dbalats
Member
- Μηνύματα
- 146
- Likes
- 1.475
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. ΣΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΚΚΡΑ
- ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ. ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ
- ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ. KUMASI: TO BAΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ASHANTI
- ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ. ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΟΡΕΙΑ ΓΚΑΝΑ
- ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ. ΒΟΡΕΙΑ ΓΚΑΝΑ: ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΑΥΡΟ ΒΟΛΤΑ
- ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ. ΒΟΡΕΙΟ ΤΟΓΚΟ: ΣΤΗ ΦΥΛΗ ΤΩΝ TAMBERMA
- ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ. ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΠΕΝΙΝ
- ΜΕΡΟΣ ΟΓΔΟΟ. GANVIÉ: ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ
- ΜΕΡΟΣ ΕΝΑΤΟ. OUIDAH: ΒΟΥΝΤΟΥ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΟΥ ΤΗΣ ΔΑΧΟΜΕΗΣ
- ΜΕΡΟΣ ΔΕΚΑΤΟ. GRAND POPO KAI ΤΕΛΕΤΗ ΒΟΥΝΤΟΥ
- ΜΕΡΟΣ ΕΝΔΕΚΑΤΟ. ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΤΟΓΚΟ: ΣΤΗ LOMÉ, ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΕΝΑΤΟ. OUIDAH: ΒΟΥΝΤΟΥ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΟΥ ΤΗΣ ΔΑΧΟΜΕΗΣ
Ο Μπεν μας ρωτάει αν θέλουμε να πάμε στην Ouidah από τον κεντρικό δρόμο που είναι πολύ καλός, ή από τον παραλιακό που είναι χωματόδρομος, αλλά γραφικός, και φυσικά επιλέγουμε τον τελευταίο. Άλλωστε η απόσταση δεν είναι πολύ μεγάλη. Δεν μετανιώνουμε για αυτό, η διαδρομή είναι εκπληκτική, δίπλα σε μια τεράστια παραλία με χρυσή άμμο, πλαισιωμένη από πανύψηλους φοίνικες και με τα κύματα του Ατλαντικού να σβήνουν παφλάζοντας. Πολλές γραφικές ψαράδικες καλύβες είναι διάσπαρτες και σε ορισμένα σημεία ομάδες από ψαράδες ρίχνουν τα δίχτυα τους. Η τεχνική είναι η εξής: Μια μεγάλη ομάδα από καμιά 20ριά ψαράδες σέρνουν ένα τεράστιο δίχτυ μέσα στον ωκεανό, το οποίο προωθούν πολύ βαθιά και πιο πέρα το ξαναβγάζουν στην ακτή, σχηματίζοντας με τον τρόπο αυτό ένα τεράστιο ημικύκλιο, η καμπύλη του οποίου βρίσκεται μέσα στο νερό, ενώ η ευθεία αντιστοιχεί στην αμμουδιά. Στη μια άκρη του ημικυκλίου βρίσκεται η μια ομάδα των ψαράδων και στην άλλη άκρη, που απέχει τουλάχιστον 200 μέτρα, βρίσκεται μια δεύτερη ομάδα. Και οι δύο ομάδες λοιπόν τραβούν το δίχτυ προς τα έξω, παρασέρνοντας όλα τα ψάρια που υπάρχουν μέσα στο υδάτινο αυτό ημικύκλιο. Σταματάμε να τους βγάλουμε μερικές φωτογραφίες, αλλά μας πλησιάζει ο αρχηγός τους και μας ζητάει χρήματα. Μετά από κάποια διαπραγμάτευση συμφωνούμε και τους φωτογραφίζουμε ελεύθερα. Συνεχίζουμε δίχως άλλες διακοπές για το ξενοδοχείο μας που είναι παραλιακό, με ωραιότατη πισίνα, χωρίς να είναι ιδιαίτερα ακριβό. Το κολύμπι σε πολλές ακτές της χώρας, όπως και στο Τόγκο, είναι επικίνδυνο, επειδή υπάρχουν πολλά ισχυρά θαλάσσια ρεύματα, οπότε οι πισίνες είναι αναγκαίες. Είμαστε λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη, οπότε θα περάσουμε – ως συνήθως, την βραδιά στο ξενοδοχείο μας, με ένα γευστικό και πρωτότυπο δείπνο από ψητό κοτόπουλο!
Ξαναπερνώντας από την Cotonou
Η παραλιακή διαδρομή προς την Ouidah και οι ψαράδες του Ατλαντικού
Το ξενοδοχείο μας στην Ouidah
Το επόμενο πρωί ξεκινούμε για την περιήγηση της Ouidah. Όλη η περιοχή αυτή του Μπενίν διαποτίζεται από την ισχυρή παρουσία του βουντού, το οποίο εδώ ακολουθεί το 90% του πληθυσμού, αλλά κυρίως από την ιστορία του δουλεμπορίου. Οι ιστορικές ρίζες των φυλετικών διακρίσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, μπορεί να ανιχνευθούν στο παρελθόν με το δουλεμπόριο της Βόρειας Αμερικής και την απαγωγή πάνω από 20 εκατομμύρια Αφρικανών. Και παρά την γενική μας αντίληψη ότι το Αφρικανικό δουλεμπόριο διενεργήθηκε από κτηνώδεις, οπλοφόρους Ευρωπαίους δουλεμπόρους που εκμεταλλεύθηκαν ανύποπτα, παθητικά, αθώα θύματα από τις χώρες της Αφρικής, αυτό δεν θα ήταν δυνατό δίχως συνενόχους Αφρικανούς που συνεργάσθηκαν στην θυματοποίηση αυτή. Προαποικιακές αυτοκρατορίες, όπως η Δαχομέη και η Ashanti, τα λιμάνια των οποίων στις ακτές του Ατλαντικού ανθούσαν, συσσώρευσαν τεράστιο πλούτο και δύναμη σαν αποτέλεσμα του εμπορίου των Αφρικανών συνανθρώπων τους.
Ένα από τα σημαντικότερα αυτά λιμάνια των σκλάβων ήταν και η Ouidah. Από τον 17ο μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, οι άνθρωποι της υπαίθρου που συλλαμβάνονταν σε όλη την Δυτική Αφρική έφευγαν από την Ouidah για την Αμερική. Σήμερα η Ouidah είναι μια πόλη στην ακτή του Μπενίν, ήσυχη και χαλαρή, πλούσια όμως σε ιστορία , μια πόλη ακραίων αντιθέσεων. Αποτελεί ένα από τα πιο κακόφημα ονόματα στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού, του δουλεμπορίου που έσυρε εκατομμύρια χτυπημένων και απελπισμένων Αφρικανών προς τον Νέο Κόσμο, αλλά είναι επίσης η πνευματική πρωτεύουσα της χώρας με ακμάζουσα και ζωντανή κουλτούρα Βουντού, αλλά και ένα κέντρο καλλιτεχνών. Η πόλη αυτή θα πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή του προγράμματος κάθε ταξιδιώτη που ενδιαφέρεται για την Αφρικανική ιστορία. Οι άνθρωποι της Ouidah είναι φιλόξενοι, ευγενικοί και τους αρέσει να μιλούν για την πόλη τους, τα έθιμά τους, τις τελετές τους και την ιστορία τους. Εδώ είναι ο τόπος γέννησης του Βουντού, το οποίο έλαβε την μεγαλύτερή του ανάπτυξη κατά την εποχή του Βασιλείου της Δαχομέης, έχοντας όμως παραμείνει αμετάβλητο με το πέρασμα των αιώνων. Το Βουντού, αντίθετα από αυτά που εμείς οι Δυτικοί έχουμε μάθει να πιστεύουμε, δεν είναι μια κακόβουλη πρακτική μαύρης μαγείας, αλλά η επιδίωξη της αποκατάστασης της αρμονίας μεταξύ του ανθρώπου και του σύμπαντος, μέσω προσφορών που βασίζονται σε βότανα, ζώα και πνευματικές τελετές με σκοπό να επιτευχθεί η ευτυχία και η ευημερία. Το βουντού αποτελεί τμήμα της ζώσας καθημερινής πραγματικότητας για τους κατοίκους του Μπενίν, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν φετίχ που φυλάνε και προστατεύουν την πρόσβαση σε χωριά, αγορές και κατοικίες.
Πρώτη μας στάση στην Ouidah είναι η Πόρτα της Μη Επιστροφής, τσιμεντένια και μπρούτζινη αναμνηστική αψίδα σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Yves Ahouen-Gnimon. Η αψίδα είναι αναμνηστική του δουλεμπορίου των Αφρικανών σκλάβων, που μπάρκαραν από την Ouidah για την Αμερική. Λίγο πιο δίπλα βρίσκεται το Αναμνηστικό του Μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000 κατασκευασμένο εις ανάμνηση των “πρώτων αγγελιοφόρων καλών νέων στην Δαχομέη”. Το μνημείο αυτό καλωσορίζει τους ξεχασμένους γιούς και κόρες της Αφρικανικής διασποράς για την επιστροφή τους στη γη της Δαχομέης. Ένας μεγάλος σταυρός στέκεται στο κέντρο του σχήματος της χώρας, ενώ φαίνονται εικόνες ευλαβών Αφρικανών που υψώνουν τα χέρια τους ψηλά προς τον σταυρό, η χώρα, και ένα φωτισμένο σχήμα πυραμίδας που αιωρείται στην γωνία. Η Πόρτα της Μη Επιστροφής βρίσκεται στο τέλος της Πορείας των Σκλάβων, ένα μονοπάτι στην Ouidah που καλύπτει τα τελευταία 4 χιλιόμετρα που έπρεπε να πάρουν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι που απήχθησαν στην Αφρική για να γίνουν σκλάβοι, προτού επιβιβαστούν στα πλοία του σκλαβοπάζαρου του Ατλαντικού. Ο χωματόδρομος εκτείνεται από την πλατεία αγοράς της πόλης, όπου κάποτε πουλιούνταν οι σκλάβοι, μέχρι την Πόρτα της Μη Επιστροφής στις αμμουδερές παραλίες του Ατλαντικού Ωκεανού και περιέχει πάνω από εκατό αγάλματα και έναν αριθμό τοιχογραφιών με σκοπό την ανάμνηση των θυμάτων αυτών. Παίρνουμε την διαδρομή αυτή και συναντούμε πολλά τέτοια γλυπτά, όπως ένα άγαλμα του Τρικέφαλου Θεού Densu και Συζύγου της Mami Wata (Πνεύμα Νερού), διάφορα ζώα και το άγαλμα μιας Αμαζόνας, του στρατού της Δαχομέης.
Η Πόρτα της Μη Επιστροφής, Ouidah
Το Αναμνηστικό του Μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000, Ouidah
Η Πορεία των Σκλάβων, Ouidah
Φθάνουμε στο Ιερό Δάσος του Kpasse, αφού διασχίσουμε την Ouidah. Το Ιερό Δάσος της Ouidah είναι μια ιδιαίτερα πνευματική τοποθεσία για τους πιστούς του Βουντού. Υπήρξε το μέρος ταφής του Βασιλέα του Kpasse, του πρώτου Βασιλέα της Ouidah που ζούσε στη Savi. Όταν αισθάνθηκε ότι επρόκειτο να πεθάνει, είπε στα παιδιά του ότι δεν ήθελε οι άνθρωποι να δουν το σώμα του. Μια ημέρα εξαφανίσθηκε και μετά από πολλά σημάδια από ένα παγώνι και έναν πάνθηρα, ανακάλυψαν ότι ο Βασιλιάς μεταμορφώθηκε σε ένα μικρό δέντρο Ιρόκο που μεγάλωνε στο χορτάρι. Σύμφωνα με την οδηγία που είχε δώσει προτού πεθάνει, κάθε χρόνο διεξάγεται μια πνευματική τελετή στο δάσος εις μνήμην του, παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το δάσος είναι ένα πανέμορφο καταπράσινο βαθυϊσκιωτο δάσος με πολύ ψηλά δέντρα. Αυτό που εντυπωσιάζει όμως είναι τα διάφορα αγάλματα που συναντούμε συνεχώς κατά τον περίπατό μας, τα οποία αναπαριστούν διάφορες θεότητες Βουντού και έχουν σχεδιασθεί από τον φημισμένο καλλιτέχνη του Μπενίν, Cyprien Tokoudagba. Ο πνευματικός κόσμος του Βουντού αποτελείται από την Mahou, την ανώτερη ύπαρξη και από 100 περίπου θεότητες – που αντιπροσωπεύουν διάφορα φαινόμενα.
Η είσοδος του Ιερού Δάσους έχει την ζωγραφιά του ιερού πάνθηρα, του παγωνιού και του ιρόκο, σύμφωνα με την παράδοση. Μας αναλαμβάνει για τον περίπατο ο τοπικός οδηγός, που μας εξηγεί τα διάφορα αγάλματα που συναντούμε. Αμέσως μετά την είσοδό μας, βλέπουμε το άγαλμα του Legba, του άρρενα αντίποδα της Mahu που συμβολίζεται σαν ένας άνδρας με κέρατα και προέχοντα φαλλό. Είναι ο φρουρός της θύρας των πνευμάτων, και έτσι μόνο μέσω του Legba είναι δυνατόν να έρθεις σε επαφή με τους άλλους θεούς. Στη συνέχεια βλέπουμε πολλά ακόμη αγάλματα θεοτήτων, όπως το άγαλμα της Minona, θεάς της Γης και δημιουργού του σύμπαντος, που είναι μητέρα της Mahou. Επίσης, το άγαλμα του Aidohwedo, θεού του ουράνιου τόξου, καθώς και θεού της συνέχειας και του πλούτου, που συμβολίζεται σαν φίδι. Ακόμη, το άγαλμα του Heviosso, της θεότητας Βουντού που αντιπροσωπεύει τις καταιγίδες, τις αστραπές και την δικαιοσύνη, καθώς και το άγαλμα του Sakpata, θεότητα της ασθένειας, της ίασης και της γης. Στο κέντρο του δάσους υπάρχει ο ιερός ναός του πύθωνα, και δίπλα του ο τόπος φύλαξης εθιμοτυπικών δοχείων νερού που ονομάζονται gozins, με τα οποία φέρνουν νερό κατά την διάρκεια της τελετής Βουντού Gozin. Κατά την τελετή Gozin πραγματοποιείτο συλλογή νερού σε δοχεία από τα ιερά ποτάμια κοντά στην πόλη, που συνοδευόντουσαν από διάφορες δημόσιες τελετουργίες για τις θεότητες Βουντού. Στους τοίχους υπάρχουν ζωγραφιές που αναπαριστούν την πομπή των γυναικών που φέρουν πήλινες κανάτες gozins στα κεφάλια τους.
Στο Ιερό Δάσος του Kpasse, Ouidah
Ο Ιερός Ναός του Πύθωνα, Ιερό Δάσος του Kpasse, Ouidah
Αμέσως μετά το Ιερό Δάσος πηγαίνουμε στο Μουσείο Ιστορίας της Ouidah, το οποίο ρίχνει μια ματιά στην σκοτεινή ιστορία του τόπου. Μεταξύ του 17ου και του 19ου αιώνα, εδώ είναι όπου σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι μεταφέρθηκαν από την Αφρική διά μέσου του Ατλαντικού στην Αμερική για να ζήσουν και να πεθάνουν σαν σκλάβοι. Ανακαινισμένο και σε επαναλειτουργία από το 1967, το μουσείο των 2.5 στρεμμάτων υπήρξε κάποτε ένα Πορτογαλικό φρούριο και κέντρο δουλεμπορίου. Το φρούριο ονομάζονταν Fortaleza Sao Joao Batista και το όλο σύμπλεγμα περιλαμβάνει μέσα στα τείχη του ένα παρεκκλήσι, μια στρατιωτική φρουρά και στρατώνες, και μια κατοικία. Δυστυχώς και εδώ δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση στο εσωτερικό του. Βγαίνοντας από το Μουσείο ακούμε μουσική και ψαλμωδίες. Απέναντι βρίσκεται μια τοπική εκκλησία, κάποιου χριστιανικού δόγματος. Πηγαίνουμε γεμάτοι περιέργεια και βλέπουμε μέσα στην αίθουσα πολλούς πιστούς που τραγουδούν ψαλμούς ρυθμικά, ενώ ένα μουσικό συγκρότημα παίζει σε μια εξέδρα. Ο υπεύθυνος της τελετής μας βλέπει, και αφού μας καλωσορίζει μας δίνει καθίσματα να παρακολουθήσουμε. Βγάζω 2-3 φωτογραφίες πολύ διακριτικά, το βρίσκω αγένεια όμως να τραβήξω και βίντεο, που θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Σε λίγο φεύγουμε και κατευθυνόμαστε στο Ναό των Πυθώνων, την τελευταία μας στάση στην Ouidah.
Το Μουσείο Ιστορίας της Ouidah
Σε ναό της Ouidah
Στην πόλη της Ouidah
Ο Ναός των Πυθώνων είναι ένας τόπος ιστορικού και σύγχρονου συμβολισμού και πνευματικής πρακτικής στην Ouidah. Τα φίδια είναι ένα σπουδαίο τοτέμ για τους οπαδούς του Βουντού, αποτελούν σπουδαία θρησκευτικά σύμβολα και τυγχάνουν μεγάλου σεβασμού από τους πιστούς. Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, ο βασιλιάς της Ouidah βρήκε καταφύγιο σε ένα δάσος από εκείνους που ζητούσαν να τον φονεύσουν κατά την διάρκεια ενός πολέμου στα 1700. Όταν κρυβόταν, οι πύθωνες εμφανίσθηκαν από το δάσος και εμπόδισαν την σύλληψή του. Εις ανάμνηση του ρόλου τους στην προστασία του, παρήγγειλε την δημιουργία μερικών μνημείων. Μπαίνουμε μέσα στον Ναό και ο τοπικός οδηγός τυλίγει έναν πύθωνα γύρω από τον λαιμό του και στη συνέχεια μας προσκαλεί να τυλιχτούμε και εμείς. Διστάζουμε λίγο στην αρχή, αλλά τελικά το κάνουμε χωρίς απρόοπτα ευτυχώς. Στον περίβολο του ναού υπάρχει ένα γυμνόστηθο άγαλμα της Mami Wata (Μαμάς του Νερού), ένα πνεύμα νερού που τιμάται στην Αφρική. Ένα μεγάλο φίδι (σύμβολο της μαντείας και της θεότητας) την συνοδεύει, περιτυλίγοντάς την. Βγαίνοντας από τον ναό βλέπουμε απέναντι μια μεγάλη σύγχρονη εκκλησία, την Βασιλική της Παναγίας της Άμωμης Σύλληψης.
Ο Ναός των Πυθώνων, Ouidah
Η Βασιλική της Παναγίας της Άμωμης Σύλληψης, Ouidah
Ο προορισμός μας σήμερα είναι το Grand Popo, ένα θέρετρο κοντά στα σύνορα με το Τόγκο. Θα κάνουμε, όμως, μια μεγάλη παράκαμψη για να επισκεφθούμε το Possotomè, ένα μικρό ψαροχώρι στην ακτή της Λίμνης Ahémé, όπου όλοι οι κάτοικοι ακολουθούν τις παραδοσιακές πίστεις και την κουλτούρα βουντού. Η διαδρομή μας είναι πολύ όμορφη, παράλληλη με την δυτική όχθη της Λίμνης Ahémé, της δεύτερης μεγαλύτερης λίμνης του Μπενίν μετά την Nokoué. Υπάρχουν πολλά χωριά και κίνηση στους δρόμους, με μαγαζιά και υπαίθριους πωλητές παντού. Φθάνουμε στο Possotomè, ένα χωριουδάκι στην όχθη της λίμνης, και βρίσκουμε πολλά παιδιά συγκεντρωμένα που παίζουν. Έρχονται κοντά μας και ζητούν να φωτογραφηθούν μαζί μας, που φυσικά το κάνουμε ευχαρίστως. Μας κάνει εντύπωση ότι κανένα δεν μας ζητάει χρήματα ή οτιδήποτε, ευτυχώς τις χώρες αυτές δεν τις έχει διαφθείρει ακόμη ο τουρισμός, τουλάχιστον στο εσωτερικό τους. Ο τοπικός ξεναγός αναλαμβάνει την βόλτα μας και μας πηγαίνει σε ένα μονοπάτι στις όχθες της λίμνης, εξηγώντας μας τους διάφορους συμβολισμούς και δοξασίες Βουντού. Δυστυχώς η ζέστη είναι πολύ έντονη, και γυρίζουμε με ανακούφιση στον κλιματισμό του αυτοκινήτου μας. Φεύγουμε για το Grand Popo, το καταφύγιο σε όσους ταξιδιώτες κουράζονται από την εξερεύνηση της ιστορίας της δουλείας και της κουλτούρας του βουντού στην Ouidah.
Στον δρόμο για την Possotomè
Στην Possotomè
Ο Μπεν μας ρωτάει αν θέλουμε να πάμε στην Ouidah από τον κεντρικό δρόμο που είναι πολύ καλός, ή από τον παραλιακό που είναι χωματόδρομος, αλλά γραφικός, και φυσικά επιλέγουμε τον τελευταίο. Άλλωστε η απόσταση δεν είναι πολύ μεγάλη. Δεν μετανιώνουμε για αυτό, η διαδρομή είναι εκπληκτική, δίπλα σε μια τεράστια παραλία με χρυσή άμμο, πλαισιωμένη από πανύψηλους φοίνικες και με τα κύματα του Ατλαντικού να σβήνουν παφλάζοντας. Πολλές γραφικές ψαράδικες καλύβες είναι διάσπαρτες και σε ορισμένα σημεία ομάδες από ψαράδες ρίχνουν τα δίχτυα τους. Η τεχνική είναι η εξής: Μια μεγάλη ομάδα από καμιά 20ριά ψαράδες σέρνουν ένα τεράστιο δίχτυ μέσα στον ωκεανό, το οποίο προωθούν πολύ βαθιά και πιο πέρα το ξαναβγάζουν στην ακτή, σχηματίζοντας με τον τρόπο αυτό ένα τεράστιο ημικύκλιο, η καμπύλη του οποίου βρίσκεται μέσα στο νερό, ενώ η ευθεία αντιστοιχεί στην αμμουδιά. Στη μια άκρη του ημικυκλίου βρίσκεται η μια ομάδα των ψαράδων και στην άλλη άκρη, που απέχει τουλάχιστον 200 μέτρα, βρίσκεται μια δεύτερη ομάδα. Και οι δύο ομάδες λοιπόν τραβούν το δίχτυ προς τα έξω, παρασέρνοντας όλα τα ψάρια που υπάρχουν μέσα στο υδάτινο αυτό ημικύκλιο. Σταματάμε να τους βγάλουμε μερικές φωτογραφίες, αλλά μας πλησιάζει ο αρχηγός τους και μας ζητάει χρήματα. Μετά από κάποια διαπραγμάτευση συμφωνούμε και τους φωτογραφίζουμε ελεύθερα. Συνεχίζουμε δίχως άλλες διακοπές για το ξενοδοχείο μας που είναι παραλιακό, με ωραιότατη πισίνα, χωρίς να είναι ιδιαίτερα ακριβό. Το κολύμπι σε πολλές ακτές της χώρας, όπως και στο Τόγκο, είναι επικίνδυνο, επειδή υπάρχουν πολλά ισχυρά θαλάσσια ρεύματα, οπότε οι πισίνες είναι αναγκαίες. Είμαστε λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη, οπότε θα περάσουμε – ως συνήθως, την βραδιά στο ξενοδοχείο μας, με ένα γευστικό και πρωτότυπο δείπνο από ψητό κοτόπουλο!

Ξαναπερνώντας από την Cotonou









Η παραλιακή διαδρομή προς την Ouidah και οι ψαράδες του Ατλαντικού


Το ξενοδοχείο μας στην Ouidah
Το επόμενο πρωί ξεκινούμε για την περιήγηση της Ouidah. Όλη η περιοχή αυτή του Μπενίν διαποτίζεται από την ισχυρή παρουσία του βουντού, το οποίο εδώ ακολουθεί το 90% του πληθυσμού, αλλά κυρίως από την ιστορία του δουλεμπορίου. Οι ιστορικές ρίζες των φυλετικών διακρίσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, μπορεί να ανιχνευθούν στο παρελθόν με το δουλεμπόριο της Βόρειας Αμερικής και την απαγωγή πάνω από 20 εκατομμύρια Αφρικανών. Και παρά την γενική μας αντίληψη ότι το Αφρικανικό δουλεμπόριο διενεργήθηκε από κτηνώδεις, οπλοφόρους Ευρωπαίους δουλεμπόρους που εκμεταλλεύθηκαν ανύποπτα, παθητικά, αθώα θύματα από τις χώρες της Αφρικής, αυτό δεν θα ήταν δυνατό δίχως συνενόχους Αφρικανούς που συνεργάσθηκαν στην θυματοποίηση αυτή. Προαποικιακές αυτοκρατορίες, όπως η Δαχομέη και η Ashanti, τα λιμάνια των οποίων στις ακτές του Ατλαντικού ανθούσαν, συσσώρευσαν τεράστιο πλούτο και δύναμη σαν αποτέλεσμα του εμπορίου των Αφρικανών συνανθρώπων τους.
Ένα από τα σημαντικότερα αυτά λιμάνια των σκλάβων ήταν και η Ouidah. Από τον 17ο μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, οι άνθρωποι της υπαίθρου που συλλαμβάνονταν σε όλη την Δυτική Αφρική έφευγαν από την Ouidah για την Αμερική. Σήμερα η Ouidah είναι μια πόλη στην ακτή του Μπενίν, ήσυχη και χαλαρή, πλούσια όμως σε ιστορία , μια πόλη ακραίων αντιθέσεων. Αποτελεί ένα από τα πιο κακόφημα ονόματα στο δουλεμπόριο του Ατλαντικού, του δουλεμπορίου που έσυρε εκατομμύρια χτυπημένων και απελπισμένων Αφρικανών προς τον Νέο Κόσμο, αλλά είναι επίσης η πνευματική πρωτεύουσα της χώρας με ακμάζουσα και ζωντανή κουλτούρα Βουντού, αλλά και ένα κέντρο καλλιτεχνών. Η πόλη αυτή θα πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή του προγράμματος κάθε ταξιδιώτη που ενδιαφέρεται για την Αφρικανική ιστορία. Οι άνθρωποι της Ouidah είναι φιλόξενοι, ευγενικοί και τους αρέσει να μιλούν για την πόλη τους, τα έθιμά τους, τις τελετές τους και την ιστορία τους. Εδώ είναι ο τόπος γέννησης του Βουντού, το οποίο έλαβε την μεγαλύτερή του ανάπτυξη κατά την εποχή του Βασιλείου της Δαχομέης, έχοντας όμως παραμείνει αμετάβλητο με το πέρασμα των αιώνων. Το Βουντού, αντίθετα από αυτά που εμείς οι Δυτικοί έχουμε μάθει να πιστεύουμε, δεν είναι μια κακόβουλη πρακτική μαύρης μαγείας, αλλά η επιδίωξη της αποκατάστασης της αρμονίας μεταξύ του ανθρώπου και του σύμπαντος, μέσω προσφορών που βασίζονται σε βότανα, ζώα και πνευματικές τελετές με σκοπό να επιτευχθεί η ευτυχία και η ευημερία. Το βουντού αποτελεί τμήμα της ζώσας καθημερινής πραγματικότητας για τους κατοίκους του Μπενίν, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν φετίχ που φυλάνε και προστατεύουν την πρόσβαση σε χωριά, αγορές και κατοικίες.
Πρώτη μας στάση στην Ouidah είναι η Πόρτα της Μη Επιστροφής, τσιμεντένια και μπρούτζινη αναμνηστική αψίδα σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Yves Ahouen-Gnimon. Η αψίδα είναι αναμνηστική του δουλεμπορίου των Αφρικανών σκλάβων, που μπάρκαραν από την Ouidah για την Αμερική. Λίγο πιο δίπλα βρίσκεται το Αναμνηστικό του Μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000 κατασκευασμένο εις ανάμνηση των “πρώτων αγγελιοφόρων καλών νέων στην Δαχομέη”. Το μνημείο αυτό καλωσορίζει τους ξεχασμένους γιούς και κόρες της Αφρικανικής διασποράς για την επιστροφή τους στη γη της Δαχομέης. Ένας μεγάλος σταυρός στέκεται στο κέντρο του σχήματος της χώρας, ενώ φαίνονται εικόνες ευλαβών Αφρικανών που υψώνουν τα χέρια τους ψηλά προς τον σταυρό, η χώρα, και ένα φωτισμένο σχήμα πυραμίδας που αιωρείται στην γωνία. Η Πόρτα της Μη Επιστροφής βρίσκεται στο τέλος της Πορείας των Σκλάβων, ένα μονοπάτι στην Ouidah που καλύπτει τα τελευταία 4 χιλιόμετρα που έπρεπε να πάρουν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι που απήχθησαν στην Αφρική για να γίνουν σκλάβοι, προτού επιβιβαστούν στα πλοία του σκλαβοπάζαρου του Ατλαντικού. Ο χωματόδρομος εκτείνεται από την πλατεία αγοράς της πόλης, όπου κάποτε πουλιούνταν οι σκλάβοι, μέχρι την Πόρτα της Μη Επιστροφής στις αμμουδερές παραλίες του Ατλαντικού Ωκεανού και περιέχει πάνω από εκατό αγάλματα και έναν αριθμό τοιχογραφιών με σκοπό την ανάμνηση των θυμάτων αυτών. Παίρνουμε την διαδρομή αυτή και συναντούμε πολλά τέτοια γλυπτά, όπως ένα άγαλμα του Τρικέφαλου Θεού Densu και Συζύγου της Mami Wata (Πνεύμα Νερού), διάφορα ζώα και το άγαλμα μιας Αμαζόνας, του στρατού της Δαχομέης.



Η Πόρτα της Μη Επιστροφής, Ouidah

Το Αναμνηστικό του Μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000, Ouidah






Η Πορεία των Σκλάβων, Ouidah
Φθάνουμε στο Ιερό Δάσος του Kpasse, αφού διασχίσουμε την Ouidah. Το Ιερό Δάσος της Ouidah είναι μια ιδιαίτερα πνευματική τοποθεσία για τους πιστούς του Βουντού. Υπήρξε το μέρος ταφής του Βασιλέα του Kpasse, του πρώτου Βασιλέα της Ouidah που ζούσε στη Savi. Όταν αισθάνθηκε ότι επρόκειτο να πεθάνει, είπε στα παιδιά του ότι δεν ήθελε οι άνθρωποι να δουν το σώμα του. Μια ημέρα εξαφανίσθηκε και μετά από πολλά σημάδια από ένα παγώνι και έναν πάνθηρα, ανακάλυψαν ότι ο Βασιλιάς μεταμορφώθηκε σε ένα μικρό δέντρο Ιρόκο που μεγάλωνε στο χορτάρι. Σύμφωνα με την οδηγία που είχε δώσει προτού πεθάνει, κάθε χρόνο διεξάγεται μια πνευματική τελετή στο δάσος εις μνήμην του, παράδοση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το δάσος είναι ένα πανέμορφο καταπράσινο βαθυϊσκιωτο δάσος με πολύ ψηλά δέντρα. Αυτό που εντυπωσιάζει όμως είναι τα διάφορα αγάλματα που συναντούμε συνεχώς κατά τον περίπατό μας, τα οποία αναπαριστούν διάφορες θεότητες Βουντού και έχουν σχεδιασθεί από τον φημισμένο καλλιτέχνη του Μπενίν, Cyprien Tokoudagba. Ο πνευματικός κόσμος του Βουντού αποτελείται από την Mahou, την ανώτερη ύπαρξη και από 100 περίπου θεότητες – που αντιπροσωπεύουν διάφορα φαινόμενα.
Η είσοδος του Ιερού Δάσους έχει την ζωγραφιά του ιερού πάνθηρα, του παγωνιού και του ιρόκο, σύμφωνα με την παράδοση. Μας αναλαμβάνει για τον περίπατο ο τοπικός οδηγός, που μας εξηγεί τα διάφορα αγάλματα που συναντούμε. Αμέσως μετά την είσοδό μας, βλέπουμε το άγαλμα του Legba, του άρρενα αντίποδα της Mahu που συμβολίζεται σαν ένας άνδρας με κέρατα και προέχοντα φαλλό. Είναι ο φρουρός της θύρας των πνευμάτων, και έτσι μόνο μέσω του Legba είναι δυνατόν να έρθεις σε επαφή με τους άλλους θεούς. Στη συνέχεια βλέπουμε πολλά ακόμη αγάλματα θεοτήτων, όπως το άγαλμα της Minona, θεάς της Γης και δημιουργού του σύμπαντος, που είναι μητέρα της Mahou. Επίσης, το άγαλμα του Aidohwedo, θεού του ουράνιου τόξου, καθώς και θεού της συνέχειας και του πλούτου, που συμβολίζεται σαν φίδι. Ακόμη, το άγαλμα του Heviosso, της θεότητας Βουντού που αντιπροσωπεύει τις καταιγίδες, τις αστραπές και την δικαιοσύνη, καθώς και το άγαλμα του Sakpata, θεότητα της ασθένειας, της ίασης και της γης. Στο κέντρο του δάσους υπάρχει ο ιερός ναός του πύθωνα, και δίπλα του ο τόπος φύλαξης εθιμοτυπικών δοχείων νερού που ονομάζονται gozins, με τα οποία φέρνουν νερό κατά την διάρκεια της τελετής Βουντού Gozin. Κατά την τελετή Gozin πραγματοποιείτο συλλογή νερού σε δοχεία από τα ιερά ποτάμια κοντά στην πόλη, που συνοδευόντουσαν από διάφορες δημόσιες τελετουργίες για τις θεότητες Βουντού. Στους τοίχους υπάρχουν ζωγραφιές που αναπαριστούν την πομπή των γυναικών που φέρουν πήλινες κανάτες gozins στα κεφάλια τους.














Στο Ιερό Δάσος του Kpasse, Ouidah







Ο Ιερός Ναός του Πύθωνα, Ιερό Δάσος του Kpasse, Ouidah
Αμέσως μετά το Ιερό Δάσος πηγαίνουμε στο Μουσείο Ιστορίας της Ouidah, το οποίο ρίχνει μια ματιά στην σκοτεινή ιστορία του τόπου. Μεταξύ του 17ου και του 19ου αιώνα, εδώ είναι όπου σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι μεταφέρθηκαν από την Αφρική διά μέσου του Ατλαντικού στην Αμερική για να ζήσουν και να πεθάνουν σαν σκλάβοι. Ανακαινισμένο και σε επαναλειτουργία από το 1967, το μουσείο των 2.5 στρεμμάτων υπήρξε κάποτε ένα Πορτογαλικό φρούριο και κέντρο δουλεμπορίου. Το φρούριο ονομάζονταν Fortaleza Sao Joao Batista και το όλο σύμπλεγμα περιλαμβάνει μέσα στα τείχη του ένα παρεκκλήσι, μια στρατιωτική φρουρά και στρατώνες, και μια κατοικία. Δυστυχώς και εδώ δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση στο εσωτερικό του. Βγαίνοντας από το Μουσείο ακούμε μουσική και ψαλμωδίες. Απέναντι βρίσκεται μια τοπική εκκλησία, κάποιου χριστιανικού δόγματος. Πηγαίνουμε γεμάτοι περιέργεια και βλέπουμε μέσα στην αίθουσα πολλούς πιστούς που τραγουδούν ψαλμούς ρυθμικά, ενώ ένα μουσικό συγκρότημα παίζει σε μια εξέδρα. Ο υπεύθυνος της τελετής μας βλέπει, και αφού μας καλωσορίζει μας δίνει καθίσματα να παρακολουθήσουμε. Βγάζω 2-3 φωτογραφίες πολύ διακριτικά, το βρίσκω αγένεια όμως να τραβήξω και βίντεο, που θα είχε πολύ ενδιαφέρον. Σε λίγο φεύγουμε και κατευθυνόμαστε στο Ναό των Πυθώνων, την τελευταία μας στάση στην Ouidah.


Το Μουσείο Ιστορίας της Ouidah


Σε ναό της Ouidah



Στην πόλη της Ouidah
Ο Ναός των Πυθώνων είναι ένας τόπος ιστορικού και σύγχρονου συμβολισμού και πνευματικής πρακτικής στην Ouidah. Τα φίδια είναι ένα σπουδαίο τοτέμ για τους οπαδούς του Βουντού, αποτελούν σπουδαία θρησκευτικά σύμβολα και τυγχάνουν μεγάλου σεβασμού από τους πιστούς. Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, ο βασιλιάς της Ouidah βρήκε καταφύγιο σε ένα δάσος από εκείνους που ζητούσαν να τον φονεύσουν κατά την διάρκεια ενός πολέμου στα 1700. Όταν κρυβόταν, οι πύθωνες εμφανίσθηκαν από το δάσος και εμπόδισαν την σύλληψή του. Εις ανάμνηση του ρόλου τους στην προστασία του, παρήγγειλε την δημιουργία μερικών μνημείων. Μπαίνουμε μέσα στον Ναό και ο τοπικός οδηγός τυλίγει έναν πύθωνα γύρω από τον λαιμό του και στη συνέχεια μας προσκαλεί να τυλιχτούμε και εμείς. Διστάζουμε λίγο στην αρχή, αλλά τελικά το κάνουμε χωρίς απρόοπτα ευτυχώς. Στον περίβολο του ναού υπάρχει ένα γυμνόστηθο άγαλμα της Mami Wata (Μαμάς του Νερού), ένα πνεύμα νερού που τιμάται στην Αφρική. Ένα μεγάλο φίδι (σύμβολο της μαντείας και της θεότητας) την συνοδεύει, περιτυλίγοντάς την. Βγαίνοντας από τον ναό βλέπουμε απέναντι μια μεγάλη σύγχρονη εκκλησία, την Βασιλική της Παναγίας της Άμωμης Σύλληψης.



Ο Ναός των Πυθώνων, Ouidah

Η Βασιλική της Παναγίας της Άμωμης Σύλληψης, Ouidah
Ο προορισμός μας σήμερα είναι το Grand Popo, ένα θέρετρο κοντά στα σύνορα με το Τόγκο. Θα κάνουμε, όμως, μια μεγάλη παράκαμψη για να επισκεφθούμε το Possotomè, ένα μικρό ψαροχώρι στην ακτή της Λίμνης Ahémé, όπου όλοι οι κάτοικοι ακολουθούν τις παραδοσιακές πίστεις και την κουλτούρα βουντού. Η διαδρομή μας είναι πολύ όμορφη, παράλληλη με την δυτική όχθη της Λίμνης Ahémé, της δεύτερης μεγαλύτερης λίμνης του Μπενίν μετά την Nokoué. Υπάρχουν πολλά χωριά και κίνηση στους δρόμους, με μαγαζιά και υπαίθριους πωλητές παντού. Φθάνουμε στο Possotomè, ένα χωριουδάκι στην όχθη της λίμνης, και βρίσκουμε πολλά παιδιά συγκεντρωμένα που παίζουν. Έρχονται κοντά μας και ζητούν να φωτογραφηθούν μαζί μας, που φυσικά το κάνουμε ευχαρίστως. Μας κάνει εντύπωση ότι κανένα δεν μας ζητάει χρήματα ή οτιδήποτε, ευτυχώς τις χώρες αυτές δεν τις έχει διαφθείρει ακόμη ο τουρισμός, τουλάχιστον στο εσωτερικό τους. Ο τοπικός ξεναγός αναλαμβάνει την βόλτα μας και μας πηγαίνει σε ένα μονοπάτι στις όχθες της λίμνης, εξηγώντας μας τους διάφορους συμβολισμούς και δοξασίες Βουντού. Δυστυχώς η ζέστη είναι πολύ έντονη, και γυρίζουμε με ανακούφιση στον κλιματισμό του αυτοκινήτου μας. Φεύγουμε για το Grand Popo, το καταφύγιο σε όσους ταξιδιώτες κουράζονται από την εξερεύνηση της ιστορίας της δουλείας και της κουλτούρας του βουντού στην Ouidah.





Στον δρόμο για την Possotomè

















Στην Possotomè