Βολιβία Περού Οι Βαρώνοι της….κόκα! (Περού-Βολιβία)

[hydronetta]

Κεφ.16: Λίμνη Titicaca

Η παραλίμνια πόλη Puno ήταν η βάση μας για την εκδρομή στην λίμνη Titicaca.
Καθώς δεν είχαμε προσχεδιάσει παρά μόνο μια 24ωρη στάση στην περιοχή, ακολουθήσαμε την πεπατημένη χιλιάδων τουριστών. Κλείσαμε στο ξενοδοχείο ένα από τα μονοήμερα κλασσικά tour στα νησιά Uros και Taquile. Ο ορισμός του μαζικού τουρισμού…
Αν κανείς έχει χρόνο αξίζει να το ψάξει περισσότερο. Υπάρχουν επισκέψιμες περιοχές της λίμνης που δεν υποδέχονται τέτοιο μαζικό τουρισμό.

Το Puno κερδίζει μακράν το τίτλο της ασχημότερης πόλης που είδαμε στο ταξίδι μας. Όσο κι αν προσπάθησα δεν ανακάλυψα μια γωνιά που να της προσδώσει έστω και ένα ψήγμα γοητείας. Ακόμα κι η πανοραμική άποψη καθώς την ανετίζεις από τη λίμνη είναι αποκαρδιωτική.

Η λίμνη Titicaca είναι η υψηλότερη πλωτή λίμνη στον κόσμο (υψόμετρο 3.812 μέτρα) και η μεγαλύτερη σε μέγεθος στη Νότια Αμερική (φανταστείτε μια υδάτινη έκταση στο μέγεθος της Κρήτης). Το δυτικό τμήμα της λίμνης βρίσκεται εντός του Περού ενώ η ανατολική πλευρά ανήκει στη Βολιβία.
Όσο κι αν ο ήλιος του αλτιπλάνο μπορεί να γίνεται κατά διαστήματα καυτός, τόσο που να βλέπεις το υγρό στοιχείο και να ορέγεσαι μια βουτιά, θα έλεγα ότι οι θερμοκρασίες νερού είναι μάλλον αποτρεπτικές (10 έως 14 ° C). Και δια του λόγου το αληθές λουόμενους δεν είδα. Τώρα αν κουβαλάτε ρωσικά γονίδια (όπου παγωμένη λίμνη ανοίγετε τρύπες και βουτάτε) ή σε προηγούμενη ζωή είσασταν πολική αρκούδα, μπορείτε να δοκιμάσετε. Εγώ ούτε το δάκτυλό μου δεν βούτηξα, αφήστε που όση ώρα βρεθήκαμε για τις ανάγκες φωτογραφιών στους εξωτερικούς χώρους του ταχύπλοου, ο δυνατός παγωμένος αέρας με ανάγκαζε να βουλιάζω όλο και πιο βαθειά μέσα στο μπουφάν μου.

Η λίμνη με τα βαθυγάλανα νερά διαθέτει παρακαλώ και νησάκια: τα τεχνητά νησιά Uros, το Amantaní και το Taquile στο Περού τα οποία κατοικούνται και τα Isla del Sol & Isla de la Luna στη βολιβιανή πλευρά όπου υπάρχουν ερείπια που τα περισσότερα χρονολογούνται στην περίοδο των Ίνκας.

Πουρνό πουρνό στην προβλήτα γινόταν ένας χαμός από πλήθος τουριστών που τους επιβίβαζαν σε διάφορα ταχύπλοα (σε κοινοπραξία μου έμοιαζε το σύστημα)
Μπήκαμε κι εμείς εκεί που μας υπέδειξαν και φροντίσαμε να στριμωχτούμε στις αεροπορικές θέσεις καθώς το φως του ήλιου ήταν αδύνατο να υπερνικήσει το τσουχτερό κρύο του αλτιπλάνο.

Στάση πρώτη λοιπόν στα τεχνητά επιπλέοντα νησιά Uros.
Αποτελούν μια ομάδα 44 τεχνητά νησάκια που είναι φτιαγμένα από totora, ένα είδος καλαμιού που αφθονεί στα ρηχά της λίμνης. Βρίσκονται μόλις 5 χιλιόμετρα δυτικά από το λιμάνι του Puno και σήμερα μόνο μερικές εκατοντάδες κάτοικοι εξακολουθούν να ζουν και να διατηρούν τα νησιά, καθώς οι περισσότεροι έχουν μετακινηθεί προς την ηπειρωτική χώρα. Τα μικρότερα νησιά μπορούν να στεγάσουν 2-3 οικογένειες ενώ τα μεγαλύτερα ως και δέκα.

Κάθε νησάκι δημιουργείται από ένα παχύ φυσικό στρώμα με τις ρίζες του σαν βάση που αγκυρώνεται με σχοινιά στον πυθμένα της λίμνης. Πάνω στη βάση αυτή εναποτίθενται στρώσεις καλαμιών totora, τα οποία όμως από το συνεχές ποδοπάτημα σπάνε εύκολα και σαπίζουν αρκετά γρήγορα. Τότε νέα καλάμια προστίθενται στην κορυφή συνεχώς, περίπου κάθε τρεις μήνες. Κάθε τεχνητό νησί έχει πεπερασμένη διάρκεια ζωής: περίπου τριάντα χρόνια.

Σαν το ταχύπλοο κάλυψε γρήγορα την απόσταση από το λιμάνι του Puno, o καπετάνιος πλήρωσε κάτι σαν διόδια κι έτσι μπήκαμε στη περιοχή όπου υπήρχαν διάσπαρτα μικρά επιπλέοντα νησάκια Uros. Ελιμενιστήκαμε σ’ένα απ’αυτά. Στην αποβάθρα μας υποδέχθηκε εκτός της πίνακας Bienvenidos και μια ομάδα γυναικών με ζωηρές πολύχρωμες φορεσιές. Πάνω στο νησί υπήρχαν 2-3 μονόχωρα σπιτάκια από καλαμια, ένας χώρος που λειτουγούσε σαν υπαίθρια κουζίνα κι ένα παρατηρητήριο.
Δεν χρειάστηκε να μου πάρει χρόνο να καταλάβω ότι όλο το σκηνικό ήταν καλοστημένο για τις ανάγκες των τουριστών. Όλα τα νησάκια είχαν την ίδια εμφάνιση και παρόμοιες καλοκυράδες να αναμένουν τους αλλοδαπούς.
Σε μακρινή απόσταση διαπίστωσα ότι υπήρχαν μεγαλύτερα νησιά που οικιστικά έδειχναν εντελώς διαφορετικά. Πιθανότατα εκεί να έμεναν μόνιμα κάποιοι Uros ο οποιοι απλά (και δικαιολογημένα) δεν έχουν έχουν και καμιά όρεξη να βλέπουν καθημερινά ορδές τουριστών να εισβάλλουν στο χώρο τους.

Προσωπικά δεν με ενόχλησε το ότι ήταν ψεύτικο και στημένο. Με ενόχλησε η εμμονή τους στο δούλεμα: «και μπείτε να δείτε το σπιτικό μας» να λένε οι άντρες και «δείτε τα χειροτεχνήματα που φτιάξαμε με τα χεράκια μας» οι καλοκυράδες που μαζικά αρχίσανε το κέντημα πρωινιάτικα (πρακτικά ό,τι μπορούσε να βρει κανείς στα σουβενιρατζίδικα του Puno).

Η επίσκεψη ξεκίνησε με μια εκτενή παρουσίαση (ομολογουμένως ήταν πολύ ενδιαφέρουσα) του τρόπου κατασκευής των νησιών με αναφορες στις δυσκολίες διαβίωσης των κατοίκων σ’αυτό το ιδιόμορφο περιβάλλον ανά τους αιώνες.
Μας ενημέρωσε επίσης ότι τα καλάμια totora είναι πολυχρηστικά: το λευκό κάτω μέρος (Chullo) είναι μια βασική πηγή τροφής πλούσια σε ιώδιο. Αν το totora τυλιχθεί γύρω από ένα μέλος που πάσχει απορροφά τον πόνο, ενώ χρησιμοποιείται και πάνω στο δέρμα σαν δροσιστικό τις ζεστές μέρες.

Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης οι κυρούλες είχαν προλάβει να οργανωθούν: καλοστόλισαν τα πιτσιρίκια με τις παραδοσιακές φορεσιές κι απλώσαν όλα τα καλούδια προς πώληση κι ανέμεναν εν δυνάμει αγοραστές. Οι αμερικανοί συνεπιβάτες έδειχναν εκστασιασμένοι και ξελιγωμένοι λες κι ανακάλυψαν φυλές στα βάθη του Αμαζονίου.

Εγώ πάλι έβραζα από το κακό μου κι αρκέστηκα να ανέβω στο παρατηρητήριο για να τραβήξω κάποιες πανοραμικές φωτογραφίες.

Μιας και δεν υπήρχαν και πολλά πράγματα να κάνεις σε μια σταλιά πλωτό νησί, μας προτάθηκε (έναντι τιμήματος βέβαια) να πλεύσουμε και με το totora-σκάφος με τα δικέφαλα ακρόπρωρα σε μορφή ζώων.

Η σύντομη βόλτα μας έδωσε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα των τουριστονησίδων και περιελάμβανε και μια στάση σε άλλο νησάκι για… shopping και.. καφέ για όσους το επιθυμούσαν.

Όπως προανέφερα μπορεί το σκηνικό να με χάλασε για την έλλειψη αυθεντικότητας εντούτοις δεν το θεώρησα κι εντελώς χασούρα. Στο κάτω κάτω πήραμε μια ιδέα πώς επί αιώνες οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν πάνω σε πλωτά χωριουδάκια.
Αφού οι καλοκυράδες του νησιού εν χορώ μας αποχαιρέτησαν άδουσες (δεν ξέρω τι σεφτέ είχαν κάνει οι αμερικανοί κι ήταν χαρούμενες, γιατί εμείς τις αγνοήσαμε επιμελώς)...

...η ομάδα του ταχύπλοού μας συνέχισε το ημερήσιο tour προς το νησί Taquile.

To νησί Taquile με πληθυσμό λίγο πάνω από 2,000 κατοίκους βρίσκεται 45 χιλιόμετρα ανατολικά τουPuno. Ως εκ τούτου ένα μεγάλο κομμάτι της εκδρομής αναλώθηκε εν πλώ.
Είναι ένα στενόμακρο, ορεινό νησί και χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή κατά τη διάρκεια της ισπανικής αποικίιοκρατίας αλλά και στον 20ο αιώνα. Το 1970 περιήλθε στην ιδιοκτησία των κατοίκων του, τους Taquileños (σημερινός πληθυσμός περίπου 2.200).
Η ζωή στο νησί μοιάζει να μην ακολουθεί τους ρυθμούς της ηπειρωτικής χώρας. Δεν υπάρχουν αυτοκίνητα, μεγάλα ξενοδοχεία, ούτε καλά καλά δίκτυο ηλεκτρικού, μόνο μερικά μικρά καταστήματα που πωλούν βασικά αγαθά.
Οι Taquileños εφαρμόζουν με επιτυχία τον κολεκτιβισμό και ακολουθούν τον ηθικό κώδικα των Ινκας: ama sua, ama llulla, ama qhilla, (δεν κλέβουν, δεν ψεύδονται, δεν είναι τεμπέληδες). Οι Taquileños δημιούργησαν ένα καινοτόμο, εναλλακτικό, κοινοτικά ελεγχόμενο μοντέλο τουρισμού.

Αυτό είχε και τα επακόλουθά του: ελιμενιστήκαμε και εκεί στα 3,900 μέτρα υψόμετρο κληθήκαμε να πάρουμε την ανηφόρα για να βρεθούμε στο χωριό.

Αισίως με πάμπολλες στάσεις ( για φωτογράφηση και βαθείες ανάσες) φτάσαμε στη κεντρική πλατεία του. Οικιστικά δεν κερδίζει τα εύσημα.

Όμως η θέα στην γαλήνια λίμνη και τις κατάλευκες κορφές των βουνών της Βολιβίας, ήταν ισάξια σαν ν’αγναντεύεις το Αιγαίο (χωρίς τις χιονισμένες βουνοκορφές βεβαίως βεβαίως).

Παράλληλα η παράδοση είναι πάρα πολύ ζωντανή στο Taquile, όπως φαίνεται στα παραδοσιακά ρούχα των κατοίκων. Κι αυτό δεν μου φάνηκε στημένο.
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον ήταν ότι οι περισσότεροι άντρες και μάλιστα οι ηλικωμένοι, αντί να πίνουν καφέ και να παίζουν πρέφα στον καφενέ, το ρίχνουν στο….πλέξιμο! Είναι μια ασχολία που γίνεται αποκλειστικά από άνδρες και μάλιστα από τη νεαρή ηλικία των οκτώ ετών. Οι γυναίκες αποκλειστικά γνέθουν και υφαίνουν. Το Taquile είναι ιδιαίτερα γνωστό για την παραδοσιακή υφαντική του, που έχει κηρυχθεί μνημείο άυλης κληρονομιάς της ανθρωπότητας από την UNESCO.

Άλλο ενδιαφέρον σημείο ήταν η σημειολογία της φορεσιάς. Στον «πολιτισμένο» κόσμο όπου οι fan του facebook δηλώνουν μέσω του προφίλ τους το “relationship status”, στο ξεχασμένο Taquile την ίδια δουλειά αναλαμβάνει ένα...καπέλο. Ένα κόκκινο και άσπρο καπέλο σημαίνει ότι ο άντρας είναι εργένης, κόκκινο και μπλε σημαίνει ότι είναι δεσμευμένος, ολοκόκκινο ότι είναι παντρεμένος. Ο δε εργένης ανάλογα με την κατεύθυνση που δίνει στη φούντα του καπέλου δηλώνει αν ψάχνει για ταίρι ή όχι!

Αφού λοιπόν καταβροχθίσαμε το ψαράκι που μας σέρβιραν σ’ένα από τα δύο εστιατόρια του χωριού, ξεκινήσαμε μια μακρά αλλά ευχάριστη πεζοπορία προς το λιμανάκι του νησιού όπου μας περίμενε το ταχύπλοό μας.

Η επιστροφή που μου φάνηκε ατέλειωτη έγινε με εντελώς διαφορετικές καιρικές συνθήκες: ο ουρανός συννέφιασε, έπεσαν μερικές σταγόνες, ενώ σηκώθηκε αέρας και κύμα.

Επιστρέψαμε για ανασύνταξη δυνάμεων στο ξενοδοχείο κι αφού είχε νυχτώσει κάναμε μια βόλτα στο κέντρο της πόλης, δειπνήσαμε και μετά βολτάραμε χαλαρά χαζεύοντας τη κίνηση και τα μαγαζιά.

Στο τέλος του κεντρικού δρόμου πέσαμε πάνω σε μια διαδήλωση. Πανώ, συνθήματα, φωνές, κακός χαμός, κι από περιέργεια αποφασίσαμε να πλησιάσουμε μπας και καταλάβουμε ποιά τα αιτήματά τους.
Ωσπου... πλάκωσε η αστυνομία, πέσανε καπνογόνα κι άρχισε το κυνηγητό.
Οι μαγαζάτορες ανήσυχοι κατέβαζαν ρολά κι αμπάρωναν πόρτες…
Οι διαδηλωτές οπισθοχώρησαν προσπαθώντας κατά διαστήματα να ανασυνταχθούν..
Κι από κοντά οι πράκτορες του travelstories, να έχουν βάλει φτερά στα πόδια κι όπου φύγει φύγει.
Ο σώζων εαυτόν σωθήτω!

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 14
• 15
• 16
• 17
• 18
• 20
• 20

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 16 of 20

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[ggonholidays]

Καταπληκτική εισαγωγή!!! Περιμένω με ανυπομονησία την συνέχεια!!!

 

[makisg]

ουπς, τι ωραίο ξύπνημα ήταν αυτό. μπράβο σου γουρουνάκι ωραίο ξεκίνημα. περιμένουμε τη συνέχεια με πολλές-πολλές φωτογραφίες.

 

[karfitsa]

Οπως παντα, η αφηγηση εκπληκτικη...και νομιζω,οτι θα φτασει ως το τελος

 

[giannismits]

Mπά!γύρισες?
Νόμιζα είχες ξεμείνει εκεί.
Πολύ δυναμικά ξεκίνησες.Καλά έκανες τώρα που τα έχεις φρέσκα.
Αναμένουμε λοιπόν.

 

[deka]

Τρέλανέ μας, Γουρουνάκι! Γράφε μας για ονειρεμένους προορισμούς!!!

 

[giannismits]

- Η λύση ήταν για μένα απλή, είπε εκείνη. Μασούσα φύλλα και έπινα συνεχώς τσάι coca, όπως αιώνες τώρα πράττουν οι κάτοικοι των Άνδεων.
- Coca?” “H γνωστή.... coca;
- Ακριβώς!

- Μυστική αποστολή: “Los chachapumas de la… coca” !

Νομίζω όμως αγαπητοί μου φίλοι, ήρθε η ώρα να παραδώσω την συγγραφική πένα στους πρωταγωνιστές μας και η αφήγηση να γίνει σε πρώτο πρόσωπο.
Καθίστε αναπαυτικά κι ακολουθήστε τους στο πολυήμερο ταξίδι σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες γωνιές του πλανήτη!

Έτσι είναι..άλλοι γράφουν για Βελιγράδια και τας Ευρώπας γενικά και άλλοι μασουλάνε coca στις Βολιβίες
Μη χάνεις τον συγγραφικό σου οίστρο!
Ο λαός σου περιμένει!

 

[giannoula]

περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον! Απλά δεν μας είπες τι εποχή πήγατε!

 

[hydronetta]

περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον! Απλά δεν μας είπες τι εποχή πήγατε!

Μόλις χθές γυρίσαμε με ενδιάμεση στάση στη Ρώμη. Από 26 Μαΐου ως 18 Ιουνίου

 

[giannoula]

οοοοοοοοοο καλωσήρθατε τότε!!!!!!! Ξεκουράσου ελαφρώς όχι πολύ, και συνέχισε την ιστορία!!!!!!!!!

 

[hydronetta]

Κεφ.2: Chiclayo (μέρος πρώτο)

Προσπαθώ να βάλω σε τάξη τις εικόνες και τις σκέψεις μου από ένα ταξίδι σε μια περιοχή πρωτόγνωρη για μένα. Δεν αφήνω όμως να κατασταλλάξουν οι εντυπώσεις μέσα μου, γι’αυτό ευθύς πιάνω την συγγραφική πένα!
Σαν ταξίδι αποδείχθηκε απαιτητικό χρονικά (διήρκεσε 23 μέρες, από τα τέλη Μαΐου ώς τα μέσα περίπου Ιουνίου) εφόσον θέλαμε να γνωρίσουμε μια τόσο ευρεία περιοχή. Ευτυχώς όλα κύλισαν ομαλά σε γενικές γραμμές, χωρίς απρόσμενες εξωγενείς αναποδιές που θα προκαλούσαν απόκλιση από το αρχικό πρόγραμμα. Μοναδική εξαίρεση η αναπάντεχη ασθένειά μου στα υψίπεδα της Βολιβίας που μας ανάγκασε να παρακάμψουμε το πάρκο Eduardo Avaroa με τις όμορφες λίμνες του και να συνεχίσουμε άρον άρον για Potosi. Απογοητεύτηκα μεν αλλά τουλάχιστον ο συννεφιασμένος καιρός δεν ήταν συμμαχος, κάτι που άμβλυνε την απώλεια.

Και ξεκινάμε!

Η προσγείωση νωρίς το απόγευμα στο Chiclayo (αρχικό μας σταθμό στο Περού) ήταν και η πρώτη οπτική επαφή με πόλη της μακρινής αυτής χώρας. Και δυστυχώς απογοητευτική! Το Chiclayo που βρίσκεται στα παράλια του περουβιανού βορρά δεν κερδίζει τα εύσημα όμορφης πόλης. Χαμηλά κτήρια, στην πλειονότητά τους με φροντισμένη μόνο την πρόσοψη σε ζωηρά χρώματα. Όλοι οι υπόλοιποι περιμετρικοί τοίχοι από ασοβάντιστο τούβλο και τα περισσότερα δε με τα σίδερα στις κολώνες έτοιμα για μελλοντικό πανωσήκωμα. Όπως όμως θα διαπιστώναμε στη συνέχεια του ταξιδιού αυτός είναι ο κανόνας σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας. Ο λόγος (όπως μας είπαν) απλός: μ’αυτόν τον τρόπο η οικοδομή θεωρείται ημιτελής κι έτσι ο ιδιοκτήτης πληρώνει λιγότερους φόρους. Δεν είναι καιροί για ομορφιές!

Μετά την προσγείωση νωρίς το απόγευμα στο αεροδρόμιο του Chiclayo διαπιστώσαμε ότι τα περισσότερα ταξί της πόλης είναι μικρού κυβισμού, αδύνατον να χωρέσουν εμάς και και τις αποσκευές μας. Μέχρι δε να βγάλουμε και κάποια χρήματα για τα πρώτα εξοδα, το πάρκινγκ του μικρού αεροδρόμιου είχε σχεδόν ερημώσει. Απομείναμε εμείς κι ένας κύριος που επίμονα εξ’αρχής μας είχε προσεγγίσει προτείνοντας να μας προσφέρει τις υπηρεσίες του με το δικό του αυτοκίνητο. Κι ο επιμένων νικά. Ο υπομονετικός κύριος αφού μας επέδειξε την ταυτότητα ότι εργάζεται σε εταιρεία που αναλαμβάνει tours στην περιοχή, μας οδήγησε στο όχημά του όπου με χαρά διαπιστώσαμε ότι χωράμε οι πάντες μετα των υπαρχόντων μας. Ο κύριος Bernardo λοιπόν, ευγενέστατος, πρόθυμος, συνεπέστατος, αλλά με παντελή έλλειψη γνώσης αγγλικών, έμελλε να γίνει τις επόμενες μέρες ο οδηγός μας στην εξερεύνηση όλου του βόρειου Περού. Τέτοιες ήταν οι θετικές εντυπώσεις μας προς το πρόσωπό του, που όταν τελικά αποχαιρετιστήκαμε, του απένειμα επάξια τον τίτλο του προστάτη και πατέρα μας στο Περού.
Καταλύσαμε στο μικρό, οικονομικό αλλά πεντακάθαρο Hostal Amigos για τα επόμενα δύο βράδυα λίγα τετράγωνα από την κεντρική πλατεία του Chiclayo όπου χτυπούσε και η καρδιά της πόλης.

Κάθε λοιπόν πόλη αλλά και χωριό στο Περού οφείλει να έχει μια κεντρική πλατεία, την Plaza de Armas. Kι εκεί μας οδήγησαν αρχικά τα βήματά μας. Είχε ήδη νυχτώσει (στις 6.30 μμ) και με την φωτισμένη εκκλησία να δεσπόζει στη μικρή πλατεία με το συντριβάνι της, χαζεύαμε τη κοσμοπλημμύρα που συνέρρεε για να απολαύσει τη βόλτα της. Οι τουρίστες ήταν σχεδόν δακτυλοδεικτούμενοι. Άλλωστε ο περουβιανός βορράς δεν θεωρείται “τουριστικός”.
Επειδή λοιπόν το Chiclayo όπως προανέφερα δεν έχει να επιδείξει ούτε καν μια μεγαλοπρεπή πλατεία, καταλήξαμε για δείπνο στο εστιατόριο “La Romana”. Δημοφιλές εστιατόριο, με αισθητική των 70’s όπου από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ συνέρρεαν οι ντόπιοι για φαγητό.
Φάγαμε μέχρι σκασμού θεόρατες μερίδες συνοδεία παγωμένης μπύρας Cusquena με λιγότερα από 10 ευρώ το άτομο και χορτάτοι επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο μας για να αναπαύσουμε το κορμί μας μετά από τόσες ώρες στους αιθέρες.

Στο τελος της μέρας συνειδητοποίησα ότι αν δεν ενεργοποιούσα ένα συνδυασμό νοηματικής, εσπεράντο και ισχνών ισπανικών, δεν επρόκειτο να επιβιώσουμε. Μέχρι το τέλος του ταξιδιού διαπίστωσα ότι βάζω γερές βάσεις για να αποκτήσω το πρώτο δίπλωμα στα ισπανικά!!

Αν και εδώ τελειώνει η πρώτη (κουτσουρεμένη) μέρα μας στο Περού, εγώ δράττομαι της ευκαιρίας να καλύψω το αφηγηματικό κενό, κάνοντας μια σύντομη αναφορά στους πολιτισμούς που άνθισαν στην περιοχή, πριν την εποχή των Inca. Το κρίνω απαραίτητο καθώς θα γίνονται συχνές αναφορές σ’αυτούς ανάλογα με τον αρχαιολογικό χώρο που επικεπτόμασταν.
Από την μελέτη που είχε προηγηθεί στην Αθήνα, αλλά και τις εμπειρίες που αποκομίσαμε επιτοπίως, θεωρώ λανθασμένο ότι το Περού έχει συνδεθεί στο μυαλό των περισσοτέρων εξ’ημών μόνο με τους Inca. Μπορεί οι Inca να αποτέλεσαν την ισχυρότερη αυτοκρατορία που επικράτησε στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής ακτής της Νοτίου Αμερικής και να μας έχουν κληροδοτήσει μεγαλειώδεις αρχαιολογικούς χώρους όπως το Machu Picchu, εντούτοις ο πολιτισμός τους ήταν όψιμος και βραχύβιος πριν την επέλαση των ισπανών conquistadores. Στο βόρειο Περού άνθισαν αρκετοί πολιτισμοί πρώτεροι των Inca που χρονολογούνται ακόμα και προ Χριστού. Θα περιοριστώ στους σημαντικότερους (Moche, Chimu, Sican) των οποίων τα επιτεύγματα απολαύσαμε είτε σε εξαιρετικά μουσεία είτε σε αρχαιολογικούς χώρους.

Απεικόνιση κατά χρονολογική σειρά των σημαντικότερων πολιτισμών στο βόρειο Περού​

Μοche (ή Mochica)
O πολιτισμός αυτός άνθισε από το 100 μ.Χ. έως το 800 μ.Χ. στην βόρεια ακτή του Περού, αν και πιστεύεται ότι δεν ήταν πολιτικά οργανωμένος σε κράτος.
Αν για κάτι λάτρεψα τους Moche ήταν για τα περίτεχνα κεραμικά τους όπου αναπαριστώνται με ρεαλισμό αλλά και φαντασία σκηνές καθημερινότητας, κυνηγιού, αλιείας, ανθρωποθυσιών αλλά και ερωτικών συνευρέσεων!. Στην ιστορία έμειναν και για την επεξεργασία χρυσού (κυρίως σε νεκρικές μάσκες ή κοσμήματα), την υφαντουργία, για μνημειακές κατασκευές και τα συστήματα άρδευσης καθώς η κοινωνία τους ήταν κυρίως αγροτική.
Οι ανθρωποθυσίες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στις θρησκευτικές τους τελετές σχετιζόμενες με τη γονιμότητα της γής και τους προγόνους. Στο τελετεργικό περιλαμβανόταν η κατανάλωση αίματος των θυμάτων. Η χειμερική μορφή της θεότητάς τους Ai Apaec, απεικονίζεται σαν μια αράχνη, φτερωτό πλάσμα και θαλάσσιο τέρας μαζί (στοιχεία που συμβολίζουν γη, αέρα και νερό) με το ένα χέρι κρατώντας ένα μαχαίρι και στο άλλο κρατώντας ένα κομμένο κεφάλι από τα μαλλιά.
Το τέλος του πολιτισμού των Moche επήλθε πιθανότατα από τις επιδράσεις ενός έντονου φαινομένου El Nino με συνεχείς βαριές βροχοπτώσεις ακολουθούμενες από παρατεταμένη ξηρασία.

​

Sican
Sican (ναός του φεγγαριού) είναι το όνομα που έδωσε ο αρχαιολόγος Shimada στον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στη βόρεια ακτή του Περού μεταξύ 750 και 1375 μ.Χ.. Ο πολιτισμός Sican είναι επίσης γνωστός και ως πολιτισμός Lambayeque, από την ομώνυμη περιοχή στο βόρειο Περού και διαδέχθηκε τον πολιτισμό των Moche.
Η πρώιμη περίοδος Sican άρχισε γύρω στο 750 και διήρκεσε μέχρι το 900 μ.Χ..
Η μέση περίοδος Sican διήρκεσε από το 900 - 1.100 μ.Χ.. και χαρακτηρίστηκε από άνθηση στις τέχνες (ειδικά στη μεταλλουργία) τα ταφικά έθιμα, το εξωτερικό εμπόριο, την κατασκευή θρησκευτικών πόλεων και ναών και μεταβολές στη δομή και την εξουσία του κράτους με βαθειά θρησκευτική και ιεραρχική ιδεολογία. Κυρίαρχη η θεότητα Sican που έχει τη δύναμη να ελέγχει όλες τις ουράνιες δυνάμεις θεμελιώδεις για τη ζωή και την αφθονία. Σημαντική επίσης ήταν η απεικόνιση αντίθετων στοιχείων (ήλιος-σελήνη) που συμβολίζει τη σημασία της δυαδικότητας τόσο στους ανθρώπους όσο και στην ουράνια ζωή
Η κοινωνική διαστρωμάτωση ήταν απόλυτα ιεραρχική με την ελίτ να έχει προσβαση στα αντικείμενα από πολύτιμα μέταλλα για τελετουργική ή ταφική χρήση. Η διαφορά αυτή ήταν εμφανής και στον τρόπο ταφής: οι ευγενείς θάβονταν πάντα σε καθιστή θέση μαζί με ανεκτίμητα κτερίσματα.
Η ύστερη εποχή Sican άρχισε γύρω στο 1100 μ.Χ. και έληξε με την κατάκτηση της περιοχής από τους Chimu περίπου το 1375 μ.Χ.. Προηγήθηκε όμως μεγάλη ξηρασία γύρω στο 1020 μ.Χ. που αποδυνάμωσε τη γεωργία και προκάλεσε γενικευμένη δυσαρέσκεια προς την θρησκευτική και πολιτική ελίτ και τελικά εγκατάλειψη της περιοχής.

​

Chimú
Με πρωτεύουσα το Chan Chan τα ερείπια του οποίου σώζονται στα περίχωρα της σημερινής πόλης Trujillo, ο πολιτισμός αυτός επεκράτησε από το 900 μ.Χ. ως το 1470 μ.Χ., οπότε και κατακτήθηκαν από τους Inca. Στο απόγειό τους οι Chimú είχαν επεκταθεί σε όλη την ακτή του βόρειου Περού ως την Λίμα.
Στις εύφορες οάσεις της ερήμου της βόρειας ακτής του Περού οι Chimú βάσισαν την οικονομία τους στην γεωργία και την αλιεία κι ανέπτυξαν ιδιαίτερα κι αυτοί την αγγειοπλαστική, την επεξεργασία πολύτιμων μετάλλων, την υφαντουργία, ενώ έχτισαν πολλές μεγάλες πλινθόχτιστες πυραμίδες. Σε αντίθεση με τους Inca που λάτρευαν τον ήλιο, η Σελήνη ήταν η μεγαλύτερη θεότητα και είχε τον έλεγχο των καιρικών συνθηκών που επηρρέαζαν την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Δεν ήταν σπάνιες οι θυσίες παιδιών σαν προσφορά προς τους θεούς.
Η Chimú κοινωνία ήταν αυστηρά ιεραρχική με την κληρονομική ελίτ να μένει εντός των τειχών διοικητικών κέντρων και τον απλό λαό εκτός αυτών.

​

 

[hydronetta]

Κεφ.3: Chiclayo (δεύτερο μέρος)

Παρά την ανάγκη για ξεκούραση, το ξυπνητήρι λάλησε κατά τις 8 παρά το πρωί ώστε να ετοιμαστούμε για το προβλεπόμενο ημερήσιο προγραμμα. Μιας και το hostal μας δεν προσέφερε πρωινό, δεν χάσαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ομελέττες λαχανικών συνοδεία καφέ και χυμού στο “La Romana”, που θα γινόταν πλέον το στέκι μας όσες μέρες μείναμε στο Chiclayo.
O κακός σχεδιασμός ενός ταξιδιού πληρώνεται. Πρώτα αγοράστηκαν τα εισιτήρια και μετά συνειδητοποίησα ότι κάποια από τα μουσεία της περιοχής που είναι και τα βασικά αξιοθέατα, ήταν κλειστά την επομένη της άφιξής μας στο Chiclayo. Έτσι αναγκαστήκαμε να παρατείνουμε την παραμονή μας κατά μία μέρα.
Ηθικόν δίδαγμα: πάντα να έχετε κατά νου τις ημέρες και ώρες λειτουργίας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων πριν σχεδιάσετε ένα ταξίδι.

Επιστρέψαμε στο hostal μας αναμένοντας το ταξί που υποτίθεται είχε κλειστεί για την ημερήσια εκδρομή. Περιμέναμε, περιμέναμε κι αφενός το ταξί ποτέ δεν εμφανίστηκε, αφετέρου ο ρεσεψιονίστ είχε μαύρα μεσάνυχτα για το σχετικό αίτημα. Άμεσα καλέσαμε τον señor Βernardo ο οποίος χαρωπός εμφανίστηκε τάχιστα στη πόρτα του hostal. Τέτοιους πελάτες δεν τους χάνεις στο Chiclayo.
Του υπέδειξα το δρομολόγιο, συμφωνήσαμε στη τιμή και ξεκινήσαμε αφήνοντας πίσω μας το άχρωμο Chiclayo για μια ακόμα πιο αδιάφορη διαδρομή προς το αρχαίο δάσος Bosque de Pomacστη καρδιά του οποίου βρίσκονται τα ερείπια του Batan Grande.
Η πόλη που εκτιμάται από τους αρχαιολόγους ότι καλύπτει μια έκταση 55 τετρ.χλμ. δημιουργήθηκε από τους Sican. Γνώρισε τεράστια ακμή ειδικά στην κατεργασία του χαλκού, όμως υπήρξε κι αυτή θύμα των ακραίων καιρικών συνθηκών. Καταστροφικά El Nino προκάλεσαν πλημμύρες, ξηρασία, ασθένειες και τελικά την οργή των κατοίκων προς την κυβερνώσα ελίτ. Ως αποτέλεσμα εγκαταλείφθηκε το 12ο αιώνα και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στην γειτονική κοιλάδα του Tucume. Ο επισκέπτης σήμερα δεν θα δει άλλο παρά μια σειρά από πλινθόκτιστες πυραμίδες που ονομάζονται huacas, χαρακτηριστικές της αρχιτεκτονικής των Sican. Λέγεται ότι τα περισσότερα ευρήματα από χρυσό που κοσμούν μουσεία αλλά και ιδιωτικές συλλογές προέρχονται από το χώρο αυτό. Ως αποτέλεσμα η περιοχή συλήθηκε συστηματικά από αρχαιοκάπηλους μέχρι πρόσφατα (100,000 παράνομες εκσκαφές καταμετρήθηκαν)

Φτάσαμε στο διοικητικό κέντρο (!) υπεύθυνο για την προστασία του δάσους όπου καταχωρήσαμε τα ονόματά μας και μετά ανέλαβαν να μας κάνουν μια εισαγωγή σε μακέτα για την μορφολογία της περιοχής. Σε προθήκες και εικόνες μας ενημέρωσαν για την χωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Κι όλα αυτά σε άψογα ισπανικά εκ των οποίων άρχισα δειλά δειλά να εξάγω κάποιο νόημα.
Ο υπεύθυνος ελλείψει άλλων επισκεπτών πρότεινε να μας ξεναγήσει στο χώρο έναντι πενιχρής αμοιβής, κάτι που αποδεχτήκαμε αν και το ύφος του καλού μας Bernardo έδειξε ότι δεν τον θεωρούσε απαραίτητο. Και είχε δίκιο!

Αρχικά πορευτήκαμε στους χωματόδρομους μέσα στο αρχαίο δάσος (έκτασης 13,500 εκταρίων - το μεγαλύτερο σε έρημο σ’όλη την δυτική νότια Αμερική) ανάμεσα σε δέντρα algarrobo. H πρώτη στάση ήταν κανά χιλιόμετρο μετά στο δάσος όπου αποθανατήσαμε το αρχαιότερο δέντρο, ηλικίας άνω των 1,000 ετών. Εκεί με σπουδή ο ξεναγός μας, με κυάλια και το σχετικό βιβλίο ορνιθολογίας, μας υπεδείκνυε κάθε πετούμενο που κινιόταν πάνω από τα κεφάλια μας. Προσωπικά μόνο οι τρυποκάρυδοι με το ρυθμικό τους χτύπημα στο κορμό μου έμεινε σαν εικόνα.

The millenia tree​

Η επόμενη στάση ήταν σ’ένα mirador (παρατηρητήριο) στην καρδιά του δάσους όπου ακολούθησαν μαθήματα γεωλογίας. Εκεί στο πλάτωμα διαπιστώσαμε την έκταση του δάσους και στο βάθος διακρίναμε τις μεγαλύτερες από τις πυραμίδες του Batan Grande. Τότε μας... αποχαιρέτησε ο ξεναγός κι έτσι συνειδητοποίησα ότι η επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο είναι αδύνατη διότι ο δρόμος είναι “cerrado” (κλειστός). Απογοητεύτηκα μεν, όμως εμπλούτισα τα ισπανικά μου με μια χρησιμότατη λέξη που θα την επαναλάμβανα συνεχώς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σε μια μίξη άθλιου συντακτικού: “que hora esto cerrado?” (οι ισπανόφωνοι θα μειδιάσουν, αλλά εγώ πάντως γινόμουν κατανοητός)

Το δάσος Bosque de Pomac ενώ στο βάθος αχνοφαίνονται πυραμίδες του Βatan Grande​

Χωματόδρομου συνέχεια και αλλαγή πορείας προς την κοιλάδα με τις πυραμίδες Tucume.
H κοιλάδα των πυραμίδων Tucume σε μια έκταση 200 εκταρίων αποτελείται από 26 πλινθόκτιστες πυραμίδες γύρω από τον λόφο Cerro La Raya. Όπως προανέφερα δημιουργήθηκε μετά την εγκατάλειψη του Batan Grande γύρω στο 1100 μΧ και ήταν έδρα ηγετών, ιερέων με γνώσεις στην αστρονομία, επιφανών πολεμιστών και καλλιτεχνών. Η κατασκευή αποσκοπούσε στην διατήρηση των προνομίων της αναφερθείσας ελίτ καθώς το μέγεθος των πυραμίδων δημιουργούσε δέος στον απλό λαό που κατοικοέδρευε βέβαια εκτός των ορίων της. Ακόμα και σήμερα σαμάνοι επικαλούνται τη δύναμη του Tucume και του La Raya (ή El Purgatorio όπως είναι γνωστός στους ντόπιους που αποφεύγουν να τον πλησιάζουν τη νύχτα) στις τελετές τους.

Πληρώσαμε το εισιτήριο εισόδου σαν αξιοπρεπείς επισκέπτες (ο χώρος είναι τεράστιος και μη περιφραγμένος οπότε κανείς μπορεί να τρυπώσει εκτός των ωρών λειτουργίας του) και μέσα στον ήλιο του καταμεσήμερου αρχίσαμε να περιδιαβαίνουμε ανάμεσα στα υπολείματα των πυραμίδων. Ομολογουμένως χρειάζεται αρκετή φαντασία για να αναπαραστήσεις με το μυαλό σου πώς θα ήταν τα κτίσματα αυτά την εποχή της πλήρους ακμής της πόλης. Το σαθρό υλικό κατασκευής έχει υποστεί σημαντική φθορά στους αιώνες από τα συνεχή φαινόμενα El Nino κι έτσι σήμερα φαντάζουν περισσότερο σαν λόφοι. Ατυχώς κι εδώ η αρχαιολογική σκαπάνη συνεχίζει το έργο της κι έτσι περιοριστήκαμε να ανηφορίσουμε στα παρατηρητήρια του λόφου La Raya για να αποκομίσουμε μια συνολική αίσθηση του χώρου.

Εκεί άρχισαν και τα πρώτα παρατράγουδα. Ο travelogatos δήλωσε συνεσταλμένα ότι προέκυψαν εντερικές διαταραχές και η άμεση εύρεση τουαλέτας ήταν επιβεβλημένη.
Όμως βρισκόμασταν στην κορφή του λόφου κι η λύση ήταν μονόδρομος: στις πλαγιές του λόφου, υπό το άγρυπνο βλέμμα των προγόνων Sican και με θέα τις πυραμίδες!

Ανακουφισμένος και υπό συνεχή πειράγματα, πήρε μαζί μας το δρόμο της επιστροφής προς το μικρό μουσείο, όπου οι σχετικές μακέτες ήρθαν να αναπληρώσουν το κενό για την εικόνα που είχε το Tucume στις δόξες του και πώς κατασκευάστηκε.​

Moτίβα και οι πλίνθοι που χρησιμοποιήκαν γισ το χτίσιμο και τη διακόσμηση των πυραμίδων

Μακέτα της κοιλάδας πυραμίδων του Tucume. Στη μέση ο λόφος Cerro La Raya​

Η επόμενη στάση ήταν στo Lambayeque λίγα χλμ έξω από το Chiclayo. H πόλη στεγάζει δύο από τα καλύτερα μουσεία της περιοχής: το Museo Arqueologico Nacional Brüning του οποίου όμως η δόξα έχει επισκιαστεί από το νεόδμητο Museo de las Tumbas Reales de Sipan. Aτυχώς το δεύτερο ήταν κλειστό (Δευτέρα ένεκα) κι έτσι περιοριστήκαμε στο πρώτο, το οποίο είχε και την δυνατότητα να φωτογραφήσεις τα εκθέματά του πράγμα τελικά σπάνιο για τα δεδομένα του Περού.

To μουσείο περιλμβάνει εξαιρετική συλλογή κεραμικών κυρίως από πολιτισμούς πρώτερους των Inca και ιδίως των Moche.

Ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος είναι η συλλογή από χρυσά αντικείμενα (κυρίως Moche) όπως κολιέ, κοσμήματα, μάσκες που χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς και οι ιερείς στις θρησκευτικές τελετές ή σε δημόσιες εμφανίσεις.

Εδώ δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω το ότι παρά την έλλειψη γραπτού λόγου, πληροφορίες για τους πολιτισμούς αυτούς έχουν αποκρυπτογραφηθεί μέσα από τη πλούσια συλλογή κεραμικών που είτε τρισδιάτατα είτε σαν εικονογραφία αναπαριστούν την καθημερινότητά τους.

​

Τελευταία στάση της ημέρας (μιας και χειμώνας στο Περού νύχτωνε κατά τις 6.30μμ) ήταν στη πόλη Zaña, 40 χλμ νότια του Chiclayo κατά μήκος της οδού Panamericana. Η διαδρομή ήταν ο ορισμός της πλήξης. Επίπεδη έρημος με άνυδρα βουνά μακρυά στην ενδοχώρα, ενίοτε κάποιοι αμμόλοφοι, τεράστιες διαφημίσεις, χωριά στο πουθενά πνιγμένα στον αέρα και τη σκόνη που προκαλούσαν μια θολούρα στην ατμόσφαιρα. Αναμφίβολα η ακτή του περουβιανού βορρά δεν παίρνει εύσημα για το τοπίο της.

Η Zaña λοιπόν ιδρύθηκε από τους ισπανούς αποικιοκράτες και γνώρισε ημέρες πλούτου καθώς έλεγχε όλο το παράκτιο εμπόριο. Αυτό όμως άνοιξε την όρεξη πειρατών που την κατέλαβαν το 1668, για να ολοκληρωθεί το έργο της ερήμωσης μισό αιώνα μετά με μια καταστροφική πλημμύρα. Μάρτυρες του ένδοξου παρελθόντος στέκουν σήμερα μερικά ερείπια της πόλης με σημαντικότερο το μοναστήρι του San Agustin.

​

Ο φύλακας του μοναστηριού-φάντασμα εκστασιάστηκε στο άκουσμα της Ελλάδας. “Madre de culturas” αναφώνησε και βάλθηκε να απαριθμεί φιλόσοφους της αρχαιότητας. Ομολογουμένως συγκινήθηκα καθώς αναλογίστηκα πως το όνομα της χώρας μας δεν δημιουργεί μόνο συνειρμούς για την οικονομική κατάντια μας.
Περιηγηθήκαμε ανάμεσα στις ερειπωμένες αψίδες του μοναστηριού, φωλιές για πουλιά πλέον, με το γλυκό απογευματινό φως να χαϊδεύει τα απομεινάρια.

Τα ερείπια του San Agustin​

Η σημερινή Zaña​

Στην έξοδο, μας ακολούθησε ένα λεφούσι παιδιών ρωτώντας επίμονα κάτι για “robas”. Δεν έδωσα αρχικά σημασία, όμως ήταν τόση η επιμονή τους που έβαλα τα δυνατά μου να καταλάβω τελικά τι ρωτούσαν. Τα παιδιά, ακούγοντας ότι είμασταν έλληνες, ήθελαν να μάθουν πώς λεγόταν η αρχαϊκή ενδυμασία, ο χιτώνας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μας έδειξαν και τις σημειώσεις τους που αναφέρονταν στους σημαντικότερους αρχαιοελληνικούς μύθους (κάτι που αμφιβάλλω αν πράττουν οι “κληρονόμοι” της αρχαιοελληνικής γραμματείας σήμερα). Δεύτερη συγκίνηση…

Επιστρέψαμε στο Chiclayo λίγο πριν νυχτώσει. Ο Bernardo περήφανος μας πήγε στο αξιοθέατο της πόλης: το Paseo las Musas. Αυτό ήταν η πεμπτουσία του αρχαιοελληνικού κιτς. Μια πύλη δίκην Ερεχθείου με κακέκτυπες Καρυάτιδες και μια πλατεία με αγάλματα Μουσών. Είπα να μην τον πικράνω με τη κριτική μου, μιας κι εκεί δώσαμε τα χέρια για ν’ αναλάβει τη μετακίνησή μας σ’όλο το κομμάτι του βόρειου Περού.

Η μέρα έκλεισε με ένα γεύμα κτηνωδία στο “La Romana” με σηκωταριές, μπριζόλες, γλυκά και μπύρες (πάλι με 10 ευρώ το κεφάλι)

Την επόμενη μέρα είχε κανονιστεί να επισκεφθούμε τα μουσεία της περιοχής που δεν μπορέσαμε να δούμε λόγω αργίας και ν’ανηφορίσουμε κατά το μεσημεράκι προς τα ψηλά.
Στη πόλη Cajamarca, στα 2,720 μέτρα, για να πάρουμε μια πρώτη γεύση από υψόμετρο.