Γκάνα Μπενίν Τόγκο Στη Δυτική Αφρική του βουντού και του δουλεμπορίου

[dbalats]

ΜΕΡΟΣ ΟΓΔΟΟ. GANVIÉ: ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Ο οδηγός μας ο Μπεν έρχεται και φεύγουμε από την Abomey για την εξερεύνηση του παραθαλάσσιου Μπενίν. Μετά από 3 ώρες όμορφη διαδρομή σε καταπράσινο τοπίο φθάνουμε στο Porto-Novo, την πρωτεύουσα του Μπενίν. Το Porto-Novo είναι ένα λιμάνι στο στόμιο του Κόλπου της Γουϊνέας, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Μπενίν, και παρότι αποτελεί την επίσημη πρωτεύουσα, όπου εδρεύει το εθνικό νομοθετικό σώμα, είναι η μεγαλύτερη πόλη Cotonou που αποτελεί την έδρα της κυβέρνησης και το μέρος όπου βρίσκονται τα περισσότερα κυβερνητικά κτίρια και λειτουργούν οι κυβερνητικοί οργανισμοί.

Φεύγοντας από την Abomey και η διαδρομή προς το Porto-Novo

Ξεκινάμε με την επίσκεψη του Μουσείου Εθνογραφίας του Porto-Novo, το οποίο είναι πολύ ενδιαφέρον, αλλά δυστυχώς δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση και ο έλεγχος είναι αρκετά αυστηρός. Tα πιο πολλά εκθέματα αφορούν την κουλτούρα των Yoruba, της φυλής που προέρχεται από την γειτονική Νιγηρία και είναι διασκορπισμένη σε πολλές χώρες της Δυτικής Αφρικής, ενώ στο Μπενίν η κύρια εστία της είναι το Porto-Novo. Συνεχίζουμε με το Μεγάλο Τζαμί του Porto-Novo, Αφρο-Βραζιλιάνικου Στυλ, εμπνευσμένο από τις εκκλησίες της Salvador de Bahia στη Βραζιλία. Δίπλα από το Μεγάλο Τζαμί βρίσκεται το Κεντρικό Τζαμί De Quando, με τελείως διαφορετικό στυλ, αρκετά μοντέρνο.

Το Porto-Novo και το Μουσείο Εθνογραφίας

Περιπλανιόμαστε για λίγη ώρα στην Αγορά Ouando που βρίσκεται δίπλα στα τζαμιά. Κυκλοφορεί πολύς κόσμος, όλοι ντυμένοι με τα χαρακτηριστικά Αφρικανικά σύνολα, με τα πολύχρωμα υφάσματα και σχέδια, που είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Δυτικής Αφρικής. Το Μπενίν φημίζεται για την εξαιρετική ποιότητα και τα μοναδικά σχέδια των ενδυμασιών αυτών και πολλοί έρχονται από τις γειτονικές χώρες, ακόμη και από την Γκάνα, για να τα προμηθευτούν. Δυστυχώς όλοι είναι πολύ αρνητικοί στην φωτογράφηση και φεύγουμε άπρακτοι. Λέω στον Μπεν να περάσουμε μέσα από την αγορά με το τζιπ και έτσι καταφέρνουμε να βγάλουμε μερικές φωτογραφίες. Περνάμε μετά από το κέντρο του Porto-Novo και φωτογραφίζουμε τον όμορφο Καθεδρικό Ναό.

Η Αγορά Ouando και ο Καθεδρικός Ναός του Porto-Novo

Συνεχίζουμε για την Cotonou, την μεγαλύτερη πόλη και οικονομικό κέντρο του Μπενίν, της οποίας ο πληθυσμός κυμαίνεται από 750.000 μέχρι και 2.5 εκατομμύρια, κατά διάφορες εκδοχές. Απέχει κάπου 40 χιλιόμετρα, αλλά όλη η περιοχή είναι κατοικημένη και ίσως το γεγονός αυτό να εξηγεί τις μεγάλες διαφορές στις μετρήσεις του πληθυσμού της πόλης. Υπάρχουν άπειρα μηχανάκια, που σου θυμίζουν Βιετνάμ, και για μεγάλο διάστημα ο δρόμος βρίσκεται μεταξύ της Ακτής του Ατλαντικού και της Λίμνης Noukoue. Δίπλα μου περνάει μια μηχανή με κάποιον που την έχει φορτωμένη με κοτόπουλα. Τον φωτογραφίζω και το παίρνει είδηση, και μας ακολουθεί για αρκετή ώρα βρίζοντας και χειρονομώντας, ο Μπεν όμως δεν του δίνει καμία σημασία. Μπαίνουμε στην Cotonou και επισκεπτόμαστε τον ασυνήθιστο Καθεδρικό Ναό του 19ου αιώνα της Cotonou με μια εντυπωσιακή πρόσοψη με κόκκινες και λευκές γραμμώσεις. Επισκεπτόμαστε, επίσης, την Πλατεία Μαρτύρων, με το Μνημείο των Μαρτύρων κατασκευασμένο το 1977 από καλλιτέχνες της Βόρειας Κορέας. Το μνημείο επέχει θέση αναμνηστικού προς τα θύματα του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Bob Denard, ενός Γάλλου τυχοδιώκτη, και των μισθοφόρων του που επιχειρήθηκε το 1977. Στη συνέχεια πηγαίνουμε σε μια αγορά σουβενίρ, το Artisanal Center της Cotonou, όπου βρίσκουμε κάτι μαγνητάκια, κακότεχνα μεν και χωρίς ποικιλία, αλλά τι να κάνουμε, δεν έχουμε και άλλες επιλογές. Ευτυχώς υπάρχουν μερικές αρκετά καλές μάσκες. Τρώμε κάτι πρόχειρο και ξεκινάμε για την αποβάθρα στο Abomey-Calavi στη μεγάλη Λίμνη Noukoué, από όπου θα πάρουμε την βάρκα για τη Ganvié. Στο Abomey-Calavi υπάρχει μια μεγάλη γραφική υπαίθρια αγορά. Tην διασχίζουμε γρήγορα και φθάνουμε στη βάρκα μας, που είναι στριμωγμένη ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλες. Ο καπετάνιος μας βοηθάει να φορτώσουμε τις αποσκευές μας και ξεκινάμε μόλις φθάσει ο Μπεν που είχε πάει για να εξασφαλίσει το πάρκινγκ του τζιπ.

Στην Cotonou

Η υπαίθρια αγορά και η αποβάθρα Abomey-Calavi

Σε καμιά ώρα, πλέοντας κοντά σε άλλες βάρκες, είτε με ψαράδες, είτε με κατοίκους της περιοχής που μετακινούνται, φθάνουμε στην Ganvié, μια εκπληκτική μικρή πόλη κτισμένη σε πασσάλους μπαμπού στο μέσον της Λίμνης Noukoué. Περίπου 40.000 άνθρωποι της φυλής Tofinu ζουν εδώ, και είναι ένα από τα τελευταία επιζώντα χωριά που χρονολογούνται κάπου 400 χρόνια πριν. Την εποχή εκείνη, οι Tofinu έκτισαν τα χωριά αυτά για να διαφύγουν από τους σκλαβοκυνηγούς που απαγορεύονταν να να μπαίνουν στο νερό, λόγω θρησκευτικών δοξασιών. Η Ganvié είναι μια πλήρως λειτουργική πόλη κτισμένη σε πασσάλους. Η πόλη είναι πολυδογματική, με εκκλησίες, τζαμιά και ναούς voodoo. Υπάρχουν ξενοδοχεία, ρεστωράν, καταστήματα, σχολεία και πολυσύχναστες αγορές. Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 3.000 κατασκευές που απαρτίζουν την πόλη αυτή. Η Ganvié αναφέρεται συχνά σαν η “Βενετία της Αφρικής” και οι κάτοικοί της Tofinu ζουν σχεδόν αποκλειστικά από το ψάρεμα.

Η διαδρομή προς την Ganvié

Είναι απόγευμα όταν μπαίνουμε στην πόλη, που μπορεί να την αποκαλούν Βενετία, αλλά δεν μοιάζει καθόλου με την ρομαντική Ιταλική πόλη. To θέαμα είναι μοναδικό και δεν μου θυμίζει τίποτα από ότι έχω δει μέχρι τώρα, ένα μέρος μαγικό, με βάρκες γεμάτες επιβάτες με πολύχρωμα κοστούμια να γλιστρούν σιωπηλά, ανάμεσα σε παράγκες που εξέχουν επάνω από το νερό στηριγμένες σε πασσάλους. Το θέαμα είναι σουρεαλιστικό, θυμίζοντας τις παλιές εποχές, όταν οι δουλέμποροι Fon κυνηγούσαν τους άτυχους Tofinu, που βρήκαν καταφύγιο εδώ, ώστε να γλιτώσουν από τους διώκτες τους. Αυτό του δίνει μια ιδιαίτερη χροιά, ξεχωρίζοντάς το από άλλες παραγκουπόλεις στις λίμνες της Ανατολικής Ασίας, όπως στην Λίμνη Inle της Μυανμάρ, ή στη Λίμνη Tonle Sap της Καμπότζης. Το χωριό κατασκευάσθηκε γύρω στο 1600, όταν, σύμφωνα με τον θρύλο, ο βασιλιάς Abodohoué για να γλυτώσει τον λαό του από τους κυβερνήτες της Δαχομέης, που φοβόντουσαν τα πνεύματα του νερού, μετατράπηκε σε έναν ερωδιό που πέταξε μέχρι το μέσον της Λίμνης Noukoué. Εκεί μεταμορφώθηκε σε κροκόδειλο και μαζί με την βοήθεια άλλων κροκοδείλων κατασκεύασε το χωριό αυτό, στο οποίο εγκαταστάθηκε ο λαός του. Πρόσφατα σε μια ταινία που είδα, την “Adu”, με θέμα έναν Ισπανό που εργάζεται στο Καμερούν για την προστασία των ελεφάντων από τους λαθροκυνηγούς, μια πόλη στο Καμερούν που υποτίθεται ότι γυρίστηκε η ταινία κάτι μου θύμιζε. Ψάχνοντας μετά, είδα ότι ο πραγματικός τόπος γυρίσματος ήταν η Ganvié του Μπενίν, πραγματικά δεν μπορείς να τoν ξεχάσεις αυτό τον τόπο. Πηγαίνουμε στο ξενοδοχείο μας, όταν έχει πια αρχίσει να βραδιάζει. Μην περιμένετε κάτι άλλο από παράγκα, με δική του τουαλέτα όμως και ρέστωραν με θέα, όπου και εγκατασταθήκαμε.

Φθάνοντας στην Ganvié

Το ξενοδοχείο μας στη Ganvié

Το άλλο πρωί ξυπνήσαμε νωρίς, για να κάνουμε τον γύρο της πόλης. Βαρκάρης μας ήταν ένα συμπαθέστατο κοριτσάκι, που πρακτικά κρατούσε όλο το ξενοδοχείο μαζί με την γιαγιά της. Φυσικά, μην νομίζετε ότι είχε άλλους πελάτες. Η βαρκάδα ήταν σπουδαία, με την πιρόγα μας να γλιστράει σιγά σιγά μέσα στην ομίχλη, περνώντας δίπλα από τις παράγκες με τους πασσάλους και παρακολουθώντας σκηνές της καθημερινής ζωής. Σε μερικά σημεία υπήρχαν και αγορές όπου σε πολλές βάρκες αντάλλασσαν διάφορα προϊόντα. Τραβήξαμε αρκετές φωτογραφίες, μερικοί δεν έφερναν αντίρρηση και ακόμη ήταν και φιλικοί, αλλά άλλοι γυρνούσαν το κεφάλι τους αλλού ή και αγρίευαν. Φεύγοντας από την Ganvié συναντήσαμε πολλές βάρκες ψαράδων. Το πιο ενδιαφέρον όμως, ήταν μια πομπή από βάρκες ανθρώπων που πήγαιναν σε κάποια κηδεία, όπως μας είπε ο βαρκάρης μας. Οι περισσότεροι ήταν χαρούμενοι, χόρευαν στις βάρκες και τραγουδούσαν, εικόνες που δεν περιμένεις να συναντήσεις σε μια κηδεία!

Στη Λίμνη Noukoué και την πόλη Ganvié

Βάρκες πομπή για μια κηδεία

Μόλις φθάσαμε στην αποβάθρα, είδαμε πολύ κόσμο συγκεντρωμένο. Διεξαγόταν κάποιο φεστιβάλ, το Φεστιβάλ του Μήνα της Μαύρης Ιστορίας της Αφρικής στο Abomey-Calavi, ένα φεστιβάλ που γινόταν για πρώτη φορά και συμμετείχαν πάνω από 500 άτομα από όλο τον κόσμο, Αφρικανοί και Αφρικανικής προέλευσης άνθρωποι που προσπαθούσαν να ξαναβρούν τις ρίζες τους στην Μαύρη Ήπειρο συμμετέχοντας σε διάφορες εκδηλώσεις. Ο Μπεν φέρνει το τζιπ από το πάρκινγκ και φορτώνουμε τις αποσκευές μας για να συνεχίσουμε την πορεία μας στην ακτή του Ατλαντικού.

Στην αποβάθρα Abomey-Calavi

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 7
• 8
• 9
• 10
• 11
• 13
• 13

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 9 of 13

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[LULLU]

χιλια ευχαριστω για αυτη την ιστορια και ταξιδι..

 

[Vito]

Τι ωραία που με αφορμή την ιστορία κάποιου συμφορουμίτη ξυπνάνε και οι δικές μας αναμνήσεις από το δικό μας αντίστοιχο ταξίδι.. Να σαι καλά, ευχαριστώ!.

Μια χαρά τα λες @dbalats για το Togo. Ισχύει ότι το κέντρο του δεν έχει τόσο ιδιαίτερα πράγματα / μέρη να δεις. Ωστόσο το Atakpame καθώς και η ευρύτερη περιοχή του Kpalime έχουν ένα ενδιαφέρον.

Σίγουρα το χιτακι στη χώρα είναι η φυλή Taberma αλλά κατ εμέ το διαμαντάκι στη χώρα είναι άλλο και αυτό είναι τέρμα βόρεια κοντά στα σύνορα με Μπουργκίνα Φάσο. Είναι το Dapaong και η ευρύτερη περιοχή του. Εκεί θα βρεις το πολυεθνικό παζάρι με Τογκολέζους, Γκανέζους και ΜπουργκινοΦασέους (χαχα) καθως και παρα έξω στη μέση του πουθενα θα βρεις Πετρογλυφικά και σε άλλο σήμειο το εκπληκτικό χωριό Νοκ (αρχαιολογικος χώρος), καλά κρυμμένο μέσα σε σπηλιες σε ενα καθετο βράχο και μπροστα ενας απίστευτος γκρεμος , στο οποίο η γειτονική φυλή κρυβόταν από τους δουλέμπορους και τις αλλες εχθρικες φυλές τον 18ο αιώνα. Εκπληκτικο μέρος!

Περιμένουμε τη συνέχεια!!!

 

[dbalats]

χιλια ευχαριστω για αυτη την ιστορια και ταξιδι..

Να είσαι καλά.

 

[dbalats]

Τι ωραία που με αφορμή την ιστορία κάποιου συμφορουμίτη ξυπνάνε και οι δικές μας αναμνήσεις από το δικό μας αντίστοιχο ταξίδι.. Να σαι καλά, ευχαριστώ!.

Μια χαρά τα λες @dbalats για το Togo. Ισχύει ότι το κέντρο του δεν έχει τόσο ιδιαίτερα πράγματα / μέρη να δεις. Ωστόσο το Atakpame καθώς και η ευρύτερη περιοχή του Kpalime έχουν ένα ενδιαφέρον.

Σίγουρα το χιτακι στη χώρα είναι η φυλή Taberma αλλά κατ εμέ το διαμαντάκι στη χώρα είναι άλλο και αυτό είναι τέρμα βόρεια κοντά στα σύνορα με Μπουργκίνα Φάσο. Είναι το Dapaong και η ευρήτερη περιοχή του. Εκεί θα βρεις το πολυεθνικό παζάρι με Τογκολέζους, Γκανέζους και ΜπουργκινοΦασέους (χαχα) καθως και παρα έξω στη μέση του πουθενα θα βρεις Πετρογλυφικά και σε άλλο σήμειο το εκπληκτικό χωριό Νοκ (αρχαιολογικος χώρος), καλά κρυμμένο μέσα σε σπηλιες σε ενα καθετο βράχο και μπροστα ενας απίστευτος γκρεμος , στο οποίο η γειτονική φυλή κρυβόταν από τους δουλέμπορους και τις αλλες εχθρικες φυλές τον 18ο αιώνα. Εκπληκτικο μέρος!

Περιμένουμε τη συνέχεια!!!

Σε ευχαριστώ για τα σχόλια. Δυστυχώς, όπως ξέρεις η κατάσταση στην Δυτική Αφρική είναι πολύ ρευστή. Την εποχή που ταξιδέψαμε η περιοχή στα βόρεια σύνορα του Τόγκο δεν εθεωρείτο ασφαλής, λόγω ταραχών στην Μπουρκίνα Φάσο και συχνή είσοδο τρομοκρατών στο Τόγκο και το Μπενίν (ακόμη και με απαγωγές τουριστών), οπότε δεν μπορέσαμε να την επισκεφθούμε. Από τις τρεις χώρες που περιγράφω, το Τόγκο είναι αυτή που γνωρίσαμε λιγότερο, ενώ τις άλλες δύο τις εξερευνήσαμε αρκετά καλά.

 

[Vito]

Σε ευχαριστώ για τα σχόλια. Δυστυχώς, όπως ξέρεις η κατάσταση στην Δυτική Αφρική είναι πολύ ρευστή. Την εποχή που ταξιδέψαμε η περιοχή στα βόρεια σύνορα του Τόγκο δεν εθεωρείτο ασφαλής, λόγω ταραχών στην Μπουρκίνα Φάσο και συχνή είσοδο τρομοκρατών στο Τόγκο και το Μπενίν (ακόμη και με απαγωγές τουριστών), οπότε δεν μπορέσαμε να την επισκεφθούμε. Από τις τρεις χώρες που περιγράφω, το Τόγκο είναι αυτή που γνωρίσαμε λιγότερο, ενώ τις άλλες δύο τις εξερευνήσαμε αρκετά καλά.

E, ναι , η αληθεια ειναι ότι τα πράγματα είναι κάπως ρευστά εκεί πάνω.
Ανυπομονούμε για τη συνέχεια! Περιμένω ειδικά την Γκάνα που δεν την έχω επισκεφτεί!

 

[Thalassaki]

Πολύ ενδιαφέρουσα η ταξιδιωτική σου ιστορία για τρεις χώρες που δύσκολα μπορεί κάποιος να βρεθεί και σίγουρα δεν συμπεριλαμβάνονται ανάμεσα στους δημοφιλέστερους Αφρικανικούς ταξιδιωτικούς προορισμούς. Τέτοιες μοναδικές και δύσβατες ταξιδιωτικές εμπειρίες είναι που αξίζουν σίγουρα να καταγράφονται και να παραμένουν ως παρακαταθήκη στο forum για κάθε ενδιαφερόμενο.
Προσωπικά τέτοιου είδους ταξίδια έξω από τα τετριμμένα, που ίσως δεν καταφέρω ποτέ να πραγματοποιήσω, είναι που μου κεντρίζουν άμεσα το ενδιαφέρον και με κάνουν να περιμένω με ανυπομονησία τη συνέχεια!

 

[dbalats]

Πολύ ενδιαφέρουσα η ταξιδιωτική σου ιστορία για τρεις χώρες που δύσκολα μπορεί κάποιος να βρεθεί και σίγουρα δεν συμπεριλαμβάνονται ανάμεσα στους δημοφιλέστερους Αφρικανικούς ταξιδιωτικούς προορισμούς. Τέτοιες μοναδικές και δύσβατες ταξιδιωτικές εμπειρίες είναι που αξίζουν σίγουρα να καταγράφονται και να παραμένουν ως παρακαταθήκη στο forum για κάθε ενδιαφερόμενο.
Προσωπικά τέτοιου είδους ταξίδια έξω από τα τετριμμένα, που ίσως δεν καταφέρω ποτέ να πραγματοποιήσω, είναι που μου κεντρίζουν άμεσα το ενδιαφέρον και με κάνουν να περιμένω με ανυπομονησία τη συνέχεια!

Σε ευχαριστώ πολύ. Πραγματικά, τέτοια ταξίδια σε βγάζουν από την "comfort zone", αλλά αποτελούν μοναδικές εμπειρίες.

 

[dbalats]

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. ΣΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΚΚΡΑ

Προσγειωθήκαμε στο Διεθνές Αεροδρόμιο Κοtoka της Άκκρα αργά το βράδυ και κατευθυνθήκαμε στο Immigration με μιά ελαφριά ανησυχία για την εγκυρότητα της βίζας. Η ζέστη υποφερτή, μιάς και το ταξίδι μας έγινε την περίοδο του δικού μας χειμώνα, εποχή ξηρασίας για την χώρα και με ανεκτές θερμοκρασίες. Η υπάλληλος πήρε το διαβατήριό μου και άρχισε να το κοιτάζει προσεκτικά, επί ώρα. Ξαφνικά σηκώθηκε και πήγε σε ένα γραφείο στο βάθος, προφανώς στον προϊστάμενό της. Άρχισαν να με ζώνουν τα φίδια, κάτι δυσάρεστο συμβαίνει εδώ σκέπτομαι. Μετά από λίγα λεπτά γυρίζει και μου λέει ότι λυπάται αλλά δεν μπορεί να μου δώσει την 3μηνη διάρκεια που γράφει η βίζα, αλλά θα μου χορηγήσει βίζα μόνο για 2 μήνες! Δεν πειράζει της λέω εγώ γενναιόδωρα, μου αρκεί και αυτή η δίμηνη για το ταξίδι μου, ενώ η καρδιά μου πηγαίνει στην θέση της. Γρήγορα περνούν και οι φίλοι μου και πηγαίνουμε να πάρουμε τις αποσκευές μας. Ευτυχώς όλα εντάξει και μάλιστα στην έξοδο βρίσκουμε τον οδηγό μας, που λέγεται Μπεν, να μας περιμένει. Τα Αγγλικά του είναι πολύ καλά, άλλωστε η Γκάνα είναι από τις λίγες χώρες της Δυτικής Αφρικής όπου κύρια γλώσσα είναι τα Αγγλικά και όχι τα Γαλλικά. Φτάνουμε στο ξενοδοχείο μας, που φαίνεται αρκετά συμπαθητικό, δίχως να καθυστερήσουμε αφού δεν έχει κίνηση, μιάς και είναι πολύ αργά. Έχουμε φάει στο αεροπλάνο και πέφτουμε κατ’ευθείαν για ύπνο, καταπονημένοι μετά από μια ολόκληρη ημέρα στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια.

Το επόμενο πρωί, ξεκούραστοι και μετά από ένα υποφερτό πρωινό στο ξενοδοχείο μας, ξεκινάμε με τον Μπεν για την εξερεύνηση της Άκκρα. Η Άκκρα, η καρδιά της Γκάνας που πάλλεται και ιστορική της πρωτεύουσα, μπορεί στην αρχή να φαίνεται κάπως απογοητευτική επειδή δίνει την αίσθηση μιας σύγχρονης πόλης δίχως να διαθέτει κάποια σημαντικά ιστορικά αξιοθέατα, σιγά σιγά όμως, αρχίζει να σου αρέσει. Από το χάραμα της αποικιοκρατικής εποχής, ο πληθυσμός της μεγάλωσε από λίγες χιλιάδες σε μερικά εκατομμύρια, έτσι που τώρα κατατάσσεται στην 11η θέση στον κατάλογο των μεγαλύτερων μητροπολιτικών περιοχών της Αφρικής. Και ενώ τα τουριστικά αξιοθέατα είναι λιγοστά, οι καυτοί, κολλώδεις δρόμοι της πρωτεύουσας είναι αρωματισμένοι με ιδρώτα, αναθυμιάσεις και μπαγιάτικα μαγειρικά λάδια. Τα πεζοδρόμια γεμάτα κόσμο, πολύχρωμες φορεσιές, καροτσάκια με πραμάτειες, γυναίκες κουβαλώντας στο κεφάλι τους ότι μπορείς να φανταστείς με άριστη ισορροπία. Μια πόλη ίσως κουραστική, χαοτική κατά τόπους, αλλά μια πόλη που σου δίνει το αίσθημα ασφάλειας και χαλάρωσης, όπως λίγες μεγάλες πόλεις στην Αφρική.

Διακόσμηση του ξενοδοχείου μας στην Άκκρα

Στο κέντρο της Άκκρα

To ξενοδοχείο μας βρίσκεται στον περιφερειακό δακτύλιο, στο βόρειο τμήμα της πόλης. Η σειρά της επίσκεψης στα αξιοθέατα θα καθοριστεί από την κυκλοφορία, όπως μας λέει ο Μπεν. Για αυτό, μιας και είναι νωρίς, διασχίζουμε όλο το κέντρο όπου υπάρχουν πολλά κρατικά και κυβερνητικά κτίρια, για να φτάσουμε στις παλιές συνοικίες της Usshertown και της Jamestown. Η εικόνα είναι μιας τυπικής Αφρικανικής πόλης, με μερικά σύγχρονα τεράστια κτίρια να εναλλάσσονται με παραγκοειδείς κατασκευές. Εντύπωση μας κάνει το Κεντρικό Ταχυδρομείο. Στην Άκκρα δεν γίνεται κρατική παράδοση γραμμάτων κατ’ οίκον, παρά μόνον από ιδιωτικές εταιρείες, και έξω από το κτίριο του ταχυδρομείου υπάρχουν αμέτρητα γραμματοκιβώτια, όπου οι κάτοικοι πηγαίνουν μόνοι τους για την παραλαβή των γραμμάτων τους.

Το Κεντρικό Ταχυδρομείο και τα γραμματοκιβώτια

Σε λίγο φθάνουμε στην Jamestown, τον πρώτο σταθμό στην περιήγησή μας, μια περιοχή που διαθέτει στα σίγουρα μια ξεθωριασμένη ομορφιά. Η Jamestown ξεκίνησε σαν μια κοινότητα ψαράδων που προέρχονταν από το Βρεττανικό Φρούριο James του 17ου αιώνα, και συγχωνεύθηκε με την Accra, καθώς η πόλη μεγάλωσε. Τις ημέρες αυτές, η Jamestown είναι μια από τις φτωχότερες γειτονιές στην Accra – γεμάτη από όμορφα ανακατωμένα αποικιακά κτίρια, παραγκόσπιτα και καλύβες από κυματιστές λαμαρίνες – αλλά η ζωντάνια της διατηρείται και έχει γίνει κάτι σαν πολιτιστικός κόμβος. Σταματάμε για να πάρουμε έναν τοπικό οδηγό, έναν ογκώδη Γκανέζο, επαγγελματία πυγμάχο, και σε λίγο καταλαβαίνουμε το γιατί.

Σταματάμε στο Παλάτι Ngleshie Mantse, το οποίο υπήρξε επίσημα η αυλή του Κυβερνήτη, που του έδινε καλύτερη θέαση στις εμπορικές δραστηριότητες που διεξάγονταν στο Φρούριο της Jamestown. Χρησίμευε επίσης, σαν χώρος στάθμευσης για τα κάρα με άλογα που έφερναν σκλάβους και άλλα εξαγώγιμα αγαθά από την ενδοχώρα και όπου έστελναν επίσης, εισαγόμενα αντικείμενα από την Ευρώπη. Μην φανταστείτε κανένα παλάτι με τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, είναι ένα παλάτι τύπου Αφρικής, ένα απλό μεγάλο κτίριο του οποίου το εξωτερικό διακοσμείται από τυμπανιστές και κανόνια. Στη μια πλευρά του βρίσκεται ένα μεγάλο άγαλμα του Ga Mantse, του παραδοσιακού βασιλέα στο Κράτος Ga της Νότιας Γκάνας, όπου κατοικεί ο λαός των Ga-Dangme. Στην Γκάνα υπάρχουν πάνω από 100 φυλετικές ομάδες, με κυριότερες τους Akan (47.5%), τους Mole-Dangbon (16.5%), τους Ewe (14%) και τους Ga-Dangme (7.5%) σαν μεγαλύτερα γκρουπ. Έδρα των Ashanti είναι το Kumasi στο κέντρο της χώρας, οι Mole-Dangbon κατοικούν στα βόρεια της χώρας και οι Ewe προέρχονται από το γειτονικό Τόγκο και κατοικούν σε όλα τα παράλια. Οι Ga-Dangme ζουν σε μια σχετικά μικρή περιοχή, την Μείζονα Άκκρα της Γκάνας (Greater Accra of Ghana), γύρω από την πρωτεύουσα δηλαδή.

Το Παλάτι Ngleshie Mantse στη Jamestown

Απέναντι από το παλάτι βρίσκεται ο Φάρος της Jamestown, ένας ξεχωριστός ερυθρόλευκος φάρος με γραμμώσεις που τον κάνουν να μοιάζει με καραμέλα. Αρχικά κατασκευάσθηκε από τους Βρετανούς το 1871, αλλά αντικαταστάθηκε από το μοντέρνο αυτό 28 μέτρων ύψους κτίριο στα 1930. Λίγο πιο εκεί συναντούμε το Φρούριο James, απέναντι από τον φάρο. Κατασκευασμένο από τους Βρετανούς το 1673 στη θέση ενός παλαιότερου Πορτογαλικού οικήματος, το Φρούριο James χρησίμευσε σαν φυλακή, από την αποικιακή εποχή μέχρι και το 2008. Έχουμε φτάσει πια στο Ψαρολίμανο της Jamestown, πολύ γραφικό και όμορφο, όπως το έχουμε δει σε αμέτρητες φωτογραφίες. Πολλές ψαρόβαρκες είναι αραγμένες ενώ ντόπιοι ψαράδες επισκευάζουν τα δίχτυα τους. Η περιοχή δεν φαίνεται ιδιαίτερα ασφαλής, αλλά όσοι βλέπουν τον γίγαντα συνοδό μας, διστάζουν να μας πλησιάσουν. Τραβάμε μερικές φωτογραφίες και συνεχίζουμε την περιπλάνηση της περιοχής.

Ο Φάρος της Jamestown

Στη Jamestown

Το Φρούριο James

Στο Ψαρολίμανο της Jamestown

Ο ξεναγός μας στη Jamestown προπονείται για λίγο με ένα σάκκο του μποξ!

Φεύγουμε από την γραφική, περιθωριακή Jamestown, έναν τόπο ταπεινό, αλλά με ανθρώπους που χαμογελούν, αγωνίζονται και ελπίζουν για το μέλλον. Συνεχίζουμε, στις πιο καλές πια περιοχές της πόλης, με πρώτη στάση στο Μαυσωλείο Kwame Nkrumah, το τελευταίο κοιμητήριο του πρώτου Προέδρου της Γκάνας, Δρ. Kwame Nkrumah. Είναι αφιερωμένο σε αυτόν για την εξαιρετική του καμπάνια για την απελευθέρωση της Γκάνας από την αποικιοκρατική διακυβέρνηση των Άγγλων, στις 6 Μαϊου του 1957, τότε που η χώρα ονομάζονταν ακόμη Χρυσή Ακτή. Ο Nkrumah υπήρξε ηγέτης του Παναφρικανισμού και μεγάλη πολιτική προσωπικότητα της Αφρικής, που εξορίσθηκε στην Γουϊνέα το 1966, όπου και έζησε την υπόλοιπη ζωή του. Το Μαυσωλείο είναι όμορφο και λιτό, ενώ μπροστά του υπάρχει ένας κεντρικός διάδρομος, που πλαισιώνεται από δύο ορθογώνιες διακοσμητικές λίμνες, κάθε μιά από τις οποίες περιέχει επτά μισόγυμνα καθιστά αγαλματάκια αυλητών, που φαίνονται να καλοσωρίζουν την άφιξη παγκοσμίων ηγετών και άλλων σημαντικών προσωπικοτήτων. Μπροστά από το Μαυσωλείο βρίσκεται ένα μπρούτζινο άγαλμα του Δρ. Nkrumah, ενώ στο πλάϊ του μνημείου υπάρχουν δίπλα-δίπλα η μπρούτζινη κεφαλή και το σώμα του αρχικού αγάλματος του Δρ. Nkrumah, το οποίο βρίσκονταν εμπρός από την Παλαιά Βουλή της Accra, βανδαλισμένο κατά την διάρκεια του Στρατιωτικού και Αστυνομικού Πραξικοπήματος της 24ης Φεβρουαρίου, 1956. Το άγαλμα αυτό βρέθηκε και εγκαταστάθηκε στο Πάρκο στις 11 Ιουνίου 2007 (το σώμα), και στις 28 Μαϊου 2009 (το κεφάλι). Πίσω από το Μαυσωλείο υπάρχει ένα μικρό μουσείο αφιερωμένο στον πολιτικό αυτό άνδρα.

Στο Μαυσωλείο Kwame Nkrumah, Άκκρα

Λίγο πιο πέρα βρίσκεται η Πλατεία Ανεξαρτησίας ή Πλατεία του Μαύρου Αστέρα, μια δημόσια πλατεία στην Accra, που οριοθετείται από το Αθλητικό Στάδιο της Accra και το Kwame Nkrumah Memorial Park. Η πλατεία φιλοξενεί τους ετήσιους εορτασμούς ανεξαρτησίας, καθώς και άλλα εθνικά γεγονότα, και αποτελεί σήμερα την έδρα για όλες τις αστικές και στρατιωτικές παρελάσεις στην Γκάνα. Συμπληρώθηκε το έτος 1961, το οποίο συνέπεσε με την επίσημη επίσκεψη της Βασίλισσας Ελισάβετ ΙΙ στη Γκάνα, από τον Δρ. Kwame Nkrumah. Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται η Πύλη του Μαύρου Αστέρα, ένα επιβλητικό μνημείο στην κορυφή του οποίου φέρεται το Μαύρο Άστρο της Αφρικής, το πεντακόρυφο αστέρι που συμβολίζει την Αφρική γενικότερα και την Γκάνα ειδικότερα. Το μνημείο έχει την μεγάλη επιγραφή “1957 μ.Χ.” (Ημερομηνία Ανεξαρτησίας από την Βρετανία) και “Ελευθερία και Δικαιοσύνη”. Είναι αργά το απόγευμα όταν γυρίζουμε στο ξενοδοχείο μας, και μετά από μια σύντομη ξεκούραση βγαίνουμε για την καλή περιοχή της Άκκρα, την Osu, όπου μια δελεαστική κοσμοπολίτικη επιλογή από μπαρ, ρεστωράν και άλλους κοινωνικούς χώρους σε βοηθάει για ένα ευχάριστο βράδυ. Δεν θα σας γράψω για το φαγητό στο ταξίδι αυτό, εκτός αν θυμηθώ κάτι ιδιαίτερο, τα πιάτα της Δυτικής Αφρικής δεν είναι από τα highlight της.

Η Πύλη του Μαύρου Αστέρα, Άκκρα

Πλατεία του Μαύρου Αστέρα, Άκκρα

 

[dbalats]

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ. ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ

Το επόμενο πρωί ξεκινάμε νωρίς για την Elmina Coast, αλλά θα σταματήσουμε πριν στην Makola, την μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά στην Άκκρα. Η Makola είναι μια απέραντη, χαοτική υπαίθρια αγορά, που χαρακτηρίζεται από πάγκους που πουλούν το κάθε τι, υφάσματα, CD, χάντρες, σουβενίρ. Πολλούς από τους πάγκους αυτούς τους διαχειρίζονται ισχυρές, ανεξάρτητες Αφρικανές κυρίες, με θαυμάσια διαδήματα και μια αίσθηση πρακτικής επιχειρηματικότητας. Το αυτοκίνητο περνάει σιγά σιγά, μέσα από τον κεντρικό δρόμο της αγοράς, σταματώντας κάθε τόσο, ενώ βλέπουμε περιποιημένες Γκανέζες ντυμένες άψογα και με εξαιρετική κομψότητα, αχθοφόρους και γυναίκες να κουβαλούν με τον γνωστό τρόπο τεράστια φορτία στην πλάτη τους, πολύχρωμους πάγκους με ότι μπορεί να φανταστεί κανείς. Είναι γνωστές σκηνές για όσους έχουν ξαναεπισκεφθεί αγορές της Αφρικής, αλλά δεν παύουμε να τις απολαμβάνουμε με ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Για να διασχίσουμε την τεράστια αυτή αγορά θα κάνουμε και 2-3 ώρες, αλλά μετά ανοίγει ο δρόμος και βγαίνουμε πια από την πόλη.

Υπαίθρια Αγορά Makola, Άκκρα

Άγαλμα του Nii Tackie Tawiah III που ήταν ο Ga Mantse – ο παραδοσιακός βασιλιάς στο Κράτος Ga, μια βασιλεία στην Περιοχή της Μείζονος Άκκρα στη Γκάνα, από το 2006 μέχρι τον θάνατό του το 2012. Το άγαλμα ευρίσκεται σε έναν αναμνηστικό κήπο στο κέντρο του πάρκου Rawlings στην Αγορά Makola της Άκκρα.

Πολυκατάστημα Makola, Άκκρα. Πρόκειται για ένα κτίριο σαν αποθήκη γεμισμένο μέχρι το ταβάνι με μπατίκ, για το οποίο η Γκάνα φημίζεται.

Λίγα χιλιόμετρα μετά την Άκκρα και φθάνουμε σε μιά μικρή πόλη, την Kasoa, όπου σταματάμε σε ένα εργαστήριο φερέτρων. Οι οπαδοί του παράξενου θα αγαπήσουν τα εργαστήρια φερέτρων φαντασίας στη Γκάνα. Η παράδοση της ταφής των αγαπημένων σε ένα φέρετρο αναμνηστικό ξεκίνησε από τους ανθρώπους Ga της περιοχής, αλλά από τότε εξαπλώθηκε σε όλη την χώρα. Τα φέρετρα παραγγέλνονται και δημιουργούνται στη σειρά, και μπορεί να κατασκευασθούν σε οποιοδήποτε σχήμα – από εξωτικά ψάρια μέχρι φρούτα, σπιτικά αντικείμενα ή θρησκευτικές εικόνες. Τα φέρετρα που προορίζονται για ταφή κατασκευάζονται από ελαφρύ ξύλο, όπως το wawa ή Nyame Dua (Alstonia boonei). Φέρετρα που προορίζονται για εξαγωγή κατασκευάζονται από σκληρότερα ξύλα, όπως ofram (Terminalia superba) ή Αφρικανικό μαόνι (Khaya ivorensis). Είναι εκπληκτικό το πως ένα θλιβερό γεγονός αντιμετωπίζεται στη χώρα αυτή, αλλά και στη Δυτική Αφρική γενικότερα, συχνά σαν αφορμή εορτασμού, μουσικής και χορού.

Παραδοσιακό εργαστήριο φερέτρων φαντασίας στην Kasoa

Συνεχίζουμε την πορεία μας σε έναν δρόμο καλοστρωμένο, παράλληλο και λίγο μέσα από την παραλία, με αρκετή κίνηση. Σε κάθε στοπ, συνήθως κάποιο χωριό ή διόδια, διάφοροι μικροπωλητές τρέχουν προς το τζιπ προσφέροντας φαγητά, αναψυκτικά, μικροαντικείμενα. Πρόκειται κυρίως για νεαρές κοπέλες, μερικές από τις οποίες κουβαλάνε μεγάλη ποσότητα από τις πραμάτειες τους στο κεφάλι, με εξαιρετική ισορροπία. Κοντά στην Cape Coast κάνουμε μια σύντομη στάση στο Φρούριο Amsterdam, το οποίο χρονολογείται από το 1631 και υπήρξε το πρώτο που κτίσθηκε από τους Βρετανούς στην Χρυσή Ακτή, σαν Φρούριο Cormantin. Καταλήφθηκε από τον ναύαρχο Michiel de Ruyter της Ολλανδικής Εταιρείας της Δυτικής Ινδίας το 1665, και στη συνέχεια αποτέλεσε τμήμα της Ολλανδικής Χρυσής Ακτής, μέχρι που το φρούριο ανταλλάχθηκε με τους Άγγλους το 1868. Το Φρούριο βρίσκεται στο Abandze , στα βορειο-ανατολικά της Cape Coast, στην Περιοχή Mfantseman της Κεντρικής Περιοχής της Γκάνας. Το αρχικό φρούριο καταστράφηκε σε μια επίθεση των κατοίκων του Anomabu το 1811, για να ανακαινισθεί αρκετά πρόσφατα, το 1951. Οι σκλάβοι που κρατούνταν στο Φρούριο Amsterdam, οι οποίοι πωλούνταν κυρίως στις φυτείες της Καραϊβικής, έγιναν γνωστοί σαν Cormantins, ένα όνομα που φέρεται ότι ταξίδεψε στις Δυτικές Ινδίες. Μεταξύ των προβεβλημένων Αφρο-Αμερικανών που έχουν ιχνηλατήσει τις ρίζες τους στην περιοχή αυτή, συμπεριλαμβάνεται και ο μεγάλος μουσικός Louis Armstrong.

Η διαδρομή προς την Elmina Coast

Το Φρούριο Amsterdam στην Cape Coast

Δεν χρονοτριβούμε ιδιαίτερα, για να προφτάσουμε να περιηγηθούμε με μεγαλύτερη άνεση χρόνου το Κάστρο της Elmina. Η Ατλαντική ακτή της Γκάνας παρουσιάζει μια σειρά από φρούρια και κάστρα του 17ου αιώνα. Η Elmina είναι η έδρα ενός από τα σημαντικότερα ιστορικά ορόσημα της Γκάνας, του Κάστρου του Αγίου Γεωργίου (ή Κάστρο Elmina). Η δυνατή ομορφιά των κατάλευκων τοίχων του κάστρου αυτού έρχεται σε αντίθεση με την σκοτεινή του ιστορία. Κτισμένο από τους Πορτογάλους το 1482, καταλήφθηκε από τους Ολλανδούς 150 χρόνια αργότερα. Η τοποθεσία χρησίμευσε σαν το αρχηγείο της Ολλανδικής Εταιρείας της Δυτικής Ινδίας, για πάνω από δύο αιώνες. Μετέπειτα, το εμπόριο των σκλάβων αντικατάστησε τις εξαγωγές χρυσού. Συνεχίσθηκε η χρήση του σαν κέντρο σκλάβων μέχρι το 1814, οπότε οι Ολλανδοί κατήργησαν το σκλαβοπάζαρο. Εκτιμάται ότι οι Ολλανδοί εμπορευόντουσαν περίπου 30.000 σκλάβους κάθε χρόνο στην Elmina, μέχρι την κατάργηση του δουλεμπορίου. Το 1872 το κάστρο της Elmina πέρασε σε Βρετανικά χέρια, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε πλέον σαν κέντρο εμπορίου. Μετά την ανεξαρτησία της Γκάνας, από το 1957 η Elmina χρησιμοποιήθηκε σαν σχολείο και σαν πολιτικό κέντρο στρατολόγησης.
Το Κάστρο Elmina είναι το παλιότερο Ευρωπαϊκό κτίσμα, νότια της Σαχάρας και έχει συγκαταλεγεί από την UNESCO στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Σήμερα έχει μετατραπεί σε ένα μουσείο γεμάτο πληροφορίες για την ιστορία της Γκάνας, το σκλαβοπάζαρο και την τοπική κουλτούρα. Δεν θα γράψω λεπτομέρειες, μπορείτε να τις βρείτε σε προηγούμενη ιστορία του kal spiros, θα αναφέρω μόνο τα άσχημα συναισθήματα που σου εκδηλώνονται, σε έναν τόπο όπου χιλιάδες αθώες ψυχές φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εκδιώχθηκαν από τον τόπο τους για να υπηρετήσουν σαν δούλοι σε μέρη μακρινά. Τα στοιχεία που βλέπουμε στο μικρό μουσείο και η εξιστόρηση από τον ξεναγό μας είναι ανατριχιαστικά και θλιβερά. Σε αντιδιαστολή, η μικρή βόλτα στα μπαλκόνια του πύργου, με την υπέροχη θέα στη Λιμνοθάλασσα της Ελμίνας, τις ψαρόβαρκες και τον Ατλαντικό Ωκεανό είναι υπέροχη και λυτρωτική.

Το Κάστρο Elmina

Η θέα από το Κάστρο Elmina

Πηγαίνουμε στο ξενοδοχείο μας, ένα ωραιότατο μικρό ξενοδοχείο επάνω στον κόλπο της Ελμίνας με θέα στις ψαρόβαρκες που μπαινοβγαίνουν στον Ατλαντικό. Είναι αργά το απόγευμα και την ώρα αυτή, φεύγουν οι ψαρόβαρκες μέσα από τον κολπίσκο, για την ολονύχτια εργασία στον Κόλπο της Γουϊνέας. Οι ψαράδες χρησιμοποιούν τον κολπίσκο αυτό, ο οποίος είναι προστατευμένος από τους ανέμους και τα ρεύματα, για να αγκυροβολούν τα πλοία τους, ενώ στο τέλος του καναλιού βρίσκεται και η ψαραγορά. Οι ψαρόβαρκες είναι ατέλειωτες, κάθε μία βαμμένη με τα χαρακτηριστικά σύμβολα της εταιρείας της και με τα εθνικά χρώματα κάποιας χώρας. Βλέπουμε ακόμη και μια ψαρόβαρκα με τα χρώματα της Ελληνικής σημαίας. Ρωτάμε γιατί γίνεται αυτό και η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος σκοπός, απλώς τυχαίνει οι ιδιοκτήτες να συμπαθούν κάποια χώρα ή ακόμη και την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της χώρας αυτής! Οι βάρκες περνούν η μία μετά την άλλη, ατέλειωτες, με πολλούς θεατές στις διπλανές ακτές και στο γείσο της γέφυρας να παρακολουθούν την παρέλαση αυτή. Είναι σαν μια ιερή τελετή ζωής και θανάτου, όλοι γνωρίζουν ότι οι ζωές των ανθρώπων αυτών είναι ένα παιγνίδι κορώνα γράμματα κάθε νύχτα, κόντρα στα κύματα και τα μπουρίνια του Ατλαντικού. Είναι μια ζωή θλιβερή, το μεροκάματο του τρόμου, με πενιχρές αμοιβές επειδή σπάνια οι ψαριές είναι καλές, λυπητερή υπενθύμιση του τι σημαίνει να είσαι φτωχός σε μια φτωχή χώρα.

Οι ψαρόβαρκες της Elmina αναχωρούν για το νυχτερινό ψάρεμα στον Ατλαντικό

Ευχαριστημένοι μεν από τις πρωτόγνωρες εμπειρίες, αλλά κατά βάθος στενοχωρημένοι από τις παραστάσεις αυτές, παίρνουμε το δείπνο μας στο ξενοδοχείο, κάποιο είδος ψαριού (νομίζω μπαρακούντα). Έχει σκοτεινιάσει και η ατμόσφαιρα είναι ειδυλλιακή, αλλά το επόμενο πρωί θα ξυπνήσουμε νωρίς για να δούμε την επιστροφή των ψαράδων. Έτσι και γίνεται, ευτυχώς ο καιρός είναι καλός και όλοι οι ψαράδες επιστρέφουν σώοι και ευχαριστημένοι, ενώ στις ψαρόβαρκες είναι απλωμένα τα ρούχα τους που τα έχουν πλύνει και τα έχουν κρεμάσει για στέγνωμα. Διάφοροι έμποροι πλησιάζουν στις βάρκες και αγοράζουν τα ψάρια για την ψαραγορά. Κάνουμε μια μικρή βόλτα στο κέντρο της πόλης και επισκεπτόμαστε την ψαραγορά και μια Εκκλησία Μεθοδιστών, την Bethel. Mετά, ξεκινάμε για τον επόμενο προορισμό μας, το Kumasi, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γκάνας μετά την Άκκρα, στο κέντρο της χώρας και ιστορική έδρα του Μεγάλου Βασιλείου των Ashanti.

Οι ψαρόβαρκες επιστρέφουν το επόμενο πρωί και αρχίζει η αγοραπωλησία των ψαριών.

Στην Ψαραγορά της Elmina

Η Eκκλησία των Μεθοδιστών Bethel στην Elmina

 

[Yorgos]

Μπράβο, πολύ περιεκτική και καλογραμμένη ιστορία.

 

[fotast]

Πολύ ωραίες φωτογραφίες(όπως και στις άλλες ιστορίες σου) και ουσιαστικά κείμενα.Συγχαρητήρια.