Ινδονησία O γύρος της Ινδονησίας σε έναν μήνα (Java - Raja Ampat - Sulawesi - Borneo)

[art]

Κεφάλαιο 4 - Νησί Βόρνεο

Πρόκειται για το μεγαλύτερο νησί της Ασίας και το τρίτο μεγαλύτερο νησί στον κόσμο μετά την Γροιλανδία και την Γουινέα (εκεί βρίσκεται η Παπούα του 2ου κεφαλαίου μας). Περίπου το 72% του νησιού Βόρνεο ανήκει στην Ινδονησία, ενώ το υπόλοιπο 27% έχει περιέλθει στην Μαλαισία και λιγότερο από 1% του νησιού ανήκει στο ισλαμικό κρατίδιο Σουλτανάτο του Μπρουνέι με πληθυσμό ούτε μισό εκατομμύριο.

Το νησί καλύπτεται από ζούγκλα, ανεξερεύνητη σε αρκετά σημεία, ενώ σε άλλα δυστυχώς έχει υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές από εμπρησμούς, αποψιλώσεις, παράνομη υλοτομία, παράνομες εξορύξεις, ρύπανση από ατελείωτες βιομηχανικές εκτάσεις, όλα στο βωμό του κέρδους. Παράλληλα, στα τροπικά του δάση ζουν ζώα μοναδικά και συχνά υπό εξαφάνιση, αλλά και ανθρώπινες φυλές αποκομμένες από τον δυτικό “πολιτισμό” οι οποίες πασχίζουν να διατηρήσουν το φυσικό τους περιβάλλον, το “σπίτι” τους καθώς και τον αρχέγονο τρόπο ζωής τους.

Στο Ινδονησιακό Βόρνεο, το επονομαζόμενο Kalimantan, έχουν αναπτυχθεί κάποιες από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές πόλεις της Ινδονησίας, οι οποίες περιβάλλονται από πυκνά τροπικά δάση, οπότε η μεταξύ τους σύνδεση είναι εφικτή κυρίως αεροπορικώς, αφού το οδικό δίκτυο στο νησί περιορίζεται σε ελάχιστους οδικούς άξονες λόγω της ζούγκλας που παρεμβάλλεται. Ένας άλλος αργός αλλά εντυπωσιακός τρόπος μετακίνησης είναι με ποταμόπλοια στο ατελείωτο δίκτυο ποταμών που διαχέονται σε όλο το τροπικό οικοσύστημα.

Επομένως για να εξερευνήσει κάποιος το απέραντο αυτό νησί, θα πρέπει να αφιερώσει ένα ταξίδι αποκλειστικά εκεί με αρκετές ημέρες για τις πολύωρες μετακινήσεις και τις δυσκολίες της ζούγκλας. Προφανώς εμείς σε αυτό το ταξίδι θέλουμε να “πάρουμε μια τζούρα” από Βόρνεο, μιας και έτυχε η πόλη από όπου θα αποχαιρετήσουμε την αγαπημένη Ινδονησία να βρίσκεται πάνω σε αυτό το νησί. Μέσα στις επόμενες 4 γεμάτες ημέρες ταξιδιού που μας απομένουν (+μισή μέρα αποχώρησης) θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια εισαγωγή στην ζούγκλα του Βόρνεο, χωρίς να απομακρυνθούμε από την ευρύτερη περιοχή της πόλης Balikpapan από όπου θα γίνει η επιστροφή μας πίσω στη Σιγκαπούρη (κι από εκεί στην Αθήνα).

Ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο που μάθαμε για το Βόρνεο κατά την έρευνα οργάνωσης του ταξιδιού μας, είναι πως ετοιμάζεται να φιλοξενήσει την νέα πρωτεύουσα της χώρας..!

Σύμφωνα με έρευνες τελευταίων ετών, η πολυπληθής και χαοτική πρωτεύουσα Τζακάρτα έχει αρχίσει να βυθίζεται με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, οι οποίοι την θέλουν να έχει καταστραφεί σε σημαντικό τμήμα της μέχρι το 2050. Επομένως γίνονται προσπάθειες αποσυμφόρησής της με τη σταδιακή μεταφορά πληθυσμού και εγκαταστάσεων σε νέα πρωτεύουσα, η οποία έχει σχεδιαστεί ειδικά για αυτό τον σκοπό.

Η επιλογή της τοποθεσίας της νέας αυτής πόλης – πρότυπο στο Βόρνεο δεν είναι τυχαία: το νησί αυτό βρίσκεται στο κέντρο της τεράστιας αρχιπελαγικής χώρας και διαθέτει αχανείς ακατοίκητες εκτάσεις, ιδανικές για τη δημιουργία μιας μεγάλης - απλωμένης πόλης από το μηδέν. Η νέα πρωτεύουσα ονομάζεται Ibu Kota Nusantara (IKN) και έχει έκταση 4 φορές μεγαλύτερη από αυτήν της Τζακάρτα. Εγκαινιάστηκε ήδη επίσημα δύο μήνες πριν επισκεφτούμε το Βόρνεο -τον Αύγουστο του 2024- όμως στην πραγματικότητα παραμένει ακόμη ένα απέραντο εργοτάξιο. Οι εργασίες της ξεκίνησαν μόλις το 2022 και πραγματοποιούνται με εντατικούς ρυθμούς, αρχικά με 100.000 εργάτες από όλα τα μέρη της Ινδονησίας και στη συνέχεια με τους διπλάσιους να δουλεύουν νυχθημερόν για ένα πρόγραμμα που προβλέπει έως το 2045 να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή όλων των απαραίτητων υποδομών για μια smart city που θα καλύπτει τις ανάγκες της αποκλειστικά με ανακυκλώσιμες πηγές ενέργειας, θα καλύπτεται με χώρους πρασίνου στο 65% της έκτασής της και το 80% των μετακινήσεών της θα γίνεται χωρίς τη χρήση αυτοκινήτου. Φουτουριστικά σχέδια πόλης με προηγμένες τεχνολογίες και έμφαση στον βιοκλιματικό σχεδιασμό και στην ενσωμάτωση του αστικού ιστού με το φυσικό περιβάλλον, σου δίνουν την αίσθηση ότι σε λίγα χρόνια οι ινδονήσιοι θα ζουν σε μια πρωτεύουσα βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας.. τα σχέδια που είδα μου θύμισαν την ταινία Avatar. Άραγε θα υλοποιηθεί όντως το μεγαλεπήβολο αυτό όραμα ? Φυσικά υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, με διαμαρτυρίες των ντόπιων ότι στις εκτάσεις αυτές εκτός από την τεράστια καταστροφή φυσικού πλούτου, γίνεται και απομάκρυνση γηγενών πληθυσμών που διαμένουν στους τόπους αυτούς εδώ και δεκαετίες.

Η νέα πρωτεύουσα απέχει μόλις 2 ώρες από τη βάση μας, την πόλη Balikpapan, οπότε αρχικά είχε πέσει στο τραπέζι η ιδέα να την επισκεφθούμε, εν τέλει όμως το αφήσαμε ως εκκρεμότητα για το επόμενο μας ταξίδι στο Βόρνεο. Εξάλλου για την ώρα είναι ακόμη εργοτάξιο και δεν είμαστε καν σίγουροι αν επιτρέπεται η είσοδος σε τουρίστες.

Δορυφορικές φωτογραφίες της περιοχής
Αριστερά πριν ξεκινήσει το project το 2022. Δεξιά η ίδια περιοχή τον Ιούλιο του 2024.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1η μέρα στο νησί Borneo

Το αεροδρόμιο του Balikpapan βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη οπότε μέσα σε λίγα λεπτά καταφθάνουμε στο ξενοδοχείο μας στο κέντρο. Ο ταξιτζής είναι λίγο άσχετος και μας κάνει κύκλους ψάχνοντας την είσοδο του ξενοδοχειακού συγκροτήματος, αλλά με τη βοήθεια του gps την εντοπίζουμε.
Πρόκειται για ένα τεράστιο κτήριο, με πολλούς ορόφους και δωμάτια, αρκετά απρόσωπο, με μίνιμαλ διακόσμηση αλλά με κιτς χρώματα. Παρόλα αυτά το γεγονός ότι έχουμε και πάλι την ιδιωτικότητα μας μου αρκεί. Γιατί δε λέω, χαριτωμένο το homestay της Meyske αλλά το να κοιμάμαι τόσες μέρες στρωματσάδα και να μοιράζομαι το μπάνιο με τους υπόλοιπους θαμώνες κάπως με κούρασε.. για να μην σχολιάσω το μπάνιο με παγωμένο νερό - να ναι καλά η μαμά της Meyske που με λυπήθηκε και μου έβραζε μια κανάτα με ζεστό νερό (αλλά τι να σου κάνει ένα δοχείο με τόση μαλλούρα?!)

Στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου στο βάθος υπάρχει ένα μαγαζάκι με πούρα, οπότε ο Η. κάνει το απαραίτητο shopping therapy, ενώ μετά τις αγορές βγαίνουμε για φαγητό σε κοντινό εστιατόριο με αραβική κουζίνα. Έτσι χαλαρά η πρώτη μέρα στο νησί Βόρνεο φτάνει στο τέλος της. Πέφτουμε νωρίς για ύπνο γιατί αύριο θα έχουμε ημέρα εξερεύνησης της πόλης Balikpapan.

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 10
• 11
• 12
• 13
• 14
• …

  Go to chapter

  Go
• 18

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 12 of 18

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[MVSylvia]

Υπέροχη ιστορία και μου αρέσει ιδιαίτερα που μεταφέρει όλες τις εικόνες σαν οδοιπορικο (με τετοιο τρόπο που δεν χρειάζομαι καν να δω φωτογραφίες) και χωρις καθολου μελοδραμα και αυτο το στυλ δυτικου τουριστα που παει σε αναπτυσσομενες χωρες κ βρισκει το νοημα της ζωης του παρατηρωντας την ενδοια των αλλων.

Ανυπομονω για τη συνεχεια, ανετα θα αγοραζα ενα βιβλιο ολοκληρο με κειμενο σαν αυτο.

 

[art]

Επιστρέφουμε ενθουσιασμένοι στο νησί μας, αλλά και πάλι δεν αφήνουμε τον Mayo σε ησυχία: του ζητάμε να μας συνοδεύσει να διασχίσουμε οι τρεις μας το ζουγκλοειδές κεντρικό τμήμα του νησιού, ώστε να φτάσουμε στην απέναντι παραλία. Αν ξεκινήσουμε τώρα θα φτάσουμε την κατάλληλη ώρα για να δούμε το ηλιοβασίλεμα. Όπως προανέφερα, δεν γινόταν να το κάνουμε μόνοι μας καθώς δεν υπήρχε μονοπάτι, επομένως έπρεπε κάποιος ντόπιος να μας καθοδηγεί. Η διαδρομή είναι εύκολη και όμορφη, φανταζόμαστε πως βρισκόμαστε στο νησί του lost και σύντομα φτάνουμε στον προορισμό μας. Η παραλία και αυτή λευκή με σωρεία από κοράλλια και κοχύλια σε μεγέθη που δεν ήξερα ότι φτάνουν. Υπάρχουν κάποιοι “σκελετοί” από ημιτελείς καλύβες που δεν κατασκευάστηκαν ποτέ, οι οποίοι δημιουργούν ένα ωραίο σκηνικό σε φόντο με κοκοφοίνικες και κύματα της απογευματινής θάλασσας. Εκεί απολαμβάνουμε το ηλιοβασίλεμα και λίγο πριν νυχτώσει εντελώς παίρνουμε τον δρόμο του γυρισμού. Περνάμε από το δεύτερο homestay με bungalows που λειτουργεί στο νησί, πρόκειται στην ουσία για 2-3 καλύβες κι εκεί, οι οποίες ανήκουν σε συγγενή του Ferdinand. Μάλιστα σήμερα κατέφθασε ένα ζευγάρι Ιταλών εκεί και τους βλέπουμε να αράζουν στην καλύβα τους, πολύ γραφική καθώς βρίσκεται πάνω στη θάλασσα στηριζόμενη με πασσάλους.

Ξημερώνει η τρίτη μας μέρα στο νησί και με το που ανοίγουμε τα μάτια μας αποφασίζουμε να βουτήξουμε με τις μάσκες στην ιδιωτική μας παραλία.. να έχει άραγε ενδιαφέρον ο βυθός?
Λοιπόν σας πληροφορώ ότι ο βυθός εκεί στα ρηχά, μπροστά στις καλύβες μας είναι ο καλύτερος που έχω δει ποτέ. Μας συνεπαίρνει αμέσως ο μαγικός αυτός κόσμος με τα άπειρα πολύχρωμα ψάρια όλων των μεγεθών και τα εντυπωσιακά κοράλλια.
Κάποια στιγμή όμως συνειδητοποιούμε ότι ο Ferdinand με έναν φίλο του έχουν ξεκινήσει επιχείρηση κοψίματος ενός από τους πανέμορφους κοκοφοίνικες δίπλα στην καλύβα μας. Μέσα σε λίγα λεπτά βλέπουμε από μακριά το καημένο, πανύψηλο δέντρο να σωριάζεται στο χώμα μαζί με τις καρύδες του. Βγαίνουμε έξω και όταν τον ρωτάμε γιατί το έκοψαν, μας απαντάει με απάθεια πως θέλει να φτιάξει καινούργια bungalows και δεν έχει αρκετό χώρο! Στεναχωρήθηκα, ελπίζω να μην χαλάσει σύντομα ο τελευταίος αυτός παράδεισος. Ο Ferdinand δεν καταλαβαίνει την απογοήτευσή μας και μας ανοίγει τρεις καρύδες για να μας κεράσει (ήρθε και η Δανέζα ακούγοντας όλη την φασαρία). Ίσα που προλαβαίνουμε να απολαύσουμε το νερό καρύδας και πιάνει δυνατή μπόρα.. λοιπόν ακόμα και η βροχή στο νησί αυτό είναι απόλαυση! Μετά το τέλος της μπόρας και ενώ ξαναμπαίνουμε στο νερό για μια βουτιά αντικρίζουμε ένα τεράστιο ουράνιο τόξο να ενώνεται με τη θάλασσα. Περιέργως ενώ εδώ δεν βρέχει είναι ορατή τοπική μπόρα σε απέναντι μακρινό νησί..
Σύντομα ο ήλιος πέφτει και ακολουθεί βραδινό άραγμα και χαζοκουβέντες κάτω από τα αστέρια.. μακάρι να είχαμε και μια μπίρα!
Δυστυχώς όμως μαθαίνουμε πως αν θέλαμε να προμηθευτούμε αλκοόλ έπρεπε να το έχουμε κάνει στο Sorong, την πόλη που προσγειωθήκαμε -αδύνατο έτσι κι αλλιώς για εμάς που φτάσαμε εκεί στις 6 το πρωί και ήταν όλα κλειστά.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Τέταρτη μέρα στο νησί και ο καιρός άλλαξε 180 μοίρες, σήμερα τα πάντα είναι ηλιόλουστα. Ευκαιρία να αφιερώσουμε τη σημερινή μας μέρα σε snorkelling και free diving παρέα με τον Oscar, ο οποίος φαίνεται να ξέρει τον βυθό της περιοχής σπιθαμή προς σπιθαμή και φυσικά είναι έμπειρος δύτης.
Ξεκινάμε πρωί πρωί με το γαλάζιο μας βαρκάκι, με καπετάνιο τον pak Oliver και κάνουμε στάσεις σε διάφορα ενδιαφέροντα spots σε μικρή απόσταση από το νησί μας, κοντά σε γειτονικά ακατοίκητα νησάκια. Με μοναδικό εξοπλισμό τις μάσκες μας, βουτάμε στα ανοιχτά οι τρεις μας (εμείς & ο Oscar) ενώ ο Oliver μας περιμένει με τη βάρκα. O Oscar κάνει βουτιές μαζί μας και μας “ξεναγεί” στον βυθό· πράγματι το έμπειρο μάτι του και η ικανότητά του να φτάνει σε μεγάλο βάθος, μας βοηθούν να εντοπίσουμε άπειρους θαλάσσιους οργανισμούς: είδαμε χελώνες, αστακούς, ατελείωτα κοπάδια barracuda, πολύχρωμα “nemo”, μακρόστενες τρομπέτες (trumpfish), τεράστια bumphead parrotfish, διαφόρων ειδών κοράλλια, σαλάχια και φυσικά…καρχαρία (ε βέβαια, τώρα που γίναμε φιλαράκια!) Και όλα αυτά να κολυμπούν ήρεμα δίπλα μας, ενώ βουτούσαμε σε όχι τόσο μεγάλο βάθος -δεν χρησιμοποιήσαμε μπουκάλες.

Ο βυθός στα μέρη αυτά είναι μαγικός, δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ τέτοιον αριθμό ψαριών, οτιδήποτε και να περιγράψω με λόγια είναι λίγο μπροστά στη δύναμη της εμπειρίας και της εικόνας. Ίσως ένα βιντεάκι να βοηθήσει να μεταφέρω μια γεύση αυτού που ζήσαμε. Πάντως δεν είναι τυχαίο ότι τα raja ampat είναι ο απόλυτος προορισμός για τους λάτρεις της κατάδυσης και θεωρείται από τους ομορφότερους βυθούς στον κόσμο.

Σε κανένα από τα σημεία που πήγαμε δεν συναντήσαμε άλλη βάρκα ή άλλους δύτες, ήμασταν μόνο εμείς, τα ψάρια και ο ωκεανός, για μένα δηλαδή η απόλυτη απόλαυση.
Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεσαι καν βάρκα, ξεναγό ή να βγεις στα ανοιχτά.. Με μια απλή βουτιά με μάσκα στο ένα μέτρο από την καλύβα του νησιού μας, βλέπεις και μόνος σου όλα όσα προανέφερα -ναι, ακόμα και καρχαρίες!

Συνεχίζω λοιπόν την αφήγηση, ο Oscar βλέποντας πως έχουμε ενθουσιαστεί, δεν σταματάει την “ξενάγηση”, έχει πάρει φόρα και μαζί του ανακαλύπτουμε και παρατηρούμε όλο και περισσότερα. Οι ώρες περνούν, σιγά σιγά αρχίζουμε να κλατάρουμε, αλλά δεν μασάμε και συνεχίζουμε το κολύμπι και τις βουτιές. Κάποια στιγμή βλέπω τον Η. να ρίχνει κλεφτές ματιές πίσω του (για να σιγουρευτεί ότι δεν πλησιάζει κάποιος καρχαρίας από ότι μου εξήγησε αργότερα..!) γεγονός που μου δίνει την αίσθηση ότι κουράστηκε πολύ και ψάχνει τη βάρκα. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι η βάρκα δεν μας ακολουθούσε πια. Ο Oscar μπροστά έχει αρχίσει να πάει βολίδα οπότε βάζω τα δυνατά μου να τον φτάσω και προσπαθώ να δώσω κουράγιο στον Η. καθώς νόμιζα ότι κάτι συνέβη και χάσαμε τη βάρκα. Κολυμπάμε, κολυμπάμε πίσω από τον Oscar, κι εγώ προσπαθώ μέσα στην κούραση να συνεννοηθώ μαζί του στα ινδονησιακά για να καταλάβω τι έχει συμβεί, όταν ξαφνικά το βάθος μειώνεται, αρχίζουμε σταδιακά να πατώνουμε και μάλιστα σε άμμο, σε απαλή χρυσαφένια άμμο και τσουυπ! ξεπροβάλλει στον ορίζοντα στεριά. Μια φλούδα άμμου, χωρίς δέντρα, τελείως φλατ, μάλλον γι’αυτό δεν φαινόταν καθόλου νωρίτερα. Και εκεί στο νησάκι να σου κάτι γαλάζιο να λαμπυρίζει κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο: είναι το γνώριμό μας βαρκάκι με τον Oliver να μας χαιρετάει.
Παίρνουμε αμέσως τα πάνω μας και ξεχνάμε πως μέχρι πριν από δέκα λεπτά νομίζαμε πως ήμασταν ναυαγοί. Πλέον ο Η. το παίζει αδιάφορος και χαλαρός και το μόνο που τον απασχολεί είναι ποιον φακό να χρησιμοποιήσει για να απαθανατίσει το υπέροχο αυτό τοπίο. Επιλέγει ορθά τον ευρυγώνιο και το αποτέλεσμα ακολουθεί.

Το νησάκι εκτός από χρυσή άμμο είναι γεμάτο και από κάτι περίεργα στρογγυλά “τύπου κοράλλια”** που με ενθουσιάζουν. Ο Oscar κ ο Oliver γελάνε με την μανία μου να συλλέξω όσο το δυνατόν περισσότερα, καθώς και με την μανία του Η. να φωτογραφίσει κάθε πλευρά του μικρού αυτού νησιού.

** σίγουρα δεν είναι κοράλλια, θυμίζουν κόκκαλο από κάποιο μαλάκιο (παραπέμπουν στη ραχοκοκαλιά της σουπιάς απ’ όπου φτιάχναμε καραβάκια μικροί). Ρωτούσα επίμονα τον pak Oliver που μου το έδειξε τι ακριβώς είναι, αλλά μου απαντούσε με την ινδονησιακή λέξη που σημαίνει αστερίας / αστέρι.. Εν τέλει, μετά από πολλή έρευνα στο google μόλις βρήκα ότι οι Αμερικάνοι τα ονομάζουν και sand dollars ή sea cookies και πρόκειται για τον σκελετό είδους αχινού χωρίς αγκάθια, που ζει σε τροπικά μέρη. Μάλιστα θεωρείται πως φέρνουν τύχη.. (για να δούμε!)

«Πού θα μας πάτε τώρα κύριε Oliver?» «Επόμενη στάση, νησί Mutus. Εκεί βρίσκεται το χωριό μας, η οικογένειά μας»
Ανυπομονώ να γνωρίσω τους ανθρώπους αυτού του μέρους, ένα τόσο όμορφο τοπίο είμαι σίγουρη πως φιλοξενεί και όμορφες ψυχές. Και είχα δίκιο.

Το λιμάνι του Mutus σφύζει από ζωή, πιτσιρίκια ψαρεύουν με τα καλάμια τους, ηλικιωμένοι αράζουν, σκυλιά και γατιά τριγυρνούν νωχελικά. Ένα τσούρμο από ξαφνιασμένες φάτσες μας κοιτάει επίμονα, καθώς δεν συνηθίζουν να βλέπουν ξένους στο νησί. Ακόμα και οι λιγοστοί πελάτες του Jou Suba δεν συνηθίζουν να κάνουν στάση εκεί, θεωρώντας πως δεν έχει κάτι ενδιαφέρον. Δεν ισχύει όμως και φαίνεται από το πρώτο μας βήμα πως το νησί έχει μια απρόσμενη ομορφιά. Ζητάμε αμέσως από τον Oscar να μας ξεναγήσει στο χωριό και εκείνος χαίρεται με το ενδιαφέρον μας να γνωρίσουμε την οικογένειά του. Περνάμε έξω από το σχολείο του χωριού και τα παιδιά μας χαιρετούν, έτσι χωρίς να το πολυσκεφτούμε μπαίνουμε μέσα, κατόπιν συνεννόησης φυσικά με τις δασκάλες, οι οποίες ήταν πολύ φιλικές και ανοιχτές. Κάποια παιδάκια είναι ντροπαλά, ενώ άλλα μας χαιρετούν από μόνα τους και μας μιλάνε. Όλες οι συνεννοήσεις και εδώ στα ινδονησιακά, κανείς δεν μιλάει αγγλικά, ούτε φυσικά ο Oscar. Στο δρόμο βρίσκουμε και ένα μαγαζάκι που πουλάει αναψυκτικά (αλκοόλ δεν υπάρχει δυστυχώς στο νησί) οπότε αγοράζουμε (ζεστές) κόκα κόλες για τον Η. που του έλειψε να πιει κάτι άλλο εκτός από νερό και τσάι.

Η βόλτα μας καταλήγει στο σπίτι του Ferdinand, όπου γνωρίζουμε και άλλα μέλη της οικογένειάς του και όπου μας προτείνει να συνεχίσουμε όλοι μαζί στον επόμενο προορισμό της μονοήμερης εκδρομής μας. Δεχόμαστε και επιβιβαζόμαστε στο γαλάζιο βαρκάκι ούτε που θυμάμαι πόσα άτομα και πόσα πιτσιρίκια, αλλά όλοι οι καλοί χωράνε! Το ταξίδι ξεκινάει ανέμελο με γέλια και φωνές και μέσα σε 10 λεπτά έχουμε φτάσει στον επόμενο προορισμό Mutus kecil = μικρό Mutus, ένα ακόμη ακατοίκητο πανέμορφο τροπικό νησάκι με λευκή άμμο και κοράλλια.

Μετά από μια τόσο γεμάτη μέρα, επιστρέφουμε κουρασμένοι αλλά και ενθουσιασμένοι στο νησί μας. Εκεί μας περιμένει η κοπέλα από την Δανία σε έξαλλη κατάσταση: ένας ποντικός έκανε την εμφάνισή του το προηγούμενο βράδυ στο δωμάτιό της, την ώρα που η ίδια κοιμόταν και μασουλούσε κάτι από τα πράγματά της. Προσπαθήσαμε να την ηρεμήσουμε με μια κόκα κόλα και η κοπέλα έκανε τέτοια χαρά για το κέρασμα λες και της δώσαμε την πιο ακριβή σαμπάνια. Από ότι μας είπε ταξίδευε πάνω από 6 μήνες σε μια αναζήτηση του εαυτού της και του νοήματος και εδώ ήταν ο τελευταίος της προορισμός, σε λίγες μέρες θα επέστρεφε στην παλιά της ζωή – εργαζόμενη σε πολυεθνική στην Κοπεγχάγη. Μας μίλησε για τα μέρη που γύρισε στο μακρύ της ταξίδι, για τον Αμαζόνιο, τη γαλλική Πολυνησία και άλλα πολλά και κατέληξε στην πολύτιμη συμβουλή: τα ποντίκια που κυκλοφορούν στο νησί μας φοβούνται το φως, επομένως θα πρέπει να κοιμόμαστε με το φως ανοιχτό (για τις ώρες που έχουμε ρεύμα).

Προφανώς το ακατοίκητο νησί που διαμένουμε δεν έχει ανέσεις όπως φως, νερό, τηλέφωνο, ίντερνετ. Υπάρχει όμως γεννήτρια χάρη στην οποία έχουμε ρεύμα από τις 6 το απόγευμα που νυχτώνει για περίπου 5-6 ώρες. Τι γίνεται όμως αν το ποντίκι έρθει μετά?
Η απάντηση ήρθε γρήγορα, το επόμενο κιόλας βράδυ:
Πέφτουμε νωρίς για ύπνο και αμφιταλαντευόμαστε: να πιστέψουμε την τρελάρα γειτόνισσα και να κοιμηθούμε με την ανοιχτή λάμπα πάνω απ’ το κεφάλι μας? Καταλήγουμε να την ακούσουμε, έτσι κι αλλιώς αυτή τη στιγμή με τέτοια κούραση και καμπάνες να βαρούσαν, εγώ πάλι θα κοιμόμουν με ευκολία.
Το κύμα που χτυπάει στην παραλία με νανουρίζει, φέρνοντάς μου παιδικές αναμνήσεις.. Ο βαθύς μου ύπνος ταράχτηκε απότομα από ένα δυνατό σύρσιμο, σαν κάποιος να πατάει σε πλαστικές σακούλες.. Σύντομα κατάλαβα ότι “κάποιος” περπατούσε πάνω στα ξερά φύλα που υφαίνουν την σκεπή της καλύβας μας. Πρέπει να είναι περασμένες 12, αφού τα φώτα του νησιού έχουν ήδη σβήσει. Τα «παράθυρα» της καλύβας είναι εντελώς ανοιχτά -δεν υπάρχουν τζάμια- οπότε ο επισκέπτης εισέρχεται με ευκολία και ισορροπεί στην ξύλινη δοκό της στέγης πάνω από το κεφάλι μας. Δυστυχώς δεν έχω φακό ή κινητό σε κοντινή απόσταση, αφού τα είχαμε βάλει να φορτίσουν, και δεν σκοπεύω σε καμία περίπτωση να βγω από την κουνουπιέρα που είμαστε τυλιγμένοι. Ο νέος μας “φίλος” κάνει μια στάση πάνω από το κεφάλι μας και βγάζει μια δυνατή φωνή που μου θύμισε ταινίες με αρουραίους. Έντρομοι κοιταζόμαστε αλλά ευτυχώς ο επισκέπτης δίνει έναν σάλτο και εξαφανίζεται. Προφανώς μας άκουσε και τρόμαξε και αυτός. Ο Η. είναι ακόμα μεταξύ ύπνου και ξύπνιου και νομίζει ότι μπήκε κάποιο τεράστιο πουλί – γλάρος γιατί έβλεπε σχετικό όνειρο ..! Γελάω με την φαντασία του και με το όνειρο που μου εξιστορεί και ξαναπέφτω για ύπνο.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Την επόμενη μέρα ενημερώνουμε τη Δανέζα για το χθεσινοβραδινό συμβάν και αισθάνεται δικαιωμένη που τα λόγια της επιβεβαιώθηκαν. Την βλέπω αρκετά ξενερωμένη και για να αλλάξω το κλίμα, αρχίζω να της μιλάω για το κοινό μας πάθος, τα ταξίδια.
Την ρωτάω μεταξύ άλλων «από οοολα αυτά τα μέρη που γύρισες στο πολύμηνο ταξίδι σου, πού σου άρεσε πιο πολύ? Η αλήθεια είναι πως δεν περίμενα την άμεση απάντηση «φυσικά εδώ, το νησί αυτό είναι παράδεισος». Σκοπεύει να περάσει σόλο εδώ και σε κοντινά αντίστοιχα νησιά, τις τελευταίες 10 μέρες που της έχουν απομείνει, συμπληρώνοντας 1 μήνα στα Raja Ampat (!) Μακάρι να μπορούσαμε να το κάνουμε κι εμείς! Αρχίζω να απογοητεύομαι που σχεδιάσαμε το υπόλοιπο του ταξιδιού.. Μακάρι να σταματούσε εδώ ο χρόνος..

Αποφασίζουμε λοιπόν, την τελευταία μας μέρα σε αυτό το σημείο του πλανήτη να την περάσουμε απολαμβάνοντας το νησί μας.

Σημερινός στόχος ξεκούραση, λήψη φωτογραφιών και ο γύρος του νησιού, ξεκινώντας από την παραλία μας περιμετρικά έως ότου κάνουμε έναν πλήρη κύκλο. Αυτό πρέπει να γίνει πρωινή ώρα για να προλάβουμε την άμπωτη σε όλες τις παραλίες που θα διασχίσουμε.
Όταν όμως κάνεις σχέδια το σύμπαν γελάει.. Δυστυχώς στα μέσα της διαδρομής με έπιασε έντονος πόνος στο στομάχι κι έτσι ο γύρος δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Φτάσαμε μέχρι τα μέσα περίπου και επιστρέψαμε κακήν κακώς, διασχίζοντας τις μισές χρυσαφένιες παραλίες. Η μέρα ήταν ηλιόλουστη και όση ώρα περπατούσαμε είχαμε στο οπτικό μας πεδίο ένα μεγάλο ξύλινο ιστιοφόρο σε πειρατικό στυλ, που φαινόταν να κάνει κρουαζιέρα.

Με το που επιστρέψαμε στην καλύβα έπεσα ξερή στην αιώρα και κοιμήθηκα αρκετές ώρες μέσα στο καταμεσήμερο. Ο Η. είδε πως δεν ξυπνούσα ούτε για να φάω το κέικ με pandan που μου ετοίμασε η κυρία Norke και τότε ήταν που ανησύχησε για τα καλά. Όντως όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, το στομαχικό μου πρόβλημα, που επέμεινε σε όλο το υπόλοιπο ταξίδι, με ταλαιπώρησε αρκετά. Από τι μου προκλήθηκε δεν καταλάβαμε, μιας και ο Η. δεν έπαθε ποτέ κάτι αντίστοιχο. Μια υπόθεση είναι το νερό στο νησί: ενώ τις περισσότερες μέρες ήταν εμφιαλωμένο, κάποιες μέρες είχε περίεργη γεύση και απ’ ότι καταλάβαμε όταν τελείωνε το εμφιαλωμένο, έβραζαν νερό της βροχής το οποίο πιθανόν να με πείραξε.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Δεν το περίμενα αλλά έφτασε η μέρα του αποχωρισμού. Δεν θέλω να φύγω από αυτό το παραδεισένιο νησί, θεωρώ πλέον φοβερά λάθος την ιδέα για «γύρο της Ινδονησίας» ενώ ξεκάθαρα έπρεπε να περάσουμε εδώ όλες τις μέρες των διακοπών μας. Ο Η. μου λέει πως παραλογίζομαι και πως θα συναντήσουμε κι άλλα ωραία μέρη στην περιπέτειά μας.
Ας είναι, δεν έχω άλλη επιλογή από το να τον ακούσω και να αποδεχτώ τη μοίρα μου.
Έχουμε έτοιμες τις βαλίτσες από το προηγούμενο βράδυ, αποχαιρετάμε όλο το προσωπικό που πλέον τους θεωρούμε φίλους μας. Είμαστε οι τελευταίοι πελάτες του νησιού, όλοι έχουν φύγει ακόμα και η Δανέζα αναχώρησε για άλλο κοντινό νησάκι την προηγούμενη μέρα, γεγονός που σημαίνει ότι και όλοι οι εργαζόμενοι εδώ θα φύγουν για το σπίτι τους στο νησί Mutus, αφού όπως μας είπαν οι επόμενοι πελάτες είναι προγραμματισμένοι να έρθουν σε έναν μήνα από τώρα.

Στην 4ωρη επιστροφή προς το λιμάνι είδαμε ένα υπέροχο θέαμα από μεγάλο κοπάδι δελφινιών να παίζουν με τα κύματα δίπλα στο βαρκάκι μας, σαν κάποιου είδους αποχαιρετιστήρια παράσταση.

Sampai jumpa Raja Ampat, εις το επανιδείν

Στην επιστροφή δυσκολευτήκαμε, καθώς δεν βρίσκαμε με τίποτα το γκισέ εισιτηρίων στο Waisai και αναγκαστήκαμε να περπατήσουμε πολύ ώρα μέσα στη ζέστη με τις βαλίτσες. Στη συνέχεια η επιβίβαση στο μεγάλο καράβι ήταν και πάλι κουραστική και παράδοξη και αυτή τη φορά είδα και με τα μάτια μου τις κατσαρίδες.
Η πτήση μας από Sorong για Manado είχε ακυρωθεί χωρίς κάποια αιτιολόγηση από την ίδια την αεροπορική η οποία ξαφνικά σταμάτησε να περιλαμβάνει στο πρόγραμμά της τον συγκεκριμένο προορισμό, ούτε επέστρεψε λεφτά, ούτε απάντησε σε κάποιο μήνυμα μας να βρούμε εναλλακτική πτήση. Τελικά ευτυχώς βρήκαμε άλλη αεροπορική να κάνει το ίδιο δρομολόγιο, οπότε κλείσαμε νέα εισιτήρια αλλά όχι για την ίδια ημερομηνία, οπότε το πρόγραμμα υπέστη μια μικρή μετατόπιση από τα αρχικά μας πλάνα.
Τουλάχιστον δεν ξεμείναμε στο Sorong. (Φυσικά όταν επιστρέψαμε από το μακρύ μας ταξίδι είχαμε το χρόνο και την υπομονή να απαιτήσουμε την επιστροφή χρημάτων που δικαιούμασταν)

Διανυκτέρευση λοιπόν στο εξωτικό Sorong της Δυτικής Παπούα, όπου παρόλο που δεν είναι καθόλου τουριστικό μέρος και δεν συναντήσαμε άλλους bule, εμείς χαρήκαμε τις ανέσεις του ζεστού μπάνιου με καθαρές πετσέτες, του ίντερνετ και κυρίως του ύπνου χωρίς τον φόβο ποντικιών, νομίζοντας πως βρεθήκαμε σε 5αστερο ξενοδοχείο. Παρηγορήθηκα λοιπόν που άφησα το νησί μας, εκτιμώντας αυτά τα λίγα θετικά της “ζωής στον πολιτισμό”

Επόμενος σταθμός: Νησί Sulawesi !

 

[mariath]

Τι τέλειες εικόνες μας περιγράφεις!
Θέλω πολύ κάποια στιγμή να επιστρέψω στην Ινδονησία και μετά το Μπαλί να δω κάποιους απ' αυτούς τους παραδείσους.

 

[art]

εδώ ένα βιντεάκι από το σκηνικό με τους καρχαρίες

 

[art]

ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ – ΕΞΤΡΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ RAJA AMPAT

Πήζοντας στην τρέλα της Αθήνας, ξαναφέρνω τα νησιά αυτά στο μυαλό μου και όλο θυμάμαι σκηνικά που ξέχασα να συμπεριλάβω στο στόρι μου. Θα παραθέσω λοιπόν εδώ όσα ξέχασα και ίσως μέχρι να ολοκληρωθεί η ταξιδιωτική ιστορία το κεφάλαιο αυτό να συνεχίσει να εμπλουτίζεται.

--------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Ψάρεμα
Σίγουρα ξέχασα πολλά στην αφήγησή μου αλλά το πιο τρανταχτό είναι η μέρα που πήγαμε για ψάρεμα:
Ο Ferdinand είχε υποσχεθεί στον Η. που λατρεύει το ψάρεμα ότι θα μας πάει για τσαπαρί πριν φύγουμε. Έτσι ένα απόγευμα, μετά από κάποια εκδρομή μας, βλέπουμε τυχαία τον ιδιοκτήτη στη βάρκα έτοιμο να πεταχτεί για δουλειές στο Mutus island. Τον χαιρετάμε και αυτός μας προτείνει να τον συνοδεύσουμε στο γειτονικό νησί για να πάρουμε ό,τι εξοπλισμό χρειαζόμαστε και να πάμε όλοι μαζί για απογευματινό ψάρεμα. Εννοείται δεχόμαστε αμέσως και χωρίς δεύτερη σκέψη μπαίνουμε στη βάρκα. Και μόνο που θα ξαναπήγαινα στον γραφικό οικισμό μου ήταν αρκετό! Ο Η. βρίσκεται φυσικά στον έβδομο ουρανό που θα πάει για ψάρεμα σε ένα τέτοιο μέρος με τόσα ψάρια..
Στο νησί Mutus συναντάμε μεγάλη βαβούρα και κινητικότητα, τα παιδιά δεν έχουν τέτοια ώρα σχολείο οπότε είναι όλα μαζεμένα στην παραλία και κάνουν μπάνιο, παίζουν, μάλιστα συναγωνίζονται μεταξύ τους σε σκανταλιές και βουτιές με στόχο να τραβήξουν την προσοχή του φωτογραφικού μας φακού. Πιο πάνω στη γειτονιά συναντάμε τη γυναίκα του Ferdinand να μπανιαρίζει τα μικρά μέσα σε μια λεκάνη με νερό έξω στο δρόμο.

Ο ίδιος ο Ferdinand κάθεται απέναντι μαζί με μια μικρή ομάδα νεαρών Παπουανών που μας ετοιμάζουν επί τόπου τις πετονιές με τα αγκίστρια και τα φτερά από πλαστικό. Αγοράζουμε αναψυκτικά από το μοναδικό μαγαζάκι του χωριού και καθόμαστε μαζί τους θαυμάζοντας την τέχνη με την οποία τα συναρμολογούν. Όταν ολοκληρωθεί η μακρά αυτή διαδικασία επιβιβαζόμαστε και πάλι στην βαρκούλα μας και η περιπέτεια ξεκινάει: Εγώ χαλαρή στο μπροστινό τμήμα της βάρκας απολαμβάνω τη θάλασσα και τα κύματα, ενώ οι υπόλοιπη ομάδα προσπαθεί να ψαρέψει, παρά τον καιρό που έχει κάπως αγριέψει ενώ βραδιάζει. Πρώτος έπιασε ο Oscar ένα μεγάλο mackerel, ακολούθησε Ferdinand με ένα άλλο και μετά από λίγο να τος και ο Η.! Τα ψάρια συνεχίζουν να έρχονται και εγώ απαθανατίζω τις “ψαρευτικές στιγμές”. Επιστρέφουμε σε απόλυτο σκοτάδι με φακούς, η θάλασσα εκείνη την ώρα έχει κάτι το μυστηριώδες και σαγηνευτικό, θα μπορούσα να μείνω όλο το βράδυ εκεί..
Για το βραδινό μας γεύμα η κυρία Norke μας σέρβιρε τα καημένα τα ψαράκια που έπιασε η παρέα και η αλήθεια είναι πως ήταν πεντανόστιμα.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Μιας και πήρα φόρα θα συνεχίσω με άλλη μια θαλασσινή ανάμνηση:

Ένα πρωινό αράζουμε κλασικά μπροστά από την καλύβα μας με θέα τον ωκεανό, αφηρημένοι και οι δύο, ο ένας κάτι διάβαζε, ο άλλος κάτι έγραφε.. Ξαφνικά ακούμε ένα δυνατό βουητό, εγώ φοβήθηκα πως γίνεται σεισμός ή μάλλον τσουνάμι. Συνειδητοποιούμε αμέσως πως το βουητό προέρχεται από την θάλασσα όπου προς μεγάλη μας έκπληξη βλέπουμε το εξής πρωτόγνωρο για εμάς: τεράστιο κοπάδι ψαριών εδώ δίπλα μας στα ρηχά, μετακινείται τόσο γρήγορα – προφανώς κάποιος μεγάλος θηρευτής τα κυνηγάει- που δημιουργεί ένα είδος υδροστρόβιλου και προκαλεί αυτόν τον υπόκωφο ήχο. Τα ψάρια είναι τόσο πολλά και τα νερά τόσο κρυστάλλινα που το κοπάδι είναι ορατό με γυμνό μάτι. Μάλιστα πολλά ψάρια, ακόμα και αρκετά μεγάλα χοροπηδούν μέσα - έξω από το νερό.

3. Τα "ματωμένα χαμόγελα"
Από την πρώτη μέρα κιόλας μέρα που πατήσαμε το πόδι μας στην Παπούα, μας γεννήθηκε η εξής απορία: τι είναι αυτά τα κόκκινα σημάδια, σαν κηλίδες από αίμα παντού στο έδαφός? Κι όταν λέμε παντού εννοούμε παντού, στα πεζοδρόμια, στον χώρο αναμονής του λιμανιού, στα δρομάκια του mutus island, ακόμα και στο ακατοίκητο νησί μας! Τα αναγνώρισα μάλιστα σε μια ταμπέλα στο lobby του ξενοδοχείου μας στο Sorong όπου «απαγορεύεται να φτύνεις pinang». Τι είναι λοιπόν το pinang?

Με ένα απλό γκουγκλάρισμα βρήκα ότι πρόκειται για τον καρπό ενός είδους κοκοφοίνικα (areka palm). Αυτόν τον καρπό οι Παπουανοί έχουν σαν συνήθεια να τον μασουλάνε, καθώς είναι ένα είδος φυσικού διεγερτικού ναρκωτικού, που τους δημιουργεί ευφορία και τους κρατάει σε εγρήγορση. Τα σύνεργα λοιπόν είναι: ο καρπός pinang, ο οποίος σε άλλες χώρες ονομάζεται και bettel nut ή areca nut, φύλλο από το ίδιο φυτό και ένα είδος λευκής σκόνης/πούδρας (slaked lime). Τα συστατικά αυτά τα αναμειγνύουν, δεν τα καταπίνουν, αλλά τα κρατάνε για λίγο στο στόμα και τα μασουλάνε σε ένα είδος τελετουργίας, η οποία δημιουργεί στον χρήστη κόκκινο σάλιο και του χαρίζει ένα “αιματοβαμμένο χαμόγελο”. Στο τέλος φτύνουν τις ουσίες αυτές, αφήνοντας τους χαρακτηριστικούς κόκκινους λεκέδες, οι οποίοι θεωρούνται βιολογικά απόβλητα που είναι δύσκολο να καθαριστούν, με αποτέλεσμα σε πολλούς δημόσιους χώρους να βάζουν ταμπέλες που απαγορεύουν την τακτική αυτή, με ανάλογο πρόστιμο.

Όπως προανέφερα, στην Παπούα δυσκολευτήκαμε να βρούμε αλκοόλ -δεν πίνουν λόγω θρησκείας- οπότε σαν υποκατάστατο του ποτού / τσιγάρου / ναρκωτικού έχουν αυτή τη συνήθεια, όταν μαζεύονται σε παρέες ή μόνοι τους. Θεωρείται χαρακτηριστική δραστηριότητα των ψαράδων, για να μην βαριούνται όταν κάνουν επαναλαμβανόμενες δουλειές.
Η συνήθεια αυτή αποτελεί παράδοση χιλιάδων ετών για πολλούς λαούς της νοτιοανατολικής Ασίας, από την Ινδία και το Πακιστάν έως την Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και την Παπούα Νέα Γουινέα αλλά πλέον θεωρείται καρκινογόνα, ειδικά όταν συνδυάζεται με κάπνισμα, μάλιστα σε κάποιες χώρες οι συσκευασίες της ουσίας αυτής φέρουν πλέον ταμπελάκια παρόμοια με αυτά των τσιγάρων για τις βλάβες που προκαλεί στην υγεία.

4. Κλείνω για την ώρα, με μια άχρηστη πληροφορία της ημέρας, η οποία όμως δείχνει τη σημασία των νησιών αυτών για το κράτος της Ινδονησίας και την απαράμιλλη ομορφιά τους:
Μικρογραφία του συμπλέγματος Raja Ampat κοσμεί το μεγαλύτερο σε αξία χαρτονόμισμα της Ινδονησίας -100.000 rupiah- το οποίο βέβαια σε αξία ισούται με μόλις 6,5 – 7 ευρώ (!) ανάλογα την τρέχουσα ισοτιμία.

 

[art]

Κεφάλαιο 3 - Νησί Sulawesi

Το νησί Sulawesi είναι το 3ο μεγαλύτερο νησί της Ινδονησίας (11ο παγκοσμίως) και είναι διάσημο για το περίεργό του "σχήμα - χταπόδι". Η αρχική μας σκέψη ήταν να το διασχίσουμε οδικώς ξεκινώντας από το κάτω “άκρο – πλοκάμι” όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα του και καταλήγοντας στο πάνω “άκρο – πλοκάμι” όπου βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του. Το Google maps δίνει 40 ώρες οδήγηση για τη συγκεκριμένη διαδρομή, αλλά αν μπει κάποιος σε αυτή τη διαδικασία θα "κόψει δρόμο" δια θαλάσσης ώστε να συμπεριλάβει στο πρόγραμμα του και τα δυσπρόσιτα αλλά παραδεισένια νησάκια Togean: άλλος ένας προορισμός - όνειρο για μένα! Βέβαια στην πραγματικότητα δεν κόβεις δρόμο αλλά αυξάνεις τη διάρκεια του ταξιδιού σου, αφού τα καραβάκια ούτε κάνουν κάθε μέρα αυτές τις διαδρομές ούτε είναι γρήγορα (ενδεικτικά θα αφήσω σαν πληροφορία: 3-4 ώρες Ampana - Togean και 12 ώρες Togean - Gorontalo)

Μετά από ενδελεχή έρευνα καταλάβαμε ότι το χρονικό περιθώριο που χρειάζεται ένας ταξιδιώτης για να διασχίσει - εξερευνήσει το νησί Sulawesi οδικώς είναι 20-30 μέρες, με δυνατότητα όμως ευελιξίας για τις συχνές ακυρώσεις- καθυστερήσεις των μέσων (λεωφορεία & καράβι). Να σημειώσω εδώ ότι δεν ενδείκνυται σε αυτά τα μέρη να νοικιάσεις αμάξι γιατί, εκτός από την οδήγηση από τα αριστερά, έχεις να αντιμετωπίσεις ένα πολύ πολύ άσχημο οδικό δίκτυο - ακόμα και οι Ινδονήσιοι από άλλες περιοχές το θεωρούν από τα χειρότερα μέρη για να οδηγήσεις. Όλα αυτά συνέβαλαν στην τελική μας απόφαση να επισκεφτούμε μόνο τα highlights του νησιού και να κινηθούμε αεροπορικώς. Ένα συγνώμη στον Η. που φοβάται τα αεροπλάνα, καθώς με τούτα και με κείνα το συνολικό ταξίδι στην Ινδονησία έφτασε να έχει 8 πτήσεις!

Συνοπτικά λοιπόν στο Sulawesi κινηθήκαμε ως εξής:
Προσγειωθήκαμε αρχικά στο πάνω “πλοκάμι” του νησιού στην πόλη Manado, καθώς βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον προηγούμενο μας προορισμό, το Sorong της Παπούα, μόλις 1μιση ώρα πτήση. Ο κύριος λόγος της επίσκεψης μας εκεί: το εθνικό πάρκο Tangkoko. Διαμονή λίγων ημερών εκεί και επόμενη 2ωρη πτήση μας οδήγησε στο κάτω “πλοκάμι” του νησιού, την πρωτεύουσα Makassar (5η μεγαλύτερη πόλη της Ινδονησίας). Εκεί δεν σκοπεύαμε να μείνουμε καν, αρχικός στόχος ήταν απλά να φτάσουμε μεσημέρι και το βραδάκι να πάρουμε νυχτερινό λεωφορείο για το 9ωρο ταξίδι στον διασημότερο προορισμό του νησιού: Tana Toraja. Πρόκειται για μια ορεινή περιοχή στο κέντρο του Sulawesi που αποτελείται από πολλά χωριά και έχει από τις πιο σπάνιες παραδόσεις στον κόσμο όσον αφορά τα ταφικά έθιμα. Από εκεί είχαμε τη φαεινή ιδέα να βρούμε ένα μικρό αεροδρόμιο κάπου στα βουνά της toraja και να κλείσουμε πτήση απευθείας για τον επόμενο προορισμό. Η αλήθεια είναι ότι αν πραγματοποιηθεί αυτή η πτήση θα γλιτώσουμε 9ωρη επιστροφή στο Makassar μόνο και μόνο για να πάρουμε αεροπλάνο για το Βόρνεο: άραγε θα είμαστε αρκετά τυχεροί? Η πτήση αυτή παρόλο που υπάρχει στο πρόγραμμα 2 φορές την εβδομάδα, συνήθως ακυρώνεται λόγω της συχνής κακοκαιρίας στον ορεινό αερολιμένα, οπότε οι πιθανότητες είναι 50-50. Καλού κακού λοιπόν προσαρμόζουμε το πρόγραμμα μας ώστε να μπορεί να λειτουργήσει και με την πιθανή εναλλακτική λύση της επιστροφής στο Makassar. Για να δούμε!

 

[art]

1η μέρα στο Sulawesi:

Προσγειωνόμαστε στο Manado, το οποίο έχει τη φήμη μιας όμορφης παραθαλάσσιας πόλης, αλλά εμείς θα φύγουμε απευθείας για τα βουνά. Απολαύσαμε αρκετά τη θάλασσα στα Raja Ampat, οπότε τώρα θέλουμε να γνωρίσουμε την πιο άγρια όψη της Ινδονησίας με τα πολλά ενεργά ηφαίστεια στην καρδιά του «ring of fire». Πράγματι από τη βεράντα του bungalow μας στην ορεινή κωμόπολη Tomohon βλέπουμε πεντακάθαρα το επιβλητικό ηφαίστειο Lokon, ενώ λίγο πιο πέρα φαντάζει το ηφαίστειο Mahawu και από την άλλη μεριά το ηφαίστειο Empung.

Αλλά θα πάω ένα βήμα πίσω, στο πώς φτάσαμε ως εκεί:
Στην αρχή της νέας μας περιπέτειας βρισκόμαστε σε μια χαοτική βαβούρα έξω από το αεροδρόμιο του Manado και εγώ σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση λόγω κούρασης και ενόχλησης στο στομάχι. Μέχρι να αγοράσω κάτι να φάω μπας και συνέλθω, ο Η. κάνει τις απαραίτητες συνεννοήσεις με ντόπιους «κράχτες» και οδηγούς για τη μεταφορά μας σε κοντινή κωμόπολη όπου θα μείνουμε τις επόμενες 3-4 μέρες. Το ορεινό Tomohon απέχει μια ώρα μακριά και μας αναλαμβάνει ένας ταξιτζής που μιλάει άπταιστα Αγγλικά, ακούει μάλιστα δυνατή mainstream αμερικάνικη μουσική, ό τι χειρότερο για τον πονοκέφαλό μου.. Ευτυχώς κάνει μια στάση στα μισά για να μας κεράσει pisang goreng (= τηγανητή μπανάνα) από κάποιον πλανόδιο, οπότε η διάθεσή μου φτιάχνει. Περιέργως μας λέει ότι ξέρει το ξενοδοχείο μας και τον ιδιοκτήτη του ο οποίος φάνηκε να είναι γνωστός στην περιοχή, «πώς κι έτσι?» αναρωτηθήκαμε..

Μέχρι να φτάσουμε έχει ήδη νυχτώσει για τα καλά, το μέρος είναι εξοχή – ερημιά και έξω από κάτι πανέμορφα bungalows σε boho στυλ, μας υποδέχεται εγκάρδια ένας ξανθός νεαρός μακρυμάλλης. Αρχικά νομίζαμε ότι ήταν κάποιος πιωμένος bule τουρίστας αλλά ακούγοντάς τον να συνομιλεί σε άπταιστα ινδονησιακά με τον οδηγό μας, καταλάβαμε ότι πρόκειται για τον Ολλανδό ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου. Αρχικά απογοητεύτηκα σκεπτόμενη ότι η ολλανδική αποικιοκρατία κρατάει ακόμα και σήμερα και μάλιστα σε τόσο ιδιαίτερα μέρη.
Σύντομα όμως μέσα στις επόμενες μέρες κατάλαβα ότι ο συγκεκριμένος τύπος αγαπάει και σέβεται τη χώρα που τον φιλοξενεί με αποτέλεσμα να έχει κερδίσει τον σεβασμό των ντόπιων, μάλιστα μιλάει άπταιστα όχι μόνο την επίσημη γλώσσα της χώρας αλλά και την τοπική διάλεκτο. Είναι η πρώτη φορά που βλέπω ζευγάρι ινδονήσιας – ευρωπαίου να συνεννοούνται μεταξύ τους στα ινδονησιακά και όχι στα αγγλικά. Και οι δύο πολύ φιλόξενοι και εξυπηρετικοί, μας σερβίρουν τοπικά φαγητά στο εστιατόριο του ξενοδοχείου, όπου επιτέλους βρίσκουμε και αλκοόλ! Ο Η. παραγγέλνει κρύα μπίρα και πλέει σε πελάγη ευτυχίας αλλά εγώ δεν μπορώ να πιώ ούτε το τζιν λεμόνι μου.. Μάλλον όντως δεν είμαι καλά. Παρόλα αυτά κανονίζουμε με τον εγκάρδιο Ολλανδό να τον ακολουθήσουμε το επόμενο πρωί σε ολοήμερη εξόρμηση που έχει προγραμματίσει.
Το εστιατόριο κλείνει νωρίς και είμαστε πολύ κουρασμένοι οπότε παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής στο δωμάτιό μας. Η διαδρομή είναι παραμυθένια, μέσα στη βλάστηση, με ήχους της ζούγκλας και με χαριτωμένα φωτάκια να μας καθοδηγούν σε μια πλαγιά με 6-7 διασκορπισμένα ξύλινα bungalows. Το κάθε ένα έχει τη βεράντα του, με αιώρα και με απίστευτη θέα στα απέναντι ηφαίστεια, όπως καταλάβαμε το επόμενο πρωί. Το εσωτερικό είναι εξίσου εντυπωσιακό με περιμετρικές τζαμαρίες, κρεβάτι από μπαμπού με κουνουπιέρα και hippie αισθητική που μου θυμίζει έντονα Μπαλί. Με αυτές τις εικόνες πέφτουμε για ύπνο και την επόμενη μέρα είμαστε σε φόρμα για την πρώτη γεύση από Βόρειο Sulawesi.

2η μέρα στο Sulawesi ---------------------------------------------------------------------------------------

Η πρώτη στάση της εκδρομής είναι μόλις 15 λεπτά μακριά από το ξενοδοχείο μας, στο κέντρο του Tomohon, όπου βρίσκεται το περίφημο Extreme Market, δηλαδή λαϊκή αγορά όπου εκτός από τα αναμενόμενα τρόφιμα – προϊόντα που έχουμε συνηθίσει, υπάρχουν και πάγκοι με δυσάρεστες για τους περισσότερους εκπλήξεις: πωλούνται νεκρά φίδια, ποντίκια, νυχτερίδες ακόμα και σκυλιά ή -πιο σπάνια- γατιά προς κατανάλωση. Πριν μπούμε στο extreme παράρτημα της αγοράς ο Ολλανδός οδηγός μας, μας ενημερώνει για το τι θα ακολουθήσει και μας αφήνει να επιλέξουμε. Εμείς έχουμε αποφασίσει να μπούμε, ενώ το ζευγάρι Αυστραλών με το οποίο μοιραζόμαστε το tour δεν ακολουθεί. Το θέαμα είναι όντως σκληρό, παρόλο που την συγκεκριμένη μέρα και ώρα έτυχε να μην υπάρχουν πολλά «προϊόντα» και οι περισσότεροι πάγκοι να είναι κενοί, καλύτερα ίσως.
Η αγορά συνεχίστηκε με πάγκους με μπαχαρικά, τροπικά φρούτα, παστά-αποξηραμένα στον ήλιο ψάρια, τοπικούς καφέδες και τσάι. Είμαστε οι μόνοι τουρίστες και πολλοί από τους μικροπωλητές ενδιαφέρονται να μάθουν από πού είμαστε, μάλιστα κάποιος ζητάει να φωτογραφηθεί μαζί μας. Επιβιβαζόμαστε και πάλι στο αμάξι και με οδηγό πάντα τον Ολλανδό, απομακρυνόμαστε από τον οικισμό και αρχίζουμε να ανεβαίνουμε σε υψόμετρο. Στο δρόμο μας εξηγεί για τις επερχόμενες τοπικές εκλογές εξαιτίας των οποίων υπάρχουν παντού αφίσες, μεγάφωνα και εκδηλώσεις. Πολλά από όσα μας λέει μας κάνουν εντύπωση όπως το γεγονός ότι κάποιοι από τους υποψηφίους μοιράζουν ακόμα και λεφτά μαζί με το ψηφοδέλτιό για να πείσουν τους ψηφοφόρους τους. Ακόμη μαθαίνουμε πως στην περιοχή η επικρατούσα θρησκεία είναι ο χριστιανισμός (προτεστάντες αν θυμάμαι καλά) και ο «ιμάμης» που νομίζαμε ότι ακούμε από το πρωί, στην πραγματικότητα είναι χριστιανική λειτουργία που ακούγεται από μεγάφωνα, ακολουθώντας την τακτική των μουσουλμάνων.

Επόμενη στάση είναι η περίφημη ηφαιστειακή λίμνη Linow. Η θέα από το πρώτο σημείο όπου σταματάμε για φωτογραφίες δίνει μας την αίσθηση μιας κοινής λίμνης, μάλιστα είναι αρκετά μεγάλη, διακρίνουμε πολλά ψαροπούλια, ακόμα και μια βάρκα. Όταν όμως παρατηρούμε πιο προσεκτικά, βλέπουμε σημεία απέναντι που αχνίζουν.. Η λίμνη περιέχει θειάφι και ηφαιστειακά αέρια, επομένως δεν είναι ασφαλές να κολυμπήσει κανείς, μάλιστα λέγεται ότι τα νερά της αλλάζουν χρώμα, λόγω αλλαγών στη χημική τους σύσταση. Από εδώ η λίμνη μας φαίνεται πράσινη και εκπέμπει μια ηρεμία. Μετά από λίγο περπάτημα όμως, φτάνουμε σε άλλο σημείο με εντελώς διαφορετική αίσθηση. Εδώ το τοπίο είναι απόκοσμο, τα νερά βράζουν, εκπέμπουν πολλά διαφορετικά χρώματα, βγάζουν ατμούς και μπουρμπουλήθρες και η έντονη μυρωδιά από θειάφι κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική.

Δεν αντέχω πολλή ώρα, νιώθω ότι δεν μπορώ να αναπνεύσω και απομακρύνομαι, ενώ η υπόλοιπη παρέα έχει μαγευτεί και δεν ξεκολλάει. Κάποια στιγμή, επιτέλους ο Ολλανδός προτείνει να γυρίσουμε, γιατί η επόμενη στάση είναι λέει η αγαπημένη του.
Μετά από λίγη ακόμα οδήγηση, σταματάμε στη μέση του πουθενά, σε μια άλλη λίμνη, αυτή όμως πολύ μικρότερη και παραμυθένια μέσα σε καταπράσινο τοπίο, με νερά που βγάζουν και αυτά ατμούς. Δεν υπάρχει ψυχή εδώ γύρω, είμαστε μόνο εμείς και η φύση. Ο οδηγός μας εξηγεί ότι έχει ανακαλύψει τυχαία το μέρος αυτό και είναι το αγαπημένο του σημείο για μπάνιο σε θερμά νερά που προέρχονται φυσικά από το γειτονικό ηφαίστειο. Φοράμε ήδη μαγιό όπως μας είχε ζητήσει από το προηγούμενο βράδυ, οπότε βουτάμε σιγά σιγά και οι πέντε. Η αίσθηση είναι υπέροχη, το ζεστό νερό με ηρεμεί και το τοπίο αυτό σε συνδυασμό με την ευχάριστη παρέα δημιουργούν ένα τέλειο σκηνικό.

Ακολουθούν μερικές ακόμα ενδιαφέρουσες στάσεις: σε τόπο θρησκευτικής λατρείας (παλιάς τοπικής παγανιστικής θρησκείας), σε μονοπάτι στο δάσος που οδηγεί σε καταρράκτη θερμού νερού, σε τοπικό εστιατόριο με θέα τη μεγαλύτερη λίμνη της περιοχής “Tondano” και οδεύοντας προς το τέλος της εκδρομής, στάση στην κορυφή του λόφου Tetetana για πανοραμική θέα προς τα γειτονικά ηφαίστεια και την πόλη Manado. Αυτό είναι μια εναλλακτική λύση για δούμε έστω από μακριά το ενεργό ηφαίστειο Mahawu, το οποίο ήταν προγραμματισμένο να επισκεφτούμε σήμερα για trekking αλλά λόγω ομίχλης δεν τα καταφέραμε.

Η τελευταία μας επίσκεψη είναι και η αγαπημένη μου: το Tuur Ma'asering είναι ένα μέρος παραγωγής τοπικού αλκοολούχου ποτού γνωστού ως “Cap Tikus”** από τον χυμό ενός είδους φοίνικα της περιοχής (Aren palm tree - Arenga pinnata)

**κυριολεκτικά η μετάφραση είναι “Σφραγίδα Αρουραίου”, δεν έμαθα γιατί λέγεται έτσι, αν κάποιος ταξιδέψει μέχρι εκεί και ακούσει τον λόγο παρακαλώ να μου γράψει! Το ποτό αυτό είναι σήμα κατατεθέν της περιοχής, κάτι σαν την ρακή για την Κρήτη και μάλιστα γκουκλάρωντας για πληροφορίες βρήκα ομώνυμο ινδονησιακό τραπ τραγούδι (!) με αγγλικούς στίχους και με ινδονήσιο αλάνι να το παίζει ιστορία καταναλώνοντας το εν λόγω ποτό. Αφήνω λινκ και πέρα από το αστείο της υπόθεσης έχει καλογυρισμένο κλιπ με χαρακτηριστικές εικόνες από βόρειο Sulawesi.

Στο μέρος που βρισκόμαστε υπάρχουν φυτείες του συγκεκριμένου φοίνικα και στις εγκαταστάσεις πραγματοποιείται όλη η διαδικασία παραγωγής αλλά και πώλησης του ποτού σε ένα χαριτωμένο “instagrammable” μπαράκι μέσα στο δάσος. Φτάνουμε και έχει ήδη νυχτώσει, εντυπωσιαζόμαστε από το φωτισμένο μονοπάτι μέσα στην πυκνή βλάστηση, το οποίο μας οδηγεί σε κατασκευές από μπαμπού μέσα στο δάσος. Εκεί συναντάμε λίγους ακόμη επισκέπτες που πίνουν το Cap Tikus υπό τους ήχους δυνατής μουσικής. Καθόμαστε κι εμείς και απολαμβάνουμε τις ιστορίες του Ολλανδού και τις περιπέτειες των Αυστραλών συνταξιδιωτών μας, δοκιμάζοντας παράλληλα και το ινδονησιακό δυνατό ποτό.
Από ότι μας εξιστορούν οι νεαροί Αυστραλοί έχουν τρίμηνη άδεια από τη δουλειά τους την οποία χρησιμοποιούν για ταξίδια πρώτα στην Αφρική και τώρα στην Ινδονησία. Ο λόγος επίσκεψής τους εδώ είναι ο ίδιος με τον δικό μας, δηλαδή το Εθνικό Πάρκο Tangkoko, στο οποίο μάλιστα θα διανυκτερεύσουν αρκετές μέρες. Αυτοί θα μείνουν ολόκληρο μήνα στην περιοχή οπότε έχουν πολύ χρόνο στη διάθεσή τους. Κάποια στιγμή ο Ολλανδός θέλοντας να μας δείξει τις διαφορετικές ποικιλίες του ποτού ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε αλκοόλ, χύνει στο τραπέζι τρία διαφορετικά σφηνάκια, βάζει φωτιά και ανάβει το τσιγάρο του με το δυνατότερο (βλέπε προηγούμενο βίντεο κλιπ στο 2:15).

Η βραδιά κυλά όμορφα με νέους φίλους και νέες γεύσεις, αλλά δεν μπορώ να ευχαριστηθώ τη στιγμή. Αισθάνομαι ότι την πάτησα για τα καλά, είμαι σίγουρη ότι έχω πυρετό, αλλά προσπαθώ να μην δώσω σημασία.. Μακάρι να είναι ιδέα μου.. Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο κ ενώ όλοι πάνε για βραδινό, εγώ ανακοινώνω στον Η. ότι θα πάω αμέσως στο δωμάτιο να κοιμηθώ. "Από τώρα?!" Ο Η. αμέσως καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά και δανείζεται ένα θερμόμετρο από το προσωπικό του ξενοδοχείου. Τελικά περνάω όλο το βράδυ με 39 πυρετό, άυπνη και σκεπτόμενη την γκαντεμιά να καταπέσω ακριβώς πριν την προγραμματισμένη και πολυαναμενόμενη εκδρομή μας στο Tangkoko! Αν δεν ήταν αυτό το πάρκο δεν θα ερχόμασταν ως εδώ ! Και να μην το δούμε καν ?!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3η & 4η μέρα στο Sulawesi

Την επόμενη μέρα χαπακώνομαι, παίρνω μαζί έξτρα νερά και εξτρά πονστάν και δηλώνω έτοιμη να εξερευνήσουμε τη ζούγκλα. Ο Ολλανδός εξάλλου μας περιμένει ήδη με το αμαξάκι του, μάλιστα σήμερα με ακόμη περισσότερο ενθουσιασμό. Όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, ο ολλανδός φίλος μας έχει πάθος με τα ζώα και την φύση, καθώς και σχετικές εξειδικευμένες γνώσεις και σπουδές. Μάλιστα αυτός είναι ο λόγος που βρέθηκε στην Ινδονησία, όταν πριν από καμιά δεκαριά χρόνια μετακόμισε στη ζούγκλα του Βόρνεο, (ο επόμενος προορισμός μας!) δουλεύοντας εκεί για περιβαλλοντικές οργανώσεις. Παρά την εξειδίκευσή του, για να μπούμε στο πάρκο πρέπει απαραίτητα να έχουμε τη συνοδεία ντόπιου οδηγού, οπότε καταλήγουμε να είμαστε 2 άτομα με 2 οδηγούς να μας ακολουθούν και να μας επισημαίνουν τα ζώα, τα πουλιά και τα φυτά που βρίσκονται στο δρόμο μας. Όντως το έμπειρο μάτι τους είναι απαραίτητο για να τα εντοπίσουμε αλλά και να μάθουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για αυτά. Η υγρασία πρέπει να έχει φτάσει 100% και ο πυρετός δεν βοηθάει. Παρόλα αυτά βάζω τα δυνατά μου να συνεχίσω τη διαδρομή, αφού τα ζώα που συναντάμε με ενθουσιάζουν: Αρχικά κάνουν την εμφάνισή τους καμιά 30ρια μαύροι πίθηκοι με “μοικάνα” (crested black macaque) οι οποίοι τρώνε μπανάνες, παίζουν, κάνουν τσαμπουκά και σκαρφαλώνουν σε δέντρα. Στη συνέχεια συναντάμε πολλά είδη πουλιών -εδώ ζουν 6 είδη kingfisher με διαφορετικά χρώματα το κάθε ένα- κουκουβάγιες, σκιουράκια και το μαρσιποφόρο αρκουδάκι “cuscus”, το οποίο αράζει χαλαρό στην κορυφή ενός πανύψηλου δέντρου.

Κάποια στιγμή και ενώ βρισκόμαστε μέσα στην πυκνή ζούγκλα, ακούμε τον γνώριμο ήχο του κύματος που σκάει στην ακτή. Λίγα βήματα πιο πέρα εμφανίζεται μπροστά μας μια μεγάλη μαύρη παραλία, όπου κάνουμε στάση για τσιγάρο και αντιπυρετικό. Το τοπίο είναι μαγικό και μαντέψτε.. είμαστε μόνοι μας εδώ!

Στο υπόλοιπο δάσος τα γκρουπάκια από τουρίστες πληθαίνουν όσο η ώρα περνάει, καθώς τα πιο δημοφιλή ζώα του πάρκου βγαίνουν μετά τη δύση του ηλίου.
Αρχίζουμε λοιπόν κι εμείς να αναζητάμε τους νυκτόβιους θαμώνες της περιοχής, μπαίνοντας μέσα σε τεράστιους κορμούς τροπικών δέντρων, όπου συναντάμε νυχτερίδες, αλλά και το διάσημο “tarsier”: ένα μικροσκοπικό θηλαστικό με τεράστια γουρλωτά μάτια, νυκτόβιο και ιδιαίτερα σπάνιο. Είναι το σήμα κατατεθέν του πάρκου, ο βασικός λόγος επίσκεψης για τους περισσότερους και εγώ το ερωτεύτηκα τόσο που αγόρασα και ένα λούτρινο tarsier για το σπίτι από το αεροδρόμιο του Manado στην επιστροφή. – Θα ξετρελαθεί ο γάτος μου όταν το δει..! -
ΦΩΤΟ ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Θαυμάσαμε λοιπόν το γλυκύτατο tarsier, το οποίο μας κοιτούσε απορημένο και έβγαζε έναν λεπτό χαρακτηριστικό ήχο υψηλής συχνότητας, όση ώρα το φωτογραφίζαμε. Ήρθε όμως η ώρα να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής. Ο Ολλανδός είναι ενθουσιασμένος που πήραμε μια καλή γεύση του πάρκου, το ίδιο και εμείς φυσικά, και η διαδρομή της επιστροφής κυλά ευχάριστα με χιπ χοπ μουσικές, ραπαρίσματα και συζητήσεις. Παρόλα αυτά όπως ήταν αναμενόμενο γυρνάω ράκος από τον πυρετό και πέφτω ξερή για ύπνο. Την επόμενη μέρα την πέρασα στο κρεβάτι, οπότε τα σχέδιά μας για ενοικίαση μηχανής και πρωινή βόλτα σε κοντινούς καταρράκτες δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα.
Την επιστροφή στο αεροδρόμιο του Manado ούτε καν τη θυμάμαι, μάλλον κοιμόμουν στη διαδρομή, όπως και στην πτήση με προορισμό την πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του νησιού Sulawesi, που ονομάζεται Makassar.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

[art]

5η μέρα στο Sulawesi

Βρισκόμαστε στο νοτιότερο άκρο του νησιού και ο λόγος που φτάσαμε ως εδώ είναι να πάρουμε το 9ωρο νυχτερινό λεωφορείο με προορισμό την ορεινή Tana Toraja. Επειδή όμως προβλέπεται ταλαιπωρία και στο χωριό που θα διαμένουμε δεν υπάρχουν ανέσεις, αναγκαζόμαστε να κάνουμε μια τροποποίηση στο πρόγραμμα: αφαιρούμε δυστυχώς μια μέρα από Tana Toraja και διανυκτερεύουμε ένα βράδυ στην πρωτεύουσα, σε άνετο ξενοδοχείο με στόχο να συνέλθω. Μάλιστα πηγαίνουμε σε γιατρό, που μου γράφει αντιπυρετικά και βιταμίνες για γρήγορη ανάρρωση.
Το απογευματάκι της επόμενης μέρας καταφθάνουμε στον σταθμό λεωφορείων λίγο αγχωμένοι για το αν θα βγάλουμε άκρη με λεωφορεία κ εισιτήρια, καθώς δεν έχουμε καταφέρει να βρούμε σχετικές πληροφορίες ούτε online, ούτε μας διαφώτισε όποιος ρωτήσαμε. Ευτυχώς, με το που πατάμε το πόδι μας έξω από το ταξί, μας εντοπίζει ένας από τους “κράχτες” – πωλητές εισιτηρίων και μας πασάρει κάποιες θέσεις σε ένα από τα βραδινά λεωφορεία για Rantepao (=το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής Tana Toraja).

Η αναμονή στον σταθμό είναι μακρά, αλλά τουλάχιστον έχουμε παρεούλα κάποιες ναζιάρες γάτες του σταθμού. Ο σταθμός είναι σχεδόν ερημικός, χωρίς φωνές και κόσμο, παρόλο που είναι τεράστιος. Όταν καταφθάνει επιτέλους το λεωφορείο μας, επιβιβαζόμαστε σε άνετα καθίσματα που «πέφτουν» σαν κρεβάτια και είναι εξοπλισμένα με μαξιλάρια και κουβέρτες. Παρόλα αυτά η διαδρομή είναι δύσκολη και καθόλου άνετη, αφού θυμίζει τρενάκι του λούνα παρκ με τόσες στροφές και λακκούβες. Προσωπικά, στο καραβάκι στα raja ampat ένιωσα πολύ πιο άνετα.
Μετά τον άθλο της 9ωρης διαδρομής σε ελικοειδή άθλιο δρόμο, αποβιβαζόμαστε σε κεντρικό σημείο του χωριού Rantepao, σε απόλυτο σκοτάδι - η ώρα είναι 4. Βρίσκουμε εύκολα ταξί, το οποίο μας μεταφέρει σε γειτονικό, ακόμα πιο μικρό χωριό, όπου βρίσκεται το homestay που θα περάσουμε τα επόμενα βράδια.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6η μέρα στο Sulawesi

Το homestay είναι σαν βγαλμένο από καρτ ποστάλ: παραδοσιακές ξύλινες κατασκευές Tongkonan** παρατεταγμένες η μια δίπλα στην άλλη, με τις εντυπωσιακές τους στέγες και με περίτεχνες χρωματιστές και ανάγλυφες διακοσμήσεις. Ανάμεσά τους εκτείνεται μια μεγάλη αυλή, όπου στέκεται αγέρωχο ένα λευκο - γκρι buffalo. Ακόμα κι αυτό μας κοιτάει απορημένο που φτάσαμε τόσο νωρίς, δεν κυκλοφορεί ψυχή τέτοια ώρα. Δεν έχουμε ιδέα πού βρίσκεται η ιδιοκτήτρια, μάλλον κοιμάται παρόλο που έχουμε ενημερώσει για την άφιξή μας.

**Αρχιτεκτονικός όρος, πρόκειται για τα παραδοσιακά σπίτια της ευρύτερης περιοχής Tana Toraja κατασκευασμένα από ξύλο και μπαμπού. Είναι φημισμένα σε όλη την Ινδονησία ως σημαντικό κομμάτι της ινδονησιακής αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το κάτω τμήμα τους είναι υπερυψωμένο αλλά ανοιχτό, στηριζόμενο σε κολώνες, ενώ το πάνω περίκλειστο, συνήθως χωρίς καν παράθυρα. Η στέγη είναι χαρακτηριστική και επιβλητική, με μορφή που θυμίζει καράβι, ενώ άλλη θεωρία συσχετίζει το σχήμα της με τα κέρατα του buffalo, ιερού ζώου της περιοχής με πρωταγωνιστικό ρόλο στα ταφικά έθιμα. Η παραδοσιακή ινδονησιακή οικογένεια συνήθως περιλαμβάνει πολλά μέλη -παππούδες, γονείς – θείους – παιδιά κτλ. που ζουν όλοι μαζί, επομένως κάθε οικογενειακό συγκρότημα περιλαμβάνει πολλά επιμέρους «σπιτάκια». Ίσως σε μερικά από αυτά να κρύβονται και κάποιες εκπλήξεις..

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ξαφνικά κάνει την εμφάνισή της μια γλυκιά ινδονήσια μεγάλης ηλικίας και μας οδηγεί στο βάθος, μετά τις κατασκευές Tongkonan σε ένα διαφορετικού τύπου μεγάλο ξύλινο σπίτι, όπου μας καλεί να μπούμε μέσα, αφού βγάλουμε τα παπούτσια μας. Το σπίτι αυτό είναι διώροφο, έχει συνηθισμένη δίρριχτη στέγη και στη μέση αυτής την εμβληματική στέγη – καράβι. Το εσωτερικό του σπιτιού δείχνει φτωχικό και παρατημένο στο ισόγειο, αλλά καθώς ανεβαίνουμε την εσωτερική τσιμεντένια σκάλα, φαίνεται να αλλάζει τελείως το σκηνικό: ο επάνω όροφος είναι διακοσμημένος με απίστευτο γούστο σε hippie στυλ με πανιά στην οροφή, ξύλινα vintage έπιπλα, κουνιστή πολυθρόνα, πολύχρωμα φωτιστικά. To χαριτωμένο ξύλινο μπαλκονάκι με την μακραμέ κούνια και με θέα σε όλο το οικογενειακό συγκρότημα σύντομα έγινε το αγαπημένο μου στέκι.

Για την ώρα όμως η “ibu” (=κυρία) μας συμβουλεύει να μπούμε όσο πιο ήσυχα μπορούμε στο δωμάτιό μας για να μην ξυπνήσουμε τους υπόλοιπους επισκέπτες που κοιμούνται. Το δωμάτιο περιλαμβάνει κυριολεκτικά μόνο ένα στρώμα με κουνουπιέρα και ένα ξύλινο ράφι. Οι εσωτερικοί τοίχοι είναι από ξύλο και έχουν χαμηλό ύψος (δεν φτάνουν ως την στέγη), επίσης το “παράθυρο” είναι απλά μια τετράγωνη τρύπα χωρίς κούφωμα ή τζάμι. Το μόνο που μας νοιάζει όμως είναι να κοιμηθούμε επιτέλους σε στρώμα, έστω κι αν αυτό είναι στο πάτωμα!

Ξυπνάω απότομα από δυνατά γέλια και φωνές σε μια κακόηχη γλώσσα.. Απ’ ότι φαίνεται οι επισκέπτες που τόσο προσέξαμε να μην ξυπνήσουμε είναι αρκετά φασαριόζοι. Προσπαθούμε να κοιμηθούμε λίγο ακόμα, αλλά μάταιο, οι τοίχοι μοιάζουν να είναι χάρτινοι. Ακριβώς έξω από το δωμάτιό μας βρίσκεται ο κοινός χώρος του σαλονιού κ τραπεζαρίας όπου αράζουν χαλαρά δύο νεαρά ζευγάρια Γερμανών. Μας συστήνονται στα αγγλικά και αρχίζουν την κουβέντα. Το ένα ζευγάρι έχει ήδη περάσει κάποιες μέρες εδώ και φεύγει αύριο, ενώ το άλλο ενδιαφέρεται να μας ακολουθήσει σε εκδρομή – ξενάγηση που κανονίζουμε να κάνουμε με οδηγό την οικοδέσποινα του homestay.

Κατά φωνή, η Meyske καταφθάνει για να μας σερβίρει φαγητό και μας ανακοινώνει ότι θέλει να μας μιλήσει. Η οικοδέσποινα εκπέμπει μια περίεργη αύρα, είναι από τις μορφές που δεν ξεχνάς εύκολα. Ξαφνιάζομαι όταν τη βλέπω, είναι διαφορετική από τις ινδονήσιες που είχα έως τώρα στο μυαλό μου: όχι μόνο δεν βγάζει την -συχνά υπερβολική- ασιατική ευγένεια, αλλά είναι δυναμική και αυταρχική με έντονη προσωπικότητα. Σχεδόν μας διατάζει να σταματήσουμε ό τι κάνουμε και να την ακούσουμε: δεν συμφωνεί με την επιλογή μας για μονοήμερο tour, καθώς χρειάζεται όπως λέει τουλάχιστον 2 γεμάτες ημέρες ξενάγησης για να μας εξηγήσει τα βασικά στοιχεία της πλούσιας κουλτούρας, τα ήδη και έθιμα της φυλής τους. Μας ρωτάει μάλιστα αν είναι εφικτή η αλλαγή προγράμματός μας και η προσθήκη άλλης μια ημέρας διαμονής εκεί.
Τόσο εμείς όσο και το ζευγάρι Γερμανών δυσανασχετούμε με την αντίδρασή της και της εξηγούμε ότι το πρόγραμμά μας είναι αδύνατο να αλλάξει, γι’ αυτό και έχουμε κλείσει το μονοήμερο tour μαζί της πολύ καιρό πριν..!
Αφού μας το παίζει λίγο δύσκολη, εν τέλει συμφωνεί να κάνουμε το μονοήμερο tour την επόμενη κιόλας ημέρα οι τέσσερίς μας και η Meyske.

Μετά την αντιπαράθεση, το άλλο ζευγάρι Γερμανών μας λέει πως χάρηκαν πολύ που ήρθαμε σε συμφωνία καθώς το tour με την συγκεκριμένη ξεναγό είναι το καλύτερο που έχουν κάνει στην Ινδονησία και, παρά την υπερβολική τιμή του, είναι κάτι το ξεχωριστό. Από ότι μας λένε, τα παιδιά αυτά κάνουν ουσιαστικά το πρόγραμμα που θέλαμε αρχικά να κάνουμε κι εμείς, αλλά δεν είχαμε τον απαραίτητο χρόνο: διασχίζουν οδικώς όλο το νησί από το επάνω άκρο (Manado) έως την πρωτεύουσα (Makassar) στον νότο. Μάλιστα πέρασαν λίγες μέρες στα υπέροχα τροπικά νησάκια Togean, που βρίσκονται ανάμεσα στα “πλοκάμια” του νησιού…μας επιβεβαιώνουν τις καλύτερες εντυπώσεις για αυτά!

Η ώρα όμως περνάει και δε θέλουμε να πάει χαμένη η πρώτη μας μέρα, παρά την κούραση. Ξεκινάμε την εξερεύνηση του χωριού με περίπατο, καθώς μας είπαν για ένα τέλειο μονοπάτι μέσα στους ορυζώνες που οδηγεί σε γραφικές γειτονιές και σε έναν λόφο όπου μπορείς να δεις το ηλιοβασίλεμα. Όντως το μονοπάτι είναι υπέροχο, περπατάμε μέσα στην εξοχή σε απόλυτη ηρεμία, οι μόνοι που συναντάμε στο δρόμο μας είναι τα παιδάκια ενός κοντινού σχολείου, 2-3 σκύλοι, μερικές πάπιες μέσα στα ρύζια και αρκετά buffalos, που είτε τρώνε χόρτα είτε απολαμβάνουν λασπόλουτρα.

Συνειδητοποιούμε όμως ότι έχουμε ώρες να φάμε και για να βρούμε εστιατόριο θα πρέπει να πάμε στο Rantepao, το κεντρικό χωριό της περιοχής.
Ο τρόπος για να πάμε εκεί είναι περίεργος για εμάς αλλά θα ακολουθήσουμε τις οδηγίες της Meyske: σηκώνουμε το χέρι μας σαν να κάνουμε οτοστόπ και θα σταματήσει λέει όποιο αμάξι λειτουργεί ως “λεωφορείο”.. μας εξήγησε ότι οπτικά θα δείχνει σαν κοινό αμάξι, αλλά ουσιαστικά κάνει τη δουλειά του λεωφορείου, δηλαδή μπορεί να σταματήσει να παραλάβει κι άλλους, πάει μόνο στο κέντρο του Rantepao και η ταρίφα είναι φιξ. Προς μεγάλη μου έκπληξη, δεν προλαβαίνω να σηκώσω το χέρι μου και σταματάει ένα 6θέσιο αμάξι για να μας παραλάβει. Δεν ρωτάει πού πάμε, αλλά όντως μετά από 20-30 λεπτά φτάνουμε στο γνώριμο κεντρικό σημείο. Από εκεί περπατάμε, αρχικά για να βρούμε atm και στη συνέχεια για να βρούμε επιτέλους ένα ωραίο μέρος να φάμε.

Πράγματι το εστιατόριο που επιλέξαμε είναι τέλειο και καταφέρνω μετά από τόσες μέρες νηστείας να φάω λίγο σαν άνθρωπος! Ο Η. επιλέγει να δοκιμάσει buffalo, δεν γνωρίζουμε τότε ότι μόνο το συγκεκριμένο μαγαζί το σερβίρει σαν σπεσιαλιτέ, πάντως δοκιμάζω κι εγώ και είναι πεντανόστιμο. Όταν αποφασίζουμε να επιστρέψουμε συνειδητοποιούμε πως η Μeyske μας είχε δώσει κι άλλο ένα τιπ: τα “λεωφορεία” δουλεύουν μόνο μέχρι τη δύση του ηλίου… Άρα πώς θα γυρίσουμε? Δεν μπορεί, θα υπάρχει κάποιο κανονικό ταξί!
Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, το μόνο μεταφορικό μέσο που βρίσκουμε για να μας επιστρέψει στο γραφικό χωριουδάκι μας είναι ένα είδος tuk tuk, με παράξενη μορφή, καθώς ο κυριούλης με το ξεχαρβαλωμένο μηχανάκι βρίσκεται πίσω και η “άμαξα” για τους επιβάτες βρίσκεται μπροστά του, οι θέσεις μάλιστα κοιτούν προς το δρόμο.. Απορώ πώς βλέπει τον δρόμο ο οδηγός μας και παράλληλα νιώθω άσχημα που μας σέρνει με το μηχανάκι! Όμως δεν έχουμε άλλη επιλογή και στο κάτω κάτω ο τύπος παρακαλούσε ώρα να μας παραλάβει. Ισχυρίζεται ότι είναι η δουλειά του και του αρέσει, μάλιστα γελάει που φοβάμαι στις λακκούβες και με κοροϊδεύει.

Δυστυχώς δεν βγάλαμε φωτογραφία το όχημα, αλλά κατάφερα με δυσκολία να βρω μια όχι τόσο καλή φωτό στο ίντερνετ (είναι όντως από Rantepao).
Ο γλυκύτατος κύριος μας επιστρέφει σώους στον ξενώνα μας και πέφτουμε αμέσως για ύπνο, καθώς έχουμε πρωινό ξύπνημα την επομένη για το πολυαναμενόμενο tour.

 

[art]

7η μέρα στο Sulawesi

Το επόμενο πρωί μετά από ρητή εντολή της Meyske φοράμε όλοι μαύρα ρούχα, καθώς η πρώτη μας δραστηριότητα θα είναι ... κηδεία. Τι πιο σύνηθες!
Το προηγούμενο βράδυ την ώρα που ετοιμαζόμαστε για ύπνο, να σου φουριόζα η οικοδέσποινα μας, καταφθάνει για να μας ανακοινώσει με ενθουσιασμό πως κατάφερε να βρει κηδεία σε χωριό της ευρύτερης περιοχής για να παραστούμε και να δούμε ιδίοις όμμασι τα ξακουστά ταφικά έθιμα της φυλής της. Τονίζοντας διαρκώς πόσο τυχεροί είμαστε, δεν δίνει την αίσθηση ίχνους συλλύπησης για την οικογένεια και τον νεκρό και η αντίδραση της είναι λες κ θα πάμε στο event της χρονιάς..
Απορημένοι λοιπόν όλοι μας, βάζουμε τα καλά μας και ξεκινάμε. Το χωριό όπου λαμβάνει χώρα η κηδεία είναι αρκετά μακριά από το δικό μας, σε υψόμετρο με καταπράσινο ορεινό τοπίο. Καθώς ανεβαίνουμε - με ένα αμάξι όλοι μαζί - η Meyske μας κάνει μίνι μάθημα για τα ταφικά ήθη και έθιμα.

Φτάνουμε στην είσοδο ενός οικογενειακού συγκροτήματος παρόμοιου με εκείνο όπου βρίσκεται το homestay μας και παίρνουμε ένα δρομάκι, το οποίο θα μας οδηγήσει στον υπαίθριο χώρο διεξαγωγής της κηδείας.
Ουσιαστικά δηλαδή γίνεται μια ολοήμερη "γιορτή" προς τιμήν του νεκρού στο σπίτι της οικογένειάς του, όπου καταφθάνουν από το πρωί οι προσκεκλημένοι, κανείς όμως με άδεια χέρια. Τα δώρα που φέρνουν διαβαθμίζονται ανάλογα με την σχέση που έχει ο καθένας με τον νεκρό: εμείς για παράδειγμα ως οι πιο μακρινοί - από σπόντα - προσκεκλημένοι φέρνουμε ως δώρα μερικά πακέτα τσιγάρα..! Προφανώς αυτό κανονίστηκε από την Meyske η οποία γνωρίζει τι είδους δώρα συνηθίζονται. Ωστόσο, το νούμερο ένα δώρο προς τιμήν ενός νεκρού είναι το ιερό buffalo που προσφέρεται ζωντανό και θυσιάζεται κατά τη διάρκεια της γιορτής αυτής μπροστά στα μάτια όλων.

Συνεχίζω λοιπόν την αφήγηση από το σημείο όπου βρισκόμαστε στην αρχή ενός μικρού χωματόδρομου μέσα στο παραδοσιακό συγκρότημα. Εκεί έχει δημιουργηθεί συνωστισμός για κάποιο λόγο, οπότε υποθέτω ότι κάτι ενδιαφέρον συμβαίνει και βγάζω το κινητό μου για να τραβήξω βιντεάκι. Μέσα σε λίγα λεπτά συνειδητοποιώ ότι το δρομάκι είναι γεμάτο γουρούνια που κείτονται άψυχα. Τριγύρω περιφέρονται ντόπιοι, οι οποίοι είτε καίνε τη σάρκα των ζώων με φλόγιστρα είτε τα "ξεκοιλιάζουν" με ματσέτες επί τόπου. Ο μπροστινός μου κρατάει τα σωθικά ενός ζώου στο χέρι και εγώ έχω μείνει κάγκελο με το κινητό στο χέρι.. έχω τραβήξει μάλιστα όλο το σκηνικό:

Η ατμόσφαιρα μου προκαλεί δυσφορία, βλέπω παντού γύρω μου πτώματα ζώων και ήδη το έχω μετανιώσει που ήρθα. Μέσα στην ταραχή μου έχω μείνει πίσω και τώρα ψάχνω τον Η.
Το γκρουπάκι μας ανασυστάθηκε μετά την ταραχή όλων μας και κατευθυνόμαστε "στις θέσεις" μας. Στην κεντρική αυλή υπάρχουν πολλές κατασκευές από ξύλινες εξέδρες και στέγαστρα από μπαμπού με τις γνωστές επιβλητικές σκεπές Tongkonan - απ’ ότι μάθαμε έχουν κατασκευαστεί ειδικά για το σημερινό event – ενώ στη μέση ξεχωρίζει ένα κεντρικό περίοπτο κιόσκι. Οι κατασκευές είναι αριθμημένες και κάθε καλεσμένος έχει συγκεκριμένο κιόσκι όπου πρέπει να κάτσει -αυτά τα οργανώνει η οικογένεια του νεκρού. Κάτι σαν τις δικές μας δεξιώσεις γάμου θυμίζει η φάση, καθώς στη συνέχεια σερβίραν και φαγητό.
Μεταφερόμαστε λοιπόν στο κιόσκι μας, όπου για να ανέβουμε στην εξέδρα πρέπει να βγάλουμε τα παπούτσια μας σε ένδειξη σεβασμού και φυσικά δεν υπάρχουν καθίσματα, όλοι αράζουν στο ξύλινο δάπεδο. Από εκεί παρακολουθούμε όλο το εθιμικό: Αρχικά εισέρχονται με τελετουργικό βηματισμό στο κεντρικό και στολισμένο κιόσκι μια ομάδα μαυροφορέμενων γυναικών με πλερέζες, οι μόνες στον χώρο που δείχνουν όντως θλιμμένες - προφανώς ανάμεσα τους βρίσκεται και η σύζυγος του νεκρού. Στη συνέχεια ακολουθεί ομάδα αντρών με παραδοσιακά ρούχα και πιο πίσω ομάδα από πιτσιρίκια. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται με επόμενες ομάδες επισκεπτών, που εισέρχονται με τον ίδιο τρόπο κι έτσι καταφθάνει σιγά σιγά μεγάλος αριθμός προσκεκλημένων, προφανώς όλο το χωριό.
Οι πάντες είναι ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές, με κυρίαρχο χρώμα το μαύρο και το έντονο κόκκινο. Ακόμα και εμείς φοράμε παραδοσιακά σαρόνγκ πάνω από τα μαύρα μας ρούχα καθώς "είναι απαραίτητο dress code" σύμφωνα με την Meyske, η οποία φρόντισε να μας τα δανείσει.

Όλα αυτά συμβαίνουν υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής (κλαπατσίμπαλα τα λέω εγώ) η οποία όμως συχνά διακόπτεται από τη φωνή ντόπιου εκφωνητή, που ανακοινώνει από μεγάφωνα τι δώρα φέρνει ο κάθε επίτιμος καλεσμένος. Παράλληλα γίνεται μια "παρουσίαση των δώρων”, φέρνουν δηλαδή μπροστά σε όλους τα ζώα -κυρίως γουρούνια- όσο είναι ακόμη ζωντανά, δεμένα πάνω σε ξύλινα παλούκια και στη συνέχεια τα σφάζουν εκεί δίπλα. Τα ζώα σκούζουν και οι κραυγές τους διαπερνούν όλους τους θορύβους της τελετής, όμως κανείς δεν συγκινείται.
Η μοίρα τους είναι να θυσιαστούν προς τιμήν του νεκρού και όσο πιο πολλές είναι οι θυσίες στην κηδεία, τόσο καλύτερη θα είναι η πορεία του τιμώμενου ατόμου στον άλλο κόσμο και εν συνεχεία τόσο καλύτερη θα είναι η μεταθανάτιά του ζωή (puya) . Η οικογένεια του θανόντος πρέπει οπωσδήποτε να βρει τρόπο – και κυρίως οικονομίες- για να θυσιάσει buffalo, το οποίο αποτελεί το “όχημα” για ένα ασφαλές "ταξίδι για την puya", εξασφαλίζοντας ηρεμία στους συγγενείς και ταυτόχρονα ανεβάζοντας το κοινωνικό τους πρεστίζ. Φυσικά όσο περισσότερα βουβάλια θυσιαστούν, τόσο το καλύτερο. Μάλιστα ανάλογα με την σημασία που κατείχε στην κοινότητα ο νεκρός και φυσικά ανάλογα με την κάστα του, υπολογίζεται ο μίνιμουμ αριθμός βουβαλιών που πρέπει να θυσιαστούν. Σημασία όμως έχει όχι μόνο ο αριθμός αλλά και το είδος του ζώου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα σπάνια αλμπίνο βουβάλια τα οποία θεωρούνται το ύψιστο δώρο, η τιμή των οποίων φτάνει τα 200.000 ευρώ...!

Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι η κηδεία στα μέρη αυτά δεν είναι μια απλή υπόθεση, αλλά απαιτεί μεγάλη οργάνωση και αυξημένο budget, κάτι που εξηγεί τον λόγο για τον οποίο σπάνια κηδεύουν αμέσως έναν νεκρό. Συνήθως τον κηδεύουν μετά από χρόνια, όταν καταφέρει η οικογένεια να μαζέψει το επιθυμητό πόσο για τη διοργάνωση μιας κηδείας που θεωρεί ότι θα αρμόζει στον θανόντα. Μάλιστα συχνά μια κηδεία γίνεται προς τιμήν δύο ή περισσότερων εκλιπόντων για τον διαμοιρασμό των εξόδων. Σύντομα μαθαίνουμε πως στην κηδεία που παρευρισκόμαστε ο νεκρός απεβίωσε τρία χρόνια πριν.. Ίσως έτσι να εξηγείται εν μέρει η έλλειψη συναισθηματικής φόρτισης και η αντιμετώπιση του γεγονότος σαν μια γιορτή, ένα πάρτι που ακόμα και τουρίστες όπως εμείς μπορούν να παρακολουθήσουν.
Το ζευγάρι που διοργανώνει το event - παιδιά του θανόντος - έχει ενθουσιαστεί με την παρουσία μας και μας προσκαλεί να μείνουμε και για φαγητό. Δεχόμαστε και περιμένουμε να δοκιμάσουμε τα σφαχτά, τα οποία σερβίρονται σιγά σιγά στα κιόσκια. Όταν έρχεται η σειρά μας, καθόμαστε κυκλικά και στη μέση της παρέας μας οι οικοδεσπότες μας σερβίρουν ένα μεγάλο μπολ ρύζι, ένα πιάτο με λαχανικά και tempeh, ένα με χοιρινό κι ένα με ποταμίσια ψάρια. Ο καθένας μας έχει δικό του πιάτο αλλά δεν υπάρχουν φυσικά μαχαιροπίρουνα, καθώς ο παραδοσιακός ινδονησιακός τρόπος φαγητού είναι "makan tangan =τρώμε με τα χέρια".
Το στομάχι μου έχει γίνει κόμπος μετά τη βαριά δηλητηρίαση των προηγούμενων ημερών αλλά και μετά τις σημερινές εικόνες, οπότε δυσκολεύομαι να φάω. Οι υπόλοιποι απολαμβάνουν το φαγητό, το οποίο φαίνεται όντως νοστιμότατο... Μακάρι να μπορούσα να φάω.. αλλά δεν πειράζει, είναι το τελευταίο που με νοιάζει!

Μετά το φαγητό αποχαιρετάμε την οικογένεια και περνάμε στην δεύτερη φάση του μονοήμερου tour: τώρα θα εξερευνήσουμε τους ποικίλους τρόπους "ταφής" των γηγενών toraja. Βάζω εισαγωγικά γιατί σύμφωνα με την βασική αρχή της φιλοσοφίας των toraja, είναι υποτιμητικό για τους προγόνους τους να θαφτούν κάτω από το έδαφος, οπότε βρίσκουν άλλα μέρη για να εναποθέτουν τα νεκρά σώματα με ασφάλεια ώστε να μην φαγωθούν από τα άγρια ζώα. Αυτά είναι σπηλιές, βράχοι ακόμα και δέντρα*.
*Τα δέντρα επιλέγονται αποκλειστικά για τις περιπτώσεις νεκρών βρεφών.

Η πρώτη μας στάση έγινε τυχαία καθώς είδαμε στον δρόμο έναν τεχνίτη να λαξεύει έναν μικρό σε μέγεθος βράχο και σταματήσαμε για να τον παρατηρήσουμε. Πρόκειται για την πιο απλή "μορφή ταφής" εδώ στην περιοχή, δηλαδή τα φέρετρα τοποθετούνται μέσα σε βράχους, σε "βαθουλώματα" που δημιουργούνται από σταδιακό επίμονο λάξευμα με σφυρί και καλέμι. Αυτό απαιτεί πολύ χρόνο για να ολοκληρωθεί, συνήθως από έξι μήνες έως έναν χρόνο από ότι μας είπε ο τεχνητής, καθώς θέλει προσοχή στη λεπτομέρεια και μυϊκή δύναμη.

Επόμενη στάση είναι ένας τεράστιος και περίοπτος βράχος, που θεωρείται φημισμένο μνημείο της περιοχής, με πολλές λαξευμένες "τρύπες" οπού έχουν τοποθετηθεί εδώ και χρόνια φέρετρα επιφανών προσωπικοτήτων της κοινότητας. Τα άτομα αυτά κατείχαν πολιτικά αξιώματα εν ζωή και ανήκαν στην υψηλότερη κάστα – γιατί ναι, εδώ στα ορεινά μέρη της toraja ακολουθείται ακόμη και σήμερα άτυπα η παράδοση με τις κάστες, παρόμοια φιλοσοφία με αυτήν που όλοι έχουμε ακουστά για την Ινδία. Γι’ αυτό λοιπόν, προς τιμήν τους έχουν φτιάξει εντυπωσιακά φέρετρα, καθώς και ομοιώματα – αγάλματα με την μορφή των νεκρών (tau-tau στην τοπική διάλεκτο), τοποθετημένα όσο πιο ψηλά γίνεται.

Η αναλυτική ξενάγηση της Meyske παρά το ενδιαφέρον της, με έχει φτάσει στα όριά μου. Μας μιλάει με πάθος και μας βομβαρδίζει με ιστορικά στοιχεία, πληροφορίες ακόμα και με προσωπικά βιώματα. Έχουμε κουραστεί όλοι και καθόμαστε στα σκαλάκια του τεράστιου ταφικού μνημείου όσο μας μιλάει. Είναι αξιοπερίεργο ότι δεν υπάρχει ψυχή εδώ γύρω, ούτε τουρίστας ούτε ντόπιος, είμαστε μόνοι μας σε ένα τόσο ξεχωριστό αξιοθέατο. Σε τέτοια μέρη δεν μπορείς παρά να αναλογιστείς την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης.. Άραγε πόσοι έχουν κάτσει εδώ στα ίδια σκαλάκια για να θρηνήσουν τον άνθρωπό τους? Και άραγε όλες αυτές οι τελετουργίες βοηθούν τον νεκρό ή αυτούς που μένουν πίσω? Ο αποχαιρετισμός έχει άλλη αξία όταν γίνεται με ακριβά μέσα? Όλες οι θρησκείες δίνουν μεγάλη έμφαση "στο τέλος", μάλιστα εδώ το πάνε ένα κι βήμα παραπέρα... Πόση ματαιότητα υπάρχει σε αυτό?
Οι ιθαγενείς toraja δηλώνουν χριστιανοί στην πλειοψηφία τους (85%) κυρίως προτεστάντες. Προφανώς υπάρχουν εμφανείς επιρροές από παλιές ανιμιστικές δοξασίες οι οποίες περιστρέφονται γύρω από τη λατρεία των προγόνων και οι οποίες ενσωματώνονται με την πάροδο των χρόνων σε πιο "μοντέρνες" θρησκείες. Πως θα μπορούσαν εξάλλου να αποβάλλουν κάτι τόσο σημαντικό? Στα μέρη αυτά ο θάνατος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή.

Κατακλυζόμαστε λοιπόν με υπαρξιακούς προβληματισμούς και ερωτηματικά τα οποία μας οδηγούν σε βραδινές συζητήσεις και φιλοσοφίες στο χαριτωμένο μπαλκόνι του homestay παρέα με τους νέους μας φίλους, το ζευγάρι Γερμανών. Έχουμε επιστρέψει κατάκοποι αλλά απολαμβάνουμε την παρέα και την κρύα μπύρα. Εντυπωσιαζόμαστε όταν μαθαίνουμε πως ταξιδεύουν οι δυο τους από τον Ιανουάριο σε όλη την Ασία - υπόψιν μόλις μπήκε Οκτώβρης.. Μάζεψαν λεφτά από τις συμβατικές τους δουλειές και τα ξοδεύουν με σύνεση ώστε το ταξίδι τους να διαρκέσει έναν ολόκληρο χρόνο! Πράγματι τώρα που γράφω την ιστορία είναι αρχές Φεβρουάριου και μου έστειλαν τα νέα τους, πως μόλις επέστρεψαν στη Γερμανία. Εντελώς συμπωματικά με την κοπέλα έχουμε το ίδιο επάγγελμα.. Άραγε θα καταφέρω κι εγώ να μαζέψω λεφτά για ετήσιο ταξιδάκι ?!?!

 

[art]

8η μέρα στο Sulawesi

Το επόμενο πρωί μας ξυπνούν νέες φωνές και ομιλίες, αυτή τη φορά σε άπταιστα αγγλικά. Οι νέοι επισκέπτες του homestay είναι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Αμερικανών ηλικίας 70+, παλιοί χίπηδες και τώρα μόνιμοι κάτοικοι των Αμερικανικών Παρθένων Νήσων στην Καραϊβική. Παρά την ηλικία τους, φαίνονται αρκετά δραστήριοι καθώς το πρόγραμμα που έχουν ακολουθήσει στην Ινδονησία μέχρι σήμερα είναι παρόμοιο με το δικό μας, με τη διαφορά ότι στα παραδεισένια raja ampat αυτοί διέμεναν σε ιστιοφόρο. Αμέσως όταν το άκουσα έφερα στη μνήμη μου εκείνο το πειρατικό ιστιοφόρο που έβλεπα στον ορίζοντα από το νησί μας, τότε που επιχειρήσαμε να κάνουμε τον γύρο του. Άραγε να ήταν αυτοί? Πλάκα θα είχε..

flashback (Raja Ampat)

Σήμερα είναι η τελευταία μας μέρα στο Sulawesi καθώς αύριο, αν όλα πάνε βάσει προγράμματος, πετάμε για το νησί Βόρνεο.
Γι’ αυτό επιλέξαμε να έχουμε ελεύθερο και χαλαρό πρόγραμμα και να κινηθούμε οι δυο μας με μηχανάκι. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι εγώ δεν ξέρω ούτε ποδήλατο και ο Η. έχει οδηγήσει ξανά μηχανάκι μόνο μια φορά στο παρελθόν για απόσταση δέκα λεπτών. Για καλή μας τύχη ο Γερμανός διατίθεται να του κάνει μίνι μάθημα εδώ στην αυλή του οικογενειακού συγκροτήματος, οπότε μετά από κανένα μισάωρο ο Η. δηλώνει πανέτοιμος να με πάει βόλτα. Ανεβαίνω στο σκουτεράκι και ξεκινάμε!
Έχουμε μια ατέλειωτη λίστα από την Meyske με αξιοθέατα της περιοχής, αδύνατον να τα δούμε όλα, οπότε επιλέγουμε τυχαία ένα που αναφέρει ότι είναι εκτός τουριστικής ζώνης και ξεκινάμε για εκεί.

Η διαδρομή είναι μακρά και σαν να μην έφτανε ο χωματόδρομος με στροφές, κάποια στιγμή οδηγούμαστε μέσα σε ένα οικογενειακό συγκρότημα κατοικιών, όπου συναντάμε μια τεράστια ανηφόρα. Αναρωτιόμαστε αν όντως ο δρόμος για τη σπηλιά περνάει μέσα από αυτόν τον ιδιωτικό χώρο ή δείχνει λάθος το gps. Η γνώμη μου είναι να παραιτηθούμε και να επιστρέψουμε, καθώς νομίζω ότι έχουμε χαθεί, όμως ο Η. επιμένει και ξεκινάει την ανάβαση. Χοροπηδάω για τα καλά πάνω στο μηχανάκι και διαμαρτύρομαι όταν βλέπω επόμενη ακόμα πιο απότομη ανηφόρα. O H. τελικά υποκύπτει, οπότε αφήνουμε το μηχανάκι και συνεχίζουμε ποδαράτα μέσα στο πανέμορφο ορεινό τοπίο. Γύρω μας όλα είναι καταπράσινα και ανεβαίνουμε σιγά σιγά όλο και ψηλότερα. Έχουμε κλατάρει και φοβόμαστε ότι όντως χαθήκαμε, όταν μετά από λίγη ώρα συναντάμε μερικούς ντόπιους που μοιάζουν να επιστρέφουν από κάποια θρησκευτική τελετή και μας χαιρετούν ξαφνιασμένοι. Συνεχίζουμε την πορεία μας και φτάνουμε σε έναν “οικισμό" που είναι ουσιαστικά 3-4 φτωχικά σπίτια. Στην κεντρική αυλή – πλατεία βλέπουμε πολλούς ντόπιους μαζεμένους, οι οποίοι απορούν πού πάμε. Τους λέμε το όνομα της σπηλιάς που ψάχνουμε και μας δείχνουν την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε... Περίεργο δεν βλέπω τίποτα εκεί.. φαίνεται να πηγαίνουμε στην μέση του πουθενά μέσα σε πυκνή βλάστηση.

Ξαφνικά, βγαίνει μια κοπέλα από το μπαλκόνι ενός σπιτιού και κάτι προσπαθεί να μας πει. Το κορίτσι έχει πρόβλημα υγείας που επηρεάζει και την ομιλία της κι έτσι δυσκολεύομαι να την καταλάβω. Μας δείχνει τελικά έναν πάκο με εισιτήρια για την είσοδο στη σπηλιά και τότε παίρνω μπρος.. μας λέει τι αντίτιμο πρέπει να πληρώσουμε! Δίνουμε τα χαρτονομίσματα, παίρνουμε τα εισιτήρια και συνεχίζουμε την πορεία μας σε κάτι απότομα σκαλάκια μέσα σε ζουγκλοειδές τοπίο. Αυτά μας οδηγούν σε μια φανταστική σπηλιά, από τα πιο μαγικά μέρη που έχω δει. Πανύψηλα λυγισμένα μπαμπού κάνουν την είσοδο της σπηλιάς ακόμα πιο εντυπωσιακή, ενώ στο εσωτερικό της, οι ακτίνες φωτός που εισέρχονται από τα λιγοστά ανοίγματα μας αποκαλύπτουν σωρούς από νεκροκεφαλές και οστά που είναι διασκορπισμένα παντού.
Πρόκειται για ταφικό έθιμο του παρελθόντος, σύμφωνα με το οποίο οι ιθαγενείς toraja εναπόθεταν τα νεκρά σώματα των προγόνων τους μέσα σε ξύλινα σκαλιστά δοχεία/φέρετρα, στα οποία συχνά έδιναν σχήματα ζώων - συνήθως του ιερού buffalo – και τα διαφύλασσαν μέσα σε σπηλιές για προστασία από τις καιρικές συνθήκες. Με το πέρασμα των χρόνων όμως τα ξύλινα δοχεία σαπίζουν και τα υπολείμματα οστών πέφτουν στο δάπεδο. Παράλληλα οι σπηλιές γεμίζουν φέρετρα και οστά κι έτσι έχει δημιουργηθεί η απόκοσμη εικόνα που αντικρίζουμε τώρα. Για κάποιο λόγο μου θυμίζει πειρατικό σκηνικό και αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στο Monkey Island, ψάχνοντας κάποιο σεντούκι με κρυμμένο θησαυρό.

Οι σκέψεις μου διακόπτονται από φωνές, ακούμε ξεκάθαρα κάποιον να μιλάει στο βάθος της σπηλιάς! Προς στιγμήν τρομάζουμε, αφού ως τώρα είχαμε την αίσθηση ότι δεν είναι κανείς άλλος εδώ.. Ο Η. πλησιάζει στο σημείο με φακό και τσουπ, αντικρίζουμε τις γνώριμες μορφές των Γερμανών φίλων. Γελάμε όλοι με την σύμπτωση, καθώς προφανώς και αυτοί έκαναν την ίδια επιλογή από την μακρά λίστα της Meyske. Είναι ενθουσιασμένοι με το μέρος και μας υποδεικνύουν να μπούμε πιο μέσα σε ένα εντυπωσιακό τμήμα της σπηλιάς που θυμίζει "δωματιάκι". Τα παιδιά φεύγουν για να προλάβουν να πάνε και σε άλλα σημεία ενδιαφέροντος, ενώ εμείς παραμένουμε για να εξερευνήσουμε τον χώρο.

Ενθουσιασμένοι από την πρώτη βόλτα, επιλέγουμε την δεύτερη στάση μας: η κεντρική αγορά στο γνώριμο χωριό – πρωτεύουσα Rantepao για να δούμε τις αγοραπωλησίες βουβαλιών που γίνονται εκεί. Δυστυχώς όμως αυτή τη φορά δεν σταθήκαμε τυχεροί, αφού η ώρα ήταν περασμένη όταν φτάσαμε και δεν είχε μείνει ούτε ένα buffalo. Μάθαμε όμως πως οι τιμές τους ξεκινούν από 1.500 ευρώ τα πιο φθηνά και εκτοξεύονται έως και 15.000 ευρώ για τα συνηθισμένα είδη, ενώ για τα αλμπίνο βουβάλια οι τιμές είναι σε άλλα επίπεδα, ξεκινούν από 50.000 και μπορούν να φτάσουν έως και 200.000 ευρώ..! Οπότε χάσαμε την ευκαιρία μας για ένα ακριβό κατοικίδιο και περιοριστήκαμε σε αγορές αναμνηστικών στην τεράστια αυτή λαϊκή αγορά, αφού το ταξίδι μας πλησιάζει στο τέλος του κ δεν έχουμε αγοράσει σχεδόν τίποτα..
Την ώρα του φαγητού λαμβάνουμε μήνυμα από την Meyske ότι θέλει να μας μιλήσει το απόγευμα για κάτι σημαντικό. Τι να θέλει άραγε?

 

[art]

Πίσω στο homestay για την τελευταία μας βραδιά. Με το που μπαίνουμε συναντάμε στο ισόγειο την οικοδέσποινά μας με σοβαρό ύφος και τους Γερμανούς να μας περιμένουν. Τι συμβαίνει? Η Meyske μας ανακοινώνει πως ήρθε η ώρα να γνωρίσουμε την γιαγιά της. Έχουμε ήδη γνωρίσει πολλούς από τους συγγενείς της, που διαμένουν κι αυτοί εδώ στο οικογενειακό συγκρότημα με πρώτη πρώτη την γλυκύτατη μαμά της που μας μαγειρεύει και μας πλένει τα ρούχα. Την γιαγιά της όμως δεν έτυχε να τη δω σκέφτομαι..
Ανοίγει λοιπόν μια πόρτα που βρίσκεται δίπλα στην κουζίνα, ακριβώς κάτω από το δωμάτιο των Γερμανών, μπαίνει μέσα και μας κάνει νόημα να μπούμε κι εμείς. «Γεια σου γιαγιά» την ακούω να λέει «έχεις επισκέψεις». Έχουμε πια καταλάβει περί τίνος πρόκειται, αφού μπροστά μας βρίσκεται ένα φέρετρο με μια αλλοιωμένη μορφή ηλικιωμένης γυναίκας ντυμένης με παραδοσιακή πλουμιστή φορεσιά. Στεκόμαστε αποσβολωμένοι και αμήχανοι, ενώ η Meyske λαμβάνει θέση στο προσκέφαλο της νεκρής γιαγιάς, της χαϊδεύει τα μαλλιά και αρχίζει να μας μιλάει. Οι γρίλιες από το μισάνοιχτο παράθυρο αφήνουν κάποιες ακτίνες φωτός να εισχωρήσουν στο δωμάτιο, φωτίζοντάς το αμυδρά και δημιουργώντας ένα χιτσκοκικό σκηνικό με έντονη τη σκιά της οικοδέσποινάς μας στον άδειο τοίχο. Η αφήγησή της διήρκησε περίπου μια ώρα και από σεβασμό κανείς μας δεν αντέδρασε, ούτε μίλησε, ούτε καν κουνήθηκε μπροστά σε αυτήν την μακάβρια και συναισθηματικά φορτισμένη εικόνα.

Ξεκίνησε να μας εξιστορεί αναμνήσεις με την αγαπημένη της γιαγιά για να μας δώσει να καταλάβουμε τους στενούς οικογενειακούς δεσμούς που χαρακτηρίζουν την φυλή των toraja. Συνέχισε λέγοντάς μας πόσο σημαντικό είναι γι’ αυτήν να έχει τη δυνατότητα να αποχαιρετίσει το αγαπημένο της πρόσωπο σταδιακά, φιλοξενώντας την γιαγιά της μέχρι να έρθει η ώρα της “ταφής”. Για τους toraja το στάδιο από τη στιγμή που κάποιος πεθαίνει, μέχρι να γίνει η κηδεία του, αποτελεί ένα ενδιάμεσο στάδιο που αντί για «νεκρό» θεωρούν το άτομο «βαριά άρρωστο», επομένως συνεχίζουν να ζουν μαζί του, να του προσφέρουν φαγητό, να τον φροντίζουν και να του μιλούν με σεβασμό. Το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκέσει από μήνες έως και χρόνια. Η συγκεκριμένη γιαγιά βρίσκεται στην κατάσταση αυτή εδώ και έξι μήνες και το “αλμπίνο - γκριζωπό” βουβάλι που θαυμάζουμε έξω στον κήπο προορίζεται να θυσιαστεί γι’ αυτήν όταν έρθει η ώρα.

Πώς όμως διατηρούνται τα πτώματα τόσο καιρό? Με ενέσεις φορμόλης ουσιαστικά μουμιοποιούνται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καν οσμή. Στο παρελθόν βέβαια που δεν υπήρχαν τέτοιες μέθοδοι, η διατήρηση των νεκρών στα σπίτια συνοδεύονταν από αυτοσχέδιες παραδοσιακές τεχνικές όπως η κάλυψη της σορού με βότανα και αρωματικά έλαια για τον περιορισμό των δυσάρεστων οσμών, των μικροοργανισμών και εντόμων που αναπτύσσονται στα νεκρά σώματα. Φυσικά αυτά τα μέτρα δεν ήταν αρκετά αποτελεσματικά και συχνά η συγκατοίκηση με νεκρούς συγγενείς αποδεικνύονταν επικίνδυνη για την υγεία της οικογένειας. Παρόλα αυτά τίποτα δεν πτοούσε τους toraja και δεν τους απέτρεπε από αυτήν την, τόσο ιερή για την φυλή, παράδοση. Από την περίοδο της Ολλανδικής αποικιοκρατίας όμως, απαγορεύτηκε αυστηρά η διατήρηση νεκρών χωρίς την χρήση φορμόλης, η οποία έγινε υποχρεωτική για λόγους υγιεινής.
Γιατί όμως τέτοια εμμονή με την διατήρηση νεκρών σωμάτων?
Όπως ειπώθηκε, η αρχαία τοπική θρησκεία στα μέρη αυτά - Aluk Todolo - χαρακτηρίζεται από ανιμιστικές δοξασίες (animus=ψυχή) και προγονολατρεία. Έτσι η ψυχή των προγόνων θεωρείται ότι παραμένει στο νεκρό σώμα μέχρι να βρει τον τρόπο να οδηγηθεί στην μεταθανάτια ζωή – Puya - και το όχημα που θα την οδηγήσει εκεί είναι το ιερό βουβάλι. Η πίστη σε μεταθανάτια συνέχιση του ατόμου με άλλη μορφή, είναι κάτι που συναντάται σε πολλές θρησκείες και αποτελεί κοινό στοιχείο με τον χριστιανισμό. Όμως η διαφορά είναι πως εδώ για τους toraja, ακριβώς αυτή η πίστη αποτελεί λόγο αντιμετώπισης του θανάτου ως χαρμόσυνο γεγονός, παρά την θλίψη του αποχαιρετισμού. Έτσι η τελετή της κηδείας σαν αυτή που παρευρεθήκαμε - Rambu Solo - έχει εορταστική διάθεση, καθώς περιλαμβάνει μουσικές και χορούς, δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα δώρα και στα φαγητά, απευθύνεται σε πολλούς καλεσμένους και διαρκεί συνήθως αρκετές ημέρες (3-5 τις περισσότερες φορές). Γενικά έχει μια ατμόσφαιρα περισσότερο κοινωνικής εκδήλωσης και λιγότερο θρήνου, με την οικογένεια να θέλει να αναδείξει το πρεστίζ της μέσα από τη διοργάνωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης και πιο πλουσιοπάροχης γιορτής. Έτσι εξηγείται και ότι η παρουσία "ξένων" - άσχετων με τον νεκρό, όπως εμείς, όχι απλά δεν ενόχλησε την οικογένεια αλλά την χαροποίησε.

Η αφοσίωση προς τους νεκρούς προγόνους αποδεικνύεται κι από ένα ακόμη έθιμο, την τελετή Ma’nene, η οποία λαμβάνει χώρα συνήθως κάθε 3 χρόνια, γύρω στα τέλη Αυγούστου.
Στο πλαίσιο αυτής της τελετής τα μέλη κάθε οικογένειας επισκέπτονται τους τάφους των συγγενών τους με σκοπό την εκταφή - προσωρινό άνοιγμα των φέρετρων, ώστε να καθαρίσουν τα νεκρά σώματα, να τους αλλάξουν ρούχα και γενικά να τα περιποιηθούν. Πρόκειται για μια ευκαιρία να συνδεθούν και πάλι για λίγο με τον εκλιπόντα, να του δώσουν δώρα όπως αγαπημένα αντικείμενα, αξεσουάρ, τσιγάρα, να φωτογραφηθούν μαζί του, ακόμα και να τον “συστήσουν” σε νέα μέλη της οικογένειας που δεν πρόλαβαν να τον γνωρίσουν όσο ήταν εν ζωή. Το έθιμο αυτό συνεχίζεται δεκάδες χρόνια μετά τον θάνατο του ατόμου και πρόκειται για μια ακόμη γιορτή που βοηθά στην διατήρηση της επαφής της οικογένειας με τους συγγενείς που έχουν φύγει και βρίσκονται σε “επόμενη φάση ζωής”.

*Φωτογραφίες από το internet, καθώς δεν παρεβρεθήκαμε στη συγκεκριμένη τελετή


Αυτή η πίστη/προσήλωση στο "μετά θάνατον" και η αγωνία για την εξασφάλιση του, παίζει καθοριστικό ρόλο στην πορεία των ζωντανών. Η καθημερινότητα ενός toraja είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προετοιμασία για τον θάνατο: στόχος κάθε οικογένειας είναι η εξοικονόμηση χρημάτων για την εξασφάλιση βουβαλιών, κάτι το οποίο αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Φαντάζει απίστευτο για εμάς οικογένειες που ζουν με μέσο μηνιαίο μισθό 150 ευρώ να διαθέτουν όλες τις οικονομίες τους για τα υπέρογκα ποσά των βουβαλιών, στο όνομα κάποιας παλιάς δοξασίας. Και μάλιστα να έχουν δημιουργηθεί γύρω από αυτό το εθιμικό τόσοι κανόνες και υποχρεώσεις, που για να τα ακολουθήσει κανείς όλα - ώστε να είναι αποδεκτός από την κοινότητα - πρέπει να “θυσιάσει” όλη του την ζωή. Το πλαίσιο είναι όντως ασφυκτικό για πολλούς νέους, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι τους αρέσει. Πάντως τα ακριβή λόγια της Meyske ήταν τα εξής: «όπως για εσάς πιθανόν φαίνεται παράλογο το γεγονός ότι διαθέτω τα κέρδη της επιχείρησής μου για τα έξοδα της τελετής της γιαγιάς μου, έτσι φαίνεται παράλογο για εμένα που διαθέτετε μεγάλο μέρος του μισθού σας σε εφήμερες πολυτέλειες όπως τα ταξίδια.»
Κάπως έτσι έκλεισε η ιδιαίτερη ομιλία της οικοδέσποινάς μας και βγήκαμε από αυτό το δωμάτιο με μπερδεμένα συναισθήματα και σκέψεις. Οι toraja έχουν μια πολύ διαφορετική προσέγγιση της ζωής και του θανάτου, ακατανόητη για εμάς. Όμως τελικά ποιος ορίζει το «φυσιολογικό»?
Πάντως η επιλογή της Meyske να μας ξεφουρνίσει το μυστικό της γιαγιάς το τελευταίο βράδυ, σίγουρα κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, αφού γνωρίζει ότι πολλοί επισκέπτες θα αρνούνταν να κοιμηθούν στο σπίτι της μετά από αυτή την αποκάλυψη.

Η αλήθεια είναι ότι και για μένα το τελευταίο βράδυ είναι δύσκολο. Ο Η. κοιμάται αμέριμνος, ενώ εγώ στριφογυρίζω στο στρωματάκι μας και προσπαθώ να επεξεργαστώ όλες αυτές τις πληροφορίες.
Μέσα στο σκοτάδι φαντάζομαι την Meyske στον κάτω όροφο να πρωταγωνιστεί σε τελετουργικά μαύρης μαγείας και να συνομιλεί με το πνεύμα της νεκρής της γιαγιάς. Ίσως της εξιστορεί τις αμήχανες αντιδράσεις μας και γελούν οι δυο τους περιπαιχτικά σε βάρος μας. Ίσως καταστρώνουν σχέδια και συνωμοτούν για να μας στήσουν κάποιου είδους παγίδα. Τώρα που το σκέφτομαι η Meyske με την σκοτεινή της ομορφιά και τα τροπικά της βότανα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μάγισσα. Οι ινδονήσιοι έχουν βαθιά πίστη στο μεταφυσικό και πλούσια ιστορία από μέντιουμ, ξόρκια, κάρτες ταρώ, μαύρη μαγεία, βελονισμό. Θυμήθηκα που μας είπε ότι ο Γερμανός άντρας της ήρθε στο homestay ως τουρίστας, την ερωτεύτηκε και έμεινε για πάντα εκεί. Μήπως του έκανε κάποιου είδους μάγια ? Πρέπει οπωσδήποτε να φύγουμε γρήγορα το πρωί…