taver
Member
- Μηνύματα
- 12.691
- Likes
- 30.254
- Ταξίδι-Όνειρο
- Iles Kerguelen
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Κεφάλαιο 2: Πηγαίνοντας στο Ιράν
- Κεφάλαιο 3: Πρώτη γνωριμία με την Τεχεράνη
- Κεφάλαιο 3 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 4: Μοιάζεις με Ιρανό, το ξέρεις;
- Κεφάλαιο 5: Αρχαίες ιστορίες
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 5 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 6: Θρυλική πτήση
- Κεφάλαιο 7: Οι άγιοι και ο αντιβασιλέας
- Κεφάλαιο 7 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 8: Οι ποιητές
- Κεφάλαιο 9: Αρχαία στην έρημο
- Κεφάλαιο 9 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10: Ζωή στην απομόνωση
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 10 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 11: Ο μισός κόσμος...
- Κεφάλαιο 12: Μια βραδιά στο Ισφαχάν
- Κεφάλαιο 13: Η κληρονομιά των Σαφαβίδων
- Κεφάλαιο 13 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 14: Πυρετός το Πεμπτόβραδο
- Κεφάλαιο 15: Παρασκευή, κοντή γιορτή
- Κεφάλαιο 15 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 16: Πετάει-πετάει το αεροπλανάκι…
- Κεφάλαιο 17: Θρησκευτικός τουρισμός
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 17 (συνέχεια II)
- Κεφάλαιο 18: Πίσω στη μεγάλη πόλη
- Κεφάλαιο 18 (συνέχεια)
- Κεφάλαιο 19: Έξοδος
Κεφάλαιο 17: Θρησκευτικός τουρισμός
Η Μασχαντ είναι λοιπόν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, με τρία εκατομμύρια κατοίκους. Βρίσκεται γεωγραφικά σε «άλλη» περιοχή, στο άλλο άκρο του οροπεδίου του Ιράν από τα μέρη που γύρναγα ως τώρα, με μια έρημο να τη χωρίζει από τη Yazd, την Τεχεράνη και τη λοιπή χώρα. Τα σύνορα με το Τουρκμενιστάν και το Αφγανιστάν είναι εδώ δίπλα. Δεν ήταν πάντα τεράστια μεγαλούπολη, όμως. Το 1980, ζούσαν εδώ λιγότεροι από 700.000 ψυχές. Κατά τον πόλεμο Ιραν – Ιρακ, όμως ο πληθυσμός της πόλης υπερδιπλασιάστηκε, από τους εσωτερικούς μετανάστες/πρόσφυγες που κατέφευγαν εδώ επειδή ήταν η πόλη πιο μακριά απ΄ όλες από τα μέτωπα του πολέμου, στην άλλη άκρη της χώρας. Και συνέχισε να αυξάνεται και μετά.
Η πόλη, ως μια νέα πόλη που μεγάλωσε απότομα, έχει όλα τα προβλήματα που έχουν τέτοιες πόλεις (και οι Ελληνικές πόλεις μαζί τους). Άσχημο κυκλοφοριακό, μετρό που υπάρχει μεν, δεν καλύπτει όλη την πόλη δε, άσχημα κτήρια, λιγοστό πράσινο, κλπ. Δε θα ήταν πόλος έλξης για επισκέπτες, αν δεν υπήρχε εδώ το μεγάλο κληροδότημα που θα λέμε κάποτε ότι άφησε η Ισλαμική επανάσταση στην αρχιτεκτονική ιστορία της χώρας: Το Νο 1 ιερότερο μνημείο του Σιητικού Ισλάμ στο Ιράν: το Χαράμ-ε Ραζαβι, ή σκέτα Χαράμ.
Κάτι κεφάλαια πίσω, σας έγραψα λίγα πράγματα για τους Δωδεκαΐτες του Σιητικού Ισλάμ, και το σημαντικό Ιμάμη που ήταν ο όγδοος στη σειρά και ο μόνος που είχε ταφεί στα όρια του σημερινού Ιράν, τον Ιμάμη Ρέζα. Ε, εδώ βρίσκεται ο τάφος του. Και σε μια χώρα που λατρεύει τους αγίους της και ιδίως εκείνους που τη βοηθούν να προωθήσει ένα θρησκευτικό εθνικισμό, ο τάφος έχει «φουσκώσει» πολύ παραπάνω από οτιδήποτε λογικό. Έχουν φτιάξει μια δεύτερη Μέκκα. Από λίγα τετραγωνικά το 1979, σήμερα έχει φτάσει να καταλαμβάνει 598,657 τ.μ. (πηγή: Wikipedia). Σε αντιστοιχία, το παλάτι του Τσαουσέσκου στο Βουκουρέστι, που υποτίθεται ότι φαίνεται κι από το διάστημα, είναι 66,000 τ.μ., η πλατεία Tiananmen στο Πεκίνο (που κι αυτή την ανέφερα πιο πριν) είναι 440,500 τ.μ., ενώ το μεγάλο τζαμί στη Μέκκα, που γεμίζει με 4 εκατομμύρια πιστούς στο προσκύνημα του Haji μια φορά κάθε χρόνο, είναι μόλις 356,800 τ.μ. Και μεγαλώνει ακόμα: Τριγύρω, μολονότι δεν υπάρχουν γερανοί, είδα να έχουν μόλις «καθαρίσει» χώρο για επέκταση, να διακοσμούν επιφάνειες κτηρίων και μιναρέδες κλπ. Ήδη ο χάρτης στο Lonely Planet του 2012 είναι ελλιπής.
Ο domestic θρησκευτικός τουρισμός κρατεί καλά εδώ: Όλοι οι Ιρανοί έρχονται εδώ, μερικές φορές στη ζωή τους, για να προσκυνήσουν τον τάφο του Ιμάμη. Όποιος έχει έρθει και προσκυνήσει εδώ, μπορεί να βάλει τον τίτλο «Mashti» μπροστά από το όνομά του, κατ’ αντιστοιχία με το προσκύνημα στη Μέκκα και τον τίτλο «Haji». Η παράδοση επίσης λέει ότι κάθε νιόπαντρο ζευγάρι πρέπει να έρθει εδώ μετά το γάμο του, κι αυτό είναι εμφανές στο πρωϊνό στο ξενοδοχείο, που προσφέρεται σε ένα ψηλό όροφο με πανοραμική θέα σε όλη την πόλη. Ένα σωρό νεαρά ζευγάρια χωρίς παιδιά είναι εδώ. Και φαίνεται πως οι Ιρανοί γενικά παντρεύονται σε σχετικά μεγάλη ηλικία, μετά τα τριάντα τους.

Πάντως ακόμα και στο πεντάστερο, το πρωϊνό δεν το λες και συνταρακτικό. Για σύγκριση, ούτε στην Τουρκία δεν έχουν λουκάνικα, ζαμπόν και μπέικον στα πρωϊνά, καθώς ούτε εκεί δεν επιτρέπεται το χοιρινό, αλλά προσφέρουν ένα μούρλια πρωϊνό με ένα σωρό είδη, κάθεσαι και εμφανίζονται δεκάδες πιατάκια με κάθε λιχουδιά. Εδώ, τα είδη (τυριά, πίτες, ψωμιά, λαχανικά κλπ.) είναι λιγοστά, και μάλλον άνοστα, τόσο τα παραδοσιακά, όσο και τα "δυτικά".
Στο checkout ρώτησα την κοπέλα στη ρεσεψιόν που θα βρω να βάλω μονάδες στο καρτοκινητό. «Στο σούπερ μάρκετ απέναντι», μου λέει η κοπέλα. «Αλλά θα δυσκολευτείτε, ούτε Αγγλικά μιλάνε, ούτε είναι εύκολο να περάσετε τις μονάδες μετά. Μήπως έχετε πιστωτική κάρτα; Αν ναι, από οποιαδήποτε επιχείρηση έχει POS μπορείτε να βάλετε μονάδες, μπορώ να σας βάλω κι εδώ». Δεν είχα, φυσικά, κάρτα που να γίνεται δεκτή στο Ιράν. Αλλά η λύση βρέθηκε. Έδωσα τα χρήματα με μετρητά στην κοπέλα (που μιλούσε τα καλύτερα Αγγλικά που άκουσα στο Ιράν), και χρησιμοποίησε τη δική της κάρτα.
Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε μια κεντρική λεωφόρο της πόλης, με πολλά αυτοκίνητα, κάποια εμπορικά κέντρα, και – το σημαντικότερο – μικρή απόσταση από το μεγάλο μνημείο στο κέντρο. Ξεκίνησα λοιπόν με τα πόδια. Το πρώτο πράγμα που συνάντησα, είναι η μεγάλη αγορά (παζάρι) Bazar-e Reza, μια μακρόστενη στοά 800 μέτρων, με αμέτρητους εμπόρους να πουλάνε τα πάντα, αλλά κυρίως το τοπικό Σαφράν (που θεωρείται κορυφαίο), και … ρόδι, σε οποιαδήποτε μορφή μπορείτε να φανταστείτε, φρέσκο ή αποξηραμένο, σε τεμάχια ή σε χυμό.


Η άλλη έξοδος της αγοράς είναι σε μια πλατεία ονόματι Ab, με πάρα πολλή κίνηση, στην απέναντι πλευρά της οποίας βρίσκεται η μεγαλύτερη από τις εισόδους του Χαράμ. Το Χαράμ, εσωτερικά, είναι οργανωμένο ως μια σειρά από εναλλασσόμενα κτήρια και πλατείες, όπου ο προσκυνητής πρέπει να επισκεφθεί με σειρά, και να ακολουθήσει συγκεκριμένο τυπικό κάθε φορά, απαγγέλοντας συγκεκριμένες προσευχές με συγκεκριμένη σειρά σε συγκεκριμένο χώρο την κάθε μια. Η εσωτερική πλατεία από την οποία ξεκινάνε όλα αυτά, βρίσκεται πίσω από την είσοδο αυτή.



Κάτω από τις εξωτερικές και πιο σύγχρονες πλατείες του συμπλέγματος, τρέχει ένας κυκλικός αυτοκινητόδρομος, που διευκολύνει τόσο την κυκλοφορία της πόλης, όσο και την είσοδο στο σύμπλεγμα για τους εποχούμενους. Επίσης, στο ίδιο επίπεδο βρίσκονται και τα πάρκιγκ, από τα οποία υπάρχουν ειδικά σημεία εισόδου στο σύμπλεγμα.

Η είσοδος στο σύμπλεγμα επιτρέπεται κανονικά για μη Μουσουλμάνους. Αλλά κι εμείς, όπως και οι προσκυνητές και όλοι, πρέπει να περάσουμε από έλεγχο ασφαλείας για να μπούμε. Ο έλεγχος είναι μια ελαφρά ψηλάφηση στις τσέπες, και γι αυτό οι άνδρες μπαίνουν από διαφορετικό σημείο απ’ ότι οι γυναίκες. Μεγάλες τσάντες, φωτογραφικές μηχανές κλπ. απαγορεύονται στο χώρο, και γι’ αυτό υπάρχει ειδικό βεστιάριο. Το ήξερα και δεν είχα πάρει μηχανή ή τσάντα μαζί μου (τα κινητά, και η φωτογράφηση μ’ αυτά επιτρέπεται κανονικά και χωρίς περιορισμούς), αλλά ο τύπος που με έψαξε βρήκε το powerbank στην τσέπη μου και με έστειλε να το παραδώσω. Μου έδειξε στη νοηματική να πάω κάπου, όπου με έστειλαν κάπου άλλού, και τελικά βρήκα το σωστό γκισέ.
Άφησα το powerbank, και επιστρέφοντας στην είσοδο, πέτυχα κάτι τύπους να… αυτό-μαστιγώνονται με μαστίγια από αλυσίδες, την ώρα που κάποιοι άλλοι δίπλα τους έψελναν. Πρόκειται για τη θρησκευτική τελετή με την οποία εορτάζεται η Ashura, μια “εορτή” (θρήνος είναι, όχι εορτασμός - κάτι σα Μεγάλη Παρασκευή) των Μουσουλμάνων. Σε άλλες χώρες (π.χ. Ιράκ, Ινδία, Πακιστάν, Λίβανο), δεν χτυπιούνται μόνο με αλυσίδες, αλλά και με αιχμηρά αντικείμενα όπως μαχαίρια. Στο Ιράν, όμως, κάτι τέτοιο απαγορεύεται αυστηρά. (Και πριν φωνάξετε για τις πρακτικές του Ισλάμ, κάτι χριστιανοί στις Φιλιππίνες αυτό-μαστιγώνονται με ακόμα πιο ακραίες μεθόδους τη Μεγάλη Εβδομάδα). Πρόκειται για την τελετή αυτή που μια φορά το χρόνο βλέπουμε στις ειδήσεις ότι εορτάστηκε και στον Πειραιά, και μετά το ξεχνάμε μέχρι τον επόμενο χρόνο.


Και δυο βιντεάκια:


Το γιατί αυτοί μαστιγώνονται σήμερα, δυο εβδομάδες μετά την εορτή, παραμένει μυστήριο για μένα. Ίσως να σχετίζεται με το γεγονός ότι το όλο σύμπλεγμα εδώ εορτάζει το μαρτυρικό θάνατο του Ιμάμη και την ταφή του στο μέρος αυτό.
Η ιστορία αυτή, ξεκινάει το 798 μ.Χ. Το μεγάλο Ισλαμικό Χαλιφάτο διοικείται από το Χαλίφη Χαρούν αλ Ρασίντ, γνωστό από το «Χίλιες και μια νύκτες», ο οποίος ζήλευε τον έβδομο Σιήτη Ιμάμη και πατέρα του Ρέζα, τόσο που τον πέταξε σε μια φυλακή, και μετά τον σκότωσε. Τα χρόνια πέρασαν, και ο Ρέζα είχε γίνει στα 35 του ο όγδοος Ιμάμης, ενώ οι γιοί του Χαλίφη είχαν ανοίξει πόλεμο για την εξουσία. Ο ένας από τους δυο που κέρδισε τον πόλεμο, είχε την έδρα του στη Μέρβ (στο σημερινό Τουρκμενιστάν, 250 χιλιόμετρα από δω). Αλλά είχε ανάγκη από την υποστήριξη του Ρέζα για να πάρει με το μέρος του τις Σιητικές επαρχίες της περιοχής. Κι αφού ο Ρέζα κρατούσε γινάτι για τον πατέρα του, τον έφερε με το ζόρι, και τον περιέφερε στην περιοχή. Όμως ο Ρέζα ήταν χαρισματικός, και κέρδιζε την υποστήριξη του κόσμου περισσότερο απ’ όσο θα ήθελε. Η εξουσία του Χαλίφη κινδύνευε, οπότε η λύση βρέθηκε σε κάτι δηλητηριασμένα σταφύλια και χυμό από ρόδια. Και για να σώσει τα προσχήματα, έθαψε τον Ιμάμη στην κοντινότερη πόλη που βρήκε, κοντά στον τάφο του δικού του πατέρα, εδώ στο χωριό Σαναμπάντ (που σήμερα μεγάλωσε και λέγεται Μασχαντ). Οι Μουσουλμάνοι που έρχονται σήμερα για προσκύνημα εδώ, δείχνουν την συμπόνοιά τους για τον τραγικό θάνατο του Ιμάμη, οπότε ο «επίσημος» τόνος στο μνημείο είναι αυτός του θρήνου.
Ο τάφος του Ιμάμη ήταν εδώ από τότε που πέθανε, αλλά η πόλη ήταν μικρή και άσημη. Ο κόσμος ερχόταν, προσκυνούσε και έφευγε. Αναδείχθηκε σε επαρχιακή πρωτεύουσα, μόνο όταν οι στρατοί του Ταμερλάνου ισοπέδωσαν όλη τη γύρω περιοχή, αφήνοντας μόνο τη Μασχαντ όρθια, και μάλιστα επέκτειναν και στόλισαν το μνημείο, από σεβασμό.
Πέρασα λοιπόν στο εσωτερικό του Χαράμ. Στην πρώτη μεγάλη αυλή, ένας Αγιοταλάχ μιλάει από γιγαντοοθόνη στο πλήθος, κάποιοι υπάλληλοι στρώνουν κι άλλα χαλιά, κάποιος τεχνίτης κατασκευάζει (ή επισκευάζει
τα πλακάκια σε ένα τοίχο, και κόσμος πηγαινοέρχεται προς τις λοιπές κατευθύνσεις. Dress code: Ότι πιο συντηρητικό έχετε, και λίγο ακόμα πιο συντηρητικό. Για τις κυρίες, απαραίτητο το τσαντόρ. Δε λείπουν φυσικά οι νεαροί που σαχλαμαρίζουν με τα κινητά, οι μανάδες που προσπαθούν να κουλαντρίσουν τα πιτσιρίκα τους, και τα ζευγαράκια (αλλά γι αυτά, τα είπαμε).



Flickr














Η είσοδος στα ενδότερα του Χαράμ, σύμφωνα τουλάχιστον με το Lonely Planet, δεν επιτρέπεται σε ξένους τουρίστες. Όμως ούτε κάποια πινακίδα είδα, ούτε με σταμάτησε κανείς (μοιάζω και με Ιρανό, άλλωστε...). Παρότι απέφυγα από μόνος μου να μπω σε πολύ ιερούς χώρους (π.χ. μέσα στον ίδιο τον τάφο, όπου οι εκδηλώσεις των πιστών είναι ιδιαίτερα έντονες), κινήθηκα γενικά ελεύθερα παντού.

































Για τη διαχείριση του πλήθους, υπάρχουν κάτι κύριοι και κυρίες με στολή, κι ένα πράγμα σαν ξεσκονόπανο στο χέρι, από το οποίο τους αναγνωρίζεις. Το όλο μέρος, είναι από πλευράς οργάνωσης, σα να έχει έρθει από άλλο κόσμο. Τα πάντα μοιάζουν οργανωμένα, μελετημένα, και ιδωμένα σε βάθος λεπτομέρειας. Άλλωστε η εταιρία που διαχειρίζεται το Χαράμ, έχει εξελιχθεί σε γιγαντιαίο όμιλο επιχειρήσεων, καλύπτοντας δραστηριότητες όπως Τράπεζες, μεταφορές, εστίαση, μεταφορές, χαλιά… Δεν άκουσα, είπατε μήπως κάτι για την εκκλησιαστική περιουσία στα καθ’ ημάς;
Η Μασχαντ είναι λοιπόν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράν, με τρία εκατομμύρια κατοίκους. Βρίσκεται γεωγραφικά σε «άλλη» περιοχή, στο άλλο άκρο του οροπεδίου του Ιράν από τα μέρη που γύρναγα ως τώρα, με μια έρημο να τη χωρίζει από τη Yazd, την Τεχεράνη και τη λοιπή χώρα. Τα σύνορα με το Τουρκμενιστάν και το Αφγανιστάν είναι εδώ δίπλα. Δεν ήταν πάντα τεράστια μεγαλούπολη, όμως. Το 1980, ζούσαν εδώ λιγότεροι από 700.000 ψυχές. Κατά τον πόλεμο Ιραν – Ιρακ, όμως ο πληθυσμός της πόλης υπερδιπλασιάστηκε, από τους εσωτερικούς μετανάστες/πρόσφυγες που κατέφευγαν εδώ επειδή ήταν η πόλη πιο μακριά απ΄ όλες από τα μέτωπα του πολέμου, στην άλλη άκρη της χώρας. Και συνέχισε να αυξάνεται και μετά.
Η πόλη, ως μια νέα πόλη που μεγάλωσε απότομα, έχει όλα τα προβλήματα που έχουν τέτοιες πόλεις (και οι Ελληνικές πόλεις μαζί τους). Άσχημο κυκλοφοριακό, μετρό που υπάρχει μεν, δεν καλύπτει όλη την πόλη δε, άσχημα κτήρια, λιγοστό πράσινο, κλπ. Δε θα ήταν πόλος έλξης για επισκέπτες, αν δεν υπήρχε εδώ το μεγάλο κληροδότημα που θα λέμε κάποτε ότι άφησε η Ισλαμική επανάσταση στην αρχιτεκτονική ιστορία της χώρας: Το Νο 1 ιερότερο μνημείο του Σιητικού Ισλάμ στο Ιράν: το Χαράμ-ε Ραζαβι, ή σκέτα Χαράμ.
Κάτι κεφάλαια πίσω, σας έγραψα λίγα πράγματα για τους Δωδεκαΐτες του Σιητικού Ισλάμ, και το σημαντικό Ιμάμη που ήταν ο όγδοος στη σειρά και ο μόνος που είχε ταφεί στα όρια του σημερινού Ιράν, τον Ιμάμη Ρέζα. Ε, εδώ βρίσκεται ο τάφος του. Και σε μια χώρα που λατρεύει τους αγίους της και ιδίως εκείνους που τη βοηθούν να προωθήσει ένα θρησκευτικό εθνικισμό, ο τάφος έχει «φουσκώσει» πολύ παραπάνω από οτιδήποτε λογικό. Έχουν φτιάξει μια δεύτερη Μέκκα. Από λίγα τετραγωνικά το 1979, σήμερα έχει φτάσει να καταλαμβάνει 598,657 τ.μ. (πηγή: Wikipedia). Σε αντιστοιχία, το παλάτι του Τσαουσέσκου στο Βουκουρέστι, που υποτίθεται ότι φαίνεται κι από το διάστημα, είναι 66,000 τ.μ., η πλατεία Tiananmen στο Πεκίνο (που κι αυτή την ανέφερα πιο πριν) είναι 440,500 τ.μ., ενώ το μεγάλο τζαμί στη Μέκκα, που γεμίζει με 4 εκατομμύρια πιστούς στο προσκύνημα του Haji μια φορά κάθε χρόνο, είναι μόλις 356,800 τ.μ. Και μεγαλώνει ακόμα: Τριγύρω, μολονότι δεν υπάρχουν γερανοί, είδα να έχουν μόλις «καθαρίσει» χώρο για επέκταση, να διακοσμούν επιφάνειες κτηρίων και μιναρέδες κλπ. Ήδη ο χάρτης στο Lonely Planet του 2012 είναι ελλιπής.
Ο domestic θρησκευτικός τουρισμός κρατεί καλά εδώ: Όλοι οι Ιρανοί έρχονται εδώ, μερικές φορές στη ζωή τους, για να προσκυνήσουν τον τάφο του Ιμάμη. Όποιος έχει έρθει και προσκυνήσει εδώ, μπορεί να βάλει τον τίτλο «Mashti» μπροστά από το όνομά του, κατ’ αντιστοιχία με το προσκύνημα στη Μέκκα και τον τίτλο «Haji». Η παράδοση επίσης λέει ότι κάθε νιόπαντρο ζευγάρι πρέπει να έρθει εδώ μετά το γάμο του, κι αυτό είναι εμφανές στο πρωϊνό στο ξενοδοχείο, που προσφέρεται σε ένα ψηλό όροφο με πανοραμική θέα σε όλη την πόλη. Ένα σωρό νεαρά ζευγάρια χωρίς παιδιά είναι εδώ. Και φαίνεται πως οι Ιρανοί γενικά παντρεύονται σε σχετικά μεγάλη ηλικία, μετά τα τριάντα τους.

Πάντως ακόμα και στο πεντάστερο, το πρωϊνό δεν το λες και συνταρακτικό. Για σύγκριση, ούτε στην Τουρκία δεν έχουν λουκάνικα, ζαμπόν και μπέικον στα πρωϊνά, καθώς ούτε εκεί δεν επιτρέπεται το χοιρινό, αλλά προσφέρουν ένα μούρλια πρωϊνό με ένα σωρό είδη, κάθεσαι και εμφανίζονται δεκάδες πιατάκια με κάθε λιχουδιά. Εδώ, τα είδη (τυριά, πίτες, ψωμιά, λαχανικά κλπ.) είναι λιγοστά, και μάλλον άνοστα, τόσο τα παραδοσιακά, όσο και τα "δυτικά".
Στο checkout ρώτησα την κοπέλα στη ρεσεψιόν που θα βρω να βάλω μονάδες στο καρτοκινητό. «Στο σούπερ μάρκετ απέναντι», μου λέει η κοπέλα. «Αλλά θα δυσκολευτείτε, ούτε Αγγλικά μιλάνε, ούτε είναι εύκολο να περάσετε τις μονάδες μετά. Μήπως έχετε πιστωτική κάρτα; Αν ναι, από οποιαδήποτε επιχείρηση έχει POS μπορείτε να βάλετε μονάδες, μπορώ να σας βάλω κι εδώ». Δεν είχα, φυσικά, κάρτα που να γίνεται δεκτή στο Ιράν. Αλλά η λύση βρέθηκε. Έδωσα τα χρήματα με μετρητά στην κοπέλα (που μιλούσε τα καλύτερα Αγγλικά που άκουσα στο Ιράν), και χρησιμοποίησε τη δική της κάρτα.
Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε μια κεντρική λεωφόρο της πόλης, με πολλά αυτοκίνητα, κάποια εμπορικά κέντρα, και – το σημαντικότερο – μικρή απόσταση από το μεγάλο μνημείο στο κέντρο. Ξεκίνησα λοιπόν με τα πόδια. Το πρώτο πράγμα που συνάντησα, είναι η μεγάλη αγορά (παζάρι) Bazar-e Reza, μια μακρόστενη στοά 800 μέτρων, με αμέτρητους εμπόρους να πουλάνε τα πάντα, αλλά κυρίως το τοπικό Σαφράν (που θεωρείται κορυφαίο), και … ρόδι, σε οποιαδήποτε μορφή μπορείτε να φανταστείτε, φρέσκο ή αποξηραμένο, σε τεμάχια ή σε χυμό.


Η άλλη έξοδος της αγοράς είναι σε μια πλατεία ονόματι Ab, με πάρα πολλή κίνηση, στην απέναντι πλευρά της οποίας βρίσκεται η μεγαλύτερη από τις εισόδους του Χαράμ. Το Χαράμ, εσωτερικά, είναι οργανωμένο ως μια σειρά από εναλλασσόμενα κτήρια και πλατείες, όπου ο προσκυνητής πρέπει να επισκεφθεί με σειρά, και να ακολουθήσει συγκεκριμένο τυπικό κάθε φορά, απαγγέλοντας συγκεκριμένες προσευχές με συγκεκριμένη σειρά σε συγκεκριμένο χώρο την κάθε μια. Η εσωτερική πλατεία από την οποία ξεκινάνε όλα αυτά, βρίσκεται πίσω από την είσοδο αυτή.



Κάτω από τις εξωτερικές και πιο σύγχρονες πλατείες του συμπλέγματος, τρέχει ένας κυκλικός αυτοκινητόδρομος, που διευκολύνει τόσο την κυκλοφορία της πόλης, όσο και την είσοδο στο σύμπλεγμα για τους εποχούμενους. Επίσης, στο ίδιο επίπεδο βρίσκονται και τα πάρκιγκ, από τα οποία υπάρχουν ειδικά σημεία εισόδου στο σύμπλεγμα.

Η είσοδος στο σύμπλεγμα επιτρέπεται κανονικά για μη Μουσουλμάνους. Αλλά κι εμείς, όπως και οι προσκυνητές και όλοι, πρέπει να περάσουμε από έλεγχο ασφαλείας για να μπούμε. Ο έλεγχος είναι μια ελαφρά ψηλάφηση στις τσέπες, και γι αυτό οι άνδρες μπαίνουν από διαφορετικό σημείο απ’ ότι οι γυναίκες. Μεγάλες τσάντες, φωτογραφικές μηχανές κλπ. απαγορεύονται στο χώρο, και γι’ αυτό υπάρχει ειδικό βεστιάριο. Το ήξερα και δεν είχα πάρει μηχανή ή τσάντα μαζί μου (τα κινητά, και η φωτογράφηση μ’ αυτά επιτρέπεται κανονικά και χωρίς περιορισμούς), αλλά ο τύπος που με έψαξε βρήκε το powerbank στην τσέπη μου και με έστειλε να το παραδώσω. Μου έδειξε στη νοηματική να πάω κάπου, όπου με έστειλαν κάπου άλλού, και τελικά βρήκα το σωστό γκισέ.
Άφησα το powerbank, και επιστρέφοντας στην είσοδο, πέτυχα κάτι τύπους να… αυτό-μαστιγώνονται με μαστίγια από αλυσίδες, την ώρα που κάποιοι άλλοι δίπλα τους έψελναν. Πρόκειται για τη θρησκευτική τελετή με την οποία εορτάζεται η Ashura, μια “εορτή” (θρήνος είναι, όχι εορτασμός - κάτι σα Μεγάλη Παρασκευή) των Μουσουλμάνων. Σε άλλες χώρες (π.χ. Ιράκ, Ινδία, Πακιστάν, Λίβανο), δεν χτυπιούνται μόνο με αλυσίδες, αλλά και με αιχμηρά αντικείμενα όπως μαχαίρια. Στο Ιράν, όμως, κάτι τέτοιο απαγορεύεται αυστηρά. (Και πριν φωνάξετε για τις πρακτικές του Ισλάμ, κάτι χριστιανοί στις Φιλιππίνες αυτό-μαστιγώνονται με ακόμα πιο ακραίες μεθόδους τη Μεγάλη Εβδομάδα). Πρόκειται για την τελετή αυτή που μια φορά το χρόνο βλέπουμε στις ειδήσεις ότι εορτάστηκε και στον Πειραιά, και μετά το ξεχνάμε μέχρι τον επόμενο χρόνο.


Και δυο βιντεάκια:


Το γιατί αυτοί μαστιγώνονται σήμερα, δυο εβδομάδες μετά την εορτή, παραμένει μυστήριο για μένα. Ίσως να σχετίζεται με το γεγονός ότι το όλο σύμπλεγμα εδώ εορτάζει το μαρτυρικό θάνατο του Ιμάμη και την ταφή του στο μέρος αυτό.
Η ιστορία αυτή, ξεκινάει το 798 μ.Χ. Το μεγάλο Ισλαμικό Χαλιφάτο διοικείται από το Χαλίφη Χαρούν αλ Ρασίντ, γνωστό από το «Χίλιες και μια νύκτες», ο οποίος ζήλευε τον έβδομο Σιήτη Ιμάμη και πατέρα του Ρέζα, τόσο που τον πέταξε σε μια φυλακή, και μετά τον σκότωσε. Τα χρόνια πέρασαν, και ο Ρέζα είχε γίνει στα 35 του ο όγδοος Ιμάμης, ενώ οι γιοί του Χαλίφη είχαν ανοίξει πόλεμο για την εξουσία. Ο ένας από τους δυο που κέρδισε τον πόλεμο, είχε την έδρα του στη Μέρβ (στο σημερινό Τουρκμενιστάν, 250 χιλιόμετρα από δω). Αλλά είχε ανάγκη από την υποστήριξη του Ρέζα για να πάρει με το μέρος του τις Σιητικές επαρχίες της περιοχής. Κι αφού ο Ρέζα κρατούσε γινάτι για τον πατέρα του, τον έφερε με το ζόρι, και τον περιέφερε στην περιοχή. Όμως ο Ρέζα ήταν χαρισματικός, και κέρδιζε την υποστήριξη του κόσμου περισσότερο απ’ όσο θα ήθελε. Η εξουσία του Χαλίφη κινδύνευε, οπότε η λύση βρέθηκε σε κάτι δηλητηριασμένα σταφύλια και χυμό από ρόδια. Και για να σώσει τα προσχήματα, έθαψε τον Ιμάμη στην κοντινότερη πόλη που βρήκε, κοντά στον τάφο του δικού του πατέρα, εδώ στο χωριό Σαναμπάντ (που σήμερα μεγάλωσε και λέγεται Μασχαντ). Οι Μουσουλμάνοι που έρχονται σήμερα για προσκύνημα εδώ, δείχνουν την συμπόνοιά τους για τον τραγικό θάνατο του Ιμάμη, οπότε ο «επίσημος» τόνος στο μνημείο είναι αυτός του θρήνου.
Ο τάφος του Ιμάμη ήταν εδώ από τότε που πέθανε, αλλά η πόλη ήταν μικρή και άσημη. Ο κόσμος ερχόταν, προσκυνούσε και έφευγε. Αναδείχθηκε σε επαρχιακή πρωτεύουσα, μόνο όταν οι στρατοί του Ταμερλάνου ισοπέδωσαν όλη τη γύρω περιοχή, αφήνοντας μόνο τη Μασχαντ όρθια, και μάλιστα επέκτειναν και στόλισαν το μνημείο, από σεβασμό.
Πέρασα λοιπόν στο εσωτερικό του Χαράμ. Στην πρώτη μεγάλη αυλή, ένας Αγιοταλάχ μιλάει από γιγαντοοθόνη στο πλήθος, κάποιοι υπάλληλοι στρώνουν κι άλλα χαλιά, κάποιος τεχνίτης κατασκευάζει (ή επισκευάζει



Flickr














Η είσοδος στα ενδότερα του Χαράμ, σύμφωνα τουλάχιστον με το Lonely Planet, δεν επιτρέπεται σε ξένους τουρίστες. Όμως ούτε κάποια πινακίδα είδα, ούτε με σταμάτησε κανείς (μοιάζω και με Ιρανό, άλλωστε...). Παρότι απέφυγα από μόνος μου να μπω σε πολύ ιερούς χώρους (π.χ. μέσα στον ίδιο τον τάφο, όπου οι εκδηλώσεις των πιστών είναι ιδιαίτερα έντονες), κινήθηκα γενικά ελεύθερα παντού.

































Για τη διαχείριση του πλήθους, υπάρχουν κάτι κύριοι και κυρίες με στολή, κι ένα πράγμα σαν ξεσκονόπανο στο χέρι, από το οποίο τους αναγνωρίζεις. Το όλο μέρος, είναι από πλευράς οργάνωσης, σα να έχει έρθει από άλλο κόσμο. Τα πάντα μοιάζουν οργανωμένα, μελετημένα, και ιδωμένα σε βάθος λεπτομέρειας. Άλλωστε η εταιρία που διαχειρίζεται το Χαράμ, έχει εξελιχθεί σε γιγαντιαίο όμιλο επιχειρήσεων, καλύπτοντας δραστηριότητες όπως Τράπεζες, μεταφορές, εστίαση, μεταφορές, χαλιά… Δεν άκουσα, είπατε μήπως κάτι για την εκκλησιαστική περιουσία στα καθ’ ημάς;
Last edited: