Παπούα Νέα Γουινέα Γη των Παπούα

Μηνύματα
245
Likes
893

Σε μια σκιερή εσοχή της όχθης σταματάμε και ανοίγουμε τα «πικ νικ μπάσκετς» που μας ετοίμασε από το πρωί η Μπέτυ. Το περιεχόμενο δεν λέει πολλά πράγματα. Κρύα όρνιθα, μακαρόνια σαλάτα, κάποιο είδος πρασινάδας άγνωσης στη γεύση και στην όρασή μας. ΄Εχουμε όμως παγωμένες κόκες και τις ζητάει σαν τρελλός ο οργανισμός μας.
Ξαποσταίνουμε κομματάκι στον παχύ ίσκιο. Καλά που τα φαγιά, ήταν αυτά που ήταν και δεν καλοφάγαμε. Αλλοιώτικα θα ήταν αδύνατο να αντέξουμε τη συνέχιση της διαδρομής με γεμάτο στομάχι και τέτοια αποπνικτική ζέστη. Το απομεσήμερο στη ζουγκλα είναι πραγματικός φονιάς, κι αυτό δεν είναι καθόλου σχήμα λόγου, πιστέψτε με.
«Και τώρα δρόμο για το Χάους Ταμπαράν να παρακολουθήσουμε την εκδορά της πλάτης εφήβου που γίνεται άντρα» μας πληροφορεί ο ξεναγός και ξεσπούν έντονες διαμαρτυρίες.
Κανείς μας δεν ήθελε να δει να χαρακώνεται άνθρωπος στα καλά καθούμενα.
«Μα μονάχα αναπαράσταση θα παρακολουθήσετε» λέει σαστισμένος ο άνθρωπος. «Την ίδια την τελετή μονάχα οι στενοί συγγενείς έχουν το δικαίωμα, και την υποχρέωση να παρακολουθήσουν, κι αυτό για πρακτικούς λόγους. Πρέπει να κρατούν ακίνητο το νέο που σφαδάζει κάτω από το μαχαίρι του Μάγου».
Ανατριχιάζουμε σύγκορμοι
«Είναι τόσο επώδυνο?»
«Πάρα πολύ. Αντέχετε να σας παραστήσω, με λόγια τουλάχιστον, τη διαδικασία?» ρώτησε λίγο ειρωνικά.
Ξεροκατάπιαμε, αλληλοκοιταχτήκαμε και κουνήσαμε καταφατικά το κεφάλι.
«΄Οταν τα παιδιά μας πλησιάσουν τα 18, πρέπει να γίνουν επί τέλους άντρες. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να μπουν στο Χάους Ταμπαράν, να κυνηγούν, να βρουν γυναίκα, να κάνουν οικογένεια. Παλιότερα η τελετή της μύησης ήταν υποχρεωτική. Σήμερα είναι προαιρετική. ΄Ομως, όποιος την τολμήσει αποκτά αυτόματα κύρος στη φυλή, μπορεί να ζητήσει την ομορφότερη γυναίκα και οι γεροντότεροι τον λογαριάζουν πλέον ως ισότιμό τους. Γι΄ αυτό και είναι μεγάλο το ποσοστό των νέων που αποφασίζουν να υποστούν την «εκδορά».
«Με τη μόλυνση τι γίνεται?»
«Σωστή ερώτηση. Η χάραξη του δέρματος γίνεται με μαχαίρι από πέτρα. Μη διανοείστε βέβαια, απολύμανση και αποστείρωση. Στο νεανικό οργανισμό εναπόκειται να τα βγάλει πέρα ή όχι. Πολλοί μολύνονται και πεθαίνουν. ΄Ετσι δεν προλαβαίνουν να κάνουν και τη δεύτερη εκδορά».
«Δεύτερη? Δεν φτάνει η πρώτη?»
«Την πρώτη χαράζεται διάστικτα το κεφάλι του κροκοδείλου στη μια πλευρά. ΄Ομως το κόψιμο πιάνει μεγάλο μέρος της πλάτης και ο πόνος είναι πολύ δυνατός. Κανείς δεν αντέχει τη σύγχρονη χάραξη και της άλλης του πλευράς. ΄Οταν λοιπόν γιατρευτούν αυτές οι πληγές, τότε είναι έτοιμος και για τη δεύτερη τελετή.»
«Χριστέ μου!!! Τι μαρτύριο κι αυτό! Τρελλά είναι τα παιδιά σας?» τολμώ
«Περήφανα! Θέλουν να κρατήσουν την παράδοση και το γόητρο της φυλής τους» αρπάζεται ο ξεναγός
Τώρα, ότι και να μου πει, δεν με πείθει. Αλλά θέλω να τα ακούσω όλα. Όλα και με τη σειρά
«Πώς ακριβώς ξεκινάει η διαδικασία της μύησης?»
«Ξέρετε ήδη ότι τα αγόρια μένουν με τη μητέρα τους μέχρι την ηλικία των πέντε, έξι χρόνων και μετά θεωρούνται ήδη έτοιμα να μπουν στο Σπίτι των Αντρών, σαν μαθητές και να κάνουν τη γνωριμία των «θείων». Και πράγματι οι θείοι είναι αυτοί που αναλαμβάνουν να ασχοληθούν με το παιδί, μια και είναι τα αδέλφια της μητέρας τους. Η διαδικασία της μύησης κρατάει κάμποσα χρόνια. Και τότε ο νεαρός θεωρείται έτοιμος για την τελική δοκιμασία. Είπαμε ήδη ότι ο κροκόδειλος παίζει έναν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Στον κροκόδειλο, λοιπόν, αφιερώνεται και η πιο σημαντική για τη ζωή της κοινότητας τελετή, που κλείνει τον κύκλο μύησης του νεαρού Παπούα, αφού έχει πάρει πια όλα τα προπαρασκευαστικά μαθήματα τόσα χρόνια. Στο σπίτι του νέου συναθροίζεται όλο το χωριό. Εκείνος είναι τελείως γυμνός, με το σώμα του ζωγραφισμένο με άσπρο χώμα. Οι δάσκαλοι του εφήβου, βαμμένοι κάτασπροι κι αυτοί, του επιδεικνύουν όλα τα ιερά μυστικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων μάσκες, αγαλματίδια και διάφορα τοτέμ, που αντιπροσωπεύουν τα ισχυρά πνεύματα προστασία. Ο έφηβος τα αναγνωρίζει και κατόποιν, όπως είναι γυμνός, βγαίνει έξω από το καλύβι και χορεύει τον πατροπαράδοτο χορό, με τον εκκωφαντικό ήχο των τυμπάνων. Μαζί του σε λίγο αρχίζει να χορεύει όλος ο κόσμος. Κι έτσι, με τραγούδια και χορούς μπάζουν τον υπόψήφιο άντρα στο Χάους Ταμπαράν, όπου τον περιμένει, στολισμένος εντυπωσιακά, ο γερο-Μάγος. Τον ξαπλώνουν μπρούμυτα στη γη και, ενώ έξω τα τραγούδια και οι χοροί έχουν φτάσει σε πραγματικό παροξυσμό, μέσα αρχίζει η εκδορά, που πρέπει να συντελεστεί σε απόλυτη σιωπή. ΄Οταν η τελετή τελειώσει, ο νέος, άντρας πια, βγαίνει γεμάτος πληγές και κλείνεται σ΄ ένα καλύβι μαζί με τους στενότερους συγγενείς του, που θα τον βοηθήσουν να αντιμετωπίσει το μαρτύριό του, ενώ στο χωριό κορυφώνεται η γιορτή για να καταλήξει σε τρικούβερτο γλέντι...»

Μας έχει σηκωθεί η τρίχα κάγκελο!! Ευτυχώς που μονάχα αναπαράσταση θα δούνε τα μάτια μας. Ποιος αντέχει τέτοια θεάματα?
«Και καλέ μας κύριε, πόσον καιρό κάνει να συνέλθει ο νέος σας από αυτό το μακέλεμα?»
«Γύρω στον ένα μήνα» απαντάει γελαστά ο Παπουανός.

Το χωριό που αποβιβαζόμαστε ετοιμάζεται για την εικονική γιορτή. Ντύνοναι οι άντρες με φτερά και πούπουλα, στολίζονται με λουλούδια οι γυναίκες και οι κοπελούδες και, αρσενικοί και θηλυκοί, βάφονται με τον υπόλευκο πηλό, τον τόσο προσφιλή τους. ΄Οταν όλο το χωριό έχει σημαιοστολιστεί, όπως το απαιτεί η παράδοση, βάζει μπροστά τα όργανα και κινάει για το Χάους Ταμπαράν. Ξωπίσω τους κι εμείς οι άσχετοι, φρικτή παραφωνία μέσα σε τούτο το γραφικότατο θέαμα.
Στο ξέφωτο, έξω από το Σπίτι των Πνευμάτων, ανοίγουν όλοι έναν μεγάλο κύκλο, βάζουν ανάμεσά τους τον νέο που σε λίγο θα μυηθεί, και το ρίχνουν στο χορό. Μετά, οι γέροι παίρνουν τον νέο και, με ύφος τελετουργικό, τον οδηγούν μέσα στον ιερό χώρο. Κατόπι του κι εμείς. Εδώ μέσα επικρατεί δροσερό σκοτάδι. Η στενόμακρη χορταρένια καλύβα δεν έχει κανένα παράθυρο. Μοναδικό της άνοιγμα η πόρτα απ΄ όπου μπήκαμε. Σιγά σιγά διακρίνουμε μερικά ξυλόγλυπτα αγάλματα, και μερικά σκαμνιά από κορμούς δέντρων. Η γνώση του τι πρόκειται να συμβεί –έστω και εικονικά- μαζί με την άγρια μουσική που έρχεται απ΄ έξω και τη δυσοίωνη σκοτεινιά που επικρατεί μέσα, μας υποβάλλουν τρομερά. Σχεδόν μετέχουμε.
Ο έφηβος, ένα όμορφο ψηλόλιγνο αγόρι, έρχεται στη μέση του κύκλου όπου τον καλεί ο Μάγος και , με μια συγκινητική σεμνότητα αλλά και με μια εκπληκτική επιδεξιότητα, λύνει από τη μέση τις δυο χορταρένιες φούντες που τον καλύπτουν και, χωρίς να αποκαλύψει σε μας το παραμικρό –παρά τις επίκαιρες θέσεις που έχουμε από ώρα καταλάβει εμείς οι ιερόσυλες!- ξαπλώνει μπρούμυτα.
΄Ενα παράξενο νυστέρι εμφανίζεται στο χέρι του γέροντα που, σκυμμένος πάνω από τη νεανική πλάτη, καμώνεται πως χαράζει, αόρατες γραμμές. Ο μικρός Παπούα σηκώνεται με τον ίδιο σεμνό και επιδέξιο, φευ! τρόπο, «ντύνεται» και βγαίνει να συναντήσει τους φίλους του, που όλη αυτή την ώρα χοροπηδούν και κοπανούν δαιμονισμένα τα τύμπανα.
Αυτή την ώρα όλοι πρέπει να είναι χαρούμενοι. Αν ο νιος επιζήσει, θα είναι ένας ακόμα ευτυχισμένος Παπούα, σεβαστός στη φυλή του, κι αποδεκτός από τον καινούριο κόσμο. ΄Ενα έθιμο τηρήθηκε, ένα Κακό εξευμενίστηκε.

Φεύγουμε απογευματάκι από το χωριό, που μας ξεπροβαδίζει μαζί με τα κας-κας, τα παπουανά ζωάκια με φάτσα ποντικίσια και σώμα αλεπούς. Οι βάρκες μας κάνουν έναν γύρο στο ποτάμι, για να δούμε για τελευταία φορά το ηλιοβασίλεμα.
΄Οταν φτάνουμε στο Καραγουάρι Λοτζ, έχει πια νυχτώσει.
Όπως ήμασταν ακόμα εντυπωσιασμένοι από όσα είδαμε, πέσαμε πάνω σ’ έναν σερβιτόρο ντόπιο. Είναι δεν είναι 18 ετών. Φοράει «σαρόνγκ», το πανωκόρμι του είναι γυμνό και περπατά ξυπόλητος. Στο αριστερό μέρος της πλάτης του διακρίνουμε τα φοβερά σημάδια του «πούνκτους» -όπως λένε το σχήμα των εκδορών της μύησης, και σημαίνει «δέντρο - κροκόδειλος» διότι μοιάζει και με τα δυο. Να λοιπόν μια ευκαιρία να μάθουμε από πρώτο χέρι τι ακριβώς σημαίνει αυτή η δοκιμασία, για κάποιον που την έχει ήδη υποστεί.
«Γιατί το αποφάσισες, αφού δεν είναι υποχρεωτικό?» ρωτάμε όλο περιέργεια.
Χαμογελάει ευγενικά και απαντά
«Μα, όσοι κρατάμε το έθιμο παίρνουμε μια ιδιαίτερη θέση στη φυλή»
«Και έχει τόση σημασία αυτό για σένα?»
«Πολύ μεγάλη. Δεν είναι θαρρείτε σπουδαίο να ‘χεις κύρος στην Κοινότητα, να ακούγεται ο λόγος σου, να σε σέβονται και να σε υπολογίζουν ακόμα και οι γεροντότεροι? Δεν είναι για σας σημαντικό να είστε μια προσωπικότητα?»
Αναγκαζόμαστε να συμφωνήσουμε, αλλά συνεχίζουμε τις ερωτήσεις, σχετικά με τους κινδύνους.
Ο νέος μας κοιτάζει θλιμμένα
«Ο φίλος μου, με τον οποίο περάσαμε τη διαδικασία, πέθανε. Φαίνεται πως αυτό ήταν το θέλημα των προγόνων. Εγώ έζησα. ΄Ισως αυτό να σημαίνει ότι άλλη τύχη φυλάνε για μένα τα πνεύματα...»
Με την ίδια ηρεμία απάντησε και για τον πόνο
«Ο πόνος είναι για τους δυνατός. ΄Αλλωστε δεν κρατάει αιώνια, ενώ εγώ ως το θάνατό μου, θα είμαι μεταξύ των εκλεκτών της φυλής μου...»
Θαυμάζουμε τη φιλοσοφία τους και του ευχόμαστε από καρδιάς να έχει καλή τύχη.
«Σας ευχαριστώ», απαντά σεμνά. «Μου χρειάζεται η τύχη. Αυτή κανονίζει, τελικά, τη ζωή μας....»
Τραβώ κουρασμένη κατά το καλύβι μου, κι από το μυαλό μου δε φεύγει το παλικάρι με το βέβαιο κουράγιο και την αβέβαιη μοίρα.
 

Attachments

xenos

Member
Μηνύματα
2.414
Likes
804
Επόμενο Ταξίδι
Ν.Α Ασια
Ταξίδι-Όνειρο
Bανουατου/Tαιλανδη
Καταπληκτικο ταξιδι.
Και παλι συγχαρητηρια για την αφηγηση σας.
Περιμενω την συνεχεια πως και πως.
 
Μηνύματα
245
Likes
893
Σκάφη και... σκαφίδια

Η New Neugini είναι ο εθνικός αερομεταφορέας της Παπούα. Τα αεροσκάφη του εσωτερικού είναι μικρά ελικοφόρα των 50-55 θέσεων. Πετούν στις δυο-τρεις μεγάλες πόλεις του νησιού, εξυπηρετώντας κυρίως τους λευκούς κατοίκους, στην πλειονότητά τους Αυστραλούς. Αν κανείς θέλει να πετάξει μέσα στη ζούγκλα στους καταυλισμούς των ιθαγενών, τότε πρέπει να χρησιμοποιήσει ιδιωτικό αεροπλάνο των τεσσάρων ή 15 θέσεων αν πρόκειται για ομάδα. Κι αυτό συμβαίνει γιατί μέσα στη ζούγκλα δεν υπάρχουν αεροδρόμια κατάλληλα να δεχθούν μεγάλα αεροσκάφη.
Ενοχληθήκαμε όταν είδαμε να μας περιμένει ένα μικροσκοπικό «σκαφίδι»
«Αυτό είναι το αεροσκάφος?!!»
«Αυτό»
«΄Αλλο δεν υπάρχει?
«Δεν υπάρχει»
Αφρίζει-ξαφρίζει, το αποδεχθήκαμε, εφ΄όσον άλλη λύση δεν είχαμε.
Κάναμε το σταυρό μας και ανεβήκαμε.
Το σκαφάκι έκανε μια στάση, αδειάζοντας σε κάποιο κεφαλοχώρι τους μισούς περίπου επιβάτες, πήρε μερικούς άλλους, έως ότου, υπό καταρρακτώδη βροχή μας προσγείωσε στο Μάουντ Χάγκεν, σε μια «περίεργη» περιοχή, που μονάχα αερολιμένα δεν θύμιζε.
Δεν το πολυσκεφτήκαμε εκείνη τη στιγμή. Προείχε να μαζέψει ο καθείς το «έχει» του και, μουσκίδι, να χωθούμε μέσα σε μια σούδα, που στην αρχή τη νομίσαμε κάποιο διάδρομο, κάτι τις τέλως πάντων, που θα μας έφερνε στην κυρίως αίθουσα αναμονής.
Αλλά ω! της ατυχίας και ω! της σκευωρίας!!! «Αυτό» που εμείς θεωρούσαμε διάδρομο ήταν η πραγματική αίθουσα στην οποία υπήρχαν πέντε πλαστικές καρέκλες και μια ζυγαριά!!!!
«Τι είναι αυτό?» ρωτήσαμε τον αρχηγό μας.
«Αίθουσα αναμονής, παπουανής εμπνεύσεως, φυσικά» απάντησε ψυχραιμότατος.
Κοιταχτήκαμε τρομαγμένοι, όσοι τον ακούσαμε, γιατί στο μεταξύ ο χώρος γέμισε ντόπιους που μας κοίταζαν σαν να έβλεπαν τα περιεργότερα ζώα της δημιουργίας.
«Δε σας φαίνεται πως πολύς κόσμος ταξιδεύει?» ρώτησα κάνοντας τη χαλαρή....
«Μπα! Απλώς χαζεύουν εμάς και τα ʽσιδερένια πουλιάʼ» διευκρίνησε ο αρχηγός.
΄Ημαρτον Κύριε!!!!
«Μα είναι πλήθος» ξανα-είπα, αρχίζοντας ομολογουμένως να φοβάμαι
«Ε, τους αρέσει να χαζεύουν... ομαδικώς! Πειράζει?»
Ωραία ώρα για χιούμορ βρήκε κι αυτός, αλλά τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. Μερικοί μας κοίταζαν μάλλον αδιάφορα, αλλά άλλοι με περιέργεια, που δεν μου καλοφαινόταν. Να ΄ταν ιδέα μου?
Τα άγρια πρόσωπα και η φρικτή μπόχα που ανάδιναν τα άπλυτα κορμιά τους, δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικοί παράγοντες για την ψυχική μου ηρεμία.
«Θεέ μου, γιατί βρωμούν έτσι?» παραπονέθηκε κάποιος
«Αν θες να ξέρεις, κι εμείς τους βρωμούμε» είπα με ύφος πολύξερης.
Είχα διαβάσει μια ιστορία στο βιβλίο ενός ρωσσο-αυστραλού ποιητή και λογοτέχνη, που έφτασε εδώ στα 1976 και, για να περάσει η ώρα, τους την είπα.
Κάποτε, σε μια ιεραποστολή, πήγαιναν συχνά όλοι οι φύλαρχοι της περιοχής για να συζητήσουν τα προβλήματα της κοινότητας.΄Ενας μονάχα φύλαρχος απόφευγε τις επισκέψεις ως ο διάβολος το θυμίαμα. ΄Εκανε την εμφάνισή του μονάχα όταν ήταν απόλυτη ανάγκη και φρόντιζε να φεύγει αμέσως μόλις τελείωνε τη δουλειά του. Τα μέλη της αποστολής το παρετήρησαν κι άρχισαν να ανησυχούν, γι΄ αυτό και αποφάσισαν να τον ρωτήσουν. «Μήπως είσαι θυμωμένος μαζί μας? Μήπως κάποιος σε προσέβαλε? Μήπως κάνουμε κάτι που δεν σου αρέσει?» «΄Οχι, όχι!!!» βιάστηκε να βεβαιώσει ο φύλαρχος, έτοιμος να το βάλει πάλι στα πόδια. «Τότε γιατί δεν μας επισκέπτεσαι συχνότερα?» τόλμησε ένας από τους λευκούς να ρωτήσει. «Μυρίζετε. Μυρίζετε πολύ, εσείς οι άσπροι, κι εγώ δεν αντέχω τη μυρωδιά σας!!!!»
«Ω!!! αυτό είναι σκέτη προσβολή!!!» εβόησαν οι ακηκοότες.
Αχ αυτή η καταραμένη έπαρση των λευκών!!!!
Τους άφησα να αναλύουν την κατάσταση περί μυρωδιάς της σάρκας και το μάτι μου στιλώθηκε στον ορίζοντα. Διότι δεν είναι ότι δεν βλέπω ορθόδοξο αεροδρόμιο, είναι ότι δεν βλέπω και αεροπλάνο. Κάθε πότε έχει δρομολόγια, μόνο τα παπουανά πνεύματα φαίνεται πως το γνωρίζουν.
Ο αρχηγός μάς είχε εξηγήσει ότι τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα αναλαμβάνουν να μεταφέρουν τους τουρίστες με δικά τους ιδιωτικά αεροπλάνα.
«Ειδοποιήθηκε με τον ασύρματο του αεροδρομίου το Karawari Lodge που θα μας φιλοξενήσει και στέλνει τα αεροπλανάκια του να μας παραλάβουν. Κάντε υπομονή» συμπλήρωσε «Εδώ κανείς δεν βιάζεται!!!»
Επί τέλους ήρθε η ώρα. Από στιγμή σε στιγμή το αεροπλάνο θα έφτανε
«Φορτωθείτε, όλα ανεξαιρέτως τα μπαγκάζια σας, κι ένας ένας ανεβείτε στην πλάστιγγα να σας ζυγίσουν!» μας έδωσαν την εντολή.
Μείναμε κόκκαλο!!
«Μα τι θα ζυγίσουν? Τα μπαγκάζια ή εμάς?»
«΄Ολα»
«Καλέ τι λές? Θʼ ανεβούμε κι εμείς στην πλάστιγγα? Τρελλάθηκες?»
«΄Αντε, άντε χωρίς πολλές κουβέντες! Πάρτε αγκαλιά τα κινητά περιουσιακά σας στοιχεία και σκαρφαλώστε στη ζυγαριά να σημειώσουν το βάρος σας... γενικώς!! Είμαι τώρα σαφής?» αγριέψε ο αρχηγός
«Τίποτε δεν είσαι!!! Εξήγησέ μας τι σημαίνει αυτό, που πρώτη φορά μας συμβαίνει!» απαιτήσαμε.
Μας το ΄πε και το μάθαμε.
Τα αεροπλάνα αυτά μπορούν να δεχθούν ορισμένο βάρος έμψυχων και άψυχων. Με το παραπανίσιο δεν σηκώνονται στον αέρα. Μετράνε λοιπόν τα βάρη για να δουν πόσους και ποιους θα βάλουν σε κάθε αεροπλάνο.
Μπρος λοιπόν όλοι μας στο ζυγό για να ανακαλύψουμε το... «ειδικό βάρος» του γκρουπ.
Την ώρα που ζυγιζόμασταν έφτασε στο αεροδρόμιο το πρώτο σκαφίδι μεγέθους... ζεμπιλιού. Ο πιλότος κατέβηκε και ήρθε τρέχοντας μέσα στη «σούδα» που είχε απαιτήσεις «αίθουσας αναψυχής».
«Θέλω τέσσερις και ξεκινάω αμέσως. Πίσω μου έρχεται κι άλλο αεροσκάφος!!!»
Κοιτάξαμε το... ζεμπίλι και σκεφτήκαμε «Πάλι καλά που δεν είπε ʽθέλω τέσσερις εθελοντέςʼ»
 
Μηνύματα
245
Likes
893
Σας ευχαριστώ και γι΄ αυτήν τη θερμή υποδοχή σας.
Υπόσχομαι πως η συνέχεια θα είναι συναρπαστική.
Και, παρακαλώ, όχι πληθυντικός.
Μια παρέα είμαστε όλοι.
 
Μηνύματα
245
Likes
893
Παπουανές τουαλέτες

Προσωπικά πολύ το ΄κανα κέφι να πετάξω μ΄ ένα... αυτοκινητάκι Subaru, πάνω απ΄ τη ζούγκλα. Θα ήταν μια αξέχαστη εμπειρία, αν τελικά επιζούσα για να τη διηγούμαι.
Μέχρι να τοξεστομίσω, ο Τζούλιο, πιο αποφασιστικός και πιο ευέλικτος με πρόλαβε, ο άθλιος!!! Πήρε τη συντροφιά του και όρμησε με φωνές και γέλια στο σκαφίδι.
Σε λίγο το ιπτάμενο πλεμάτι ξεκολλούσε από τον αεροδιάδρομο, ενώ μέσα από τα παράθυρα τέσσερις ενθουσιασμένοι άνθρωποι μας αποχαιρετούσαν!!
«Θα μου το πληρώσετε» τσίριζα, ανταποδίδοντάς τους τον χαιρετισμό.
Μου είχαν πάρει τη μπουκιά από το στόμα. Το φύσαγα και δεν κρύωνε!
Το δεύτερο αεροσκάφος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «ορθόδοξο», αφού είχε χωρητικότητα 15 ατόμων.
Καλοζυγιασμένοι και ανυπόμονοι, ανεβήκαμε.

Ξεκινάμε.
Κάτω από τα πόδια μας η ζούγκλα οργιάζει. Ποτάμια, με εκπληκτικές διακλαδώσεις την κόβουν με πλατειές μαχαιριές. Πουθενά δεν βλέπουμε πόλη, χωριό ή έστω καταυλισμό. Ξεχνάμε ότι η ζούγκλα, με την πυκνή και πανύψηλη βλάστησή της, κρύβει πολύ καλά, ό,τιδήποτε ζει μέσα σ΄ αυτήν.
Δεν μπορώ να θυμηθώ πόση ώρα κρατά το παράξενο αυτό ταξίδι. Είμαι τόσο εντυπωσιασμένη από τα όσα μας έτυχαν ίσαμε τώρα, που χάνω κάθε αίσθηση χρόνου. Κάποια στιγμή το αεροπλανάκι αρχίζει να χαμηλώνει, αλλά αεροδρόμιο δεν ξεχωρίζω. Πού θα μας κατεβάσει ο χριστιανός? Ωστόσο το «πλεούμενο» όλο και χάνει ύψος και κάποια στιγμή το μάτι μου στέκει σε μια παραξενιά.
Κάτω υπάρχει ένα τεράστιο, καταπράσινο γήπεδο, που τελειώνει στις όχθες ενός σχετικά μεγάλου ποταμού. Γύρω από ένα αεροπλάνο, κάτι περίεργα και μισόγυμνα όντα, κινούνται σαν να χορεύουν.
«Παιδιά!!! Αν βλέπω καλά, εκεί κάτω είναι το αεροπλάνο του Τζούλιο!!» ξεφωνίζει κάποιος που έχει μάτι αστρίτη.
Μνήσθητί μου!!!! Μη μου πείτε πως οι ντόπιοι είδαν τα ΄σιδερένια πουλιά΄και βγήκαν σε προϋπάντησή μας!!! Θα τρελλαθώ. Τέτοιο πράμα δεν μου ΄χει ματατύχει στη ζωή μου.
«Πιλότε σταμάτα να κατέβω» φωνάζω ενθουσιασμένη, παραληρώντας. Δεν με κρατούν σαράντα άλογα!!! Επίσημη υποδοχή, Απίθανο!!!
Κι όμως έτσι ήταν.

΄Ολοι οι γειτονικοί καταυλισμοί ξεσηκώνονται κάθε φορά που βλέπουν αεροπλάνο. Στολίζονται με φρέσκα κατακόκκινα λουλούδια, παίρνουν παραμάσχαλα τα ξύλινα μουσικά τους όργανα, χτυπούν συναγερμό σε όλον τον καταυλισμό και, συν γυναιξί και τέκνοις, στην κυριολεξία, καταφθάνουν περιχαρείς στο γήπεδο που θα ΄καθίσουν τα σιδερένια πουλιά΄, αδειάζοντας τους ξένους. Απ΄ ότι κατάλαβα αυτές οι αφίξεις είναι η διασκέδαση των ντόπιων. Τις περιμένουν πώς και πώς. Είναι μια ευκαιρία να κάνουν κάτι άλλο από τα καθημερινά και συνηθισμένα, να ξεδώσουν, να δουν κανούρια πρόσωπα και να κάνουν επίδειξη των χορευτικών και μουσικών τους ικανοτήτων.

Κατεβαίνουμε δίνοντας ένα σάλτο από το σκαφίδι –ποιος μπορεί να περιμένει να του κατεβάσουν το σκαλάκι!- και ορμάμε στη χαρούμενη σύναξη.
Βλέπουμε και δεν πιστεύουμε.
Μικροί, μεγάλοι, άντρες γυναίκες, παιδάκια και βυζανιάρικα, φτιάχνουν τριάδες και χορεύουν σε κύκλους στους μονότονους ήχους των παράξενων ξύλινων οργάνων που είναι συνήθως κορμοί μπαμπού διαφόρων μεγεθών, για να δίνουν και διαφορετικούς μουσικούς τόνους.
Εκείνο όμως που είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το βάψιμο των προσώπων και των γυμνών μερών του σώματος. Ο καθείς και η κάθε μία, συναγωνίζονται σε πρωτοτυπία και φαντασία. ΄Ετσι, βλέπεις πρόσωπα ηλιαχτίδες, πρόσωπα τρίγωνα, κύκλους, τετράγωνα, λουλούδια και γυναικεία στήθη καμωμένα.... αλφαβητάρια.
Τρεις νεαρές κοπελλούδες γράφουν τα ονόματά τους πάνω στους τροφαντούς, εφηβικούς τους κόρφους. Είναι η Rosa, η Katy και η Mary!!! Κι είναι τρεις καλλονές των 13-14 ετών, σε ώρα γάμου δηλαδή, μια και αυτή είναι η ηλικία της παντριάς για τα κορίτσια. Μη σας φαίνεται παράξενο. Ο μέσος όρος ζωής εδώ, σπάνια ξεπερνάει τα πενήντα, άντε πενήντα πέντε χρόνια.
Φορούν, στα κατσαρά κοντοκουρεμένα μαλλιά τους, αυτό το εκπληκτικό φλογάτο λουλούδι, που από το χρώμα του το λένε «φωτιά του δάσους». Και στη μέση τους, πάνω στο χορταρένιο ζωνάρι που συγκρατεί το επίσης χορταρένιο φύλλο συκής, είναι καρφωμένοι ολοπόρφυροι ιβίσκοι. Κι όταν λέω ‘φύλλο συκής» το εννοώ, παρ΄ ότι δεν πρόκειται για ΄συκή΄, αλλά για ξεραμένα φύλλα φοινικιάς, καμωμένα φούντα!!
Κρεμούν μια τέτοια φούντα μπρος τους κι άλλη μια όμοια πίσω τους και η παπουανή τουαλέτα, εντάξη!!!! Ούτε πιέτες, ούτε εβαζέ, ούτε κλώς!!! Μονάχα καμμιά εικοσαριά ξεραμένα φοινικόφυλλα....
΄Ολος αυτός το κόσμος χορεύει γύρω από μας, για μας, κι εμείς δεν ξέρουμε πια τι να πρωτοχαζέψουμε και τι να πρωτοφωτογραφίσουμε. Φαντάζομαι ότι πρέπει να έχουμε την όψη ανθρώπων τελείως χαζών. ΄Εχουμε βαθύτατα συγκινηθεί από την ομορφιά του θεάματος που μας προσφέρουν τα καλοχτισμένα μελαψά κορμιά, κι από τις εκδηλώσεις των περίεργων αυτών ανθρώπων που εμείς τους πλησιάζουμε με κάποια επιφύλαξη – για να μην πω με κάποιο φόβο.

Ο Μπερν είναι ο Αυσταλός διευθυντής του Καραγουάρι Λοτζ, που θα είναι και το κατάλυμά μας, για 3 βραδιές. Υπομονετικός και γελαστός, έχει αθόρυβα συμμαζέψει τα μπαγκάζια που όλοι τα έχουμε ξεχάσει και, φυσικά εγκαταλείψει πίσω μας, μέσα στην τρέλλα που μας έπιασε μόλις αντικρύσαμε αυτό το απίθανο θέαμα.
Αφού τις φόρτωσε πάνω σε τρία... αποβατικά πεζοναυτικά σκάφη, μας πλησίασε να συστηθεί.
Βιαζόταν, γιατί δεν ήθελε να χάσουμε τη δύση στο ποτάμι και ίσα που προλαβαίναμε.
Χαιρετάμε τους ανθρώπους που μας υποδέχθηκαν και πηδάμε μέσα στα ... πεζοναυτικά σκάφη που μας περίμεναν.
Είναι φαρδειές, κατακόκκινες βάρκες που η πρύμνη και η πρώρα τους είναι κυριολεκτικά τετραγωνισμένες, όμοιες με τα αποβατικά σκάφη του αμερικανικού ναυτικού στο Β΄Παγκόσμιο πόλεμο.
Βάζουν μπρος τις μηχανές και ξεκινάμε.
Ο ήλιος είναι ακόμα αρκετά ψηλά.
Μα τότε γιατί βιαζόταν ο αυστραλός?
«Μα έχουμε ξενάγηση» μας λέει χαμογελώντας μυστηριωδώς.
Και ξενάγηση και ηλιοβασίλεμα...
Σαν πολλά δεν είναι για το τέλος μιας συναρπαστικής μέρας?
«Η περιπέτεια, η πραγματική περιπέτεια, τώρα αρχίζει...» μουρμουρίζω και χαλαρώνω...
 
Μηνύματα
245
Likes
893
Τι να πω; Ενα μεγαλο ααααααχχχχ!
Ερση μου, ακόμα δεν διάβασες τίποτα! Σε λίγο θα σας μιλήσω για τούς τελευταίους ανθρωποφάγους τού Πλανήτη... Κι αυτό, πίστεψέ με , δεν είναι σχήμα λόγου! Οι άνθρωποι αυτοί, αντίθετα με τούς Φιτζιανούς, εξακολουθούν να τρώνε ανθρώπους! Αρκεί να σού θυμίσω τον φόβο τών Φιτζιανών φίλων μας, για τούς Παπουανούς....Σε λίγο τα νεώτερα...Σ' ευχαριστώ ωστόσο για τα καλά σου λόγια.
 
Μηνύματα
245
Likes
893
Άνθρωποι πηλένιοι και το καρύκευμα του σάγκο

Ο ποταμός Σέπικ είναι ο μεγαλύτερος του νησιού της Νέας Γουινέας. ΄Εχει την κύρια ροή του από τη δύση προς την ανατολή, όμως στο μήκος του σχηματίζεται ένα είδος αληθινής βεντάλιας με δεκάδες παραπόταμους που σκορπίζονται σ΄ ένα μεγάλο μέρος του νησιού. ΄Ενας από τους παραποτάμους αυτούς, στο βόρειο-δυτικό τμήμα και ίσως και το πιο ακραίο της Παπούα, είναι ο Καραγουάρι.
Οι περιοχές γύρω από τον Σέπικ αλλά και τους παραποτάμους του είναι και οι πιο πολιτισμένες, σύμφωνα πάντα με τα μέτρα του τόπου. Η αιτία είναι προφανής. Μια και προσφέρει την ευχέρεια της επικοινωνίας μεταξύ πολλών φυλών, έχει γίνει μοιραία ο χώρος που επηρεάζει την εθνική συνοχή του δύσβατου αυτού νησιού. Οι όχθες ποταμού και παραποτάμων είναι τα σημεία επαφής των ανθρώπων αυτών των περιοχών, οι οποίοι, αλλοιώτικα, θα ήταν απομονωμένοι, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους ορεσίβιους. Ο φυσικός αυτός συγχρονισμός των φυλών τις κάνει φιλικές μεταξύ τους, και αμβλύνει τα πολεμοχαρή τους ένστικτα, τόσο ανεπτυγμένα στις φυλές της ορεινής ζούγκλας, που τις κάνουν άγριες και επικίνδυνες ακόμα και σήμερα.
Οι πληθυσμοί που ζουν πλάι στα νερά είναι φιλικοί, ευγενικοί, καθόλου επιθετικοί –κάτω πάντα από ομαλές συνθήκες, για να εξηγούμαστε- κι όσο κι αν αυτό φαίνεται παράξενο, είναι και πολύ φιλόξενοι. Θυμηθείτε πώς μας υποδέχθηκαν μόλις κατεβήκαμε από το αεροπλάνο στο Καραγουάρι.
΄Ετσι, στην περιοχή του Καραγουάρι έχει κανείς μια θαυμάσια ευκαιρία να γνωρίσει ένα μωσαϊκό φυλών με ήθη και έθιμα λίγο πολύ κοινά μεταξύ τους. Μπορεί να μιλήσει μαζί τους, να μπει στα σπίτια τους, να δει τέλος πάντων το ανθρώπινό τους πρόσωπο.

Πρώτο μας απόγευμα στο Καρακουάρι.
Μετά το κοκτέιλ του καλωσορίσματος, ο Μπερν έχει έτοιμο το ημιφορτηγό σαραβαλάκι του. Μας φορτώνει… χύδην στην καρότσα, που τραμπαλίζεται άγρια στις λακκούβες του μονοπατιού και μας κατεβάζει στην προβλήτα. Οι τρεις βάρκες μας περίμεναν με τις εξωλέμβιες αναμμένες. Πορευόμαστε προς το χωριό Κουντιμάν. Η φυλή είναι ειδοποιημένη από το Καραγουάρι Λοτζ και μας περιμένει.
Ο ποταμός αυτή την ώρα είναι ό,τι ειδυλλιακότερο μπορεί κανείς να φανταστεί. Καθώς ο ήλιος κατηφορίζει προς τη δύσει βάφει τα σύννεφα και αυτά καθρεφτίζονται στα νερά. Σε λίγο ο ποταμός μοιάζει με μια πολύχρωμη σερπαντίνα απλωμένη χιλιόμετρα μπροστά μας. Η βλάστηση στις όχθες είναι πυκνή. Σε μεριές – μεριές μοιάζει με τοίχος. Και φυσικά, πάνω σ΄ αυτόν τον καταπράσινο τοίχο που φτιάχνουν τα δέντρα και τα πανύψηλα φυτά, σκαρφαλώνουν αναρριχώμενες περικοκλάδες ολάνθιστες και χρωματιστές.
΄Εχουμε βουβαθεί μέσα στα βαρκάκια. Τη σιωπή σπαν μονάχα τα συχνά κλικ-κλικ των μηχανών μας.
Πλησιάζουμε στον καταυλισμό. Οι ιθαγενείς βγαίνουν με τα μονόξυλα για να μας προϋπαντήσουν. Τους χαιρετάμε με ενθουσιασμό. Μας αντιχαιρετούν και πρόθυμα ποζάρουν για φωτογράφιση.
Τα πεζοναυτικά μας σκαφάκια σκαρφαλώνουν με φόρα πάνω στις επικλινείς λασπωμένες όχθες, γαντζώνονται στέρεα και μας ‘αδειάζουν’ στη στεριά. ΄Ολο το χωριό, πάλι «συν γυναιξί και τέκνοις», είναι συγκεντρωμένο στο ξέφωτο του καταυλισμού. Τα σώματα όλων τους είναι βαμμένα με άσπρο πηλό. Χορεύουν τους ήχους μιας μονότονης μουσικής. Οι άντρες κρατούν στα χέρια ξύλινα κοντάρια και οι γυναίκες έχουν αγκαλιά τα μωρά τους. Τα μεγαλύτερα πηγαίνουν ντροπαλά πίσω από τις μανάδες τους και προσπαθούν κι αυτά να κινηθούν στο ρυθμό των ξύλινων οργάνων. ΄Ολοι φορούν φούστες από χλωρά ή ξερά χορτάρια –μα για ποιες φούστες μιλάω? Μια τούφα μπρος και μια πίσω είναι όλο κι όλο το κάλυμμά τους!- ενώ τα στήθη σερνικών και θηλυκών είναι εντελώς γυμνά. Με τις κινήσεις του χορού τους παριστάνουν κυρίως πολεμικές σκηνές που, για να ακριβολογήσουμε, είναι το κυνήγι ανθρώπινων κεφαλών, να σας χαρώ!!!
Στο μέγα νταβαντούρι που γίνεται, εμείς έχουμε ξεχάσει ολότελα τι σημαίνει «κυνήγι κεφαλών» ΄Ολοι μοιάζουν τόσο φιλικοί και καλοπροαίρετοι, που σχεδόν παύουμε να σκεφτόμαστε ότι αν, αν λέω, απομονώσουν κάποιον από μας μέσα στη ζούγκλα, πολύ εύκολα μπορούν να τον «περιποιηθούν» μαγειρεμένο ή έστω και ωμόν, αν πιστέψω όσα γράφουν οι ειδικοί για τις περιοχές αυτές.
΄Ετσι όπως ήμασταν όλοι οι λευκοί μαζεμένοι, νοιώσαμε παράλογα ασφαλείς. Ασφαλείς… 20 άσπροι άοπλοι, ανάμεσα σε περισσότερους από 100 οπλισμένους ιθαγενείς, έστω και το πάλαι ποτέ ανθρωποφάγους. Δηλαδή, πόσο πάλαι ποτέ. Μέχρι πριν 50 χρόνια, πριν 10 χρόνια, η μέχρι χθες?
Μετά τη μουσική και τη χορευτική επίδειξη του καλωσορίσματος, ο ντόπιος ξεναγός μας μάς μπάζει μέσα στο χωριό όπου, γυναίκες καθισμένες σταυροπόδι μπροστά σε μια χαμηλή φωτιά που καίει μέσα σε λάκκο ξέρηχο, μαγειρεύουν το περίφημο «σάγκο».
Το σάγκο είναι ψηλό δέντρο με κορμό εξωτερικά συνηθισμένο. Η ψίχα όμως του κορμού του είναι μια άσπρη, μαλακιά ουσία που μοιάζει λίγο με… αφρολέξ! Οι Παπούα χωρίζουν κάθετα τον κορμό –αφού φυσικά πρώτα τον κόψουν από τη ρίζα του- και με τέχνη «γδέρνουν» σιγά σιγά την ψύχα, συγκεντρώνοντάς την μέσα στο ίδιο ξύλο, που τώρα το έχουν πλέον γουφιάσει. Και με ένα μακρύ ξύλο, δίκην γουδοχεριού, την κοπανούν με δύναμη έως ότου γίνει το μείγμα ομοιόμορφο. Τότε, το απλώνουν στον ήλιο για να φύγει η υγρασία από τους χυμούς του φυτού, κι όταν αυτό το περίεργο κράμα ξεραθεί, μετατρέπεται σε χοντρή σκόνη. Αυτή τη σκόνη τη διηθίζουν με έναν τελείως πρωτόγονο αλλά πολύ ενδιαφέροντα τρόπο, την ξαναστεγνώνουν, κι έτσι έχουν ένα λεπτό, πεντακάθαρο άσπρο αλεύρι. Αυτό το αλεύρι, όταν το ρίξουν σε καυτό νερο, γίνεται ένα είδος υπόλευκου ζελέ που σιγά σιγά πήζει. Τότε είναι έτοιμο για μαγείρεμα. Μέσα σ΄ ένα ξέρηχο πήλινο τηγάνι, ρίχνουν μια μεγάλη κουταλιά του πρώην ζελέ και το στρώνουν με τέχνη έτσι, ώστε να σχηματίζεται μια λεπτή τηγανίτα στο μέγεθος και το σχήμα του τηγανιού. Όταν ψηθεί αρκετά, χωρίς να μαυρίσει, την αποσύρουν από το πήλινο σκεύος κι έχουν έτσι κάτι, σαν αυτό που η μάνα μου συνήθιζε να λέει «λαλαγγίτα».
Μας καίει όλους η περιέργεια να δοκιμάσουμε. Είναι όμως σοφό.? Το τι βρωμιά και μικρόβιο και σαλμονέλα θα ΄χει αυτή η λαλαγγίτα, ένας Θεός μόνο γνωρίζει.
«Βρε παιδιά, αφού έχει περάσει από φωτιά» προσπαθούμε να βρούμε δικαιολογίες για να δοκιμάσουμε.
΄Ηδη ωστόσο ο ξεναγός μας έχει πάρει στα χέρια του μιαν ολόκληρη λαλαγγίτα, κόβει με τα ύποπτης καθαριότητας χέρια του μικρά κομμάτια και μας τα μοιράζει σαν …. αντίδωρο. Κάποιος τολμηρός το διακινδυνεύει. Χώνει στο στόμα του μια μπουκιά. Τον παρακολουθούμε όλοι τρομοκρατημένοι. Σχεδόν πιστεύουμε πως έχει καταπιεί το…. κώνειο!
«Ουφ! Αν δε ρισκάρουμε και κάτι, πώς θα αποκτήσουμε εμπειρίες?» λέει και χάφτει κι ένα δεύτερο κομμάτι. «Μωρέ, πολύ νόστιμο είναι τούτο! Δοκιμάστε σας λέω…»
΄Εχει δίκιο ο χριστιανός. Κόβω από μόνη μου, μέσα από το τηγάνι, ένα τόσο δα κομματάκι και ηρωικά το βάζω στο στόμα μου.
«΄Ημαρτον Κύριε!!» ξεφωνίζω κατάπληκτη. «Σκέτο τυρί φέτα είναι!!»
Με κοιτάζουν με δυσπιστία, υποθέτοντας προφανώς ότι έχω μεγάλη φαντασία.
«Μωρέ ακούστε που σας λέω… Σαν να τρώω τυρόπιτα…»
Ε, δεν νομίζω ότι έμεινε άνθρωπος από την ομάδα, με μυαλό. Άλλος λίγο, άλλος πολύ, όλοι δοκιμάσαμε το παπουανό ψωμοτύρι και κανείς μας δεν έπαθε τίποτε.
΄Όμως η ώρα τρέχει. Μέσα στον καταυλισμό που βρίσκεται κάτω από σκιερά πανύψηλα δέντρα, έχει κιόλας σκοτεινιάσει. Καιρός να του δίνουμε. Νύχτα, ζούγκλα και καννιβαλισμός, δεν είναι καθόλου ρομαντικά πράγματα, πιστέψτε με.
Αποχαιρετάμε τους ευγενικούς μας φίλους που έρχονται ξωπίσω μας χορεύοντας πάντα, μπαίνουμε στις βάρκες και ξεκινάμε.
Οι Παπούα μένουν στην όχθη ως τη στιγμή που και το τελευταίο σκαφάκι χάνεται σε μια στροφή του ποταμού.
«Πού βρίσκομαι Θεέ μου!» μονολογώ.
«Και μην πεις πάλι «τσιμπάτε με» γιατί δεν κοιμάσαι. ΄Όλα είναι πραγματικά και δεν ονειρεύεσαι!!!» αρχίζουν την πλάκα οι φίλες μου
Και πόσο δίκιο έχουν! Πολύ συχνά τα όνειρα και η φαντασία αποδεικνύονται πολύ κατώτερα της πραγματικότητας.

Καθ΄ οδόν, βγάζω τις σημειώσεις μου και παίρνω να διαβάσω ένα κείμενο από τον Πάπυρο Λαρούς για τις διατροφικές συνήθειες των Παπούα.
Η εγκυκλοπαίδεια εις άπταιστον καθαρεύουσα, σημειώνει.
«Η γλυκοπατάτα είναι το βασικόν είδος διατροφής των Παπούα. Εις τα εκχερσωμένα όμως εδάφη, εντός του δάσους, καλλιεργούνται επίσης το ταρό, το ίγναμον –και μη με ρωτήσετε παρακαλώ σας, τι διάβολο είναι το ταρό και το άθλιο εκείνο ίγναμον- η βανανέα, το σακχαροκάλαμον, διάφορα λαχανικά και οπωροφόρα δέντρα. Εις τα παρακτίους πεδιάδας η καλλιέργεια του κοκκοφοίνικος και των μυτροξύλων –σε καμμία σοφή εγκυκλοπαίδεια δεν βρήκα τι στα κομμάτια είναι αυτό το μυτρόξυλο- ως και η αλιεία, εξασφαλίζουν άφθονον τροφήν πολλών φυλών του εσωτερικού. Η συλλογή σκωλήκων και καμπών, το κυνήγιον των σαυρών και των αγριοχοίρων, ο καννιβαλισμός μερικών φυλών αι οποίαι αγαπούν το ανθρώπινον κρέας, καρυκευμένον με σάγουτον, εξασφαλίζουν επίσης μερικάς προσφιλείς εις τους ιθαγενείς τροφάς…»
«Σάγουτον?!!!!! Θεούλη μου!!! Το σάγκο είναι!!!» ταύτισα τις λέξεις… Και το τρώνε ως καρύκευμα του….
Και το ‘φαγα…
Παναγιά μου!! Εμετός μου ‘ρχεται!!! Και να με συμπαθάτε….
Δεν λέω τίποτε… Κρύβω με τρόπο το χαρτί.
΄Ασε καλλίτερα να θυμούνται τη γεύση του τυριού…
 

Εκπομπές Travelstories

Booking.com

Στατιστικά φόρουμ

Θέματα
33.194
Μηνύματα
883.514
Μέλη
38.898
Νεότερο μέλος
χρυσανθη

Κοινοποιήστε αυτή τη σελίδα

Top Bottom