isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Ασκήσεις επι χάρτου
- Όλα ξεκίνησαν απτη Βόρεια Κορέα
- Πίσω στα θρανία
- Τασκένδη του θρύλου, του ονείρου, της κατάρρευσης
- Διπρόσωπη Χίβα
- Μια φορά κ έναν καιρό ηταν εδω μια θάλασσα
- Ατέρμονη αλυσίδα καταστροφής
- Στο δρόμο για την Άσγκαμπατ
- Κούνυα Ούργκενς
- Ασγκαμπάτ κεκλεισμένων των θυρών
- Το κουρδιστό ομοίωμα
- Μετά τον Νιγιαζοφ τι;
- Στη γη της αρχαίας Μαργιανής
- Τελευταία Έξοδος
- Μπουχάρα σα μαγικό χαλί
- Σαμαρκάνδη της τέχνης κ του αίματος
- Στη γη της αρχαίας Σογδιάνης
- Ο Μέγας περίεργος
- Στη χώρα των αλόγων
- Συνέχεια απο Κιργιστάν
- Επίλογος
Πρώην σοβιετικά "Σταν", Μέρος Γ' Ουζμπεκιστάν και πάλι - Η Σαμαρκάνδη με τ' όνομα και η Μπουχάρα με την χάρη
Κάλλιο αργά παρά αργότερα.
Και κάλλιο αργότερα παρά ποτέ!
Αυτήν την φορά, μετά από ένα διαλειμματάκι μόλις ... πεντέμισι ετών, αυτή η ιστορία θα τελειώσει.
Λόγο τιμής λέμε. Έστω κι αν χρειαστεί γι αυτό να ανατρέξω πότε πότε στην βοήθεια, όχι του κοινού, αλλά του συντρόφου Ζυρ. Στο κάτω κάτω, συνταξιδιώτες είμαστε. Άσε που εφόσον μιλάμε για Σταν, μια παράδοση στην έννοια της συντροφικής αλληλεγγύης όσο να'ναι έχει απομείνει.
Έτσι λοιπόν μεταφέρω εδώ αυτούσια την δική του αφήγηση για την Μπουχάρα που μπορείτε επίσης να βρείτε στο σάιτ μας εδώ
ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ 4 - ΜΠΟΥΧΑΡΑ, ΣΑΝ ΜΑΓΙΚΟ ΧΑΛΙ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
ΜΠΟΥΧΑΡΑ, ΣΑΝ ΜΑΓΙΚΟ ΧΑΛΙ
Του Κώστα Ζυρίνη
Η Μπουχάρα μοιάζει να έχει προκύψει από αρχαίο παραμύθι. Με το που μπήκαμε στα χωρικά της εδάφη όλη η τσαντίλα και η κούραση πήγαν περίπατο. Δεν φεύγουμε από ‘δω, λέω στην πασσιονάριά μου. Αυτή η συγκλονιστική, η άθικτη μες τους αιώνες σκηνογραφία είναι όλα τα λεφτά.
Καταλύουμε σ’ ένα ταπεινό, πλην χαριτωμένο και πεντακάθαρο, ξενοδοχειάκι, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, που το διατηρεί μια στρουμπουλή όσο και συμπαθέστατη κυριούλα. Τέρμα σκάλα δεξιά, μας λέει στη γλώσσα της ενισχύοντάς την με χειρονομίες παντομίμας. Μια ξύλινη σκάλα κι ένας περιστεριώνας με μπάνιο για να χωρέσει την αγάπη μας καθώς θα γυρνάμε κατάκοποι απ τον ποδαρόδρομο σ΄ αυτό το παραμυθένιο σκηνικό.
Λίγο αργότερα, υπό το βλέμμα του χάλκινου ανδριάντα του Νασρεντίν Χότζα, θ΄ απολαμβάνουμε τα εγχώρια εδέσματα στην όχθη μιας λιμνούλας στη μέση της τεσσάρων αιώνων κεντρικής πλατείας Λυάμπι Χάουζ, εκατό βήματα απ τον περιστεριώνα μας.
Τα τραπέζια.. δεν πρόκειται για τραπέζια όπως τα εννοούμε συνήθως αλλά για έδρανα γύρω από τα οποία οι σωματικώς προσαρμοσμένοι γηγενείς κάθονται οκλαδόν στον περιμετρικό πάγκο, πράγμα κάπως δύσκολο για το ασυνήθιστο σ’ αυτή τη στάση σώμα μου.
Η Ισαβέλλα, ως πιο γυμνασμένη από μένα λόγω γιόγκα, κανένα πρόβλημα. Κι όταν λέμε «τρώμε» σημαίνει πως μ’ όλα αυτά τα συγκλονιστικά εδέσματα που αραδιάζονται μπροστά μας θα ακυρωθούν πολλοί μήνες από τη σκληρή δίαιτα μου στην Αθήνα. Παρηγοριέμαι όμως πως με το περπάτημα που πρόκειται να κάνω θα χάσω όλες αυτές τις παραπανίσιες θερμίδες.
Στοιχεία ταυτότητας
Η Μπουχάρα κατοικείται από πολύ πριν την διατρέξουν τα φουσάτα του Ισκαντάρ Μαγκντουνί, του τοις πάσι γνωστού Αλεξάνδρου του Μακεδόνα. Δεν ξέρω αν σ’ αυτά τα μέρη ο Ισκαντάρ άφησε πτώματα πίσω του, και πόσα, αλλά σίγουρα δεν άφησε και κανένα, διασωθέν τουλάχιστον, ίχνος από τον, και καλά εκπολιτιστικό, ιμπεριαλισμό του. Η πόλη, ως κόμβος του Δρόμου του Μεταξιού, άρχισε ν’ ανθεί πραγματικά εκεί ανάμεσα στον ένατο με δέκατο αιώνα υπό τους Πέρσες Σαμανίδες που την ανέδειξαν ως πρωτεύουσά τους και ως το σημαντικότερο πολιτικο-θρησκευτικό κέντρο της τραχιάς Κεντρικής Ασίας. Σ’ αυτά τα πυρωμένα χώματα έζησαν ο φιλόσοφος και επιστήμονας Ιμπν Σίνα αλλά και ποιητές σαν τον Φερντούσι και τον Ρουντάκι που για τον περσο-ισλαμικό κόσμο, απ ότι γράφεται, είχαν αντιστοίχως το εκτόπισμα ενός Νεύτωνα ή ενός Σαίξπηρ. Δυο περίπου αιώνες αργότερα, μιλάμε για το χίλια διακόσια είκοσι, η Μπουχάρα θα πέσει στα χέρια του Τζένγκις Χαν.
Προς τα τέλη του δέκατου τέταρτου, και καθώς ο Ταμερλάνος θα κυριαρχήσει σ’ όλη την κεντρική Ασία και θα αναδείξει τη Σαμαρκάνδη ως την αγαπημένη του πρωτεύουσα, η Μπουχάρα θα υποβιβαστεί σε δευτεροκλασάτη, χωρίς όμως και να χάσει και τίποτα από την ανεπανάληπτη γοητεία της. Θα ξαναπάρει και πάλι τα πάνω της, κατά τον δέκατο έκτο, όταν η ουζμπέκικη δυναστεία των Σαβανιδών θα την προτιμήσει από την Σαμαρκάνδη για να την αναδείξει σε πρωτεύουσα του χανάτου που θα φέρει τ’ όνομά της. Εκείνες τις ένδοξες ημέρες του πολιτισμού της, πρωτόγονης σε σχέση με τη σημερινή, βαρβαρότητας, η Μπουχάρα διαθέτει αναρίθμητα εργαστήρια, δεκάδες εξειδικευμένα παζάρια και καραβάν σεράγια, χάνια δηλαδή, και πάνω από εκατό μεντρέσες όπου χιλιάδες μαθητές εντρυφούν στις σουράτες του Κορανίου. Όταν ο δρόμος του μεταξιού θ’ αρχίσει να παρακμάζει, η Μπουχάρα θα χάσει κι αυτή από την αίγλη της χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα πάψει να είναι ένα σημαντικό πολιτικό-θρησκευτικό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή.
Το Χίλια εφτακόσα πενήντα τρία, ένα τσιράκι του Πέρση άρχοντα που άκουγε στο όνομα Μωχάμεντ Ραχίμ, θα αυτοανακηρυχτεί εμίρης της Μπουχάρας και θα ιδρύσει τη δυναστεία των Μανγκίτ. Αυτή η δυναστεία θα εκκολάψει πολλά κουμάσια με κορυφαίο τον Νασρουλάχ Χαν. Το εν λόγω τεφαρίκι, δεν άντεξε στη σκέψη πως μερικοί εποφθαλμιούσαν το θρόνο και γι αυτό ξέκανε όλα του τ’ αδέρφια, καθώς και εικοσιοχτώ ακόμα συγγενείς του εξ αίματος.
Το Χίλια οχτακόσια εξήντα οχτώ, η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη καταλαμβάνονται από τα τσαρικά στρατεύματα για να μετατραπούν σε προτεκτοράτα τα οποία όμως θα κυβερνήσου ντόπιοι εμίρηδες προσκυνημένοι στον Τσάρο.
Το ‘δεκαοχτώ καταφθάνει μια αντιπροσωπεία από Μπολσεβίκους της Τασκένδης και προσπαθεί να πείσει τον εμίρη Αλίμ Χαν να τους αδειάσει τη γωνιά και να πάει στο καλό διότι οι καιροί άλλαξαν και η Οκτωβριανή επανάσταση δεν σκοπεύει ν’ αφήσει ούτε καπιταλιστικά, ούτε φεουδαλικά ρουθούνια στη νέα σοβιετική πατρίδα. Ο Αλίμ Χαν αρχίζει τα ανατολίτικα παζάρια για να κερδίσει χρόνο και την κατάλληλη στιγμή προβοκάρει κάποια μαζικά επεισόδια για να σφάξει όλη τη σοβιετική αντιπροσωπεία. Τότε οι μπολσεβίκοι τα πήραν στο κρανίο και στείλανε τον Κόκκινο Στρατό μ’ επικεφαλής τον Μιχαήλ Φρούνζε να καθαρίσει. Ο Φρούνζε δεν σκάμπαζε από διπλωματία και ούτε τον έστειλαν για τέτοιες αβρότητες. Με το πρώτο «όχι» του Αλίμ έκανε το περιχαρακωμένο ανάκτορο του άφρονα στάχτη και μπούλμπερη. Ας πρόσεχε.
Σαλαμαλέκουμ
Φωτογραφικά είναι μια πολύ όμορφη μέρα και ο φύλακας επιμένει στο τριπλάσιο του νόμιμου αντίτιμου προκειμένου να μας επιτρέψει να μπούμε στην πριν από έναν αιώνα βομβαρδισμένη από τον Φρούνζε περιοχή του αρχαίου τείχους που περιβάλει την πόλη. Δεν είναι τόσο για το ποσό, όσο για το γαμώτο. Εντοπίζουμε, ερήμην του, ένα κάπως ευάλωτο σημείο της περίφραξης εκατό μέτρα πιο πέρα, και του λέω στα ελληνικά οψόμεθα ες Φιλίππους, φιλάκια!
Η βομβαρδισμένη περιοχή παραμένει ένας χορταριασμένος σωρός από μπάζα πλην όμως η θέα της Μπουχάρας από δω πάνω είναι το κάτι άλλο. Τα τεμένη και οι μιναρέδες με την εμφανή τουβλοδομή τους.. Οι πέρσικοι και οι μογγόλικοι τρούλοι από ψημένη φαγιάντσα στις εκδοχές του τυρκουάζ και του λάπις λάζουλι. Όσο απωθητική είναι η Αθήνα από την οπτική της Ακρόπολης άλλο τόσο μαγευτική είναι η Μπουχάρα από την οπτική των αρχαίων τειχών της. Δεν γίνεται χωρίς συγκρίσεις. Η ομορφιά και η ασχήμια αναδεικνύονται μέσα από ένα αυτόματο, όσο και υποσυνείδητο, πλέγμα συγκρίσεων.
Μας εντυπωσιάζουν και οι φόρμες των πανύψηλων τειχών από τον τρόπο που είναι δομημένα. Μοιάζουν γκαστρωμένα από εσωτερικές υπονομεύσεις της δομής. Όμως, όχι. Αυτό το άχαρο κύρτωμα θα πρέπει στατικά να είναι το τέλειο. Διαισθάνομαι πως εδώ η ευκλείδεια γεωμετρία, και η στερεομετρία, επιβεβαιώνονται από την αναίρεσή τους, η οποία αναίρεση συνίσταται στην τεκτονική λογική αυτών των τειχών. Και όχι μόνο των τειχών. Θα δούμε και τις λογικές δόμησης κτισμάτων που κατοικούνται μέχρι και σήμερα για να νοιώσουμε, γι΄ άλλη μια φορά, πόσο απάνθρωπο είναι το οπλισμένο σκυρόδεμα της «πολιτισμένης» Δύσης.
Ο φύλακας μας κοιτάζει αποσβωλομένος. Πώς διάολο βγαίνουμε αφού δεν μπήκαμε; Του δίνω το νόμιμο αντίτιμο του εισιτηρίου και του ρίχνω κι ένα σαλαμαλέκουμ χωρίς να είμαι σίγουρος για το αν πρόκειται για λήμμα της γλώσσας του ή όχι. Δεν έχει θυμώσει. Έτσι είναι η ζωή. Ένα παζάρι χωρίς θυμούς. Ένας αχταρμάς πιθανοτήτων για να προκύψει μια εκδοχή που κι αυτή με τη σειρά της..
Η διάθεσή μας είναι αδιαλείπτως εξαιρετική έστω και αν είναι από δύσκολο έως αδύνατο να προσεγγίσουμε τον ντόπιο πληθυσμό πέρα από όριο που θέτει το φράγμα της γλώσσας. Ο βασικός μας κώδικας επικοινωνίας στηρίζεται σε κάποια θραύσματα αγγλικής που τυχαίνει να γνωρίζουν μερικοί από τους γηγενείς, οι έμποροι συνήθως, και στην εκφραστικότατη εσπεράντο της νοηματικής. Τα αισθήματα έχουν τη δική τους γλώσσα με όργανα τη ματιά, το χαμόγελο, ή το θυμό στο βλέμμα.
Μπαινοβγαίνουμε στις εντός των τειχών πολυάριθμες εμπορικές στοές και στους αύλιους χώρους των τζαμιών.
Μεθάμε από την απίστευτη ποικιλία των προϊόντων, χειροτεχνημάτων κυρίως. Ξύλο, χαλκός, δέρμα, κεχριμπάρι...
Αντιστεκόμαστε, όσο μπορούμε, στον πειρασμό της αγοράς αφού υπάρχει πάντα ένα τελευταίο τρίωρο γι’ αυτό το πάθος. Όμως, το μπαζάρ είναι ο μαγνήτης του ταξιδιού, είναι το κάλεσμα για μια τελετουργία, είναι κοινωνική εκδήλωση, είναι τρόπος ζωής. Πόσο κάνει; Τόσο! Αυτό είναι η αφορμή για τη γνωριμία. Από πού είστε;
Πίνουμε καφέδες με κάρδαμο, τσάγια, σερμπέτια και γλυκάκια της Μπουχάρας. Δοκιμάζουμε λιχουδιές που θ’ αρνηθούν να εγκαταλείψουν εύκολα τη μνήμη μας.
(Πασάς στα Γιάννενα ο δικός μου)
Το αλισιβερίσι μπορεί, μέσα από περίτεχνους ελιγμούς, να καταλήξει σε αγορά, μπορεί και όχι, αλλά εκείνο που θα κερδίσουν οι συναλλασσόμενοι είναι η χαρά μιας, φευγαλέας έστω, ώσμωσης, η ηδονική βεβαιότητα ότι δεν είσαι το κέντρο του κόσμου και ότι έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει «κέντρο του κόσμου».
Και πολύ πριν ο ήλιος μου πάρει πίσω τις σκιές του, θα περπατήσουμε στις λαϊκές γειτονιές με τα στενά χωμάτινα σοκάκια.
Με την λιτότητα των αδρών πλινθοδομών, με τα απόνερα της μπουγάδας στη μέση του χωματόδρομου, με τις περίτεχνα σκαλιστές εξώθυρες και τα παράθυρά τους.
Πώς να τα περιγράψεις όλα’ αυτά σε λίγες αράδες; Το λόγο πλέον τον έχουν οι φωτογραφικές μου που θα κλικάρουν σε ρυθμούς αποθησαύρισης.
Κάλλιο αργά παρά αργότερα.
Και κάλλιο αργότερα παρά ποτέ!
Αυτήν την φορά, μετά από ένα διαλειμματάκι μόλις ... πεντέμισι ετών, αυτή η ιστορία θα τελειώσει.
Λόγο τιμής λέμε. Έστω κι αν χρειαστεί γι αυτό να ανατρέξω πότε πότε στην βοήθεια, όχι του κοινού, αλλά του συντρόφου Ζυρ. Στο κάτω κάτω, συνταξιδιώτες είμαστε. Άσε που εφόσον μιλάμε για Σταν, μια παράδοση στην έννοια της συντροφικής αλληλεγγύης όσο να'ναι έχει απομείνει.
Έτσι λοιπόν μεταφέρω εδώ αυτούσια την δική του αφήγηση για την Μπουχάρα που μπορείτε επίσης να βρείτε στο σάιτ μας εδώ
ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ 4 - ΜΠΟΥΧΑΡΑ, ΣΑΝ ΜΑΓΙΚΟ ΧΑΛΙ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
ΜΠΟΥΧΑΡΑ, ΣΑΝ ΜΑΓΙΚΟ ΧΑΛΙ
Του Κώστα Ζυρίνη
Η Μπουχάρα μοιάζει να έχει προκύψει από αρχαίο παραμύθι. Με το που μπήκαμε στα χωρικά της εδάφη όλη η τσαντίλα και η κούραση πήγαν περίπατο. Δεν φεύγουμε από ‘δω, λέω στην πασσιονάριά μου. Αυτή η συγκλονιστική, η άθικτη μες τους αιώνες σκηνογραφία είναι όλα τα λεφτά.
Καταλύουμε σ’ ένα ταπεινό, πλην χαριτωμένο και πεντακάθαρο, ξενοδοχειάκι, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, που το διατηρεί μια στρουμπουλή όσο και συμπαθέστατη κυριούλα. Τέρμα σκάλα δεξιά, μας λέει στη γλώσσα της ενισχύοντάς την με χειρονομίες παντομίμας. Μια ξύλινη σκάλα κι ένας περιστεριώνας με μπάνιο για να χωρέσει την αγάπη μας καθώς θα γυρνάμε κατάκοποι απ τον ποδαρόδρομο σ΄ αυτό το παραμυθένιο σκηνικό.
Λίγο αργότερα, υπό το βλέμμα του χάλκινου ανδριάντα του Νασρεντίν Χότζα, θ΄ απολαμβάνουμε τα εγχώρια εδέσματα στην όχθη μιας λιμνούλας στη μέση της τεσσάρων αιώνων κεντρικής πλατείας Λυάμπι Χάουζ, εκατό βήματα απ τον περιστεριώνα μας.
Τα τραπέζια.. δεν πρόκειται για τραπέζια όπως τα εννοούμε συνήθως αλλά για έδρανα γύρω από τα οποία οι σωματικώς προσαρμοσμένοι γηγενείς κάθονται οκλαδόν στον περιμετρικό πάγκο, πράγμα κάπως δύσκολο για το ασυνήθιστο σ’ αυτή τη στάση σώμα μου.
Η Ισαβέλλα, ως πιο γυμνασμένη από μένα λόγω γιόγκα, κανένα πρόβλημα. Κι όταν λέμε «τρώμε» σημαίνει πως μ’ όλα αυτά τα συγκλονιστικά εδέσματα που αραδιάζονται μπροστά μας θα ακυρωθούν πολλοί μήνες από τη σκληρή δίαιτα μου στην Αθήνα. Παρηγοριέμαι όμως πως με το περπάτημα που πρόκειται να κάνω θα χάσω όλες αυτές τις παραπανίσιες θερμίδες.
Στοιχεία ταυτότητας
Η Μπουχάρα κατοικείται από πολύ πριν την διατρέξουν τα φουσάτα του Ισκαντάρ Μαγκντουνί, του τοις πάσι γνωστού Αλεξάνδρου του Μακεδόνα. Δεν ξέρω αν σ’ αυτά τα μέρη ο Ισκαντάρ άφησε πτώματα πίσω του, και πόσα, αλλά σίγουρα δεν άφησε και κανένα, διασωθέν τουλάχιστον, ίχνος από τον, και καλά εκπολιτιστικό, ιμπεριαλισμό του. Η πόλη, ως κόμβος του Δρόμου του Μεταξιού, άρχισε ν’ ανθεί πραγματικά εκεί ανάμεσα στον ένατο με δέκατο αιώνα υπό τους Πέρσες Σαμανίδες που την ανέδειξαν ως πρωτεύουσά τους και ως το σημαντικότερο πολιτικο-θρησκευτικό κέντρο της τραχιάς Κεντρικής Ασίας. Σ’ αυτά τα πυρωμένα χώματα έζησαν ο φιλόσοφος και επιστήμονας Ιμπν Σίνα αλλά και ποιητές σαν τον Φερντούσι και τον Ρουντάκι που για τον περσο-ισλαμικό κόσμο, απ ότι γράφεται, είχαν αντιστοίχως το εκτόπισμα ενός Νεύτωνα ή ενός Σαίξπηρ. Δυο περίπου αιώνες αργότερα, μιλάμε για το χίλια διακόσια είκοσι, η Μπουχάρα θα πέσει στα χέρια του Τζένγκις Χαν.
Προς τα τέλη του δέκατου τέταρτου, και καθώς ο Ταμερλάνος θα κυριαρχήσει σ’ όλη την κεντρική Ασία και θα αναδείξει τη Σαμαρκάνδη ως την αγαπημένη του πρωτεύουσα, η Μπουχάρα θα υποβιβαστεί σε δευτεροκλασάτη, χωρίς όμως και να χάσει και τίποτα από την ανεπανάληπτη γοητεία της. Θα ξαναπάρει και πάλι τα πάνω της, κατά τον δέκατο έκτο, όταν η ουζμπέκικη δυναστεία των Σαβανιδών θα την προτιμήσει από την Σαμαρκάνδη για να την αναδείξει σε πρωτεύουσα του χανάτου που θα φέρει τ’ όνομά της. Εκείνες τις ένδοξες ημέρες του πολιτισμού της, πρωτόγονης σε σχέση με τη σημερινή, βαρβαρότητας, η Μπουχάρα διαθέτει αναρίθμητα εργαστήρια, δεκάδες εξειδικευμένα παζάρια και καραβάν σεράγια, χάνια δηλαδή, και πάνω από εκατό μεντρέσες όπου χιλιάδες μαθητές εντρυφούν στις σουράτες του Κορανίου. Όταν ο δρόμος του μεταξιού θ’ αρχίσει να παρακμάζει, η Μπουχάρα θα χάσει κι αυτή από την αίγλη της χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα πάψει να είναι ένα σημαντικό πολιτικό-θρησκευτικό κέντρο για την ευρύτερη περιοχή.
Το Χίλια εφτακόσα πενήντα τρία, ένα τσιράκι του Πέρση άρχοντα που άκουγε στο όνομα Μωχάμεντ Ραχίμ, θα αυτοανακηρυχτεί εμίρης της Μπουχάρας και θα ιδρύσει τη δυναστεία των Μανγκίτ. Αυτή η δυναστεία θα εκκολάψει πολλά κουμάσια με κορυφαίο τον Νασρουλάχ Χαν. Το εν λόγω τεφαρίκι, δεν άντεξε στη σκέψη πως μερικοί εποφθαλμιούσαν το θρόνο και γι αυτό ξέκανε όλα του τ’ αδέρφια, καθώς και εικοσιοχτώ ακόμα συγγενείς του εξ αίματος.
Το Χίλια οχτακόσια εξήντα οχτώ, η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη καταλαμβάνονται από τα τσαρικά στρατεύματα για να μετατραπούν σε προτεκτοράτα τα οποία όμως θα κυβερνήσου ντόπιοι εμίρηδες προσκυνημένοι στον Τσάρο.
Το ‘δεκαοχτώ καταφθάνει μια αντιπροσωπεία από Μπολσεβίκους της Τασκένδης και προσπαθεί να πείσει τον εμίρη Αλίμ Χαν να τους αδειάσει τη γωνιά και να πάει στο καλό διότι οι καιροί άλλαξαν και η Οκτωβριανή επανάσταση δεν σκοπεύει ν’ αφήσει ούτε καπιταλιστικά, ούτε φεουδαλικά ρουθούνια στη νέα σοβιετική πατρίδα. Ο Αλίμ Χαν αρχίζει τα ανατολίτικα παζάρια για να κερδίσει χρόνο και την κατάλληλη στιγμή προβοκάρει κάποια μαζικά επεισόδια για να σφάξει όλη τη σοβιετική αντιπροσωπεία. Τότε οι μπολσεβίκοι τα πήραν στο κρανίο και στείλανε τον Κόκκινο Στρατό μ’ επικεφαλής τον Μιχαήλ Φρούνζε να καθαρίσει. Ο Φρούνζε δεν σκάμπαζε από διπλωματία και ούτε τον έστειλαν για τέτοιες αβρότητες. Με το πρώτο «όχι» του Αλίμ έκανε το περιχαρακωμένο ανάκτορο του άφρονα στάχτη και μπούλμπερη. Ας πρόσεχε.
Σαλαμαλέκουμ
Φωτογραφικά είναι μια πολύ όμορφη μέρα και ο φύλακας επιμένει στο τριπλάσιο του νόμιμου αντίτιμου προκειμένου να μας επιτρέψει να μπούμε στην πριν από έναν αιώνα βομβαρδισμένη από τον Φρούνζε περιοχή του αρχαίου τείχους που περιβάλει την πόλη. Δεν είναι τόσο για το ποσό, όσο για το γαμώτο. Εντοπίζουμε, ερήμην του, ένα κάπως ευάλωτο σημείο της περίφραξης εκατό μέτρα πιο πέρα, και του λέω στα ελληνικά οψόμεθα ες Φιλίππους, φιλάκια!
Η βομβαρδισμένη περιοχή παραμένει ένας χορταριασμένος σωρός από μπάζα πλην όμως η θέα της Μπουχάρας από δω πάνω είναι το κάτι άλλο. Τα τεμένη και οι μιναρέδες με την εμφανή τουβλοδομή τους.. Οι πέρσικοι και οι μογγόλικοι τρούλοι από ψημένη φαγιάντσα στις εκδοχές του τυρκουάζ και του λάπις λάζουλι. Όσο απωθητική είναι η Αθήνα από την οπτική της Ακρόπολης άλλο τόσο μαγευτική είναι η Μπουχάρα από την οπτική των αρχαίων τειχών της. Δεν γίνεται χωρίς συγκρίσεις. Η ομορφιά και η ασχήμια αναδεικνύονται μέσα από ένα αυτόματο, όσο και υποσυνείδητο, πλέγμα συγκρίσεων.
Μας εντυπωσιάζουν και οι φόρμες των πανύψηλων τειχών από τον τρόπο που είναι δομημένα. Μοιάζουν γκαστρωμένα από εσωτερικές υπονομεύσεις της δομής. Όμως, όχι. Αυτό το άχαρο κύρτωμα θα πρέπει στατικά να είναι το τέλειο. Διαισθάνομαι πως εδώ η ευκλείδεια γεωμετρία, και η στερεομετρία, επιβεβαιώνονται από την αναίρεσή τους, η οποία αναίρεση συνίσταται στην τεκτονική λογική αυτών των τειχών. Και όχι μόνο των τειχών. Θα δούμε και τις λογικές δόμησης κτισμάτων που κατοικούνται μέχρι και σήμερα για να νοιώσουμε, γι΄ άλλη μια φορά, πόσο απάνθρωπο είναι το οπλισμένο σκυρόδεμα της «πολιτισμένης» Δύσης.
Ο φύλακας μας κοιτάζει αποσβωλομένος. Πώς διάολο βγαίνουμε αφού δεν μπήκαμε; Του δίνω το νόμιμο αντίτιμο του εισιτηρίου και του ρίχνω κι ένα σαλαμαλέκουμ χωρίς να είμαι σίγουρος για το αν πρόκειται για λήμμα της γλώσσας του ή όχι. Δεν έχει θυμώσει. Έτσι είναι η ζωή. Ένα παζάρι χωρίς θυμούς. Ένας αχταρμάς πιθανοτήτων για να προκύψει μια εκδοχή που κι αυτή με τη σειρά της..
Η διάθεσή μας είναι αδιαλείπτως εξαιρετική έστω και αν είναι από δύσκολο έως αδύνατο να προσεγγίσουμε τον ντόπιο πληθυσμό πέρα από όριο που θέτει το φράγμα της γλώσσας. Ο βασικός μας κώδικας επικοινωνίας στηρίζεται σε κάποια θραύσματα αγγλικής που τυχαίνει να γνωρίζουν μερικοί από τους γηγενείς, οι έμποροι συνήθως, και στην εκφραστικότατη εσπεράντο της νοηματικής. Τα αισθήματα έχουν τη δική τους γλώσσα με όργανα τη ματιά, το χαμόγελο, ή το θυμό στο βλέμμα.
Μπαινοβγαίνουμε στις εντός των τειχών πολυάριθμες εμπορικές στοές και στους αύλιους χώρους των τζαμιών.
Μεθάμε από την απίστευτη ποικιλία των προϊόντων, χειροτεχνημάτων κυρίως. Ξύλο, χαλκός, δέρμα, κεχριμπάρι...
Αντιστεκόμαστε, όσο μπορούμε, στον πειρασμό της αγοράς αφού υπάρχει πάντα ένα τελευταίο τρίωρο γι’ αυτό το πάθος. Όμως, το μπαζάρ είναι ο μαγνήτης του ταξιδιού, είναι το κάλεσμα για μια τελετουργία, είναι κοινωνική εκδήλωση, είναι τρόπος ζωής. Πόσο κάνει; Τόσο! Αυτό είναι η αφορμή για τη γνωριμία. Από πού είστε;
Πίνουμε καφέδες με κάρδαμο, τσάγια, σερμπέτια και γλυκάκια της Μπουχάρας. Δοκιμάζουμε λιχουδιές που θ’ αρνηθούν να εγκαταλείψουν εύκολα τη μνήμη μας.
(Πασάς στα Γιάννενα ο δικός μου)
Το αλισιβερίσι μπορεί, μέσα από περίτεχνους ελιγμούς, να καταλήξει σε αγορά, μπορεί και όχι, αλλά εκείνο που θα κερδίσουν οι συναλλασσόμενοι είναι η χαρά μιας, φευγαλέας έστω, ώσμωσης, η ηδονική βεβαιότητα ότι δεν είσαι το κέντρο του κόσμου και ότι έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει «κέντρο του κόσμου».
Και πολύ πριν ο ήλιος μου πάρει πίσω τις σκιές του, θα περπατήσουμε στις λαϊκές γειτονιές με τα στενά χωμάτινα σοκάκια.
Με την λιτότητα των αδρών πλινθοδομών, με τα απόνερα της μπουγάδας στη μέση του χωματόδρομου, με τις περίτεχνα σκαλιστές εξώθυρες και τα παράθυρά τους.
Πώς να τα περιγράψεις όλα’ αυτά σε λίγες αράδες; Το λόγο πλέον τον έχουν οι φωτογραφικές μου που θα κλικάρουν σε ρυθμούς αποθησαύρισης.
Attachments
Last edited by a moderator:
