ της Urfa, έχει μακραίωνη ιστορία.
Αναφορές στη Παλαιά Διαθήκη θέλουν στη Ηarran να μετακινήθηκε ο Αβραάμπριν πάει στη γη της Χαναάν, ακόμαεικάζεται ότι εκεί κατέφυγαν ο Αδάμ με την Εύα όταν εκδιώχθηκαν από τον Κήπο της Εδέμ. Στο διάβα της στους αιώνες η Harran, σημαντικό σταυροδρόμι στους εμπορικούς δρόμους της Μεσοποταμίας, άλλαξε πολλές φορές αφεντάδες: Ασσύριοι, Έλληνες, Πέρσες, Βυζαντινοί, Άραβες, πριν οι Μογγόλοι την καταστρέψουν ολοσχερώς.
Το σημερινό χωριό είναι μόνο το φάντασμα του παρελθόντος. Ερείπια τα ιουστινιάνεια τείχη που κάποτε έστεκαν περήφανα στα όρια της πόλης με τις 6 πύλες στέκουν μάρτυρες ανάμεσα διάσπαρτα σπίτια και τους χωμάτινους δρόμους όπου πλέον οι κατσίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανθρώπων.

Διάσπαρτα είναι τα κωνικά σπίτια φτιαγμένα από λάσπη κι άχυρο παρέχοντας την καλύτερη θερμομόνωση στις ακραίες αυτές συνθήκες. Απαράλλακτα εδώ και αιώνες. Το κωνικό σχήμα επέτρεπε παράλληλα και την ταχεία διαφυγή του νερού της βροχής, ώστε αυτό να μην λιμνάσει και καταστρέψει το σπίτι. Επισκεφθήκαμε ένα από αυτά που έχει διαμορφωθεί ανάλογα, διαπιστώνοντας ότι κάθε τρούλος αντιστοιχεί και σ’ένα δωμάτιο. Η διαφορά θερμοκρασίας ήταν αισθητή εντός κι εκτός του οικήματος

Το κάστρο της πόλης κτίσμα του 11ου αιώνα, αναστηλώνεται και η επίσκεψη δεν ήταν εφικτή.

Λίγο μακρύτερα ενώ η αρχαιολογική σκαπάνη συνεχίζει τη δουλειά της στα εντυπωσιακά ερείπια του τζαμιού Ulu. Χτισμένο τον 8ο αιώνα και ξανά τον 12ο αιώνα αυτή τη φορά από τον Σαλαντίν.

Υπήρξε τμήμα του Πανεπιστημίου (!) της πόλης, ερείπα της οποίας υπάρχουν διάσπαρτα αλλά κυρίως στην ακρόπολη του χωριού με πανοραμική θέα σ’ολα τα μποστάνια της περιοχής.

To Göbekli Tepe , είναι αρχαιολογικός χώρος στην κορυφή μιας πλαγιάς του βουνού 13χλμ βορειοανατολικά από την Urfa, που χρονολογείται από τη προ-κεραμική νεολιθική εποχή (10η χιλιετία π.Χ.) και πιθανώς είναι ο αρχαιότερος λατρευτικός χώρος στο κόσμο. Ο χώρος έμοιαζε σχεδόν αφύλακτος και σε εγκατάλειψη, οι επισκέπτες ήμασταν μετρημένοι στα δακτυλα των χεριών, εισιτήριο δεν υπήρχε και οι αρχαιολογική σκαπάνη έδειχνε να έχει σιγήσει από καιρό αν και λιγότερο από το 5 % της περιοχής έχει μέχρι σήμερα ανασκαφεί. Ευτυχώς υπήρχαν κάποιες κατατοπιστικές πινακίδες... γιατί ο δοηγός της Bradt ουτε καν τον ανέφερε!!! (έκδοση 2011)
Αρχικά συναπάντησα μια λαξευμενη πλατφόρμα με δύο υποδοχές (πιθανότατα εισοχές για πυλώνες) που ονομάζεται "Ναός του βράχου".

Ο μικρός χώρος όπου βρίσκονται τα κυρίως ευρήματα αφορά κυκλικές δομές όπου έχουν ενσφηνωθεί πυλώνες σε σχήμα Τ. Κάθε πυλώνας έχει ύψος έως 6 m και βάρος μέχρι 20 τόνους. Πολλοί από τους αυτούς είναι διακοσμημένοι με αφηρημένα , αινιγματικά εικονογράμματα και σκαλιστά ανάγλυφα ζώων. Το Göbekli Tepe θεωρείται ως αρχαιολογική ανακάλυψη υψίστης σημασίας , διότι αλλάζει παντελώς τα δεδομένα καθώς αποδεικνύει ότι οι τροφοσυλλέκτες άνθρωποι της εποχής είχαν ήταν μόνο κυνηγοί αλλά είχαν και την δυνατότητα ανέγερσης μνημειακών συγκροτημάτων. Φανταστείτε μόνο το ανθρώπινο δυναμικό για να μεταφερθούν και να λαθευτούν αυτοί οι ογκόλιθοι.

Μια ακόμα απογοήτευση για μένα... οι πάντες σχεδόν να ξέρουν το προϊστορικό Stonehenge στην Αγγλία, τη στιγμή που μπροστά στα μάτια μου είχα ευρήματα 6000 ετών αρχαιότερα…

Μετά την απογευματινή βόλτα που ανέφερα στο προηγούμενο κεφάλαιο στο παζάρι και τα σοκάκια της Urfa, σαν έπεσε το σκοτάδι, βρέθηκα ξανά στο Βalıklıgöl για να αποθανατήσω πάλι τις γνώριμες εικόνες. Αυτή τη φορά υπό το φως των προβολέων.
Τις ρούφηξα άπληστα…σ’αυτή την “άσχημη, σκονισμένη, άχαρη” πόλη που δεν θα έπρεπε να είχα έρθει.

Ολοκλήρωσα τον αποχαιρετισμό μ'ένα απολαυστικό κεμπάπ που αποδείχθηκε ασφαλέστερο από το junk food της Pegasus και του αεροδρομίου, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του ταξιδιωτικού οδηγού.

Πήρα το ταξί για το σταθμό των ΚΤΕΛ. Το βραδυνό δρομολόγιο που κατέληγε Κωνσταντινούπολη περνούσε από Gaziantep, τελυταίο σταθμό του ταξιδιού μου.

Απλώθηκα σ’ένα σχεδόν άδειο λεωφορείο, έβαλα τ’ακουστικά μου και κλείνοντας τα μάτια απόλαυσα το σπαραγμό των αοιδών που εξυμνούσαν με τις ανατολίτικες κορώνες τους το δράμα του έρωτα!

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 5
• 6
• 7
• 8

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 7 of 8

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[isabelle]

Δεν μας έφταναν Περού και Βολιβία, τώρα έχουμε ΚΑΙ Τουρκία-Κουρδιστάν στο καπάκι!!!!
Το ξέρεις φαντάζομαι ότι η περίπτωσή σου εντάσσεται στην χωρία της ταξιδιωτικής προβοκάτσιας;

Τέλος πάντων, το αντιπαρέρχομαι καθώς η περιέργειά μου είναι μεγαλύτερη της ζήλειας μου κι έτσι περιμένω ανυπόμονα τη συνέχεια, να ξεσκαρτάρω πάνω στη δική σου καμπούρα το μελλοντικό (κάποτε!) δικό μου δρομολόγιο στην περιοχή!
υ.γ. Πάντως από αρχιτεκτονικές επιδράσεις του γειτονικού "υπαρκτού" (η αδυναμία μου!) καλά πάει η Άγκυρα.

 

[hydronetta]

Ταξιδιωτική πλεονεξία, το παραδέχομαι ανερυθρίαστα!

 

[hydronetta]

Τσάι χωρίς συμπάθεια: ο Μεχμέτ κι οι Κούρδοι της Τουρκίας

Ας ξεκινήσουμε το κεφάλαιο σύμφωνα με τις θρησκευτικές επιταγές της περιοχής:

Δηλαδή: Στο όνομα του Αλλάχ, του Παντελεήμονα, του Πολυεύσπλαχνου (σας προκαλώ να το πείτε μονοκοπανιάς)

Ο Μεχμέτ που προανέφερα αξίζει ένα κεφάλαιο μόνος του. Μη σας πω και βιβλίο ολάκερο...
Κούρδος στη καταγωγή, με περήφανη εθνική συνείδηση και αρκετή γνώση της ιστορίας, λάβρος κατά των Τούρκων, με κριτική στάση για τα κακώς κείμενα, με ανοικτό μυαλό σε θέματα θρησκευτικής ή πολιτισμικής ιδιαιτερότητας, ήταν γνωριμία διαδικτυακή μέσω ιστότοπου για εκμάθηση ξένων γλωσσών και ενθουσιώδης στην ιδέα να επισκεφθώ τα πατρογονικά του.
Κοντός (1,70 με τα χέρια σε ανάταση), κατηγορία φτερού, ήταν ότι πρέπει για μαθήματα ανατομίας σκελετικού συστήματος σε φοιτητές ιατρικής. Εντούτοις ήταν επικοινωνιακότατος, με πολύ καλό επίπεδο αγγλικών, αλλά και γαλλικών, ισπανικών και πορτογαλικών και ολίγων ρωσικών για τα οποία δεν είχε πάει ποτέ φροντιστήριο! Στη γλωσσολογική φαρέτρα του είχε τη φιλοδοξία να προσθέσει πέρσικα και ελληνικά κι ως εκ τούτου εγώ φιλότιμα φερόμενος και συγκινημένος που βρέθηκε κάποιος στα βάθη της Ανατολής να θέλει να μάθει ελληνικά, ξεπαραδιάστηκα στην Αθήνα να του αγοράσω σχετικές οπτικοακουστικές μεθόδους.
Εδήλωσε καταϋποχρεωμένος που πλήρωσα και κουβάλησα 5 κιλά βιβλία για χάρη του. Εδήλωσε...διότι στην πράξη δεν το απέδειξε. Άλλωστε τα λόγια δεν κοστίζουν.

Εκτός λοιπόν του αδιαμφισβήτητου ταλέντου του στις ξένες γλώσσες, ο Μεχμέτ εδήλωνε και λάτρης του ωραίου φύλου και φανατικό καμάκι. Με προϋπηρεσία στα μπαρ του Bodrum από ένα σημείο και πέρα όταν εξαντλήθηκε η κουβέντα μας για το κουρδικό ζήτημα, άρχισε ατέρμονα να μου απαριθμεί με κάθε λεπτομέρεια πόσες γυναίκες έχουν κλάψει κι έχουν συρθεί στα πόδια του, και πόσες πλούσιες του τάξαν γάμο αλλά αυτός θεωρεί ότι η ελευθερία του είναι αγαθό που δεν αποτιμάται. Όσες ώρες μου τα απαριθμούσε, εγώ χάζευα το υπερπέραν εστιάζοντας στο πρόσωπό του σαν αυτιστικός, θέτοντας το κρίσιμο ερώτημα στον εαυτό μου κατά πόσον υπάρχουν τόσο απελπισμένες γυναίκες για να δίνουν υπεραξία σ’αυτό τον ανεκδιήγητο τύπο ή κατά πόσο ο άνθρωπος πουλάει απλώς φούμαρα. Η μόνη του απορία στα ερωτικά ήταν γιατί οι ελληνίδες που προσπαθεί να γνωρίσει στα chat rooms δεν έχουν υποκύψει στη γοητεία του και του κλείνουν κατάμουτρα τη σύνδεση. Εύγε συμπατριώτισες θα πω εγώ, δεν χάσατε ακόμα το γούστο σας!
Η ατέρμονη άσκοπη κουβέντα αφορούσε και το πόσο καλός ήταν στη δουλειά του εξιστορώντας διάφορα περιστατικά, πόσο επικοινωνιακός με τους πελάτες τόσο που στο μπαρ του γινόταν ο κακός χαμός από προσέλευση και πόσο υπεράνω χρημάτων ήταν αρνούμενος υπέρογκα ποσά φιλοδωρημάτων (απορώ ποιός πακετοτουρίστας ευρωπαίος τρώγοντας πίνοντας τζάμπα στο all inclusive ξενοδοχείο στο Bodrum, δίνει σε ένα μπαρμαν φιλοδώρημα 100 ευρώ... να πάω να του κάνω και αέρα δηλαδή).
Η κοσμοθεωρία του στη ζωή είναι ότι δουλεύουμε περιστασιακά και τα χρήματα που βγάζουμε τα ξοδεύουμε για ταξίδια και βιβλία.
Ο Μεχμέτ λοιπόν με τα πολλα χαρίσματα: εξυπνος, με σεξ απήλ, μακρόθυμος, αδιάφθορος, είχε και το «χάρισμα» να μη βάζει γλώσσα μέσα όταν του το επέτρεπαν οι συνθήκες. Μην έβλεπε αλλοδαπό, άρχιζε τα γελάκια, τα αστειάκια, τις εξυπνάδες, τα ανέκδοτα, τα πειράγματα (κοινώς ότι σιχαίνομαι). Αν δε έβρισκε ντόπιο πρόθυμο για κουβέντα ήταν ικανός να μιλάει με τις ώρες μαζί του αδιαφορώντας ότι μαζί του υπάρχει κι ένας φιλοξενούμενος που ΔΕΝ καταλαβαίνει τη γλώσσα. Στο τέλος μην αντέχοντας τον αποκάλεσα χαριτολογώντας στη παρέα του, νταβαντζή (davacı τουρκιστί) και πράκτορα της ΜΙΤ για τις αδιάκριτες ερωτήσεις που έκανε.

Κορίτσια ο Μπάρκουλης!

Και τι λοιπόν δεν μου είχε τάξει πριν το ταξίδι ο Μεχμέτ. Λαγούς με πετραχείλια κι έτσι παραμυθιάστηκα:
- ότι θα έμενα στο σπίτι των γονιών του. Τελικά έκλεισε σε ξενοδοχείο σε δωμάτιο ιαπωνικών προδιαγραφών
- ότι θα πηγαίναμε στο χωριό του που έχει και υπέροχο καταρράκτη. Δεν πήγαμε ποτέ
- ότι θα ακούσουμε a capella κουρδους μουσικούς. Δεν τους άκουσα ποτέ
- ότι έχει σχεδιάσει εκδρομή με φίλο του στα περιξ όπου μπορούμε να δούμε τα αξιοθέτα σε μια μέρα και σε προνομιακή τιμή. Η προνομιακή τιμή αφορούσε τα μισά απ’οσα προγραμματίζαμε να δούμε και με άσχετο ταξιτζή
- ότι θα φάμε παραδοσιακά φαγητά σε τιμές υποπολλαπλάσιες εκείνων που θα πλήρωνα στη Πόλη. Η τιμή ήταν η ακριβότερη που πλήρωσα σε όλο το ταξίδι
- ότι θα γνωρίσω ένα ιμάμη. Ναι αυτό το έπραξε, αλλά στο ίδιο μέρος έπιναν τσάι παρέα κάθε απόγευμα, άρα στατιτιστικά θα τον πετύχαινα κι εγώ μόνος μου δηλαδή
- ότι μου έχει οργανώσει ένα πλήρες πρόγραμμα για το οποίο δεν χρειαζόταν να νοιαστώ καθόλου. Δεν είχε οργανώσει εκ των προτέρω τίποτα και οι αποφάσεις άλλαζαν ανάλογα με τη διάθεση.

Πέραν της ασυνέπειας ήταν και μονίμως άφραγκος. Για τη μετακίνηση, το φαγητό, τα τσιγάρα ποτέ δεν έβαλε το χέρι στη τσέπη. Δεν θα θίξω βέβαια αν μπήκε στο κόπο να κεράσει έστω ένα τσάι των 40 cent ο ίδιος διότι θα αποτελούσε ανέκδοτο. Θα τον αποκαλούσα καραγύφτουλα αλλά αισθάνομαι ότι προσβαλλω τους Ρομά που μάλλον έχουν περισσότερο φιλότιμο. Τώρα ή θεωρούσε υποχρέωσή μου να πληρώνω αφειδώς και για κείνον επειδή είχε αναλάβει την «οργάνωση» και την ξενάγηση ή με θεωρούσε αρκετά «large» για να περάσει κάποιες μέρες ζωή και κότα. Προσωπικά δεν θα είχα πρόβλημα για την αφραγκία του, όμως η κουτοπονηράδα του κατάντησε αρχικά ανέκδοτο αλλά τελικά εκνευριστική. Μουλάρωσα κι εγώ, κατι που κατάλαβε πολύ καλά αν και έκανε το ψόφιο κοριό συνεχίζοντας το παραμύθι. Στο τέλος οικτίροντας τον εαυτό μου που τον ανέχτηκα και μου χάλαγε και το ταξίδι, τον παράτησα να “οργανώνει” τα επόμενα και συνέχισα μόνος μου βρίσκοντας την ησυχία μου. Εκκρεμεί ένα καλό μπινελίκι.
Αρκετά όμως με το κελεπούρι που ακούει στο όνομα Μεχμέτ.

Για να σας μεταφέρω τώρα τις εντυπώσεις μου από τους κούρδους της Τουρκίας. Και δεν γενικεύω τον εθνοτικό όρο, διότι απ’ότι με πληροφόρησαν στο Ιράκ είναι άλλου παπά ευαγγέλιο.
H αλήθεια είναι ότι οι Κούρδοι παραμένουν η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στον κόσμο χωρίς δικό τους κράτος. Σήμερα οι περισσότεροι ζουν σε μια περιοχή που διαμοιράζεται μεταξύ Ιράν, Ιράκ , Συρίας και Τουρκίας (όπου αριθμούν και οι περισσότεροι). Το προβληματικό ιστορικά είναι ότι στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας τους υπήρξαν θύματα υποταγής και ρατσισμού (σε όλες του τις εκδηλώσεις) από γειτονικούς λαούς. Ακόμα και όταν η Συνθήκη των Σεβρών διασφάλιζε εδαφική αυτονομία, ο καιροσκοπισμός τους οδήγησε να συμπράξουν με το Kemal πολεμώντας στο πλευρό του σε όλα τα μέτωπα. Η νεα όμως συνθήκη της Λωζάνης δεν έκανε οιαδήποτε αναφορά στους Κούρδους και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεσή τους. Κοινώς την πάτησαν. Αυτό αποτέλεσε την απαρχή δεινών: δεν αναγνωρίζονταν από την Τουρκία ως έθνος αλλά ως βουνίσιοι Τούρκοι, δεν ήταν σε θέση να μιλούν τη δική τους γλώσσα δημοσίως ή να λάβουν εκπαίδευση σ’αυτή, υπέστησαν διώξεις, παρεκτοπίσεις και χίλια μύρια όσα βασανιστήρια μέχρι επιτέλους να αισθανθούν ότι το ποτήρι ξεχείλισε και να ξεκινήσουν κάποιοι εξ’αυτών ένοπλο αγώνα. Προσφατα απέκτησαν δικαίωμα εκπαίδευσης στη γλώσσα τους, προσωπικά όμως δεν είδα πουθενά ούτε μια ταμπέλα στα κουρδικά (που ΔΕΝ μοιάζουν με τα τουρκικά).

Παρακινδυνευμένο να χαρακτηρίσεις έναν λαό, αλλά καμμιά φορά από τα μικρά κρίνονται και τα μεγάλα.
Φυσιογνωμικά οι κούρδοι της Τουρκίας φέρνουν λίγο προς Πέρσες: οι άντρες μελαχροινοί, μερικοί ανοιχτόδερμοι, machο τύποι. Αντίθετα οι γυναίκες έχουν αδρά χαρακτηριστικά και στερούνται ως ενήλικες θηλυκότητας. Σ’αυτό συμβάλλουν και οι στυλιστικές τους επιλογές που ποικίλουν από λουλουδάτο gypsy σε αυστηρό tank look με τις ολόσωμες αυστηρές καμπαρντίνες. Η μαντήλα επιβεβλημένη σε ποσοστό άνω του 90%. Εννοείται ότι ως παραδοσιακή κοινωνία, οι περισσότερες γυναίκες δεν εργάζονται αλλά παραμένουν στο σπίτι γενοβολώντας και φροντίζοντας παιδιά.

Δυστυχώς τα πράγματα δεν ήταν πιο αισιόδοξα στη νέα γενιά αφού η πλειονότητα βολόδερνε άσκοπα στα σοκάκια και το μόνο που ήξεραν να μουν πουν ήταν “money, money, money”.

Αυτή η εικόνα βέβαια αφορά κατεξοχήν τους παρίες που έχουν εγκλωβιστεί σε υποβαθμισμένα γκέτο στις παλιές γειτονιές των πόλεων. Πού θα μπορούσε άλλωστε να με βρει κανείς….
Η μακρόχρονη καταπίεση επίσης έχει δημιουργήσει ένα γλωσσικό αχταρμά. Άλλοτε μιλάνε μεταξύ τους κούρδικα, άλλοτε τούρκικα, άλλοτε μια αργκό μίξη και των δύο.
Οι κούρδοι λοιπόν της Τουρκίας (τους διαχωρίζω από εκείνους στις όμορες χώρες) μου φάνηκαν σχετικά ράθυμοι. Ατέρμονα τσάγια και κουβέντα να γίνεται. Έλλειψη δημιουργικότητας κι αισθητικής, σεβασμού προς την ιστορία και το περιβάλλον (σκουπίδι παντού ακόμα και σε αρχαιολογικό χώρο) κι αρκετός συντηρητισμός ειδικά στις γυναίκες (στο φαίνεσθαι).

Μην ξανακούσω δε τη φράση «φουμάρει σαν αράπης». Σαν Κούρδος θα λέτε πλέον. Δεν υπάρχει μα ούτε ένα αρσενικό που να μην καπνίζει σαν τσιμινιέρα από νεαρή ηλικία. Κατι που άλλωστε συντηρείται από τα φθηνά λαθραία τσιγάρα που πουλούνται ελεύθερα στους δρόμους και υπό την ανοχή της αστυνομίας (αυτό αφορά αποκλειστικάτο Diyarbakır, όπου η ανεργία έχει χτυπήσει κόκκινο και η παραοικονομία ανθεί).
Επίσης ιδιαίτερα φιλότιμους δεν θα τους έλεγα. Μουσαφίρης ήμουν και παρόλα αυτά λίγοι απ’όσους γνώρισα μπήκαν στο κόπο να κεράσουν ακόμα κι ένα πάμφθηνο τσάι. Επίσης είδα μια τάση ωχαδερφισμού πχ έφηβοι να στρογγυλοκάθονται σε θέση στα dolmuş και να μην ιδρώνει το αυτί τους αν υπάρχει όρθιος υπερήλικας ή γυναίκα με μωρό στην αγκαλιά. Άσε δε το γελοίο συμβάν με το πεπόνι που από κάποιον ξεγλίστρησε και περιφερόταν σαν μπαλάκι του πινγκ πονγκ μέσα στο λεωφορείο χωρίς κανενός να ιδρώνει το αυτί να το μαζέψει ούτε καν του ιδιοκτήτη. Λες και θα επέστρεφε μόνο του ως δια μαγείας. Αναγκάστηκα να το σηκώσω εγώ αφού είχα πια αγανακτήσει να στριφογυρίζει στα πόδια μας.
Οι δεσμοί εντούτοις είναι ισχυροί μεταξύ τους. Το Diyarbakır ειδικά μου έδωσε την αίσθηση ενός μεγάλου χωριού. Οι χαιρετούρες παίρνουν και δίνουν και σε κάθε ευκαιρία πίνουν κι ένα τσάι. Αυτό το τσάι κατάντησε σχεδόν εφιάλτης. Στο σερβίρουν ως δεδομένο με το που θα καθίσεις κι αφού το πιείς έρχεται αυτομάτως το επόμενο και το επόμενο και το επόμενο μέχρι να αρχίσεις να έχεις ξυνίλες από τη παλινδρόμηση τσαγιού στον οισοφάγο.

Εν αντιθέσει με το τσάι, λάτρεψα το κουρδικό καφέ. Βράζει στο μπρίκι όπως ο ελληνικός αλλά σ’αυτόν προστίθεται και τριμένο φυστίκι και γάλα. Το αποτέλεσμα ήταν γευστικά διαφορετικό από έναν κλασσικό καφέ, όμως εξαιρετικά ενδιαφέρον. Το ίδιο λατρεμένες ήταν και οι φρέσκιες λεμονάδες.

Το φαγητό έχει πολλές ομοιότητες με την ελληνική κουζίνα. Μια διαφορά είναι ότι αυτοί γιουβέτσι ονομάζουν ένα τουρλού με ντομάτες μελιτζάνες και κρέας στο φούρνο. Τα κεμπάπ τους δεν με ενθουσίασαν. Τα κομμάτια κρέατος ήταν πολύ μικρά κι ως εκ τούτου μετά το ψήσιμο έμενε μια μπουκια συνήθως ξερή. Κοτόπουλο, αρνί, συκώτι έχουν τη τιμητική τους. Άφθονη σαλάτα για συνεδυετικό.
Εξαιρετικό επίσης είναι το παραδοσιακό πρωινό με αφθονία γεύσεων στο τραπέζι, από τηγανητές πατάτες και μελιτζάνες, κρέας μέχρι υπέροχες μαρμελάδες και ευτυχώς άφθονο ψωμί το οποίο καταναλώνουν αφειδώς. Ενώ δε έχουν καλό γιαούρτι και αφθονο ayran, το θέμα τυρί νομίζω ότι δεν το κατέχουν κι ιδιαίτερα...

Κουρδικό breakfast, ακόμα και τώρα μου τρέχουν τα σάλια

Κουρδικό γιουβέτσι έτοιμο για το φούρνο

Η λέξη αλκοόλ ήταν άγνωστη σε όλα τα εστιατόρια. Κρίμα να μην μπορώ να συνοδεύσω το κεμπαπ με μια παγωμένη μπυρίτσα. Παρηγορήθηκα με δροσερό ayran…

Βέβαια ούτε κουβέντα να μιλάνε αγγλικά. Ελάχιστοι.
Κι επειδή τους έχει μείνει κακή κληρονομιά η δημόσια χρήση της τουρκικής γλώσσας επαναλάμβανα μονότονα: “Türkçe bilmiyorum!” (δεν γνωρίζω τουρκικά).
Με χρήση βασικού λεξιλογίου που αναγκάστηκα επιτόπου να μάθω, σε συνδυασμό με νοηματική, πάλευα να γίνομαι κατανοητός!

 

[varioAthens]

Κορίτσια ο Μπάρκουλης!

O υπολοιπος που ειναι??

Χωρις πλακα τωρα.....Πολυ ωραια ΚΑΙ αυτη η ιστορια σου!! Και πληροφοριες ακρως ενδιαφερουσες και ωραιος τροπος γραφης και χιουμορ και φυσικα τελειες φωτος!!!

 

[hydronetta]

O υπολοιπος που ειναι??

Κυκλοφορεί σε αυγά Kinder έκπληξη

 

[mariath]

Αυτόν τον Μεχμέτ άμα τον στείλεις για ταχύρρυθμα στον Τάκη, θα διαπρέψει στον τουρισμό. Vario πρέπει να κάνεις το κονέ. Ένα αστέρι γεννιέται...

 

[varioAthens]

Αυτόν τον Μεχμέτ άμα τον στείλεις για ταχύρρυθμα στον Τάκη, θα διαπρέψει στον τουρισμό. Vario πρέπει να κάνεις το κονέ. Ένα αστέρι γεννιέται...

χαχχαχχαχαχχα!!! αυτος φαινεται πιο λιγδης κι απο τον Τακη!!

 

[hydronetta]

χαχχαχχαχαχχα!!! αυτος φαινεται πιο λιγδης κι απο τον Τακη!!

Τάκη εσύ Μεχμέτ εγώ. Πάντως στον έχω έτοιμο. Πρόσεξε μόνο μη μου τον πατήσεις, είναι και κοντός και κυρίως μην υποκύψεις στη γοητεία του... ειναι λάγνος ανατολίτης.
Ναι είχε και μεγαλόπνοα σχέδια να κάνει στο μέλλον δικό του ταξιδιωτικό πρακτορείο . Ήθελε και έλληνες πελάτες. Άσε που περιμένει να ξαναπάω με παρέα για να μας ξεναγήσει πάλι!

 

[giannismits]

Kαλωσήλθες,καλωσήλθες
Πήρε ο Παναγιώτης την πένα του και άρχισε!
Μου αρέσει η νέα σου ταξιδιωτική περιπέτεια.
Έχεις όμως ανοιχτά μέτωπα...μην αφήνεις ιστορίες μισοτελειωμένες

 

[hydronetta]

Kαλωσήλθες,καλωσήλθες
Πήρε ο Παναγιώτης την πένα του και άρχισε!
Μου αρέσει η νέα σου ταξιδιωτική περιπέτεια.
Έχεις όμως ανοιχτά μέτωπα...μην αφήνεις ιστορίες μισοτελειωμένες

Μερσί. Ευτυχώς κράτησα σημειώσεις κι αυτή η ιστορία είναι σχεδόν τελειωμένη. Κάτι ρετουσαρίσματα και προσθήκες, επιλογή και ανέβασμα φωτογραφιών. Το Περού-Βολιβία έχει ψωμί ακόμα

 

[hydronetta]

Diyarbakır, το «σκοτεινό»

Το Diyarbakır που έχει τη τιμή να είναι η γενέτειρα του Μεχμέτ, ανεπίσημη πρωτεύουσα των κούρδων της Τουρκίας, είναι μια μεγαλούπολη σχεδόν 2 εκατομυρίων κατοίκων. Στα περίχωρα ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια νέες 15όροφες πολυκατοικίες σε συγκροτήματα με πράσινο, πισίνες αλλά και τζαμιά, ενώ το ιστορικό κέντρο που περικλείεται από τα τείχη έχει παραμείνει στην ουσία ένα αφρόντιστο γκέτο για τους κούρδους παρίες. Στη νέα πόλη η νεολαίοι πίνουν τα ροφήματά τους σε καφετέριες, ενώ στη παλιά σε χάνια και καφενέδες. Όμως στη παλιά πόλη είναι συγκεντρωμένα τα ιστορικά αξιοθέατα και παρά την αναφερόμενη επικινδυνότητα (που εγώ δεν διαπίστωσα) είναι το μόνο κομμάτι που διατηρεί μια κάποια γοητεία. Βέβαια αν δεν είχα τη κολιτσίδα το Μεχμέτ, αμφιβάλω αν θα αφιέρωνα στο Diyarbakır πάνω από μια μέρα. Συγκλονιστικό δε το λες. Αντίθετα η μαύρη πέτρα του βασάλτη και τα στενά σοκάκια σε ανάλογα χρώματα μου έδωσαν την εντύπωση μιας πόλης «σκοτεινής».

Σαν έφτασα στο αεροδρόμιο ο Μεχμέτ με περίμενε περιχαρής. Με αρκετό ποδαρόδρομο, στάση για τσάι (που πλήρωσα εγώ εννοείται) και dolmus φτάσαμε στη παλιά πόλη όπου τακτοποιήθηκα τελικά σε ξενοδοχείο, σ’ένα δωμάτιο όπου ίσα χωρούσε το κρεβάτι, ένα κομοδίνο και μια χαμηλή ντουλάπα. Βαλίτσα εννοείται στο πάτωμα. Δεν υπήρχε άλλος ελεύθερος χώρος. Ευτυχώς ήταν καθαρό, σχετικά ήσυχο και κυρίως φθηνό. Διάθεση να ψάξω τα τριγύρω ξενοδοχεία δεν είχα.
Πήγαμε και στο σπίτι των γονιών του, ξεσηκώνοντας τους ανθρώπους από τη μεσημεριανή τους σιέστα. Ο πατέρας του ήταν ένας φωτογενής επαρχιώτης, με τα χρόνια που πάλευε τη γης να είναι χαραγμένα στα χέρια και τις ρυτίδες του προσώπου του. Η αετίσια μύτη του και τα σχιστά μάτια πάνω στο κάτισχνο πρόσωπο, του προσέδιδαν μια περηφάνεια και μεγαλοπρέπεια. Ζήτησα να τον αποθανατίσω κάποια άλλη μέρα, γεγονός που δέχθηκε με ενθουσιασμό, τόσο που θεώρησε υποχρέωση να μου δείξει όλο το οικογενειακό άλμπουμ. Με τον Μεχμέτ που έμπλεξα δεν έγινε ποτέ. Η μαμά, η θεία, κάμποσα αδέλφια, εγγόνια, όλα πλαισίωναν ένα πολυάριθμο τσούρμο σ’ενα σπίτι σπαρτιάτικο. Παρά την ένδεια με κέρασαν χυμό και γερμάδες, όμως γενικά επικρατούσε μεταξύ μας μια αμηχανία και απόσταση.
Ο Μεχμέτ μου γνώρισε και τους φίλους του. Αλλοίμονο, καθώς τρία απογεύματα τα πέρασα εξ’ολοκλήρου στο ατμοσφαιρικό Hasan Paşa Hanı, στο ίδιο τραπεζάκι πίνοντας τσάγια, καφέδες, λεμονάδες, κάνοντας ναργιλέ, τσιγάρα κι ατέλειωτη κουβέντα. Η σταθερή παρέα ήταν ο πρώην εργοδότης του, κάποιοι νεαροί που δεν κατέγραψα το πόθεν έσχες, ένα επίδοξος σεναριογράφος-κινηματογραφιστής που χαριτολογώντας τον αποκαλούσα Mr Director απαιτώντας ρόλο στις ταινίες του, και.... ένας ιμάμης. Ναι καλά διάβασατε ιμάμης. Όταν μου το είχε πρωτοπεί, έβαλα στο μυαλό μου ένα σεβάσμιο γενειοφόρο με μούσι τουρμπάνι και κελεμπία. Αντ’αυτού εμφανίστηκε ένας καλοξυρισμένος κύριος, με το πουκαμισάκι του, τα τσιγαράκια και το κινητό του (όπως οι πάντες) ανά χείρας. Ήταν ενδιαφέρουσα περίπτωση με σπουδές στην φιλοσοφία και μεγάλη αγάπη στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Από κείνον έμαθα ότι για να γίνεις ιμάμης χρειάζονται σπουδές, δίνονται εξετάσεις και τελικά χρειάζεται διορισμός (κάτι που θέλει και το ανάλογο μέσον...) Όμως η κουβέντα μας αναλώθηκε με πρωτοβουλία του κυρίως σε θεολογικά θέματα, κάτι που με έκανε να νοιώθω άβολα καθώς δεν έχω κάνει ανάλογες σπουδές.. Πάντως έκανα και ενδιαφέρουσες συζητήσεις σχετικά με το νόμο της Σαρία, τον φονταμενταλισμό, το πολιτικό Ισλαμ και την αρνητική γνώμη που έχει αποκτήσει η Δύση, την επιρροή της θρησκείας στην καθημερινότητα, τους σιίτες, τους Ταλιμπάν.... Το ένα τσάι έφερνε το άλλο, τα τασάκια γέμιζαν και άδειαζαν, οι ώρες περνούσαν και στο τέλος αναρωτιόμουν τι σόι οικογένεια έχουν αφού και για δείπνο έτρωγαν κάτι πρόχειρα πάντα εκτός σπιτιού.

Ας επανέλθουμε πάλι στη γνωριμία μας με το Diyarbakır.
Aναμφίβολα αυτό που τo χαρακτηρίζει είναι τα τείχη με τους εναπομείναντες πύργους τους που περικλείουν την παλιά πόλη. Ρωμαϊκής κατασκευής ενισχύθηκαν στους αιώνες από τους Βυζαντινούς, τους Σελτζούκους και πρόσφατα... από το Δήμο. Έχουν μήκος κοντά 6 χλμ, πάχος 3-5 μέτρα, με πύλες για την είσοδο πεζών και τροχοφόρων που έχουν ονόματα γειτονικών πόλεων (Urfa, Mardi). Είναι μια ευχάριστη, χαλαρή βόλτα κατά μήκος τους αφού έχει δημιουργεί πάρκο αναψυχής όπου συχνά οι ντόπιοι απολαμβάνουν τη κουβέντα και τη σιέστα τους ή ένα πικ νικ κάτω από τη δροσιά των δένδρων. Σε μερικά σημεία μπορεί κανείς να τα αναρριχηθεί απολαμβάνοντας απο τη μια τη θέα στη πόλη κι από την άλλη στη κοιλάδα του Τιγρη.

Πύλη στα τείχη

Η πόλη έχει μια ντουζίνα από ιστορικά τζαμιά (μετα τη Πόλη το Diyarbakır έγραφε ο οδηγός), όλα σχεδόν του 16ου αιώνα, που ακολουθούν όμως πανομοιότυπη αρχιτεκτονική (εναλλαγή μαύρης και λευκής πέτρας) γεγονός που δεν καθιστά επιβεβλημένο στο επισκέπτη να τα δει όλα και σίγουρα όχι να κάτσω να σας τα απαριθμήσω ένα προς ένα.

Εξαίρεση αποτελεί το Ulu camii το οποίο ως γκαντέμης εκ νέου πέτυχα σε φάση αναστήλωσης. Το Ulu camii προέκυψε από αλλαγή χρήσης. Εκεί βρισκόταν ο καθεδρικός του Αγίου Θωμά, η μεγαλύτερη εκκλησία στο Diyarbakır. Το τζαμί ανακαινίστηκε τον 11ο αιώνα και θεωρείται το πέμπτο ιερό χώρο του Ισλάμ. Περνώντας τη πύλη από βασάλτη, η εσωτερική αυλή αποτελείται από γοητευτικές αψίδες σε κορινθιακό στυλ. Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος του ήταν απροσπέλαστο λόγω των εργασιών.

Ulu camii

Το εσωτερικό του τζαμιού θυμίζει γοτθικό ναό με την αυστηρότητα και τη λιτότητά του. Μου έκανε εντύπωση ότι πολλοί αναζητούν εδώ μερικές στιγμές δροσιάς κι ανάπαυσης. Αν συνεπώς είστε κουρασμένοι έναν υπνάκο στα χαλιά του τζαμιού δεν θα τον παρεξηγήσει κανείς.

Εσωτερικό. Ulu camii.

Απέναντι ακριβώς ήταν το γνώριμό μου στέκι. Το Hasan Paşa Hanı, το μεγαλύτερο και πιο όμορφο πρώην καραβανσεράι στη πόλη, του 16ου αιώνα, μ’ένα μικρό συντριβάνι στη μέση, λιγοστά μαγαζιά και πάμπολλα τεϊοποτεία και στα δύο επίπεδα. Στους υπόγειους σταύλους (όπου σήμερα λειτουργεί εξαιρετικό βιβλιοπωλείο) μπορούσαν να στεγαστούν ως και 500 άλογα.

Hasan Paşa Hanı

Πριν την επικράτηση του Ισλάμ, στο Diyarbakır λατρευόταν ο Ζωροαστρισμός, ο Ιουδαϊσμός και ο Χριστιανισμός σε διάφορες εκδόσεις του και η καθε μια με την δική της εκκλησία: νεστοριανοί, έλληνες ορθόδοξοι, αρμένηδες, γιακούμπι, καθολικοί χαλδαίοι....
Πρώτα επισκεφθήκαμε τη Marpetyun Keldani Katolik Kilisesi, που ανήκει στους καθολικούς χαλδαίους, και της οποίας χαρακτηριστικός είναι ο τετράστυλος μιναρές που ξεχωρίζει στον ουρανό. Μπορεί το καθολικό να είναι λιτό, όμως ο υπόλοιπος χώρος που τώρα στέκει ερείπιο, προδίδει ότι εκεί υπήρχε μεγαλύτερο συγκροτημα πιθανά μοναστήρι ή σχολή.

Marpetyun Keldani Katolik Kilisesi

Δίπλα ακριβώς είναι η Surp Giragos, η αρμένικη εκκλησιά. Δυστυχώς για τα γούστα μου τα ερείπα που είδα στο αρχειακό υλικό ήταν πολύ πιο γοητευτικά από την τωρινή εκκλησία που έχει πλήρως αναστηλωθεί και τίποτα δεν προδίδει την ιστορικότητά της. Είναι μέρος μνήμης για τους αρμένιους, καθώς στο Diyarbakır υπήρχε ευημερούσα αρμενική κοινότητα η οποία αφανίστηκε από τους κούρδους. Στέλνοντάς τους στην εξορία στα πλαίσια της εθνικής εκκαθάρισης κατέλαβαν βίαια τα σπίτια και τις δουλειές τους, αλλά δεν πρόκοψαν.

Surp Giragos

Η πιο ενδιαφέρουσα όλων ήταν η Meryem Ana Kilise της Συριακής Ορθόδοξης Εκκλησίας η οποία χρονολογείται από τον 3ο αιώνα πάνω στα ερείπια ενός ναού του ήλιου. Μας υποδέχθηκε ο ιερέας, ο οποίος δεν υπήρχε περίπτωση ν’ανοίξει την πόρτα αν δεν του εξηγούσε ο Μεχμέτ ότι ήμουν έλληνας ορθόδοξος. Περάσαμε σε μια μεγάλη αυλή με ένα μικρό συντριβάνι στη μέση. Κι εδώ ο βασάλτης είναι το κυρίαρχο υλικό. Η εκκλησία έχει κι αυτή ανακαινιστεί με χορηγίες κι έτσι έχει χαθεί η αίσθηση του παλιού. Μόνο που διατηρεί στο λιτό εσωτερικό της κάποιες παλιές εικόνες. Η ακολουθία γίνεται στα αραμαϊκά για το διψήφιο πια ποίμνιο που έχει απομείνει στη πόλη.

Meryem Ana Kilise

Ο ιερέας

H λειτουργικό κείμενο στα αραμαϊκά

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε από συχνές βόλτες μέσα στα στενά της πόλης, χωρις πλάνο κι οδηγό, έτσι για να γεμίσεις τις αισθήσεις σου από εικόνες, ήχους, μυρωδιές. Η εικόνα όμως σε γενικές γραμμές είναι αποκαρδιωτική.

Περπάτησα και στα παζάρια με πιο γνωστό εκείνο του τυριού, όμως κι εκεί δεν αντίκρυσα το σκηνικό της Ανατολίας που ανακάλυψα στην Urfa και την Gaziantep.

Όπως ανέφερα τα απογεύματα ήταν αφιερωμένα αποκλειστικά σε τσάι/καφέ/λεμονάδα, ενίοτε ναργιλέ και κουβέντα. Δυο φορές πήγαμε για φαγητό μαζί με τον Μεχμέτ (μετά του το ξέκοψα). Την πρωτη δοκίμασα το πικάντικο çigköfte και τη δεύτερη σπιτική κουζίνα σ’ένα συμπαθητικό μεζεδοπωλείο. Φάγαμε του σκασμού αλλά ήταν και το ακριβότερο γεύμα όλου του ταξιδιού (μην πάει ο νους σας 12 ευρώ το άτομο).

Μια μικρή εκδρομή στο Eğil
Μπορεί ο Μεχμέτ να μην φιλοτιμήθηκε να με πάει στο χωριό του, εμφανίστηκε όμως ένα πρωί και δήλωσε ότι θα επισκεφθούμε έναν αρχαιολογικό χώρο που δεν τον γράφουν οι οδηγοί. Το μικρό χωριό του Eğil, 50 χλμ από το Diyarbakır, κατοικείται από Zazas και είχε όντως απομεινάρια ενός ασσυριακού κάστρου του 8ου αιώνα, σε κατάσταση όμως εγκατάλειψης (σκουπίδια, αποκαϊδια από ψησίματα, γκράφιτι).

Τα απομεινάρια του κάστρου και η τεχνητή λίμνη

Κυριότερη όμως ατραξιόν του χωριού είναι η τεχνητή λίμνη με τα αζούρ νερά της που προέκυψε από τη κατασκευή φράγματος, όπου ντόπιοι κι επισκέπτες απολαμβάνουν τη βαρκάδα, το φαγητό τους και οι πιο τολμηροί το μπάνιο τους.

Κάναμε μια σύντομη περιήγηση στη λίμνη με ένα πλοιάριο υπό τους εκκωφαντικούς ήχους κουρδικής φολκλόρ. Στις όχθες της υπήρχαν κάποια ερείπια χωρίς καμία σήμανση που να σε ενημερώνει για την προέλευσή τους κι έτσι έχω μείνει ακόμα με την απορία.

Παίρνοντας τον ανηφορικό δρομο της επιστροφής είχαμε γκανιάσει από τη δίψα.
Ο Αλλάχ μας εισάκουσε και σταθήκαμε τυχεροί που δυό παλληκάρια μας προσφεραν αρκετό από το αναψυκτικό τους να ξεδιψάσουμε. Ευκαιρία βέβαια για το Μεχμέτ ν’αρχίσει μια ατελείωτη κουβέντα πουλώντας το γνωστό απαράλλακτο παραμύθι για τα έργα και τις ημέρες του.

Ευτυχώς που βρήκα σκιά σε μια εισοχή ενός βράχου κι απλώθηκα σαν ασσύριος βασιλεύς χαλαρώνοντας το ταλαίπωρο σαρκίο μου και κλείνοντας για λίγο τα ματάκια μου.