isabelle
Member
- Μηνύματα
- 902
- Likes
- 4.165
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Ασκήσεις επι χάρτου
- Όλα ξεκίνησαν απτη Βόρεια Κορέα
- Πίσω στα θρανία
- Τασκένδη του θρύλου, του ονείρου, της κατάρρευσης
- Διπρόσωπη Χίβα
- Μια φορά κ έναν καιρό ηταν εδω μια θάλασσα
- Ατέρμονη αλυσίδα καταστροφής
- Στο δρόμο για την Άσγκαμπατ
- Κούνυα Ούργκενς
- Ασγκαμπάτ κεκλεισμένων των θυρών
- Το κουρδιστό ομοίωμα
- Μετά τον Νιγιαζοφ τι;
- Στη γη της αρχαίας Μαργιανής
- Τελευταία Έξοδος
- Μπουχάρα σα μαγικό χαλί
- Σαμαρκάνδη της τέχνης κ του αίματος
- Στη γη της αρχαίας Σογδιάνης
- Ο Μέγας περίεργος
- Στη χώρα των αλόγων
- Συνέχεια απο Κιργιστάν
- Επίλογος
Πρώην σοβιετικά "Σταν", Μέρος Δ' Τατζικισταν - Στη γη της αρχαίας Σογδιανής
Μεταλαμπαδευτής πολιτισμού ή σφαγέας των λαών, ο διασημότερος Μακεδόνας όλων των εποχών; Στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής, στο σημερινό Τατζικιστάν, η ίδια η Φύση ακυρώνει το ερώτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι κανένας άνθρωπος, δεν θα ξεκίναγε πριν από κοντά δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου για να διασχίσει αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα βουνά με τα πενιχρά μέσα της εποχής αν πάνω απ’ όλα δεν τον κινούσε μια παθιασμένη ψυχή ταξιδιώτη κι εξερευνητή.
Η σχετική ανάρτηση υπάρχει και στο σάιτ μας, στο λινκ
ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΟΓΔΙΑΝΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
Τατζικιστάν; Πώς σας ήρθε πάλι τούτο; απορούσαν γνωστοί και φίλοι όποτε τύχαινε ν’ ακούσουν για το ταξιδιωτικό μας σχέδιο, ομολογώντας την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι τουλάχιστον, ότι δεν γνωρίζανε σχεδόν τίποτε για τη χώρα, αρχής γενομένης από το κατά πού πέφτει πάνω στον παγκόσμιο χάρτη. Για να μην μιλήσω για κείνον τον συνάδελφο -ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε- που αγνοούσε ακόμα και το γεγονός ότι η εν λόγω ονομασία αναφέρεται σε ανεξάρτητη κρατική οντότητα και όχι ενδεχομένως σε κάποιο εξωτικό έδεσμα με βάση το τζατζίκι; (όχι, δεν αστειεύομαι, το περιστατικό είναι πραγματικό).
Και να λοιπόν που υπακούοντας σε κάποιον ακούσιο υπόγειο συνειρμό μου’ρχεται ξανά στο νου η συγκεκριμένη στιχομυθία ενώ εγκαταλείπουμε με τον Κώστα την ουζμπέκικη επικράτεια από τη συνοριακή έξοδο λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Σαμαρκάνδης, και βαδίζουμε μία από τις πιο μοναχικές πορείες της ζωής μας, με τα σακίδια στην πλάτη και έναν δολοφονικό ήλιο ντάλα στο κεφάλι, καλύπτοντας εκατοντάδες επί εκατοντάδων ερημικών μέτρων χωρίς να διαφαίνεται πουθενά το παραμικρό ίχνος τατζίκικου φυλάκιου που να υποστασιοποιεί την ύπαρξη αντίστοιχου κράτους. Μα τι διάολο γίνεται, λες να μην… ; Ώσπου, ω του θαύματος, η (πιο) νεκρή (δεν γίνεται) ζώνη επιτέλους ζωντανεύει προσκρούοντας πάνω στη γνώριμη γκρίζα ακολουθία από αίθουσες ελέγχου όπου ως μοναδικοί πελάτες νοηματοδοτούμε επί μιάμιση περίπου ώρα το λόγο επαγγελματικής ύπαρξης έξι-εφτά συνοριοφυλάκων , πηγαινοερχόμενοι από τον ένα στον άλλο για συμπλήρωση εντύπων, υπογραφές και σφραγίδες, μέχρι ν’ ακουστεί επιτέλους το πολυπόθητο «περάστε» συνοδευόμενο μάλιστα από ένα welcome to Tajikistan. Σκέψου δηλαδή να μην ήμασταν και welcome…!
Μια ανάδελφη περσογενής σφήνα
Μα τι προστατεύουν τέλος πάντων τόσο ζηλότυπα οι Τατζίκοι πίσω από τα σύνορα τους; «Ουζμπέκοι όχι καλοί, έκλεψαν Μπουχάρα και Σαμαρκάνδη από Τατζικιστάν» δίνει ο Νασρεντίν την δική του εκδοχή για τα αίτια της τατζίκικης καχυποψίας. Μεσολάβησε μια κοπιώδη αναζήτηση των κατάλληλων αγγλικών λέξεων μέσα από το περιορισμένο οπλοστάσιό του.
Η κουβέντα διεξάγεται περιδιαβαίνοντας τα απομεινάρια της αρχαίας πόλης του Πέντζικεντ, ή αλλιώς Μπούτζικαντ, στις όχθες του ποταμού Ζαραβσάν, βασικού τροφοδότη του Άμου Ντάρια. Είμαστε οι μοναδικοί επισκέπτες ενός από τους σημαντικότερους υποτίθεται αρχαιολογικούς χώρους του Τατζικιστάν που ωστόσο δείχνει να τελεί υπό συνθήκες πλήρους εγκατάλειψης. Αιτία γι αυτό η συνήθης, δηλαδή η χρόνια δυστοκία στη ροή πιστώσεων μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετίας.
Τα άτακτα ερείπια που απλώνονται μπροστά μας, κυρίως θεμέλια σπιτιών και υπολείμματα της αρχαίας αγοράς καθώς και δύο ζοροαστρικών ναών, καλύπτουν μια περίοδο από τον 5ο μέχρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα.
Στην πραγματικότητα όμως η γη πάνω στην οποία πατάμε κρύβει πολλά περισσότερα απ’ όσα κατάφερε μέχρι σήμερα ν’αναδείξει η αρχαιολογική σκαπάνη. Γεωγραφικά βρισκόμαστε στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής - της γνωστής σε μας από τις αλεξανδρινές εκστρατείες - η επικράτεια της οποίας περιέκλειε όχι μόνο ολόκληρο το σημερινό Τατζικιστάν, αλλά και το νοτιοανατολικό ένα τρίτο περίπου του τωρινού ουζμπέκικου εδάφους, όπου καμαρώνουν περίλαμπρες η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη. Με καταβολές από τους Πέρσες Σαμανίδες που κατά τον 9ο και 10ο αιώνα ανέδειξαν τις δύο αυτές ιστορικές πόλεις ως τα αστραφτερότερα κοσμήματα της δυναστείας τους, δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι Τατζίκοι που όπως ο Νασρεντίν επιμένουν να αναφέρονται σ’ αυτές ως αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας.
Εθνικιστική εμμονή; Η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο σύνθετη.
Ανάδελφη περσογενής σφήνα - γλωσσικά και πολιτισμικά - μέσα σε μια πλημμυρίδα από τουρκομογγολικά φύλα (Καζάκοι, Ουζμπέκοι, Τουρκομάνοι, Κιργίζιοι κλπ.), οι Τατζίκοι έχουν βάσιμο ιστορικό παράπονο από την σοβιετική διοίκηση για τον τρόπο που συνέβαλε άθελά της στο κουτσούρεμα του μετέπειτα ανεξάρτητου κράτους τους.
Η έριδα ξεκινάει από το 1929, όταν ιδρύθηκε η «αυτόνομη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία του Τατζικιστάν» ακρωτηριασμένη εξ’ αρχής από την περιοχή της Σαμαρκάνδης και της Μπουχάρα, οι οποίες για λόγους πολιτικο-οικονομικούς εντάχθηκαν στην αντίστοιχη ΣΣΔ του Ουζμπεκιστάν, παρά την πλειοψηφικά τατζίκικη σύνθεση του πληθυσμού τους. Τότε βέβαια ο διακανονισμός αυτός αφορούσε απλά τα εσωτερικά σύνορα της ενιαίας Σοβιετίας, δηλαδή μια διαίρεση με διοικητική μόνο σημασία. Να όμως που με την κατάρρευση της αυτοκρατορίας και την ανεξαρτητοποίηση των κεντρασιατικών δημοκρατιών, τα σύνορα αυτά απέκτησαν ξαφνικά διεθνή υπόσταση με αποτέλεσμα οι Τατζίκοι να βρεθούν ντε φάκτο απογυμνωμένοι από την ιστορική τους κοιτίδα. Εξ’ ου και η πικρία τους προς τους ευνοημένους γείτονες που από την πλευρά τους δεν ιδρώνει τ’ αυτί τους για «επανόρθωση της αδικίας» και παραχώρηση τους ενός τρίτου του εδάφους τους στους Τατζίκους για λόγους «ιστορικότητας». Κι εδώ που τα λέμε ποιο κράτος θα έπραττε διαφορετικά αυτοβούλως;
Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
Ο Νασρεντίν είναι ο κλήρος που έφερε στο δρόμο της ζωής μας η αναγκαιότητα εύρεσης μεταφορικού μέσου. Τραχύς και λιγομίλητος, στο τιμόνι ενός άλλοτε κυριλάτου και τώρα πλήρως ξεχαρβαλωμένου Μόσκοβα, ενσαρκώνει με τον πιο συμβολικό τρόπο το νέο ανεξάρτητο Τατζικιστάν που καλείται να επιβιώσει μέσα από τις στάχτες της άλλοτε κραταιάς σοβιετικής αυτοκρατορίας. Καθόλου εύκολη υπόθεση όπως θα έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ταξιδεύοντας στα ενδότερα.
Λίγα χιλιόμετρα μετά το Πέντζικεντ, η καλλιεργημένη κοιλάδα παραχωρεί τη θέση της στην οροσειρά των Φαν οπότε και ο δρόμος αρχίζει να τραβάει την ανηφόρα παρακολουθώντας από κοντά τον ρου του ποταμού Ζαραβσάν.
Mε έντεκα κορυφές πάνω από τα πέντε χιλιάδες μέτρα, αν τα βουνά αυτά βρίσκονταν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, θα έχαιραν φυσιολογικά μια φήμης ανάλογης με το μπόι τους, ελάχιστα πιο χαμηλό απ’ αυτό του Καυκάσου, και σαφώς μεγαλύτερο από των ευρωπαϊκών Άλπεων. Γεννημένα ωστόσο στη σκιά των ξακουστών Παμίρ που σκεπάζουν ολόκληρο το ανατολικό Τατζικιστάν με τους ιλιγγιώδεις βράχινους όγκους τους των εφτά και βάλε χιλιομέτρων ύψους, τα Φαν αντιμετωπίζονται περίπου σαν μικρά αδελφάκια τους, οπότε και διαβιούν στην αφάνεια που η μοίρα επιφυλάσσει συνήθως στους φτωχούς συγγενείς.
Καθώς ωστόσο χωνόμαστε όλο και πιο βαθιά στην δύσβατη αγκαλιά τους αναλογίζομαι τι μπορεί να έσπρωξε τους πρώτους κάτοικους της περιοχής να επιλέξουν αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα μέρη ως τόπο εγκατάστασης. Γυμνή πέτρα πάνω στη γυμνή πέτρα, όσο γοητευτικό κι αν φαντάζει στα μάτια μου αυτό το σκληρό ορυκτό τοπίο, άλλο τόσο εχθρικό στέκει αντικειμενικά προς την ανθρώπινη επιβίωση. Τι να φυτέψεις και τι να καρπίσει σ’ αυτή τη χέρσα γη που τσιγκουνεύεται ακόμα και τα λίγα αγριόχορτα για τα κατσίκια;
Και να που σε μια από τις στροφές του δρόμου, ξεπροβάλουν ξαφνικά τα τεκμήρια της πρόσφατης απόπειρας του ανθρώπου να παράγει υπερβαίνοντας τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος.
Πλάι σε μιαν σιδερένια γέφυρα με ξύλινο σανίδωμα που διασχίζει το ορμητικό ποτάμι,
μια μικρή βιομηχανική μονάδα σοβιετικής κοπής παρακμάζει πλέον αδρανής ελλείψει προφανώς δυνατοτήτων διοχέτευσης της παραγωγής της.
Και όμως τόσο οι απλωμένες μπουγάδες όσο και ένα γιγάντιο γκράφιτι του Λένιν πρόσφατα φρεσκαρισμένο μαρτυράει ότι οι δύο παρακείμενες εργατικές πολυκατοικίες εξακολουθούν να κατοικούνται.
Από τι να ζούνε άραγε αυτοί οι άνθρωποι σε τούτην εδώ την άγρια ερημιά τώρα που έκλεισε το εργοστάσιο;
Αδύνατον ν’ απαντηθεί το ερώτημά μας από τον Νασρεντίν που ωστόσο σχολιάζει:
- Κόσμος εδώ αγαπάει πολύ Λένιν.
«Κι εμείς το ίδιο», φροντίζει να δώσει το πολιτικό μας στίγμα ο Κώστας, αδυνατώντας όμως να προχωρήσει τη συζήτηση πέρα απ’ αυτό το σημείο καθώς το φράγμα της γλώσσας υψώνεται δυστυχώς απροσπέλαστο όσο και τα βουνά που μας περιτριγυρίζουν.
Το εμπόδιο αυτό δεν φαίνεται πάντως να γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο από τον μέχρι πρότινος φειδωλό στα λόγια οδηγό μας που, φανερά συγκινημένος από την απάντηση, εγκαταλείπει μονομιάς την εγκράτειά του για να ξεχυθεί σ έναν ακατάσχετο λεκτικό χείμαρρο στα ρωσικά χειρονομώντας ζωηρά σαν παλιός μπολσεβίκος στο βήμα εργατικής συνέλευσης.
Τα δειλά μας «we don’t understand Russian» επουδενί δεν κάμπτουν το φρόνημά του, χρωματίζοντας αντίθετα με αυξημένη ορμή και πάθος την ακατανόητη σε μας αγόρευσή του, που διανθίζεται πολλάκις με το όνομα του Λένιν και εν τέλει ολοκληρώνεται μ’ ένα πλατύ φωτεινό χαμόγελο και απανωτά φιλικά χτυπηματάκια στην πλάτη του Κώστα συνοδευόμενα από ισάριθμα «ταβάριτς».
Ντα, ντα, ο,τι πεις Νασρεντίν, προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
Δεν χαίρει όμως μόνο ο πρωτομάστορας της Οχτωβριανής Επανάστασης υψηλής δημοτικότητας στην πρώην ΣΣΔ του Τατζικιστάν, αλλά και κάποιο ακόμα ιστορικό πρόσωπο, όπως θα δούμε στο επόμενο επεισόδιο.
Μεταλαμπαδευτής πολιτισμού ή σφαγέας των λαών, ο διασημότερος Μακεδόνας όλων των εποχών; Στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής, στο σημερινό Τατζικιστάν, η ίδια η Φύση ακυρώνει το ερώτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι κανένας άνθρωπος, δεν θα ξεκίναγε πριν από κοντά δυόμισι χιλιάδες χρόνια από την άλλη άκρη του τότε γνωστού κόσμου για να διασχίσει αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα βουνά με τα πενιχρά μέσα της εποχής αν πάνω απ’ όλα δεν τον κινούσε μια παθιασμένη ψυχή ταξιδιώτη κι εξερευνητή.
Η σχετική ανάρτηση υπάρχει και στο σάιτ μας, στο λινκ
ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ, ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΣΟΓΔΙΑΝΗΣ | Κώστας Ζυρίνης & Ισαβέλλα Μπερτράν
Τατζικιστάν; Πώς σας ήρθε πάλι τούτο; απορούσαν γνωστοί και φίλοι όποτε τύχαινε ν’ ακούσουν για το ταξιδιωτικό μας σχέδιο, ομολογώντας την ίδια στιγμή, οι περισσότεροι τουλάχιστον, ότι δεν γνωρίζανε σχεδόν τίποτε για τη χώρα, αρχής γενομένης από το κατά πού πέφτει πάνω στον παγκόσμιο χάρτη. Για να μην μιλήσω για κείνον τον συνάδελφο -ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε- που αγνοούσε ακόμα και το γεγονός ότι η εν λόγω ονομασία αναφέρεται σε ανεξάρτητη κρατική οντότητα και όχι ενδεχομένως σε κάποιο εξωτικό έδεσμα με βάση το τζατζίκι; (όχι, δεν αστειεύομαι, το περιστατικό είναι πραγματικό).
Και να λοιπόν που υπακούοντας σε κάποιον ακούσιο υπόγειο συνειρμό μου’ρχεται ξανά στο νου η συγκεκριμένη στιχομυθία ενώ εγκαταλείπουμε με τον Κώστα την ουζμπέκικη επικράτεια από τη συνοριακή έξοδο λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Σαμαρκάνδης, και βαδίζουμε μία από τις πιο μοναχικές πορείες της ζωής μας, με τα σακίδια στην πλάτη και έναν δολοφονικό ήλιο ντάλα στο κεφάλι, καλύπτοντας εκατοντάδες επί εκατοντάδων ερημικών μέτρων χωρίς να διαφαίνεται πουθενά το παραμικρό ίχνος τατζίκικου φυλάκιου που να υποστασιοποιεί την ύπαρξη αντίστοιχου κράτους. Μα τι διάολο γίνεται, λες να μην… ; Ώσπου, ω του θαύματος, η (πιο) νεκρή (δεν γίνεται) ζώνη επιτέλους ζωντανεύει προσκρούοντας πάνω στη γνώριμη γκρίζα ακολουθία από αίθουσες ελέγχου όπου ως μοναδικοί πελάτες νοηματοδοτούμε επί μιάμιση περίπου ώρα το λόγο επαγγελματικής ύπαρξης έξι-εφτά συνοριοφυλάκων , πηγαινοερχόμενοι από τον ένα στον άλλο για συμπλήρωση εντύπων, υπογραφές και σφραγίδες, μέχρι ν’ ακουστεί επιτέλους το πολυπόθητο «περάστε» συνοδευόμενο μάλιστα από ένα welcome to Tajikistan. Σκέψου δηλαδή να μην ήμασταν και welcome…!
Μια ανάδελφη περσογενής σφήνα
Μα τι προστατεύουν τέλος πάντων τόσο ζηλότυπα οι Τατζίκοι πίσω από τα σύνορα τους; «Ουζμπέκοι όχι καλοί, έκλεψαν Μπουχάρα και Σαμαρκάνδη από Τατζικιστάν» δίνει ο Νασρεντίν την δική του εκδοχή για τα αίτια της τατζίκικης καχυποψίας. Μεσολάβησε μια κοπιώδη αναζήτηση των κατάλληλων αγγλικών λέξεων μέσα από το περιορισμένο οπλοστάσιό του.
Η κουβέντα διεξάγεται περιδιαβαίνοντας τα απομεινάρια της αρχαίας πόλης του Πέντζικεντ, ή αλλιώς Μπούτζικαντ, στις όχθες του ποταμού Ζαραβσάν, βασικού τροφοδότη του Άμου Ντάρια. Είμαστε οι μοναδικοί επισκέπτες ενός από τους σημαντικότερους υποτίθεται αρχαιολογικούς χώρους του Τατζικιστάν που ωστόσο δείχνει να τελεί υπό συνθήκες πλήρους εγκατάλειψης. Αιτία γι αυτό η συνήθης, δηλαδή η χρόνια δυστοκία στη ροή πιστώσεων μετά τη διάλυση της πρώην Σοβιετίας.
Τα άτακτα ερείπια που απλώνονται μπροστά μας, κυρίως θεμέλια σπιτιών και υπολείμματα της αρχαίας αγοράς καθώς και δύο ζοροαστρικών ναών, καλύπτουν μια περίοδο από τον 5ο μέχρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα.
Στην πραγματικότητα όμως η γη πάνω στην οποία πατάμε κρύβει πολλά περισσότερα απ’ όσα κατάφερε μέχρι σήμερα ν’αναδείξει η αρχαιολογική σκαπάνη. Γεωγραφικά βρισκόμαστε στην καρδιά της αρχαίας Σογδιανής - της γνωστής σε μας από τις αλεξανδρινές εκστρατείες - η επικράτεια της οποίας περιέκλειε όχι μόνο ολόκληρο το σημερινό Τατζικιστάν, αλλά και το νοτιοανατολικό ένα τρίτο περίπου του τωρινού ουζμπέκικου εδάφους, όπου καμαρώνουν περίλαμπρες η Μπουχάρα και η Σαμαρκάνδη. Με καταβολές από τους Πέρσες Σαμανίδες που κατά τον 9ο και 10ο αιώνα ανέδειξαν τις δύο αυτές ιστορικές πόλεις ως τα αστραφτερότερα κοσμήματα της δυναστείας τους, δεν είναι λίγοι οι σύγχρονοι Τατζίκοι που όπως ο Νασρεντίν επιμένουν να αναφέρονται σ’ αυτές ως αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής και πολιτισμικής τους ταυτότητας.
Εθνικιστική εμμονή; Η πραγματικότητα είναι μάλλον πιο σύνθετη.
Ανάδελφη περσογενής σφήνα - γλωσσικά και πολιτισμικά - μέσα σε μια πλημμυρίδα από τουρκομογγολικά φύλα (Καζάκοι, Ουζμπέκοι, Τουρκομάνοι, Κιργίζιοι κλπ.), οι Τατζίκοι έχουν βάσιμο ιστορικό παράπονο από την σοβιετική διοίκηση για τον τρόπο που συνέβαλε άθελά της στο κουτσούρεμα του μετέπειτα ανεξάρτητου κράτους τους.
Η έριδα ξεκινάει από το 1929, όταν ιδρύθηκε η «αυτόνομη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία του Τατζικιστάν» ακρωτηριασμένη εξ’ αρχής από την περιοχή της Σαμαρκάνδης και της Μπουχάρα, οι οποίες για λόγους πολιτικο-οικονομικούς εντάχθηκαν στην αντίστοιχη ΣΣΔ του Ουζμπεκιστάν, παρά την πλειοψηφικά τατζίκικη σύνθεση του πληθυσμού τους. Τότε βέβαια ο διακανονισμός αυτός αφορούσε απλά τα εσωτερικά σύνορα της ενιαίας Σοβιετίας, δηλαδή μια διαίρεση με διοικητική μόνο σημασία. Να όμως που με την κατάρρευση της αυτοκρατορίας και την ανεξαρτητοποίηση των κεντρασιατικών δημοκρατιών, τα σύνορα αυτά απέκτησαν ξαφνικά διεθνή υπόσταση με αποτέλεσμα οι Τατζίκοι να βρεθούν ντε φάκτο απογυμνωμένοι από την ιστορική τους κοιτίδα. Εξ’ ου και η πικρία τους προς τους ευνοημένους γείτονες που από την πλευρά τους δεν ιδρώνει τ’ αυτί τους για «επανόρθωση της αδικίας» και παραχώρηση τους ενός τρίτου του εδάφους τους στους Τατζίκους για λόγους «ιστορικότητας». Κι εδώ που τα λέμε ποιο κράτος θα έπραττε διαφορετικά αυτοβούλως;
Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
Ο Νασρεντίν είναι ο κλήρος που έφερε στο δρόμο της ζωής μας η αναγκαιότητα εύρεσης μεταφορικού μέσου. Τραχύς και λιγομίλητος, στο τιμόνι ενός άλλοτε κυριλάτου και τώρα πλήρως ξεχαρβαλωμένου Μόσκοβα, ενσαρκώνει με τον πιο συμβολικό τρόπο το νέο ανεξάρτητο Τατζικιστάν που καλείται να επιβιώσει μέσα από τις στάχτες της άλλοτε κραταιάς σοβιετικής αυτοκρατορίας. Καθόλου εύκολη υπόθεση όπως θα έχουμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε ταξιδεύοντας στα ενδότερα.
Λίγα χιλιόμετρα μετά το Πέντζικεντ, η καλλιεργημένη κοιλάδα παραχωρεί τη θέση της στην οροσειρά των Φαν οπότε και ο δρόμος αρχίζει να τραβάει την ανηφόρα παρακολουθώντας από κοντά τον ρου του ποταμού Ζαραβσάν.
Mε έντεκα κορυφές πάνω από τα πέντε χιλιάδες μέτρα, αν τα βουνά αυτά βρίσκονταν σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, θα έχαιραν φυσιολογικά μια φήμης ανάλογης με το μπόι τους, ελάχιστα πιο χαμηλό απ’ αυτό του Καυκάσου, και σαφώς μεγαλύτερο από των ευρωπαϊκών Άλπεων. Γεννημένα ωστόσο στη σκιά των ξακουστών Παμίρ που σκεπάζουν ολόκληρο το ανατολικό Τατζικιστάν με τους ιλιγγιώδεις βράχινους όγκους τους των εφτά και βάλε χιλιομέτρων ύψους, τα Φαν αντιμετωπίζονται περίπου σαν μικρά αδελφάκια τους, οπότε και διαβιούν στην αφάνεια που η μοίρα επιφυλάσσει συνήθως στους φτωχούς συγγενείς.
Καθώς ωστόσο χωνόμαστε όλο και πιο βαθιά στην δύσβατη αγκαλιά τους αναλογίζομαι τι μπορεί να έσπρωξε τους πρώτους κάτοικους της περιοχής να επιλέξουν αυτά τα απίστευτα κακοτράχαλα μέρη ως τόπο εγκατάστασης. Γυμνή πέτρα πάνω στη γυμνή πέτρα, όσο γοητευτικό κι αν φαντάζει στα μάτια μου αυτό το σκληρό ορυκτό τοπίο, άλλο τόσο εχθρικό στέκει αντικειμενικά προς την ανθρώπινη επιβίωση. Τι να φυτέψεις και τι να καρπίσει σ’ αυτή τη χέρσα γη που τσιγκουνεύεται ακόμα και τα λίγα αγριόχορτα για τα κατσίκια;
Και να που σε μια από τις στροφές του δρόμου, ξεπροβάλουν ξαφνικά τα τεκμήρια της πρόσφατης απόπειρας του ανθρώπου να παράγει υπερβαίνοντας τις αντιξοότητες του φυσικού περιβάλλοντος.
Πλάι σε μιαν σιδερένια γέφυρα με ξύλινο σανίδωμα που διασχίζει το ορμητικό ποτάμι,
μια μικρή βιομηχανική μονάδα σοβιετικής κοπής παρακμάζει πλέον αδρανής ελλείψει προφανώς δυνατοτήτων διοχέτευσης της παραγωγής της.
Και όμως τόσο οι απλωμένες μπουγάδες όσο και ένα γιγάντιο γκράφιτι του Λένιν πρόσφατα φρεσκαρισμένο μαρτυράει ότι οι δύο παρακείμενες εργατικές πολυκατοικίες εξακολουθούν να κατοικούνται.
Από τι να ζούνε άραγε αυτοί οι άνθρωποι σε τούτην εδώ την άγρια ερημιά τώρα που έκλεισε το εργοστάσιο;
Αδύνατον ν’ απαντηθεί το ερώτημά μας από τον Νασρεντίν που ωστόσο σχολιάζει:
- Κόσμος εδώ αγαπάει πολύ Λένιν.
«Κι εμείς το ίδιο», φροντίζει να δώσει το πολιτικό μας στίγμα ο Κώστας, αδυνατώντας όμως να προχωρήσει τη συζήτηση πέρα απ’ αυτό το σημείο καθώς το φράγμα της γλώσσας υψώνεται δυστυχώς απροσπέλαστο όσο και τα βουνά που μας περιτριγυρίζουν.
Το εμπόδιο αυτό δεν φαίνεται πάντως να γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο από τον μέχρι πρότινος φειδωλό στα λόγια οδηγό μας που, φανερά συγκινημένος από την απάντηση, εγκαταλείπει μονομιάς την εγκράτειά του για να ξεχυθεί σ έναν ακατάσχετο λεκτικό χείμαρρο στα ρωσικά χειρονομώντας ζωηρά σαν παλιός μπολσεβίκος στο βήμα εργατικής συνέλευσης.
Τα δειλά μας «we don’t understand Russian» επουδενί δεν κάμπτουν το φρόνημά του, χρωματίζοντας αντίθετα με αυξημένη ορμή και πάθος την ακατανόητη σε μας αγόρευσή του, που διανθίζεται πολλάκις με το όνομα του Λένιν και εν τέλει ολοκληρώνεται μ’ ένα πλατύ φωτεινό χαμόγελο και απανωτά φιλικά χτυπηματάκια στην πλάτη του Κώστα συνοδευόμενα από ισάριθμα «ταβάριτς».
Ντα, ντα, ο,τι πεις Νασρεντίν, προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
Δεν χαίρει όμως μόνο ο πρωτομάστορας της Οχτωβριανής Επανάστασης υψηλής δημοτικότητας στην πρώην ΣΣΔ του Τατζικιστάν, αλλά και κάποιο ακόμα ιστορικό πρόσωπο, όπως θα δούμε στο επόμενο επεισόδιο.
Attachments
Last edited by a moderator:
