Rosa
Member
- Μηνύματα
- 1.635
- Likes
- 1.964
- Ταξίδι-Όνειρο
- Trobriand Islands...
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2ο - Εβδομάδα 1η (ή, αλλιώς, 'Για ποιο λόγο ο σενιόρ Φρανσίσκο ντε Ορεγιάνα δεν έφτασε ποτέ στο Ελ Ντοράντο…')
- Κεφάλαιο 3ο
- Κεφάλαιο 4ο
- Κεφάλαιο 5ο
- Κεφάλαιο 6ο
- Κεφάλαιο 7ο
- Κεφάλαιο 8ο
- Κεφάλαιο 9ο][B]Δεύτερο Ετάπ: Άνδεις (ή, αλλιώς, 'Τι έγινε και 'καρβούνιασε' το στρούντελ της σκληρόκαρδης φροϊλάιν Βίζελ;')[/B
- Κεφάλαιο 10ο
- Κεφάλαιο 11ο
- Κεφάλαιο 12ο
- Κεφάλαιο 13ο
- Κεφάλαιο 14ο][B]Τρίτο Ετάπ: Γκαλάπαγκος (ή, αλλιώς, ʽΤι καλό σιγοβράζει στο πειρατικό καζάνι, Κάρολε;ʼ)[/B
- Κεφάλαιο 15ο
- Κεφάλαιο 16ο
- Κεφάλαιο 17ο
- Κεφάλαιο 18ο
- Κεφάλαιο 19ο][B]Επίλογος (ή, αλλιώς, ʽ…κι αν βγάζαμε το γιώτα απʼ το αλφάβητο…?)[/B
- Video][media=youtube]xM-o1eesn4M[/media
Ξημερώνει ο Θεός τη μέρα κι η ομάδα βγαίνει για εξερεύνηση, ελαφρά κολοβωμένη αυτή τη φορά. Οχτώ έχουμε απομείνει, οι Ολλανδοί έχουν χάσει μια μέρα και μας αποχαιρετούν. Φεύγουν πεπεισμένοι πως οι τεράστιες χελώνες των Γκαλάπαγκος είναι ακόμα ένας μύθος, χελώνες τέτοιων γιγαντιαίων διαστάσεων δεν είδαν πουθενά, σε κανένα από τα νησιά που επισκεφτήκαμε, πφίου!, κάνουν στα ολλανδικά, και λένε αντίο στον Ειρηνικό σίγουροι για το διαφημιστικό τέχνασμα που σκοπό έχει να προσελκύει άμυαλους τουρίστες, μα εκείνοι, εξυπνότεροι και πιο πανούργοι, όχι, κορόιδα δε θα πιαστούν, τους καταλάβανε…
Οι υπόλοιποι οχτώ, Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Βαβυλώνα σωστή, νοικιάζουμε φορτηγάκι για τα ενδότερα. Φορτηγάκι μικρό, μη φανταστείτε μεγαλεία, μικρότερο από καμιόνι, μεγαλύτερο από αγροτικό, με ανοιχτή καρότσα και ξύλινους πάγκους εκατέρωθεν και σ’ όλο το μήκος του. Σκαρφαλώνουμε και ξεκινάμε για το υψηλότερο σημείο του νησιού, Λος Τζεμέλος, τα Δίδυμα, η ατραξιόν του, αλλά τι δίδυμα, ολοστρόγγυλα, χορταριασμένα, με τριάντα μέτρα βάθος και σωθικά που κάποτε γουργούριζαν πυρωμένα, δεξιά κι αριστερά του στενού, χωμάτινου δρόμου που βγάζει στη Μπάλτρα. ‘Pit craters’ θα τα λέγαμε αν ήμαστε αγγλόφωνοι ηφαιστειολόγοι, για μας, ωστόσο, που δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τα άγρια συνήθεια του τόπου ετούτου, επιβάλλεται αν μη τι άλλο μια εξήγηση. Κρατήρες, λοιπόν, είναι τα αντικριστά διδυμάκια, δυο θαλάμια που κάποτε, αιώνες πριν, φούσκωναν ξέχειλα από μάγμα, ύστερα το σουρτούκικο μάγμα βρήκε δρόμο διαφυγής και τα θαλάμια άδειασαν, κι όμοια με φουσκαλήθρες έσκασαν και οι οροφές κατέρρευσαν προς τα μέσα, πολλοί τέτοιοι κρατήρες υπάρχουν σ’ όλα τα νησιά, μα τούτοι εδώ είναι οι μεγαλύτεροι. Τραβάμε τις δέουσες φωτογραφίες μας, οι περισσότεροι εστιάζουν στις τρύπες που χάσκουν μπροστά μας ή στον ορίζοντα που καταλήγει δασοσκεπής ως τη θάλασσα, εγώ προτιμώ κάτι μικρούλικα, θρασύτατα πουλάκια με ξεμαλλιασμένα, αχτένιστα, πορφυρά κεφαλάκια, ολοκόκκινα στηθάκια και ολόμαυρες φτερούγες, αστεία όπως και το όνομά τους, βερμιγιόν μυγοχάφτες λέγονται, και μας χαζεύουν από τα φτενά κλαδάκια όσο διασχίζουμε το στενό μονοπάτι για το φορτηγάκι μας.
Η δεύτερη στάση δεν αργεί. Αν θέλαμε να μάθουμε πού στο καλό κατέληξε όλη αυτή η λάβα με τις αθεράπευτες τάσεις φυγής, εδώ θα το ανακαλύπταμε. Lava Tubes, αλλιώς, σήραγγες της λάβας, κατηφορίζουμε μια στενή ράμπα και χωνόμαστε στα έγκατά τους, πέντε έξι μέτρα φάρδος, αν θυμάμαι καλά, καμιά δεκαριά σε ύψος, ένα θεόρατο συρίγγιο, όμοιο με φλέβα, που κάποτε κυλούσε μέσα του η λάβα αγριεμένη κι ολοκόκκινη. Κυλούσε η λάβα αυλακώνοντας τη γη σε θεριεμένους, βαθιούς χειμάρρους, κι όπως κυλούσε, η εξωτερική στοιβάδα της κρύωνε σιγά σιγά, ενώ το εσωτερικό έβραζε ακόμα. Ώσπου άδειαζε όλο το περιεχόμενο και ο σωλήνας έμενε αδειανός, πετρωμένος, η αίσθηση να περπατάς στο σκοτεινό εσωτερικό του είναι περίεργη, τρομακτική κι αλλόκοτη, τα δάχτυλά σου αγγίζουνε τα πλαϊνά τοιχώματα και τα ανακαλύπτεις λεία, βελουδένια, με οριζόντιες αυλακιές που πιάνουνε κάμποσα χιλιόμετρα σε μήκος. Αναδυόμαστε με ανακούφιση και καβαλάμε το φορτηγάκι. Μετά από το θέαμα της πετρωμένης λάβας του νησιού, το είδος της λάβας που οι χαβανέζοι αποκαλούν ‘pahoehoe’, ‘ινώδη’, σε ελεύθερη μετάφραση, για το είδος των σχηματισμών που δημιουργεί, σειρά έχει μια γνωριμία με τους γηραιότερους κατοίκους του…
‘Γκαλάπαγκος’ σημαίνει ‘σέλα’ στα παλιά ισπανικά, και με σέλα ήταν που παρομοίασαν οι πρώτοι ευφάνταστοι θαλασσοπόροι το καβούκι ενός πλάσματος που απ’ τη μια ήταν ολόιδιο με τα γνώριμα ζωάκια που βοσκούσανε στους κήπους τους, μα απ’ την άλλη ήτανε ολότελα διαφορετικό, γιγάντιο, πού ακούστηκε ποτέ χελώνα να φτάνει ως και τα τριακόσια κιλά βάρος και αρκετά πάνω από το μέτρο σε μήκος, αυτά ήταν αλλόκοτα όντα, δεκατέσσερα υποείδη και βάλε. Καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά, ανάλογα το νησί που το φιλοξενούσε, αυτά με τα θολωτά καβούκια απαντιόντουσαν σε υγρό περιβάλλον με χαμηλή και πλούσια βλάστηση, όπως αυτή της Σάντα Κρους, τα άλλα, με το σχεδόν κωνικό καβούκι που είναι πολύ ψηλότερο και μοιάζει με σαμάρι, εξ ου και το ‘γκαλάπαγκος’, βρίσκονταν σε νησιά με ανώμαλο έδαφος και χωρίς χορτάρι, σαν την Εσπανιόλα, αλλιώς Χουντ. Αυτή η δεύτερη παραλλαγή ήταν πιο ‘ευκίνητη’, ας το πούμε έτσι, κι είχε μακριούς λαιμούς και πόδια, για να μπορεί να φτάνει πιο ψηλά από τα χαμόκλαδα, η δε εγκοπή στο πάνω μέρος του καβουκιού, της άφηνε χώρο να τεντώνει προς τα πάνω το μακρόστενο λαιμό της. Κάτι τέτοια έβλεπε ο Δαρβίνος, τις χελώνες και τους σπίνους, και δούλευε μες στο μυαλό του την περίφημη ‘εξέλιξη’. Χιλιάδες αργοκίνητα, καφετιά πλάσματα σαν κι αυτά τριγυρνούσαν στα νησιά πριν από αιώνες, μέχρι που ήρθανε πρώτα οι πειρατές κι ύστερα οι φαλαινοθήρες. Από εξελίξεις και αηδίες δε σκαμπάζανε αυτοί, πεινασμένοι κατεβαίνανε στα νησιά και γυρεύανε τροφή, βλέπανε τις χελώνες, με τον όγκο τους, με τα κιλάκια τους, με το άφθονό τους κρέας, να αμυνθούνε δε μπορούσανε, νύχια και δόντια δε διαθέτανε να υπερασπιστούνε τη ζωή τους, ακόμα και στα πόδια να το βάζανε, όλα τα άλλα έμψυχα τις παραβγαίνανε, έτσι οι καρνίβοροι κουρσάροι τις μαζεύανε κατά δεκάδες και τις στοκάρανε στα αμπάρια αναποδογυρισμένες. Ένα χρόνο αντέχανε οι ολιγαρκείς χελώνες χωρίς νερό μήτε τροφή, ύστερα οι μάγειροι τις ρίχνανε στα τσουκάλια και φτιάχναν μούρλια χελωνόσουπες, να γλύφεις και τα δάχτυλά σου. Πάνω από 700 φαλαινοθηρικά λένε πως αλωνίζανε ανάμεσα σε 1811 και 1844 στον Ειρηνικό, και τα περισσότερα από αυτά πιάνανε στα Γκαλάπαγκος ακριβώς για προμήθειες, βάλτε τώρα με το νου σας πόσες χιλιάδες χελωνίτσες καταλήξανε σερβιρισμένες στις κουβέρτες…
Ο θρύλος λέει πως η χελώνα των Γκαλάπαγκος ζει αιώνες. Λένε ότι ο Κάπτεν Κουκ δώρισε μια στη βασίλισσα της Τόνγκα, στο νότιο Ειρηνικό, στα 1770, λένε και πως αυτή η συγκεκριμένη, η χελώνα, όχι η βασίλισσα, έφτασε σε βαθιά γεράματα κι ως τα 1966, μα πιότερες αποδείξεις δεν υπάρχουν για το αν ξεπερνάνε πράγματι την εκατονταετία. Δε θα μου έκανε έκπληξη, να είμαι ειλικρινής. Τη μέρα που το Ζεύγος επισκέπτεται το Tortoise Reserve της Σάντα Κρους, το Οικολογικό Καταφύγιο, με άλλα λόγια, κι επηρεασμένη από τις πρωινές αμφισβητήσεις των κατά τα άλλα συμπαθέστατων Ολλανδών, διόλου δεν είχα στο μυαλό μου πως θα αντίκριζα πλάσματα μεγαλύτερα κι από αυτή ακόμα τη τσιμεντένια, διακοσμητική χελώνα που κοσμούσε την είσοδο του αεροδρομίου της Μπάλτρα. Το φορτηγάκι μας σκαμπανεβάζει στο λασπωμένο μονοπάτι και σταματάει απότομα. Φωτογραφίες, διατάζει ο οδηγός κι εμείς κατεβαίνουμε για να αντικρίσουμε το εμπόδιο που μας έκοψε το δρόμο. Και να βρεθούμε αντίκρυ από ένα θεόρατο, κοκάλινο όγκο που μας χαζεύει αδιάφορος, συνεχίζοντας το βραδυκίνητο περίπατό του. Αδέρφια Ολλανδοί, πράγματι χάσατε. Γυρίσατε στους ανεμόμυλους και στις τουλίπες σας χωρίς να έχετε χαρεί αυτό εδώ, το γίγαντα του Ειρηνικού, το μεγαλύτερο αξιοθέατο του τόπου, ένα από τα αρχαιότερα είδη αυτής της γης, προϊστορικό συγγενή των δεινοσαύρων. Μεγεθυσμένο κατά δέκα, είκοσι φορές από τα πετ κατοικίδια που βλέπουμε στην ύπαιθρο, το Ον διασχίζει ανέμελο το μονοπάτι και μας κάνει τη χάρη να περάσουμε. Παρόμοιες χελώνες θα συναντήσουμε πάμπολλες στο Καταφύγιο, μασουλάνε τα χορταράκια τους και δε βιάζονται να τραβήξουν μέσα το κεφάλι, ούτε κι εκείνο το οξύθυμο, μακρόσυρτο φσσσς κάνουνε, όπως τα άλλα πλάσματα, έτσι κι αυτά μας θεωρούν ισάξιούς τους…
Τελευταία στάση της μέρας, ο Ερευνητικός Σταθμός ‘Κάρολος Δαρβίνος’, λίγο έξω από το Πουέρτο Αγιόρα, εκεί όπου δεκάδες χελώνες αναπαράγονται, μελετούνται και αφήνονται ελεύθερες στα νησιά, για να τα αποικίσουν πάλι. Μετά το ανελέητο κυνηγητό από τους πειρατές και τους φαλαινοθήρες που κράτησε κι ως τον 19ο αιώνα, ο Άνθρωπος έκανε πάλι το θαύμα του φέρνοντας στα νησιά ζώα που δε θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί, σκυλιά, κουνέλια και κατσίκια, που μασούλησαν όλα τα χαμηλά μα κι όλα τα ψηλότερα κλαδάκια, αφήνοντας τους γκρίζους, πρώτους κατοίκους τους να πεθάνουν από ασιτία. Τρία είδη χάθηκαν για πάντα, αφανίστηκαν, από ένα άλλο υποείδος, μονάχα δέκα αρσενικά και δύο θηλυκά βρέθηκαν ζωντανά στην Εσπανιόλα. Κατά καλή τους τύχη μεταφέρθηκαν στο Σταθμό, πέρασαν χρόνια αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία, μα οι κόποι καρποφόρησαν και πάνω από 100 νέοι απόγονοι ελευθερώθηκαν ξανά στο αρχικό νησί τους. Μένουμε αρκετή ώρα στο σταθμό. Ξύλινοι διάδρομοι μας ξεναγούν στους χώρους όπου βρίσκονται μικρότερες και μεγαλύτερες χελώνες, χερσαίες και θαλάσσιες, ένα κέντρο πληροφόρησης μας ενημερώνει για τις προσπάθειες που καταβάλλονται για διάσωση, σλάιντς, φωτογραφίες, ενημερωτικά πράγματι όλα αυτά, μα δε θυμάμαι να σας πω περισσότερα, αυτό που ολοκάθαρα θυμάμαι είναι μία, συγκεκριμένη χελώνα, που μας κοιτάζει μελαγχολικά (ή είναι ιδέα μου?), με το κεφάλι μισοβουτηγμένο σε μια δροσερή λιμνούλα. Ετούτη η αρσενική χελώνα έχει και ονοματεπώνυμο, Μοναχικό Τζωρτζ τη λένε, Χόρχε Σολιτάριο τον ξέρουνε οι φίλοι, γεννήθηκε ποιος ξέρει πόσα χρόνια πριν στο νησί Πίντα, αλλιώς Άμπινγκτον, κι εκεί ανακαλύφθηκε απ’ τους ανθρώπους στα 1971. Οι φίλοι του και οι συγγενείς του κατέληξαν στα πειρατικά αμπάρια, όσοι σωθήκανε πεινάσανε χωρίς τροφή, αφού τα γίδια που είχαν την καλοσύνη να εισάγουν στο νησί οι άνθρωποι εξαφάνισαν ό,τι θα μπορούσε να τους θρέψει, εν τέλει οι άνθρωποι ξεπάστρεψαν και τα γίδια για να σώσουν λέει τις χελώνες, μα ήτανε πολύ αργά, ο Μοναχικός Τζωρτζ είναι ο τελευταίος του είδους του, όταν πεθάνει αυτός, θα χαθεί από προσώπου γης η Geochelone elephantopus abingdoni, όπως βαφτίσανε το είδος του οι επιστήμονες, προσθέτοντας ακόμα ένα στη μακριά και θλιβερή αλυσίδα από είδη, ζώα και φυτά, που χάθηκαν εξαιτίας της ανθρώπινης ευεργεσίας. Το 1971, που ανακαλύφθηκε ο Χόρχε, είχαν κλείσει ήδη 65 χρόνια από την τελευταία φορά που είχαν δει χελώνα του είδους του, 10.000 δολάρια επικηρύχτηκαν τα θηλυκά, μπας και βρισκόταν κάποιο για τη διαιώνιση, κανένα δε βρέθηκε, ο Χόρχε κατέληξε στο σταθμό, μαζί με δυο θηλυκά άλλου είδους από την Ισαμπέλα, μικρότερά του σε μέγεθος, ομορφούτσικα, οι καλλονές του χελωνίσιου πληθυσμού, μα εκείνος δεν καταδέχεται να τις κοιτάξει, εκείνος θέλει γυναίκα από τον τόπο του, ο καψερός, και συνεχίζει να μας κοιτάζει έρημος και μόνος…
Απόγευμα και επιστρέφουμε στο Πουέρτο Αγιόρα. Την αποψινή και την αυριανή βραδιά θα την περάσουμε στο Σολ Υ Μαρ, ένα μικρό, διώροφο ξενοδοχείο που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην προκυμαία, βγαίνεις στο μπαλκονάκι σου και αντικρίζεις μια γαλανή θάλασσα άλλο πράγμα, οι βάρκες κόβουν βόλτα όλη μέρα φορτωμένες, τσιμπητό για την εποχή το Σολ Υ Μαρ, σαράντα δολάρια το δίκλινο βλέπω στην απόδειξη που κράτησα για το φωτογραφικό μου άλμπουμ, όμως χαλάλι του. Το Σολ Υ Μαρ διαθέτει μια εξαιρετική βεράντα παύλα προβλήτα, με στρογγυλά τραπεζάκια και πολύχρωμες ομπρελίτσες για σκιά, κι εδώ είναι που σερβίρεται το πρωινό, το οποίο, ως πρωινό, δε θυμάμαι καν τι περιλάμβανε, αλλά το κλου είναι με ποιους μαζί το τρως, στρογγυλοκάθεσαι για τον καφέ κι εκεί που πίνεις τις πρώτες γουλιές, κάνεις μια έτσι και αντιλαμβάνεσαι πως βρίσκεσαι περιτριγυρισμένος από κάθε λογής πετούμενο και σερνάμενο, γλάροι, πελεκάνοι, σπουργίτια κι άλλα πολλά, μαζί με κάμποσες ιγκουάνες που σέρνονται γύρω απ’ τα πόδια σου, ενίοτε μάλιστα περνάνε πάνω από τα πόδια σου και καλά θα κάνεις να το συνηθίσεις και να μην πετάγεσαι όρθιος κάθε φορά, δεν έχουν κακούς σκοπούς οι έρμες, ζητιανεύουνε για ψιχουλάκια και κάθονται να τις τσαλαπατάνε οι γλάροι. Λίγο ζωόφιλος να είσαι σε αυτά τα νησιά, πάει, την πάτησες για τα καλά, οι ώρες περνάνε χωρίς να το καταλάβεις και όλα τα πτηνά του ουρανού τρώνε από το τραπέζι σου, οι ιγκουάνες όχι, όμως, δεν κάνει να τους δώσεις φαγητό, ψωμί ούτε δια ροπάλου, δεν το μεταβολίζουνε λέει, και σκάνε από το πολύ φαΐ, μπορείς να τις χαζεύεις όμως και να βγάζεις μια χαρά φωτογραφίες. Το δε κερασάκι στην τούρτα όλης αυτής της ζωικής πανδαισίας, είναι ο χοντρός και καλοκάγαθος θαλάσσιος ελέφαντας που συχνά πυκνά κάνει επισκέψεις σε αυτή ακριβώς την προβλήτα. Τραυματισμένο τον βρήκε μια μέρα, μας λέει ο Τζίμι, ο ιδιοκτήτης του Σολ Υ Μαρ, πληγωμένο από καρχαρία κι ετοιμοθάνατο. Τον έσωσε, όμως, τον περιέθαλψε και τον έκανε καλά, κι από τότε ο θαλάσσιος ελέφαντας, ευγνώμων, δεν παραλείπει να περνάει από το σπίτι του φίλου του, άλλοτε καλά κι υγιής, άλλοτε πάλι λαβωμένος και για ανάρρωση. Ανεβαίνει σερνάμενος τη μικρή ράμπα που βγάζει στο χώρο του πρωινού, κι αλίμονο αν δεν είσαι εξοικειωμένος. Είναι ικανός να κάθεται και να χαζεύει για ώρες, τη δε δεύτερή μας μέρα εκεί, το αναιδέστατο πλάσμα έχει τη φαεινή ιδέα να ανέβει τη ράμπα, ως συνήθως, κι ύστερα να διανύσει το ένα, ενάμιση μέτρο που χωρίζει την κορυφή της ράμπας από το δωμάτιο ακριβώς απέναντι. Βρίσκει την πόρτα ανοιχτή, μπαίνει στο δωμάτιο και θεωρεί ευγενικό να δώσει μια και να σκαρφαλώσει στο πρώτο κρεβάτι που βλέπει μπροστά του, δεν ξέρει το ανθρώπινο πρωτόκολλο κι εκεί τον βρίσκουν στην επιστροφή τους οι ένοικοι του δωματίου, οι δυο Αμερικάνες που έχουν κάνει την κουτσουκέλα κι έχουν αφήσει την πόρτα ανοιχτή. Ο πανικός που επακολουθεί είναι απερίγραπτος, οι δυο γυναίκες να τσιρίζουν, ο φουκαράς ο ελέφαντας προφανώς να αναρωτιέται τι στην ευχή έχουν τα δυο παχύδερμα και βρυχώνται έτσι, εμάς να μας το διηγούνται αργότερα την ίδια μέρα και να πέφτουμε φαρδιοί πλατιοί από τα γέλια…
Φτάνει το βράδυ. Ντουζαρισμένοι, με καθαρά ρούχα, πόδια κάπως τρεμάμενα, έχουμε πρόβλημα να συνηθίσουμε τη στεριά κι ύστερα από τόσο κούνημα στο καΐκι μας φαίνεται πως το κρεβάτι του Σολ Υ Μαρ κουνάει ακόμα περισσότερο, βγαίνουμε για βραδινή βολτίτσα και φαγητό. Λας Κουάτρο Λιντέρνας γι απόψε. Κρασί, τζαζ, κι ένα ολοστρόγγυλο φεγγάρι πάνω από τον Ειρηνικό, να μας καληνυχτίζει…
Οι υπόλοιποι οχτώ, Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Βαβυλώνα σωστή, νοικιάζουμε φορτηγάκι για τα ενδότερα. Φορτηγάκι μικρό, μη φανταστείτε μεγαλεία, μικρότερο από καμιόνι, μεγαλύτερο από αγροτικό, με ανοιχτή καρότσα και ξύλινους πάγκους εκατέρωθεν και σ’ όλο το μήκος του. Σκαρφαλώνουμε και ξεκινάμε για το υψηλότερο σημείο του νησιού, Λος Τζεμέλος, τα Δίδυμα, η ατραξιόν του, αλλά τι δίδυμα, ολοστρόγγυλα, χορταριασμένα, με τριάντα μέτρα βάθος και σωθικά που κάποτε γουργούριζαν πυρωμένα, δεξιά κι αριστερά του στενού, χωμάτινου δρόμου που βγάζει στη Μπάλτρα. ‘Pit craters’ θα τα λέγαμε αν ήμαστε αγγλόφωνοι ηφαιστειολόγοι, για μας, ωστόσο, που δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τα άγρια συνήθεια του τόπου ετούτου, επιβάλλεται αν μη τι άλλο μια εξήγηση. Κρατήρες, λοιπόν, είναι τα αντικριστά διδυμάκια, δυο θαλάμια που κάποτε, αιώνες πριν, φούσκωναν ξέχειλα από μάγμα, ύστερα το σουρτούκικο μάγμα βρήκε δρόμο διαφυγής και τα θαλάμια άδειασαν, κι όμοια με φουσκαλήθρες έσκασαν και οι οροφές κατέρρευσαν προς τα μέσα, πολλοί τέτοιοι κρατήρες υπάρχουν σ’ όλα τα νησιά, μα τούτοι εδώ είναι οι μεγαλύτεροι. Τραβάμε τις δέουσες φωτογραφίες μας, οι περισσότεροι εστιάζουν στις τρύπες που χάσκουν μπροστά μας ή στον ορίζοντα που καταλήγει δασοσκεπής ως τη θάλασσα, εγώ προτιμώ κάτι μικρούλικα, θρασύτατα πουλάκια με ξεμαλλιασμένα, αχτένιστα, πορφυρά κεφαλάκια, ολοκόκκινα στηθάκια και ολόμαυρες φτερούγες, αστεία όπως και το όνομά τους, βερμιγιόν μυγοχάφτες λέγονται, και μας χαζεύουν από τα φτενά κλαδάκια όσο διασχίζουμε το στενό μονοπάτι για το φορτηγάκι μας.
Η δεύτερη στάση δεν αργεί. Αν θέλαμε να μάθουμε πού στο καλό κατέληξε όλη αυτή η λάβα με τις αθεράπευτες τάσεις φυγής, εδώ θα το ανακαλύπταμε. Lava Tubes, αλλιώς, σήραγγες της λάβας, κατηφορίζουμε μια στενή ράμπα και χωνόμαστε στα έγκατά τους, πέντε έξι μέτρα φάρδος, αν θυμάμαι καλά, καμιά δεκαριά σε ύψος, ένα θεόρατο συρίγγιο, όμοιο με φλέβα, που κάποτε κυλούσε μέσα του η λάβα αγριεμένη κι ολοκόκκινη. Κυλούσε η λάβα αυλακώνοντας τη γη σε θεριεμένους, βαθιούς χειμάρρους, κι όπως κυλούσε, η εξωτερική στοιβάδα της κρύωνε σιγά σιγά, ενώ το εσωτερικό έβραζε ακόμα. Ώσπου άδειαζε όλο το περιεχόμενο και ο σωλήνας έμενε αδειανός, πετρωμένος, η αίσθηση να περπατάς στο σκοτεινό εσωτερικό του είναι περίεργη, τρομακτική κι αλλόκοτη, τα δάχτυλά σου αγγίζουνε τα πλαϊνά τοιχώματα και τα ανακαλύπτεις λεία, βελουδένια, με οριζόντιες αυλακιές που πιάνουνε κάμποσα χιλιόμετρα σε μήκος. Αναδυόμαστε με ανακούφιση και καβαλάμε το φορτηγάκι. Μετά από το θέαμα της πετρωμένης λάβας του νησιού, το είδος της λάβας που οι χαβανέζοι αποκαλούν ‘pahoehoe’, ‘ινώδη’, σε ελεύθερη μετάφραση, για το είδος των σχηματισμών που δημιουργεί, σειρά έχει μια γνωριμία με τους γηραιότερους κατοίκους του…
‘Γκαλάπαγκος’ σημαίνει ‘σέλα’ στα παλιά ισπανικά, και με σέλα ήταν που παρομοίασαν οι πρώτοι ευφάνταστοι θαλασσοπόροι το καβούκι ενός πλάσματος που απ’ τη μια ήταν ολόιδιο με τα γνώριμα ζωάκια που βοσκούσανε στους κήπους τους, μα απ’ την άλλη ήτανε ολότελα διαφορετικό, γιγάντιο, πού ακούστηκε ποτέ χελώνα να φτάνει ως και τα τριακόσια κιλά βάρος και αρκετά πάνω από το μέτρο σε μήκος, αυτά ήταν αλλόκοτα όντα, δεκατέσσερα υποείδη και βάλε. Καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά, ανάλογα το νησί που το φιλοξενούσε, αυτά με τα θολωτά καβούκια απαντιόντουσαν σε υγρό περιβάλλον με χαμηλή και πλούσια βλάστηση, όπως αυτή της Σάντα Κρους, τα άλλα, με το σχεδόν κωνικό καβούκι που είναι πολύ ψηλότερο και μοιάζει με σαμάρι, εξ ου και το ‘γκαλάπαγκος’, βρίσκονταν σε νησιά με ανώμαλο έδαφος και χωρίς χορτάρι, σαν την Εσπανιόλα, αλλιώς Χουντ. Αυτή η δεύτερη παραλλαγή ήταν πιο ‘ευκίνητη’, ας το πούμε έτσι, κι είχε μακριούς λαιμούς και πόδια, για να μπορεί να φτάνει πιο ψηλά από τα χαμόκλαδα, η δε εγκοπή στο πάνω μέρος του καβουκιού, της άφηνε χώρο να τεντώνει προς τα πάνω το μακρόστενο λαιμό της. Κάτι τέτοια έβλεπε ο Δαρβίνος, τις χελώνες και τους σπίνους, και δούλευε μες στο μυαλό του την περίφημη ‘εξέλιξη’. Χιλιάδες αργοκίνητα, καφετιά πλάσματα σαν κι αυτά τριγυρνούσαν στα νησιά πριν από αιώνες, μέχρι που ήρθανε πρώτα οι πειρατές κι ύστερα οι φαλαινοθήρες. Από εξελίξεις και αηδίες δε σκαμπάζανε αυτοί, πεινασμένοι κατεβαίνανε στα νησιά και γυρεύανε τροφή, βλέπανε τις χελώνες, με τον όγκο τους, με τα κιλάκια τους, με το άφθονό τους κρέας, να αμυνθούνε δε μπορούσανε, νύχια και δόντια δε διαθέτανε να υπερασπιστούνε τη ζωή τους, ακόμα και στα πόδια να το βάζανε, όλα τα άλλα έμψυχα τις παραβγαίνανε, έτσι οι καρνίβοροι κουρσάροι τις μαζεύανε κατά δεκάδες και τις στοκάρανε στα αμπάρια αναποδογυρισμένες. Ένα χρόνο αντέχανε οι ολιγαρκείς χελώνες χωρίς νερό μήτε τροφή, ύστερα οι μάγειροι τις ρίχνανε στα τσουκάλια και φτιάχναν μούρλια χελωνόσουπες, να γλύφεις και τα δάχτυλά σου. Πάνω από 700 φαλαινοθηρικά λένε πως αλωνίζανε ανάμεσα σε 1811 και 1844 στον Ειρηνικό, και τα περισσότερα από αυτά πιάνανε στα Γκαλάπαγκος ακριβώς για προμήθειες, βάλτε τώρα με το νου σας πόσες χιλιάδες χελωνίτσες καταλήξανε σερβιρισμένες στις κουβέρτες…
Ο θρύλος λέει πως η χελώνα των Γκαλάπαγκος ζει αιώνες. Λένε ότι ο Κάπτεν Κουκ δώρισε μια στη βασίλισσα της Τόνγκα, στο νότιο Ειρηνικό, στα 1770, λένε και πως αυτή η συγκεκριμένη, η χελώνα, όχι η βασίλισσα, έφτασε σε βαθιά γεράματα κι ως τα 1966, μα πιότερες αποδείξεις δεν υπάρχουν για το αν ξεπερνάνε πράγματι την εκατονταετία. Δε θα μου έκανε έκπληξη, να είμαι ειλικρινής. Τη μέρα που το Ζεύγος επισκέπτεται το Tortoise Reserve της Σάντα Κρους, το Οικολογικό Καταφύγιο, με άλλα λόγια, κι επηρεασμένη από τις πρωινές αμφισβητήσεις των κατά τα άλλα συμπαθέστατων Ολλανδών, διόλου δεν είχα στο μυαλό μου πως θα αντίκριζα πλάσματα μεγαλύτερα κι από αυτή ακόμα τη τσιμεντένια, διακοσμητική χελώνα που κοσμούσε την είσοδο του αεροδρομίου της Μπάλτρα. Το φορτηγάκι μας σκαμπανεβάζει στο λασπωμένο μονοπάτι και σταματάει απότομα. Φωτογραφίες, διατάζει ο οδηγός κι εμείς κατεβαίνουμε για να αντικρίσουμε το εμπόδιο που μας έκοψε το δρόμο. Και να βρεθούμε αντίκρυ από ένα θεόρατο, κοκάλινο όγκο που μας χαζεύει αδιάφορος, συνεχίζοντας το βραδυκίνητο περίπατό του. Αδέρφια Ολλανδοί, πράγματι χάσατε. Γυρίσατε στους ανεμόμυλους και στις τουλίπες σας χωρίς να έχετε χαρεί αυτό εδώ, το γίγαντα του Ειρηνικού, το μεγαλύτερο αξιοθέατο του τόπου, ένα από τα αρχαιότερα είδη αυτής της γης, προϊστορικό συγγενή των δεινοσαύρων. Μεγεθυσμένο κατά δέκα, είκοσι φορές από τα πετ κατοικίδια που βλέπουμε στην ύπαιθρο, το Ον διασχίζει ανέμελο το μονοπάτι και μας κάνει τη χάρη να περάσουμε. Παρόμοιες χελώνες θα συναντήσουμε πάμπολλες στο Καταφύγιο, μασουλάνε τα χορταράκια τους και δε βιάζονται να τραβήξουν μέσα το κεφάλι, ούτε κι εκείνο το οξύθυμο, μακρόσυρτο φσσσς κάνουνε, όπως τα άλλα πλάσματα, έτσι κι αυτά μας θεωρούν ισάξιούς τους…
Τελευταία στάση της μέρας, ο Ερευνητικός Σταθμός ‘Κάρολος Δαρβίνος’, λίγο έξω από το Πουέρτο Αγιόρα, εκεί όπου δεκάδες χελώνες αναπαράγονται, μελετούνται και αφήνονται ελεύθερες στα νησιά, για να τα αποικίσουν πάλι. Μετά το ανελέητο κυνηγητό από τους πειρατές και τους φαλαινοθήρες που κράτησε κι ως τον 19ο αιώνα, ο Άνθρωπος έκανε πάλι το θαύμα του φέρνοντας στα νησιά ζώα που δε θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί, σκυλιά, κουνέλια και κατσίκια, που μασούλησαν όλα τα χαμηλά μα κι όλα τα ψηλότερα κλαδάκια, αφήνοντας τους γκρίζους, πρώτους κατοίκους τους να πεθάνουν από ασιτία. Τρία είδη χάθηκαν για πάντα, αφανίστηκαν, από ένα άλλο υποείδος, μονάχα δέκα αρσενικά και δύο θηλυκά βρέθηκαν ζωντανά στην Εσπανιόλα. Κατά καλή τους τύχη μεταφέρθηκαν στο Σταθμό, πέρασαν χρόνια αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία, μα οι κόποι καρποφόρησαν και πάνω από 100 νέοι απόγονοι ελευθερώθηκαν ξανά στο αρχικό νησί τους. Μένουμε αρκετή ώρα στο σταθμό. Ξύλινοι διάδρομοι μας ξεναγούν στους χώρους όπου βρίσκονται μικρότερες και μεγαλύτερες χελώνες, χερσαίες και θαλάσσιες, ένα κέντρο πληροφόρησης μας ενημερώνει για τις προσπάθειες που καταβάλλονται για διάσωση, σλάιντς, φωτογραφίες, ενημερωτικά πράγματι όλα αυτά, μα δε θυμάμαι να σας πω περισσότερα, αυτό που ολοκάθαρα θυμάμαι είναι μία, συγκεκριμένη χελώνα, που μας κοιτάζει μελαγχολικά (ή είναι ιδέα μου?), με το κεφάλι μισοβουτηγμένο σε μια δροσερή λιμνούλα. Ετούτη η αρσενική χελώνα έχει και ονοματεπώνυμο, Μοναχικό Τζωρτζ τη λένε, Χόρχε Σολιτάριο τον ξέρουνε οι φίλοι, γεννήθηκε ποιος ξέρει πόσα χρόνια πριν στο νησί Πίντα, αλλιώς Άμπινγκτον, κι εκεί ανακαλύφθηκε απ’ τους ανθρώπους στα 1971. Οι φίλοι του και οι συγγενείς του κατέληξαν στα πειρατικά αμπάρια, όσοι σωθήκανε πεινάσανε χωρίς τροφή, αφού τα γίδια που είχαν την καλοσύνη να εισάγουν στο νησί οι άνθρωποι εξαφάνισαν ό,τι θα μπορούσε να τους θρέψει, εν τέλει οι άνθρωποι ξεπάστρεψαν και τα γίδια για να σώσουν λέει τις χελώνες, μα ήτανε πολύ αργά, ο Μοναχικός Τζωρτζ είναι ο τελευταίος του είδους του, όταν πεθάνει αυτός, θα χαθεί από προσώπου γης η Geochelone elephantopus abingdoni, όπως βαφτίσανε το είδος του οι επιστήμονες, προσθέτοντας ακόμα ένα στη μακριά και θλιβερή αλυσίδα από είδη, ζώα και φυτά, που χάθηκαν εξαιτίας της ανθρώπινης ευεργεσίας. Το 1971, που ανακαλύφθηκε ο Χόρχε, είχαν κλείσει ήδη 65 χρόνια από την τελευταία φορά που είχαν δει χελώνα του είδους του, 10.000 δολάρια επικηρύχτηκαν τα θηλυκά, μπας και βρισκόταν κάποιο για τη διαιώνιση, κανένα δε βρέθηκε, ο Χόρχε κατέληξε στο σταθμό, μαζί με δυο θηλυκά άλλου είδους από την Ισαμπέλα, μικρότερά του σε μέγεθος, ομορφούτσικα, οι καλλονές του χελωνίσιου πληθυσμού, μα εκείνος δεν καταδέχεται να τις κοιτάξει, εκείνος θέλει γυναίκα από τον τόπο του, ο καψερός, και συνεχίζει να μας κοιτάζει έρημος και μόνος…
Απόγευμα και επιστρέφουμε στο Πουέρτο Αγιόρα. Την αποψινή και την αυριανή βραδιά θα την περάσουμε στο Σολ Υ Μαρ, ένα μικρό, διώροφο ξενοδοχείο που βρίσκεται ακριβώς πάνω στην προκυμαία, βγαίνεις στο μπαλκονάκι σου και αντικρίζεις μια γαλανή θάλασσα άλλο πράγμα, οι βάρκες κόβουν βόλτα όλη μέρα φορτωμένες, τσιμπητό για την εποχή το Σολ Υ Μαρ, σαράντα δολάρια το δίκλινο βλέπω στην απόδειξη που κράτησα για το φωτογραφικό μου άλμπουμ, όμως χαλάλι του. Το Σολ Υ Μαρ διαθέτει μια εξαιρετική βεράντα παύλα προβλήτα, με στρογγυλά τραπεζάκια και πολύχρωμες ομπρελίτσες για σκιά, κι εδώ είναι που σερβίρεται το πρωινό, το οποίο, ως πρωινό, δε θυμάμαι καν τι περιλάμβανε, αλλά το κλου είναι με ποιους μαζί το τρως, στρογγυλοκάθεσαι για τον καφέ κι εκεί που πίνεις τις πρώτες γουλιές, κάνεις μια έτσι και αντιλαμβάνεσαι πως βρίσκεσαι περιτριγυρισμένος από κάθε λογής πετούμενο και σερνάμενο, γλάροι, πελεκάνοι, σπουργίτια κι άλλα πολλά, μαζί με κάμποσες ιγκουάνες που σέρνονται γύρω απ’ τα πόδια σου, ενίοτε μάλιστα περνάνε πάνω από τα πόδια σου και καλά θα κάνεις να το συνηθίσεις και να μην πετάγεσαι όρθιος κάθε φορά, δεν έχουν κακούς σκοπούς οι έρμες, ζητιανεύουνε για ψιχουλάκια και κάθονται να τις τσαλαπατάνε οι γλάροι. Λίγο ζωόφιλος να είσαι σε αυτά τα νησιά, πάει, την πάτησες για τα καλά, οι ώρες περνάνε χωρίς να το καταλάβεις και όλα τα πτηνά του ουρανού τρώνε από το τραπέζι σου, οι ιγκουάνες όχι, όμως, δεν κάνει να τους δώσεις φαγητό, ψωμί ούτε δια ροπάλου, δεν το μεταβολίζουνε λέει, και σκάνε από το πολύ φαΐ, μπορείς να τις χαζεύεις όμως και να βγάζεις μια χαρά φωτογραφίες. Το δε κερασάκι στην τούρτα όλης αυτής της ζωικής πανδαισίας, είναι ο χοντρός και καλοκάγαθος θαλάσσιος ελέφαντας που συχνά πυκνά κάνει επισκέψεις σε αυτή ακριβώς την προβλήτα. Τραυματισμένο τον βρήκε μια μέρα, μας λέει ο Τζίμι, ο ιδιοκτήτης του Σολ Υ Μαρ, πληγωμένο από καρχαρία κι ετοιμοθάνατο. Τον έσωσε, όμως, τον περιέθαλψε και τον έκανε καλά, κι από τότε ο θαλάσσιος ελέφαντας, ευγνώμων, δεν παραλείπει να περνάει από το σπίτι του φίλου του, άλλοτε καλά κι υγιής, άλλοτε πάλι λαβωμένος και για ανάρρωση. Ανεβαίνει σερνάμενος τη μικρή ράμπα που βγάζει στο χώρο του πρωινού, κι αλίμονο αν δεν είσαι εξοικειωμένος. Είναι ικανός να κάθεται και να χαζεύει για ώρες, τη δε δεύτερή μας μέρα εκεί, το αναιδέστατο πλάσμα έχει τη φαεινή ιδέα να ανέβει τη ράμπα, ως συνήθως, κι ύστερα να διανύσει το ένα, ενάμιση μέτρο που χωρίζει την κορυφή της ράμπας από το δωμάτιο ακριβώς απέναντι. Βρίσκει την πόρτα ανοιχτή, μπαίνει στο δωμάτιο και θεωρεί ευγενικό να δώσει μια και να σκαρφαλώσει στο πρώτο κρεβάτι που βλέπει μπροστά του, δεν ξέρει το ανθρώπινο πρωτόκολλο κι εκεί τον βρίσκουν στην επιστροφή τους οι ένοικοι του δωματίου, οι δυο Αμερικάνες που έχουν κάνει την κουτσουκέλα κι έχουν αφήσει την πόρτα ανοιχτή. Ο πανικός που επακολουθεί είναι απερίγραπτος, οι δυο γυναίκες να τσιρίζουν, ο φουκαράς ο ελέφαντας προφανώς να αναρωτιέται τι στην ευχή έχουν τα δυο παχύδερμα και βρυχώνται έτσι, εμάς να μας το διηγούνται αργότερα την ίδια μέρα και να πέφτουμε φαρδιοί πλατιοί από τα γέλια…
Φτάνει το βράδυ. Ντουζαρισμένοι, με καθαρά ρούχα, πόδια κάπως τρεμάμενα, έχουμε πρόβλημα να συνηθίσουμε τη στεριά κι ύστερα από τόσο κούνημα στο καΐκι μας φαίνεται πως το κρεβάτι του Σολ Υ Μαρ κουνάει ακόμα περισσότερο, βγαίνουμε για βραδινή βολτίτσα και φαγητό. Λας Κουάτρο Λιντέρνας γι απόψε. Κρασί, τζαζ, κι ένα ολοστρόγγυλο φεγγάρι πάνω από τον Ειρηνικό, να μας καληνυχτίζει…
Attachments
Last edited:
