taver
Member
- Μηνύματα
- 12.691
- Likes
- 30.254
- Ταξίδι-Όνειρο
- Iles Kerguelen
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2: Πηγαίνοντας στο Ιράν
- Κεφάλαιο 3: Πρώτη γνωριμία με την Τεχεράνη
- Κεφάλαιο 3 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 4: Μοιάζεις με Ιρανό, το ξέρεις;
- Κεφάλαιο 5: Αρχαίες ιστορίες
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 6: Θρυλική πτήση
- Κεφάλαιο 7: Οι άγιοι και ο αντιβασιλέας
- Κεφάλαιο 7 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 8: Οι ποιητές
- Κεφάλαιο 9: Αρχαία στην έρημο
- Κεφάλαιο 9 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10: Ζωή στην απομόνωση
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 11: Ο μισός κόσμος...
- Κεφάλαιο 12: Μια βραδιά στο Ισφαχάν
- Κεφάλαιο 13: Η κληρονομιά των Σαφαβίδων
- Κεφάλαιο 13 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 14: Πυρετός το Πεμπτόβραδο
- Κεφάλαιο 15: Παρασκευή, κοντή γιορτή
- Κεφάλαιο 15 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 16: Πετάει-πετάει το αεροπλανάκι…
- Κεφάλαιο 17: Θρησκευτικός τουρισμός
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 18: Πίσω στη μεγάλη πόλη
- Κεφάλαιο 18 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 19: Έξοδος
Κεφάλαιο 11: Ο μισός κόσμος...
Ξύπνησα στην ώρα μου, συσκεύασα τα πράγματα στην ώρα μου, πήγα για πρωινό, έφαγα ότι πρόλαβα (χωρίς καφέ…), και μπήκα στο ταξί που μου κάλεσε ο ξενοδόχος για το σταθμό των ΚΤΕΛ. Το ότι ο σταθμός των ΚΤΕΛ θα ήταν μακριά, το είχα εμπεδώσει. Το ότι θα ήταν τόσο πολύ μακριά, εντελώς έξω από την πόλη και μετά το αεροδρόμιο, δεν το περίμενα. Ο ολοκαίνουργιος σταθμός λεωφορείων είναι γιγαντιαίος, με πάνω από 100 πύλες αναχώρησης, τεράστιους στεγασμένους χώρους, κλπ. Αλλά σε όλο αυτό το χώρο, 8 το πρωί, ένα καφέ δεν είναι ανοικτό. Μαγαζιά μόνο, και τα γραφεία των εταιριών λεοφωρείων. Βρήκα τη δική μου, έκανα check-in, βρήκα το λεωφορείο μου και περίμενα.

Το λεωφορείο, ήταν πολυτελές. Το κάθισμα, υπερ-σπέσιαλ ανακλινόμενο, μαλακό, με μαξιλάρια, και φαρδύ (3 καθίσματα μόνο σε κάθε σειρά, διάταξη 2-1). Το «VIP bus» που μου πούλησε ο πράκτορας, δεν ήταν καθόλου πλάκα. Ο κόσμος, ανάμικτος. Ευρωπαίοι τουρίστες, και Ιρανοί, ανώτερης τάξης. Απέναντί μου, κάθισε ένας ασπρομάλλης κύριος με περιποιημένο κουστούμι κι ένα χαρτοφύλακα, που εμφανώς ταξίδευε για δουλειά. Πιο πίσω ένα ζευγάρι Σκανδιναβοί. Πίσω μου μια κυρία, πιθανότατα κι αυτή για δουλειές. Και μπροστά, ένας νεαρός Ιρανός που καπνίζει φουγάρο: σε κάθε στάση του λεωφορείου, κατεβαίνει να κάνει μια-δυο τζούρες, ότι προλάβει. Το σέρβις στο λεωφορείο, περιλάμβανε Lunch-box, με σαντουιτσάκι, κρακεράκι, γλυκάκι, χυμό και κάτι μπισκοτάκια ακόμα. Γενικώς τρόφιμα που διατηρούνται εκτός ψυγείου, άρα χαμηλά ο πήχης της ποιότητας, αλλά για να την παλέψει κανείς στη διαδρομή των 4 ωρών επαρκούν. Όχι ότι τα έφαγα, δηλαδή. Ο ύπνος με πρόλαβε. Ξύπνησα λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό.

H πόλη στην οποία κατευθύνομαι, το Εσφαχάν (ή Ισφαχάν; Και τα δυο «περνάνε») είναι η Τρίτη σε μέγεθος σήμερα πόλη στο Ιράν, με πάνω από ενάμισι εκατομμύριο κατοίκους, αλλά ήταν για πολλά χρόνια η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Έχει ιστορία που φτάνει πολύ πίσω, και είχε διατελέσει και τοπική πρωτεόυσα της περιοχής για την αυτοκρατορία των Σελτζούκων τον 11ο και το 12 αιώνα, μέχρι που ήρθε η σειρά των Μογγόλων να καταλάβουν τη χώρα. Έγινε ξανά πρωτεύουσα από ένα Σάχη ονόματι Abbas κατά την περίοδο της Τρίτης περσικής αυτοκρατορίας, των Σαφαβίδων. Το σημερινό κέντρο της πόλης φτιάχτηκε όλο από την αρχή στη βάση οργανωμένου σχεδίου από τον Abbas, για να γίνει μια πρωτεύουσα που θα συγκέντρωνε και θα επιδείκνυε το μεγαλείο μιας αυτοκρατορίας που εκτεινόταν από το Αφγανιστάν ως τον Καύκασο και τα μέσα της Τουρκίας, πρωταγωνιστούσε στο εμπόριο στο δρόμο του μεταξιού, και είχε κάνει το Σιητισμό επίσημη θρησκεία της. Μια ρίμα του 16ου αιώνα λέει «το Ισφαχάν είναι ο μισός ο κόσμος», και οι τουριστικοί οδηγοί το επαναλαμβάνουν μονότονα. Για να δούμε, είναι πράγματι έτσι;
Ο σταθμός των υπεραστικών λεωφορείων Kaveh στο Εσφαχάν βρίσκεται στο βόρειο άκρο της πόλης. Είναι λίγο μικρότερος από τον αντίστοιχο σταθμό στη Yazd, αλλά με πολύ περισσότερη κίνηση. Έχει και σταθμό μετρό εδώ, που άνοιξε μαζί με την πρώτη γραμμή (που δεν έχει φτάσει ακόμα στο κέντρο της πόλης…) πριν ένα χρόνο. Ώρα για ταξί. Πολύ εύκολα βρήκα έναν, συμφώνησα τιμή, και ξεκίνησα για το ξενοδοχείο. Δε χρειάζεται να σας περιγράψω την έκπληξη που ένιωσα όταν είδα το ταξί να έχει αναγνώστη για πιστωτικές κάρτες (ΚΑΙ contactless). Μπορεί να μην έχουμε ταξίμετρα, αλλά...

Έφτασα, τακτοποιήθηκα, έκανα κι ένα γρήγορο ντους, και κατέβηκα να πιώ επιτέλους ένα καφέ, που από το πρωί δεν είχα καταφέρει. Ατύχησα όμως. Το μπαρ του ξενοδοχείου ήταν κλειστό. Η ώρα είχε φτάσει αισίως δυόμιση, οπότε έπρεπε να βιαστώ λιγάκι αν ήθελα να προλάβω και τίποτα μέχρι τις πέντε περίπου που νυχτώνει. Αποφάσισα να πάω στο Μεγάλο Τζαμί, που είναι στο άκρο της παλιάς πόλης – κι όλο και κάποιο καφέ θα βρω στο δρόμο, δε μπορεί…
Ξεκίνησα από ένα κεντρικό δρόμο, αλλά σύντομα έκοψα από τα στενάκια, για να δω ένα μιναρέ που είχε ο χάρτης μου. Μπήκα και στο παζάρι, ή μια μοντέρνα επέκταση αυτού. Καφέ μπορεί να μη βρήκα, αλλά έφτασα στο τζαμί.








Το μεγάλο τζαμί του Ισφαχάν αποτελεί το ένα από τα δυο αυτοτελή μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στην πόλη. Λειτουργεί ακόμα και ως τζαμί, αλλά δεν εφαρμόζονται αυστηροί κανόνες. Κτίστηκε αρχικά από τους Ζωροαστριστές στην περίοδο των Σασσανίδων, μετατράπηκε σε τζαμί από τους Σελτζούκους, καταστράφηκε από μια φωτιά το 12ο αιώνα, ξανακτίστηκε το 1121, και επεκτάθηκε πολλές φορές μετά, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να βλέπει μαζεμένα κομμάτια ιστορίας από 800 χρόνια Ισλαμικής τέχνης, με το καθένα να είναι κορυφαίο για την εποχή του.

Το τζαμί είναι τεράστιο σε μέγεθος. Στο κέντρο του, βρίσκεται ένα τεράστιο ορθογώνιο αίθριο, με 4 μεγαλοπρεπή Ιβάν τριγύρω του (Αντιγράφοντας από την Ελληνική Wikipedia, το Ιβάν είναι όρος στην ισλαμική αρχιτεκτονική ο οποίος αναφέρεται σε μια ορθογώνια αίθουσα ή χώρο όπου η μία πλευρά είναι εντελώς ανοικτή και πλαισιώνεται από ένα θόλο). Στο κέντρο του αιθρίου, βρίσκεται ένα σιντριβάνι που χρησίμευε για το (τελετουργικό) πλύσιμο των πιστών πριν την προσευχή. Δεν έχει νόημα τώρα εδώ να σας περιγράψω μια μία τις λεπτομέρειες, αν πάτε, πάρτε κι ένα ταξιδιωτικό οδηγό μαζί σας.


















Μετά το τζαμί, επέστρεψα στο παζάρι. Τώρα πια, ήμουνα οριακά. Ο πονοκέφαλος από το την έλλειψη καφεΐνης είχε έρθει ήδη. Και μαζί του το άγχος: ΠΡΕΠΕΙ να πιω ένα καφέ. Πρέπει να γύρισα όλο το παζάρι εν τάχει, ψάχνοντας για κάποιο καφέ. Αλλά πουθενά. Τεϊοποτεία ναι. Προθήκες, καταστήματα, καραβανσαράι, τζαμια, ναι. Αλλά καφές πουθενά. Αγορές ναι. Αλλά που είναι ο καφές; Οι εφαρμογές και οι χάρτες δείχνουν 2-3 καφέ να υπάρχουν μέσα στην αγορά. Αλλά που; Εδώ χάνεσαι, και το γεγονός ότι ο χώρος είναι στεγασμένος δε βοηθάει καθόλου τα GPS…
Ώσπου, λίγο πριν βγω από το παζάρι, βλέπω ένα μαγαζάκι. Μια τρύπα στον τοίχο. «Ένα διπλό εσπρέσο παρακαλώ». «Βεβαίως. Από ποιο χαρμάνι προτιμάτε;» «Τι έχετε;» Ο τύπος είχε 3 διαφορετικά χαρμάνια και ένα ντεκαφεϊνέ. Ούτε που πρόσεξα τι μου έλεγε. «Από το πρώτο». Έχοντας πάρει τη δόση μου, πια, προχώρησα προς την έξοδο της αγοράς. Θα ξανάρθω εδώ, σκέφτηκα. Αύριο το πρωί, να έχει και περισσότερο κόσμο.




Το μεγάλο παζάρι του Ισφαχάν εκτός από ένα από τα παλιότερα, ιστορικότερα και σημαντικότερα παζάρια στον ισλαμικό κόσμο, είναι πραγματικά τεράστιο και εντυπωσιακό. Από την άλλη άκρη στο τζαμί ως εδώ είμαστε 1.7 χιλιόμετρα μακριά, ενώ έχει και κάποιο σημαντικό πλάτος. Είναι όλο σκεπασμένο, με τοξωτές στέγες στους διαδρόμους, και θόλους με ανοίγματα για να υπάρχει φυσικός φωτισμός. Παρότι μέρος του είναι πάνω από χίλια χρόνια παλιό, το μεγαλύτερο μέρος κατασκευάστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα ως μέρος του μεγάλου σχεδίου του Σάχη Αμπάς, όταν έφερε την πρωτεύουσα εδώ και ουσιαστικά ανακατασκεύασε την πόλη.
Η έξοδος του παζαριού, με έφερε στο μεγάλο επίκεντρο του σχεδιασμού πόλης του Αμπάς, και το δεύτερο αυτοτελές μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς στην πόλη. Η πλατεία Νακς-ε Τζαχάν είναι από κείνα τα μέρη που αφήνουν τον επισκέπτη με το στόμα ανοικτό και το σαγόνι στο πάτωμα. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1602, ως το μεγάλο επίκεντρο της αυτοκρατορίας, και είναι αντίστοιχα όμορφη με άλλες μεγάλες πλατείες της ίδιας περιόδου (π.χ. Place de Vosges στο Παρίσι), με συμμετρικά επαναλαμβανόμενα κτίσματα τριγύρω, με όμορφο διάκοσμο στο πρόσωπο της πλατείας, με σκεπασμένες στοές να την περιτριγυρίζουν, αλλά και άφθονο πράσινο με σιντριβάνια στο κέντρο. Αλλά, σε αντίθεση με τις άλλες διακοσμημένες πλατείες, αυτή εδώ είναι πραγματικά τεράστια (560m x 160m). Οι οδηγοί λένε πως είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πλατεία σε έκταση στον πλανήτη, μετά την πλατεία Tiananmen στο Πεκίνο. (Ε δεν είναι. Η λίστα στη Wikipedia βγάζει δεκάδες πλατείες μεγαλύτερες κι από τις δυο. Αν μετρήσεις τα τετραγωνικά, είναι 5% μεγαλύτερη από την πλατεία Σπιανάδα στην Κέρκυρα).
Επί της πλατείας, στις τέσσερις πλευρές της έχουν πρόσωπο τέσσερα μεγαλοπρεπή στολίδια ως δείγματα της αυτοκρατορικής δύναμης. Στη Νότια πλευρά, βρίσκεται το τζαμί του Σάχη, το προσωπικό κόσμημα του Σάχη Αμπάς. Στην Ανατολική πλευρά, ένα από τα ομορφότερα τζαμιά στη γη, το τζαμί του Σεΐχη Lotfollah. Στη Βόρεια πλευρά, η μεγαλοπρεπής είσοδος του παζαριού. Και στη δυτική πλευρά, το παλάτι Ali Qapu, απ’ όπου οι Σαφαβίδες βασιλιάδες απολάμβαναν τη θέα της πλατείας. Σύμφωνα με το Lonely Planet η καλύτερη ώρα να απολαύσει κανείς την πλατεία είναι το απόγευμα, πριν το σούρουπο, όταν ο ήλιος έχει πέσει και ο κόσμος έχει βγει στην πλατεία. Και πράγματι, τέτοια ώρα είμαι εδώ. Δεν έχει και τόσο πολύ κόσμο, ίσως να φταίει ο αέρας που φυσάει. Πάντως είναι όμορφα, και πεντακάθαρα. Ακόμα κι εκεί που οι άμαξες περιμένουν να κάνουν βόλτα τους τουρίστες, είναι καθαρά. Έκανα μια βόλτα την πλατεία, ώσπου είδα κάπου ένα ακόμα καφέ, σε ένα από τα ανοίγματα της πλατείας προς τη σκεπασμένη στοά.


















Παραδόξως, επί της πλατείας δεν υπάρχει ούτε ένα μαγαζί εστίασης, πόσο μάλλον τραπεζοκαθίσματα. Ώρα για το δεύτερο καφέ της μέρας… Πήρα ένα Latte, και τον ήπια κάνοντας βόλτα στην πλατεία. Ώσπου δάγκωσα το κρύο (πλέον έχω έρθει αρκετά βόρεια πάλι, και το κλίμα της ερήμου επιτείνει την κατάσταση), πήγα κι άλλαξα 100 ευρώ ακόμη σε ένα ανταλλακτήριο, και επέστρεψα στο ξενοδοχείο.

Ξύπνησα στην ώρα μου, συσκεύασα τα πράγματα στην ώρα μου, πήγα για πρωινό, έφαγα ότι πρόλαβα (χωρίς καφέ…), και μπήκα στο ταξί που μου κάλεσε ο ξενοδόχος για το σταθμό των ΚΤΕΛ. Το ότι ο σταθμός των ΚΤΕΛ θα ήταν μακριά, το είχα εμπεδώσει. Το ότι θα ήταν τόσο πολύ μακριά, εντελώς έξω από την πόλη και μετά το αεροδρόμιο, δεν το περίμενα. Ο ολοκαίνουργιος σταθμός λεωφορείων είναι γιγαντιαίος, με πάνω από 100 πύλες αναχώρησης, τεράστιους στεγασμένους χώρους, κλπ. Αλλά σε όλο αυτό το χώρο, 8 το πρωί, ένα καφέ δεν είναι ανοικτό. Μαγαζιά μόνο, και τα γραφεία των εταιριών λεοφωρείων. Βρήκα τη δική μου, έκανα check-in, βρήκα το λεωφορείο μου και περίμενα.

Το λεωφορείο, ήταν πολυτελές. Το κάθισμα, υπερ-σπέσιαλ ανακλινόμενο, μαλακό, με μαξιλάρια, και φαρδύ (3 καθίσματα μόνο σε κάθε σειρά, διάταξη 2-1). Το «VIP bus» που μου πούλησε ο πράκτορας, δεν ήταν καθόλου πλάκα. Ο κόσμος, ανάμικτος. Ευρωπαίοι τουρίστες, και Ιρανοί, ανώτερης τάξης. Απέναντί μου, κάθισε ένας ασπρομάλλης κύριος με περιποιημένο κουστούμι κι ένα χαρτοφύλακα, που εμφανώς ταξίδευε για δουλειά. Πιο πίσω ένα ζευγάρι Σκανδιναβοί. Πίσω μου μια κυρία, πιθανότατα κι αυτή για δουλειές. Και μπροστά, ένας νεαρός Ιρανός που καπνίζει φουγάρο: σε κάθε στάση του λεωφορείου, κατεβαίνει να κάνει μια-δυο τζούρες, ότι προλάβει. Το σέρβις στο λεωφορείο, περιλάμβανε Lunch-box, με σαντουιτσάκι, κρακεράκι, γλυκάκι, χυμό και κάτι μπισκοτάκια ακόμα. Γενικώς τρόφιμα που διατηρούνται εκτός ψυγείου, άρα χαμηλά ο πήχης της ποιότητας, αλλά για να την παλέψει κανείς στη διαδρομή των 4 ωρών επαρκούν. Όχι ότι τα έφαγα, δηλαδή. Ο ύπνος με πρόλαβε. Ξύπνησα λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό.

H πόλη στην οποία κατευθύνομαι, το Εσφαχάν (ή Ισφαχάν; Και τα δυο «περνάνε») είναι η Τρίτη σε μέγεθος σήμερα πόλη στο Ιράν, με πάνω από ενάμισι εκατομμύριο κατοίκους, αλλά ήταν για πολλά χρόνια η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας. Έχει ιστορία που φτάνει πολύ πίσω, και είχε διατελέσει και τοπική πρωτεόυσα της περιοχής για την αυτοκρατορία των Σελτζούκων τον 11ο και το 12 αιώνα, μέχρι που ήρθε η σειρά των Μογγόλων να καταλάβουν τη χώρα. Έγινε ξανά πρωτεύουσα από ένα Σάχη ονόματι Abbas κατά την περίοδο της Τρίτης περσικής αυτοκρατορίας, των Σαφαβίδων. Το σημερινό κέντρο της πόλης φτιάχτηκε όλο από την αρχή στη βάση οργανωμένου σχεδίου από τον Abbas, για να γίνει μια πρωτεύουσα που θα συγκέντρωνε και θα επιδείκνυε το μεγαλείο μιας αυτοκρατορίας που εκτεινόταν από το Αφγανιστάν ως τον Καύκασο και τα μέσα της Τουρκίας, πρωταγωνιστούσε στο εμπόριο στο δρόμο του μεταξιού, και είχε κάνει το Σιητισμό επίσημη θρησκεία της. Μια ρίμα του 16ου αιώνα λέει «το Ισφαχάν είναι ο μισός ο κόσμος», και οι τουριστικοί οδηγοί το επαναλαμβάνουν μονότονα. Για να δούμε, είναι πράγματι έτσι;
Ο σταθμός των υπεραστικών λεωφορείων Kaveh στο Εσφαχάν βρίσκεται στο βόρειο άκρο της πόλης. Είναι λίγο μικρότερος από τον αντίστοιχο σταθμό στη Yazd, αλλά με πολύ περισσότερη κίνηση. Έχει και σταθμό μετρό εδώ, που άνοιξε μαζί με την πρώτη γραμμή (που δεν έχει φτάσει ακόμα στο κέντρο της πόλης…) πριν ένα χρόνο. Ώρα για ταξί. Πολύ εύκολα βρήκα έναν, συμφώνησα τιμή, και ξεκίνησα για το ξενοδοχείο. Δε χρειάζεται να σας περιγράψω την έκπληξη που ένιωσα όταν είδα το ταξί να έχει αναγνώστη για πιστωτικές κάρτες (ΚΑΙ contactless). Μπορεί να μην έχουμε ταξίμετρα, αλλά...

Έφτασα, τακτοποιήθηκα, έκανα κι ένα γρήγορο ντους, και κατέβηκα να πιώ επιτέλους ένα καφέ, που από το πρωί δεν είχα καταφέρει. Ατύχησα όμως. Το μπαρ του ξενοδοχείου ήταν κλειστό. Η ώρα είχε φτάσει αισίως δυόμιση, οπότε έπρεπε να βιαστώ λιγάκι αν ήθελα να προλάβω και τίποτα μέχρι τις πέντε περίπου που νυχτώνει. Αποφάσισα να πάω στο Μεγάλο Τζαμί, που είναι στο άκρο της παλιάς πόλης – κι όλο και κάποιο καφέ θα βρω στο δρόμο, δε μπορεί…
Ξεκίνησα από ένα κεντρικό δρόμο, αλλά σύντομα έκοψα από τα στενάκια, για να δω ένα μιναρέ που είχε ο χάρτης μου. Μπήκα και στο παζάρι, ή μια μοντέρνα επέκταση αυτού. Καφέ μπορεί να μη βρήκα, αλλά έφτασα στο τζαμί.








Το μεγάλο τζαμί του Ισφαχάν αποτελεί το ένα από τα δυο αυτοτελή μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στην πόλη. Λειτουργεί ακόμα και ως τζαμί, αλλά δεν εφαρμόζονται αυστηροί κανόνες. Κτίστηκε αρχικά από τους Ζωροαστριστές στην περίοδο των Σασσανίδων, μετατράπηκε σε τζαμί από τους Σελτζούκους, καταστράφηκε από μια φωτιά το 12ο αιώνα, ξανακτίστηκε το 1121, και επεκτάθηκε πολλές φορές μετά, με αποτέλεσμα ο επισκέπτης να βλέπει μαζεμένα κομμάτια ιστορίας από 800 χρόνια Ισλαμικής τέχνης, με το καθένα να είναι κορυφαίο για την εποχή του.

Το τζαμί είναι τεράστιο σε μέγεθος. Στο κέντρο του, βρίσκεται ένα τεράστιο ορθογώνιο αίθριο, με 4 μεγαλοπρεπή Ιβάν τριγύρω του (Αντιγράφοντας από την Ελληνική Wikipedia, το Ιβάν είναι όρος στην ισλαμική αρχιτεκτονική ο οποίος αναφέρεται σε μια ορθογώνια αίθουσα ή χώρο όπου η μία πλευρά είναι εντελώς ανοικτή και πλαισιώνεται από ένα θόλο). Στο κέντρο του αιθρίου, βρίσκεται ένα σιντριβάνι που χρησίμευε για το (τελετουργικό) πλύσιμο των πιστών πριν την προσευχή. Δεν έχει νόημα τώρα εδώ να σας περιγράψω μια μία τις λεπτομέρειες, αν πάτε, πάρτε κι ένα ταξιδιωτικό οδηγό μαζί σας.


















Μετά το τζαμί, επέστρεψα στο παζάρι. Τώρα πια, ήμουνα οριακά. Ο πονοκέφαλος από το την έλλειψη καφεΐνης είχε έρθει ήδη. Και μαζί του το άγχος: ΠΡΕΠΕΙ να πιω ένα καφέ. Πρέπει να γύρισα όλο το παζάρι εν τάχει, ψάχνοντας για κάποιο καφέ. Αλλά πουθενά. Τεϊοποτεία ναι. Προθήκες, καταστήματα, καραβανσαράι, τζαμια, ναι. Αλλά καφές πουθενά. Αγορές ναι. Αλλά που είναι ο καφές; Οι εφαρμογές και οι χάρτες δείχνουν 2-3 καφέ να υπάρχουν μέσα στην αγορά. Αλλά που; Εδώ χάνεσαι, και το γεγονός ότι ο χώρος είναι στεγασμένος δε βοηθάει καθόλου τα GPS…
Ώσπου, λίγο πριν βγω από το παζάρι, βλέπω ένα μαγαζάκι. Μια τρύπα στον τοίχο. «Ένα διπλό εσπρέσο παρακαλώ». «Βεβαίως. Από ποιο χαρμάνι προτιμάτε;» «Τι έχετε;» Ο τύπος είχε 3 διαφορετικά χαρμάνια και ένα ντεκαφεϊνέ. Ούτε που πρόσεξα τι μου έλεγε. «Από το πρώτο». Έχοντας πάρει τη δόση μου, πια, προχώρησα προς την έξοδο της αγοράς. Θα ξανάρθω εδώ, σκέφτηκα. Αύριο το πρωί, να έχει και περισσότερο κόσμο.




Το μεγάλο παζάρι του Ισφαχάν εκτός από ένα από τα παλιότερα, ιστορικότερα και σημαντικότερα παζάρια στον ισλαμικό κόσμο, είναι πραγματικά τεράστιο και εντυπωσιακό. Από την άλλη άκρη στο τζαμί ως εδώ είμαστε 1.7 χιλιόμετρα μακριά, ενώ έχει και κάποιο σημαντικό πλάτος. Είναι όλο σκεπασμένο, με τοξωτές στέγες στους διαδρόμους, και θόλους με ανοίγματα για να υπάρχει φυσικός φωτισμός. Παρότι μέρος του είναι πάνω από χίλια χρόνια παλιό, το μεγαλύτερο μέρος κατασκευάστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα ως μέρος του μεγάλου σχεδίου του Σάχη Αμπάς, όταν έφερε την πρωτεύουσα εδώ και ουσιαστικά ανακατασκεύασε την πόλη.
Η έξοδος του παζαριού, με έφερε στο μεγάλο επίκεντρο του σχεδιασμού πόλης του Αμπάς, και το δεύτερο αυτοτελές μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς στην πόλη. Η πλατεία Νακς-ε Τζαχάν είναι από κείνα τα μέρη που αφήνουν τον επισκέπτη με το στόμα ανοικτό και το σαγόνι στο πάτωμα. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1602, ως το μεγάλο επίκεντρο της αυτοκρατορίας, και είναι αντίστοιχα όμορφη με άλλες μεγάλες πλατείες της ίδιας περιόδου (π.χ. Place de Vosges στο Παρίσι), με συμμετρικά επαναλαμβανόμενα κτίσματα τριγύρω, με όμορφο διάκοσμο στο πρόσωπο της πλατείας, με σκεπασμένες στοές να την περιτριγυρίζουν, αλλά και άφθονο πράσινο με σιντριβάνια στο κέντρο. Αλλά, σε αντίθεση με τις άλλες διακοσμημένες πλατείες, αυτή εδώ είναι πραγματικά τεράστια (560m x 160m). Οι οδηγοί λένε πως είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πλατεία σε έκταση στον πλανήτη, μετά την πλατεία Tiananmen στο Πεκίνο. (Ε δεν είναι. Η λίστα στη Wikipedia βγάζει δεκάδες πλατείες μεγαλύτερες κι από τις δυο. Αν μετρήσεις τα τετραγωνικά, είναι 5% μεγαλύτερη από την πλατεία Σπιανάδα στην Κέρκυρα).
Επί της πλατείας, στις τέσσερις πλευρές της έχουν πρόσωπο τέσσερα μεγαλοπρεπή στολίδια ως δείγματα της αυτοκρατορικής δύναμης. Στη Νότια πλευρά, βρίσκεται το τζαμί του Σάχη, το προσωπικό κόσμημα του Σάχη Αμπάς. Στην Ανατολική πλευρά, ένα από τα ομορφότερα τζαμιά στη γη, το τζαμί του Σεΐχη Lotfollah. Στη Βόρεια πλευρά, η μεγαλοπρεπής είσοδος του παζαριού. Και στη δυτική πλευρά, το παλάτι Ali Qapu, απ’ όπου οι Σαφαβίδες βασιλιάδες απολάμβαναν τη θέα της πλατείας. Σύμφωνα με το Lonely Planet η καλύτερη ώρα να απολαύσει κανείς την πλατεία είναι το απόγευμα, πριν το σούρουπο, όταν ο ήλιος έχει πέσει και ο κόσμος έχει βγει στην πλατεία. Και πράγματι, τέτοια ώρα είμαι εδώ. Δεν έχει και τόσο πολύ κόσμο, ίσως να φταίει ο αέρας που φυσάει. Πάντως είναι όμορφα, και πεντακάθαρα. Ακόμα κι εκεί που οι άμαξες περιμένουν να κάνουν βόλτα τους τουρίστες, είναι καθαρά. Έκανα μια βόλτα την πλατεία, ώσπου είδα κάπου ένα ακόμα καφέ, σε ένα από τα ανοίγματα της πλατείας προς τη σκεπασμένη στοά.


















Παραδόξως, επί της πλατείας δεν υπάρχει ούτε ένα μαγαζί εστίασης, πόσο μάλλον τραπεζοκαθίσματα. Ώρα για το δεύτερο καφέ της μέρας… Πήρα ένα Latte, και τον ήπια κάνοντας βόλτα στην πλατεία. Ώσπου δάγκωσα το κρύο (πλέον έχω έρθει αρκετά βόρεια πάλι, και το κλίμα της ερήμου επιτείνει την κατάσταση), πήγα κι άλλαξα 100 ευρώ ακόμη σε ένα ανταλλακτήριο, και επέστρεψα στο ξενοδοχείο.

Last edited: