hydronetta
Member
- Μηνύματα
- 4.152
- Likes
- 14.443
- Επόμενο Ταξίδι
- ???
- Ταξίδι-Όνειρο
- όπου δεν έχω πάει
Περιεχόμενα
Κεφ.4: Sámi
Ψηλά στο Βορρά, κάτω από την Μεγάλη Άρκτο
Αβρά υψώνεται η γη των Sámi
Βουνό μετά από βουνό
Λίμνη μετά από λίμνη
Κορφοβούνια κι οροπέδια
Ορθώνονται ως τους ουρανούς
Γάργαρα ποτάμια, δάση που στενάζουν
Σιδερένια ακρωτήρια που σκίζουν την ταραγμένη θάλασσα
Με αυτά τα λόγια ξεκινά ο εθνικός ύμνος των Sámi και περιγράφει παραστατικά τη ιερή γη τους: τη Sápmi.
Μόνο που η χώρα αυτή (έκτασης όση η Σουηδία), ούτε στο χάρτη υπάρχει, ούτε μέλος της κοινωνίας των εθνών είναι. Κι αυτό δεν είναι το μόνο κακό.
Στο κόσμο ολάκερο η χώρα είναι γνωστή σαν «Λαπωνία» κι αυτοί σαν «Λάπωνες».
Lapp όμως σημαίνει κατά μία έννοια κουρέλι. Είναι χαρακτηρισμός που είχε δοθεί στη φορεσιά τους κι έτσι ο όρος αυτός στη συνείδησή τους είναι μειωτικός.
Κι αυτοί σε πείσμα δηλώνουν περίτρανα ότι δεν είναι Λάπωνες αλλά Sámi! Αλλά ποιος αφουγκράζεται τη φωνή 200,000 ανθρώπων μιας ανύπαρκτης χώρας μοιρασμένης ανάμεσα στη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Ρωσία; Όταν μάλιστα στη Νορβηγία σχετικά πρόσφατα κατάφεραν να κατακτήσουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση στη γλώσσα τους και στην αυτοδιοίκηση μέσω τοπικού κοινοβουλίου. Μέχρι τότε είχαν νοιώσει με επώδυνο τρόπο στο πετσί τους την περιθωριοποίηση και την «νορβηγοποίησή» τους.
Οι Sámi είναι αυτόχθονας λαός της βόρειας Ευρώπης παραδοσιακά ημινομαδικός που ασχολούνταν με την εκτροφή ταράνδων, αλλά και με την παράκτια αλιεία.
Η γλώσσα τους δεν είναι ενιαία (υπάρχουν τουλάχιστον 9 διαφορετικές ανάλογα με τη γεωγραφική κατανομή), όλες όμως ανήκουν στην οικογένεια των ουραλο-αλταϊκών γλωσσών, όπως τα φινλανδικά.
Στη συνείδησή τους οι σκανδιναβοί, οι ρώσοι και οι φινλανδοί δεν είναι παρά έποικοι της γης τους. Για τουλάχιστον 5000 χρόνια, πολύ πριν δημιουργηθεί η έννοια των εθνικών συνόρων, οι Sámi είναι η πρώτη εθνοτική ομάδα που κατοίκησε στο βόρειο Αρκτικό κύκλο και στις υπο-αρκτικές περιοχές της Σκανδιναβίας και της Ρωσίας. Λόγω της προσαρμογής τους στο αφιλόξενο κλίμα της αρκτικής και του τρόπου ζωής τους, είχαν πάντα το συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους έποικους στην περιοχή τους.
Τα προβλήματα άρχισαν ήδη από τον 13ο αιώνα και κυρίως αρχές του 18ου όταν ξεκίνησε ο βίαιος προσηλυτισμός τους στον Χριστιανισμό. Οι σαμάνοι τους κάηκαν στην πυρά χαρακτηριζόμενοι ως μάγοι, τα ιερά τους τύμπανα καθώς τόποι λατρείας καταστράφηκαν. Πολλοί αναγκάζονταν να πηγαίνουν τις Κυριακές στην εκκλησία, ασκώντας τις ανιμιστικές τελετές κρυφά στο σπίτι.
Από τον 19ο αιώνα οι νορβηγικές αρχές άσκησαν πιέσεις προκειμένου να καταστεί η νορβηγική γλώσσα και κουλτούρα ενιαία σε όλη τη χώρα. Απαγορεύτηκε να διδάσκονται οι Sámi τη γλώσσα τους στα σχολεία, ενώ έποικοι ενθαρρύνθηκαν να μετακινηθούν στις βόρειες περιφέρειες μέσω της παροχής κινήτρων.
Οι πιέσεις έγιναν ασφυκτικότερες από το 1900 ως το 1940, όταν η Νορβηγία «επένδυσε» οικονομικά στην προσπάθεια εξάλειψης των Sámi με τακτικές όπως μετακίνηση πληθυσμών, παραχώρηση των καλύτερων εδαφών σε εποίκους ή ακόμα και με εκβιαστικό τρόπο (όποιος ήθελε να αγοράσει ή να ενοικιάσει κρατική γη για καλλιέργεια έπρεπε να αποδείξει τις γνώσεις του στη νορβηγική γλώσσα και να έχει νορβηγικό όνομα).
Στα δεινά τους προστέθηκε και η καταστροφή που υπέστησαν από τους γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα πλαίσια πολιτικής «καμένης γης».
Η ιδιότυπη εθνοκάθαρση συνεχίστηκε και μετά το πέρας του πολέμου, όταν νόμος του 1970 περιόριζε το μέγεθος του κάθε σπιτιού που οι Sámi είχαν τη δυνατότητα να χτίσουν.
Η εξέγερση των Sámi όμως με διαδηλώσεις στο Όσλο σχετικά με την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στην Alta το 1979 έφερε στο προσκήνιο τα δικαιώματά τους (το έργο θα κατέστρεφε οικισμούς και βοσκοτόπια). Δικαιώθηκαν και πλέον απέκτησαν υπόσταση.
Τον Αύγουστο του 1986, δημιουργήθηκαν ο εθνικός ύμνος και η σημαία των Sámi.
Το 1989, εξελέγη το πρώτο κοινοβούλιο των Sámi στη Νορβηγία, ενώ το 2005 ψηφίστηκε νόμος στο νορβηγικό κοινοβούλιο που δίνει ευθύνη διαχείρισης των χερσαίων περιοχών που προηγουμένως θεωρούνταν ιδιοκτησία του κράτους από κοινού στους Sami και τους νορβηγούς.
Όμως η ζωή τους ακόμα, μόνο με ροδοπέταλα δεν είναι σπαρμένη. Η εκτεταμένη υλοτομία στην Φινλανδία θέτει σε κίνδυνο τους χώρους όπου παραδοσιακά τρέφονται και κινούνται τα κοπάδια των ταράνδων. Και σαν να μην έφτανε αυτό πολλοί θέλησαν να τους αξιοποιήσουν σαν τουριστική ατραξιόν προσβάλλοντας βάναυσα τη παράδοσή τους. Κοπιάρανε άγαρμπα τα ρούχα τους, χειροτεχνήματα, βάλανε άσχετα άτομα να εμφανίζονται ως Sámi, έφτασαν δε στο σημείο να εφεύρουν ανύπαρκτες Sámi τελετές προς τέρψιν των ανυποψίαστων τουριστών!!!
Ψηλά στο Βορρά, κάτω από την Μεγάλη Άρκτο
Αβρά υψώνεται η γη των Sámi
Βουνό μετά από βουνό
Λίμνη μετά από λίμνη
Κορφοβούνια κι οροπέδια
Ορθώνονται ως τους ουρανούς
Γάργαρα ποτάμια, δάση που στενάζουν
Σιδερένια ακρωτήρια που σκίζουν την ταραγμένη θάλασσα
Με αυτά τα λόγια ξεκινά ο εθνικός ύμνος των Sámi και περιγράφει παραστατικά τη ιερή γη τους: τη Sápmi.
Μόνο που η χώρα αυτή (έκτασης όση η Σουηδία), ούτε στο χάρτη υπάρχει, ούτε μέλος της κοινωνίας των εθνών είναι. Κι αυτό δεν είναι το μόνο κακό.
Στο κόσμο ολάκερο η χώρα είναι γνωστή σαν «Λαπωνία» κι αυτοί σαν «Λάπωνες».
Lapp όμως σημαίνει κατά μία έννοια κουρέλι. Είναι χαρακτηρισμός που είχε δοθεί στη φορεσιά τους κι έτσι ο όρος αυτός στη συνείδησή τους είναι μειωτικός.
Κι αυτοί σε πείσμα δηλώνουν περίτρανα ότι δεν είναι Λάπωνες αλλά Sámi! Αλλά ποιος αφουγκράζεται τη φωνή 200,000 ανθρώπων μιας ανύπαρκτης χώρας μοιρασμένης ανάμεσα στη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Ρωσία; Όταν μάλιστα στη Νορβηγία σχετικά πρόσφατα κατάφεραν να κατακτήσουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση στη γλώσσα τους και στην αυτοδιοίκηση μέσω τοπικού κοινοβουλίου. Μέχρι τότε είχαν νοιώσει με επώδυνο τρόπο στο πετσί τους την περιθωριοποίηση και την «νορβηγοποίησή» τους.
Οι Sámi είναι αυτόχθονας λαός της βόρειας Ευρώπης παραδοσιακά ημινομαδικός που ασχολούνταν με την εκτροφή ταράνδων, αλλά και με την παράκτια αλιεία.
Η γλώσσα τους δεν είναι ενιαία (υπάρχουν τουλάχιστον 9 διαφορετικές ανάλογα με τη γεωγραφική κατανομή), όλες όμως ανήκουν στην οικογένεια των ουραλο-αλταϊκών γλωσσών, όπως τα φινλανδικά.
Στη συνείδησή τους οι σκανδιναβοί, οι ρώσοι και οι φινλανδοί δεν είναι παρά έποικοι της γης τους. Για τουλάχιστον 5000 χρόνια, πολύ πριν δημιουργηθεί η έννοια των εθνικών συνόρων, οι Sámi είναι η πρώτη εθνοτική ομάδα που κατοίκησε στο βόρειο Αρκτικό κύκλο και στις υπο-αρκτικές περιοχές της Σκανδιναβίας και της Ρωσίας. Λόγω της προσαρμογής τους στο αφιλόξενο κλίμα της αρκτικής και του τρόπου ζωής τους, είχαν πάντα το συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους έποικους στην περιοχή τους.
Τα προβλήματα άρχισαν ήδη από τον 13ο αιώνα και κυρίως αρχές του 18ου όταν ξεκίνησε ο βίαιος προσηλυτισμός τους στον Χριστιανισμό. Οι σαμάνοι τους κάηκαν στην πυρά χαρακτηριζόμενοι ως μάγοι, τα ιερά τους τύμπανα καθώς τόποι λατρείας καταστράφηκαν. Πολλοί αναγκάζονταν να πηγαίνουν τις Κυριακές στην εκκλησία, ασκώντας τις ανιμιστικές τελετές κρυφά στο σπίτι.
Από τον 19ο αιώνα οι νορβηγικές αρχές άσκησαν πιέσεις προκειμένου να καταστεί η νορβηγική γλώσσα και κουλτούρα ενιαία σε όλη τη χώρα. Απαγορεύτηκε να διδάσκονται οι Sámi τη γλώσσα τους στα σχολεία, ενώ έποικοι ενθαρρύνθηκαν να μετακινηθούν στις βόρειες περιφέρειες μέσω της παροχής κινήτρων.
Οι πιέσεις έγιναν ασφυκτικότερες από το 1900 ως το 1940, όταν η Νορβηγία «επένδυσε» οικονομικά στην προσπάθεια εξάλειψης των Sámi με τακτικές όπως μετακίνηση πληθυσμών, παραχώρηση των καλύτερων εδαφών σε εποίκους ή ακόμα και με εκβιαστικό τρόπο (όποιος ήθελε να αγοράσει ή να ενοικιάσει κρατική γη για καλλιέργεια έπρεπε να αποδείξει τις γνώσεις του στη νορβηγική γλώσσα και να έχει νορβηγικό όνομα).
Στα δεινά τους προστέθηκε και η καταστροφή που υπέστησαν από τους γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στα πλαίσια πολιτικής «καμένης γης».
Η ιδιότυπη εθνοκάθαρση συνεχίστηκε και μετά το πέρας του πολέμου, όταν νόμος του 1970 περιόριζε το μέγεθος του κάθε σπιτιού που οι Sámi είχαν τη δυνατότητα να χτίσουν.
Η εξέγερση των Sámi όμως με διαδηλώσεις στο Όσλο σχετικά με την κατασκευή υδροηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στην Alta το 1979 έφερε στο προσκήνιο τα δικαιώματά τους (το έργο θα κατέστρεφε οικισμούς και βοσκοτόπια). Δικαιώθηκαν και πλέον απέκτησαν υπόσταση.
Τον Αύγουστο του 1986, δημιουργήθηκαν ο εθνικός ύμνος και η σημαία των Sámi.
Το 1989, εξελέγη το πρώτο κοινοβούλιο των Sámi στη Νορβηγία, ενώ το 2005 ψηφίστηκε νόμος στο νορβηγικό κοινοβούλιο που δίνει ευθύνη διαχείρισης των χερσαίων περιοχών που προηγουμένως θεωρούνταν ιδιοκτησία του κράτους από κοινού στους Sami και τους νορβηγούς.
Όμως η ζωή τους ακόμα, μόνο με ροδοπέταλα δεν είναι σπαρμένη. Η εκτεταμένη υλοτομία στην Φινλανδία θέτει σε κίνδυνο τους χώρους όπου παραδοσιακά τρέφονται και κινούνται τα κοπάδια των ταράνδων. Και σαν να μην έφτανε αυτό πολλοί θέλησαν να τους αξιοποιήσουν σαν τουριστική ατραξιόν προσβάλλοντας βάναυσα τη παράδοσή τους. Κοπιάρανε άγαρμπα τα ρούχα τους, χειροτεχνήματα, βάλανε άσχετα άτομα να εμφανίζονται ως Sámi, έφτασαν δε στο σημείο να εφεύρουν ανύπαρκτες Sámi τελετές προς τέρψιν των ανυποψίαστων τουριστών!!!
Attachments
Last edited by a moderator:
