galat
Member
- Μηνύματα
- 851
- Likes
- 2.126
- Επόμενο Ταξίδι
- ...
- Ταξίδι-Όνειρο
- Λατινική Αμερική
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2ο][B
- Κεφάλαιο 3ο][B]Now [/B][B]or [/B][B]Never[/B
- Κεφάλαιο 4ο][B]Αυτά που σώθηκαν και αυτά που χάθηκαν[/B
- Κεφάλαιο 5ο][B]Η μέρα της κρίσης [/B
- Κεφάλαιο 6ο][B]Η πόλη των ζωντανών νεκρών[/B
- Κεφάλαιο 7ο][B]Ήμουν κι’εγώ εκεί[/B
- Κεφάλαιο 8ο][B]Η θέση της γυναίκας, η πρώτη απεργία και ένα κρεβάτι[/B
Το 1964 το απορρυπαντικό ROL προσέφερε στους πελάτες του σαν δώρο μία σειρά εικονογραφημένων παιδικών αφηγημάτων με τίτλο «Ήμουν κι’εγώ εκεί». Ίσως για πρώτη φορά στην Ελληνική αγορά, μία εταιρεία έκανε για διαφημιστικούς λόγους μία τέτοια δωρεάν προσφορά. Η σειρά αυτή είχε γραφτεί από την δημοσιογράφο Γεωργία Ταρσούλη και ήταν μία μορφή ιστορικής μυθιστοριογραφίας για παιδιά. Ένα παιδί, με κάποιο μαγικό τρόπο, μπορούσε να ταξιδεύει στο παρελθόν και να επισκέπτεται αρχαίους κόσμους και πολιτισμούς. Το πρώτο τεύχος ήταν ένα ταξίδι στην Αρχαία Αίγυπτο.
«Η αιτία για όλη αυτή την περιπέτεια είναι η μανία μου για την Ιστορία, για τα ιστορικά μυθιστορήματα, για τις ιστορικές ταινίες και τα ιστορικά βιβλία. Πολλές φορές την Κυριακή πηγαίνω και περνώ την ώρα μου στα διάφορα μουσεία, χαζεύοντας μπροστά σ’ ένα αγγείο ή σε μία στάμνα, που βρέθηκε στο βάθος ενός πηγαδιού. Γιατί πρέπει να πω και τούτο : Δεν μ’ ενδιαφέρει μονάχα η Ιστορία με τους πολέμους της, τις επαναστάσεις της και τις διαδοχές των βασιλιάδων της. Μ’ ενδιαφέρει και η ζωή που έκαναν οι αρχαίοι λαοί. Θα ήθελα να μάθω που κατοικούσαν και πως τρέφονταν, πως εργάζονταν και πως διασκέδαζαν, πως μιλούσαν, πως τραγουδούσαν και πως χόρευαν, τι καλλιτεχνήματα έκαναν και με τι τρόπο γύρευαν να διαδώσουν τον πολιτισμό τους….»
Έτσι ξεκινούσε ο πρόλογος του πρώτου τεύχους και στην ηλικία των εννέα χρόνων, σε μία εποχή που τα παιδικά βιβλία δεν ήταν ούτε πολλά ούτε ελκυστικά και εντυπωσιακά όπως σήμερα, σε μία εποχή που δεν υπήρχε ακόμα ούτε η τηλεόραση ούτε το internet, τα βιβλία αυτά χαράχτηκαν έντονα στην παιδική μου μνήμη. Ποιος το ξέρει, μπορεί και αυτά να συνέβαλαν να αναπτυχθεί η αγάπη μου για τα ταξίδια, για τους ξένους πολιτισμούς, για τον τρόπο ζωής των άλλων λαών σήμερα και στο παρελθόν.
Η σειρά αυτή παρ’όλο του ότι απευθύνονταν σε παιδιά και παρά το γεγονός ότι ήταν έκδοση ενός απορρυπαντικού, στηρίζονταν κατά βάση σε σωστά ιστορικά στοιχεία και γνώριζε στους αναγνώστες της πλήθος ιστορικών πληροφοριών.
«…Κάθε άνθρωπος έχει το Κα του, δηλαδή την ψυχή του. Ακόμη κι’ όταν το σώμα νεκρωθεί και ταφεί, το Κα δεν πεθαίνει. Μπαινοβγαίνει ελεύθερα μέσα και έξω από τον τάφο, τρώει και πίνει από τις προσφορές που κάνουμε στον νεκρό και κάθε τόσο ξαναγυρίζει κοντά του. Αν το σώμα καταστραφεί, τότε χάνεται και το Κα. Γι’ αυτό βαλσαμώνουμε τους νεκρούς μας βασιλιάδες, τους κάνουμε μούμιες και τους θάβουμε σε πέτρινους τάφους για να ζουν αιώνια. Γι’ αυτό φροντίζουνε οι ίδιοι, χτίζοντας τους τάφους τους όσο είναι ακόμα ζωντανοί, να βάζουνε μέσα ό,τι τους περιστοίχιζε στην γήινη ζωής τους : τα σκυλιά τους, τα όπλα τους, τα κοσμήματά τους, για να ζουν κι’ εκεί όπως κι’ εδώ…»
Αυτή ακριβώς η ταφική συνήθεια των αρχαίων Αιγυπτίων είναι που διέσωσε μέχρι σήμερα, τρεις, τέσσερις και πέντε χιλιάδες χρόνια μετά, πληροφορίες για τον πολιτισμό τους, τον πλούτο και τις καθημερινές τους συνήθειες. Όμως κατά βάση ό,τι ξέρουμε για την αρχαία Αίγυπτο αφορά κατά κύριο λόγο τους Φαραώ. Ποια ήταν όμως η καθημερινή ζωή των απλών Αιγυπτίων; Σε αυτό το ερώτημα τα πιο πολλά και σημαντικά ευρήματα σχετίζονται με τον οικισμό των τεχνιτών (Deir El Medina).
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω το Deir El Medina ήταν ένας οικισμός εργατών και τεχνητών, που δούλευαν για την λάξευση και διακόσμηση των τάφων της Δυτικής όχθης της Μέμφιδας (Λούξορ). Ο οικισμός λειτούργησε από τον 16ο μέχρι τον 11ο αιώνα π.χ. Κοντά στον οικισμό βρέθηκε μία παλαιά «χωματερή». Ένα πηγάδι, βάθους 35 περίπου μέτρων, στο οποίο πέταγαν όλα τα παλαιά και άχρηστα γι’αυτούς αντικείμενα. Συνήθως οι αρχαίες αυτές «χωματερές» αποτελούν την χαρά των αρχαιολόγων, αφού από τα αντικείμενα αυτά αντλούν πλήθος πληροφοριών και εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα για την καθημερινή ζωή των κατοίκων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση βρέθηκαν χιλιάδες ασβεστολιθικά όστρακα και πάπυροι με χαραγμένα κείμενα, που περιέχουν πληροφορίες για την ζωή των εργατών, τον τρόπο οργάνωσης του οικισμού, την θέση της γυναίκας στην κοινωνία, το σύστημα απονομής δικαιοσύνης κλπ. Μέχρι και ακριβή περιγραφή της πρώτης απεργίας, που έχει καταγραφεί στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.
Όταν σκεφτόμαστε την κατασκευή των πυραμίδων σκεφτόμαστε συνήθως χιλιάδες σκλάβους να δουλεύουν υπό εξαντλητικές συνθήκες. Και όμως τα ιστορικά στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που δούλεψαν στην κατασκευή τόσο των πυραμίδων, όσο των ταφικών μνημείων της Μέμφιδας, ήταν φτωχοί αγρότες οι οποίοι δούλευαν με αμοιβή, θεωρώντας μάλιστα μεγάλη τους τιμή το ότι δούλευαν για την αιώνια ζωή του φαραώ τους. Όπως γράφει και η αγγλική Wikipedia η εντύπωση ότι δούλοι κατασκεύασαν τις πυραμίδες είναι ένα ανιστόρητο Χουλιγουντιανό εφέ. Το σίγουρο είναι, επιβεβαιωμένο πολλαπλώς από τα ευρήματα του Deir El Medina, ότι οι εργαζόμενοι του οικισμού ήταν ελεύθεροι και πληρωνόντουσαν γα την δουλειά τους. Η αμοιβή τους ήταν σε μερίδες φαγητού, κύρια σε μερίδες σιταριού ή άλλων δημητριακών, αλλά ακόμα και σε μερίδες κρέατος ή ψαριών.
Η εργατική εβδομάδα διαρκούσε δέκα μέρες. Οκτώ συνεχόμενες ημέρες δουλειάς στην συνέχεια δύο μέρες ανάπαυσης. Μαζί με τις διάφορες εορταστικές ημέρες στην διάρκεια του χρόνου, περίπου το 1/3 των ημερών του χρόνου, ήταν χωρίς δουλειά. Οι Αιγύπτιοι είχαν εν τέλει πολλές αργίες.
Όμως οι εργάτες του οικισμού των τεχνιτών είχαν να φροντίσουν και για την δικιά τους αιώνια ζωή. Τις μέρες αργίας λοιπόν δούλευαν για την κατασκευή των δικών τους ταφικών εγκαταστάσεων. Οι τάφοι αυτοί είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον μπορεί να δει κανείς στο Deir El Medina. Πιο μικροί, λιγότερο πλούσιοι και πιθανόν λιγότερο εντυπωσιακοί από τους τάφους των βασιλέων ή των βασιλισσών, αλλά διακοσμημένοι ομοίως με υπέροχες ζωγραφικές παραστάσεις, οι οποίες είναι θα έλεγα πιο ενδιαφέρουσες από αυτές των μεγαλόπρεπων ταφικών μνημείων, αφού τα θέματά τους είναι πιο λαϊκά, απεικονίζοντας κατά κύριο λόγο την καθημερινότητά των απλών ανθρώπων, όπως ήταν και οι ίδιοι.
Ο πιο γνωστός ίσως τάφος του οικισμού των τεχνιτών είναι αυτός του Sennedjen. Ίσως γιατί είναι από τους λίγους αρχαίους τάφους, που βρέθηκαν ασύλητοι και για τον λόγο αυτό έδωσε στους αρχαιολόγους πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα. Ο τάφος του Sennedjen φημίζεται όμως και για τις υπέροχες επιτοίχιες ζωγραφιές του, με σκηνές από την καθημερινή ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων.
Φωτογραφίες
Όστρακο από ασβεστόλιθο με αναγραφές για τις απουσίες εργατών του Deir El Medina από την δουλειά.
Όστρακα με παραστάσεις
Πάπυροι που βρέθηκαν στην χωματερή του Deir EL Medina
Τοιχογραφίες από τον τάφο του Sennedjen
«Η αιτία για όλη αυτή την περιπέτεια είναι η μανία μου για την Ιστορία, για τα ιστορικά μυθιστορήματα, για τις ιστορικές ταινίες και τα ιστορικά βιβλία. Πολλές φορές την Κυριακή πηγαίνω και περνώ την ώρα μου στα διάφορα μουσεία, χαζεύοντας μπροστά σ’ ένα αγγείο ή σε μία στάμνα, που βρέθηκε στο βάθος ενός πηγαδιού. Γιατί πρέπει να πω και τούτο : Δεν μ’ ενδιαφέρει μονάχα η Ιστορία με τους πολέμους της, τις επαναστάσεις της και τις διαδοχές των βασιλιάδων της. Μ’ ενδιαφέρει και η ζωή που έκαναν οι αρχαίοι λαοί. Θα ήθελα να μάθω που κατοικούσαν και πως τρέφονταν, πως εργάζονταν και πως διασκέδαζαν, πως μιλούσαν, πως τραγουδούσαν και πως χόρευαν, τι καλλιτεχνήματα έκαναν και με τι τρόπο γύρευαν να διαδώσουν τον πολιτισμό τους….»
Έτσι ξεκινούσε ο πρόλογος του πρώτου τεύχους και στην ηλικία των εννέα χρόνων, σε μία εποχή που τα παιδικά βιβλία δεν ήταν ούτε πολλά ούτε ελκυστικά και εντυπωσιακά όπως σήμερα, σε μία εποχή που δεν υπήρχε ακόμα ούτε η τηλεόραση ούτε το internet, τα βιβλία αυτά χαράχτηκαν έντονα στην παιδική μου μνήμη. Ποιος το ξέρει, μπορεί και αυτά να συνέβαλαν να αναπτυχθεί η αγάπη μου για τα ταξίδια, για τους ξένους πολιτισμούς, για τον τρόπο ζωής των άλλων λαών σήμερα και στο παρελθόν.
Η σειρά αυτή παρ’όλο του ότι απευθύνονταν σε παιδιά και παρά το γεγονός ότι ήταν έκδοση ενός απορρυπαντικού, στηρίζονταν κατά βάση σε σωστά ιστορικά στοιχεία και γνώριζε στους αναγνώστες της πλήθος ιστορικών πληροφοριών.
«…Κάθε άνθρωπος έχει το Κα του, δηλαδή την ψυχή του. Ακόμη κι’ όταν το σώμα νεκρωθεί και ταφεί, το Κα δεν πεθαίνει. Μπαινοβγαίνει ελεύθερα μέσα και έξω από τον τάφο, τρώει και πίνει από τις προσφορές που κάνουμε στον νεκρό και κάθε τόσο ξαναγυρίζει κοντά του. Αν το σώμα καταστραφεί, τότε χάνεται και το Κα. Γι’ αυτό βαλσαμώνουμε τους νεκρούς μας βασιλιάδες, τους κάνουμε μούμιες και τους θάβουμε σε πέτρινους τάφους για να ζουν αιώνια. Γι’ αυτό φροντίζουνε οι ίδιοι, χτίζοντας τους τάφους τους όσο είναι ακόμα ζωντανοί, να βάζουνε μέσα ό,τι τους περιστοίχιζε στην γήινη ζωής τους : τα σκυλιά τους, τα όπλα τους, τα κοσμήματά τους, για να ζουν κι’ εκεί όπως κι’ εδώ…»
Αυτή ακριβώς η ταφική συνήθεια των αρχαίων Αιγυπτίων είναι που διέσωσε μέχρι σήμερα, τρεις, τέσσερις και πέντε χιλιάδες χρόνια μετά, πληροφορίες για τον πολιτισμό τους, τον πλούτο και τις καθημερινές τους συνήθειες. Όμως κατά βάση ό,τι ξέρουμε για την αρχαία Αίγυπτο αφορά κατά κύριο λόγο τους Φαραώ. Ποια ήταν όμως η καθημερινή ζωή των απλών Αιγυπτίων; Σε αυτό το ερώτημα τα πιο πολλά και σημαντικά ευρήματα σχετίζονται με τον οικισμό των τεχνιτών (Deir El Medina).
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω το Deir El Medina ήταν ένας οικισμός εργατών και τεχνητών, που δούλευαν για την λάξευση και διακόσμηση των τάφων της Δυτικής όχθης της Μέμφιδας (Λούξορ). Ο οικισμός λειτούργησε από τον 16ο μέχρι τον 11ο αιώνα π.χ. Κοντά στον οικισμό βρέθηκε μία παλαιά «χωματερή». Ένα πηγάδι, βάθους 35 περίπου μέτρων, στο οποίο πέταγαν όλα τα παλαιά και άχρηστα γι’αυτούς αντικείμενα. Συνήθως οι αρχαίες αυτές «χωματερές» αποτελούν την χαρά των αρχαιολόγων, αφού από τα αντικείμενα αυτά αντλούν πλήθος πληροφοριών και εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα για την καθημερινή ζωή των κατοίκων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση βρέθηκαν χιλιάδες ασβεστολιθικά όστρακα και πάπυροι με χαραγμένα κείμενα, που περιέχουν πληροφορίες για την ζωή των εργατών, τον τρόπο οργάνωσης του οικισμού, την θέση της γυναίκας στην κοινωνία, το σύστημα απονομής δικαιοσύνης κλπ. Μέχρι και ακριβή περιγραφή της πρώτης απεργίας, που έχει καταγραφεί στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.
Όταν σκεφτόμαστε την κατασκευή των πυραμίδων σκεφτόμαστε συνήθως χιλιάδες σκλάβους να δουλεύουν υπό εξαντλητικές συνθήκες. Και όμως τα ιστορικά στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που δούλεψαν στην κατασκευή τόσο των πυραμίδων, όσο των ταφικών μνημείων της Μέμφιδας, ήταν φτωχοί αγρότες οι οποίοι δούλευαν με αμοιβή, θεωρώντας μάλιστα μεγάλη τους τιμή το ότι δούλευαν για την αιώνια ζωή του φαραώ τους. Όπως γράφει και η αγγλική Wikipedia η εντύπωση ότι δούλοι κατασκεύασαν τις πυραμίδες είναι ένα ανιστόρητο Χουλιγουντιανό εφέ. Το σίγουρο είναι, επιβεβαιωμένο πολλαπλώς από τα ευρήματα του Deir El Medina, ότι οι εργαζόμενοι του οικισμού ήταν ελεύθεροι και πληρωνόντουσαν γα την δουλειά τους. Η αμοιβή τους ήταν σε μερίδες φαγητού, κύρια σε μερίδες σιταριού ή άλλων δημητριακών, αλλά ακόμα και σε μερίδες κρέατος ή ψαριών.
Η εργατική εβδομάδα διαρκούσε δέκα μέρες. Οκτώ συνεχόμενες ημέρες δουλειάς στην συνέχεια δύο μέρες ανάπαυσης. Μαζί με τις διάφορες εορταστικές ημέρες στην διάρκεια του χρόνου, περίπου το 1/3 των ημερών του χρόνου, ήταν χωρίς δουλειά. Οι Αιγύπτιοι είχαν εν τέλει πολλές αργίες.
Όμως οι εργάτες του οικισμού των τεχνιτών είχαν να φροντίσουν και για την δικιά τους αιώνια ζωή. Τις μέρες αργίας λοιπόν δούλευαν για την κατασκευή των δικών τους ταφικών εγκαταστάσεων. Οι τάφοι αυτοί είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον μπορεί να δει κανείς στο Deir El Medina. Πιο μικροί, λιγότερο πλούσιοι και πιθανόν λιγότερο εντυπωσιακοί από τους τάφους των βασιλέων ή των βασιλισσών, αλλά διακοσμημένοι ομοίως με υπέροχες ζωγραφικές παραστάσεις, οι οποίες είναι θα έλεγα πιο ενδιαφέρουσες από αυτές των μεγαλόπρεπων ταφικών μνημείων, αφού τα θέματά τους είναι πιο λαϊκά, απεικονίζοντας κατά κύριο λόγο την καθημερινότητά των απλών ανθρώπων, όπως ήταν και οι ίδιοι.
Ο πιο γνωστός ίσως τάφος του οικισμού των τεχνιτών είναι αυτός του Sennedjen. Ίσως γιατί είναι από τους λίγους αρχαίους τάφους, που βρέθηκαν ασύλητοι και για τον λόγο αυτό έδωσε στους αρχαιολόγους πολύτιμα αρχαιολογικά ευρήματα. Ο τάφος του Sennedjen φημίζεται όμως και για τις υπέροχες επιτοίχιες ζωγραφιές του, με σκηνές από την καθημερινή ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων.
Φωτογραφίες
Όστρακο από ασβεστόλιθο με αναγραφές για τις απουσίες εργατών του Deir El Medina από την δουλειά.
Όστρακα με παραστάσεις
Πάπυροι που βρέθηκαν στην χωματερή του Deir EL Medina
Τοιχογραφίες από τον τάφο του Sennedjen
Last edited by a moderator:
