giannismits
Member
- Μηνύματα
- 3.497
- Likes
- 11.829
- Επόμενο Ταξίδι
- ?
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Άφιξη στη Μάλτα και η Valletta! - part1
- Valletta - part2
- Marsaxlokk, Birgu και Tuffieha-Golden Bay!
- Η Mosta και το highlight η ''Σιωπηλή Πόλη'' Μdina!
- Gozo - Victoria & πρώην Azure Window!
- Comino - Blue Lagoon και το τελευταίο βράδυ στη Sliema!
- Μάλτα… το αντίο!
- Σικελία part1 – Taormina!
- Taormina – part 2
- Cefalu και πρώτο βράδυ στο Παλέρμο!
- 2η ημέρα στο Παλέρμο!
- Βουτιές στο Mondello, τελευταία νύχτα στο Παλέρμο και… διακοπές τέλος!
Gozo - Victoria & πρώην Azure Window!
H 3η ημέρα στη Μάλτα είναι γεγονός και την σημερινή μέρα την περίμενα περισσότερο απ’ όλες μιας και είχε εκδρομή στα νησιά Gozo και Comino. Ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο μας αγοράσαμε ακόμα μια κάρτα των 12 διαδρομών με 15€ αφού θα είχαμε αρκετές μετακινήσεις με τα αστικά και θα περίσσευαν και 2 διαδρομές που θέλαμε για την επόμενη ημέρα μέχρι το αεροδρόμιο. Το ψιλικατζίδικο φυσικά δεν είχε μηχάνημα pos κι έτσι έδωσα το τελευταίο 20ρικο από το κοινό ταμείο. Με 5€ στο πορτοφόλι που πας ρε Καραμήτρο? Βρήκαμε ένα ΑΤΜ πολύ κοντά στη στάση αλλά ήταν εκτός λειτουργίας! Και τώρα? Πάμε να πάρουμε το αστικό, ας φτάσουμε στο λιμάνι Cirkewwa και βλέπουμε!
Από τη στάση μας Chalet πήραμε το αστικό 222 και θα κατεβαίναμε στο Cirkewwa Ferry Terminal. Για άλλη μια φορά βρήκαμε θέσεις. Ευτυχώς γιατί η διαδρομή είναι 65 λεπτά, και πολλοί ήταν όρθιοι σε όλη τη διάρκεια. Η ώρα πέρασε εύκολα αφού κάναμε και τη γνωριμία μας. Δίπλα μας καθόταν μια γυναίκα που διάβαζε εφημερίδα ενώ ο άντρας της ήταν όρθιος. Ο Rose έδειξε ενδιαφέρον για το άρθρο της εφημερίδας και η γυναίκα πήρε θάρρος νομίζοντας πως καιγόμαστε πάρα πολύ να μάθουμε για την Βασιλική οικογένεια της Αγγλίας. Η κοπέλα ήταν από το Μπέρμιγχαμ ομιλητικότατη και ζωηρή και ξεκίνησε μια απίστευτη συζήτηση με τον Rose για την Νταιάνα, τον Κάρολο την Καμίλα… Να μας λέει την άποψη της ότι η Ελισάβετ έβαλε να δολοφονήσουν την Νταιάνα, ότι την ήθελαν μόνο για να κάνει παιδιά με τον Κάρολο, ότι είχε σχέση με την Καμίλα από πριν και ότι η Καμίλα μοιάζει με άντρα! Ρίξαμε ΤΟ γέλιο. Όταν την αποκάλεσα σκατόφατσα ο Rose της έκανε τη μετάφραση λέγοντας shitface και η Αγγλίδα φίλη μας συμφώνησε! Μετά από μόνη της και ούτε ξέρω πως ήρθε η συζήτηση, άρχισε να αναλύει τη Eurovision που είναι φαν, για ελληνικές συμμετοχές που της αρέσουν, για το φετινό διαγωνισμό, και συμμετείχε διακριτικά και ο άντρας της στην κουβέντα. Ένα αστικό γεμάτο, να επικρατεί ησυχία και να ακούγονται τρείς τρελοί να μιλάνε δυνατά και να συζητάνε για την Καμίλα και τον Κάρολο και για το ότι η Πορτογαλία φέτος δεν άξιζε την πρώτη θέση στη Eurovision! Την συμπάθησα ακόμα περισσότερο όταν εμένα με πέρασε για 25 χρονών χαχα. Της είπα θα σε κεράσω ένα γεύμα! Ενώ και στον Rose έκοψε αρκετά χρονάκια αφού τον πέρασε για 30! Κι εμείς όμως την κολακέψαμε αφού την κάναμε για 38 χρονών ενώ ήταν 43 και όπως μας είπε δεν της αρέσει γιατί φτάνει στα 50!
Μ’ αυτά και με κείνα και ενώ μάλλον ζαλίσαμε ένα ολόκληρο λεωφορείο φτάσαμε στον τελικό προορισμό μας το λιμάνι Cirkewwa. Έξω από τον επιβατικό σταθμό των ferry υπάρχουν πάρα πολλοί που διαφημίζουν τουριστικές εκδρομές για το Comino ή συνδυασμό Gozo και Comino. Τέτοιες εκδρομές είδαμε να τις πουλάνε φυσικά και στη Σλιέμα, όπου τα εκδρομικά σκάφη ξεκινούν από εκεί στις 10 το πρωί και επιστρέφουν 17:30 το απόγευμα. Η εκδρομές περιλαμβάνουν ξενάγηση σε αρκετά μέρη του Gozo ή και στο Comino και πωλούνται συνήθως με 35 ή 20 ευρώ αντίστοιχα. Επειδή όμως θέλαμε ευελιξία χρόνου και θα μας έβγαινε πολύ οικονομικότερα, επιλέξαμε να κινηθούμε μόνοι μας. Και καλά κάναμε.
Πρώτο μας μέλημα ήταν να βγάλουμε εισιτήριο για να περάσουμε απέναντι στο λιμάνι του Mgarr (Gozo Ferry Terminal) . Όσο για το πώς θα πηγαίναμε στο Comino θα το αποφασίζαμε όσο ήμασταν στο Gozo. Η δημόσια εταιρεία Gozo Channel http://www.gozochannel.com/en/schedules.htm κάνει τη διαδρομή από/προς Μάλτα (λιμάνι Cirkewwa) και Gozo (λιμάνι Mgarr). Ξαναλέω πως στο Comino στη blue lagoon μπορείς να πας μόνο με τουριστικά σκάφη είτε από Cirkewwa ή Mgarr ή Sliema ή άλλα μέρη της Μάλτας τέλος πάντων. Μέσα στον επιβατικό σταθμό του λιμανιού είχε πολύ κόσμο. Είχα ένα άγχος γιατί το μετρητό τελείωσε και μπορούσα να πληρώσω μόνο με κάρτες. Ο Rose πήγε στον γκισέ να κόψει εισιτήριο και επιβεβαίωσε ευτυχώς πως έχουν μηχάνημα pos. Όμως η υπάλληλος του είπε πως βγάζει μόνο εισιτήρια με επιστροφή ενώ εμείς θέλαμε μονής διαδρομής. Και πως θα γίνει ρε παιδιά, από πού θα αγοράσουμε εισιτήριο? Πάνω στο πλοίο?
Λίγο μετά επιβιβαστήκαμε. Όσο κι αν ψάξαμε δεν βρήκαμε πουθενά έναν υπάλληλο να μας πληροφορήσει πως θα αγοράσουμε εισιτήριο. Τελικά το πήραμε απόφαση ότι είμαστε λαθρεπιβάτες. Δηλαδή έτσι απλά θα τη βγάλουμε στο τζάμπα? Να πω πως βδομάδες μετά ο @James με πληροφόρησε πως η μονή διαδρομή είναι έτσι και αλλιώς δωρεάν! Με ποια λογική? Όχι ότι μας χάλασε αλλά μου κάνει εντύπωση γιατί να πληρώνεις μόνο τα εισιτήρια με επιστροφή. Στο site άλλωστε λέει πως η διαδρομή κοστίζει 4,65€ και δεν ξεκαθαρίζει ότι είναι με επιστροφή ενώ δωρεάν αναφέρει μόνο για τους κατόχους της κάρτας μεταφορών "Karta Anzjan". Αρκετά όμως μ’ αυτά, ας περάσουμε επιτέλους στο μίνι ταξίδι μας!
Βλέποντας τα νερά εκεί στο λιμάνι, πριν ξεκινήσουμε, μου έκανε εντύπωση πόσο κρυστάλλινα ήταν.
Θα μπορούσαμε να πέσουμε από το πλοίο να κάνουμε μια βουτιά!
H 20λεπτη διαδρομή ήταν ευχάριστη και λίγο πριν φτάσουμε απέναντι στο Gozo, στα δεξιά μας περάσαμε το νησάκι Comino που θα πηγαίναμε λίγες ώρες μετά.
Φτάνοντας στο λιμανάκι του Mgarr
Κατεβαίνοντας το πρώτο πράγμα που κάναμε είναι να πάμε στη στάση Vapur να πάρουμε το αστικό 301 που πάει στην πρωτεύουσα του Gozo τη Victoria.
Το Γκότζο είναι το λιγότερο τουριστικό νησί της Μάλτας, αυθεντικό, ήσυχο με τοπικό χρώμα και με ξεχωριστό χαρακτήρα. Η παράδοση λέει ότι το Gozo είναι η αρχαία Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς (άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι η Γαύδος). Όπως αναφέρεται στην Οδύσσεια του Ομήρου, η αθάνατη νεράιδα Καλυψώ κράτησε εκεί τον πολυμήχανο Οδυσσέα για επτά χρόνια. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Victoria, όνομα που δόθηκε προς τιμήν της βασίλισσας Βικτωρίας, όμως οι ντόπιοι προτιμούν το αραβικό της όνομα, Ραμπάτ.
20-25 λεπτά μετά, φτάσαμε στον κεντρικό σταθμό λεωφορείων της Victoria.
Ξεκινήσαμε από την Pjazza San Frangisk κοντά στον σταθμό.
Αναζητώντας την St. George's Square, περάσαμε από όμορφα γραφικά στενά
Η Βασιλική του Αγίου Γεωργίου στην St. George's Square γνωστή ως San Gorg είναι μια μπαρόκ εκκλησία αφιερωμένη στον Αγίο Γεωργίο Μεγαλομάρτυρα, προστάτη της νήσου Γκόζο και πολιούχου της πόλης.
Στην πλατεία κάναμε την πρώτη στάση της ημέρας. Καθίσαμε στο The Grapes Wine Bar. Είπαμε να πιούμε τις μπύρες μας να δροσιστούμε αλλά βλέποντας το μενού τελικά παραγγείλαμε να φάμε. Τι κι αν ήταν μόνο 12 το μεσημέρι? Τα ραβιόλια με γέμιση κουνέλι ήταν υπέροχα αλλά το σπαγγέτι με λουκάνικο και κάπαρη ήταν θεϊκό.
Ίσως η πιο νόστιμη μακαρονάδα που έχω δοκιμάσει ποτέ!
Και ένα παγωτάκι στο τέλος και ήμασταν κομπλέ με τον λογαριασμό να είναι στα 20€ μόνο! Ευτυχώς είχαν pos γιατί ακόμα δεν είχα κάνει ανάληψη. Έκανα όμως λίγο αργότερα από την γειτονική πλατεία Pjazza l-Indipendenza για να αγοράσουμε κάποια σουβενίρ από ένα μαγαζάκι. Τα πιο πεταμένα 20€ που έχω δώσει ποτέ. Ούτε θυμάμαι τι ψώνισα! Κάθε φορά λέω θα κόψω τα περιττά μέτρια σουβενίρ και όλο παρασύρομαι.
Στην πλατεία Indipendenza βρίσκεται και το Δημαρχείο της Victoria
Απέναντι από το Δημαρχείο ανηφορίσαμε τον δρόμο It-Telgha tal-Belt μέχρι την είσοδο της ακρόπολης.
Η Cittadella (Τσιταντέλα) όπως τη λένε οι Μαλτέζοι, μια μικρή πόλη στο λόφο ακριβώς πάνω από την πόλη της Βικτώρια, ήταν οχυρωμένη κατά τη διάρκεια της εποχής του χαλκού γύρω από το 1500 π.χ. και αναπτύχθηκε αργότερα από τους φοίνικες και κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους πολύ πριν από την άφιξη των Ιπποτών του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη. Η μεσαιωνική πολιτεία στην ακρόπολη είχε αναπτυχτεί μέχρι τον 16ο αιώνα, και περιλάμβανε ένα πυκνό αστικό οικισμό. Όταν το νησί δέχτηκε επίθεση από μουσουλμάνους το 1551, αυτό οδήγησε στην εγκατάλειψη του οικισμού και στη μετατροπή του σε ένα αμιγώς στρατιωτικό φυλάκιο. Μέχρι το 1637, οι κάτοικοι του Gozo ήταν υποχρεωμένοι από το νόμο να περνούν τις νύχτες τους μέσα στην Ακρόπολη για τη δική τους ασφάλεια. Αργότερα σε ειρηνικές περιόδους, άρθηκε αυτός ο περιορισμός και άνθρωποι εγκαταστάθηκαν κάτω από τους τοίχους του, δημιουργώντας την ευημερούσα πόλη του Ραμπάτ, τη σημερινή Βικτώρια.
Στην πραγματικότητα η αρχιτεκτονική κληρονομιά της Cittadella, όπως είναι σήμερα, αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από στρατιωτικές δομές. Παρόλα αυτά ορισμένα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία κατασκευάστηκαν σε στυλ μπαρόκ πάνω στα ερείπια της μεσαιωνικής πόλης όπως ο Καθεδρικός ναός του 1711.
Πέρα από τον Καθεδρικό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην μικρή πλατεία Pjazza tal-Katidral βρίσκονται τα δικαστήρια και το παλάτι του επισκόπου. Πολύ κοντά είναι αρκετά μικρά μουσεία όπως το Μουσείο του καθεδρικού ναού, Το Μουσείο Αρχαιολογίας, Το Λαογραφικό Μουσείο, Το Μουσείο φύσης Gozo, η παλιά φυλακή, το Καταφύγιο του β ' Παγκοσμίου Πολέμου καθώς και το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Ιωσήφ και μια σειρά από Ιερά.
Η γενική εικόνα όμως της παλιάς ακρόπολης εμένα μου φάνηκε πολύ καινούρια και φρέσκια! Λογικό αφού το 2016 εγκαινιάστηκε μετά από μια σημαντική ανανέωση και αποκατάσταση που ξεκίνησε το 2006 και περιλάμβανε αποκατάσταση των οχυρώσεων, την αποκατάσταση των όψεων ιστορικών κτιρίων, της τάφρου, την ανοικοδόμηση των διαδρομών, τις πλατείες και τους δρόμους εντός, την τοποθέτηση ανελκυστήρων και σκαλοπατιών και ανυψωτικές πλατφόρμες για την αύξηση της προσβασιμότητας.
Η σκιά ήταν ανύπαρκτη σε όλο το φρούριο και ο ήλιος μας έκαιγε. Για να προστατευθώ κάλυψα τους ώμους και την πλάτη μου με την πετσέτα θαλάσσης την οποία έβγαζα μόνο όταν έβγαινα φωτογραφίες!
Η βόλτα κατά μήκος των οχυρωμένων επάλξεων μας αντάμειψε με μια εκπληκτική πανοραμική θέα 360 μοιρών του Gozo με λόφους και κοιλάδες, χωριά και εκκλησίες, με θέα στη θάλασσα και φυσικά την πόλη της Victoria. Όλο το σκηνικό θύμιζε Μαρόκο!
Αν και ο περίπατος κατά μήκος των τειχών της ακρόπολης ήταν εξαιρετικός με υπέροχη θέα, η έλλειψη σκιάς και ο αναθεματισμένος ήλιος μας κούρασε και μας εξάντλησε. Αποχωρήσαμε από την Cittadella και για λίγα λεπτά ξεκουραστήκαμε σε κάτι σκαλιά στην Pjazza l-Indipendenza σε ένα μικρό κομμάτι σκιάς!
Η εφαρμογή για τα δρομολόγια λεωφορείων με ενημέρωσε πως σε 4 λεπτά περνάει το 311 από τη στάση Ursula στην οδό Triq Sant' Orsola. Σαν τρελοί τρέξαμε στη στάση και προς στιγμήν νομίζαμε πως το χάσαμε. Απογοητευμένοι είδαμε στη στάση πως το επόμενο περνάει σε 50 λεπτά κάτι που θα άλλαζε πολύ τα σχέδια. Με μισή καρδιά σκέφτηκα να αναβάλλω την επίσκεψη μας στο πιο ενδιαφέρον κομμάτι του Gozo το Dwejra γιατί δεν θα προλαβαίναμε να πάμε στη blue lagoon στο Comino.
Triq Sant' Orsola και στάση Ursula
Κι ενώ ξεκινήσαμε να φεύγουμε από τη στάση βλέπουμε το 311 να έρχεται. Επιστρέψαμε τρέχοντας και ανακουφισμένοι ανεβήκαμε. Ευτυχώς είχε καθυστερήσει γύρω στα 8 λεπτά.
Επόμενος προορισμός λοιπόν Dwejra και το πρώην μπλε παράθυρο!
Μετά από ένα 20 λεπτά το λεωφορείο έφτασε στον τελικό προορισμό στη στάση Dwejra .
Πολλά τα αυτοκίνητα, ο κόσμος και οι καντίνες. Στο βάθος το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας.
Στη μια πλευρά, στον κατηφορικό δρόμο κρυμμένη ανάμεσα στα βράχια είναι η λεγόμενη
εσωτερική θάλασσα (Inland Sea Divesite).
Εμείς όμως φτάσαμε ως εδώ περισσότερο για να δούμε το σημείο που στεκόταν λίγους μήνες πριν ο εντυπωσιακός βράχος Azure Window, προτού γκρεμιστεί από τη μανία της φύσης! Η φυσική καμάρα ήταν το σήμα κατατεθέν του Gozo και ίσως το πιο φωτογραφημένο σημείο ολόκληρης της χώρας. Η πινακίδα μας θύμισε την απώλειά του!
Μετά από δεκαετίες φυσικής διάβρωσης, τμήματα του τόξου έπεφταν στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να διευρύνεται σημαντικά η αψίδα αυξάνοντας το μέγεθος του παραθύρου. Η τελευταία πτώση βράχου ήταν το Μάρτιο του 2013. Τέσσερις μήνες αργότερα μια γεωλογική και Γεωτεχνική έκθεση ανέφερε ότι η αψίδα ήταν ''σχετικά σταθερή και θα συνεχίσει να παραμείνει έτσι για πολλά χρόνια'', και ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος ''επικείμενης'' κατάρρευσης, αν και προειδοποίησε ότι θα συνεχιστούν οι πτώσεις βράχων και μπορεί να είναι επικίνδυνα για τους ανθρώπους που πάνε κοντά στην αψίδα. Τα επόμενα έτη αναφέρθηκαν περαιτέρω βροχοπτώσεις και ρωγμές και οι αλιείς της περιοχής έβαλαν προειδοποιητικά σημάδια ώστε να αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να περπατάνε στην κορυφή της καμάρας, μια συνήθεια που συνεχίστηκε μέχρι την κατάρρευση του. Μάλιστα η κυβέρνηση το Δεκέμβριο του 2016 όρισε ως αδίκημα το περπάτημα πάνω στην αψίδα που τιμωρείται με πρόστιμο 1500€!
Στις 8 Μαρτίου 2017 μετά από θυελλώδεις καιρικές συνθήκες, το Azure Window κατέρρευσε εντελώς και χάθηκε στη θάλασσα χωρίς να μείνει κανένα κομμάτι ορατό πάνω από το νερό. Τα διεθνή και τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η κατάρρευση είναι μια μεγάλη απώλεια για την φυσική κληρονομιά της Μάλτας, ενώ η πολιτική ηγεσία της χώρας δήλωσε ''είναι μια θλιβερή ημέρα για τη Μάλτα. Χάσαμε μια εικόνα από την φυσική ομορφιά της χώρας μας.'' Το γεγονός προκάλεσε λύπη στους κατοίκους και σε όλο τον κόσμο που είχε επισκεφτεί το μπλε παράθυρο στο παρελθόν.
Από την ημέρα της κατάρρευσης, ελάχιστη ώρα μετά την πτώση!
Η κατάρρευση αυτή άλλαζε ριζικά το τοπίο στο μέρος. Πέρα από τις φωτογραφίες, εγώ αδυνατούσα να καταλάβω πως ήταν πριν το τοπίο. Ο βράχος που έχει απομείνει δεν θυμίζει σε τίποτα το πριν. Ενώ αν παρατηρήσετε στις φωτογραφίες στο σημείο της ''κοπής'' με λίγη φαντασία μπορείς να διακρίνεις ένα πρόσωπο μάλλον ζώου!
Ασχέτως όμως με το ότι έχει χαθεί το πιο εντυπωσιακό κομμάτι, η περιοχή Dwejra εξακολουθεί να είναι άγρια όμορφη και ιδιαίτερα δημοφιλής στους ξένους.
Το μέρος όπως είναι λογικό είναι βραχώδες, ξηρό και το καίει ο ήλιος. Μας έκαψε κι εμάς, όμως ο Rose είχε τη λύση στο να δροσιστούμε και να βρούμε λίγη σκιά στα βράχια. Παρατήρησε πως δίπλα από το πρώην μπλε παράθυρο υπάρχει ένα ιδιαίτερα όμορφο μέρος που κολυμπούσε κόσμος. Είναι η ''μπλε τρύπα'' που περιβάλλεται από τεράστια βράχια! Θέλει όμως προσοχή καθώς εγώ δυσκολεύτηκα να κατέβω και δεν το προτείνω να το κάνει κάποιος φορώντας σαγιονάρες όπως εγώ. Το κουφό ήταν ότι είχα παπούτσια μαζί μου αλλά βαρέθηκα να τα βάλω! Κι ενώ ο Rose έφτασε γρήγορα εκεί, εγώ χωρίς βοήθεια δυσκολεύτηκα αρκετά και γλίστρησα στα κοφτερά βράχια και έπεσε και η μηχανή μου με μοναδική απώλεια να ανοίξει το καπάκι με την κάρτα μνήμης, να βγει η κάρτα μνήμης, κάτι που δεν κατάλαβα στην αρχή κι έτσι έχασα καμιά 10αρια λήψεις αφού φωτογράφιζα και δεν αποθηκεύτηκαν πουθενά. Μικρό το κακό.
Με φόβο μη πέσει η μηχανή μου στο νερό και έχουμε δράματα, περπατούσα σαν την κότα. Βρήκα ένα σημείο και αφήσαμε προσεκτικά τσάντες, μηχανές κτλ. και κολυμπήσαμε μαζί με άλλους σαν μια μεγάλη τρελοπαρέα! Ήταν πάρα πολύ ωραία η εμπειρία αν και δεν πλησίασα πολύ την τρύπα που πραγματικά είναι μια μπλε τρύπα με άγνωστο πόσο βάθος έχει. Δεν φημίζομαι και για τις κολυμβητικές μου ικανότητες οπότε μια χαρά ήταν στα ρηχά απλά για να δροσιστώ ο καμένος! Η μπλε τρύπα είναι εξαιρετικό μέρος για καταδύσεις και απ’ ότι έλεγαν κάποιοι αν κάνεις κατάδυση περνάς ένα άνοιγμα στον βράχο στο βυθό και βρίσκεσαι στην άλλη πλευρά της θάλασσας!
Λίγο πριν πάμε στη στάση είδα τη φαεινή ιδέα να ανέβουμε κι εμείς λιγάκι τον βράχο του πρώην Azure Window και να δούμε από τον γκρεμό τη θέα. Οι απαγορευτικές πινακίδες υπάρχουν ακόμα στο σημείο.
Τελικά δεν προχωρήσαμε πολύ. Είδαμε τη γενική θέα της περιοχής, τον βράχο του πρώην μπλε παράθυρου από κοντά και την μπλε τρύπα που κολυμπούσαμε λίγα λεπτά νωρίτερα η οποία φαινόταν πολύ εντυπωσιακή από ψηλά.
Το λεωφορείο 311 ήρθε στην ώρα του και 20 λεπτά μετά μας κατέβασε στον σταθμό λεωφορείων της Victoria. Από εκεί 15 αργότερα αναχώρησε το 301 που σε 20-25 λεπτά μας πήγε στο λιμάνι του Mgarr. Ειλικρινά πήραμε πολλά αστικά όλες τις μέρες, και δεν πίστευα ότι όλα θα είναι τόσο βολικά. Οι ανταποκρίσεις, οι αναμονές, τα χρονοδιαγράμματα ήταν λες και ήταν φτιαγμένα για μας. Καμία ταλαιπωρία και όλα εξαιρετικά βολικά!
Επόμενος προορισμός το νησί Comino!
H 3η ημέρα στη Μάλτα είναι γεγονός και την σημερινή μέρα την περίμενα περισσότερο απ’ όλες μιας και είχε εκδρομή στα νησιά Gozo και Comino. Ακριβώς απέναντι από το ξενοδοχείο μας αγοράσαμε ακόμα μια κάρτα των 12 διαδρομών με 15€ αφού θα είχαμε αρκετές μετακινήσεις με τα αστικά και θα περίσσευαν και 2 διαδρομές που θέλαμε για την επόμενη ημέρα μέχρι το αεροδρόμιο. Το ψιλικατζίδικο φυσικά δεν είχε μηχάνημα pos κι έτσι έδωσα το τελευταίο 20ρικο από το κοινό ταμείο. Με 5€ στο πορτοφόλι που πας ρε Καραμήτρο? Βρήκαμε ένα ΑΤΜ πολύ κοντά στη στάση αλλά ήταν εκτός λειτουργίας! Και τώρα? Πάμε να πάρουμε το αστικό, ας φτάσουμε στο λιμάνι Cirkewwa και βλέπουμε!
Από τη στάση μας Chalet πήραμε το αστικό 222 και θα κατεβαίναμε στο Cirkewwa Ferry Terminal. Για άλλη μια φορά βρήκαμε θέσεις. Ευτυχώς γιατί η διαδρομή είναι 65 λεπτά, και πολλοί ήταν όρθιοι σε όλη τη διάρκεια. Η ώρα πέρασε εύκολα αφού κάναμε και τη γνωριμία μας. Δίπλα μας καθόταν μια γυναίκα που διάβαζε εφημερίδα ενώ ο άντρας της ήταν όρθιος. Ο Rose έδειξε ενδιαφέρον για το άρθρο της εφημερίδας και η γυναίκα πήρε θάρρος νομίζοντας πως καιγόμαστε πάρα πολύ να μάθουμε για την Βασιλική οικογένεια της Αγγλίας. Η κοπέλα ήταν από το Μπέρμιγχαμ ομιλητικότατη και ζωηρή και ξεκίνησε μια απίστευτη συζήτηση με τον Rose για την Νταιάνα, τον Κάρολο την Καμίλα… Να μας λέει την άποψη της ότι η Ελισάβετ έβαλε να δολοφονήσουν την Νταιάνα, ότι την ήθελαν μόνο για να κάνει παιδιά με τον Κάρολο, ότι είχε σχέση με την Καμίλα από πριν και ότι η Καμίλα μοιάζει με άντρα! Ρίξαμε ΤΟ γέλιο. Όταν την αποκάλεσα σκατόφατσα ο Rose της έκανε τη μετάφραση λέγοντας shitface και η Αγγλίδα φίλη μας συμφώνησε! Μετά από μόνη της και ούτε ξέρω πως ήρθε η συζήτηση, άρχισε να αναλύει τη Eurovision που είναι φαν, για ελληνικές συμμετοχές που της αρέσουν, για το φετινό διαγωνισμό, και συμμετείχε διακριτικά και ο άντρας της στην κουβέντα. Ένα αστικό γεμάτο, να επικρατεί ησυχία και να ακούγονται τρείς τρελοί να μιλάνε δυνατά και να συζητάνε για την Καμίλα και τον Κάρολο και για το ότι η Πορτογαλία φέτος δεν άξιζε την πρώτη θέση στη Eurovision! Την συμπάθησα ακόμα περισσότερο όταν εμένα με πέρασε για 25 χρονών χαχα. Της είπα θα σε κεράσω ένα γεύμα! Ενώ και στον Rose έκοψε αρκετά χρονάκια αφού τον πέρασε για 30! Κι εμείς όμως την κολακέψαμε αφού την κάναμε για 38 χρονών ενώ ήταν 43 και όπως μας είπε δεν της αρέσει γιατί φτάνει στα 50!
Μ’ αυτά και με κείνα και ενώ μάλλον ζαλίσαμε ένα ολόκληρο λεωφορείο φτάσαμε στον τελικό προορισμό μας το λιμάνι Cirkewwa. Έξω από τον επιβατικό σταθμό των ferry υπάρχουν πάρα πολλοί που διαφημίζουν τουριστικές εκδρομές για το Comino ή συνδυασμό Gozo και Comino. Τέτοιες εκδρομές είδαμε να τις πουλάνε φυσικά και στη Σλιέμα, όπου τα εκδρομικά σκάφη ξεκινούν από εκεί στις 10 το πρωί και επιστρέφουν 17:30 το απόγευμα. Η εκδρομές περιλαμβάνουν ξενάγηση σε αρκετά μέρη του Gozo ή και στο Comino και πωλούνται συνήθως με 35 ή 20 ευρώ αντίστοιχα. Επειδή όμως θέλαμε ευελιξία χρόνου και θα μας έβγαινε πολύ οικονομικότερα, επιλέξαμε να κινηθούμε μόνοι μας. Και καλά κάναμε.
Πρώτο μας μέλημα ήταν να βγάλουμε εισιτήριο για να περάσουμε απέναντι στο λιμάνι του Mgarr (Gozo Ferry Terminal) . Όσο για το πώς θα πηγαίναμε στο Comino θα το αποφασίζαμε όσο ήμασταν στο Gozo. Η δημόσια εταιρεία Gozo Channel http://www.gozochannel.com/en/schedules.htm κάνει τη διαδρομή από/προς Μάλτα (λιμάνι Cirkewwa) και Gozo (λιμάνι Mgarr). Ξαναλέω πως στο Comino στη blue lagoon μπορείς να πας μόνο με τουριστικά σκάφη είτε από Cirkewwa ή Mgarr ή Sliema ή άλλα μέρη της Μάλτας τέλος πάντων. Μέσα στον επιβατικό σταθμό του λιμανιού είχε πολύ κόσμο. Είχα ένα άγχος γιατί το μετρητό τελείωσε και μπορούσα να πληρώσω μόνο με κάρτες. Ο Rose πήγε στον γκισέ να κόψει εισιτήριο και επιβεβαίωσε ευτυχώς πως έχουν μηχάνημα pos. Όμως η υπάλληλος του είπε πως βγάζει μόνο εισιτήρια με επιστροφή ενώ εμείς θέλαμε μονής διαδρομής. Και πως θα γίνει ρε παιδιά, από πού θα αγοράσουμε εισιτήριο? Πάνω στο πλοίο?
Λίγο μετά επιβιβαστήκαμε. Όσο κι αν ψάξαμε δεν βρήκαμε πουθενά έναν υπάλληλο να μας πληροφορήσει πως θα αγοράσουμε εισιτήριο. Τελικά το πήραμε απόφαση ότι είμαστε λαθρεπιβάτες. Δηλαδή έτσι απλά θα τη βγάλουμε στο τζάμπα? Να πω πως βδομάδες μετά ο @James με πληροφόρησε πως η μονή διαδρομή είναι έτσι και αλλιώς δωρεάν! Με ποια λογική? Όχι ότι μας χάλασε αλλά μου κάνει εντύπωση γιατί να πληρώνεις μόνο τα εισιτήρια με επιστροφή. Στο site άλλωστε λέει πως η διαδρομή κοστίζει 4,65€ και δεν ξεκαθαρίζει ότι είναι με επιστροφή ενώ δωρεάν αναφέρει μόνο για τους κατόχους της κάρτας μεταφορών "Karta Anzjan". Αρκετά όμως μ’ αυτά, ας περάσουμε επιτέλους στο μίνι ταξίδι μας!
Βλέποντας τα νερά εκεί στο λιμάνι, πριν ξεκινήσουμε, μου έκανε εντύπωση πόσο κρυστάλλινα ήταν.
Θα μπορούσαμε να πέσουμε από το πλοίο να κάνουμε μια βουτιά!
H 20λεπτη διαδρομή ήταν ευχάριστη και λίγο πριν φτάσουμε απέναντι στο Gozo, στα δεξιά μας περάσαμε το νησάκι Comino που θα πηγαίναμε λίγες ώρες μετά.
Φτάνοντας στο λιμανάκι του Mgarr
Κατεβαίνοντας το πρώτο πράγμα που κάναμε είναι να πάμε στη στάση Vapur να πάρουμε το αστικό 301 που πάει στην πρωτεύουσα του Gozo τη Victoria.
Το Γκότζο είναι το λιγότερο τουριστικό νησί της Μάλτας, αυθεντικό, ήσυχο με τοπικό χρώμα και με ξεχωριστό χαρακτήρα. Η παράδοση λέει ότι το Gozo είναι η αρχαία Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς (άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι η Γαύδος). Όπως αναφέρεται στην Οδύσσεια του Ομήρου, η αθάνατη νεράιδα Καλυψώ κράτησε εκεί τον πολυμήχανο Οδυσσέα για επτά χρόνια. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Victoria, όνομα που δόθηκε προς τιμήν της βασίλισσας Βικτωρίας, όμως οι ντόπιοι προτιμούν το αραβικό της όνομα, Ραμπάτ.
20-25 λεπτά μετά, φτάσαμε στον κεντρικό σταθμό λεωφορείων της Victoria.
Ξεκινήσαμε από την Pjazza San Frangisk κοντά στον σταθμό.
Αναζητώντας την St. George's Square, περάσαμε από όμορφα γραφικά στενά
Η Βασιλική του Αγίου Γεωργίου στην St. George's Square γνωστή ως San Gorg είναι μια μπαρόκ εκκλησία αφιερωμένη στον Αγίο Γεωργίο Μεγαλομάρτυρα, προστάτη της νήσου Γκόζο και πολιούχου της πόλης.
Στην πλατεία κάναμε την πρώτη στάση της ημέρας. Καθίσαμε στο The Grapes Wine Bar. Είπαμε να πιούμε τις μπύρες μας να δροσιστούμε αλλά βλέποντας το μενού τελικά παραγγείλαμε να φάμε. Τι κι αν ήταν μόνο 12 το μεσημέρι? Τα ραβιόλια με γέμιση κουνέλι ήταν υπέροχα αλλά το σπαγγέτι με λουκάνικο και κάπαρη ήταν θεϊκό.
Ίσως η πιο νόστιμη μακαρονάδα που έχω δοκιμάσει ποτέ!
Και ένα παγωτάκι στο τέλος και ήμασταν κομπλέ με τον λογαριασμό να είναι στα 20€ μόνο! Ευτυχώς είχαν pos γιατί ακόμα δεν είχα κάνει ανάληψη. Έκανα όμως λίγο αργότερα από την γειτονική πλατεία Pjazza l-Indipendenza για να αγοράσουμε κάποια σουβενίρ από ένα μαγαζάκι. Τα πιο πεταμένα 20€ που έχω δώσει ποτέ. Ούτε θυμάμαι τι ψώνισα! Κάθε φορά λέω θα κόψω τα περιττά μέτρια σουβενίρ και όλο παρασύρομαι.
Στην πλατεία Indipendenza βρίσκεται και το Δημαρχείο της Victoria
Απέναντι από το Δημαρχείο ανηφορίσαμε τον δρόμο It-Telgha tal-Belt μέχρι την είσοδο της ακρόπολης.
Η Cittadella (Τσιταντέλα) όπως τη λένε οι Μαλτέζοι, μια μικρή πόλη στο λόφο ακριβώς πάνω από την πόλη της Βικτώρια, ήταν οχυρωμένη κατά τη διάρκεια της εποχής του χαλκού γύρω από το 1500 π.χ. και αναπτύχθηκε αργότερα από τους φοίνικες και κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους πολύ πριν από την άφιξη των Ιπποτών του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη. Η μεσαιωνική πολιτεία στην ακρόπολη είχε αναπτυχτεί μέχρι τον 16ο αιώνα, και περιλάμβανε ένα πυκνό αστικό οικισμό. Όταν το νησί δέχτηκε επίθεση από μουσουλμάνους το 1551, αυτό οδήγησε στην εγκατάλειψη του οικισμού και στη μετατροπή του σε ένα αμιγώς στρατιωτικό φυλάκιο. Μέχρι το 1637, οι κάτοικοι του Gozo ήταν υποχρεωμένοι από το νόμο να περνούν τις νύχτες τους μέσα στην Ακρόπολη για τη δική τους ασφάλεια. Αργότερα σε ειρηνικές περιόδους, άρθηκε αυτός ο περιορισμός και άνθρωποι εγκαταστάθηκαν κάτω από τους τοίχους του, δημιουργώντας την ευημερούσα πόλη του Ραμπάτ, τη σημερινή Βικτώρια.
Στην πραγματικότητα η αρχιτεκτονική κληρονομιά της Cittadella, όπως είναι σήμερα, αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από στρατιωτικές δομές. Παρόλα αυτά ορισμένα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία κατασκευάστηκαν σε στυλ μπαρόκ πάνω στα ερείπια της μεσαιωνικής πόλης όπως ο Καθεδρικός ναός του 1711.
Πέρα από τον Καθεδρικό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην μικρή πλατεία Pjazza tal-Katidral βρίσκονται τα δικαστήρια και το παλάτι του επισκόπου. Πολύ κοντά είναι αρκετά μικρά μουσεία όπως το Μουσείο του καθεδρικού ναού, Το Μουσείο Αρχαιολογίας, Το Λαογραφικό Μουσείο, Το Μουσείο φύσης Gozo, η παλιά φυλακή, το Καταφύγιο του β ' Παγκοσμίου Πολέμου καθώς και το ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Ιωσήφ και μια σειρά από Ιερά.
Η γενική εικόνα όμως της παλιάς ακρόπολης εμένα μου φάνηκε πολύ καινούρια και φρέσκια! Λογικό αφού το 2016 εγκαινιάστηκε μετά από μια σημαντική ανανέωση και αποκατάσταση που ξεκίνησε το 2006 και περιλάμβανε αποκατάσταση των οχυρώσεων, την αποκατάσταση των όψεων ιστορικών κτιρίων, της τάφρου, την ανοικοδόμηση των διαδρομών, τις πλατείες και τους δρόμους εντός, την τοποθέτηση ανελκυστήρων και σκαλοπατιών και ανυψωτικές πλατφόρμες για την αύξηση της προσβασιμότητας.
Η σκιά ήταν ανύπαρκτη σε όλο το φρούριο και ο ήλιος μας έκαιγε. Για να προστατευθώ κάλυψα τους ώμους και την πλάτη μου με την πετσέτα θαλάσσης την οποία έβγαζα μόνο όταν έβγαινα φωτογραφίες!
Η βόλτα κατά μήκος των οχυρωμένων επάλξεων μας αντάμειψε με μια εκπληκτική πανοραμική θέα 360 μοιρών του Gozo με λόφους και κοιλάδες, χωριά και εκκλησίες, με θέα στη θάλασσα και φυσικά την πόλη της Victoria. Όλο το σκηνικό θύμιζε Μαρόκο!
Αν και ο περίπατος κατά μήκος των τειχών της ακρόπολης ήταν εξαιρετικός με υπέροχη θέα, η έλλειψη σκιάς και ο αναθεματισμένος ήλιος μας κούρασε και μας εξάντλησε. Αποχωρήσαμε από την Cittadella και για λίγα λεπτά ξεκουραστήκαμε σε κάτι σκαλιά στην Pjazza l-Indipendenza σε ένα μικρό κομμάτι σκιάς!
Η εφαρμογή για τα δρομολόγια λεωφορείων με ενημέρωσε πως σε 4 λεπτά περνάει το 311 από τη στάση Ursula στην οδό Triq Sant' Orsola. Σαν τρελοί τρέξαμε στη στάση και προς στιγμήν νομίζαμε πως το χάσαμε. Απογοητευμένοι είδαμε στη στάση πως το επόμενο περνάει σε 50 λεπτά κάτι που θα άλλαζε πολύ τα σχέδια. Με μισή καρδιά σκέφτηκα να αναβάλλω την επίσκεψη μας στο πιο ενδιαφέρον κομμάτι του Gozo το Dwejra γιατί δεν θα προλαβαίναμε να πάμε στη blue lagoon στο Comino.
Triq Sant' Orsola και στάση Ursula
Κι ενώ ξεκινήσαμε να φεύγουμε από τη στάση βλέπουμε το 311 να έρχεται. Επιστρέψαμε τρέχοντας και ανακουφισμένοι ανεβήκαμε. Ευτυχώς είχε καθυστερήσει γύρω στα 8 λεπτά.
Επόμενος προορισμός λοιπόν Dwejra και το πρώην μπλε παράθυρο!
Μετά από ένα 20 λεπτά το λεωφορείο έφτασε στον τελικό προορισμό στη στάση Dwejra .
Πολλά τα αυτοκίνητα, ο κόσμος και οι καντίνες. Στο βάθος το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας.
Στη μια πλευρά, στον κατηφορικό δρόμο κρυμμένη ανάμεσα στα βράχια είναι η λεγόμενη
εσωτερική θάλασσα (Inland Sea Divesite).
Εμείς όμως φτάσαμε ως εδώ περισσότερο για να δούμε το σημείο που στεκόταν λίγους μήνες πριν ο εντυπωσιακός βράχος Azure Window, προτού γκρεμιστεί από τη μανία της φύσης! Η φυσική καμάρα ήταν το σήμα κατατεθέν του Gozo και ίσως το πιο φωτογραφημένο σημείο ολόκληρης της χώρας. Η πινακίδα μας θύμισε την απώλειά του!
Μετά από δεκαετίες φυσικής διάβρωσης, τμήματα του τόξου έπεφταν στη θάλασσα, με αποτέλεσμα να διευρύνεται σημαντικά η αψίδα αυξάνοντας το μέγεθος του παραθύρου. Η τελευταία πτώση βράχου ήταν το Μάρτιο του 2013. Τέσσερις μήνες αργότερα μια γεωλογική και Γεωτεχνική έκθεση ανέφερε ότι η αψίδα ήταν ''σχετικά σταθερή και θα συνεχίσει να παραμείνει έτσι για πολλά χρόνια'', και ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος ''επικείμενης'' κατάρρευσης, αν και προειδοποίησε ότι θα συνεχιστούν οι πτώσεις βράχων και μπορεί να είναι επικίνδυνα για τους ανθρώπους που πάνε κοντά στην αψίδα. Τα επόμενα έτη αναφέρθηκαν περαιτέρω βροχοπτώσεις και ρωγμές και οι αλιείς της περιοχής έβαλαν προειδοποιητικά σημάδια ώστε να αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να περπατάνε στην κορυφή της καμάρας, μια συνήθεια που συνεχίστηκε μέχρι την κατάρρευση του. Μάλιστα η κυβέρνηση το Δεκέμβριο του 2016 όρισε ως αδίκημα το περπάτημα πάνω στην αψίδα που τιμωρείται με πρόστιμο 1500€!
Στις 8 Μαρτίου 2017 μετά από θυελλώδεις καιρικές συνθήκες, το Azure Window κατέρρευσε εντελώς και χάθηκε στη θάλασσα χωρίς να μείνει κανένα κομμάτι ορατό πάνω από το νερό. Τα διεθνή και τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η κατάρρευση είναι μια μεγάλη απώλεια για την φυσική κληρονομιά της Μάλτας, ενώ η πολιτική ηγεσία της χώρας δήλωσε ''είναι μια θλιβερή ημέρα για τη Μάλτα. Χάσαμε μια εικόνα από την φυσική ομορφιά της χώρας μας.'' Το γεγονός προκάλεσε λύπη στους κατοίκους και σε όλο τον κόσμο που είχε επισκεφτεί το μπλε παράθυρο στο παρελθόν.
Από την ημέρα της κατάρρευσης, ελάχιστη ώρα μετά την πτώση!
Η κατάρρευση αυτή άλλαζε ριζικά το τοπίο στο μέρος. Πέρα από τις φωτογραφίες, εγώ αδυνατούσα να καταλάβω πως ήταν πριν το τοπίο. Ο βράχος που έχει απομείνει δεν θυμίζει σε τίποτα το πριν. Ενώ αν παρατηρήσετε στις φωτογραφίες στο σημείο της ''κοπής'' με λίγη φαντασία μπορείς να διακρίνεις ένα πρόσωπο μάλλον ζώου!
Ασχέτως όμως με το ότι έχει χαθεί το πιο εντυπωσιακό κομμάτι, η περιοχή Dwejra εξακολουθεί να είναι άγρια όμορφη και ιδιαίτερα δημοφιλής στους ξένους.
Το μέρος όπως είναι λογικό είναι βραχώδες, ξηρό και το καίει ο ήλιος. Μας έκαψε κι εμάς, όμως ο Rose είχε τη λύση στο να δροσιστούμε και να βρούμε λίγη σκιά στα βράχια. Παρατήρησε πως δίπλα από το πρώην μπλε παράθυρο υπάρχει ένα ιδιαίτερα όμορφο μέρος που κολυμπούσε κόσμος. Είναι η ''μπλε τρύπα'' που περιβάλλεται από τεράστια βράχια! Θέλει όμως προσοχή καθώς εγώ δυσκολεύτηκα να κατέβω και δεν το προτείνω να το κάνει κάποιος φορώντας σαγιονάρες όπως εγώ. Το κουφό ήταν ότι είχα παπούτσια μαζί μου αλλά βαρέθηκα να τα βάλω! Κι ενώ ο Rose έφτασε γρήγορα εκεί, εγώ χωρίς βοήθεια δυσκολεύτηκα αρκετά και γλίστρησα στα κοφτερά βράχια και έπεσε και η μηχανή μου με μοναδική απώλεια να ανοίξει το καπάκι με την κάρτα μνήμης, να βγει η κάρτα μνήμης, κάτι που δεν κατάλαβα στην αρχή κι έτσι έχασα καμιά 10αρια λήψεις αφού φωτογράφιζα και δεν αποθηκεύτηκαν πουθενά. Μικρό το κακό.
Με φόβο μη πέσει η μηχανή μου στο νερό και έχουμε δράματα, περπατούσα σαν την κότα. Βρήκα ένα σημείο και αφήσαμε προσεκτικά τσάντες, μηχανές κτλ. και κολυμπήσαμε μαζί με άλλους σαν μια μεγάλη τρελοπαρέα! Ήταν πάρα πολύ ωραία η εμπειρία αν και δεν πλησίασα πολύ την τρύπα που πραγματικά είναι μια μπλε τρύπα με άγνωστο πόσο βάθος έχει. Δεν φημίζομαι και για τις κολυμβητικές μου ικανότητες οπότε μια χαρά ήταν στα ρηχά απλά για να δροσιστώ ο καμένος! Η μπλε τρύπα είναι εξαιρετικό μέρος για καταδύσεις και απ’ ότι έλεγαν κάποιοι αν κάνεις κατάδυση περνάς ένα άνοιγμα στον βράχο στο βυθό και βρίσκεσαι στην άλλη πλευρά της θάλασσας!
Λίγο πριν πάμε στη στάση είδα τη φαεινή ιδέα να ανέβουμε κι εμείς λιγάκι τον βράχο του πρώην Azure Window και να δούμε από τον γκρεμό τη θέα. Οι απαγορευτικές πινακίδες υπάρχουν ακόμα στο σημείο.
Τελικά δεν προχωρήσαμε πολύ. Είδαμε τη γενική θέα της περιοχής, τον βράχο του πρώην μπλε παράθυρου από κοντά και την μπλε τρύπα που κολυμπούσαμε λίγα λεπτά νωρίτερα η οποία φαινόταν πολύ εντυπωσιακή από ψηλά.
Το λεωφορείο 311 ήρθε στην ώρα του και 20 λεπτά μετά μας κατέβασε στον σταθμό λεωφορείων της Victoria. Από εκεί 15 αργότερα αναχώρησε το 301 που σε 20-25 λεπτά μας πήγε στο λιμάνι του Mgarr. Ειλικρινά πήραμε πολλά αστικά όλες τις μέρες, και δεν πίστευα ότι όλα θα είναι τόσο βολικά. Οι ανταποκρίσεις, οι αναμονές, τα χρονοδιαγράμματα ήταν λες και ήταν φτιαγμένα για μας. Καμία ταλαιπωρία και όλα εξαιρετικά βολικά!
Επόμενος προορισμός το νησί Comino!
Last edited:
