Ρωσία Αρκτικός Κύκλος, Σιβηρία, Ταταρστάν, Βόλγας, Καύκασος κι άλλα κομμάτια της μητέρας Ρωσίας

[Yorgos]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19
Nizhny-Vladimir: Το Gorky, ο Σαχάροφ και η κουκλίτσα​

Βγήκα στο σταθμό του Νίζνυ αγνοώντας ότι μόλις είχα τελειώσει την τελευταία μου διανυκτέρευση σε τραίνο. Ο σταθμός ήταν πολύ οργανωμένος, με πρίζες για να φορτίσει κανείς τις συσκευές του, ενώ το σάκο τον άφησα σε ένα κουτί που δούλευε με QR, κι ήμουν έτοιμος για εξόρμηση. Ήταν πολύ νωρίς, μόλις 8 το πρωί και Κυριακή, οπότε οι δρόμοι ήταν εντελώς άδειοι κι αποφάσισα αντί για Yandex να χρησιμοποιήσω τα ποδαράκια μου για τη 45λεπτη διαδρομή μέχρι το τελεφερίκ, ελπίζοντας ότι ο Σαχ έκανε λάθος όταν έλεγε πως δε λειτουργεί και περπατώντας κυριολεκτικά στη μέση σοβιετικών λεωφόρων.

Η πόλη είχε μια ντεκαντάνς πρέπει να πω: ατέλειωτες εργατικές πολυκατοικίες, λάσπες παρότι δεν είχε βρέξει, ετοιμόρροπα ξύλινα σπίτια και τα χειρότερα πεζοδρόμια που είδα σε ρώσικη πόλη. Το GPS με έστειλε πάντως σε ένα εργοτάξιο όπου ένας αγενής αρκουδιάρης με έδιωξε με μια κίνηση του χεριού και μια γκριμάτσα αηδίας “Trampolin;”, ρώτησε. Όχι, τελεφερίκ, απάντησα και με ξαναέδιωξε. Απομακρύνθηκα αλλά είπα να επιμείνω. Συνδέθηκα, κατέβασα μια φωτογραφία ενός τελεφερίκ, επέστρεψα, του την έδειξα και ω του θαύματος κατάλαβε και με έστειλε από την πίσω μεριά. Η είσοδος ήταν παρακμιακή, αλλά το τελεφερίκ λειτουργούσε. Αυτό που ήταν ημιτελές και υπό κατασκευή ήταν μια εξέδρα για άλματα σκιέρ, υποθέτω πως αυτό εννοούσε “trampolin” ο αρκουδιάρης.

Για κάποιο λόγο εκδίδονται μόνο εισιτήρια one way, οπότε με το που φτάνεις στην απέναντι πλευρά πρέπει να ξανακάνεις τη μικρή ουρά για να πάρεις ένα πανομοιότυπο εισιτήριο με το πρώτο, αλλά τέλος πάντων για 100 ρούβλια η αλήθεια είναι πως ήταν πολύ εντυπωσιακό, αφού “πετάς” πάνω από τον παγωμένο Βόλγα, όπου ψαράδες είχαν κάνει τρύπες στον πάγο κι έπιαναν ψαρούκλες, δίπλα σε ένα... εργοστάσιο τανκς. Χαχα, τι χώρα!

Πρέπει να διήρκησε γύρω στα 10 λεπτά η διαδρομή, οπότε και φτάσαμε στην απέναντι μεριά της πόλης, από την άλλη όχθη του Βόλγα, το Bor. Το οποίο Bor φαινόταν ένα απόλυτο σοβιετικό χάλι, οπότε έκανα μεταβολή και πήρα το τελεφερίκ της επιστροφής, μοιραζόμενος και πάλι το τελεφερίκ με ρώσικες οικογένειες που... ψιθύριζαν ο ένας στον άλλον για να μην ενοχλήσουν τους διπλανούς τους, να μην ακουστούν, δεν κατάλαβα. Καρα-άξιζε πάντως το τελεφερίκ και ικανοποιημένος κινήθηκα προς το Κρεμλίνο της πόλης, μέσω της όμορφης Malecon.

Πίσω από τα μακριά τείχη η αλήθεια είναι πως φαινόταν μεγαλοπρεπές, αλλά όταν μπήκα μέσα διαπίστωσα πως αφενός ένα μεγάλο κομμάτι του τελεί υπό ανακατασκευή, αφετέρου πως υπάρχει μια περίεργη μίξη ιστορικών κι εντελώς μοντέρνων κτιρίων. Δεν ήταν και το καλύτερο κρεμλίνο που είδα στη χώρα, αλλά απόλαυσα τη βόλτα μου και τον ωραίο καιρό και κατευθύνθηκα στο μεγαλοπρεπή κεντρικό πεζόδρομο, όπου υπήρχε διακόσμηση με... φτερωτά πόνι.

Τέλος πάντων, δεν ήθελα να φύγω χωρίς να πάω στο σπίτι του Σαχάροφ, τη βιογραφία του οποίου είχα διαβάσει σε ένα ταξίδι στο Λάος, ακόμη θυμάμαι πώς μύριζε το καημένο το βιβλίο όταν έγινε μούσκεμα από βενζίνη κάτω από τη σέλα της μοτοσικλέτας μου. Με είχε μαγέψει πάντως (η γενναιότητα του Σαχάροφ, όχι η τζίνα).

10 χιλιόμετρα κι ένα Yandex μετά βρέθηκα στο κτίριο που κατά το GPS μου ήταν ο χώρος όπου η KGB τον είχε σε κατ' οίκον περιορισμό το Νομπελίστα από την έναρξη του πολέμου στο Αφγανιστάν (για τον οποίο διαμαρτυρήθηκε) μέχρι την απελευθέρωσή του από το Γκορμπατσόφ. Μόνο που το κτίριο ήταν μια απλή εργατική πολυκατοικία χωρίς καμία ταμπέλα. Στο ισόγειο υπήρχε ένα (ιδιωτικοποιημένο πια σίγουρα) μίνι μάρκετ, από αυτά τα “λαϊκά μαγαζιά” που είχαν στο ισόγειο πολλά σοβιετικά μπλοκ. Μπήκα και ρώτησα, αλλά κανείς δεν ήξερε κάτι για κάποιον Σαχάροφ. Συνδέθηκα μπας και βρω κάτι άλλο, μπα, αυτή ήταν η διεύθυνση, σε μια γειτονιά με ατελείωτα σοβιετικά διαμερίσματα. Έκανα το γύρο του κτιρίου και σε μια από τις εισόδους είδα μια καρφιτσωμένη ταμπέλα που όντως κάτι για το Σαχάροφ έλεγε, αναθάρρησα. Χτύπησα το κουδούνι, ούτε φωνή ούτε ακρόαση. Περίμενα μέχρι να βγει κάποιος ένοικος, μπας και τουλάχιστον καταφέρω να μπω στο κτίριο.

Ένας συμπαθής παππούς κατέβηκε τις σκάλες και τον ρώτησα. Μου απάντησε στα Ρώσικα, οπότε και τον ξαναρώτησα κάνοντας παντομίμα, ρωτώντας τον πού είναι αυτό το διαμέρισμα του Σαχάροφ το οποίο φάνηκε να γνωρίζει. Η απάντησή του (με παντομίμα) ήταν μάλλον η πιο... κουφή που άκουσα σε όλο το ταξίδι: “κουφός είσαι;”. Δεν είμαι κουφός ρε άνθρωπε, μανιαμούνια ρούσκι νιετ, του είπα. Με κοίταξε όλο απορία (υπάρχουν και άνθρωποι που δε μιλάνε Ρώσικα; Πόσα κεφάλια έχουν; ) και με ρώτησε σε κάτι σάπια Γερμανικά αν είμαι Γερμανός. Δεν είμαι, αλλά το μιλάω το Ντόιτς, του απάντησα και άρχίσαμε να συνεννοούμαστε με το μπάρμπα: όλο καμάρι σε κατακρεουργημένα Γερμανικά μου είπε πως ήταν φίλος του Νομπελίστα επί 6 χρόνια, μου έδειξε την πόρτα του διαμερίσματος όπου φιλοξενείται το μουσείο, το οποίο όμως δυστυχώς είναι κλειστό εδώ και μήνες, μάλλον λόγω της πανδημίας. Απογοητεύτηκα αλλά ο θείος με πήρε από το χέρι και μου έκανε μια βόλτα το τετράγωνο. Έδειξε το μπαλκόνι του απέναντι κτιρίου που “έβλεπε” προς την πόρτα του Σαχάροφ: "dort, KGB” είπε όλο νόημα (εκεί, KGB). Μετά μου έδειξε στην άλλη πολυκατοικία ένα διαμέρισμα που βρισκόταν απέναντι από το διαμέρισμα του Σαχάροφ “KGB auch” είπε γελώντας (επίσης KGB). Μετά μου έδειξε άλλο ένα, που έβλεπε στην κουζίνα του Σαχάροφ και ξεράθηκε στα γέλια λέγοντάς μου πως μάλλον η KGB ήθελε να δει αν τρώει τα αβγά του τηγανητά ή βραστά για πρωινό. Χαχα, το συμπάθησα το θείο. Στο τέλος μου έδειξε και δυο δέντρα. Δεν κατάλαβα πολύ καλά, αρχικά νόμισα ότι τον έθαψαν εκεί το Σαχάροφ (γιατί μου έδειχνε κάτω από τις ρίζες) αλλά με τις κινήσεις που έκανε κατάλαβα ότι τα φύτεψε ο ίδιος ο πυρηνικός φυσικός κι ότι τα φρόντιζε καθημερινά με πολλή αφοσίωση.

Έμεινα με το αμανάτι ότι δεν το είδα το μουσειάκι, οπότε θα επιστρέψω μια μέρα στο Νίζνυ, ή Gorky όπως την έλεγαν την πόλη όσο ζούσε εκεί ο Σαχάροφ κι ήταν εκτός πρόσβασης για τους αλλοδαπούς. Πήγα άνετα στο σταθμό του τραίνου διασχίζοντας τη μισή πόλη πληθυσμού άνω του ενός εκατομμυρίου και πήρα το τραινάκι μου για το Βλαντιμίρ. Γουάου τι τραίνο είναι αυτό, πολυτελείας, εξ ου και η σχετικά υψηλή τιμή. Γενικώς φαίνεται ότι πέριξ της Μόσχας (γιατί πια πλησίαζα αρκετά την πρωτεύουσα) είναι εντελώς διαφορετική η ποιότητα των τραίνων.

Το Βλαντιμίρ είναι μια από αυτές της πόλεις του Golden Ring που είναι σχετικά μικρές (400.000 κάτοικοι περίπου), σχετικά τουριστικές και σχετικά κουκλίστικες. Το τουριστικές εν μέσω πανδημίας μπορούσα να το ξεχάσω, αλλά το “κουκλίστικη” ήθελα να το δω, οπότε άφησα τα πράγματά μου στο Vladimirski κι έφυγα αμέσως, αφού φύσηξα τη μύτη μου πάνω από 15 φορές για να καθαρίσει, μιλάμε για χοντρό κρύωμα πια.

Η πόλη είχε ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ κόσμο, Ρώσους βεβαίως-βεβαίως, ενδεχομένως κι εκδρομείς από καμία Μόσχα, άλλωστε ο καιρός ήταν άψογος κι ήταν Κυριακή. Μιλιούνια από ζευγάρια, οικογένειες και νεαρούς περπατούσαν, έτρωγαν κάτι στο χέρι, έπιναν τον καφέ τους, ορισμένοι χωρίς μπουφάν καν (εγώ με το φανελάκι ήμουν, αυτοί είναι οι κρυουλιάρηδες). Η κεντρική εκκλησία ήταν πολύ εντυπωσιακή, η πόλη όντως όμορφη με τα στενάκια και το street life της κι επειδή στο Νίζνυ Νόβγκοροντ είχα φάει μόλις ένα κρουασάν και κάτι σαπίλες από ένα φούρνο, είπα να φάω κάτι καλό και υγιές. Βρήκα λοιπόν μια συμπαθέστατη τρύπα που αυτοαποκαλούταν veggie cafe και πήρα μια ωραιότατη σούπα με καλαμπόκι και καρύδα, ένα πιάτο με φαλάφελ, tofu κι άλλα χορτοφαγικά νοστιμότατα και χτύπησα και μια λεμονάδα με τζίντζερ, ενώ έπιασα και κουβέντα σε καλά Αγγλικά. Αυτά είναι!

Περπάτησα την πόλη μέχρι τελικής πτώσεως, άλλωστε προσφέρεται για τέτοια, και πήγα στο ξενοδοχειάκι μου για να κάνω ένα ντους. Διαπίστωσα πως δεν είχα πετσέτα, οπότε πήρα τη ρεσεψιονίστ, της ζήτησα πετσέτα και μου έφερε... τέσσερα κωλόχαρτα, αθάνατος ρωσικός τουρισμός. Κοιμήθηκα νωρίς γιατί την επομένη θα έπρεπε να πάω στη Μόσχα και να πάρω την πτήση για το Πετροζαβόντσκ. Ή έτσι νόμιζα ο άμοιρος...

 

Προηγούμενο Κεφάλαιο

• 1
• …

  Go to chapter

  Go
• 28
• 29
• 30
• 31
• 32
• …

  Go to chapter

  Go
• 45

Επόμενο Κεφάλαιο

First Προηγούμενη 30 of 45

Go to chapter

Go

Επόμενη Last

[taver]

Ζηλεύω.

 

[fotast]

Ωραία και καλή συνέχεια.Φαντάζομαι ότι για τα στριπτιζάδικα θα υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο.Να μην πάει χαμένη και η κοινωνιολογική μελέτη

 

[Yorgos]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Μουρμάνσκ και Βόρειο Σέλας: Καλωσήρθατε στο κορωνοπάρτι, έχουμε και φώτα​

Βγήκα από το διαμερισματάκι μου χαράματα Τετάρτης, στα άγρια σκοτάδια, προσπαθώντας να μην ξυπνήσω την κοπέλα μου που έπρεπε να πάει στη δουλειά της σε λίγες ώρες κι ανέβηκα την Ερμού με το σάκο μου στην πλάτη, ένα ηλίθιο χαμόγελο κάτω από τη μάσκα μου και σιγοτραγουδώντας ένα τραγουδάκι του' 80 της Αλέξια που ξανάγινε χιτ λόγω μιας τηλεοπτικής σειράς που θυμήθηκε να το χρησιμοποιήσει ως soundtrack 30 χρόνια αφότου το έγραψε ο Χαριτοδιπλωμένος: “Έλα μια νύχτα, να φύγουμε, έξω απ' τον κόσμο να μείνουμε, έλα μια νύχτα, σε περιμένω, για σένα είμαι εδώ”.

Στην Πλατεία Συντάγματος ένας μισοκοιμισμένος φύλακας επέβλεπε τα λουλούδια και τις εξέδρες για την... απαγορευμένη (εν μέσω λοκντάουν) για το κοινό παρέλαση της 25ης Μαρτίου. Το μετρό μόλις είχε ανοίξει κι έφυγα για το αεροδρόμιο με τον πρώτο συρμό, αναλογιζόμενος πόσο τυχερός ήμουν: το τρίτο κύμα είχε ξεκινήσει για τα καλά στην Ελλάδα και με αγωνία κοιτούσα κάθε μέρα αν η Ρωσία θα αφαιρούσε την Ελλάδα από τη λίστα των ασφαλών χωρών, όπου σταματάς να ανήκεις αν ξεπεράσεις κάποιο αριθμό κρουσμάτων ανά πληθυσμό. Σουρεάλ μου φαινόταν που είχα το σάκο μου, διαβατήριο στην τσέπη, έβγαινα από το σπίτι και θα πήγαινα και ταξίδι και μάλιστα σε μια χώρα όπου θα μπορούσα να τρώω σε εστιατόρια, να κινούμαι ελεύθερα και να επισκέπτομαι μουσεία, γήπεδα και θέατρα, ή έτσι μου είχαν πει τουλάχιστον. Μπαίνοντας στο μετρό συνειδητοποίησα ότι δεν είχα πάρει μαζί μου ούτε καν ένα ντεπόν, αλλά μα καθησύχασε η σκέψη πως αν χρειαστώ κάτι θα μπορώ να το βρω στη Ρωσία.

Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών ήταν σχεδόν άδειος, σίγουρα πιο άδειος από τα τέσσερα προηγούμενα (γραφειοκρατικής φύσεως) ταξίδια μου εν μέσω πανδημίας στην Ισπανία και ουδεμία σχέση με τον Αύγουστο του 2020 που είχα πάει στην Κρήτη. Δεν είχα ξαναδεί ποτέ το αεροδρόμιο έτσι. Έκανα τσεκ-ιν, μου γνωστοποίησαν πως το lounge της Aegean είναι κλειστό λόγω της πανδημίας και περίμενα το Θοδωρή που εμφανίστηκε, γελάσαμε με τον τύπο που έκανε τσεκ ιν για Μόσχα με κάλτσα και μιτσούκο , τσιμπήσαμε κάτι στο εξωτερικό τυροπιτάδικο και, περιμένοντας την πτήση, αποφάσισα να κάνω και τις πληρωμές για δύο από τα τουρ που θα κάναμε στο Μουρμάνσκ: το πρώτο θα γινόταν σήμερα το βράδυ με σκοπό να δούμε το Βόρειο Σέλας και το επόμενο αύριο, με προορισμό τα βουνά Khibini και διαδρομές με snowmobile.

Η επικοινωνία με τα ρώσικα πρακτορεία είχε υπάρξει αρκετά γρήγορη, παρά τα πολύ κακά Αγγλικά ορισμένων, μέσω Whatsapp. Γενικώς απαντούσαν ακόμη και σε βάρβαρες ώρες και ήταν αρκετά ευέλικτοι, ακόμη και στο αίτημά μου να μην πληρώσω για τίποτε πριν μπούμε στο αεροπλάνο. Μέχρι την τελευταία στιγμή είχα πολλές αμφιβολίες για το αν θα καταφέρναμε να πετάξουμε: την προηγούμενη της πτήσης μας η Ελλάδα είχε σημειώσει αρνητικό ρεκόρ 3517 κρουσμάτων.

Η πτήση ήταν άνετη, το πρωινό από το σεφ Λαζάρου νοστιμότατο και η business class τίποτε το ιδιαίτερο. Προσγειωθήκαμε στο Domodedovo (τώρα που το έγραψα συνειδητοποίησα ότι το αποκαλούσα λανθασμένα και αλεφαντικά “Ντοντομέντιοβο”, πες το κι έτσι που έλεγε ο κυρ-Νίκος), ένας αγέλαστος έριξε μια ματιά στο αρνητικό PCR μου και τη βίζα μου και πλέον βρισκόμουν κι επισήμως σε ξένο κράτος για τουριστικούς λόγους για πρώτη φορά εδώ και πάνω από 13 μήνες.

Η πρώτη εικόνα με το που περάσαμε τον έλεγχο διαβατηρίων ήταν ενδεικτική του τι θα συναντούσαμε τις επόμενες ημέρες στη χώρα: Το αεροδρόμιο ήταν γεμάτο από κόσμο, ο συνωστισμός τεράστιος και η αντίθεση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο δε θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Αλλά το εσταντανέ που θα μας μείνει ήταν καμιά 30ριά επιβάτες με καταγωγή από την Κεντρική Ασία στα καθίσματα αναμονής του αεροδρομίου, προφανώς εξαντλημένοι από την αναμονή, να έχουν εναποθέσει ο ένας το κεφάλι του στον ώμο του άλλου σε πλήρη αλληλουχία: ούτε ένας δε φορούσε μάσκα, κι αυτό μέσα στο αεροδρόμιο.

Περιμέναμε πάνω από μισή ώρα για τις αποσκευές μας, κι άρχισαν να με ζώνουν τα φίδια διότι είχα ένα βιβλίο που δε μιλούσε και με πολύ κολακευτικά λόγια για τον Πούτιν στο σάκο μου, τον οποίον δε χρειαζόταν καν να δώσω στις αποσκευές, αλλά αφού έδωσε ο Θοδωρής τη δικιά του δε θα κερδίζαμε τίποτε αν την είχα ως χειραποσκευή. Εν τέλει εμφανίστηκε άθικτος και πλήρης βιβλίων ο ηρωικός σάκος των 7 ηπείρων και των τριών πια δεκαετιών, φτου να μην τον ματιάσω.

Το πρώτο που έκανα ήταν να βρω μια sim και σύμφωνα με το συμφορουμίτη @KonstantinosAlyona που το κατέχει το θέμα, δε θα ήταν δύσκολο. Πράγματι, με το που παρέλαβε ο Θοδωρής τη βαλιτσάρα του, βρήκα ένα stand όπου ένας ευγενής νεαρός που δε μιλούσε κουβέντα Αγγλικά μου έδωσε μια sim της Megafon για 18€ και η οποία μου επέτρεπε απεριόριστα δεδομένα “σε όλη τη χώρα” (δεν το πίστεψα) και περίπου 10€ χρόνου ομιλίας, που εν τέλει δεν κατάφερα να ξοδέψω. Ήταν ο τρίτος Ρώσος στο αεροδρόμιο που δε μιλούσε Αγγλικά (η δεύτερη ήταν η κυρία στις τουριστικές πληροφορίες), σε σύνολο...τριών. “Δηλαδή αν έχουμε 0/3 μέσα στο αεροδρόμιο, εκτός αεροδρομίου τι γίνεται;” αναρωτηθήκαμε, αλλά την απάντηση θα την παίρναμε τις επόμενες ημέρες και θα είχε και συνίσταται σε ένα ποσοστό πάρα πολύ κοντά στο 0%. Πιστωτική δε δεχόταν (άλλο χούι στη χώρα αυτό) κι ακόμη κι όταν έκανα ανάληψη από το ΑΤΜ το μάξιμουμ ποσό ανάληψης ήταν 5.000 ρούβλια δηλαδή... ένα ολόκληρο χαρτονόμισμα, από το οποίο εννοείται ότι δεν είχε ρέστα, ακόμη ένα πρελούδιο κι αυτό ενός μοτίβου που θα συναντούσα κατά τη διάρκεια ολόκληρου του μήνα.

Τέλος πάντων, είχαμε βαλίτσες, είχαμε και sim, τα δεδομένα φαινόταν να δουλεύουν, έβαλα μπρος και την εφαρμογή Yandex, που είναι πρακτικά το ρωσικό Uber, και καλέσαμε ένα ταξί στον εξωτερικό χώρο του αεροδρομίου για να πάμε στο Vnukovo, αφού η εσωτερική μας πτήση προς Μουρμάνσκ έφευγε από κει. H απόσταση είναι πάνω από 60 χιλιόμετρα, με τη διαδρομή να παίρνει από 80 μέχρι 160 λεπτά ανάλογα με την κίνηση, οπότε δεν είχαμε και πολλά περιθώρια να χασομεράμε. Το Yandex αποδείχθηκε λίρα εκατό και σε αξιοπιστία και σε value for money: παραλαβή από αεροδρόμιο προς αεροδρόμιο με βαλίτσες και διαδρομή μιάμισης ώρας με κίνηση για μόλις 14€ (7€ έκαστος δηλαδή), τη λες και τζάμπουλα. Η διαδρομή ήταν βαρετή, μερικά χοντροκομμένα κτίρια και παράταιρα εμπορικά κέντρα, συν τις ατέλειωτες ουρές των Μοσχοβιτών στον περιφερειακό είναι ό,τι θυμάμαι από την ηλιόλουστη Μόσχα εκείνης της ημέρας, πέρα από τον αγέλαστο Μουσαφίρ και το βρώμικο αυτοκίνητό του. Στη συνέχεια πάντως του ταξιδιού όλα τα Yandex ήταν πεντακάθαρα, αν και οι οδηγοί τους εξακολουθούσαν να είναι αγέλαστοι και αμίλητοι, απορία το έχω μέχρι σήμερα αν στη Ρωσία είναι frowned upon να λες “καλημέρα” ή “ευχαριστώ” στον οδηγό σου. Σίγουρα πάντως πρέπει να είναι αμάρτημα γι αυτόν να σου απαντήσει, να σε κοιτάξει ή να προσποιηθεί ότι υπάρχεις κάπου στο ορατό σύμπαν.

Και το Vnukovo, που χτίστηκε επί Στάλιν από έγκλειστους σε γκουλάγκ, φάνηκε να έχει κάνει ένα total makeover, με αποτέλεσμα, παρότι εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως τα έχει τα χρονάκια του, δίνει μια αίσθηση μοντέρνου. Κάτι σαν τη Γιατζόγλαινα ας πούμε. Είχε ακόμη περισσότερο κόσμο κι ακόμη λιγότερες μάσκες, αλλά εμείς ήμασταν στην ώρα μας, οπότε είπαμε να αλλάξουμε χρήματα και να τσιμπήσουμε κάτι. Το πρώτο δεν κατέστη δυνατό διότι η αγέλαστη κυρία στο ανταλλακτήριο μου επέστρεψε τα χρήματά μου εξηγώντας μου κάτι σε άπταιστα ουρλιαχτά Ρώσικα, που δεν πολυκατάλαβα. Με λίγη επιμονή κι αφού εκνευρίστηκε ακόμη περισσότερο, κατάλαβα πως έπρεπε να έχω κάνει registration στην αστυνομία. Το ερώτημα είναι πώς το καταφέρνει κάποιος αυτό όταν είναι άρτι αφιχθείς στη χώρα και άρα δεν έχει ακόμη πάει στο κατάλυμά του, όπως γίνεται με τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που βγαίνουν από το αεροδρόμιο. Δεν μου απαντήθηκε η απορία, εισέπραξα μια ευγενή χειρονομία από την κυρία στο στιλ του “α, ρε πάγαινε από δω!”.

Στο “από δω” δίπλα πάντως είχε εστιατόρια κι εμείς πεινούσαμε. Κάτσαμε να φάμε και δεν το πιστεύαμε! Όχι επειδή το φαγητό ήταν καλό, που ήταν, και τα spicy burgers και η Tom Yam, αλλά επειδή είχαμε μήνες να φάμε σε εστιατόριο και από μόνο του το ότι καθόμασταν με μαχαίρι και πιρούνι, ανάμεσα σε ανθρώπους, χωρίς μάσκα μας έδινε μια αίσθηση κανονικότητας.

Η πτήση της Pobeda (μιας από τις αρκετές αεροπορικές που δεν είχα ξανακούσει πριν χρησιμοποιήσω σε αυτό το ταξίδι) για Μουρμάνσκ ήταν γεμάτη, με το οποίο απόρησα, αφού θεωρούσα πως τα 48 ευρώ που πληρώσαμε τελευταία στιγμή για την πτήση ήταν λίγα επειδή η πτήση θα ήταν άδεια. Τουλάχιστον μέσα στην πτήση όλοι κουτσοφορούσαν μάσκες, έστω κι αν πολλοί τις είχαν στο σαγόνι, πρακτική εξαιρετικά διαδεδομένη από την οποία αποφάσισα να ονομάζω τους Ρώσους οπαδούς της “πηγουνομασκόφσκαγιες”.

Το αεροδρόμιο ήταν μικροσκοπικό και με έναν μοναδικό ιμάντα που θύμιζε καταστάσεις νησιού του Ειρηνικού, αλλά το χιόνι έξω μας υπενθύμιζε πως ήμασταν όχι απλά στη Ρωσία, αλλά στη μεγαλύτερη πόλη βορείως του Αρκτικού Κύκλου παγκοσμίως. Πήραμε Yandex ακόμη μια φορά, αν και δυσκολευτήκαμε λίγο να αναγνωρίσουμε το αυτοκίνητο, αφού τα περισσότερα είχαν λάσπες στις πινακίδες τους από το χιόνι, με αποτέλεσμα αυτές να είναι δυσδιάκριτες. H διαδρομή των περίπου 35 χιλιομέτρων πάνω στην παγωμένη άσφαλτο και με το χιόνι να είναι πάνω από μισό μέτρο γύρω μας μας κόστισε 7 ευρώ, ήτοι 3,5 ο καθένας. Αυτό το Yandex είχε αρχίσει να μου αρέσει.

Το ξενοδοχείο ονομαζόταν Mini Hotel, ήταν τριών αστέρων, φιλοξενούταν σε ένα κλασικό σοβιέτ κτίριο, το αξιοπρεπέστατο δωμάτιό μας κόστιζε 50 ευρώ/βραδιά και... η ρεσεψιονίστ δε μιλούσε Αγγλικά. Αναρωτήθηκα αν θα κλείναμε 24ωρο στη χώρα χωρίς να βρούμε κάποιον που να μιλάει κάτι εκτός από Ρώσικα. Και η ρεσεψιονίστ όμως αναρωτήθηκε πού είναι το χαρτί που μας έδωσε η υπηρεσία μετανάστευσης με την άφιξη και δε φαινόταν να το διασκεδάζει καθόλου. Τελικώς με τα πολλά εβρέθη και πήγε η καρδιά μας στη θέση της.

Είχε φτάσει 9 το βράδυ η ώρα και η μέρα για μας μόλις άρχιζε, αφού είχαμε κανονίσει εκείνο το κυνήγι μαγισσ... εε του Βόρειου Σέλαος ήθελα να πω. Ξέραμε πως οι πιθανότητες να το δούμε ήταν λίγες, διότι παρακολουθώντας online τις σχετικές σελίδες πρόβλεψης μαγνητικής δραστηριότητας (ή κάτι τέτοιο, μη νομίζετε ότι καταλαβαίνω και πολλά από αυτά τα ρημάδια), είχαμε δει πως οι πιθανότητες να το πετύχουμε σήμερα ήταν λίγες, βρισκόμασταν κάπου ανάμεσα στο 1 και το 2 σε μια σκάλα με μέγιστο το 5. Ο Αλεξέι πάντως, ο τύπος που είχε αναλάβει να μας πάει να ψάξουμε το φαινόμενο, φαινόταν αποφασισμένος και μου έστειλε whatsapp όπου σε δυσνόητα Αγγλικά μου εξηγούσε πως η σημερινή βραδιά θα ήταν μάλλον καταλληλότερη από την αυριανή και ότι αντί για τις 10 μάλλον θα έπρεπε να φύγουμε στις 10.40.

Δε μας χάλασε και, μιας που ο Θοδωρής με τον εξωφρενικό μεταβολισμό πεινούσε, είπαμε να πάμε και την πρώτη μας βόλτα στο Μουρμάνσκ. Ευτυχώς που ακολούθησα τη συμβουλή μιας καλής συμφορουμίτισσας κι αγόρασα κάτι αδιάβροχα παπούτσια, έστω δαπανώντας 71€, το οποίο τα καθιστούσε την ακριβότερη ενδυματολογική αγορά που έχω κάνει ποτέ (και μάλλον δε θα την ξεπεράσει τίποτε). Το χιόνι ήταν πούδρα και συνέχισε να πέφτει, με μεγάλη έκταση των πεζοδρομίων (ο Θεός να τα κάνει) να είναι γλιστερός πάγος, αν ήμουν με τα αθλητικά ή θα είχα πέσει αρκετές φορές ή θα είχαν μουλιάσει τα πόδια μου, αφού δεν ήταν σαφές πάντα το βάθος του χιονιού. Πήγαμε σε ένα σουσάδικο που είχα μπανίσει σε μια σύντομη γύρα όσο μπανιαριζόταν ο Θοδωρής και μέναμε να κοιτάμε το μενού στα Ρώσικα, βγάζοντας πάντως κάποια άκρη, αφού αν ξέρεις να διαβάζεις το αλφάβητο τουλάχιστον τις διεθνείς λέξεις τύπου “California rolls” τις πιάνεις. Η πηγουνομασκόφσκαγια στο ταμείο φυσικά Αγγλικά δε γνώριζε, αλλά στην παντομίμα μου για το αν μια συγκεκριμένη ομάδα σούσι είναι mixed ή όλα τα ίδια απάντησε με το γαλλικό “ασορτί” και συνεννοηθήκαμε. Τσίμπησα κι εγώ ένα σουσάκι παρότι δεν τρώω το βράδυ, καλό ήταν.

Ο Αλεξέι μας ειδοποίησε πως τελικά θα καθυστερούσαμε άλλη μισή ώρα προκειμένου να έχουμε “καλύτερες συνθήκες” και έτσι κάναμε και τη βολτίτσα μας. Το Μουρμάνσκ είναι μια κλασική σοβιετική πόλη, όσο μπορέσαμε να τη δούμε το βράδυ: με μόλις 100 χρόνια ιστορίας και ιδρυμένη επί Σοβιετίας, έχει μερικές μεγάλες λεωφόρους, ατέλειωτα σοβιετικά μπλοκ και τουλάχιστον ένα υπόγειο δαιδαλώδες σούπερ μάρκετ, όπου αγοράσαμε νερό και μερικά σνακ, διαπιστώνοντας ότι όντως, με το ρούβλι τόσο χαμηλά, η χώρα καθίσταται πολύ φτηνότερη από την προηγούμενη επίσκεψή μου.

Έφτασε κι ο Αλεξέι, του οποίου τα Αγγλικά ήταν βασικά, αλλά επαρκή γι' αυτό που τον χρειαζόμασταν, δε θα μας ανέλυε και τη συμβολή του Ντοστογιέφσκι στην παγκόσμια λογοτεχνία, το Βόρειο Σέλας θα πηγαίναμε να ψάξουμε, κι αυτό με μικρό καλάθι, αν και ο Αλεξέι μου είχε πει σε ανύποπτο χρόνο πως “στο 98% των περιπτώσεων που επιλέγουμε να πάμε, το βλέπουμε”. Μου ακούστηκε λίγο παπατζίδικο, 98% δεν είναι καν το ποσοστό αποτυχίας που έχω όταν κόβω πατάτες (περίπου σε ένα 5% των περιστάσεων καταφέρνω να μην κοπώ), ακόμη και για το Μουρμάνσκ, ένα από τα καλύτερα μέρη στον κόσμο για να δει κανείς το πολυπόθητο Βόρειο Σέλας. Ο Θοδωρής είχε κάνει μια φορά απόπειρα στην Ισλανδία, αλλά είχε την ίδια επιτυχία με τις πατάτες μου.

Πέρα από τα εξωπραγματικά ποσοστά, ο Αλεξέι είχε ενδιαφέροντα πράγματα να μας πει: γεννημένος στο Μουρμάνσκ, ασχολείται εδώ και χρόνια ως επίσημος ξεναγός του Σέλαος, είναι παντρεμένος με Ταϊλανδή και οι πελάτες του είναι κατά 90% Ασιάτες: 45% Ταϊλανδοί και 45% Κινέζοι (εύκολη η βίζα για Ρωσία, μικρές οι αποστάσεις, προσιτό το κόστος και ο πάγος και το χιόνι είναι πολύ εξωτικά γι αυτούς), όπως μας είπε, οι υπόλοιποι είναι Ρώσοι, σχεδόν όλοι από τη Μόσχα και πού και πού βρίσκεται και κανένας ξέμπαρκος Ευρωπαίος σαν κι εμάς τους ασχετούμπες. “Οι Κινέζοι είναι οι χειρότεροι, δεν έχουν καθόλου τρόπους”, μας είπε ενώ συνέχισε να οδηγεί το τζιπ του, πλέον βγαίνοντας για τα καλά από τον αστικό ιστό του Μουρμάνσκ. “Για να φανταστείς, με το που εμφανίζεται το Σέλας ξεκινούν να σπρώχνουν ο ένας τον άλλον για να πάρουν καλύτερη θέση για τη φωτογραφία, με αποτέλεσμα πολλές φορές να τους πέφτουν οι ακριβές τους μηχανές και να σπάνε, χαχα!”. Μιλώντας για γκατζετάκια, ο Αλεξέι είχε αρκετά, τόσο κάτι μετρητές πραγμάτων που δεν κατάλαβα, όσο και κάμερες, φωτογραφικές μηχανές, τρίποδα κλπ. “Χρησιμοποιώ τα γνωστά app, τα καλύτερα είναι των Νορβηγών και των Φινλανδών, είναι πολύ πιο ακριβή από τα δικά μας”, μου είπε ενώ πάρκαρε σε ένα ολοσκότεινο σημείο, περίπου μισή ώρα έξω από την πόλη. “Εδώ θα εμφανιστεί σε 40 λεπτά περίπου και θα διαρκέσει περίπου 15 λεπτά το φαινόμενο”, είπε με βεβαιότητα.

Προτίμησα να συνεχίσω να κρατάω μικρό καλάθι και του έκανα την αγαπημένη μου ερώτηση σε πολίτες της πρώην ΕΣΣΔ: “Οι γονείς σου που το έζησαν... το νοσταλγούν πια όλο εκείνο;”. Μου είπε πως έχει κι ο ίδιος μνήμες, ότι κατανοεί πως υπήρχαν και κάποια θετικά, αλλά δεν υπάρχει σύγκριση με το σήμερα: “Ακόμη κι ο πατέρας μου, που ήταν στρατιωτικός κι είχε μεγαλώσει σε ένα κλίμα έντονα ιδεολογικό αναγνωρίζει πως πια ζούμε καλύτερα, ακόμη και με την υπάρχουσα διαφθορά. Έχουμε περισσότερες επιλογές, περισσότερες ανέσεις, περισσότερες ελευθερίες, το σύστημα στηριζόταν στην καταπίεση και την άγνοια. Φυσικά υπάρχουν αυτοί που τα βρίσκουν όλα μαύρα και φτιάχνουν στο μυαλό τους ένα καλύτερο παρελθόν από αυτό που πραγματικά είχαν, αλλά το 90% θα σου πει ότι είμαστε πολύ καλύτερα σήμερα και το 10% των υπολοίπων είναι συνήθως υπέργηροι. Εγώ δεν την αλλάζω τη ζωή μου, εντάξει άλλα σπούδασα κι άλλα κάνω, αλλά να, τώρα έχω αρκετές οικονομίες ώστε να κάνουμε με το αυτοκίνητο το γύρο της Ευρώπης με τη γυναίκα και την κόρη μου, είμαι ενθουσιασμένος. Ε, αν συνεχίσει να πέφτει το ρούβλι, το πολύ-πολύ να πάμε πάλι στην Ταϊλάνδη”.

Βγήκαμε από το αυτοκίνητο κι ο Αλεξέι άρχισε να στήνει τα συμπράγκαλά του. Έκανε κρύο αλλά, όπως και σε όλο το ταξίδι, η θερμοκρασία αναφοράς δεν είχε σχέση με την αίσθηση της αντίστοιχης θερμοκρασίας στην Ελλάδα. Δηλαδή οι -2 βαθμοί Κελσίου για μένα ήταν σαν 5-6 βαθμοί στην Ελλάδα, δηλαδή υποφερτά, μην πω κι ευχάριστα ψυχρά.

Μείναμε να κοιτάμε το κενό, μέχρι που ο Αλεξέι μας φώναξε να δούμε την κάμερά του. “το βλέπετε αυτό;”, είπε όλο ενθουσιασμό. Ήταν μια αχνή λωρίδα πράσινου, διακριτή μόνο όταν κοιτούσες την οθόνη της φωτογραφικής του μηχανής. Σύντομα εμφανίστηκε κι άλλη μία (στην οθόνη πάντα) πλέον ήταν δυο αχνές παράλληλες γραμμές. Δεν ενθουσιάστηκα κιόλας, αλλά τουλάχιστον λίγο αργότερα, αν συγκεντρωνόσουν αρκετά, μπορούσες να τις δεις και με γυμνό μάτι. Technically, είχαμε δει το Βόρειο Σέλας. Χμ.

“Σε 15 λεπτά μάλλον θα εμφανιστεί εκεί”, είπε ο Αλεξέι σοβαρός. Έπιασα την κουβέντα με το Θοδωρή μέχρι που ξαφνικά ο Αλεξέι άρχισε να χοροπηδάει. “Κοιτάξτε από πάνω σας!”. Μια μακριά καταπράσινη λωρίδα είχε εμφανιστεί και γουρλώσαμε τα μάτια. Η λωρίδα άρχισε να γίνεται πιο πλατιά, να γίνεται μια τεράστια κορδέλα, να ξεδιπλώνει, να αλλάζει χρώματα και στα ξεκούδουνα να κινείται με μεγάλη ταχύτητα, να παίρνει αποχρώσεις από γαλάζιο μέχρι ροζ, να χορεύει, να εμφανίζεται σε μια ακτίνα που δεν μπορώ να προσδιορίσω πόσα χιλιόμετρα ήταν. Στραβολαιμιάσαμε να το κοιτάμε, κράτησε πάνω από μισή το όλο θέαμα, ο δε Αλεξέι φάνηκε να ενθουσιάζεται ακόμη περισσότερο από μας, που -γιατί να το κρύψομεν άλλωστε- πάθαμε την πλάκα μας.

Μπήκαμε στο αυτοκίνητο για την επιστροφή αρκετά μετά τη μία το πρωί, εξαιρετικά ικανοποιημένοι, η πρώτη μέρα στη Ρωσία ήταν ήδη χαιλάιτ. Ο Αλεξέι μας είπε πως μόνο στο 5-10% των περιστάσεων είναι τόσο έντονο το φαινόμενο κι ότι ήμασταν αρκετά τυχεροί.

Πέσαμε ξεροί κατά τις δυόμιση, την επόμενη μέρα είχε άλλη περιπέτεια, πολύ διαφορετική.

 

[dbalats]

Πολύ ενδιαφέρον ταξίδι, περιμένω ανυπόμονα την συνέχεια. Το μισό (της Σιβηρίας) το έχω ήδη κάνει, προγραμματίζω το υπόλοιπο της Ευρωπαϊκής Ρωσίας (από Arkhangelsk μέχρι την Μαύρη Θάλασσα) σε κανένα δίμηνο. Αν φυσικά εξακολουθήσει η Ρωσία να είναι ανοιχτή.

 

[Yorgos]

Πρώτη εικόνα από το αεροπλάνο.

Ρε συ, εδώ είναι ανοιχτά τα εστιατόρια... και τρώνε... και πίνουν. Άκου πράγματα.

Very Good Burger λέει εδω, είναι το όνομα του πιάτου

Πήρα κι εγώ δυο τρεις φωτογραφίες, αλλά φυσικά βγήκαν μάπα.

Υπάρχει όμως ένα μικρό time lapse.

 

[isabelle]

Περιττό να πω ότι έχω πιάσει στασίδι από την αρχή, ρουφάω την αφήγηση απνευστί και δεν το κουνάω ρουπι αν δεν διαβάσω και την τελευταία τελεία.
Αφήνοντας στην άκρη τη θανάσιμη ζήλεια μου (ταξίδι εν μέσω πανδημίας με το σέλας στο πιάτο από το πρώτο κι όλας βράδυ!!!), θα σταθώ μονάχα σ' ένα σημείο όπου η δική μου εμπειρία βρίσκεται μάλλον στον αντίποδα της δικής σου. Αναφέρομαι στη συζήτηση με τον Αλεξέι και την απάντησή του στο γνωστό ερώτημα "νοσταλγείτε ή όχι το τότε συγκριτικά με το σήμερα". Η δική μου "στατιστική" λοιπόν - όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά από τον ευρύτερο πρώην σοβιετικό χώρο σε Κεντρασία και Καύκασο - έχει καταγράψει σημαντικό προβάδισμα του "τότε" στις προτιμήσεις, και μάλιστα από ανθρώπους που δεν το περίμενα με τίποτε (αναφέρομαι σε ηλικίες 45-60, επαγγελματικά "αποκατεστημένους", και φυσικά με γνώσεις αγγλικής πράγμα που αυτόματα τους κατατάσσει στους πιο "προσαρμοσμένους" στη σύγχρονη εποχή ). Θα μου πεις βέβαια ότι μπορεί να έτυχε. Θα μου πεις επίσης ότι η νοσταλγία φιλτράρει τις μνήμες κατά πώς βολεύει. Πράγματι. Από την άλλη, η αίσθησή μου αυτή μοιάζει να επιβεβαιώνεται κι από διάφορες σχετικές έρευνες που βγάζουν αναπάντεχα ψηλά ποσοστά δημοφιλίας του ... Στάλιν σήμερα. Υποψιάζομαι λοιπόν ότι το φαινόμενο είναι πιο σύνθετο και δεν περιορίζεται στους υπέργηρους.

 

[chrisbd]

Πανω που ετοιμαζόμουν να πω "θα βάλεις καμιά φωτο ή θα το πάμε ξεροσφύρι;; ) τις έβαλες..

btw το σωστό είναι πηγουνομασκόφσκαγιες και όχι πηγονουμασκόφσκαγιες .. αλλά άντε δικιά σου είναι η λέξη πες την οπως θες..

 

[psilos3]

Συντονίστηκα και διαβάζω με ευλάβεια.
Το σύστημα πηγουνομάσκα δεν είναι μόνο Ρώσικο, δουλεύεται κι εδώ με μεγάλη επιτυχία.

ο ηρωικός σάκος των 7 ηπείρων και των τριών πια δεκαετιών, φτου να μην τον ματιάσω

Είμαι παράλογος που θέλω να δω φωτογραφία του ιστορικού σάκου;

 

[Yorgos]

Περιττό να πω ότι έχω πιάσει στασίδι από την αρχή, ρουφάω την αφήγηση απνευστί και δεν το κουνάω ρουπι αν δεν διαβάσω και την τελευταία τελεία.
Αφήνοντας στην άκρη τη θανάσιμη ζήλεια μου (ταξίδι εν μέσω πανδημίας με το σέλας στο πιάτο από το πρώτο κι όλας βράδυ!!!), θα σταθώ μονάχα σ' ένα σημείο όπου η δική μου εμπειρία βρίσκεται μάλλον στον αντίποδα της δικής σου. Αναφέρομαι στη συζήτηση με τον Αλεξέι και την απάντησή του στο γνωστό ερώτημα "νοσταλγείτε ή όχι το τότε συγκριτικά με το σήμερα". Η δική μου "στατιστική" λοιπόν - όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά από τον ευρύτερο πρώην σοβιετικό χώρο σε Κεντρασία και Καύκασο - έχει καταγράψει σημαντικό προβάδισμα του "τότε" στις προτιμήσεις, και μάλιστα από ανθρώπους που δεν το περίμενα με τίποτε (αναφέρομαι σε ηλικίες 45-60, επαγγελματικά "αποκατεστημένους", και φυσικά με γνώσεις αγγλικής πράγμα που αυτόματα τους κατατάσσει στους πιο "προσαρμοσμένους" στη σύγχρονη εποχή ). Θα μου πεις βέβαια ότι μπορεί να έτυχε. Θα μου πεις επίσης ότι η νοσταλγία φιλτράρει τις μνήμες κατά πώς βολεύει. Πράγματι. Από την άλλη, η αίσθησή μου αυτή μοιάζει να επιβεβαιώνεται κι από διάφορες σχετικές έρευνες που βγάζουν αναπάντεχα ψηλά ποσοστά δημοφιλίας του ... Στάλιν σήμερα. Υποψιάζομαι λοιπόν ότι το φαινόμενο είναι πιο σύνθετο και δεν περιορίζεται στους υπέργηρους.

Εχω κάνει πιο ευρύ γκάλοπ στο ταξιδι. Όχι ότι είναι αντιπροσωπευτικό, αλλά προφανώς υπάρχουν πολύ περισσότερες απαντήσεις.

 

[Sevro]

Αναφέρομαι στη συζήτηση με τον Αλεξέι και την απάντησή του στο γνωστό ερώτημα "νοσταλγείτε ή όχι το τότε συγκριτικά με το σήμερα". Η δική μου "στατιστική" λοιπόν - όχι μόνο από τη Ρωσία αλλά από τον ευρύτερο πρώην σοβιετικό χώρο σε Κεντρασία και Καύκασο - έχει καταγράψει σημαντικό προβάδισμα του "τότε" στις προτιμήσεις, και μάλιστα από ανθρώπους που δεν το περίμενα με τίποτε (αναφέρομαι σε ηλικίες 45-60, επαγγελματικά "αποκατεστημένους", και φυσικά με γνώσεις αγγλικής πράγμα που αυτόματα τους κατατάσσει στους πιο "προσαρμοσμένους" στη σύγχρονη εποχή ). Θα μου πεις βέβαια ότι μπορεί να έτυχε. Θα μου πεις επίσης ότι η νοσταλγία φιλτράρει τις μνήμες κατά πώς βολεύει. Πράγματι. Από την άλλη, η αίσθησή μου αυτή μοιάζει να επιβεβαιώνεται κι από διάφορες σχετικές έρευνες που βγάζουν αναπάντεχα ψηλά ποσοστά δημοφιλίας του ... Στάλιν σήμερα. Υποψιάζομαι λοιπόν ότι το φαινόμενο είναι πιο σύνθετο και δεν περιορίζεται στους υπέργηρους.

Στη Ρωσια (και τις περιφερειακες της χωρες) υπαρχει ενα περιεργο λατινοαμερικανικου τυπου φετιχ με τον "δυνατο ηγετη" για τη χωρα, τη μεσιανικη φιγουρα που θα εχει το εθνος δυνατο και θα το φοβουνται διεθνως. Το ποσο ανελευθερο ειναι το καθεστως του εν λογω ηγετη για καποιο λογο δε το θεωρουν τοσο μειζον θεμα οσο το θεωρουμε στη Δυση.
Αυτη τη νοοτροπια τη βλεπεις ακομα και σε ευρωπαϊκες χωρες της Αν. Ευρωπης. Π.χ. Ουγγαρια, ευρεως διαδεδομενη η λογικη "αφου μπορω να ψηφισω, δημοκρατια εχουμε, γιατι λενε οτι ειναι αυταρχικος ο Ορμπαν;".

 

[Yorgos]

Πανω που ετοιμαζόμουν να πω "θα βάλεις καμιά φωτο ή θα το πάμε ξεροσφύρι;; ) τις έβαλες..

btw το σωστό είναι πηγουνομασκόφσκαγιες και όχι πηγονουμασκόφσκαγιες .. αλλά άντε δικιά σου είναι η λέξη πες την οπως θες..

Το σωστό είναι όπως το έγραψες εσύ, πρόκειται για τυπογραφικό λάθος.