Βολιβία Περού Οι Βαρώνοι της….κόκα! (Περού-Βολιβία)

[hydronetta]

Κεφ.4: Από το Chiclayo στη Cajamarca

Η μέρα ξεκίνησε με επίσκεψη στο νεόδμητο Μuseo Tumbas Reales de Sipan, αναμφίβολα το ωραιότερο μουσείο που επισκεφθήκαμε στο Περού.
Aκόμα κι αν δεν είστε λάτρεις των μουσείων, η επίσκεψη εκεί θα σας καθηλώσει. Τα συναισθήματά μου ήταν ανάλογα μ’εκείνα της επίσκεψής μου στην Βεργίνα (αν και για να πω τη κακία μου τα μακεδονικά ευρήματα εκτός ότι είναι παλαιότερα, είναι και ασύγκριτης αισθητικής).

Το κτήριο του μουσείου μοιάζει με μια τεράστια πυραμίδα Moche κι ο επισκέπτης εισέρχεται ανεβαίνοντας από μια ράμπα, σ’ένα χώρο άρτιας οργάνωσης και παρουσίασης των εκθεμάτων (η φωτογράφηση απαγορεύεται αυστηρά). Εκτός του εισιτηρίου αξίζει να πληρώσετε και ξεναγό. Εμείς απολαύσαμε την εξαιρετική ξενάγηση από την γλωσσομαθή Maria (περήφανη για την Moche καταγωγή της).
Η δημιουργία του μουσείου έδωσε νέα ώθηση στο τουρισμό της περιοχής. Ισχνός κατ’εμέ για όποιον σέβεται την ιστορική συνέχεια μιας χώρας. Περού δεν σημαίνει μόνο Inca.

Θα μου επιτρέψετε τώρα να καταχραστώ το χρόνο σας αφηγούμενος μια αρκετά πρόσφατη ιστορία που αφορά την ίδρυση του συγκεκριμένου μουσείου:

Το βράδυ της 25ης Φεβρουαρίου 1987, ο αρχαιολόγος Walter Alva, διευθυντής του Μουσείου Bruning στο Lambayeque, δεν περνούσε και τις καλύτερες ώρες με την βρογχίτιδα που τον ταλαιπωρούσε, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν ο τοπικός αρχηγός της Αστυνομίας που τον πληροφορούσε ότι είχαν ανακτηθεί κάποια αντικείμενα από αρχαιοκάπηλους και θα ήθελε την εκτίμησή του άμεσα.
Μέσα στη νύχτα ο Alva βρέθηκε στο αστυνομικό τμήμα να ατενίζει έκπληκτος ένα εκμαγείο προσώπου από ατόφιο χρυσάφι με τυρκουάζ μάτια κι άλλα πολύτιμα αντικείμενα
Παρά τις δεκαετίες της επιστημονικής έρευνας, τέτοια στοιχεία δεν είχαν ποτέ πριν βρεθεί, κι αυτά προέρχονταν όλα από μια χαμηλή πυραμίδα έξω από το τοπικό χωριό Sipan. Μέχρι την αυγή, ο Alva μαζί με τους συνεργάτες του και αστυνομική δύναμη έφτασαν στην πυραμίδα για να βρουν σμήνη ντόπιων που με τον πυρετό του χρυσού έσκαβαν ξέφρενα με φτυάρια. Το πλήθος διαλύθηκε κι ο Alva έμελλε να κάνει μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της σύγχρονης αρχαιολογίας.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, ο Alva και η ομάδα του έχουν αποκαλύψει ένα πολύπλοκο σύνολο ασύλητων τάφων με θησαυρούς- χρυσό, ασήμι, υφάσματα, κεραμικά, απ’όπου προκύπτουν πολύτιμα δεδομένα για ένα χαμένο πολιτισμό, τους Moche.
Οι ναοί των προ-Inca πολιτισμών είχαν τη μορφή πλίνθινων πυραμίδων, συχνά 30-40μ ψηλές, που χρονολογούνται από το 3000 π.Χ. μέχρι την άφιξη των Ισπανών το 1532. Όμως σε αντίθεση με τους Maya ή τους Inca οι δομές αυτές διαβρώθηκαν από τις βροχές και υπέστησαν ανά τους αιώνες την βαρβατότητα των αρχαιοκαπήλων αρχής γενομένης από τους Ισπανούς conquistadores.
Οι ανασκαφές ξεκίνησαν. Με ένα προϋπολογισμό 900 δολαρίων, τρώγοντας μακαρόνια και πίνοντας μπύρες από δωρεές, οι αρχαιολόγοι για τους πρώτους 6 μήνες ήταν αναγκασμένοι να κρύβονται στα λαγούμια των τυμβωρύχων φοβούμενοι για τη ζωή τους από τους εξαγριωμένους ντόπιους που θεωρούσαν ότι οι θησαυροί τους ανήκαν δικαιωματικά.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η πρώτη σημαντική ανακάλυψη των αρχαιολόγων ήρθε σύντομα. Δίπλα στην τρύπα των αρχαιοκαπήλων, βρήκαν μια τεράστια κρύπτη με πάνω από 1000 κεραμικά αγγεία των Moche. Στη συνέχεια, κάτω από αυτά, βρέθηκε ο σκελετός ενός άνδρα σε καθιστή θέση που τα πόδια του είχαν κοπεί!
Σκάβοντας βαθύτερα, βρέθηκε η απάντηση: ένας ασύλητος τάφος του 250 μΧ. Τα πόδια του άνδρα είχαν κοπεί για να μη μπορεί να αφήσει τη θέση του. Να φυλάσει ό,τι βρισκόταν μέσα στο τάφο.
Στο κέντρο του τάφου ήταν μια ξύλινη σαρκοφάγος όπου βασιλικά εμβλήματα κοσμούσαν το σκελετό ενός άνδρα, ηλικίας 35-45 ετών: χρυσή μάσκα προσώπου, σκουλαρίκια από τυρκουάζ, κολιέ περασμένα στο λαιμό, χρυσή πανοπλία και χρυσό σκήπτρο μαζί με συνολικά 451 τελετουργικά σκεύη και προσφορές σε χρυσό, ασήμι, χαλκό, υφαντά και φτερά που προορίζονταν να συνοδεύουν ή να τον προστατεύουν στη μετά θάνατον ζωή. Μαζί του θάφτηκαν επίσης: ένα παιδί ηλικίας 9-10 ετών, δυό άνδρες πλευρικά στο φέρετρο του (πιθανά πολεμιστές), τρεις γυναίκες, ένας σκύλος και δύο λάμα.
Η λαμπρότητα της ταφής δεν άφηνε περιθώρια. Επρόκειτο για ευγενή, σημαντικό πρόσωπο: o «Κύριος του Sipan»

Αναπαράσταση του τάφου του "Κυρίου του Sipan"

Σκουλαρίκια

Κολιέ

Περιδέραιο σε σψήμα φυστικών, σε ασήμι και χρυσό που δηλώνουν την δυαδικότητα

Ακολούθησε το 1988, η ανακάλυψη ενός δεύτερου μεγάλου τάφου στο Sipan σύγχρονος του Κύριου του Sipan. Περιείχε το σώμα ενός άνδρα που κρατούσε μια χάλκινη κούπα στο δεξί του χέρι φορούσε ένα κολιέ διακοσμημένο από ανθρώπινα πρόσωπα σε ποικιλία εκφράσεων, σκουλαρίκια και ήταν επίσης θαμμένος με άλλους ανθρώπους (ένα φρουρό, 2 γυναίκες). Ο σκελετός ανήκει προφανώς σε ιερέα που - σύμφωνα με απεικονίσεις – μάζευαν το αίμα από τα θύματα θυσίας.

Ανθρωπόμορφο περιδέραιο στο τάφο του ιερέα

5μ κάτω από την επιφάνεια του εδάφους ανακαλύφθηκε και 3ος τάφος, όπου θάφτηκε πρόγονος του κυρίου του Sipan, o «Ο Παλαιός Κύριος του Sipan».
Μαζί του μία μόνο γυναίκα, κι ένας ακρωτηριασμένος φύλακας. Ωστόσο, ο τάφος του περιέχει πολλά κομμάτια κατασκευασμένα από λεπτές, σφυρήλατες πλάκες χρυσού, επιχρυσωμένο χαλκό και κράματα.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι πολλά αντικείμενα βρέθηκαν με τον Παλαιό Κύριο του Sipan σχετίζονται με τη θάλασσα - ένα μεγάλο χταπόδι, ένα μοντέλο ενός άνδρα-καβούρι και πολλά κοχύλια.

Περιδέραιο με μορφή ανθρώπου-αράχνης

Ο άνθρωπος-χταπόδι

Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί συνολικά 14 ταφοι ευγενών Moche στο χώρο καθιστώνβτας την μια μικρή «Κοιλάδα των Βασιλέων».
Αυτούς τους 3 τάφους στεγάζει το συγκεκριμένο μουσείο και ομολουμένως άξιζε το κόπο που το επισκεφθήκαμε. Με τις επεξηγήσεις της Maria καταφέραμε να κατανοήσουμε αρκετά για την ζωή και τις δοξασίες των Moche.

Μουσείων συνέχεια στο Museo Nacional Sican στη πόλη Ferreñafe, 20 χλμ από το Chiclayo. To γυάλινο εξωτερικά μουσείο στεγάζει ευρήματα και ρεαλιστικές αναπαραστάσεις από την περιοχή Batan Grande όπου άνθισε ο πολιτισμός των Sican. Εδώ κάναμε τη γνωριμία μας με τον “Kύριο των Sican” και εντρυφήσαμε στις ταφικές τελετές, όπου χαρακτηριστικά τα σώματα θάβονταν σε καθιστή θέση.

O Kύριος του Sican

Aναπαραστάσεις ταφής

Είχε φτάσει πια μεσημέρι όταν πήραμε το δρόμο για τη πόλη Cajamarca στα 2720 μέτρα υψόμετρο. Ήταν ένα mini test εγκλιματισμού σε υψόμετρο, πέραν των αξιοθέατων της περιοχής.
Ακολουθήσαμε πάλι την πληκτική διαδρομή μέσω της παράκτιας Panamericana και αρκετά χιλιόμετρα μετά ακολούθησε ένας ανηφορικός μεσόγειος δρόμος. Το τοπίο σταδιακά μετεξελισσόταν: τα γυμνά βουνά έγιναν πράσινα, βαθιές χαράδρες όπου ποτάμια κυλούσαν παρέχοντας νερό στα εύφορα χωράφια και μια τεράστια τεχνητή λίμνη όπου κάναμε μια στάση για να ξεμουδιάσουμε.

Εικόνες από τη διαδρομή

Έπαιρνα βαθιές ανάσες για να ξορκίζω πιθανή νόσο υψομέτρου, αναζητούσα επίμονα τσάι coca, όμως έπρεπε λίγο πριν την Cajamarca να δείξει η πινακίδα στο δρόμο 3,000 μέτρα για να αντιληφθώ ότι μάλλον υποβολή του μυαλού μου ήταν η ζαλάδα που αισθανόμουν. Μια χαρά είχαμε εγκλιματιστεί.
Φθάσαμε στο κέντρο της πόλης όπου καταλύσαμε στο οικονομικό Los Balcones de la Recoleta. Mε αστερίσκο ως προτεινόμενο από τον Rough Guide μου, όμως δεν θα συμμεριστώ την κριτική του. Αν και ατμοσφαιρικό όντας παλιό αρχοντικό με εσωτερική αυλή, ήταν αφημένο στη τύχη του με άταιρη επίπλωση και αναιμική θέρμανση. Μόνο θετικό ότι ήταν ήσυχο αν και πάνω σε κεντρικό δρομο.

Ξεχυθήκαμε στη κεντρική πλατεία της Cajamarca (που από τη πρώτη στιγμή μας εντυπωσίασε) για να καταλήξουμε μαζί με τον Bernardo στο λαϊκό εστιατόριο με τον βαρύγδουπο τίτλο Gran Restaurant El Zarco. Τεράστια σάλα, όλοι οι cajamarquenos εκεί καταβρογχθίζοντας μεγάλες μερίδες (το κρέας έχει τη τιμητική του στο Περού), όπως πράξαμε κι εμείς άλλωστε συνοδεία στο τέλος matte de coca… γιατί σε υψόμετρο είμασταν!

Η πλατεία της Cajamarca το βράδυ (φωτο: snapper)

Cajamarca by night (φωτο: snapper)

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• …

  Go to chapter

  Go
• 20

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 4 of 20

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[ggonholidays]

Καταπληκτική εισαγωγή!!! Περιμένω με ανυπομονησία την συνέχεια!!!

 

[makisg]

ουπς, τι ωραίο ξύπνημα ήταν αυτό. μπράβο σου γουρουνάκι ωραίο ξεκίνημα. περιμένουμε τη συνέχεια με πολλές-πολλές φωτογραφίες.

 

[karfitsa]

Οπως παντα, η αφηγηση εκπληκτικη...και νομιζω,οτι θα φτασει ως το τελος

 

[giannismits]

Mπά!γύρισες?
Νόμιζα είχες ξεμείνει εκεί.
Πολύ δυναμικά ξεκίνησες.Καλά έκανες τώρα που τα έχεις φρέσκα.
Αναμένουμε λοιπόν.

 

[deka]

Τρέλανέ μας, Γουρουνάκι! Γράφε μας για ονειρεμένους προορισμούς!!!

 

[giannismits]

- Η λύση ήταν για μένα απλή, είπε εκείνη. Μασούσα φύλλα και έπινα συνεχώς τσάι coca, όπως αιώνες τώρα πράττουν οι κάτοικοι των Άνδεων.
- Coca?” “H γνωστή.... coca;
- Ακριβώς!

- Μυστική αποστολή: “Los chachapumas de la… coca” !

Νομίζω όμως αγαπητοί μου φίλοι, ήρθε η ώρα να παραδώσω την συγγραφική πένα στους πρωταγωνιστές μας και η αφήγηση να γίνει σε πρώτο πρόσωπο.
Καθίστε αναπαυτικά κι ακολουθήστε τους στο πολυήμερο ταξίδι σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες γωνιές του πλανήτη!

Έτσι είναι..άλλοι γράφουν για Βελιγράδια και τας Ευρώπας γενικά και άλλοι μασουλάνε coca στις Βολιβίες
Μη χάνεις τον συγγραφικό σου οίστρο!
Ο λαός σου περιμένει!

 

[giannoula]

περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον! Απλά δεν μας είπες τι εποχή πήγατε!

 

[hydronetta]

περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον! Απλά δεν μας είπες τι εποχή πήγατε!

Μόλις χθές γυρίσαμε με ενδιάμεση στάση στη Ρώμη. Από 26 Μαΐου ως 18 Ιουνίου

 

[giannoula]

οοοοοοοοοο καλωσήρθατε τότε!!!!!!! Ξεκουράσου ελαφρώς όχι πολύ, και συνέχισε την ιστορία!!!!!!!!!

 

[hydronetta]

Κεφ.2: Chiclayo (μέρος πρώτο)

Προσπαθώ να βάλω σε τάξη τις εικόνες και τις σκέψεις μου από ένα ταξίδι σε μια περιοχή πρωτόγνωρη για μένα. Δεν αφήνω όμως να κατασταλλάξουν οι εντυπώσεις μέσα μου, γι’αυτό ευθύς πιάνω την συγγραφική πένα!
Σαν ταξίδι αποδείχθηκε απαιτητικό χρονικά (διήρκεσε 23 μέρες, από τα τέλη Μαΐου ώς τα μέσα περίπου Ιουνίου) εφόσον θέλαμε να γνωρίσουμε μια τόσο ευρεία περιοχή. Ευτυχώς όλα κύλισαν ομαλά σε γενικές γραμμές, χωρίς απρόσμενες εξωγενείς αναποδιές που θα προκαλούσαν απόκλιση από το αρχικό πρόγραμμα. Μοναδική εξαίρεση η αναπάντεχη ασθένειά μου στα υψίπεδα της Βολιβίας που μας ανάγκασε να παρακάμψουμε το πάρκο Eduardo Avaroa με τις όμορφες λίμνες του και να συνεχίσουμε άρον άρον για Potosi. Απογοητεύτηκα μεν αλλά τουλάχιστον ο συννεφιασμένος καιρός δεν ήταν συμμαχος, κάτι που άμβλυνε την απώλεια.

Και ξεκινάμε!

Η προσγείωση νωρίς το απόγευμα στο Chiclayo (αρχικό μας σταθμό στο Περού) ήταν και η πρώτη οπτική επαφή με πόλη της μακρινής αυτής χώρας. Και δυστυχώς απογοητευτική! Το Chiclayo που βρίσκεται στα παράλια του περουβιανού βορρά δεν κερδίζει τα εύσημα όμορφης πόλης. Χαμηλά κτήρια, στην πλειονότητά τους με φροντισμένη μόνο την πρόσοψη σε ζωηρά χρώματα. Όλοι οι υπόλοιποι περιμετρικοί τοίχοι από ασοβάντιστο τούβλο και τα περισσότερα δε με τα σίδερα στις κολώνες έτοιμα για μελλοντικό πανωσήκωμα. Όπως όμως θα διαπιστώναμε στη συνέχεια του ταξιδιού αυτός είναι ο κανόνας σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας. Ο λόγος (όπως μας είπαν) απλός: μ’αυτόν τον τρόπο η οικοδομή θεωρείται ημιτελής κι έτσι ο ιδιοκτήτης πληρώνει λιγότερους φόρους. Δεν είναι καιροί για ομορφιές!

Μετά την προσγείωση νωρίς το απόγευμα στο αεροδρόμιο του Chiclayo διαπιστώσαμε ότι τα περισσότερα ταξί της πόλης είναι μικρού κυβισμού, αδύνατον να χωρέσουν εμάς και και τις αποσκευές μας. Μέχρι δε να βγάλουμε και κάποια χρήματα για τα πρώτα εξοδα, το πάρκινγκ του μικρού αεροδρόμιου είχε σχεδόν ερημώσει. Απομείναμε εμείς κι ένας κύριος που επίμονα εξ’αρχής μας είχε προσεγγίσει προτείνοντας να μας προσφέρει τις υπηρεσίες του με το δικό του αυτοκίνητο. Κι ο επιμένων νικά. Ο υπομονετικός κύριος αφού μας επέδειξε την ταυτότητα ότι εργάζεται σε εταιρεία που αναλαμβάνει tours στην περιοχή, μας οδήγησε στο όχημά του όπου με χαρά διαπιστώσαμε ότι χωράμε οι πάντες μετα των υπαρχόντων μας. Ο κύριος Bernardo λοιπόν, ευγενέστατος, πρόθυμος, συνεπέστατος, αλλά με παντελή έλλειψη γνώσης αγγλικών, έμελλε να γίνει τις επόμενες μέρες ο οδηγός μας στην εξερεύνηση όλου του βόρειου Περού. Τέτοιες ήταν οι θετικές εντυπώσεις μας προς το πρόσωπό του, που όταν τελικά αποχαιρετιστήκαμε, του απένειμα επάξια τον τίτλο του προστάτη και πατέρα μας στο Περού.
Καταλύσαμε στο μικρό, οικονομικό αλλά πεντακάθαρο Hostal Amigos για τα επόμενα δύο βράδυα λίγα τετράγωνα από την κεντρική πλατεία του Chiclayo όπου χτυπούσε και η καρδιά της πόλης.

Κάθε λοιπόν πόλη αλλά και χωριό στο Περού οφείλει να έχει μια κεντρική πλατεία, την Plaza de Armas. Kι εκεί μας οδήγησαν αρχικά τα βήματά μας. Είχε ήδη νυχτώσει (στις 6.30 μμ) και με την φωτισμένη εκκλησία να δεσπόζει στη μικρή πλατεία με το συντριβάνι της, χαζεύαμε τη κοσμοπλημμύρα που συνέρρεε για να απολαύσει τη βόλτα της. Οι τουρίστες ήταν σχεδόν δακτυλοδεικτούμενοι. Άλλωστε ο περουβιανός βορράς δεν θεωρείται “τουριστικός”.
Επειδή λοιπόν το Chiclayo όπως προανέφερα δεν έχει να επιδείξει ούτε καν μια μεγαλοπρεπή πλατεία, καταλήξαμε για δείπνο στο εστιατόριο “La Romana”. Δημοφιλές εστιατόριο, με αισθητική των 70’s όπου από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ συνέρρεαν οι ντόπιοι για φαγητό.
Φάγαμε μέχρι σκασμού θεόρατες μερίδες συνοδεία παγωμένης μπύρας Cusquena με λιγότερα από 10 ευρώ το άτομο και χορτάτοι επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο μας για να αναπαύσουμε το κορμί μας μετά από τόσες ώρες στους αιθέρες.

Στο τελος της μέρας συνειδητοποίησα ότι αν δεν ενεργοποιούσα ένα συνδυασμό νοηματικής, εσπεράντο και ισχνών ισπανικών, δεν επρόκειτο να επιβιώσουμε. Μέχρι το τέλος του ταξιδιού διαπίστωσα ότι βάζω γερές βάσεις για να αποκτήσω το πρώτο δίπλωμα στα ισπανικά!!

Αν και εδώ τελειώνει η πρώτη (κουτσουρεμένη) μέρα μας στο Περού, εγώ δράττομαι της ευκαιρίας να καλύψω το αφηγηματικό κενό, κάνοντας μια σύντομη αναφορά στους πολιτισμούς που άνθισαν στην περιοχή, πριν την εποχή των Inca. Το κρίνω απαραίτητο καθώς θα γίνονται συχνές αναφορές σ’αυτούς ανάλογα με τον αρχαιολογικό χώρο που επικεπτόμασταν.
Από την μελέτη που είχε προηγηθεί στην Αθήνα, αλλά και τις εμπειρίες που αποκομίσαμε επιτοπίως, θεωρώ λανθασμένο ότι το Περού έχει συνδεθεί στο μυαλό των περισσοτέρων εξ’ημών μόνο με τους Inca. Μπορεί οι Inca να αποτέλεσαν την ισχυρότερη αυτοκρατορία που επικράτησε στο μεγαλύτερο μέρος της δυτικής ακτής της Νοτίου Αμερικής και να μας έχουν κληροδοτήσει μεγαλειώδεις αρχαιολογικούς χώρους όπως το Machu Picchu, εντούτοις ο πολιτισμός τους ήταν όψιμος και βραχύβιος πριν την επέλαση των ισπανών conquistadores. Στο βόρειο Περού άνθισαν αρκετοί πολιτισμοί πρώτεροι των Inca που χρονολογούνται ακόμα και προ Χριστού. Θα περιοριστώ στους σημαντικότερους (Moche, Chimu, Sican) των οποίων τα επιτεύγματα απολαύσαμε είτε σε εξαιρετικά μουσεία είτε σε αρχαιολογικούς χώρους.

Απεικόνιση κατά χρονολογική σειρά των σημαντικότερων πολιτισμών στο βόρειο Περού​

Μοche (ή Mochica)
O πολιτισμός αυτός άνθισε από το 100 μ.Χ. έως το 800 μ.Χ. στην βόρεια ακτή του Περού, αν και πιστεύεται ότι δεν ήταν πολιτικά οργανωμένος σε κράτος.
Αν για κάτι λάτρεψα τους Moche ήταν για τα περίτεχνα κεραμικά τους όπου αναπαριστώνται με ρεαλισμό αλλά και φαντασία σκηνές καθημερινότητας, κυνηγιού, αλιείας, ανθρωποθυσιών αλλά και ερωτικών συνευρέσεων!. Στην ιστορία έμειναν και για την επεξεργασία χρυσού (κυρίως σε νεκρικές μάσκες ή κοσμήματα), την υφαντουργία, για μνημειακές κατασκευές και τα συστήματα άρδευσης καθώς η κοινωνία τους ήταν κυρίως αγροτική.
Οι ανθρωποθυσίες έπαιζαν σημαντικό ρόλο στις θρησκευτικές τους τελετές σχετιζόμενες με τη γονιμότητα της γής και τους προγόνους. Στο τελετεργικό περιλαμβανόταν η κατανάλωση αίματος των θυμάτων. Η χειμερική μορφή της θεότητάς τους Ai Apaec, απεικονίζεται σαν μια αράχνη, φτερωτό πλάσμα και θαλάσσιο τέρας μαζί (στοιχεία που συμβολίζουν γη, αέρα και νερό) με το ένα χέρι κρατώντας ένα μαχαίρι και στο άλλο κρατώντας ένα κομμένο κεφάλι από τα μαλλιά.
Το τέλος του πολιτισμού των Moche επήλθε πιθανότατα από τις επιδράσεις ενός έντονου φαινομένου El Nino με συνεχείς βαριές βροχοπτώσεις ακολουθούμενες από παρατεταμένη ξηρασία.

​

Sican
Sican (ναός του φεγγαριού) είναι το όνομα που έδωσε ο αρχαιολόγος Shimada στον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στη βόρεια ακτή του Περού μεταξύ 750 και 1375 μ.Χ.. Ο πολιτισμός Sican είναι επίσης γνωστός και ως πολιτισμός Lambayeque, από την ομώνυμη περιοχή στο βόρειο Περού και διαδέχθηκε τον πολιτισμό των Moche.
Η πρώιμη περίοδος Sican άρχισε γύρω στο 750 και διήρκεσε μέχρι το 900 μ.Χ..
Η μέση περίοδος Sican διήρκεσε από το 900 - 1.100 μ.Χ.. και χαρακτηρίστηκε από άνθηση στις τέχνες (ειδικά στη μεταλλουργία) τα ταφικά έθιμα, το εξωτερικό εμπόριο, την κατασκευή θρησκευτικών πόλεων και ναών και μεταβολές στη δομή και την εξουσία του κράτους με βαθειά θρησκευτική και ιεραρχική ιδεολογία. Κυρίαρχη η θεότητα Sican που έχει τη δύναμη να ελέγχει όλες τις ουράνιες δυνάμεις θεμελιώδεις για τη ζωή και την αφθονία. Σημαντική επίσης ήταν η απεικόνιση αντίθετων στοιχείων (ήλιος-σελήνη) που συμβολίζει τη σημασία της δυαδικότητας τόσο στους ανθρώπους όσο και στην ουράνια ζωή
Η κοινωνική διαστρωμάτωση ήταν απόλυτα ιεραρχική με την ελίτ να έχει προσβαση στα αντικείμενα από πολύτιμα μέταλλα για τελετουργική ή ταφική χρήση. Η διαφορά αυτή ήταν εμφανής και στον τρόπο ταφής: οι ευγενείς θάβονταν πάντα σε καθιστή θέση μαζί με ανεκτίμητα κτερίσματα.
Η ύστερη εποχή Sican άρχισε γύρω στο 1100 μ.Χ. και έληξε με την κατάκτηση της περιοχής από τους Chimu περίπου το 1375 μ.Χ.. Προηγήθηκε όμως μεγάλη ξηρασία γύρω στο 1020 μ.Χ. που αποδυνάμωσε τη γεωργία και προκάλεσε γενικευμένη δυσαρέσκεια προς την θρησκευτική και πολιτική ελίτ και τελικά εγκατάλειψη της περιοχής.

​

Chimú
Με πρωτεύουσα το Chan Chan τα ερείπια του οποίου σώζονται στα περίχωρα της σημερινής πόλης Trujillo, ο πολιτισμός αυτός επεκράτησε από το 900 μ.Χ. ως το 1470 μ.Χ., οπότε και κατακτήθηκαν από τους Inca. Στο απόγειό τους οι Chimú είχαν επεκταθεί σε όλη την ακτή του βόρειου Περού ως την Λίμα.
Στις εύφορες οάσεις της ερήμου της βόρειας ακτής του Περού οι Chimú βάσισαν την οικονομία τους στην γεωργία και την αλιεία κι ανέπτυξαν ιδιαίτερα κι αυτοί την αγγειοπλαστική, την επεξεργασία πολύτιμων μετάλλων, την υφαντουργία, ενώ έχτισαν πολλές μεγάλες πλινθόχτιστες πυραμίδες. Σε αντίθεση με τους Inca που λάτρευαν τον ήλιο, η Σελήνη ήταν η μεγαλύτερη θεότητα και είχε τον έλεγχο των καιρικών συνθηκών που επηρρέαζαν την ανάπτυξη των καλλιεργειών. Δεν ήταν σπάνιες οι θυσίες παιδιών σαν προσφορά προς τους θεούς.
Η Chimú κοινωνία ήταν αυστηρά ιεραρχική με την κληρονομική ελίτ να μένει εντός των τειχών διοικητικών κέντρων και τον απλό λαό εκτός αυτών.

​

 

[hydronetta]

Κεφ.3: Chiclayo (δεύτερο μέρος)

Παρά την ανάγκη για ξεκούραση, το ξυπνητήρι λάλησε κατά τις 8 παρά το πρωί ώστε να ετοιμαστούμε για το προβλεπόμενο ημερήσιο προγραμμα. Μιας και το hostal μας δεν προσέφερε πρωινό, δεν χάσαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ομελέττες λαχανικών συνοδεία καφέ και χυμού στο “La Romana”, που θα γινόταν πλέον το στέκι μας όσες μέρες μείναμε στο Chiclayo.
O κακός σχεδιασμός ενός ταξιδιού πληρώνεται. Πρώτα αγοράστηκαν τα εισιτήρια και μετά συνειδητοποίησα ότι κάποια από τα μουσεία της περιοχής που είναι και τα βασικά αξιοθέατα, ήταν κλειστά την επομένη της άφιξής μας στο Chiclayo. Έτσι αναγκαστήκαμε να παρατείνουμε την παραμονή μας κατά μία μέρα.
Ηθικόν δίδαγμα: πάντα να έχετε κατά νου τις ημέρες και ώρες λειτουργίας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων πριν σχεδιάσετε ένα ταξίδι.

Επιστρέψαμε στο hostal μας αναμένοντας το ταξί που υποτίθεται είχε κλειστεί για την ημερήσια εκδρομή. Περιμέναμε, περιμέναμε κι αφενός το ταξί ποτέ δεν εμφανίστηκε, αφετέρου ο ρεσεψιονίστ είχε μαύρα μεσάνυχτα για το σχετικό αίτημα. Άμεσα καλέσαμε τον señor Βernardo ο οποίος χαρωπός εμφανίστηκε τάχιστα στη πόρτα του hostal. Τέτοιους πελάτες δεν τους χάνεις στο Chiclayo.
Του υπέδειξα το δρομολόγιο, συμφωνήσαμε στη τιμή και ξεκινήσαμε αφήνοντας πίσω μας το άχρωμο Chiclayo για μια ακόμα πιο αδιάφορη διαδρομή προς το αρχαίο δάσος Bosque de Pomacστη καρδιά του οποίου βρίσκονται τα ερείπια του Batan Grande.
Η πόλη που εκτιμάται από τους αρχαιολόγους ότι καλύπτει μια έκταση 55 τετρ.χλμ. δημιουργήθηκε από τους Sican. Γνώρισε τεράστια ακμή ειδικά στην κατεργασία του χαλκού, όμως υπήρξε κι αυτή θύμα των ακραίων καιρικών συνθηκών. Καταστροφικά El Nino προκάλεσαν πλημμύρες, ξηρασία, ασθένειες και τελικά την οργή των κατοίκων προς την κυβερνώσα ελίτ. Ως αποτέλεσμα εγκαταλείφθηκε το 12ο αιώνα και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στην γειτονική κοιλάδα του Tucume. Ο επισκέπτης σήμερα δεν θα δει άλλο παρά μια σειρά από πλινθόκτιστες πυραμίδες που ονομάζονται huacas, χαρακτηριστικές της αρχιτεκτονικής των Sican. Λέγεται ότι τα περισσότερα ευρήματα από χρυσό που κοσμούν μουσεία αλλά και ιδιωτικές συλλογές προέρχονται από το χώρο αυτό. Ως αποτέλεσμα η περιοχή συλήθηκε συστηματικά από αρχαιοκάπηλους μέχρι πρόσφατα (100,000 παράνομες εκσκαφές καταμετρήθηκαν)

Φτάσαμε στο διοικητικό κέντρο (!) υπεύθυνο για την προστασία του δάσους όπου καταχωρήσαμε τα ονόματά μας και μετά ανέλαβαν να μας κάνουν μια εισαγωγή σε μακέτα για την μορφολογία της περιοχής. Σε προθήκες και εικόνες μας ενημέρωσαν για την χωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Κι όλα αυτά σε άψογα ισπανικά εκ των οποίων άρχισα δειλά δειλά να εξάγω κάποιο νόημα.
Ο υπεύθυνος ελλείψει άλλων επισκεπτών πρότεινε να μας ξεναγήσει στο χώρο έναντι πενιχρής αμοιβής, κάτι που αποδεχτήκαμε αν και το ύφος του καλού μας Bernardo έδειξε ότι δεν τον θεωρούσε απαραίτητο. Και είχε δίκιο!

Αρχικά πορευτήκαμε στους χωματόδρομους μέσα στο αρχαίο δάσος (έκτασης 13,500 εκταρίων - το μεγαλύτερο σε έρημο σ’όλη την δυτική νότια Αμερική) ανάμεσα σε δέντρα algarrobo. H πρώτη στάση ήταν κανά χιλιόμετρο μετά στο δάσος όπου αποθανατήσαμε το αρχαιότερο δέντρο, ηλικίας άνω των 1,000 ετών. Εκεί με σπουδή ο ξεναγός μας, με κυάλια και το σχετικό βιβλίο ορνιθολογίας, μας υπεδείκνυε κάθε πετούμενο που κινιόταν πάνω από τα κεφάλια μας. Προσωπικά μόνο οι τρυποκάρυδοι με το ρυθμικό τους χτύπημα στο κορμό μου έμεινε σαν εικόνα.

The millenia tree​

Η επόμενη στάση ήταν σ’ένα mirador (παρατηρητήριο) στην καρδιά του δάσους όπου ακολούθησαν μαθήματα γεωλογίας. Εκεί στο πλάτωμα διαπιστώσαμε την έκταση του δάσους και στο βάθος διακρίναμε τις μεγαλύτερες από τις πυραμίδες του Batan Grande. Τότε μας... αποχαιρέτησε ο ξεναγός κι έτσι συνειδητοποίησα ότι η επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο είναι αδύνατη διότι ο δρόμος είναι “cerrado” (κλειστός). Απογοητεύτηκα μεν, όμως εμπλούτισα τα ισπανικά μου με μια χρησιμότατη λέξη που θα την επαναλάμβανα συνεχώς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σε μια μίξη άθλιου συντακτικού: “que hora esto cerrado?” (οι ισπανόφωνοι θα μειδιάσουν, αλλά εγώ πάντως γινόμουν κατανοητός)

Το δάσος Bosque de Pomac ενώ στο βάθος αχνοφαίνονται πυραμίδες του Βatan Grande​

Χωματόδρομου συνέχεια και αλλαγή πορείας προς την κοιλάδα με τις πυραμίδες Tucume.
H κοιλάδα των πυραμίδων Tucume σε μια έκταση 200 εκταρίων αποτελείται από 26 πλινθόκτιστες πυραμίδες γύρω από τον λόφο Cerro La Raya. Όπως προανέφερα δημιουργήθηκε μετά την εγκατάλειψη του Batan Grande γύρω στο 1100 μΧ και ήταν έδρα ηγετών, ιερέων με γνώσεις στην αστρονομία, επιφανών πολεμιστών και καλλιτεχνών. Η κατασκευή αποσκοπούσε στην διατήρηση των προνομίων της αναφερθείσας ελίτ καθώς το μέγεθος των πυραμίδων δημιουργούσε δέος στον απλό λαό που κατοικοέδρευε βέβαια εκτός των ορίων της. Ακόμα και σήμερα σαμάνοι επικαλούνται τη δύναμη του Tucume και του La Raya (ή El Purgatorio όπως είναι γνωστός στους ντόπιους που αποφεύγουν να τον πλησιάζουν τη νύχτα) στις τελετές τους.

Πληρώσαμε το εισιτήριο εισόδου σαν αξιοπρεπείς επισκέπτες (ο χώρος είναι τεράστιος και μη περιφραγμένος οπότε κανείς μπορεί να τρυπώσει εκτός των ωρών λειτουργίας του) και μέσα στον ήλιο του καταμεσήμερου αρχίσαμε να περιδιαβαίνουμε ανάμεσα στα υπολείματα των πυραμίδων. Ομολογουμένως χρειάζεται αρκετή φαντασία για να αναπαραστήσεις με το μυαλό σου πώς θα ήταν τα κτίσματα αυτά την εποχή της πλήρους ακμής της πόλης. Το σαθρό υλικό κατασκευής έχει υποστεί σημαντική φθορά στους αιώνες από τα συνεχή φαινόμενα El Nino κι έτσι σήμερα φαντάζουν περισσότερο σαν λόφοι. Ατυχώς κι εδώ η αρχαιολογική σκαπάνη συνεχίζει το έργο της κι έτσι περιοριστήκαμε να ανηφορίσουμε στα παρατηρητήρια του λόφου La Raya για να αποκομίσουμε μια συνολική αίσθηση του χώρου.

Εκεί άρχισαν και τα πρώτα παρατράγουδα. Ο travelogatos δήλωσε συνεσταλμένα ότι προέκυψαν εντερικές διαταραχές και η άμεση εύρεση τουαλέτας ήταν επιβεβλημένη.
Όμως βρισκόμασταν στην κορφή του λόφου κι η λύση ήταν μονόδρομος: στις πλαγιές του λόφου, υπό το άγρυπνο βλέμμα των προγόνων Sican και με θέα τις πυραμίδες!

Ανακουφισμένος και υπό συνεχή πειράγματα, πήρε μαζί μας το δρόμο της επιστροφής προς το μικρό μουσείο, όπου οι σχετικές μακέτες ήρθαν να αναπληρώσουν το κενό για την εικόνα που είχε το Tucume στις δόξες του και πώς κατασκευάστηκε.​

Moτίβα και οι πλίνθοι που χρησιμοποιήκαν γισ το χτίσιμο και τη διακόσμηση των πυραμίδων

Μακέτα της κοιλάδας πυραμίδων του Tucume. Στη μέση ο λόφος Cerro La Raya​

Η επόμενη στάση ήταν στo Lambayeque λίγα χλμ έξω από το Chiclayo. H πόλη στεγάζει δύο από τα καλύτερα μουσεία της περιοχής: το Museo Arqueologico Nacional Brüning του οποίου όμως η δόξα έχει επισκιαστεί από το νεόδμητο Museo de las Tumbas Reales de Sipan. Aτυχώς το δεύτερο ήταν κλειστό (Δευτέρα ένεκα) κι έτσι περιοριστήκαμε στο πρώτο, το οποίο είχε και την δυνατότητα να φωτογραφήσεις τα εκθέματά του πράγμα τελικά σπάνιο για τα δεδομένα του Περού.

To μουσείο περιλμβάνει εξαιρετική συλλογή κεραμικών κυρίως από πολιτισμούς πρώτερους των Inca και ιδίως των Moche.

Ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος είναι η συλλογή από χρυσά αντικείμενα (κυρίως Moche) όπως κολιέ, κοσμήματα, μάσκες που χρησιμοποιούσαν οι ευγενείς και οι ιερείς στις θρησκευτικές τελετές ή σε δημόσιες εμφανίσεις.

Εδώ δράττομαι της ευκαιρίας να αναφέρω το ότι παρά την έλλειψη γραπτού λόγου, πληροφορίες για τους πολιτισμούς αυτούς έχουν αποκρυπτογραφηθεί μέσα από τη πλούσια συλλογή κεραμικών που είτε τρισδιάτατα είτε σαν εικονογραφία αναπαριστούν την καθημερινότητά τους.

​

Τελευταία στάση της ημέρας (μιας και χειμώνας στο Περού νύχτωνε κατά τις 6.30μμ) ήταν στη πόλη Zaña, 40 χλμ νότια του Chiclayo κατά μήκος της οδού Panamericana. Η διαδρομή ήταν ο ορισμός της πλήξης. Επίπεδη έρημος με άνυδρα βουνά μακρυά στην ενδοχώρα, ενίοτε κάποιοι αμμόλοφοι, τεράστιες διαφημίσεις, χωριά στο πουθενά πνιγμένα στον αέρα και τη σκόνη που προκαλούσαν μια θολούρα στην ατμόσφαιρα. Αναμφίβολα η ακτή του περουβιανού βορρά δεν παίρνει εύσημα για το τοπίο της.

Η Zaña λοιπόν ιδρύθηκε από τους ισπανούς αποικιοκράτες και γνώρισε ημέρες πλούτου καθώς έλεγχε όλο το παράκτιο εμπόριο. Αυτό όμως άνοιξε την όρεξη πειρατών που την κατέλαβαν το 1668, για να ολοκληρωθεί το έργο της ερήμωσης μισό αιώνα μετά με μια καταστροφική πλημμύρα. Μάρτυρες του ένδοξου παρελθόντος στέκουν σήμερα μερικά ερείπια της πόλης με σημαντικότερο το μοναστήρι του San Agustin.

​

Ο φύλακας του μοναστηριού-φάντασμα εκστασιάστηκε στο άκουσμα της Ελλάδας. “Madre de culturas” αναφώνησε και βάλθηκε να απαριθμεί φιλόσοφους της αρχαιότητας. Ομολογουμένως συγκινήθηκα καθώς αναλογίστηκα πως το όνομα της χώρας μας δεν δημιουργεί μόνο συνειρμούς για την οικονομική κατάντια μας.
Περιηγηθήκαμε ανάμεσα στις ερειπωμένες αψίδες του μοναστηριού, φωλιές για πουλιά πλέον, με το γλυκό απογευματινό φως να χαϊδεύει τα απομεινάρια.

Τα ερείπια του San Agustin​

Η σημερινή Zaña​

Στην έξοδο, μας ακολούθησε ένα λεφούσι παιδιών ρωτώντας επίμονα κάτι για “robas”. Δεν έδωσα αρχικά σημασία, όμως ήταν τόση η επιμονή τους που έβαλα τα δυνατά μου να καταλάβω τελικά τι ρωτούσαν. Τα παιδιά, ακούγοντας ότι είμασταν έλληνες, ήθελαν να μάθουν πώς λεγόταν η αρχαϊκή ενδυμασία, ο χιτώνας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, μας έδειξαν και τις σημειώσεις τους που αναφέρονταν στους σημαντικότερους αρχαιοελληνικούς μύθους (κάτι που αμφιβάλλω αν πράττουν οι “κληρονόμοι” της αρχαιοελληνικής γραμματείας σήμερα). Δεύτερη συγκίνηση…

Επιστρέψαμε στο Chiclayo λίγο πριν νυχτώσει. Ο Bernardo περήφανος μας πήγε στο αξιοθέατο της πόλης: το Paseo las Musas. Αυτό ήταν η πεμπτουσία του αρχαιοελληνικού κιτς. Μια πύλη δίκην Ερεχθείου με κακέκτυπες Καρυάτιδες και μια πλατεία με αγάλματα Μουσών. Είπα να μην τον πικράνω με τη κριτική μου, μιας κι εκεί δώσαμε τα χέρια για ν’ αναλάβει τη μετακίνησή μας σ’όλο το κομμάτι του βόρειου Περού.

Η μέρα έκλεισε με ένα γεύμα κτηνωδία στο “La Romana” με σηκωταριές, μπριζόλες, γλυκά και μπύρες (πάλι με 10 ευρώ το κεφάλι)

Την επόμενη μέρα είχε κανονιστεί να επισκεφθούμε τα μουσεία της περιοχής που δεν μπορέσαμε να δούμε λόγω αργίας και ν’ανηφορίσουμε κατά το μεσημεράκι προς τα ψηλά.
Στη πόλη Cajamarca, στα 2,720 μέτρα, για να πάρουμε μια πρώτη γεύση από υψόμετρο.