Ιταλία Βενετία. Η Βασίλισσα της Αδριατικής

soudianos

Member
Μηνύματα
3.695
Likes
6.289
Ονειρεμένο Ταξίδι
Βερακρούζ

Βενετία. Η Βασίλισσα της Αδριατικής


Ο ήλιος κατακόκκινος έβαζε φωτιά στον ορίζοντα της Δύσης. Οι πορφυρές του ακτίνες έβαφαν τους χρυσούς τρούλους των εκκλησιών, χρωμάτιζαν τα παλιά παλάτια που η μορφή τους αντικατοπτρίζονταν πάνω στα ήρεμα νερά των καναλιών, τα νερά που κι’ αυτά κατακόκκινα σαν από πάθος, έγλυφαν υποτακτικά τα πόδια της Αρχόντισσας. Οι σκιές του ηλιοβασιλέματος σαν φαντάσματα από άλλες εποχές, έκαναν ανεπαίσθητα την παρουσία τους στα στενά και ήσυχα καλντερίμια.
Venice, το όνομα σου ακούγεται σαν πολύτιμο πετράδι, πάνω στο δακτυλίδι που σχηματίζουν τα παράλια της Μεσογείου. Κάθε φορά που παρουσιαζόταν μπροστά μου έκανα πως δε σε γνώριζα. Πως θα τολμούσα να μιλήσω για σένα «Βασίλισσα της Αδριατικής»; Δυο χρόνια με είχες κοντά σου δείχνοντας μου τα κάλλη και την ασχήμια σου. Σε είχα βαρεθεί, σε είχα συνηθίσει, μου τα έδειξες όλα. Δε με εντυπωσίαζες άλλο πια παλιά ερωμένη. Εσύ όμως επέμενες σαν να ήξερες ότι μια σπίθα σιγόκαιγε στη στάχτη και πως θα έρθει η αύρα να τη φυσήξει και να γίνει φλόγα.
Εσένα Πριγκίπισσα των υδάτων, μόνο ένας ποιητής, ένας καλλιτέχνης, ένας εξειδικευμένος στην τέχνη της ιστορίας μπορεί να σε περιγράψει. Παρόλα αυτά το τολμώ, γνωρίζοντας ότι καθένας μπορεί να φτάσει σ’ αυτά όταν κάνει την υπέρβαση.
Είμαστε στην παλιά γέφυρα του Ριάλτο, πάνω από το Μεγάλο Κανάλι. Ο ήλιος που χαμηλώνει στον ορίζονται λούζει με άπλετο φως την περιοχή, τις προσκείμενες προκυμαίες και τη μια πλευρά της γέφυρας. Στα εστιατόρια και τα καφέ που βρίσκονται στις προβλήτες ντόπιο και ξένοι απολαμβάνουν ήσυχα το ρομαντικό ηλιοβασίλεμα. Βενετσιάνικες πραμάτειες, στολίδια και τα χρυσαφικά, πωλούνται στα καταστήματα που υπάρχουν δεξιά κι αριστερά πάνω στη γέφυρα,. και λίγο πιο πέρα είναι η υπαίθρια αγορά κυρίως φρούτων. Στη μια πλευρά της γέφυρας βρίσκεται η εκκλησία του San Bertolomeo.
Εμείς από εδώ, μπαίνουμε στη μαύρη γόνδολα με τη βελουδένια βυσσινί εσωτερική επένδυση. Στη μια άκρη βρίσκεται όρθιος ο γονδολιέρης με το μαύρο παντελόνι τη ριγέ φανέλα και το ψάθινο άσπρο καπέλο, και στην άλλη κάθονται δύο τροβαδούροι [1] με τις σκούρες βενετσιάνικες ενδυμασίες της παλαιάς εποχής. Στην πλώρη της σα σημαία υπάρχουν έξη παράλληλα μεταλλικά ελάσματα που σημαίνουν τις έξη περιοχές της Βενετίας, από την άλλη πλευρά το ένα σημαίνει τη μεγαλύτερη περιοχή, και πάνω τους ένα κυρτό που είναι το καπέλο του Δούκα. Ο γονδολιέρης κωπηλατεί ήρεμα μόνο από τη μια πλευρά και η γόνδολα κυλά πάνω στα ήρεμα νερά του Μεγάλου Καναλιού. Απομακρυνόμαστε από το θορυβώδες Ριάλτο, και μπαίνουμε σε μικρότερα κανάλια. Είμαστε η μόνη γόνδολα. Δύσκολα μπορεί να γίνει διασταύρωση με τυχόν άλλο πλεούμενο αν θα έρχεται από αντίθετη κατεύθυνση στο στενό κανάλι.
Δεξιά και αριστερά μας υψώνονται οι τοίχοι των πολυώροφων παλιών καταθλιπτικών οικοδομών, όπου προεξέχουν μικρά μπαλκόνια με σκουριασμένα κάγκελα, μερικά να έχουν γλάστρες σημάδι πως κατοικούνται, κλειστά παράθυρα, και πάνω μας βλέπουμε μια λουρίδα γαλάζιου ουρανού. Τα θεμέλια τους είναι κτισμένα μέσα στο θολό βουρκιασμένο νερό. Η φωνή των τροβαδούρων που τραγουδούν ιταλικές άριες, ακούγεται βροντερή μέσα στη σιγαλιά των υδάτινων στενών. Η μουσικότητα της ιταλική φωνής τελειοποιημένη από τα χρόνια των τροβαδούρων της εποχής των ιπποτών, η φωνή της ιταλική όπερας που γεννήθηκε εδώ στη Βενετία, ξεδιπλώνει όλα της τα χαρίσματα, μας γυρίζει αιώνες πριν, δίνει ζωή στα μουντά ψηλά κτίρια, στα ερειπωμένα μπαλκόνια τα οποία κρέμονται από πάνω μας, νομίζεις ότι κάποια δούκισσα ή κάποιος δόγης θα ξεπροβάλουν από τα παράθυρα, ότι συνεχίζονται οι χοροί στα σαλόνια των παλατιών και ότι ξαναζωντανεύουν τα μίση, οι έρωτες, τα πάθη, οι διαμάχες των αρχόντων.

[1] Τροβαρούρος ή τρουβέρος. Από το trouver που σημαίνει βρίσκω, επινοώ νέα μουσική, συνθέτω.
Ν. Μάμαλης ΕΑΠ Η ιστορία των τεχνών στην Ευρώπη .
Μετά το ταξίδι στον τεράστιο λαβύρινθο των σκοτεινών καναλιών, όπου χάνουμε τον προσανατολισμό μας, ξαναβγαίνουμε στο Μεγάλο Κανάλι. Από τη σκιά και την υγρασία βρισκόμαστε ξανά στο άπλετο φως που ο ήλιος ρίχνει στο κανάλι και στα παλάτια που βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο στις όχθες του. Το φως της Βενετίας είναι αυτό που θα δώσει το χρώμα στα αθάνατα έργα των καλλιτεχνών της, οι οποίοι θα δημιουργήσουν τη βενετσιάνικη σχολή.
Το ταξίδι στις εικόνες του παρελθόντος που μας γέμισαν με το ρομαντισμό της παλιάς εποχής τελειώνει στο σταθμό των λέμβων της γέφυρας Accademia. Επιστρέφουμε στην πραγματικότητα από τα όνειρα και τις ψευδαισθήσεις.
Η ομώνυμος πινακοθήκη είναι εδώ, εμείς όμως θα ανεβούμε στη ξύλινη γέφυρα, θα σταματήσουμε στο μέσον της να απολαύσουμε την μοναδική θέα της περιοχής κοιτώντας προς την έξοδο του καναλιού. Κι’ εδώ αριστερά και δεξιά κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο βρίσκονται τα παλάτια των αρχοντικών οικογενειών, Cavalli Franchetti , Barbaro, Contarini, Leoni κ.α. και στο τέλος δεξιά φαίνονται οι επιβλητικοί τρούλοι της Santa Maria de Salute.
Περνάμε τη γέφυρα και ακολουθούμε την κίτρινη πινακίδα που γράφει…μα τι άλλο εκτός από «San Marco; Φτάνουμε στην ηλιόλουστη πλατεία του Φρ. Μοροσίνι με το άγαλμα του Manin (Βενετσιάνος πατριώτης στους ναπολεώντιους πολέμους) στο κέντρο της, και την εκκλησία St. Stefano. Τα στενά εδώ είναι φαρδύτερα και η κίνηση μεγαλύτερη όσο προχωρούμε στα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς. Καταστήματα δεξιά κι αριστερά, αρκετά είδη σοκολατοποιίας, ρουχισμού, υπόδησης, αλλά όλα αυτά μας αφήνουν αδιάφορους εκτός από τα παγωτά. Σε μια μικρή πλατεία βλέπουμε το θέατρο όπερας La Fenice. Κτισμένο το 1792 καταστράφηκε τελείως από πυρκαγιά το Ιανουάριο του 1996. Ήταν την εποχή που βρισκόμουν εκεί. Το είδα πριν και μετά την πυρκαγιά, το αποθανάτισα κατεστραμμένο. Πένθος για τους κατοίκους της Βενετίας αλλά και γενικός ξεσηκωμός. Άρχισαν εράνους, χορηγίες, δωρεές. Στους δρόμους, στις εκκλησίες, μουσεία, δημόσια κτίρια, σε μικρά και μεγάλα καταστήματα παντού υπήρχε ένα κουτί για δωρεά και η λέξη Fenice επάνω. Έτσι, το 2001 το όμορφο θέατρο ήταν πάλι έτοιμο και ίδιο όπως ήταν πριν.
Μετά την εκκλησία St. Moise, βλέπουμε ένα οικοδόμημα που στη βάση του σχηματίζονται στοές, περνάμε από κάτω και ξαφνικά αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε στην πλατεία του Αγ. Μάρκου. Πάνω από τις καμάρες είναι το μουσείο Correr, απέναντι μας στο βάθος ο Αγ. Μάρκος, αριστερά μας τουριστικά μαγαζιά, ο πύργος του ρολογιού με σκαλωσιές που ανακαινίζεται, δεξιά άλλα μαγαζιά, το café Florian, το καμπαναριό κι αυτό με σκαλωσιές στην κορυφή του, δίπλα του η βιβλιοθήκη Marciana, και στο βάθος δεξιά το παλάτι του Δούκα.
Η πλατεία γεμάτη περιστέρια που κάθονται στους ώμους και στα κεφάλια των τουριστών. Τα μάτια μας κοιτάζουν την εκκλησία που την πλησιάζουμε με αργό βήμα, με δέος και ερωτηματικό σαν να πρόκειται να αναμετρηθούμε. Σταματάμε για λίγο να την νοιώσουμε πρώτα από μακριά. Θαυμασμός, σκεπτικισμός, ερωτηματικά. Πλησιάζουμε πιο κοντά βλέπουμε βυζαντινές εικόνες, το μυαλό θολώνει, δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι για τέτοιες αισθηματικές συγκρούσεις. Θα έχουμε πολλές μέρες μπροστά μας για να τη μελετήσουμε. Θέλει πολύ λεπτό χειρισμό αυτή η καλλονή αυτή η ομορφιά. Το δείχνει μόνη της, δεν σηκώνει εδώ χοντροκοπιές.
Για να καθαρίσει το μυαλό μας πάμε λίγο προς την κοντινή αποβάθρα να κοιτάξουμε την ανοιχτή θάλασσα, να ηρεμήσουμε, και να ετοιμαστούμε να φερθούμε με ευγένεια και λεπτότητα όπως ευγενική και αρχοντική είναι η θωριά της...
Πράγματι, η θαλάσσια αύρα μας έδωσε νέες δυνάμεις και ηθικό για να περιγράψουμε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.. Η προαναφερθείσα δεσποσύνη όμως ας περιμένει λίγο ακόμα.
Εδώ στο Μolo είναι ο κεντρικός σταθμός κάθε είδους σκαφών που εκτελούν δρομολόγια στη Βενετία και στα νησιά της. Vaporeto, Motoscafo, taxi boat, ferry boat, και vaporeto για τουριστικές διαδρομές. Από μπροστά μας περνούν τα επιβατηγά και τα κρουαζιερόπλοια, που φέρνουν επισκέπτες για τη Βενετία, αλλά και αυτούς που έχουν προορισμό τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης.
Τα πλοία θα πλευρίσουν στο επιβατικό σταθμό san Bassilio που είναι στο κανάλι della Giudecca. Η απόσταση με τα πόδια για τον Αγ. Μάρκο είναι σαράντα λεπτά, αλλά ποτέ δεν γίνεται μέσα σ΄ αυτό το χρονικό όριο, γιατί κανείς δεν θέλει να παραλείψει το παραμικρό από τη μαγεία αυτής της διαδρομής.
Ιδού και το F/B “Fedra” των Μινωικών, αυτό που με έφερνε εδώ κάθε τέταρτη μέρα από Πάτρα για δύο χρόνια. Είχαμε άφιξη στις 1200 και αναχώρηση 1830 η ώρα, επίσης διπλές διανυχτερεύσεις κάθε πρωτοχρονιά, και σε κάποιες πενθήμερες κρουαζιέρες τα καλοκαίρια με Έλληνες επιβάτες. Είναι αδύνατο να μην περιγράψω την ωραιότερη είσοδο, σε κόλπο και λιμάνι στον κόσμο.
Αφήναμε πίσω μας την Αδριατική και μπαίναμε μέσα από ένα στενό πέρασμα στον κόλπο της Βενετίας με την ελάχιστη ταχύτητα, ανάμεσα από δεκάδες κότερα, ιστιοπλοϊκά και κάθε είδους ιδιωτικά σκάφη που μπαινοέβγαιναν στο κανάλι. Αμέσως βρισκόμασταν σε μια άλλη εποχή. Όλος ο κόσμος του πλοίου έβγαινε στο κατάστρωμα. Οι επιβάτες, τα μέλη του πληρώματος, ακόμη και οι μάγειροι με τις σκούφιες τους, οι καμαρότοι, όλοι αυτοί που παρόλο τα είχαν δει αμέτρητες φορές, δεν μπορούσαν να μείνουν ασυγκίνητοι από αυτό που γινόταν γύρω μας. Ένα ταξίδι στο παρελθόν, σε μια χώρα του παραμυθιού.
Αριστερά μας βλέπαμε το γνωστό σε όλο τον κόσμο από τα φεστιβάλ Λίντο, αριστοκρατικό, γεμάτο από βίλες και κατοικίες επώνυμων. Δεξιά μας πάρκα, άλση, και άλλοι χώροι ελεύθεροι. Την περίοδο της Bienalle βλέπαμε τα έργα των γλυπτών απ’ όλο τον κόσμο που είχαν τοποθετηθεί σ΄ αυτή την περιοχή, και απλώνονταν σε όλη τη Βενετία.
Σε κάποια Bienalle, για αρκετούς μήνες, περνούσαμε μόλις λίγα μέτρα από τη συμμετοχή στην έκθεση του παγκοσμίου φήμης Έλληνα γλύπτη Ζογγολόπουλου με το έργο «ομπρέλες», που ήταν τοποθετημένες στην άκρη της προβλήτας.
Σε λίγο αριστερά μας βλέπουμε το νησάκι S. Giorgio Mggiore και στη δεξιά μας πλευρά το Arsenale με το ομώνυμο κανάλι.. Στο Arsenale ναυπηγούσαν, επισκεύαζαν, αρμάτωναν τα πολεμικά πλοία και τα ετοίμαζαν για πολεμικές επιχειρήσεις. Εδώ ήταν εποχή που σε μια μέρα εργάζονταν μέχρι και 15.000 άνθωποι. Υπάρχουν εκθέματα από οβίδες και κανόνια της εποχής εκείνης και μια επιβλητική πύλη όπου πάνω από αυτή βρίσκεται το λιοντάρι της Βενετίας, και κάτω δεξιά και αριστερά δύο μαρμάρινα λιοντάρια, το ένα είναι από τη Δήλο και το άλλο από τον Πειραιά, από όπου το πήρε ο Μοροσίνι το 1687. Ήταν το ίδιο έτος που μια οβίδα από τα κανόνια των πλοίων του έπεσε πάνω στην Ακρόπολη, στην προσπάθεια του να τη ανακαταλάβει από τους Τούρκους. Αντίγραφο του λιονταριού αυτού βρίσκεται στο λιμάνι του Πειραιά, δεξιά μόλις μπαίνουμε με το πλοίο, δώρο της Βενετίας τα τελευταία χρόνια προς το δήμο Πειραιώς, σαν απάντηση του αιτήματος (!!) για επιστροφή του γνησίου
Μετά το Arsenale τα ενδιαφέροντα βρίσκονται μόνο από τη δεξιά πλευρά του πλοίου. Οι φωτογραφικές μηχανές και οι κάμερες, είναι έτοιμες. Το μάτι δεν ξέρει τι να πρωτοθαυμάσει. Ο επιβάτης που έρχεται πρώτη φορά πελαγώνει.
Δίπλα μας τώρα είναι η εκκλησία San Zaccaria, με το σπουδαιότερο έργο του πρωτοπόρου Tζιοβάνι Βελλίνι πάνω από τη Αγ. Τράπεζα η «Παναγία με αγίους». Η εικόνα είναι πλούσια σε χρώματα και μαζί με τις μορφές αποτελούν ένα συμμετρικό σύνολο. Από το φως και το χρώμα της Βενετίας. μια καινούργια σχολή της παγκόσμιας ζωγραφικής αρχίζει. Ο Μπελίνι όμως τώρα δίνει και ανθρώπινη μορφή στην Παναγία και στους αγίους, χωρίς αυτοί να χάσουν τη θρησκευτικότητα τους, και ξεφεύγοντας από την παραδοσιακή μέχρι τώρα απεικόνιση τους.
Κοντά στον Μπελίνι μαθήτευσαν οι μεγάλοι Ενετοί ζωγράφοι του 15ου αιώνα Τζιορτζόνε και Τισιάνος, αλλά τη «σχολή» αυτή με το φως και το χρώμα ακολούθησαν και οι υπόλοιποι ζωγράφοι της Βενετίας.[1]

[1] E.H. Gombrich Tο χρονικό της τέχνης
Αμέσως μετά, διακρίνουμε τη γέφυρα των στεναγμών, και δίπλα το παλάτι με το μικρό μπαλκόνι, από όπου ο Δούκας αποχαιρετούσε το στόλο όταν αναχωρούσε για να κατακτήσει τον κόσμο και να φέρει τους θησαυρούς στη Γαληνότατη.
Εν συνεχεία η πλατεία του Αγ. Μάρκου με τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης. Τους καλοκαιρινούς μήνες είναι κατάμεστη από κόσμο. Οι κάμερες των επιβατών μας, προσπαθούν τα τραβήξουν όσο περισσότερα γίνεται μέσα στα λίγα λεπτά που περνάμε από κοντά τους αλλά και οι επισκέπτες από όλο τον κόσμο που βρίσκονται στη στεριά απαντούν με τον ίδιο τρόπο. Στη αναχώρηση του πλοίου όταν είναι βράδυ, δεκάδες φλας αναβοσβήνουν προς το μέρος μας. Γινόμαστε κι’ εμείς ένα αξιοθέατο γι ‘ αυτούς. Το λευκό όμορφο πλοίο μας θα μπει μαζί με τα μνημεία σε άλμπουμ, με τον τίτλο «Βενετία».
Η αρχή του Μεγάλου Καναλιού εδώ γεμάτη με πλοιάρια και γόνδολες. Το όμορφο θέαμα των μνημείων συμπληρώνεται με την λευκή και μεγαλοπρεπή Santa Maria della Salute, και την ακμή του τριγώνου του νησιού Dorsoduro με το παλιό τελωνείο, έργο του Benoni το 1677, με τη χρυσή μπάλα να την κρατούν δύο μπρούτζινοι Άτλαντες, και στην κορυφή ο ανεμοδείκτης. Έργο εντυπωσιακό που μοιάζει με τον Έρωτα να σημαδεύει τους επισκέπτες με τα βέλη του.
Πλευρίζαμε στην περιοχή Punto Franco, σε προβλήτα μόνιμα νοικιασμένη από την εταιρεία του πλοίου. Δύο μεγάλες αίθουσες επιβατών υπάρχουν σε κοντινή απόσταση με café, snack και μαγαζάκια με τουριστικά είδη.
Από το σταθμό των βαπορέτων που είναι σ’ αυτή την περιοχή σε δέκα λεπτά μπορούσες να πας στον Αγ. Μάρκο. Πως όμως μπορούσες να χάσεις τις εικόνες και τις εκπλήξεις αυτής της μυστηριώδους πόλης που σου προσφέρει το περπάτημα ;
Ο τουρίστας που είναι βιαστικός θα πάρει την Fontamenta delle Zattere, παράλληλα με το κανάλι Giudecca στα δεξιά του, και μόλις περάσει την εκκλησία St. Gesuati θα δει πινακίδες για την Αccademia. Aυτός όμως που δεν βιάζεται θα μπει σε κάποιο στενό από τα πολλά που θα δει μπροστά του, θα συναντήσει γεφυράκια, κανάλια, θα χάσει τον προσανατολισμό του, θα μπερδευτεί στα στενά και ερημικά από τουρίστες σοκάκια, ο ήλιος θα εξαφανιστεί, θα αισθανθεί μοναξιά, φόβο, θα πανικοβληθεί (το ίδιο κι΄ εγώ τις πρώτες μέρες που παραλίγο να χάσω το πλοίο), αλλά κάποια στιγμή θα βγει από την εμπειρία του λαβύρινθου που έζησε, έχοντας όμως «γευθεί» την Βενετία. Χωρίς τουριστικό ενδιαφέρον η περιοχή, κατοικημένη από τους λίγους ντόπιους που απέμειναν στην πόλη, θα γνωρίσει την καθημερινή ζωή τους, θα περάσει κάτω από τις απλωμένες μπουγάδες που στεγνώνουν πάνω σε σχοινιά που ενώνουν το ένα μπαλκόνι τους με αυτό που βρίσκεται απέναντι. Θα δει τα μικρομάγαζα που εξυπηρετούν τις καθημερινές τους ανάγκες, τα σκουπίδια τους, τα κουτσομπολιά τους στους δρόμους και στα απέναντι μπαλκόνια.
Πρέπει όμως να ξαναγυρίσουμε στο σημείο που τώρα βρισκόμαστε, στην αποβάθρα κοντά στον Άγιο Μάρκο και να συνεχίσουμε την περιήγηση μας.
Όμως κοιτάζοντας προς το βάθος του κόλπου, διακρίνω κάτι που μου φέρνει κατάθλιψη αλλά και συγκεχυμένα συναισθήματα. Ας πάμε όμως να καθίσουμε σ’ εκείνο το café από όπου μπορούμε να βλέπουμε τη θάλασσα για να μην χαθούν οι εικόνες.
Εμείς δεν είμαστε Γιαπωνέζοι με το μάτι συνεχώς στην κάμερα, ούτε Αμερικανοί αγεωγράφητοι, ούτε Κινέζοι νεόπλουτοι που βλέπουν την Ευρώπη σαν κουκίδα. Τούτη η πόλη υπήρξε ο κατακτητής μας, ήταν η πρωτεύουσα μας και θα μας το υπενθυμίσει μόνη της.
Από αυτό το πέλαγος που βρίσκεται μπροστά μας, με τις ευχές του Δούκα και τις ευλογίες του επισκόπου, ξεκίνησαν οι βενετσιάνικες αρμάδες και κούρσεψαν την Κωνσταντινούπολη, κατέλαβαν τα παράλια του Αιγαίου, τα Επτάνησα, την Κύπρο, την Κρήτη και επέστεφαν γεμάτα με τους θησαυρούς του Βυζαντίου που επί χίλια χρόνια συσσώρευε. Από το 1204 μέχρι το 1669 η Κρήτη ήταν υπό την κυριαρχία αυτής εδώ της πόλης, ήτοι 465 χρόνια, όταν ο Τούρκοι την κατείχαν 229.
Αυτή ήταν η σπουδαιότερη κατάκτηση της Βενετίας και με υπερηφάνεια την αποκαλούσαν Regno di Candia «Bασίλειο της Κρήτης», είχαν έμβλημα το χάρτη του νησιού και από πάνω το φτερωτό λιοντάρι με το ανοικτό βιβλίο. Το διοικητικό σύστημα ήταν το ίδιο με της Μητρόπολης. Το νησί είχε δικό του Δούκα με έδρα την Candia (Hράκλειο), με Άγιο Μάρκο και Λότζια και χωριζόντανε όπως και στην Βενετία σε έξη εξαρχίες.
Καταπίεση, δουλεία, αγγαρείες, αλλά με το χρόνο πολλοί Κρητικοί αποκτούσαν προνόμια και τίτλους, είτε εξ αιτίας της πολιτικής αντιμετώπισης των επαναστατών, είτε του ότι αποκτούσαν οικονομική ευμάρεια, είτε ήταν καλλιτέχνες. Η άλωση της Μ. Ασίας, της Πόλης και της Πελοποννήσου, έφερε αρκετούς λόγιους και προύχοντες στην Κρήτη και προστέθηκαν στις δέκα χιλιάδες Ενετούς αποίκους που είχε στείλει η Γαληνότατη για καλύτερη προστασία του νησιού. Η επικοινωνία των Κρητικών του πνεύματος με την Βενετία αλλά και με την υπόλοιπη Ευρώπη ήταν συχνή ιδίως τα τελευταία χρόνια που η τουρκική απειλή ήταν εμφανής. Οι τέχνες και τα γράμματα της αναγεννησιακής πορείας της Ευρώπης έφταναν εύκολα στο νησί.
Τότε ήταν που άνθησε το Κρητικό θέατρο. Στη Βενετία ο Κρητικός Ζαχ. Καλλιέργης ίδρυσε Ελληνικό τυπογραφείο στα τέλη του 15ου αιώνα με συνεργάτες μόνο Κρητικούς. Εδώ στην Βενετία τυπώθηκαν για πρώτη φόρα το 1627 το έργο «Βοσκοπούλα», το 1645 το έργο «Βασιλεύς Ροδολίνος», το 1669 «Θυσία του Αβραάμ». Τότε επίσης γράφτηκε ο «Ερωτόκριτος» από το Βιτζέντζο Κορνάρο, θαυμάσιο λογοτεχνικό έργο της Αναγέννησης.
Τα κτίρια στις Κρητικές πόλεις ακολουθούσαν στη λαμπρότητα αυτά της Βενετίας. Στα Χανιά υπήρχαν 97 παλάτια εφάμιλλα σε πλούτο των Ενετικών, δημόσια κτίρια και σιντριβάνια Το ίδιο αναλογικά και στο Ρέθυμνο. Τα ενετικά μέρη των πόλεων αυτών εμπνέουν σήμερα τον ίδιο ρομαντισμό όπως αυτόν της Βενετίας Στο Ηράκλειο το σπουδαιότερο μέχρι σήμερα οικοδόμημα στην Κρήτη είναι η Λότζια που κατασκευάστηκε από τον γνωστό μας Μοροζίνι το 1628. Ο ίδιος το ίδιο έτος έφτιαξε και το υδραγωγείο, για να αρδεύεται το προβληματικό Ηράκλειο, που κατέληγε στη περίφημη σήμερα σ Κρήνη του Μοροζίνι (Λιοντάρια), που μαζί με την Λότζια είναι τα μοναδικά αρχιτεκτονικά οικοδομήματα στο νησί (!!!) Πάνω στο μνημείο υπήρχαν τοποθετημένα και τρία δελφίνια τα οποία έχουν χαθεί. Επίσης το μεγαλύτερο ίσως ενετικό τείχος στην Μεσόγειο του οποίου μεγάλο του μέρος σώζεται σήμερα, και πάνω του σε πολλά μέρη βλέπουμε το μαρμάρινο λιοντάρι σύμβολο της Βενετίας, καθώς και ενετικές επιγραφές.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας είναι αυτή που για χάρη της κτίστηκε η Santa Maria della Salute. Κωνσταντινουπολίτικο έργο, βρισκόταν στον Άγιο Τίτο του Ηρακλείου και το πήραν μαζί τους οι Ενετοί όταν εγκατέλειπαν τον Χάνδακα. Ο Κρητικός ζωγράφος Μιχ. Δαμασκηνός που σπούδασε στη Βενετία, ζωγράφισε το δεκάορτον του Αγ. Γεωργίου, της ορθοδόξου εκκλησίας των Ελλήνων της Βενετίας. Τη ίδια εποχή έχουμε τον αγιογράφο Θεοφάνη και τον μεγάλο όνομα Δομίνικος Θεοτοκόπουλος που ήλθε εδώ στη Βενετία το 1569.
Αυτή ήταν εν ολίγης η πνευματική άνθηση στην Κρήτη μέχρι τις16 Σεπτεμβρίου 1669, όταν ο Μοροζίνι υπέγραψε την παράδοση του Χάνδακα στον Κιοπρουλή μετά από 25 χρόνια πολιορκία, παρά την αντίσταση των Ενετών που είχαν την βοήθεια απ’ όλη την Ευρώπη. Λίγα χρόνια μετά την απώλεια της Κρήτης άρχισε να εξασθενεί και η δύναμη της Γαληνότατης. Την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών διαδέχθηκε το βαθύ σκοτάδι όπως είχε ήδη σκεπάσει χρόνια πριν την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Οθωμανικός μεσαίωνας άρχιζε. Ο Μοροζίνι φεύγοντας πήρε μαζί του τα Ενετικά αρχεία της Κρήτης φορτώνοντας τα σε πέντε πλοία, ελπίζοντας σε μια μελλοντική επανάκτηση της Κρήτης.[1] Χάρη σ’ αυτόν μπορέσαμε τα τελευταία χρόνια να αντιγράψουμε αυτά τα πολύτιμα για μας αρχεία από την Μαρκιανή βιβλιοθήκη που βρίσκεται δίπλα μας, και να τα φέρουμε στο αρχείο της Βικελαίας βιβλιοθήκης του Ηρακλείου, όπου άρχισε ήδη η έκδοση τους σε τόμους. Αποτελούν σπάνια ντοκουμέντα για τη ζωή των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Περιέχουν κυρίως συμβόλαια, αγοραπωλησίες, ενοικιάσεις, προικοσύμφωνα, και το σπουδαιότερο βλέπουμε την επίσημη ελληνική γλωσσά της εποχής εκείνης μαζί με κρητικές λέξεις που είναι σήμερα ξεχασμένες.
Όμως ας ξεκινήσουμε την περιοδεία με την ελπίδα πως θα ανακαλύψουμε κάτι ακόμη ελληνικό σ’ αυτή την πόλη.


[1] Θ. Δετοράκη « Ιστορία της Κρήτης» Ηράκλειο 1990
Είμαστε πάνω στο τελευταίο τοξοτό γεφυράκι του καναλιού που βρίσκεται η Γέφυρα των Στεναγμών. Είναι κλειστή γέφυρα και ενώνει το Παλάτι των Δόγηδων με τις φυλακές των πολιτικών κρατουμένων. Απ΄ εδώ ακούγονταν οι στεναγμοί τους όταν μετά τα βασανιστήρια τους πήγαιναν μέσω της γέφυρας στις φυλακές.
Δίπλα μας είναι το παλάτι των Δόγηδων. Τον 14ο αιώνα η λαμπρά διακόσμιση των γοτθικών εκκλησιών που μας εντυπωσιάζουν σήμερα , άρχιζε να εφαρμόζεται και στα δημόσια κτίρια, παλάτια, γέφυρες, πύλες, που έδειχναν την ευμάρεια της πόλης και των αρχόντων. Στην Ιταλία επειδή οι ευγενείς έμεναν στις πόλεις κι όχι στα κάστρα όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι πόλεις της ήταν οι πρώτες που το εφάρμοσαν. Το λαμπρό παλάτι που βλέπουμε μπροστά μας και που άρχιζε να κτίζεται τον 14ο αιώνα είναι ένδειξη πλούτου και δύναμης, και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μετάβασης της αρχιτεκτονικής από τους ναούς στα δημόσια κτίρια.[1]
Το εσωτερικό του συναγωνίζεται σε πλούτο και ομορφιά την εξωτερική του εμφάνιση, με το πλήθος των έργων των ενετών καλλιτεχνών που βρίσκονται στους πίνακες και στις οροφές των τεράστιων αιθουσών. Σπουδαιότερο γνωστό έργο εδώ είναι ο «Παράδεισος» , «Βάκχος και Αριάδνη», του Τιντορέτο, και σε κάποια οροφή η «Αποθέωση» του Βερονέζε. Περνάμε μέσα από την κλειστή γέφυρα των στεναγμών και φτάνουμε στις φυλακές. Από το παράδεισο στη κόλαση. Το πάχος των τοίχων είναι πάνω από ένα μέτρο, χοντρές αλυσίδες και κρίκοι, σκοτάδι και θάνατος λίγα μέτρα από τη ελευθερία, το φως, την ευτυχία.

Στην εκκλησία του Αγ. Μάρκου που άρχισε να κτίζεται το 829 και τέλειωσε το 1100, μπαίνουμε εύκολα εκτός από τους μήνες του καλοκαιριού που υπάρχει μεγάλη τουριστική κίνηση. Το προσεκτικό για εκκλησίες ντύσιμο είναι απαραίτητο.
Εκκλησία Βυζαντινής αρχιτεκτονικής έχει δεχθεί εξωτερικά επιρροές από πολλούς ρυθμούς, Γοτθικό, Αναγεννησιακό, λόγω των πολλών ανακαινίσεων και επισκευών. Το 829 δύο έμποροι έκλεψαν το λείψανο του Ευαγγελιστή Μάρκου από την Αλεξάνδρεια και το μετέφεραν στην Βενετία. Τότε άρχισε να κτίζεται ο ναός στα πρότυπα των αγίων Αποστόλων της Κωνσταντινούπολης. Εδώ τοποθετήθηκε το λείψανο το οποίο βρίσκεται ακόμη, και έγινε ο μητροπολιτικός ναός της πόλης σε αντικατάσταση του Αγ. Θεόδωρου.
Βυζαντινοί τεχνίτες δημιούργησαν τα ψηφιδωτά των εικόνων και των τοιχογραφιών καθώς και τα θαυμάσια μωσαϊκά. Οι οικείες σε μας βυζαντινές ψηφιδωτές εικόνες πριν μπούμε στο Α. Μάρκο, μαζί με αυτές στον πρόναο με τα ελληνικά γράμματα, και ο βυζαντινός ρυθμός του, μας προϊδεάζουν ότι αυτός ο ναός διαφέρει από τους άλλους καθολικούς, και πλησιάζει στα πρότυπα της ορθοδοξίας. Ψηλά στην πρόσοψη υπάρχουν τέσσερα χάλκινα και επιχρυσωμένα άλογα αντίγραφα των αφαιρεθέντων από τον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης.
Στον πρόναο επίσης βλέπουμε πολύτιμα εκθέματα, χρυσά ευαγγέλια, σταυρούς, άμφια, καντήλια, και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα από τη Κωνσταντινούπολη. Στον κύριο ναό το δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις. Απερίγραπτη πολυτέλεια αποτέλεσμα του πλούτου και της δύναμης της Βενετίας. Εντύπωση μας κάνουν οι φορητές βυζαντινές εικόνες, κι’ αυτές με ελληνική ονομασία που νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε γνωστό σου χώρο.
Με ένα μικρό αντίτιμο ανεβαίνουμε μια στενή σκάλα και φτάνουμε στους πέντε τρούλους του ναού οι οποίοι σχηματίζουν σταυρό με τον μεγαλύτερο τρούλο στο κέντρο. Μέσα σε κλειστό χώρο βρίσκονται τα τέσσερα γνήσια χάλκινα άλογα των οποίων η παλαιότητα τους είναι ευδιάκριτη, καθώς και μερικά χτυπήματα που υπέστησαν από την μεταφορά τους. Κι εδώ βρίσκεται ένα μικρό μουσείο γεμάτο με εκκλησιαστικά αντικείμενα από χρυσό, ασήμι και διακοσμημένα με πολύτιμες πέτρες. Ξεχωρίζει μια αργυρή λειψανοθήκη του 14-15ου αιώνα από την Τραπεζούντα που αποτελεί αληθινό κομψοτέχνημα.

Κάποιο βραδάκι, ευπρεπώς ντυμένοι και στολισμένοι, θα πάμε στο Café Florian. Η σοβαρότητα του χώρου, οι πίνακες, οι καθρέπτες, το φινιρισμένο ξύλο, η άψογη εξυπηρέτηση των γκαρσονιών, απαιτεί το ανάλογο σεβασμό εκ μέρους μας. Είναι μια βραδιά ανοιξιάτικη, η ατμόσφαιρα που αναδίδει ο χώρος δεν προσβάλλεται από τους κουρασμένους τουρίστες του καλοκαιριού που θα καθίσουν εδώ κρατώντας την κάμερα. Μετά την περιήγηση μας στον εσωτερικό του χώρο που μας γυρίζει στο 1720, και που σε κάποια γωνιά θα δούμε νοερά τον Ενετό Γκολντόνι, το Βέρντι και το Βάγκνερ, θα καθίσουμε έξω όπου η ορχήστρα με την υποβλητική μουσική της θα μας πάει πίσω στους ρομαντικούς αιώνες της Αρχόντισσας

Αν ερχόμασταν για πρώτη φορά στη Βενετία και είχαμε ελάχιστο χρόνο στη διάθεση μας, ή αν ήμασταν βιαστικοί περαστικοί, τότε στο πρόγραμμα δεν θα έλειπε το μουσείο Correr…[2]

[1] Τ. Αλμπάνη, Μαρ. Κασιμάτη Η Ιστορία των τεχνών στην Ευρώπη τομ. Α ΕΛΠ τομ. Α’

[2] Προσωπική επιλογή
Μια απλή σκάλα κάτω από τις στοές που βρίσκονται στη πλευρά του τετραγώνου της πλατείας απέναντι από τον Αγ. Μάρκο, μας οδηγεί στο πρώτο όροφο του μουσείου. Απ’ εδώ δυο τοξοειδείς μαρμάρινες μεγαλοπρεπείς σκάλες μας οδηγούν στην κύρια είσοδο. Ο πρώτος χώρος που μπαίνουμε είναι το σαλόνι του χορού.

Τα όμορφα ελαφρά χρώματα των ερωτικών παραστάσεων από τη ελληνική μυθολογία στην οροφή και στις γωνίες της οροφής, τα λευκά γυμνά αγάλματα κι΄ αυτά του ίδιου θέματος τοποθετημένα στο χώρο, η φωτεινότητα του και η ελαφριά επίπλωση δίνουν μια ευχάριστη και χαρούμενη νότα στον επισκέπτη. Ακόμα και αν δεν έχουμε βάλει το μουσείο στο πρόγραμμα μας, μια επίσκεψη στην αίθουσα αυτή αξίζει, η είσοδος είναι ελεύθερη.

Διασχίζουμε την αίθουσα, παίρνουμε το εισιτήριο και αρχίζουμε την επίσκεψη στο ιστορικό μουσείο. Τα πρώτα εκθέματα είναι όπλα της εποχής εκείνης, μεταλλικές στολές, πανοπλίες, χάρτες και νομίσματα. Εν συνεχεία κάθε αίθουσα αναφέρεται στα μέρη που είχαν κατακτηθεί. Βλέπουμε Βυζάντιο, Χαλκίδα, ονομαστικά τα νησιά του Αιγαίου, Κύπρο, Κρήτη κ.λπ.
Σε μια μικρή αίθουσα μας περιμένει μια έκπληξη. Βλέπουμε σ’ ένα τοίχο δύο υφασμάτινους πίνακες με όμοιο σχεδόν θέμα, κεντημένοι με πολύχρωμα μεταξωτά νήματα. Το θέμα είναι μια κάποια ναυμαχία. Ένα κάστρο στο βουνό, κάτω θάλασσα, δίπλα νησάκι με φρούριο, και μεταξύ αυτών δύο αρμάδες, στρατιώτες πάνω στα πλοία και οβίδες να ανταλλάσουν πυρά. Στην κεντημένη επιγραφή στο κάτω μέρος διαβάζω: «batilia.. armada..Turks..Εnetian..Κalami de Souda 1667(?). Ήταν απεικόνιση της ναυμαχίας για την κατάληψη του όρμου της Σούδας από τους Τούρκους που έγινε στη είσοδο του κόλπου που βλέπουμε σήμερα όταν μπαίνουμε στο λιμάνι, και που είχα αποτέλεσμα την ήττα των Ενετών και την αποβίβαση των τούρκικων στρατιών στην Κρήτη.

Να λοιπόν που κοντά στα μνημεία της παγκόσμιας τέχνης, ανάμεσα στο πλήθος των επισκεπτών του μουσείου που περνούν συνήθως κουρασμένοι κι αδιάφοροι, εγώ ο Έλληνας, διαβάζω το όνομα του τόπου που γεννήθηκα, βλέπω μια τοποθεσία που την έχω δει αμέτρητες φορές.

Τη βιβλιοθήκη του Αγ. Μάρκου την έκτισε ο Φλωρεντινός αρχιτέκτονας Jacopo Sansovino to 1536. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα αναγεννησιακού ρυθμού της Βενετίας. Η Βενετία καθυστέρησε να δεχθεί αυτό το ρυθμό εν συγκρίσει με τις άλλες πόλεις της Ιταλίας με την αναμφισβήτητη υπεροχή της Φλωρεντίας. Ο λόγος ήταν η επικοινωνία της πόλης με την ανατολή. Όταν όμως ήλθε ο ρυθμός αυτός εμπλουτίστηκε με την λεπτότητα και την καλαισθησία που οι Ενετοί συνάντησαν στους αρχαίους ναούς της Αλεξάνδρειας, της Αντιοχείας, και με το άπλετο φως της πόλης. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που αποτυπώνονται στη Μαρκιανή βιβλιοθήκη. Στο ισόγειο βλέπουμε κίονες Δωρικού κλασικού ρυθμού, και στον πρώτο όροφο σειρά από κίονες του Ιωνικού κλασικού. Οι αψίδες στηρίζονται κι΄ αυτές σε μια σειρά Ιωνικών μικρών κιόνων. Τα αρχαιοελληνικά αγάλματα στη κορυφή τα τοποθέτησε ο καλλιτέχνης για να δέσει τον χώρο με το απέναντι παλάτι του Δούκα. Στον εσωτερικό χώρου υπάρχουν πίνακες με έργα των Τιτσιάνο, Τιντορέτο και Βρονέζε.[1]

Στη Santa maria della Salute θα πάμε απ΄ εδώ με μια γόνδολα που παίρνει επιβάτες για τη διαδρομή αυτή. Ευκαιρία εδώ για άλλο ένα ταξίδι με γόνδολα που σε πέντε λεπτά με ένα μικρό αντίτιμο σε πηγαίνει στην απέναντι όχθη του Dorsoduro.
Η εκκλησία πήρε το όνομα από την εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντήτισσας που οι Βενετοί την μετέφεραν εδώ, από τον Αγ. Τίτο του Χάνδακα που ήταν τότε καθολική εκκλησία, μαζί με την κάρα του αγίου Τίτου,[2] και άλλα εκκλησιαστικά σκεύη όταν εγκατέλειπαν την πόλη το 1669. Είναι εικόνα του 12ου αιώνα θαυματουργός για ντόπιους και κατακτητές. Ονομάστηκε έτσι γιατί γιορταζόταν στον Χάνδακα μεταξύ των Φώτων και της Υπαπαντής συγκεκριμένα στις 15 Ιανουαρίου. Την ίδια μέρα γιορτάζεται και τώρα στην εποχή μας, μόνο στο Ηράκλειο, και την πανηγυρίζει ο Αγ. Τίτος, μεγάλη εκκλησία με ενετικά στοιχεία και βρίσκεται πίσω από την Λότζια που σήμερα φιλοξενεί το δημαρχείο.

Έχοντας αυτές τις πληροφορίες και με μεγάλη περιέργεια μπαίνουμε στην λευκή μεγαλοπρεπή και ορατή από κάθε σημείο της εδώ περιοχής εκκλησία, με την ελπίδα πως θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε που βρίσκεται αυτή η ιστορική βυζαντινή εικόνα. Στο εσωτερικό της εκκλησίας βλέπουμε μεταξύ των άλλων Τιντορέτο, Τισιάνο αλλά και αρκετές βυζαντινές φορητές εικόνες. Η προσεκτική μας παρατήρηση δεν φέρνει αποτελέσματα. Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα επισκεπτών μπροστά στο χώρο του ιερού. Πλησιάζουμε και πίσω από το κιγκλίδωμα πάνω σε βάθρο στο κέντρο του ιερού, βλέπουμε μια φορητή εικόνα της Παναγίας που στο αριστερό της χέρι κρατά το βρέφος. Η κορνίζα είναι χρυσή, περιδέραια και αφιερώματα τη στολίζουν. Κάτω σε μια μικρή μεταλλική πλάκα, γράφει στα Ιταλικά «Παναγία η Μεσοπαντήτισσα, η οποία έχει μεταφερθεί από Cantia de Creta έτος 1669».

Εδώ έχουμε λοιπόν, μια απλή βυζαντινή εικόνα διαστάσεων 45x30 περίπου, ανάμεσα στα μεγαλεία της Κοσμοκράτειρας. Στην Βενετία γιορτάζεται στα Εισόδια της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου, σε πανηγυρική ατμόσφαιρα. Μια γέφυρα από γόνδολες μεταφέρει τότε τους προσκυνητές από την περιοχή της πλατείας του Αγ. Μαρκου στο Dorsoduro, έμποροι με γλύκα και εκκλησιαστικά είδη καταλαμβάνουν την έξω της εκκλησίας περιοχή.
Αριστερά από το ιερό βρίσκεται ένα μικρός χώρος όπου μπαίνουμε με εισιτήριο. Απ’ εδώ αγοράζουμε αντίγραφα της εικόνας, αλλά υπάρχουν και τοιχογραφίες οροφής και βλέπουμε να μας σκεπάζουν μοναδικά έργα του Τιτσιάνο όπως «Δαβίδ και Γολιάθ», «Αβραάμ και Ισαάκ», «Κάιν και Άβελ» και του Τιντορέτο «Ο Γάμος της Κανά».

[1] E.H. Gombrich «Το χρονικό της τέχνης»

[2] Τα τελευταία χρόνια την επέστρεψαν πίσω στην εκκλησία του Αγ. Τίτου
H περιοχή που είμαστε μοιάζει με τρίγωνο στο χάρτη που καταλήγει σε μια οξεία γωνία με το άγαλμα του ανεμοδείκτη στην άκρη. Τα κανάλια εδώ δε μυρίζουν, τα νερά διοχετεύονται εύκολα στα γειτονικά μεγάλα. Τα στενά, οι μικρές πλατείες, είναι καθαρές και περιποιημένες. Η περιοχή κοντά στα σημαντικά μνημεία της πόλης δεν μπορεί να μείνει αφρόντιστη. Παλιά για τον ίδιο λόγο κατοικούνταν από αρχοντικές οικογένειες για να έχουν εύκολη πρόσβαση στα δρώμενα της πόλης.


Η επέμβαση στον εξωτερικό των κτιρίων στη Βενετία ακολουθεί αυστηρούς κανόνες. Τα εξωτερικά κουδούνια των σπιτιών, οι πίνακες με τα ονόματα των ενοίκων είναι από το ίδιο υλικό, το ίδιο μπρούτζινο χρώμα. Το ίδιο και οι αποχετευτικοί αγωγοί. Σε κάθε σπίτι το καροτσάκι είναι απαραίτητο. Τα βλέπουμε να τα τραβούν στα στενά, να μεταφέρουν οικιακές συσκευές, έπιπλα, ψώνια, εμπορεύματα για τα καταστήματα. Προηγήθηκε η εκφόρτωση τους από κάποιο πλεούμενο, σε μια μικρή αποβάθρα που τα σκαλιά της φτάνουν μέσα στο νερό. Υπάρχουν μηχανοκίνητες μαούνες για κάθε είδους μεταφορές. Από οικοδομικά υλικά μέχρι σκουπίδια της πόλης.


Σε μια στροφή του στενού δρόμου που βαδίζουμε βλέπουμε μια πρόσοψη ενός κτιρίου με μικρό κήπο και τοιχίο με κάγκελα μπροστά του, και μια μικρή μπρούτζινη πινακίδα να γράφει Museo Guggenheim. Απλό, αλλά με τα σπουδαιότερα εκθέματα της μοντέρνα τέχνης στην Ευρώπη.

Είναι νύχτα. Η κίνηση είναι ελάχιστη στα στενά και σκοτεινά δρομάκια. Το μόνο που ακούγεται είναι ο ήχος από το βάδισμα μας στο πλακόστρωτο. Επικρατεί ερημιά. Κάποια στιγμή ακούμε κι΄ άλλους ήχους σαν τους δικούς μας. Δεν ξέρουμε από πού έρχονται. Μήπως είναι ο απόηχος των δικών μας; Σταματάμε αλλά αυτοί συνεχίζονται. Από πού και ποιοι τους προκαλούν; Τώρα ακούμε και ομιλίες. Είναι πολύ κοντά μας όμως δεν φαίνονται. Μας πιάνει ανατριχίλα. Είναι τα φαντάσματα από τα ερειπωμένα σπίτια; Αλλά να, ο στενός μας δρόμος θα διασταυρωθεί σε λίγο με κάποιον άλλον. Με κάποιους συνανθρώπους μας θα συναντηθούμε στη γωνιά, εκεί που ένα άλλο σοκάκι συναντά κάθετα το δικό μας. Δεν φαίνονται ακόμη. Πόσοι είναι; Πως είναι; Είναι οι καλοί ή οι κακοί της νύχτας; Προσέχουμε να μην πέσουμε πάνω τους. Το ίδιο κι’ αυτοί, που συνηθισμένοι σαν ντόπιο που είναι, ελαττώνουν το βηματισμό τους με το «mi scusi» πάντα στα χείλη.



Όμως τα στενά και σκοτεινά σοκάκια, κάτι μου θυμίζουν. Δεν μπορεί, το έχω ξαναζήσει. Μα που αλλού, παρά στο ενετικό λιμάνι της πόλης μου; Αυτής με το μεγάλο γνωστό φάρο στην είσοδο του λιμανιού, όταν μαθητές τη νύχτα σεργιανίζαμε το μακρύ στενό δρόμο ανάμεσα στα παμπάλαια ενετικά σπίτια, με τα μπαλκόνια απαράλλαχτα όπως κι’ αυτά εδώ, τότε που στα ισόγεια τους δεν υπήρχαν ούτε καφετερίες, ούτε μπαρ, ούτε τουριστικά καταστήματα. Μόνο η ερημιά, ένα αμυδρό φως από κάποια δημόσια λάμπα, και κάποια γάτα να τρέχει φοβισμένη από τη φασαρία μας
.
Στην περιοχή της Accademia, βλέπουμε κάποιες μέρες του χειμώνα, μακριούς πάγκους στη μέση του δρόμου, που μοιάζουν να έχουν απομείνει εκεί από κάποια υπαίθρια αγορά, ή ότι ετοιμάζουν κάτι παρόμοιο. Βγαίνουμε γελασμένοι. Πάνω εκεί θα περπατήσουμε όταν πλημμυρίσει η πόλη. Μια σειρήνα θα μας ειδοποιήσει για τις πλυμμήρες.



Στην πινακοθήκη Accademia η επίσκεψη μας είναι επιβεβλημένη. Εκεί βρίσκεται η σπουδαιότερη συλλογή Βενετζιάνικης ζωγραφικής από τη γέννηση της μέχρι τον 18ο αιώνα. Bellini (St.Sebastian). Giorgione, Titiano (Pieta), Tintoreto (Aδάμ και Εύα), Veronese κ.α


Μόλις περάσουμε τη γέφυρα στο αριστερό μας μέρος δίπλα στο Μεγάλο Κανάλι βρίσκεται το Palazzo Grassi. Εδώ γίνονται συνήθως οι περιοδικές εκθέσεις της σημερινής Βενετίας. Αυτή το φορά βλέπουμε την έκθεση με θέμα το Αιγαίο και η αρχιτεκτονική του.
Ο Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων (San Giorgio dei Greci) βρίσκεται στην περιοχή πίσω από τον Άγιο Μάρκο. Γραφικά δρομάκια και γεφυράκια οδηγούν στην συνοικία των Ελλήνων. Οι ονομασίες Rio de Greci, callie de Greci, ponte de Greci, υπάρχουν ακόμη. Η εκκλησία βρίσκεται σ΄ ένα περίβολο από ψηλά σκιερά δένδρα, που αποτελούν όαση για το καλοκαίρι. Πέντε χιλιάδες Έλληνες ήλθαν εδώ μετά το 1453 από το Βυζάντιο και προστέθηκαν στους τεχνίτες, καλλιτέχνες, που από το 10ο αιώνα είχαν εγκατασταθεί εδώ για να βοηθήσουν με τη γνώση τους στην ανέγερση των μνημείων της πόλης, αλλά και στους λογίους και εμπόρους που ήλθαν μετά το 1204, έτος κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους Ενετούς.. Η μεγάλη αυτή κοινότητα των Ελλήνων χρειαζόταν την εκκλησία της. Υπήρξαν πολλές δυσκολίες από τις αρχές, αλλά τελικά το 1511 δόθηκε άδεια από το Δόγη για την ανέγερση ορθοδόξου εκκλησίας, της οποίας τα έργα ξεκίνησαν το 1536 και ολοκληρώθηκαν το 1577. Oι βασικοί λόγοι παροχής της αδείας αυτής ήταν το στρατευμένο σώμα της ελληνικής αποικίας, που βοηθούσε τους Ενετούς στους πολέμους εναντίον των Τούρκων, καθώς και το μορφωτικό επίπεδο και η παιδεία της κοινότητας.


Μετά την εκκλησία κατασκευάστηκε το καμπαναριό που εξ αρχής είχε κλίση και τη διατηρεί μέχρι σήμερα. Έργα συντήρησης του καμπαναριού έγινα το 2004 από το ελληνικό υπουργείου πολιτισμού.
Μέσα στο ναό βλέπουμε μοναδικές αγιογραφίες του Μ. Δαμασκηνού, του Τζάνε Μπουνιαλή καθώς και έργα Βενετών καλλιτεχνών.
Μετά τη αποπεράτωση της εκκλησίας, αρχίζει να λειτουργεί σχολή ελληνικών και λατινικών γραμμάτων, και ιδρύεται γυναικείο μοναστήρι.


Δίπλα στη εκκλησία είναι το «Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών» που λειτουργεί από το 1958. Είναι το μοναδικό κέντρο ερευνών του ελληνισμού στο εξωτερικό. Εδώ επίσης είναι η έδρα της Ιεράς Μητρόπολης της Ιταλίας που δημιουργήθηκε το 1991 με απόφαση του τότε Οικουμενικού Πατριάρχη


Στο χώρο του νοσοκομείου δίπλα στη φλαγγίνειο σχολή, (αμφότερα κληροδοτήματα κερκυραίου δικηγόρου Θ. Φλαγγίνη το 1644), λειτουργεί από το 1959 μουσείο φορητών εικόνων, μοναδικά έργα βυζαντινής τέχνης από το 14ο μέχρι το 18ο αιώνα, δωρεές των Ελλήνων της Βενετίας και άλλων ορθοδόξων απ’ όλη την Ευρώπη.
Η φλαγγίνειος σχολή ήταν μέσης και ανώτερης εκπαίδευσης, με σπουδαίο ρόλο στην μόρφωση των Ελλήνων που άφησαν το Βυζάντιο για να αποφύγουν τον τούρκικο σκοταδισμό. Πολλοί λόγιοι και δάσκαλοι αποφοίτησαν από εδώ και παρουσίασαν αξιόλογο έργο στα βαλκάνια και στον ελληνικό χώρο.

Ο κύκλος της κυρίας περιοδεία μας στη πόλη θα κλείσει με την περιπλάνηση από τον Αγ. Μάρκο στην Piazzale Rοmα. Ξεκινάμε πίσω από το πύργο του ρολογιού όπου οι δυο Moori στην κορυφή του χτυπάνε τη μεγάλη καμπάνα. Η περιοχή είναι πολυσύχναστη. Εδώ βρίσκονται πολλά επώνυμα καταστήματα, άλλα με αναμνηστικά, προϊόντα επεξεργασία γυαλιού και είδη ρουχισμού. Αδιαφορούμε για τα τελευταία που απευθύνονται στους τουρίστες, γιατί μας περιμένουν άλλες αγορές…



Ακολουθούμε την πινακίδα που γράφει Piazzale Roma. Ρίχνουμε όμως δεξιά κι’ αριστερά μα ματιά μήπως μας ξεφύγει κάτι. Η περιέργεια μας αυτή ευοδώνεται με το παραπάνω. Σε ένα μικρό άνοιγμα του δρόμου μόλις δέκα λεπτά από το ρολόι του Αγ. Μάρκο βλέπουμε ένα λευκό μαρμάρινο κτήριο σε ρυθμό μπαρόκ. Η είσοδος είναι κλειστή και δε μοιάζει με εκκλησία. Είμαστε οι μόνοι ίσως Έλληνες ανάμεσα στους τουρίστες απ όλα τα μέρη του κόσμου. Το βλέμμα μας πάει σε μια μεγάλη μαρμάρινη πλάκα στην πρόσοψη του ναού, όπου είναι χαραγμένα πάνω της στα ελληνικά της καθαρεύουσας, μια πρόταση τεσσάρων σειρών που αναφέρεται στο όνομα ενός Έλληνα, που έχει σχέση με αυτό το κτίριο. [1]


Συνεχίζουμε την πεζοπορία στο κεντρικό δρομάκι, συναντούμε μια βιοτεχνία επεξεργασίας γυαλιού, περνάμε μέσα από στοές πάνω από τι οποίες υπάρχουν κατοικημένα σπίτια. Σε μια τέτοια στοά βλέπουμε ένα τοίχο με χιλιάδες τσίχλες κολημμένες πάνω του από τους περαστικούς… Δίπλα σε ένα γεφυράκι από τα πολλά που θα περάσουμε θα δούμε το σπίτι του Γκολντόνι. Μας το δείχνει η πινακίδα που είναι τοποθετημένη πάνω του. Ο Γκολντόνι, Βενετός θεατρικός συγγραφέας κωμωδιών, έδωσε στην ιταλική όπερα την κωμική της μορφή, με σκηνές από τη καθημερινή ζωή. Κοντά του για ένα διάστημα μαθήτευσε ο Μότσαρτ.


Φτάνουμε στη μεγαλύτερη εκκλησία της πόλης τη Santa Maria Gloriosa dei Frari. Είναι γοτθικού ρυθμού και κτισμένη το 14ο αιώνα. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν αφιερώματα γι΄ αυτούς που το έργο τους έμεινε αθάνατο στην ιστορία της πόλης, και στη παγκόσμια τέχνη . Βλέπουμε αγάλματα , επιτάφιες πλάκες, τύμβοι, ταφικά μνημεία όπως του Τιτσιάνο, παρεκκλήσια, και προσευχητάρια. Επίσης έργα τέχνης των G. Bellini, Titiano,Ca Pesaro, Donatelllo κ.α.


Το μεγαλειώδες ύψος του Γοτθικού ρυθμού σου προξενεί πνευματική ανάταση, αλλά σου υπενθυμίζει και την ασημαντότητα του ατόμου, που ήταν η επιδίωξη της τότε καθολικής εκκλησίας.
Στο κέντρο του σκοτεινού ναού, υπάρχει ένας χώρος και γύρω του σειρές από περίτεχνα και επιβλητικά μαύρα στασίδια που σκοτεινιάζουν ακόμη περισσότερο το ναό.


Από πολύ μακριά όμως και από το μέρος του ιερού έρχεται ένα φως, ένα θέμα που οι λεπτομέρειες του διακρίνονται από μεγάλη απόσταση, μας εντυπωσιάζει από τη λαμπρότητα που εκπέμπει, και ξεχωρίζει αμέσως από το μουντό σύνολο του υπόλοιπου χώρου. Είναι ένα μοναδικό έργο πάνω από την Αγία Τράπεζα, η «Ανάληψη της Παρθένου» (Assuption) του Τιτσιάνο.


[1] Δυστυχώς δε θυμάμαι ούτε το όνομα ούτε τι έγραφε. Σίγουρα, είχε σχέση με τη κατασκευή αυτού του κτιρίου. Οι έρευνες θα συνεχιστούν.

Ήταν ένα από τα πρώτα έργα του καλλιτέχνη που εκτίθετο σε δημόσιο χώρο, και το οποίο έδειχνε ότι ένας νέος ζωγράφος γεννιόταν που η φήμη του θα ξεπερνούσε τα σύνορα της πόλης και θα έφτανε αυτής του Μιχαηλάγγελου.

Ο Τιτιάνος διαφοροποιήθηκε από το δάσκαλο του Μπελίνι, παραβίασε γνωστούς μέχρι τότε κανόνες, οι μορφές των αγίων προσώπων του είναι ζωντανές, και χειριζόταν το χρώμα με ανυπέρβλητη επιδεξιότητα.

Στα θέματα του περιλαμβάνονται πολλές προσωπογραφίες, μεταξύ αυτών και του αυτοκράτορας Καρόλου του Ε’, μάλιστα οι βιογράφοι του ισχυρίζονται, ότι ο ίδιος ο Κάρολος έσκυψε και του σήκωσε το πινέλο από κάτω. Ένδειξη αναγνώρισης προς ένα μεγάλο καλλιτέχνη. [1]


Δίπλα από τη Frari βρίσκεται μια ιδιαιτέρως προσφιλής μου μικρή πλατεία που την στολίζουν δυο λευκά κτήρια tου 15ου αιώνα, ρυθμού μπαρόκ [2] διακοσμημένα εξωτερικά με κίονες και αγάλματα, που μαζί με τις εσοχές, τις λίγες αλλά εύστοχες διακοσμήσεις αποτελούν ένα τέλειο αρμονικό σύνολο που θυμίζει ελληνιστική ομορφιά. Το ένα εξ αυτών είναι η εκκλησία του San Rocco. Στην εκκλησία βρίσκεται το λείψανο του S. Rocco προστάτης άγιος της Βενετίας από επιδημία πανώλης καθώς και εικόνες του Τιντορέτο.

Το άλλο είναι η Scuola Grande di San Rocco, που ιδρύθηκε από μια αδελφότητα πλουσίων με σκοπό να βοηθήσουν τους άρρωστους την εποχή της επιδημίας της τον 15ο αιώνα. Μετά από διαγωνισμό ανατέθηκε στον Τιντορέτο η εικονογράφηση του εσωτερικού του διώροφου κτηρίου το 1564.

Η επίσκεψη μας εδώ επιβάλλεται για να γίνει η γνωριμία με το μεγάλο αυτό καλλιτέχνη ο οποίος γεννήθηκε στη Βενετία και ζωγράφιζε για την Βενετία.
Δεν ταξίδεψε έξω από την πόλη του εκτός για λίγο χρονικό διάστημα στο Μάντουα. Μαθήτευσε πολύ λίγο στο εργαστήριο του Τιτιάνο. Παρά τη επαφή του με την αριστοκρατία της πόλης, παρέμεινε απλός οικογενειάρχης χωρίς να δεχθεί θέσεις και αξιώματα. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από πολλές μορφές σε κίνηση, βάθος και νόημα στο περιεχόμενο, που συνήθως ήταν από τη μυθολογία, η την Αγία γραφή, χωρίς να δίνει πολύ σημασία στο φως και το φινίρισμα των μορφών όπως του Τιτιάνο. [3]

Αμέσως μετά το εισιτήριο, μας δίνουν ένα καθρέπτη με ξύλινη κορνίζα πλάτους γύρω στους πενήντα πόντους. Μέσα απ’ αυτό θα βλέπουμε τις εικονογραφίας της οροφής. Οι τοίχοι είναι καλυμμένοι από τεράστιους πίνακες με θέμα τα πάθη του Χριστού, από την Αγία Γραφή και από τη ζωή του Αγίου Ρόκκο. Στο επάνω όροφο τα έργα στην οροφή είναι ακόμη περισσότερα και ο καθρέπτης μας γίνεται απαραίτητος. Στη μέση της αίθουσας βρίσκονται δερμάτινα καθίσματα όπου ξεκούραστα απολαμβάνουμε τη δημιουργία του κορυφαίου ζωγράφου της βενετικής σχολής. Όσο αδιάφορος να είναι κάποιος για την τέχνη, μια επίσκεψη εδώ, στην πληθώρα των αριστουργημάτων του κορυφαίου ζωγράφου της Βενετίας δεν θα τον αφήσει ασυγκίνητο. Βγαίνουμε έξω πλημμυρισμένοι από πνευματική έξαρση.

Σε λίγα λεπτά φτάνουμε στη Piazzale Roma. Ο βασικός γύρος της Βενετίας ο οποίος ξεκίνησε από τον επιβατικό σταθμό san Baslilio, τέλειωσε. O βιαστικός και αδιάφορος μπορεί να τον κάνει σε δυο ώρες, κάποιος άλλος σε πέντε μέρες, άλλοι σε περισσότερες. Η επιβάτης θα επιστρέψει απ΄ εδώ στο πλοίο από ένα δεντροφυτεμένο μονοπάτι παράλληλα με τον αυτοκινητόδρομο που είναι συνέχεια της γέφυρας Liberta, η οποία συνδέει τη Βενετία με το Μέστρε. Δεξιά του θα βρίσκεται το κανάλι Scomenzera και σε δεκαπέντε λεπτά θα δει την πινακίδα να γράφει «to Greece».

Μπορεί όμως να περπατήσει μέσα στα σοκάκια, στα γεφυράκια, να ξαναπεράσει κάτω από τις βενετσιάνικες απλώστρες, να περάσει δίπλα από την Αρχιτεκτονική σχολή ( πώς μπορεί να λείπει από την Βενετία!!!), και κάποια στιγμή θα δει την έξοδο που οδηγεί στην προβλήτα που βρίσκεται το πλοίο.

Τα αξιοθέατα όμως της πόλης που έχουν σχέση με το ελληνισμό δεν τελειώνουν ποτέ…



[1] Ε.Η. Gombrich Το χρονικό της τέχνης

[2] Μπαρόκ: Από το 1600 έως το 1750. Πιθανώς από την πορτογαλική λέξη barucca που σημαίνει ακατέργαστο μαργαριτάρι. Στην Ιταλία, πάνω εξ αρχής εννοούσαν κάτι που συγχύζει, αποπροσανατολίζει. Υιοθετήθηκε από την καθολική εκκλησία που με την υπερβολή που του πρόσθεσε (το παρατηρούμε σήμερα Παρίσι, Βιέννη, κλπ) αποσκοπούσε στην προπαγάνδα, και τον προσηλυτισμό προς το καθολικό δόγμα το οποίο έχανε πιστούς εξ αιτίας της Μεταρρύθμισης του Λουθήρου. Βλ. Μαρ. Κασιμάτη «17ος αιώνας η τέχνη του μπαρόκ» Ε.ΑΠ. Πάτρα 2008

[3] Μondadori-Φυτράκης Τα μεγάλα μουσεία του κόσμου, 1969 Αθήναι
Στην Piazzale Roma είναι η είσοδος και έξοδος της πόλης . Σταθμός τραίνων, αφετηρίες λεωφορείων, χώροι στάθμευσης ΙΧ, ξενοδοχεία και ένας μεγάλος σταθμός σκαφών που εκτελούν δρομολόγια στα κανάλια της πόλης. Οι καινούργιοι επισκέπτες, βιαστικοί, έκπληκτοι και περίεργοι από ένα άλλο κόσμο που αντικρίζουν, μαζί με τις αποσκευές τους προχωρούν προς τα βαπορέτα που θα τους πάνε στα ξενοδοχεία. Η Πριγκηπέσα τους περιμένει, να τους σαγηνεύσει με τα φανερά κάλλη της , και με τα κρυφά αυτούς που μπορούν να τα δουν.


Βλέπουμε κοντά μας ένα όμορφο πάρκο. Είναι κάτι που μας έλειψε στην περιοδεία μας στην πόλη. Θα ξεκουραστούμε κάτω από τη σκιά των δένδρων και θα ξεδιψάσουμε από το σιντριβάνι του. Την εποχή του καλοκαιριού εδώ είναι απόλαυση. Μια πινακίδα γράφει : «Giardino Papadopoli»! Ήταν ένα παλαιό μοναστήρι με μια εκκλησία, την Santa Crose, τα οποία κατεδαφίστηκαν την εποχή του ναπολεόντειου πολέμου και στη θέση τους έγιναν αποθήκες. Μετά το 1810 ο χώρος αγοράστηκε από ένα πλούσιο επιχειρηματία ελληνικής οικογένειας με το όνομα Παπαδόπουλοι, και το 1848 έγινε πάρκο.


Στη είσοδο του κήπου έχει ένα μαρμάρινο άγαλμα ενός καθισμένου άνδρα. Διαβάζουμε το όνομα «Piedro Paleokapa» [1] Ήταν από παλιά οικογένεια που άφησαν τη Κρήτη μαζί με του Ενετούς. Ο Κ. Παλαιοκάπα ίδρυσε ελληνικό σχολείο στην Πάδοβα για τους Έλληνες της διασποράς. Απόγονος αυτού ο Piedro υπήρξε πνευματικό και πολιτικό πρόσωπο σε όλη τη βόρειο Ιταλία, και για ένα διάστημα διετέλεσε διευθυντής δημοσίων έργων στην Βενετία και έλαβε μέρος στην αντίσταση της πόλης κατά των αυστριακών το 1834.

Δεν είναι μόνο αυτά που είδαμε στην διαδρομή μας. Υπάρχουν παρακάμψεις που σε οδηγούν και σε άλλες εκκλησίες, μουσεία, παλάτια και πλατείες. Μια τέτοια πλατεία είναι η «Campo dei ss Giovani e Paolo», με την ομώνυμη εκκλησία. Μεγάλη πλατεία με εστιατόρια, καφέ, και η καλύτερη πιτσαρία της πόλης, όπου για πας χρειάζεσαι να κλείσεις τραπέζι από το πρωί. Εμείς εκείνη την εποχή, αποτελούσαμε εξαίρεση. Η μακρόχρονη παρουσίας και η συνεισφορά… μας στο τουρισμό της πόλης έφτιαξαν γνωριμίες.

Η εκκλησία είναι γοτθικού ρυθμού, αρκετά μεγάλη, και τα σπουδαιότερα από τα έργα ζωγραφικής της είναι του Τζιοβάνι Μπελίνι, και του Βερονέζε. Στην πλατεία είναι το άγαλμα του Μπαρτολομαίο Κολλεόνι πάνω σε άλογο, έργο του Ανδρέα Βερόκιο. Τούτο είναι ένα έργο που διαφοροποιείται από την τέχνη της εποχής εκείνης την οποία μέχρι τώρα είδαμε είτε σε πίνακα είτε σε κτίριο, όπου το στοιχείο της ήταν η αρμονία και η συμμετρία στο περιεχόμενου του. Στη ανδρική μορφή όμως του έργου αυτού, ο καλλιτέχνης έχει την ευκαιρία να δουλέψει πιο ελεύθερα, τονίζοντας το επιβλητικό και αγέρωχο ύφος τους στρατηλάτη, και την υποταγή του αλόγου στον άνθρωπο.[2]

Ας γυρίσω όμως δώδεκα χρόνια πριν, την εποχή που έκανα την πρώτη μου γνωριμία με αυτή την πόλη…
Στην Piazzale Roma, στην πλατεία που στάθμευαν τα λεωφορεία, υπήρχε μια αφετηρία απ΄ όπου αναχωρούσαν τρία λεωφορεία που σε πήγαιναν δωρεάν σε ισάριθμα εμπορικά κέντρα στην περιοχή του Μέστρε. Η πρώτη αναχώρηση ήταν στις 10 το πρωί, και η τελευταία από τα εμπορικά κέντρα στις 11 το βράδι. Το ένα ήταν για το «Πανόραμα» κάθε μισή ώρα και έφτανε σε 20 λεπτά. Το άλλο για το«Αuchan (?)» κι αυτό κάθε μισή ώρα με άφιξη μετά από 25 λεπτά, και το τρίτο κάθε 45 λεπτά, το όνομα του οποίου δεν θυμάμαι, αλλά όλα ξεκινούσαν από την ίδια αφετηρία. Θεωρώ το «Αuchan” σαν το καλύτερο, γιατί υπήρχαν καλά εμπορικά, καφέ, εστιατόρια όλα μαζί σε κλειστό χώρο.


Η όμορφη μεγάλη γέφυρα Liberta, αρχιτεκτονικά διακοσμημένη με βενετσιάνικες πύλες και λιοντάρια ενώνει τη Βενετία από την υπόλοιπη Ιταλία. Οι διαδηλώσεις της Λίγκας του Βορρά κάποια μέρα, τότε που εξ΄ αιτίας της ακινητοποιήθηκαν όλα τα τροχοφόρα πάνω στη γέφυρα, με ανάγκασαν και τη διέσχισα με τα πόδια…

Μετά από τη δίχρονη παραμονή, τα μνημεία της πόλης, τα αριστουργήματα της, δεν με εντυπωσίαζαν πλέον. Τα έβλεπα όπως και οι κάτοικοι της. Η ομορφιά σου Venice ξεθώριασε στα μάτια μου. Τα κανάλια, τα σοκάκια, οι γέφυρες, η υγρασία, το βούρκο, οι πλημμύρες μόνο το αίσθημα συμπόνιας μου έφερνε προς τους κατοίκους σου.



Έτσι, στα εμπορικά κέντρα, έστω μόνο για καφέ, απέφευγα τη φασαρία των τουριστών του καλοκαιριού, τα νερά και τις λάσπες του χειμώνα.
Παραμονή πρωτοχρονιάς από νωρίς το βράδι στο Auchan, γιορταστική ατμόσφαιρα, χριστουγεννιάτικα δένδρα, καταστήματα στολισμένα, οι Ιταλοί και Ιταλίδες καλοντυμένοι με καλαισθησία όπως συνηθίζουν πάντα, και η οικογένεια.. με τα μικρά των πέντε, οκτώ και δέκα, να απολαμβάνουν πίτσες και παγωτά, [3] κατενθουσιασμένα με το τελευταίο που τους έτυχε μήνα Δεκέμβρη, και μετά η συνέχεια στο πλοίο με το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν μαζί με τους Έλληνες επιβάτες της πενθήμερης κρουαζιέρας.

Όμως αυτή «Καλλονή» δε σταματά να σε γοητεύει ποτέ. Ενώ νομίζεις ότι την έχεις κατακτήσει ολοκληρωτικά και αρχίζεις να πλήττεις, πάντα υπάρχει κάτι κρυφό που θα σε μαγέψει ξανά αν μπορέσεις να το βρεις. Όπως εκείνο το ταπεινό, κρυμμένο σε μια γωνιά της εκκλησάκι, που μόλις το είδα είπα: -«Αυτό είναι καλύτερο από τον Άγιο Μάρκο». Θα προσπαθήσω να δικαιολογήσω τη φράση μου αυτή, βάζοντας για επίλογο την περιγραφή του.


[1] Oδός Παλαιοκάπα υπάρχει στο Ηράκλειο

[2] Oυμπέρτο Έκο «Ιστορία της ομορφιάς» μτφρ. Δ. Δότση, Χρ. Πομποτής εκδ. Καστανιώτη

[3]] Είναι το μόνο, ίσως και τα περιστέρια στον Άγιο Μάρκο, που θυμούνται σήμερα ( μετά από δεκατρία χρόνια) παρά τις σχεδόν πάνω από δεκαπέντε φορές, όσα και τα ταξίδια τους, βόλτες σε όλη την πόλη………
Κοιτάζοντας τον χάρτη της πόλης, εντόπισα μια εκκλησία η οποία ήταν πολύ κοντά στην προκυμαία του San Basilio, εκεί που πλεύριζαν τα επιβατηγά πλοία, απ’ όπου εκατοντάδες φορές είχα περάσει. Ήταν ο San Sebastiano τον οποίο έκρυβαν τα κτίρια που η μια τους πλευρά έβλεπε το κανάλι Giudeccα. Έκανα μια μικρή παράκαμψη από τον παραλιακό, παράλληλα σε ένα κανάλι, πέρασα τη γέφυρα που κατέληγε στο περιποιημένο εξωτερικό χώρο της εκκλησίας.


Στον προθάλαμο, ένα άτομο δίνοντας μου ένα μονοσέλιδο έντυπο με καλωσόρισε με ένα φιλικό και ευγενικό χαμόγελο και μου έδωσε την εντύπωση ότι του έκανα τιμή που σπατάλησα τον χρόνο μου και έφτασα μέχρι εδώ. Αλλά αυτό το χαμόγελο σήμαινε κάτι που κείνη τη στιγμή το αγνοούσα.

Στο μισοσκόταδο του ναού υπήρχαν μόνο δυο τρεις προσκυνητές. Δεν είχε τη λαμπρότητα ή τα θεματικά περιεχόμενα των άλλων που εξ’ αιτίας τους έχουν μετατραπεί από τα πλήθη των τουριστών σε μουσεία, και δεκάδες ζευγάρια μάτια να το κοιτάζουν μαζί σου. Ήταν μια καθολική εκκλησία, χωρίς τη δυνατή θρησκευτικότητα που μεταδίδει ένας κατανυκτικός ναός των βυζαντινών μοναστηριών. Παρόλα αυτά εδώ σύμβαινε κάτι άλλο.

Καθισμένος στο κέντρο της εκκλησία; περίμενα να συνηθίσουν τα μάτια μου στο σκοτάδι. Στο κέντρο της οροφής ξεχώριζε με λαμπερά χρώματα μια μεγάλη τοιχογραφία με θέμα από την Παλαιά Διαθήκη. Υπήρχαν επίσης μικρότερες ψηλά στις γωνίες με το ίδιο θέμα.


Αυτό όμως που εντυπωσίαζε ήταν η φαντασμαγορική τοιχογραφία που κάλυπτε όλο τον υπόλοιπο γυμνό από εικόνες χώρο από την οροφή μέχρι το έδαφος. Παραστάσεις από κλαδιά δένδρων στο χρώμα του μωβ με φόντο το απαλό χρώμα του γαλάζιου, κίτρινα, ροζ, και λευκά μικρά ανθρακιά σκορπισμένα πάνω τους. Ο πλούσιος διάκοσμος έκανε το ναό να μοιάζει με στολισμένο επιτάφιο. Μια γλυκιά ήρεμη ομορφιά ξεχυνόταν από κάθε γωνιά και διέγειρε τις αισθήσεις μου. Οι εικόνες με το θρησκευτικό περιεχόμενο, το γαλάζιο του ουρανού στολισμένο με άνθη, που κυμάτιζε σαν πέπλο ομορφιάς, μεταμορφωνόταν σε μουσική αρμονία, εισχωρούσε μέσα μου, με γέμιζε με ένα παραδείσιο αίσθημα, έχανα τόπο και χρόνο, γινόμουν πνεύμα. Ήταν τότε που είπα τη προαναφερθείσα φράση καθώς και: -Τόσον καιρό εδώ, και μόνο τώρα τον ανακαλύπτω;


Έριξα για λίγο το βλέμμα μου χαμηλά στα μαύρα στασίδια να ξεκαθαρίσουν οι σκέψεις μου, από τη λάμψη του «Δαντικού παραδείσου», να προσδιορίσω από πού προέρχεται αυτή η συναισθηματική έντονη φόρτιση την οποία ποτέ μέχρι τώρα δεν αισθάνθηκα σε καθολικό ναό. Ρίχνω μια ματιά στο ενημερωτικό χαρτάκι που μου έδωσε ο αινιγματικός κύριος στην είσοδο, και η λέξη που διάβασα ανάμεσα στις άλλες, μου έλυσαν τις απορίες: Βερονέζε… (1528-88)


Βρισκόμουν χωρίς να το γνωρίζω, σ΄ ένα χώρο γεμάτος από την τέχνη του Βερονέζε. Τα φαντασμαγορικά έργα του στην οροφή είναι οι «Εικόνες
από τη ζωή της Εσθήρ», και είναι αυτά ακριβώς, που τον κατέταξαν δίπλα στον Τιτιάνο και τον Τιντορέττο, οι οποίοι αποτέλεσαν τους τρεις κορυφαίους της βενετσιάνικης τέχνης. Είναι αυτός που είχε προτίμηση τη διακόσμηση των εκκλησιών με πολύπλοκα στολίδια, και δημιούργησε την υπόλοιπη μοναδική τοιχογραφία που βρίσκεται γύρω μου. Όλος ο εσωτερικός χώρος του San Sebastiano ο οποίος κτίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα είναι δικό του δημιούργημα, κι΄ εδώ μέσα βρίσκεται και ο τάφος του.


Υπάρχουν κι άλλοι βενετσιάνοι καλλιτέχνες που μαζί με τους προαναφερθέντες μεγαλούργησαν στην εποχή της «ακμής της Αναγέννησης», και το έργο τους πλούτισε την παγκόσμια τέχνη. Θα δούμε έργα των Τζιορτζόνε, Βερόκιο, Καλανέτο (με θέματα από την πόλη και τα κανάλια της), Γκουάρντι (μαθητής του), Τιέπολο (αρχή του μπαρόκ), Βιβάλντι (μουσική), αλλά και αυτοί που μαθήτευσαν στα εδώ εργαστήρια όπως ο El Greco.


Όμως η περιγραφή της βενετσιάνικης τέχνης της εποχής εκείνης είναι ατέλειωτη. Εδώ κυρίως εστίασα την περιγραφή μου πολύ συνοπτικά, στο «ελληνικό» το οποίο μπορεί να βρεθεί μπροστά μας σε μια επίσκεψη μας στην πόλη, και που ίσως το προσπεράσουμε αδιάφοροι.-

Soudianos…
Η Βενετία είναι “γεμάτη” με την Ιστορία της Κρήτης​
Η Χρύσα Μαλτέζου, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου στην αναγεννησιακή πόλη, μιλά στην “Π”

awww.patris.gr_img_images_1255945883.jpg
Της Κατερίνας Μυλωνά

Η ιστορία δε γράφεται μονάχα από τους ηγέτες αλλά και από τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους.. «Υπάρχει μια σιωπή της ιστορίας που δεν ξέρουμε αλλά δεν πρέπει να παραβλέπουμε, πάντα πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχουν σιωπηρά κομμάτια της ιστορίας ανεξάρτητα αν δεν μπορούν να μας δώσουν τις πληροφορίες που θέλουμε να αντλήσουμε από αυτά», λέει, σε συνέντευξή της στην «Π», η διευθύντρια του ελληνικού ινστιτούτου βυζαντινών και μεταβυζαντινών σπουδών της Βενετίας, κ. Χρύσα Μαλτέζου.

Όπως λέει, η Βενετία έχει δεχθεί επιρροές από την Κρήτη, «Η Βενετία είναι γεμάτη από στοιχεία της ιστορίας της Κρήτης. Υπάρχουν κρητικές εκφράσεις στη βενετική διάλεκτο μέχρι σήμερα. Η Κρήτη είναι παρούσα στη Βενετία», περιγράφει.

Η κ. Μαλτέζου μιλά για το επιστημονικό συνέδριο και την έκθεση με αντικείμενο τους πολιτιστικούς θησαυρούς της Βενετίας που ανήκουν στην Κρήτη και είχαν μεταφερθεί στη Βενετία μετά την πτώση του Χάνδακα, που διοργανώνονται υπό την αιγίδα του δήμου Ηρακλείου.

Ψηφίδες της ιστορίας, άγνωστες για τους περισσότερους Ηρακλειώτες, θα παρουσιαστούν στην πόλη μας την άνοιξη του 2011.

Η διευθύντρια του ινστιτούτου μιλάει με πίκρα για το Πανεπιστήμιο Κρήτης, από όπου, μετά την αποχώρησή της, σταμάτησαν οι μελέτες για την Ενετοκρατία και φοβάται πως θα υπάρξει μια οπισθοχώρηση στην έρευνα για την Κρήτη εκείνης της περιόδου.

Η συνέντευξη που παραχώρησε στην «Π» έχει ως εξής:

Τι να περιμένουμε ότι θα δούμε στο Ηράκλειο;

«Το Ηράκλειο, δηλαδή ο παλιός Χάνδακας, ήταν η πρωτεύουσα της βενετοκρατούμενης Κρήτης, με άλλα λόγια μια πολιτεία συνδεδεμένη άμεσα με τη Βενετία. Όταν έφυγε ο Φραγκίσκος Μοροζίνη από την Κρήτη, όταν παραδόθηκε η Κρήτη στους Τούρκους, μετέφερε πάρα πολλά σκεύη, λείψανα, εικόνες, όλα τα έγραφα της βενετικής καγκελαρίας τα πήγε στη Βενετία, όπου και διασώζονται. Το σκεπτικό αυτής της έκθεσης, που λέμε και ελπίζουμε να πραγματοποιηθεί εδώ σε ενάμιση χρόνο περίπου, είναι να φέρουμε από τη Βενετία ορισμένα πολιτιστικά αγαθά που βρίσκονται σήμερα είτε στο ινστιτούτο της Βενετίας είτε στα διάφορα μουσεία και βιβλιοθήκες και άλλα αντικείμενα, εικόνες και κειμήλια που βρίσκονται σπαρμένα στον ελληνικό χώρο. Ήδη, έχετε εσείς εδώ στο ιστορικό μουσείο την περίφημη εικόνα του Δ. Θεοτοκόπουλου, στο μουσείο Μπενάκη, το Βυζαντινό. Τα σπαρμένα εδώ και κει πολιτιστικά αγαθά του βενετοκρατούμενου Χάνδακα να φιλοξενηθούν εδώ και φιλοδοξούμε στο πλαίσιο αυτής της έκθεσης να διοργανώσουμε ένα συνέδριο για την ιστορία του βενετοκρατούμενου Χάνδακα- θα είναι το επιστημονικό μέρος η έκθεση θα είναι το εικαστικό και συγκινησιακό μέρος για τους Κρητικούς.»

Μέσα από τα αντικείμενα αυτά μαθαίνουμε κομμάτια της ιστορίας του Χάνδακα που μας ήταν άγνωστα;

«Η ιστορία πάντα διδάσκει. Ένα αντικείμενο που το βλέπεις σήμερα έτσι, αύριο το βλέπεις διαφορετικά. Κάποτε δε δίναμε σημασία παρά μόνο στα έγγραφα που είχαν φαρδιές πλατιές υπογραφές σπουδαίων προσώπων. Για τα νεότερα χρόνια, αν ήταν ένα έγγραφο με υπογραφή Βενιζέλου ή Όθωνα ήταν σπουδαίο για τον ιστορικό και όχι ένα χαρτί με την τιμή του κρασιού. Τώρα τα πράγματα έχουν αντιστραφεί, θεωρούμε ότι το χαρτάκι αυτό του ανορθόγραφου αγρότη ή του κρασέμπορα που λέει πόσο κάνει το βαρέλι το κρασί είναι πολύ σημαντικό γιατί μας λέει την τιμή του κρασιού την εποχή εκείνη, πώς κινείτο, τι ξέρανε, αν ήταν μορφωμένοι ή όχι, την παραγωγή, αποτελεί, δηλαδή, στοιχείο της οικονομικής ιστορίας. Με αυτή την έννοια, όλα τα αντικείμενα που θα έρθουν εδώ, καλλιτεχνικά και άλλα, αποτελούν ψηφίδες της γνώσης μας για την ιστορία του βενετοκρατούμενου Χάνδακα και γενικότερα της Κρήτης.»

Την ιστορία, δηλαδή, δεν την γράφουν μόνο οι ηγέτες αλλά και οι απλοί άνθρωποι.

«Φυσικά, η μόνη διαφορά είναι ότι οι απλοί άνθρωποι δεν αφήνουν συνήθως πολλά σημάδια. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε τη σχέση που είχε με τη γη ένας αγρότης… Μια εξέχουσα προσωπικότητα αφήνει κάποια σημάδια είτε είναι γραπτές είτε καλλιτεχνικές μαρτυρίες. Έχει το παλάτι, το στολίζει, το ζωγραφίζει, το εικονογραφεί και άρα το έχουμε και το βλέπουμε ενώ ο απλός αμόρφωτος αγρότης έχει ένα σπιτάκι ούτε ξέρουμε πού.. Υπάρχει μια σιωπή της ιστορίας που δεν ξέρουμε αλλά δεν πρέπει να παραβλέπουμε, πάντα πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχουν σιωπηρά κομμάτια της ιστορίας ανεξάρτητα αν δεν μπορούν να μας δώσουν τις πληροφορίες που θέλουμε να αντλήσουμε από αυτά».

Στο Ηράκλειο αισθανόμαστε πως ό,τι όμορφο σε σχέση με τα μνημεία το χρωστάμε στην περίοδο των Ενετών…

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στα χρόνια της περιόδου της Ενετοκρατίας στο νησί γενικότερα στη μητρόπολη, δηλαδή, τη Βενετία υπάρχει μια έξαρση καλλιτεχνικής παραγωγής, «Αναγέννηση», άρα στην επαρχία, που ήταν η Κρήτη, έχει βέβαια την απήχησή της. Επομένως, ναι, κάποιος δε θα μπορούσε να κάνει κάτι άσχημο εδώ αλλά μην ξεχνάμε ότι αυτά δεν είναι έργα μόνο των Βενετών, δε σημαίνει ότι ήρθαν εδώ γλύπτες Βενετοί που έκαναν την κρήνη Μοροζίνι … Ήταν ντόπιοι, οι οποίοι μάθαιναν πλάι στους Βενετούς, συνυπήρχαν, οι Βενετοί έπαιρναν στοιχεία του Κρητικού γλύπτη, ξυλογλύπτη, οικοδόμου, πετροκόμου. Είχαμε ένα πάντρεμα δύο παραδόσεων, ο ένας έπαιρνε από τον άλλο κι αυτό είναι πολιτισμός.»

Υπάρχει κάτι αντίστοιχο στη Βενετία, βλέπετε επιρροές από την Κρήτη;

«Η Βενετία είναι γεμάτη από στοιχεία της ιστορίας της Κρήτης. Η Βενετία είναι μια πόλη ιδιάζουσα, πάνω στη θάλασσα, τι να πάρει από την Κρήτη; Έχει πολλές επιρροές από το Βυζάντιο στα σπίτια, τα παλάτια της. Υπάρχουν κρητικές εκφράσεις στη βενετική διάλεκτο μέχρι σήμερα. Η Κρήτη είναι παρούσα στη Βενετία, αγάλματα που παριστάνουν την Κρήτη… Όλα παραπέμπουν στην Κρήτη.»

Τελικά, οι Έλληνες είμαστε περισσότερο Δυτικοί ή Ανατολίτες;

«Θα έλεγα ότι είμαστε στη μέση, νομίζω ότι είναι μια ψευδοερώτηση. Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι, όπου παίρνεις στοιχεία και από την Ανατολή και τη Δύση και αυτό είναι το μεγαλείο του Έλληνα. Παίρνει επιρροές από δω και από κει, δεν είμαστε μόνο Δύση, μόνο Ανατολή. Ανάλογα με τις διαθέσεις μας στη διάρκεια της ιστορίας μας ενδιαφέρει άλλοτε να λέμε ότι ανήκουμε στη Δύση κι άλλοτε στην Ανατολή.

Το Ινστιτούτο αποτελεί και ένα φυτώριο για νέους επιστήμονες…

«Εκτός του ότι είχε δυο διαπρεπείς Κρητικούς διευθυντές προκατόχους μου, τους Μανούσο Μανούσακα και Νίκο Παναγιωτάκη, που τίμησαν με το έργο τους την Κρήτη, ήμουν και μαθήτρια του Μανούσακα, τον είχα καθηγητή όταν ήμουν υπότροφος, με το Νίκο Παναγιωτάκη ήμασταν συνάδελφοι και φίλοι… Εκτός του ότι οι δύο διευθυντές του ήταν Κρητικοί, υπήρχαν και πάρα πολλοί νέοι υπότροφοι Κρητικοί και έχουν θέσεις στα ερευνητικά ιδρύματα, Πανεπιστήμια, μέση εκπαίδευση.

Είναι λυπηρό, το έχω τονίσει άπειρες φορές, μου προκαλεί πάντα μια θλίψη και πίκρα, θα έπρεπε οι Κρητικοί να διαμαρτυρηθείτε έντονα, δεν το έχετε κάνει τόσο καιρό, ότι το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, μετά που έφυγα (δίδασκα επί χρόνια την ιστορία της Βενετοκρατίας) έπαψε να έχει έδρα ή αυτή τη θέση με αποτέλεσμα να μην έχουμε Κρητικούς στη Βενετία. Αυτά είναι συγκοινωνούντα δοχεία, δεν υπάρχει κάποιος στο Πανεπιστήμια να κινήσει παιδιά να έρθουν στη Βενετία για την περίοδο που σας αφορά. Στη Βενετία υπάρχει ένας πλούτος πληροφοριών, ποιος θα ασχοληθεί με αυτόν αν δεν ασχοληθείτε εσείς. Είναι ντροπή να υπάρχει στην Αμερική θέση της βενετικής περιόδου στην Κρήτη και όχι εδώ. Είναι ντροπή. Το κενό το ξέρουμε το λέω χρόνια και πάντα με πίκρα. Έχω έξι υποτρόφους και κανείς δεν είναι Κρητικός άρα η Κρήτη δε μελετιέται. Σημαίνει ότι κάποια στιγμή θα οπισθοχωρήσει και η έρευνα για την ιστορία της Κρήτης. Το Πανεπιστήμιο όφειλε να προωθήσει το θέμα της Βενετοκρατίας. Τι κάνει το ινστιτούτο Μεσογειακών σπουδών;»

Το Ινστιτούτο συνεργάζεται με άλλους φορείς της Βενετίας και της Ελλάδας;

«Το ινστιτούτο έχει μια εξέχουσα θέση στα δρώμενα της Βενετίας, έχει κερδίσει το σεβασμό και την εκτίμηση όλων των βενετικών κατ εξοχήν φορέων. Είναι το μόνο επιστημονικό ίδρυμα που έχει η Ελλάδα στο εξωτερικό και κάνει καλή δουλειά εδώ και πενήντα χρόνια. Αν η περίοδος της Βενετοκρατίας έγινε γνωστή, έγινε χάρη στις έρευνες που έκαναν και οι διευθυντές και υπότροφοι του ινστιτούτου.

Πριν από μερικές δεκαετίες δεν ξέραμε τίποτα για αυτά τα χρόνια, τώρα ξέρουμε πάρα πολλά. Έχετε και το προνόμιο να εμπλουτίζετε τις γνώσεις σας μέσα από τις εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου που είναι από τους διαπρεπέστατους επιστήμονες που έχουμε.

εφημερίδα "Πατρίς"
Η ανακομιδή της Τιμίας Κάρας του Αγίου Αποστόλου Τίτου

Αυτές τις μέρες πανηγυρίζει και πάλιν η Κρήτη το γεγονός της επανακομιδής της Τιμίας Κάρας του Αγίου Αποστόλου Τίτου και ημείς «ώσπερ παίδες ευγνώμονες» αποδίδομε στον πνευματικό μας πατέρα και προστάτη την οφειλομένη τιμή. Ενωμένοι μαζί του διά της πίστεως, καλούμεθα να ζήσουμε «σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς», όπως συμβουλεύει στην προς Τίτον Επιστολή του ο Απόστολος των Εθνών, ο Παύλος.
Η Κυριακή 15 Μαΐου 1966 υπήρξε ημέρα ιστορική για την Εκκλησία της Κρήτης. Αντιπρόσωποι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Εκκλησίας της Ελλάδας, της ελληνικής κυβερνήσεως, της γραμματείας επί της χριστιανικής ενότητας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, του Παγκόσμιου Συμβουλίου των Εκκλησιών, εκατοντάδες κληρικοί, μοναχοί, μοναχές, πλήθος λαού, υποδέχτηκαν με εγκαρδιότητα, με ευλάβεια και ιερές συγκινήσεις το τιμιότατο λείψανο του πρώτου Επισκόπου Κρήτης, Αγίου Αποστόλου Τίτου. Μαθήτριες των σχολείων της πόλεως Ηρακλείου έραιναν με ροδοπέταλα και άλλα λουλούδια της κρητικής γης την Τιμία Κάρα από το λιμάνι του Ηρακλείου μέχρι τον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου.
Οι καμπάνες, οι μουσικές του Δήμου και του Στρατού, οι σειρήνες των πλοίων ηχούσαν χαρμόσυνα. Ο αντιπρόσωπος του Πατριάρχου της Βενετίας, Επίσκοπος Ιωάννης Ολιβότι, παραδίδοντας την Τιμίαν Κάραν στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο, στο λιμάνι του Ηρακλείου, με συγκίνηση έλεγε: «Αυτός ο λαμπρός εορτασμός του κρητικού λαού θα μετριάσει τη θλίψη των ενετών για τη στέρηση του τιμίου λειψάνου, το οποίο επί τρεις αιώνες ήτο αντικείμενο ευλαβούς αγάπης. Δε θα λησμονήσω ποτέ αυτές τις στιγμές της θριαμβευτικής επιστροφής της Τιμίας Κάρας του Αγίου Τίτου, αγαπητού μαθητή του Αποστόλου Παύλου και πρώτου Επισκόπου Κρήτης». Και ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος, στις πολλές προσπάθειες του οποίου οφείλεται η επιστροφή του ιερού λειψάνου στην Κρήτη, παραλαμβάνοντας την Τιμία Κάρα στο λιμάνι από τα χέρια του Ιωάννη Ολιβότι, είπε μεταξύ των άλλων: «Οποία χαρά σήμερον εν ουρανώ και επί γης. Οποία χαρά δια τας μακαρίας ψυχάς των αοιδίμων προκατόχων ημών, των άλλων αρχιερέων της Κρήτης και δι’ όλην την θριαμβεύουσαν Εκκλησίαν του Χριστού. Οποία χαρά και δι’ ημάς, οι οποίοι έχομεν το ιδιαίτερο προνόμιο και ευτύχημα να υποδεχώμεθα σήμερον το τιμιώτατον λείψανον του πρωτοθρόνου Επισκόπου ημών, επί παρουσία τόσων τιμίων εκπροσώπων των εκκλησιών ημών, ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών, και τοσαύτης συρροής κλήρου και λαού και να έχωμεν εις το εξής το τιμώτατο τούτο λείψανο εν μέσω ημών».
Ακόμη, με ιδιαίτερη συγκίνηση φέρει κανείς στη σκέψη του τους λόγους του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου, όταν σε αληθινή πανήγυρη και ευλαβή συναγερμό των Αθηναίων υπεδέχετο τη σοφή και πνεύματος αγίου πλήρη Κάρα Τίτου του Περιφανούς Αποστόλου της πίστεως. Η Τιμία Κάρα από τη Βενετία έφτασε στην Αθήνα αεροπορικώς και προς τιμήν της εψάλη δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών.
Πράγματι, ο Άγιος Τίτος έζησε μία περιπέτεια που ξεκινά από την Αντιόχεια και φτάνει στην Έφεσο, τη Μακεδονία, την Κόρινθο, τη Δαλματία, τη Μεγαλόνησό μας. Γίνεται μαθητής του Μεγάλου Αποστόλου των Εθνών, του Θείου Παύλου. Γίνεται συνοδός και συνοδοιπόρος του διδασκάλου του σε όλες τις ευαγγελικές περιοδείες και αποστολές. Στην Κόρινθο θαυμάζεται η τόλμη, η ευστροφία, το συμβιβαστικό πνεύμα, η ρητορική ικανότητα και ο φλογερός ζήλος του εναντίον των εχθρών της πίστεως. Η περιφανής επιτυχία του δίδει αφορμή στο διδάσκαλο να εγκωμιάσει τον μαθητή και γράφοντας προς τους Κορινθίους να τον καλέσει «κοινωνόν του και συνεργόν και απόστολον Χριστού και δόξαν των εκκλησιών».
Απ’ όλα αυτά διαφαίνεται η μεγίστη σημασία του γεγονότος της ανακτήσεως και πάλι της Τιμίας Κάρας του Αγίου μας και είναι το παλλάδιον της Εκκλησίας μας, «δοκιμώτερον υπέρ χρυσίον και τιμιώτερον λίθων πολυτελών». Για την Εκκλησία της Κρήτης δύο είναι οι μεγάλοι θησαυροί της. Η Τιμία Κάρα του Αγίου Τίτου και η Επιστολή του Παύλου προς Τίτον.

Εφ. "Νέα Κρήτη" 14-5-11

Το 1669 εγκαταλείποντας οι Βενετοί το Κάστρο στους Τούρκους, πήραν την Κάρα μαζί με άλλες εικόνες και σκεύη, μεταξύ τους και την εικόνα της Παναγίας της Μεσοποντίτισσας που βρίσκεται στην Santa Maria della Salute, όπως γράφω.
Το Carnival Destiny στο S. Basilio
Από τα μεγαλύτερα στον κόσμο το 1997

View attachment aimg205.imageshack.us_img205_8245_correraligoria.th.gif
Μουσείο Correr (Αίθουσα χορού)Αληγορία

aimg4.imageshack.us_img4_1750_orfeocorrer.th.jpg
Ορφέας και Ευρυδίκη. Correr (αίθουσα χορού)
Ανεμοδείκτης με τους Άτλαντες. Στην άκρη του παλαιού τελωνείου

aimg11.imageshack.us_img11_9895_1204a.th.jpg
Τιντoρέττο :"Η Άλωση της Κων/λης το 1204"
τεράστιον πίνακας στο παλάτι του Δούκα


Τιντορέττο: Ο Ιησούς στη Γαλιλαία

aimg442.imageshack.us_img442_4630_4isaac.th.jpg
Τιτιάνο : Ισαάκ. Santa Maria della Salute

aimg7.imageshack.us_img7_7641_davidkaigoliath.th.jpg
Tιτιάνο: Δαβίδ και Γολιάθ Santa Maria della Salute
Κ. Παλαιοκάπα. Πάρκο Papadopuli, Piazzale Roma

aimg704.imageshack.us_img704_1926_verrocchiocolleonib.th.jpg
Verrocio: Bart. Colleoni , πλατεία αγ. Gionani e Paolo

aimg638.imageshack.us_img638_9773_paoloveronese007accadem.th.jpg
Βερονέζε: Δείπνο στο σπίτι του Λεβί (πινακοθήκη Αccademia).Aρχική ονομασία :Μυστικός Δείπνος. Tότε κατηγορήθηκε τους μοναχούς και τότε είπε:
οι ποιητές, οι τρελοί, και οι καλλιτέχνες, μπορούν να κάνουν και να λένε ότι θέλουν..

aimg134.imageshack.us_img134_5743_t29767venicethedoganawi.th.jpg
Γκουάρντι. Εποχή του Μπαρόκ:φωτοσκιάσεις, πληθωρικότητα,αντικατοπτρισμός
Καναλέτο: Μπαρόκ (κίνηση-δραστηριότητα στο θέμα)

aimg17.imageshack.us_img17_3218_35244677.th.jpg
Τιέπολο : "Η αρπαγή της Ευρώπης"


aimg191.imageshack.us_img191_708_96762420.jpg
Τιτιάνο:"Η αρπαγή της Ευρώπης"
 

Attachments

Pandora

Member
Μηνύματα
2.803
Likes
961
Επόμενο Ταξίδι
θα δείξει...
Ονειρεμένο Ταξίδι
Ιαπωνία
Καπετάνιε μου, τι γλύκα και τι λυρισμός στην ιστορία, που ξεκίνησες...:xmas_smile:

Προβλέπω μαγευτικά ξενύχτια μέχρι να την τελειώσεις...:xmas_biggrin:
 

Bahari

Member
Μηνύματα
1.848
Likes
1.482
Καπετάνιε μου, τι γλύκα και τι λυρισμός στην ιστορία, που ξεκίνησες...:xmas_smile:
Μα πώς αλλιώς να περιγράψει κανείς τη Βενετία;;; Η ποιητική διάθεση είναι απαραίτητη για να περιγράψει μια πόλη "ποίημα".
Περιμένω με λαχτάρα τη συνέχεια :xmas_lol:
 

ΕΡΣΗ

Member
Μηνύματα
6.454
Likes
2.529
Επόμενο Ταξίδι
Βερολίνο (ξανά!)
Ονειρεμένο Ταξίδι
Λάος, Βιετνάμ, Καμπότζη
Αντε κοριτσια να πιανουμε και εμεις μια θεση στο καφε Φλοριαν για να παρακολουθουμε εκ του συνεγγης τις κινησεις του καπετανιου υπο τους ηχους της κλασσικης μουσικης.
 
Μηνύματα
768
Likes
603
Επόμενο Ταξίδι
Κάπου μακριά
Ονειρεμένο Ταξίδι
Λος Ρόκες
Υπέροχη αρχή, εύχομαι να έχει και την ανάλογη υπέροχη συνέχεια για την μαγική Serenissima.
 
Μηνύματα
2.487
Likes
3.191
Ονειρεμένο Ταξίδι
ΙΑΠΩΝΙΑ
Μπράβο soudiane!μιά άκρως ρομαντική-ποιητική περιγραφή της Βενετίας είναι ό,τι καλύτερο για να ξεκινήσει η εβδομάδα...η μάλλον ο καινούργιος χρόνος:xmas_smile:
 

soudianos

Member
Μηνύματα
3.695
Likes
6.289
Ονειρεμένο Ταξίδι
Βερακρούζ
Αντε κοριτσια να πιανουμε και εμεις μια θεση στο καφε Φλοριαν για να παρακολουθουμε εκ του συνεγγης τις κινησεις του καπετανιου υπο τους ηχους της κλασσικης μουσικης.

καφέ;;;;φαγητό;;;;ψώνια;;;;τι υποτυπώδεις συνήθειες!!!!!

θα "πάμε" και στο florian είναι ισόγειο.. θα πάμε και για ψώνια:xmas_mrgreen:ουφφφφ
 

NTINA

Member
Μηνύματα
820
Likes
146
Επόμενο Ταξίδι
Άγραφα
Ονειρεμένο Ταξίδι
Γουατεμάλα
Μετά από τέτοια ρομαντζάδα ένας καφές είναι απαραίτητος,θα ρθω κι εγώ:xmas_razz:
τσιγαράκι μπορώ να κάνω?
 

ΕΡΣΗ

Member
Μηνύματα
6.454
Likes
2.529
Επόμενο Ταξίδι
Βερολίνο (ξανά!)
Ονειρεμένο Ταξίδι
Λάος, Βιετνάμ, Καμπότζη
Στην πλατεία του Αγίου Μάρκου είναι το Φλοριάν, οπότε έχει τραπεζάκια έξω και καπνίζεις όσο θέλεις.
Βρε καπετάνιε με παρεξηγησες: Δεν είπα για ψωνια τιποτε! (Αν και το νανουρισμα με το οποιο με κοίμιζαν μωρο ελεγε: κοιμήσου και παρήγγειλα στην Πόλη τα προικιά σου, στη Βενετιά τα ρούχα σου και τα χρυσαφικά σου- Αυτό και αν δεν είναι νηπιακός καταναλωτισμός! ) Ένα καφεδάκι μόνο ειπα να πιούμε σε μια από τις πιο όμορφες πλατείες του κόσμου με συνοδεία ορχήστρας κλασικής μουσικής για να σε παρακολουθούμε εκ του μακρώθεν στις βόλτες σου με τη γόνδολα στα σκοτεινά νερά της Γαληνοτάτης...
 

gianni1966

Member
Μηνύματα
210
Likes
68
Επόμενο Ταξίδι
Λατρεμενη Αβανα...
Ονειρεμένο Ταξίδι
Ν. Αμερικη(Περου,Βολιβια)
Στην πλατεία του Αγίου Μάρκου είναι το Φλοριάν, οπότε έχει τραπεζάκια έξω και καπνίζεις όσο θέλεις.
Βρε καπετάνιε με παρεξηγησες: Δεν είπα για ψωνια τιποτε! (Αν και το νανουρισμα με το οποιο με κοίμιζαν μωρο ελεγε: κοιμήσου και παρήγγειλα στην Πόλη τα προικιά σου, στη Βενετιά τα ρούχα σου και τα χρυσαφικά σου- Αυτό και αν δεν είναι νηπιακός καταναλωτισμός! ) Ένα καφεδάκι μόνο ειπα να πιούμε σε μια από τις πιο όμορφες πλατείες του κόσμου με συνοδεία ορχήστρας κλασικής μουσικής για να σε παρακολουθούμε εκ του μακρώθεν στις βόλτες σου με τη γόνδολα στα σκοτεινά νερά της Γαληνοτάτης...
17 με 24 Μαιου, θα βρισκομαι εκει!
 

jkourkoulis

Member
Μηνύματα
78
Likes
11
Επόμενο Ταξίδι
Erasmus στο Παλέρμο!
Ονειρεμένο Ταξίδι
χεχε
Φανταστική περιγραφή! Αναμένουμε τη συνέχεια της απίστευτα ταξιδευτικής ιστορίας σου...:xmas_wink:
 

dmdoc

Member
Μηνύματα
1.413
Likes
899
Αν στην περιγραφή σου είχες και λίγο ιδιότυπο σουρρεαλισμό θα έλεγα οτι ο Καββαδίας αναστήθηκε.Χίλια μπράβο!!!!!
 

Εκπομπές Travelstories

Τελευταίες δημοσιεύσεις

Booking.com

Ενεργά Μέλη

Στατιστικά φόρουμ

Θέματα
33.113
Μηνύματα
880.688
Μέλη
38.839
Νεότερο μέλος
mgian

Κοινοποιήστε αυτή τη σελίδα

Top Bottom