Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.217
- Likes
- 25.831
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
- Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα
- Νυμφασία-Λεβίδι
- Ελάτη-Στεμνίτσα
- Ελληνικό-Λούσιος ποταμός-Αρχαία Γόρτυνα
- Καρύταινα: Το Τολέδο της Ελλάδας!
- Όρος Σαϊτάς
- Βυζαντινός ναός Παναγίας Λεβιδίου και Αρχαιολογικός Χώρος Ορχομενού
- Ναός Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
- Και μετά ήρθε ο "Λέανδρος"!
- Βλαχέρνα-Κάστρο Μπεζενίκου-Παναγία Καταφυγιώτισσα-Μονή Αγίας Ελεούσας-Όρος Καστανιά-Μονή Παναγίας της Βλαχέρνας.
- Σαν σήμερα η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821.
- Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;
- Βαλτεσινίκο: Ο τόπος με τα πολλά νερά!
- Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου και Μυγδαλιά
- Αρχαιολογικός Χώρος Αρχαίας Μαντινείας
- Κοντοβάζαινα: Το κεφαλοχώρι με τα πολλά νερά και τα όμορφα πλατάνια
- Δήμητρα-Μουριά-Τεχνητή Λίμνη Λάδωνα-Λάδωνας ποταμός
- Λάστα: Το χωριό με μόνιμο αριθμό κατοίκων όσα τα δάχτυλα του ενός χεριού!
- Λαγκάδια: Το "κρεμαστό" χωριό με την πέτρινη ομορφιά!
- Λίμνη Τάκα
- Τεγέα: Αλέα-Αρχαιολογικό Μουσείο-Ναός Αλέας Αθηνάς-Αρχαιολογικό Πάρκο-Στάδιο
- Βούρβουρα: Το σιωπηλό χωριό με την παρθένα φύση
- Δάρα: Η Χώρα των Νάσων (Νησιών)
- Το Δάρα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας
- Το Δάρα μετά την Απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό
- Δάρα: Έθιμα και παραδόσεις
- Δάρα: Η μετάβαση από Δήμο σε Κοινότητα και η μετανάστευση
- Το Δάρα και ο Πόλεμος του 1940
- Το Δάρα και ο Εμφύλιος Πόλεμος
- Το Δάρα μετά τον Εμφύλιο και στα χρόνια της Δικτατορίας
- Το Δάρα και ο ζωοδότης κάμπος του
- Το Δάρα και το νερό
- Το μικρό Δάρα της Αυστραλίας
- Το Δάρα και το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού
- Το Δάρα ζει στους ρυθμούς του Αστέρα Ραχούλας
- Κανδήλα-Ιερά Μονή Παναγίας της Κανδήλας-Πηγή Σίντζι
- Λίμνη-Χωτούσα-Αρχαιολογικός Χώρος Καφυών
- Λιμποβίσι-Αρκουδόρεμα-Χρυσοβίτσι: Στα λημέρια του Κολοκοτρώνη
- Πιάνα: Η κατοικία του Θεού Πάνα
- Ζάτουνα: Το χωριό πέρα από το ποτάμι
- Ζυγοβίστι: Το χωριό όπου η ιστορία δεν ξαπόστασε ακόμα-Ο τόπος των Αθανάτων
- Κάψια-Σπήλαιο Κάψια-Πηγή του Πανός-Μηλιά-Ιερό Ιππίου Ποσειδώνος
- Μονή Αιμυαλών
- Βαλτεσινίκο-Μονή Αγίου Νικολάου-Μονή Φιλοσόφου-Ζάτουνα
Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;
Solo traveller αυτήν τη φορά στα αγαπημένα και ιερά χώματα της Aρκαδικής γης. Πέμπτη 20 Μαΐου, στις 5:30, πριν ακόμα χαράξει το πρώτο φως της μέρας, μπήκα στο αυτοκίνητό μου και ξεκίνησα με προορισμό το σπίτι μου στο Δάρα Αρκαδίας. Φτάνοντας στην Πάχη ένα κατάμαυρο, πυκνό και πένθιμο σύννεφο καπνού σκέπαζε τον ουρανό και η αποπνικτική μυρωδιά καμμένου πλημμύρισε το αυτοκίνητο, αν και τα παράθυρα ήταν κλειστά.
Αποβραδίς είχε ξεσπάσει η καταστροφική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας καταπίνοντας τα πάντα στο πέρασμά της. Ο αέρας που φυσούσε ήταν τόσο δυνατός, που μετά βίας μπορούσα να κρατήσω το αυτοκίνητο σε ευθεία γραμμή. Ο βαρύς καπνός και η μυρωδιά καμμένου με συνόδευσαν για αρκετά ακόμη χιλιόμετρα. Αν εξαιρέσω το δυσάρεστο γεγονός της φωτιάς, το υπόλοιπο ταξίδι ήταν σκέτη απόλαυση. Οδηγούσα σε μια έρημη Εθνική Οδό συναντώντας, που και που κανένα φορτηγό, και κατάπινα τα χιλιόμετρα απολαμβάνοντας μια ευχάριστη και μοναχική οδήγηση.
Έφτασα στο Λεβίδι στις 7:20 και έκανα στάση για να εφοδιαστώ με φρέσκο ψωμί από τον φούρνο της γριάς. Τώρα πια την επιχείρηση τρέχει η κόρη, αλλά για μένα θα είναι πάντα ο φούρνος της γριάς και το ψωμί της. Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο μια δυνατή ριπή του αέρα μου έδωσε μια μικρή σπρωξιά, οδηγώντας με γρηγορότερα προς τον φούρνο.
-"Καλημέρα! Μας πήρε και μας σήκωσε ο αέρας" είπα στην κόρη φουρνάρισσα.
-"Μας πήρε δε λες τίποτα" μου ανταπάντησε. -"Έχει μια ολόκληρη βδομάδα που φυσάει και γυρίζει τον καπνό μέσα στο μαγαζί".
-"Βγήκε το φρέσκο ψωμί"; τη ρώτησα.
-"Όχι ακόμα, αλλά έχω καβάτζα από χθες το απόγευμα".
-"Ας είναι. Δεν μπορώ να περιμένω το φρέσκο" της απάντησα και τότε εκείνη μου έδωσε μια μεγάλη φρατζόλα του κιλού. Αλληλοκαλημεριστήκαμε ξανά και ξεκίνησα για το σπίτι.
Πέμπτη και Παρασκευή άραξα στο σπίτι κάνοντας κοντινές βολτούλες στο Δάρα, στην Παναγίτσα (διπλανό χωριό) και στον κάμπο.
Δάρα
Το Σάββατο 22 Μαΐου 2021 ξεκίνησα με το ραχάτι μου για τα Μαγούλιανα, τον πρώτο προορισμό της νέας ταξιδιωτικής μου λίστας στην Αρκαδία. Ακολούθησα αρχικά την ΕΟ Πάτρας-Τρίπολης (111) και στη συνέχεια την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας. Προσπέρασα τη Βυτίνα, η οποία βρίσκεται στα δεξιά του δρόμου, και συνέχισα ευθεία για λίγα ακόμη χιλιόμετρα.
ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας
Μαίναλο
Κάποια στιγμή το GPS με ενημέρωσε ότι σε λίγα μέτρα πρέπει να στρίψω δεξιά, στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδρομής ήταν ζήτημα να συνάντησα, όλα κι όλα, πέντε αυτοκίνητα και ειδικά τώρα, οδηγώντας στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου, δεν υπήρχε ψυχή ζώσα.
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Μόνο ένα άλογο είδα να βόσκει σε ένα λιβάδι και…...ουπς σε μια στροφή συνάντησα ζωή και μάλιστα πολυπληθή.
Ο τσοπάνης με χαιρέτησε εγκάρδια και το ίδιο θερμά ανταπέδωσα τον χαιρετισμό και εγώ. Στάθηκα στη μέση του δρόμου για να τα βγάλω φωτογραφία.
-"Είναι πολύ όμορφα" είπα στο αφεντικό τους.
-"Βγάλε εκείνα πάνω στην πλαγιά μου" μου πρότεινε ο βοσκός.
Μόλις διέσχισα το πέτρινο γεφύρι κατάλαβα ότι πλησιάζω στο χωριό.
Στάση για τις πρώτες φωτογραφίες.
Πριν μπω στα Μαγούλιανα μια ταμπέλα έγραφε Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου και έδειχνε αριστερά. Ας πάω πρώτα να δω τον ναό σκέφτηκα, και ακολούθησα το κατηφορικό, στενό δρομάκι που οδηγεί στην εκκλησία.
Ανέβηκα τα πέτρινα σκαλοπάτια
και βρέθηκα στον περίβολο της Κοίμησης της Θεοτόκου με το εντυπωσιακό πέτρινο καμπαναριό. Ένα χοντρό λουκέτο ασφάλιζε την πόρτα. Πήρα μεγάλη απογοήτευση, γιατί δε θα κατόρθωνα να δω από κοντά, το περιβόητο ξυλόγλυπτο τέμπλο, για το οποίο φημίζεται ο ναός. Ή μήπως η καλή νεράιδα των ταξιδιωτών, θα με χτυπούσε με το μαγικό της ραβδάκι, λούζοντάς με με χρυσόσκονη, και επιφυλάσσοντάς μου μεγάλες ταξιδιωτικές συγκινήσεις; Spoiler δεν κάνω, η συνέχεια θα δείξει τι με περιμένει!
Από τον αυλόγυρο της Κοίμησης της Θεοτόκου φαινόταν όλο το χωριό. Αν βγάλω από το κάδρο τον κόντρα ήλιο και τα πανταχού παρόντα βρωμοκαλώδια, θα χαρακτήριζα τη θέα εξαιρετική!
Επόμενη σκέψη ήταν, να προσπεράσω για την ώρα το χωριό, και να ανηφορίσω προς το Κάστρο του Αργυροκάστρου, το βουνό δηλαδή ακριβώς πάνω από τα Μαγούλιανα.
Διέσχισα το χωριό και τράβηξα τον ανήφορο, συναντώντας δεξιά τον χωματόδρομο, ο οποίος θα με οδηγούσε στο Κάστρο. Ανεμπόδιστη θέα απλωνόταν παντού γύρω μου.
Πάρκαρα το αυτοκίνητο και συνέχισα με τα πόδια να ανηφορίζω τη βραχώδη κορυφή του βουνού. Στην αρχή το μονοπάτι ήταν χωμάτινο,
αλλά όταν άρχισε να γλείφει τα πλευρά του βραχώδους σχηματισμού είδα πλατιά, τσιμεντένια σκαλοπάτια να συνεχίζουν προς την κορυφή.
Έριξα το βλέμμα μου προς τα κάτω και είδα τα σπίτια του χωριού να κατρακυλάνε στην κατηφορική πλαγιά.
Ακροβατώντας μεταξύ σιωπής και κενού συνέχισα να ανηφορίζω, έχοντας από κάτω μου το χάος.
Έχω λίγο δρόμο ακόμα….
Σε υψόμετρο λοιπόν 1.450 μέτρων βρίσκεται το ψηλότερο Κάστρο της Πελοποννήσου, το Αργυρόκαστρο, το οποίο ονομάζεται και “Γορτυνιακό Δυναμάρι” (Δυναμάρι=Οχυρό). Το Κάστρο, που έχει ανεγερθεί την εποχή της Φραγκοκρατίας, δεσπόζει σε ολόκληρη την περιοχή και ήταν χτισμένο σε τέτοιο οχυρό σημείο ώστε να προσφέρει ιδιαίτερη ασφάλεια. Στη θέση αυτή υπήρχε η Αρκαδική πόλη Αργυρόκαστρο, η οποία εξαφανίστηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια. Στις 20 Αυγούστου 1927 το χωριό μετονομάστηκε σε Αργυρόκαστρο, αλλά σύντομα το όνομα αυτό εξέπεσε.
Δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές για το Αργυρόκαστρο και δεν είναι γνωστός ο χρόνος κατασκευής του. Γνωρίζουμε μόνο ότι επισκευάστηκε από τους Ενετούς τον 17ο αιώνα. Στους ενετικούς καταλόγους αναφέρεται ως "Argiro Castro vel Agnocastro" (1463) και "Arzirocastro" (1467). To 1469 αναφέρεται ως κατεστραμμένο, αλλά μερικά ερείπια του Κάστρου σώζονται στο πλάτωμα της ανατολικής κορυφής του βουνού, στα βορειανατολικά των Μαγουλιάνων.
Το μικρό, με το λερωμένο λευκό χρώμα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, φαίνεται πως ξεπληρώνει τη σιωπή και τη μοναξιά, με την απαράμιλλη θέα που απλώνεται ολόγυρά του, η οποία φτάνει μέχρι τα βάθη του ορίζοντα.
Κατρακύλησα στο μετεωρίζον μονοπάτι και μπήκα στο αυτοκίνητο, με προορισμό ένα ακόμα αξιοθέατο της περιοχής, το Σανατόριο Μάνα. Σε μικρή απόσταση από τα Μαγούλιανα, στο όρος Μαίναλο, και σε ένα κατάφυτο και μοναδικό φυσικό περιβάλλον, κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ένα Σανατόριο, με εράνους και πρωτοβουλία της αδελφής του Παύλου Μελά, Άννας (γνωστή ως Μάνα του Στρατιώτη), με σκοπό την περίθαλψη των τραυματιών από τους πολέμους των χρόνων εκείνων, αλλά και τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση. Το εγκαταλελειμμένο από το 1970 Σανατόριο, είναι έργο Λαγκαδινών μαστόρων και είναι φτιαγμένο από γκρίζα ασβεστολιθική πέτρα με νεοκλασικές πινελιές.
Το Σανατόριο απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από τα Μαγούλιανα και η διαδρομή είναι μαγευτική, αφού η Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου κινείται μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου.
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Φτάνοντας έξω από το κτίριο με περίμενε μια καθόλου ευχάριστη έκπληξη.
Το καλό το παλικάρι όμως ξέρει κι άλλο μονοπάτι κι αν δεν ξέρει ψάχνει και το ανακαλύπτει, όπως έκανα και εγώ, προσεγγίζοντας το κτίριο από την πλαϊνή του πλευρά. Πήρα τις φωτογραφίες μου και αποχώρησα ευχαριστημένη. Η περιέργεια όμως, με ανάγκασε να ψάξω και να βρω, ότι το 2015 το ακίνητο άλλαξε χέρια, και μέσω διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, πωλήθηκε έναντι 830.000 ευρώ στην εταιρεία Otus ξενοδοχειακή, η οποία σκοπεύει να το μετατρέψει σε ξενοδοχειακή μονάδα 5 αστέρων. Μάλλον, λόγω της πανδημίας, τα έργα έχουν πάει πίσω ή διακοπεί. Πάντως ο επενδυτής έχει εξασφαλίσει οικοδομική άδεια που λήγει το 2024. Περνώντας από το ίδιο σημείο τη μεθεπόμενη μέρα, πηγαίνοντας προς το Βαλτεσίνικο, είδα την περίφραξη ανοιχτή και αυτοκίνητα παρκαρισμένα.
Επέστρεψα στο χωριό και πάρκαρα εκτός κέντρου. Ξεκίνησα να περπατάω τον κεντρικό δρόμο, ο οποίος διασχίζει την πλατεία, δηλαδή το κεντρικότερο σημείο των Μαγουλιάνων. Ο σκύλος που κοιμόταν στην άκρη του δρόμου, σήκωσε το κεφάλι, άνοιξε τα μάτια, με κοίταξε βαριεστημένα και συνέχισε τον ύπνο του. Προσπέρασα την ταβέρνα
και σηκώνοντας το βλέμμα μου ψηλά, είδα στο μπαλκόνι ενός σπιτιού να κάθεται ένα ζευγάρι ηλικιωμένων.
-"Γεια σας, τι κάνετε"; τους φώναξα κάπως δυνατά για να με ακούσουν, και ακολούθησε η παρακάτω στιχομυθία:
Παππούς: -"Γεια σας, καλά είμαστε. Τώρα με τις μάσκες που φοράει ο κόσμος, δεν μπορούμε να καταλάβουμε και να γνωρίσουμε τους ανθρώπους".
Εγώ: -"Είμαι ξένη, δεν είμαι από το χωριό. Έχω καταγωγή από του Δάρα (το Δάρα=not) και ήρθα στο όμορφο χωριό σας για βόλτα".
Παππούς: -"Δεν το λες σωστά. Από το Έθνος Δάρα. Δεν είσαι ξένη λοιπόν, είσαι από τα μέρη μας. Έχουμε στείλει νυφάδες από τα Μαγούλιανα στου Δάρα. Μικρά παιδιά όμως δεν έχουμε στο χωριό. Είχαμε δύο τελευταία, αλλά το κορίτσι παντρεύτηκε και το αγόρι……." είπε μια λέξη την οποία, ούτε κατάλαβα, ούτε τη θυμάμαι για να την επαναλάβω.
Εγώ: -"Πόσους μόνιμους κατοίκους έχει τώρα το χωριό";
Παππούς: -"Δεν είμαι σίγουρος, αλλά μάλλον έχουν απομείνει γύρω στους 50 ανθρώπους".
Ο παππούς είχε όρεξη για κουβεντολόι και πως να μην έχει άλλωστε. Η γιαγιά δεν άρθρωσε ούτε λέξη όλη αυτήν την ώρα.
Εγώ: -"Θα σας χαιρετήσω τώρα, για να προλάβω να δω και το χωριό" και ξεκίνησα να περπατάω προς την πλατεία με τον τεράστιο, αιωνόβιο πλάτανο και το καφενείο.
Δεν υπήρχε ψυχή. Στάθηκα στην άκρη της πλατείας αγναντεύοντας τη θέα, προς την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία ομολογουμένως κυριαρχεί με την παρουσία της σε όλο το χωριό.
Άκουσα το γάργαρο κελάρυσμα νερού, αφού δεν υπήρχε κανένας άλλος ήχος για να καλύψει το τραγούδι του. Κατηφόρισα τα σκαλάκια και βρέθηκα στη βρύση του Κολοπανά, μια πετρόχτιστη, μεγαλοπρεπή κατασκευή, η οποία έχει πέντε κρουνούς, από τους οποίους πετάγεται με μανία κρυστάλλινο νερό. Από πάνω ο πλάτανος και από κάτω το νερό. Μια αλληλοεξαρτώμενη σχέση που αντέχει και θεριεύει στο πέρασμα των χρόνων.
Συνέχισα να κατηφορίζω φτάνοντας στο πέτρινο κτίριο του Σχολείου, που τώρα, μάλλον, λειτουργεί σαν μουσείο.
Κι ύστερα χάθηκα στις ρούγες των Μαγουλιάνων, του ορεινού αυτού οικισμού της Αρκαδίας, που ανήκει στον Δήμο Γορτυνίας, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 1.365 μέτρων και αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα σε πυκνό ελατοδάσος.
Το χωριό μου έδωσε την εντύπωση ότι είναι πλήρως εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον. Η χρήση τοπικών υλικών για την κατασκευή των σπιτιών έρχεται σε αρμονία με τη φύση και την πυκνή βλάστηση, που αποτελεί το background της φυσιογνωμίας του χωριού. Οι πολλές πηγές με τα άφθονα νερά, συμβάλλουν καταλυτικά στη διατήρηση της πλούσιας χλωρίδας, η οποία περιλαμβάνει έλατα, πλατάνια, βελανιδιές, καρυδιές ακόμα και καστανιές.
Φυτά και λουλούδια ξεπετάγονται από αυλές, παρτέρια, αλλά και από ελεύθερους απεριποίητους χώρους. Η ζωή του φυτικού βασιλείου βρίσκεται σε οργιώδη έξαρση, εν αντιθέσει με την ανθρώπινη ζωή.
Το χωριό χτίστηκε μεταξύ 1530 και 1600, κυρίως για την αντιμετώπιση των Λαλαιών Τούρκων, Αλβανών που εξισλαμίστηκαν, οι οποίοι λυμαίνονταν και κατακτούσαν τα χωριά της ορεινής Αρκαδίας κατά τον 16ο αιώνα. Έτσι πέντε χωριά της περιοχής ενώθηκαν, δημιουργώντας έναν δυσπρόσιτο οικισμό, για να αποφύγουν τις επιδρομές και τις λεηλασίες. Στο τέλος του 16ου αιώνα, τα Μαγούλιανα ήταν πλέον ένας σημαντικός οικισμός, με ωραία, μεγάλα, πετρόχτιστα σπίτια.
Η ονομασία Μαγούλιανα προέρχεται από τη σλαβική λέξη "Maglia" που σημαίνει λόφος-ύψωμα, λόγω της θέσης του χωριού. Τα Μαγούλιανα συνέχισαν να μεγαλώνουν και να επεκτείνονται, ενώ κατά την Επανάσταση του 1821 άφησαν δυνατό στίγμα, λόγω των αγώνων που διαδραματίστηκαν στην περιοχή. Η σημαντικότερη μάχη έλαβε χώρα στις 15/7/1825, όταν ο Ιμπραήμ κατέκαψε το χωριό.
Στη διάρκεια της Επανάστασης αναδείχθηκαν πολλές φυσιογνωμίες, όπως ο Φώτης Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος), το άγαλμα του οποίου στέκεται στην πλατεία του χωριού, περιτριγυρισμένο από καταπράσινη διακόσμηση.
Τα χρόνια μεταξύ 1925 και 1930 το χωριό φιλοξένησε πλήθος παραθεριστών, αφού το κλίμα του αποτελούσε πραγματικό φάρμακο για πάσχοντες και μη. Επλήγη πληθυσμιακά στις δεκαετίες του '60 και του '70, αφού υπήρξε μεγάλο κύμα μετανάστευσης, προς τα αστικά κέντρα αλλά και το εξωτερικό.
Διασχίζοντας τα όμορφα δρομάκια, κάποια στιγμή, έφτασα στον ναό του Αγίου Δημητρίου, κάπου στη μέση του χωριού. Η εκκλησία είχε καταστραφεί από πυρκαγιά, αλλά ξαναχτίστηκε το 1835.
Η σιδερένια πόρτα του περιβόλου ήταν κλειστή και αμπαρωμένη και έτσι χώνοντας τον φακό της μηχανής, ανάμεσα από τα κάγκελα, πήρα μερικές φωτογραφίες του ναού και του καμπαναριού, που μαζί με αυτό της Κοίμησης της Θεοτόκου, αποτελούν τα ξεχωριστά στολίδια τον Μαγουλιάνων. Ο Άγιος Δημήτριος έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το 1989, αλλά δυστυχώς είναι δύσκολο, έως αδύνατο, να τον επισκεφθεί ο επισκέπτης, αφού το χωριό βρίσκεται σχεδόν στα όρια της ερήμωσης (τουλάχιστον κατά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες, γιατί το καλοκαίρι όλο και λίγος κόσμος το επισκέπτεται).
Συνεχίζω να βολτάρω στον Κάτω Μαχαλά (ο κεντρικός οδικός άξονας είναι αυτός που οργανώνει το χωριό σε Κάτω και Άνω Μαχαλά), όταν μπροστά μου συναντάω την τρίτη ζωντανή ψυχή του χωριού.
Πέφτουν τα σχετικά "γεια σας, γεια σας" του ανταμώματος.
-"Πώς σας φαίνεται το χωριό μας; Στην Κοίμηση της Θεοτόκου πήγατε"; με ρωτάει ο κυριούλης.
-"Πήγα πιο πριν, αλλά ήταν κλειδωμένη και δεν μπόρεσα να δω το ωραίο της τέμπλο" του απαντάω.
Και τότε τι μου πετάει κατάμουτρα ο θεούλης;
-"Έχει ο αδελφός μου το κλειδί, θα τον φωνάξω να έρθει να σας ανοίξει την εκκλησία να το δείτε" και περπατάει τα ελάχιστα βήματα που τον χώριζαν απ' το σπίτι.
Φωνάζει τον αδελφό, ο οποίος βγαίνει έξω και τον ρωτάει: -" Τι θέλεις";
-"Φέρε το κλειδί να δείξεις στην κυρία το τέμπλο"!
Συνέρχομαι από τη σαστιμάρα, χαιρετάω την τέταρτη ζωντανή ψυχή που στέκεται μπροστά μου και ψελλίζω: -"Ο κύριος μου το πρότεινε και φυσικά δεν μπορούσα να πω όχι σε μια τέτοια προσφορά".
Τότε εκείνος ρίχνει ένα δολοφονικό βλέμμα στον αδελφό και του λέει: -"Εσύ το πρότεινες, ε"; και μπαίνει ξανά στο σπίτι για να φέρει το κλειδί.
Μπροστά αυτός, πίσω εγώ, ανηφορίζουμε τα πέτρινα σκαλιά της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ξεκλειδώνει το λουκέτο και μου λέει: -"Στάσου, γιατί θα χτυπήσει ο συναγερμός". Στέκομαι λίγα βήματα πριν την πόρτα και περιμένω. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα μου κάνει νόημα να περάσω. Στέκομαι μπροστά στο αριστούργημα ευχαριστώντας από μέσα μου την καλή νεράιδα των ταξιδιωτών για αυτό το ανέλπιστο δώρο. Εν τω μεταξύ έχει μαλακώσει ο γλυκούλης και αναλαμβάνει χρέη ξεναγού.
-"Είναι πολύ παλιό, από το 1840, και είναι ίδιο με τον ναό στο Γαλαξίδι. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει".
-"Είναι καταπληκτικό, αριστούργημα, σας ευχαριστώ θερμά που μπήκατε στον κόπο να μου το δείξετε" του απαντώ.
"7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (δις).
-"Μπορώ να πάρω λίγες φωτογραφίες για ενθύμιο";
-"Ναι, ναι, να πάρετε. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (τρις).
Θαύμασα για λίγα λεπτά από κοντά το τέμπλο και ευχαριστώντας ακόμη μια φορά τον άνθρωπο βγήκαμε από την εκκλησία. Μέχρι να κλειδώσει ξανά το λουκέτο του απηύθυνα μια ακόμη ερώτηση.
-"Μήπως γνωρίζετε που ακριβώς βρίσκεται το "Αχνάρι της Σκλάβας"; Όχι ο ξενώνας στην πλατεία, αλλά η περιοχή".
-"Όχι δεν ξέρω (από μέσα του θα έλεγε, τι φρούτο είναι τούτο, όλα θέλει να τα μάθει). Μάλλον πρέπει να ρωτήσεις κανέναν τσοπάνη. Αυτοί τα ξέρουν αυτά".
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο χωριό κατοικούσε μια νεαρή κοπέλα με το όνομα Σκλάβα, που αψηφώντας τον κίνδυνο από τις επιδρομές των Τούρκων, πήγε στην πηγή της Αγιά-Λεούσας, όπου όμως εκείνοι την άρπαξαν. Όταν την ανέβασαν στο άλογο, αυτή, όπως λέει η παράδοση, το χτύπησε και εξαφανίστηκε. Ο βηματισμός του αλόγου ήταν τόσο δυνατός, που το αχνάρι αποτυπώθηκε πάνω σε έναν βράχο και έτσι η περιοχή πήρε το όνομα "Σκλάβας Αχνάρι". Υπάρχει και πεζοπορικό μονοπάτι που περνάει από το σημείο.
Επειδή, ναι μεν έμεινα κατενθουσιασμένη από την επίσκεψη στον ναό, αλλά όχι και από την ξενάγηση του κυριούλη, φρόντισα να ενημερωθώ σωστά και αξιόπιστα για την ιστορία του τέμπλου και της εκκλησίας.
Το τέμπλο έγινε με τεράστιους κορμούς από ξύλο καρυδιάς, που μεταφέρθηκαν από τα Κρέστενα Ηλείας με μουλάρια. Οι μαρτυρίες των μεγαλύτερων εξιστορούν, ότι ο Ηπειρώτης τεχνίτης Νίκος Μόσχος ή Χριστόδουλος, φιλοξενούταν κάθε μέρα και από μια οικογένεια του χωριού. Ο μύθος θέλει τον τεχνίτη του να γλιστρά από τη σκαλωσιά, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, να πέφτει στο δάπεδο και να σκοτώνεται, αφήνοντας ημιτελές το τέμπλο εκείνου του ναού.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου πρέπει να εκτελέστηκε την ίδια εποχή με τον ναό. Λόγω της μεγάλης ομοιότητας που παρουσιάζει με τα τέμπλα του μοναστηριού του Προφήτη Ηλία στον Χρισσό Παρνασσίδος και του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, τόσο ως προς τη θεματολογία των σκηνών και την τεχνική επεξεργασία, όσο και την καλλιτεχνική αρτιότητα, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εκτέλεσης των τριών έργων από τον ίδιο τεχνίτη.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου των Μαγουλιάνων είναι τυπικό δείγμα “κεντητού” ή “σκαλιστού” στον αέρα τέμπλου, δηλαδή με διαμπερή κενά ανάμεσα στα ξυλόγλυπτα θέματα. Έχει διαστάσεις 10Χ4,70 μέτρων. Οι παραστάσεις προέρχονται κυρίως από την Παλαιά Διαθήκη και διαμορφώνονται ανάγλυφες, ενώ δεν απουσιάζουν από τις συνθέσεις αξιόλογες μορφές κατ’ επίδραση της όψιμης ενετικής τέχνης (μπαρόκ) του 19ου αιώνα.
Α!! Και το σημαντικότερο!! 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει!
Ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου αποτελεί σημαντικό εκκλησιαστικό κτίριο του 19ου αιώνα. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και προστατεύεται. Στα βορειοδυτικά του ναού υψώνεται πολυώροφο κωδωνοστάσιο με τοξωτά ανοίγματα στις ανώτερες στάθμες και τρουλίσκο, χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής μορφής για τις εκκλησίες του 19ου αιώνα στην Πελοπόννησο.
Συνεχίζω να περιδιαβαίνω τις ρούγες του Κάτω Μαχαλά και να θαυμάζω τα πετρόχτιστα σπίτια του χωριού, πολλά από τα οποία είναι καλοδιατηρημένα, αλλά και πολλά άλλα, έχουν αφεθεί στις ορέξεις του αδυσώπητου χρόνου. Η αρχιτεκτονική μορφή είναι πάντως άρρηκτα δεμένη με το τοπίο. Κοιτάζοντας κανείς το χωριό από μακριά, διαπιστώνει ότι τα σπίτια έχουν λιτές μορφές, παρόλο που τα περισσότερα είναι πετρόχτιστοι όγκοι.
Ανηφοριές, κατηφοριές, στράτες και στρατούλες, όλα εξερευνήθηκαν με πολλή προσοχή και μεγάλη αφοσίωση. Διάλεξα τον ανηφορικό δρόμο, δίπλα από το Σχολείο, για την επιστροφή μου στην πλατεία.
Αποζητούσα λίγη ξεκούραση και κάτι να τσιμπήσω κάτω από τα τεράστια κλαδιά του αιωνόβιου πλατάνου.
Πριν στρογγυλοκαθήσω οριστικά στο καφενείο έκανα μια γύρα για να περιεργαστώ την τρίτη σημαντική εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος καταλαμβάνει περίοπτη θέση πάνω στον κεντρικό δρόμο και απέναντι από τον πλάτανο. Χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και κοσμείται με θαυμάσιες αγιογραφίες του Νότα Κόλλια, τις οποίες βέβαια δεν είδα γιατί η εκκλησία ήταν κλειστή. Το πέτρινο καμπαναριό της κρατά συντροφιά στον πλάτανο και μαζί πορεύονται μέσα στα χρόνια.
Έδωσα την παραγγελία μου και κάθισα σε ένα τραπέζι κάτω από τον πλάτανο. Φόρεσα τη λεπτή ζακέτα που είχα δεμένη στη μέση μου, γιατί το απαλό αεράκι που φυσούσε εκείνην την ώρα ήταν εξόχως δροσιστικό και έφερα στον νου μου όλα όσα είχα διαβάσει για τον πλάτανο της πλατείας.
Πολύ σπάνια ένα δέντρο δέθηκε τόσο πολύ με τους ανθρώπους του τόπου του όσο ο πλάτανος των Μαγουλιάνων. Για να στηθεί, έτσι μεγαλόπρεπος, δούλεψαν οι αιώνες. Οι απαρχές του χάνονται στα βάθη του χρόνου, όπως οι ρίζες του χάνονται στα βάθη της γης, στα σημεία όπου δακρύζουν οι υπόγειες φλέβες των νερών. Στις ρίζες του πλατάνου κάτω από την πλατεία, δροσίστηκαν γενιές ανθρώπων. Είναι το οικόσημο του χωριού. Πλάτανος-βρύση-Μαγούλιανα πάνε μαζί. Συνοδεύεται από θρύλους και παραδόσεις, ποιήματα, διηγήματα, χρονογραφήματα ακόμη και σάτιρες έχουν δημοσιευθεί για χάρη του. Λες και στον τόπο αυτόν τα πάντα είναι συνδεδεμένα με τον υπερήφανο πλάτανο. Σημείο αντάμωσης ο πλάτανος του χωριού. Από αυτόν έπαιρναν κουράγιο οι ξενιτεμένοι, και όταν έφτανε η ώρα του χωρισμού, στον ίσκιο του έδιναν μια ευχή και μια υπόσχεση: Να είμαστε καλά και να ξανασυναντηθούμε σύντομα. Και όταν έφτανε ο δεκαπενταύγουστος, εδώ συγκεντρώνονταν πάλι οι πατριώτες, στη μεγάλη του τόπου γιορτή, με τα κλαρίνα και τα βιολιά μαζί, για να ακολουθήσει ο χορός. Ένα από τα πιο διάσημα και χιλιοτραγουδισμένα δημοτικά τραγούδια της Αρκαδίας είναι η Κόρη Μαγουλιανίτισσα. Γνωστή ήταν η ομορφιά των κοριτσιών από τα Μαγούλιανα με τα ροδαλά μάγουλα.
Καλά που είν' τα Μαγούλιανα που 'χουν στη μέση ρέμα
Πάν' τα κορίτσια για νερό και έρχονται φιλημένα
Κόρη Μαγουλιανίτισσα τι μας κουνάς το χέρι
Μαζί θα το γλεντήσουμε τούτο το καλοκαίρι
Θυμάσαι που σε φίλησα στον πλάτανο στη βρύση
Και βάλαμε και μάρτυρες τα φύλλα του πλατάνου
Τα φύλλα τώρα πέσανε και ποιος θα μαρτυρήσει
Θα μαρτυρήσει ο πλάτανος, θα μαρτυρήσει η βρύση
Ο πλάτανος έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης, ανήκει στο είδος Platanus Orientalis και το ύψος του φτάνει τα 20 μέτρα. Το ριζικό του σύστημα αναπτύσσεται πίσω από τη βρύση που υπάρχει κάτω από την πλατεία.
Η ώρα είχε πλέον προχωρήσει και στο καφενείο άρχισαν να μαζεύονται μερικά άτομα, μεταξύ αυτών και ο αδελφός του κλειδοκράτορα της εκκλησίας. Δεν έχω παράπονο. Από τους 50 κατοίκους του χωριού σίγουρα γνώρισα συνολικά 10 με 11. Δεν το λες και λίγο.
Το κρύο έτσουξε περισσότερο και το λεπτό ζακετάκι που φορούσα άρχισε να μη με καλύπτει. Κρύωνα και το μπουφανάκι μου το είχα αφήσει στο αυτοκίνητο. Κατάλαβα λοιπόν, ότι δεν ήταν τυχαία η τόση ζήτηση που είχε η περιοχή. Για αυτόν τον λόγο η Κοινότητα Μαγουλιάνων είχε εφαρμόσει το περίφημο «Πιστοποιητικόν Υγείας» για όσους ήθελαν να παραθερίσουν στην περιοχή της. Πράγματι, το 1929 «Εκ του Γραφείου της Κοινότητος» εκδόθηκε ανακοίνωση που έφερε «εις γνώσιν των επιθυμούντων να παραθερίσωσιν εις Μαγούλιανα, ότι πρέπει απαραιτήτως να εφοδιασθώσιν δια πιστοποιητικών υγείας, άλλως δεν θα γίνωνται δεκτοί»! Και το εν λόγω πιστοποιητικό δεν μπορούσε να εκδοθεί από οιονδήποτε γιατρό, αλλά «παρά του εν Τριπόλει ιατρού της Κοινότητος κ. Παϊσίου Ιωάννου».
Και όπως έγραφαν στις σχετικές διαφημίσεις, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, «υπάρχουσι όλαι αι ευκολίαι μιας ανέτου παραμονής, καθώς τρόφιμα άφθονα, ευθηνά, κατοικίαι ευπρεπείς και δύο ευρωπαϊκά ξενοδοχεία». Διότι «μια διαμονή εις τα Μαγούλιανα ισοδυναμεί προς παραθερισμόν εν Ελβετία»!
Ελάτε λοιπόν βρε παιδιά στην......Ελβετία να ζωντανέψει και πάλι ο τόπος!
Είχε σημάνει η ώρα της αναχώρησης, άλλωστε κόντευε οχτώ το βράδυ. Αποχαιρέτησα το όμορφο, ψηλότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου και σταμάτησα στη στροφή για να το θαυμάσω για τελευταία φορά. Μου φάνηκε ακόμα πιο επιβλητικό, έτσι όπως αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα στην πυκνή βλάστηση. Αυτό το γραφικό χωριό της Γορτυνίας άφησε πολύ θετικό αποτύπωμα στην καρδιά μου.
Πηγές:
Μαγούλιανα Αρκαδίας – Το ψηλότερο χωριό της Πελοποννήσου
Τα παραδεισένια Μαγούλιανα - ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ
Solo traveller αυτήν τη φορά στα αγαπημένα και ιερά χώματα της Aρκαδικής γης. Πέμπτη 20 Μαΐου, στις 5:30, πριν ακόμα χαράξει το πρώτο φως της μέρας, μπήκα στο αυτοκίνητό μου και ξεκίνησα με προορισμό το σπίτι μου στο Δάρα Αρκαδίας. Φτάνοντας στην Πάχη ένα κατάμαυρο, πυκνό και πένθιμο σύννεφο καπνού σκέπαζε τον ουρανό και η αποπνικτική μυρωδιά καμμένου πλημμύρισε το αυτοκίνητο, αν και τα παράθυρα ήταν κλειστά.
Αποβραδίς είχε ξεσπάσει η καταστροφική πυρκαγιά στο Σχίνο Κορινθίας καταπίνοντας τα πάντα στο πέρασμά της. Ο αέρας που φυσούσε ήταν τόσο δυνατός, που μετά βίας μπορούσα να κρατήσω το αυτοκίνητο σε ευθεία γραμμή. Ο βαρύς καπνός και η μυρωδιά καμμένου με συνόδευσαν για αρκετά ακόμη χιλιόμετρα. Αν εξαιρέσω το δυσάρεστο γεγονός της φωτιάς, το υπόλοιπο ταξίδι ήταν σκέτη απόλαυση. Οδηγούσα σε μια έρημη Εθνική Οδό συναντώντας, που και που κανένα φορτηγό, και κατάπινα τα χιλιόμετρα απολαμβάνοντας μια ευχάριστη και μοναχική οδήγηση.
Έφτασα στο Λεβίδι στις 7:20 και έκανα στάση για να εφοδιαστώ με φρέσκο ψωμί από τον φούρνο της γριάς. Τώρα πια την επιχείρηση τρέχει η κόρη, αλλά για μένα θα είναι πάντα ο φούρνος της γριάς και το ψωμί της. Βγαίνοντας από το αυτοκίνητο μια δυνατή ριπή του αέρα μου έδωσε μια μικρή σπρωξιά, οδηγώντας με γρηγορότερα προς τον φούρνο.
-"Καλημέρα! Μας πήρε και μας σήκωσε ο αέρας" είπα στην κόρη φουρνάρισσα.
-"Μας πήρε δε λες τίποτα" μου ανταπάντησε. -"Έχει μια ολόκληρη βδομάδα που φυσάει και γυρίζει τον καπνό μέσα στο μαγαζί".
-"Βγήκε το φρέσκο ψωμί"; τη ρώτησα.
-"Όχι ακόμα, αλλά έχω καβάτζα από χθες το απόγευμα".
-"Ας είναι. Δεν μπορώ να περιμένω το φρέσκο" της απάντησα και τότε εκείνη μου έδωσε μια μεγάλη φρατζόλα του κιλού. Αλληλοκαλημεριστήκαμε ξανά και ξεκίνησα για το σπίτι.
Πέμπτη και Παρασκευή άραξα στο σπίτι κάνοντας κοντινές βολτούλες στο Δάρα, στην Παναγίτσα (διπλανό χωριό) και στον κάμπο.
Δάρα
Το Σάββατο 22 Μαΐου 2021 ξεκίνησα με το ραχάτι μου για τα Μαγούλιανα, τον πρώτο προορισμό της νέας ταξιδιωτικής μου λίστας στην Αρκαδία. Ακολούθησα αρχικά την ΕΟ Πάτρας-Τρίπολης (111) και στη συνέχεια την ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας. Προσπέρασα τη Βυτίνα, η οποία βρίσκεται στα δεξιά του δρόμου, και συνέχισα ευθεία για λίγα ακόμη χιλιόμετρα.
ΕΟ Τρίπολης-Ολυμπίας
Μαίναλο
Κάποια στιγμή το GPS με ενημέρωσε ότι σε λίγα μέτρα πρέπει να στρίψω δεξιά, στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδρομής ήταν ζήτημα να συνάντησα, όλα κι όλα, πέντε αυτοκίνητα και ειδικά τώρα, οδηγώντας στην Επαρχιακή Οδό Βαλτεσινίκου, δεν υπήρχε ψυχή ζώσα.
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Μόνο ένα άλογο είδα να βόσκει σε ένα λιβάδι και…...ουπς σε μια στροφή συνάντησα ζωή και μάλιστα πολυπληθή.
Ο τσοπάνης με χαιρέτησε εγκάρδια και το ίδιο θερμά ανταπέδωσα τον χαιρετισμό και εγώ. Στάθηκα στη μέση του δρόμου για να τα βγάλω φωτογραφία.
-"Είναι πολύ όμορφα" είπα στο αφεντικό τους.
-"Βγάλε εκείνα πάνω στην πλαγιά μου" μου πρότεινε ο βοσκός.
Μόλις διέσχισα το πέτρινο γεφύρι κατάλαβα ότι πλησιάζω στο χωριό.
Στάση για τις πρώτες φωτογραφίες.
Πριν μπω στα Μαγούλιανα μια ταμπέλα έγραφε Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου και έδειχνε αριστερά. Ας πάω πρώτα να δω τον ναό σκέφτηκα, και ακολούθησα το κατηφορικό, στενό δρομάκι που οδηγεί στην εκκλησία.
Ανέβηκα τα πέτρινα σκαλοπάτια
και βρέθηκα στον περίβολο της Κοίμησης της Θεοτόκου με το εντυπωσιακό πέτρινο καμπαναριό. Ένα χοντρό λουκέτο ασφάλιζε την πόρτα. Πήρα μεγάλη απογοήτευση, γιατί δε θα κατόρθωνα να δω από κοντά, το περιβόητο ξυλόγλυπτο τέμπλο, για το οποίο φημίζεται ο ναός. Ή μήπως η καλή νεράιδα των ταξιδιωτών, θα με χτυπούσε με το μαγικό της ραβδάκι, λούζοντάς με με χρυσόσκονη, και επιφυλάσσοντάς μου μεγάλες ταξιδιωτικές συγκινήσεις; Spoiler δεν κάνω, η συνέχεια θα δείξει τι με περιμένει!
Από τον αυλόγυρο της Κοίμησης της Θεοτόκου φαινόταν όλο το χωριό. Αν βγάλω από το κάδρο τον κόντρα ήλιο και τα πανταχού παρόντα βρωμοκαλώδια, θα χαρακτήριζα τη θέα εξαιρετική!
Επόμενη σκέψη ήταν, να προσπεράσω για την ώρα το χωριό, και να ανηφορίσω προς το Κάστρο του Αργυροκάστρου, το βουνό δηλαδή ακριβώς πάνω από τα Μαγούλιανα.
Διέσχισα το χωριό και τράβηξα τον ανήφορο, συναντώντας δεξιά τον χωματόδρομο, ο οποίος θα με οδηγούσε στο Κάστρο. Ανεμπόδιστη θέα απλωνόταν παντού γύρω μου.
Πάρκαρα το αυτοκίνητο και συνέχισα με τα πόδια να ανηφορίζω τη βραχώδη κορυφή του βουνού. Στην αρχή το μονοπάτι ήταν χωμάτινο,
αλλά όταν άρχισε να γλείφει τα πλευρά του βραχώδους σχηματισμού είδα πλατιά, τσιμεντένια σκαλοπάτια να συνεχίζουν προς την κορυφή.
Έριξα το βλέμμα μου προς τα κάτω και είδα τα σπίτια του χωριού να κατρακυλάνε στην κατηφορική πλαγιά.
Ακροβατώντας μεταξύ σιωπής και κενού συνέχισα να ανηφορίζω, έχοντας από κάτω μου το χάος.
Έχω λίγο δρόμο ακόμα….
Σε υψόμετρο λοιπόν 1.450 μέτρων βρίσκεται το ψηλότερο Κάστρο της Πελοποννήσου, το Αργυρόκαστρο, το οποίο ονομάζεται και “Γορτυνιακό Δυναμάρι” (Δυναμάρι=Οχυρό). Το Κάστρο, που έχει ανεγερθεί την εποχή της Φραγκοκρατίας, δεσπόζει σε ολόκληρη την περιοχή και ήταν χτισμένο σε τέτοιο οχυρό σημείο ώστε να προσφέρει ιδιαίτερη ασφάλεια. Στη θέση αυτή υπήρχε η Αρκαδική πόλη Αργυρόκαστρο, η οποία εξαφανίστηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια. Στις 20 Αυγούστου 1927 το χωριό μετονομάστηκε σε Αργυρόκαστρο, αλλά σύντομα το όνομα αυτό εξέπεσε.
Δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές για το Αργυρόκαστρο και δεν είναι γνωστός ο χρόνος κατασκευής του. Γνωρίζουμε μόνο ότι επισκευάστηκε από τους Ενετούς τον 17ο αιώνα. Στους ενετικούς καταλόγους αναφέρεται ως "Argiro Castro vel Agnocastro" (1463) και "Arzirocastro" (1467). To 1469 αναφέρεται ως κατεστραμμένο, αλλά μερικά ερείπια του Κάστρου σώζονται στο πλάτωμα της ανατολικής κορυφής του βουνού, στα βορειανατολικά των Μαγουλιάνων.
Το μικρό, με το λερωμένο λευκό χρώμα εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, φαίνεται πως ξεπληρώνει τη σιωπή και τη μοναξιά, με την απαράμιλλη θέα που απλώνεται ολόγυρά του, η οποία φτάνει μέχρι τα βάθη του ορίζοντα.
Κατρακύλησα στο μετεωρίζον μονοπάτι και μπήκα στο αυτοκίνητο, με προορισμό ένα ακόμα αξιοθέατο της περιοχής, το Σανατόριο Μάνα. Σε μικρή απόσταση από τα Μαγούλιανα, στο όρος Μαίναλο, και σε ένα κατάφυτο και μοναδικό φυσικό περιβάλλον, κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ένα Σανατόριο, με εράνους και πρωτοβουλία της αδελφής του Παύλου Μελά, Άννας (γνωστή ως Μάνα του Στρατιώτη), με σκοπό την περίθαλψη των τραυματιών από τους πολέμους των χρόνων εκείνων, αλλά και τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση. Το εγκαταλελειμμένο από το 1970 Σανατόριο, είναι έργο Λαγκαδινών μαστόρων και είναι φτιαγμένο από γκρίζα ασβεστολιθική πέτρα με νεοκλασικές πινελιές.
Το Σανατόριο απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από τα Μαγούλιανα και η διαδρομή είναι μαγευτική, αφού η Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου κινείται μέσα στο ελατοδάσος του Μαινάλου.
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Επαρχιακή Οδός Βαλτεσινίκου
Φτάνοντας έξω από το κτίριο με περίμενε μια καθόλου ευχάριστη έκπληξη.
Το καλό το παλικάρι όμως ξέρει κι άλλο μονοπάτι κι αν δεν ξέρει ψάχνει και το ανακαλύπτει, όπως έκανα και εγώ, προσεγγίζοντας το κτίριο από την πλαϊνή του πλευρά. Πήρα τις φωτογραφίες μου και αποχώρησα ευχαριστημένη. Η περιέργεια όμως, με ανάγκασε να ψάξω και να βρω, ότι το 2015 το ακίνητο άλλαξε χέρια, και μέσω διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, πωλήθηκε έναντι 830.000 ευρώ στην εταιρεία Otus ξενοδοχειακή, η οποία σκοπεύει να το μετατρέψει σε ξενοδοχειακή μονάδα 5 αστέρων. Μάλλον, λόγω της πανδημίας, τα έργα έχουν πάει πίσω ή διακοπεί. Πάντως ο επενδυτής έχει εξασφαλίσει οικοδομική άδεια που λήγει το 2024. Περνώντας από το ίδιο σημείο τη μεθεπόμενη μέρα, πηγαίνοντας προς το Βαλτεσίνικο, είδα την περίφραξη ανοιχτή και αυτοκίνητα παρκαρισμένα.
Επέστρεψα στο χωριό και πάρκαρα εκτός κέντρου. Ξεκίνησα να περπατάω τον κεντρικό δρόμο, ο οποίος διασχίζει την πλατεία, δηλαδή το κεντρικότερο σημείο των Μαγουλιάνων. Ο σκύλος που κοιμόταν στην άκρη του δρόμου, σήκωσε το κεφάλι, άνοιξε τα μάτια, με κοίταξε βαριεστημένα και συνέχισε τον ύπνο του. Προσπέρασα την ταβέρνα
και σηκώνοντας το βλέμμα μου ψηλά, είδα στο μπαλκόνι ενός σπιτιού να κάθεται ένα ζευγάρι ηλικιωμένων.
-"Γεια σας, τι κάνετε"; τους φώναξα κάπως δυνατά για να με ακούσουν, και ακολούθησε η παρακάτω στιχομυθία:
Παππούς: -"Γεια σας, καλά είμαστε. Τώρα με τις μάσκες που φοράει ο κόσμος, δεν μπορούμε να καταλάβουμε και να γνωρίσουμε τους ανθρώπους".
Εγώ: -"Είμαι ξένη, δεν είμαι από το χωριό. Έχω καταγωγή από του Δάρα (το Δάρα=not) και ήρθα στο όμορφο χωριό σας για βόλτα".
Παππούς: -"Δεν το λες σωστά. Από το Έθνος Δάρα. Δεν είσαι ξένη λοιπόν, είσαι από τα μέρη μας. Έχουμε στείλει νυφάδες από τα Μαγούλιανα στου Δάρα. Μικρά παιδιά όμως δεν έχουμε στο χωριό. Είχαμε δύο τελευταία, αλλά το κορίτσι παντρεύτηκε και το αγόρι……." είπε μια λέξη την οποία, ούτε κατάλαβα, ούτε τη θυμάμαι για να την επαναλάβω.
Εγώ: -"Πόσους μόνιμους κατοίκους έχει τώρα το χωριό";
Παππούς: -"Δεν είμαι σίγουρος, αλλά μάλλον έχουν απομείνει γύρω στους 50 ανθρώπους".
Ο παππούς είχε όρεξη για κουβεντολόι και πως να μην έχει άλλωστε. Η γιαγιά δεν άρθρωσε ούτε λέξη όλη αυτήν την ώρα.
Εγώ: -"Θα σας χαιρετήσω τώρα, για να προλάβω να δω και το χωριό" και ξεκίνησα να περπατάω προς την πλατεία με τον τεράστιο, αιωνόβιο πλάτανο και το καφενείο.
Δεν υπήρχε ψυχή. Στάθηκα στην άκρη της πλατείας αγναντεύοντας τη θέα, προς την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, η οποία ομολογουμένως κυριαρχεί με την παρουσία της σε όλο το χωριό.
Άκουσα το γάργαρο κελάρυσμα νερού, αφού δεν υπήρχε κανένας άλλος ήχος για να καλύψει το τραγούδι του. Κατηφόρισα τα σκαλάκια και βρέθηκα στη βρύση του Κολοπανά, μια πετρόχτιστη, μεγαλοπρεπή κατασκευή, η οποία έχει πέντε κρουνούς, από τους οποίους πετάγεται με μανία κρυστάλλινο νερό. Από πάνω ο πλάτανος και από κάτω το νερό. Μια αλληλοεξαρτώμενη σχέση που αντέχει και θεριεύει στο πέρασμα των χρόνων.
Συνέχισα να κατηφορίζω φτάνοντας στο πέτρινο κτίριο του Σχολείου, που τώρα, μάλλον, λειτουργεί σαν μουσείο.
Κι ύστερα χάθηκα στις ρούγες των Μαγουλιάνων, του ορεινού αυτού οικισμού της Αρκαδίας, που ανήκει στον Δήμο Γορτυνίας, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 1.365 μέτρων και αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα σε πυκνό ελατοδάσος.
Το χωριό μου έδωσε την εντύπωση ότι είναι πλήρως εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον. Η χρήση τοπικών υλικών για την κατασκευή των σπιτιών έρχεται σε αρμονία με τη φύση και την πυκνή βλάστηση, που αποτελεί το background της φυσιογνωμίας του χωριού. Οι πολλές πηγές με τα άφθονα νερά, συμβάλλουν καταλυτικά στη διατήρηση της πλούσιας χλωρίδας, η οποία περιλαμβάνει έλατα, πλατάνια, βελανιδιές, καρυδιές ακόμα και καστανιές.
Φυτά και λουλούδια ξεπετάγονται από αυλές, παρτέρια, αλλά και από ελεύθερους απεριποίητους χώρους. Η ζωή του φυτικού βασιλείου βρίσκεται σε οργιώδη έξαρση, εν αντιθέσει με την ανθρώπινη ζωή.
Το χωριό χτίστηκε μεταξύ 1530 και 1600, κυρίως για την αντιμετώπιση των Λαλαιών Τούρκων, Αλβανών που εξισλαμίστηκαν, οι οποίοι λυμαίνονταν και κατακτούσαν τα χωριά της ορεινής Αρκαδίας κατά τον 16ο αιώνα. Έτσι πέντε χωριά της περιοχής ενώθηκαν, δημιουργώντας έναν δυσπρόσιτο οικισμό, για να αποφύγουν τις επιδρομές και τις λεηλασίες. Στο τέλος του 16ου αιώνα, τα Μαγούλιανα ήταν πλέον ένας σημαντικός οικισμός, με ωραία, μεγάλα, πετρόχτιστα σπίτια.
Η ονομασία Μαγούλιανα προέρχεται από τη σλαβική λέξη "Maglia" που σημαίνει λόφος-ύψωμα, λόγω της θέσης του χωριού. Τα Μαγούλιανα συνέχισαν να μεγαλώνουν και να επεκτείνονται, ενώ κατά την Επανάσταση του 1821 άφησαν δυνατό στίγμα, λόγω των αγώνων που διαδραματίστηκαν στην περιοχή. Η σημαντικότερη μάχη έλαβε χώρα στις 15/7/1825, όταν ο Ιμπραήμ κατέκαψε το χωριό.
Στη διάρκεια της Επανάστασης αναδείχθηκαν πολλές φυσιογνωμίες, όπως ο Φώτης Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος), το άγαλμα του οποίου στέκεται στην πλατεία του χωριού, περιτριγυρισμένο από καταπράσινη διακόσμηση.
Τα χρόνια μεταξύ 1925 και 1930 το χωριό φιλοξένησε πλήθος παραθεριστών, αφού το κλίμα του αποτελούσε πραγματικό φάρμακο για πάσχοντες και μη. Επλήγη πληθυσμιακά στις δεκαετίες του '60 και του '70, αφού υπήρξε μεγάλο κύμα μετανάστευσης, προς τα αστικά κέντρα αλλά και το εξωτερικό.
Διασχίζοντας τα όμορφα δρομάκια, κάποια στιγμή, έφτασα στον ναό του Αγίου Δημητρίου, κάπου στη μέση του χωριού. Η εκκλησία είχε καταστραφεί από πυρκαγιά, αλλά ξαναχτίστηκε το 1835.
Η σιδερένια πόρτα του περιβόλου ήταν κλειστή και αμπαρωμένη και έτσι χώνοντας τον φακό της μηχανής, ανάμεσα από τα κάγκελα, πήρα μερικές φωτογραφίες του ναού και του καμπαναριού, που μαζί με αυτό της Κοίμησης της Θεοτόκου, αποτελούν τα ξεχωριστά στολίδια τον Μαγουλιάνων. Ο Άγιος Δημήτριος έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο από το 1989, αλλά δυστυχώς είναι δύσκολο, έως αδύνατο, να τον επισκεφθεί ο επισκέπτης, αφού το χωριό βρίσκεται σχεδόν στα όρια της ερήμωσης (τουλάχιστον κατά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες, γιατί το καλοκαίρι όλο και λίγος κόσμος το επισκέπτεται).
Συνεχίζω να βολτάρω στον Κάτω Μαχαλά (ο κεντρικός οδικός άξονας είναι αυτός που οργανώνει το χωριό σε Κάτω και Άνω Μαχαλά), όταν μπροστά μου συναντάω την τρίτη ζωντανή ψυχή του χωριού.
Πέφτουν τα σχετικά "γεια σας, γεια σας" του ανταμώματος.
-"Πώς σας φαίνεται το χωριό μας; Στην Κοίμηση της Θεοτόκου πήγατε"; με ρωτάει ο κυριούλης.
-"Πήγα πιο πριν, αλλά ήταν κλειδωμένη και δεν μπόρεσα να δω το ωραίο της τέμπλο" του απαντάω.
Και τότε τι μου πετάει κατάμουτρα ο θεούλης;
-"Έχει ο αδελφός μου το κλειδί, θα τον φωνάξω να έρθει να σας ανοίξει την εκκλησία να το δείτε" και περπατάει τα ελάχιστα βήματα που τον χώριζαν απ' το σπίτι.
Φωνάζει τον αδελφό, ο οποίος βγαίνει έξω και τον ρωτάει: -" Τι θέλεις";
-"Φέρε το κλειδί να δείξεις στην κυρία το τέμπλο"!
Συνέρχομαι από τη σαστιμάρα, χαιρετάω την τέταρτη ζωντανή ψυχή που στέκεται μπροστά μου και ψελλίζω: -"Ο κύριος μου το πρότεινε και φυσικά δεν μπορούσα να πω όχι σε μια τέτοια προσφορά".
Τότε εκείνος ρίχνει ένα δολοφονικό βλέμμα στον αδελφό και του λέει: -"Εσύ το πρότεινες, ε"; και μπαίνει ξανά στο σπίτι για να φέρει το κλειδί.
Μπροστά αυτός, πίσω εγώ, ανηφορίζουμε τα πέτρινα σκαλιά της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ξεκλειδώνει το λουκέτο και μου λέει: -"Στάσου, γιατί θα χτυπήσει ο συναγερμός". Στέκομαι λίγα βήματα πριν την πόρτα και περιμένω. Μετά από μερικά δευτερόλεπτα μου κάνει νόημα να περάσω. Στέκομαι μπροστά στο αριστούργημα ευχαριστώντας από μέσα μου την καλή νεράιδα των ταξιδιωτών για αυτό το ανέλπιστο δώρο. Εν τω μεταξύ έχει μαλακώσει ο γλυκούλης και αναλαμβάνει χρέη ξεναγού.
-"Είναι πολύ παλιό, από το 1840, και είναι ίδιο με τον ναό στο Γαλαξίδι. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει".
-"Είναι καταπληκτικό, αριστούργημα, σας ευχαριστώ θερμά που μπήκατε στον κόπο να μου το δείξετε" του απαντώ.
"7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (δις).
-"Μπορώ να πάρω λίγες φωτογραφίες για ενθύμιο";
-"Ναι, ναι, να πάρετε. 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει" (τρις).
Θαύμασα για λίγα λεπτά από κοντά το τέμπλο και ευχαριστώντας ακόμη μια φορά τον άνθρωπο βγήκαμε από την εκκλησία. Μέχρι να κλειδώσει ξανά το λουκέτο του απηύθυνα μια ακόμη ερώτηση.
-"Μήπως γνωρίζετε που ακριβώς βρίσκεται το "Αχνάρι της Σκλάβας"; Όχι ο ξενώνας στην πλατεία, αλλά η περιοχή".
-"Όχι δεν ξέρω (από μέσα του θα έλεγε, τι φρούτο είναι τούτο, όλα θέλει να τα μάθει). Μάλλον πρέπει να ρωτήσεις κανέναν τσοπάνη. Αυτοί τα ξέρουν αυτά".
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο χωριό κατοικούσε μια νεαρή κοπέλα με το όνομα Σκλάβα, που αψηφώντας τον κίνδυνο από τις επιδρομές των Τούρκων, πήγε στην πηγή της Αγιά-Λεούσας, όπου όμως εκείνοι την άρπαξαν. Όταν την ανέβασαν στο άλογο, αυτή, όπως λέει η παράδοση, το χτύπησε και εξαφανίστηκε. Ο βηματισμός του αλόγου ήταν τόσο δυνατός, που το αχνάρι αποτυπώθηκε πάνω σε έναν βράχο και έτσι η περιοχή πήρε το όνομα "Σκλάβας Αχνάρι". Υπάρχει και πεζοπορικό μονοπάτι που περνάει από το σημείο.
Επειδή, ναι μεν έμεινα κατενθουσιασμένη από την επίσκεψη στον ναό, αλλά όχι και από την ξενάγηση του κυριούλη, φρόντισα να ενημερωθώ σωστά και αξιόπιστα για την ιστορία του τέμπλου και της εκκλησίας.
Το τέμπλο έγινε με τεράστιους κορμούς από ξύλο καρυδιάς, που μεταφέρθηκαν από τα Κρέστενα Ηλείας με μουλάρια. Οι μαρτυρίες των μεγαλύτερων εξιστορούν, ότι ο Ηπειρώτης τεχνίτης Νίκος Μόσχος ή Χριστόδουλος, φιλοξενούταν κάθε μέρα και από μια οικογένεια του χωριού. Ο μύθος θέλει τον τεχνίτη του να γλιστρά από τη σκαλωσιά, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, να πέφτει στο δάπεδο και να σκοτώνεται, αφήνοντας ημιτελές το τέμπλο εκείνου του ναού.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου πρέπει να εκτελέστηκε την ίδια εποχή με τον ναό. Λόγω της μεγάλης ομοιότητας που παρουσιάζει με τα τέμπλα του μοναστηριού του Προφήτη Ηλία στον Χρισσό Παρνασσίδος και του Αγίου Νικολάου στο Γαλαξίδι, τόσο ως προς τη θεματολογία των σκηνών και την τεχνική επεξεργασία, όσο και την καλλιτεχνική αρτιότητα, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο της εκτέλεσης των τριών έργων από τον ίδιο τεχνίτη.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου των Μαγουλιάνων είναι τυπικό δείγμα “κεντητού” ή “σκαλιστού” στον αέρα τέμπλου, δηλαδή με διαμπερή κενά ανάμεσα στα ξυλόγλυπτα θέματα. Έχει διαστάσεις 10Χ4,70 μέτρων. Οι παραστάσεις προέρχονται κυρίως από την Παλαιά Διαθήκη και διαμορφώνονται ανάγλυφες, ενώ δεν απουσιάζουν από τις συνθέσεις αξιόλογες μορφές κατ’ επίδραση της όψιμης ενετικής τέχνης (μπαρόκ) του 19ου αιώνα.
Α!! Και το σημαντικότερο!! 7,5 χρόνια έκανε να το φτιάξει!
Ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου αποτελεί σημαντικό εκκλησιαστικό κτίριο του 19ου αιώνα. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και προστατεύεται. Στα βορειοδυτικά του ναού υψώνεται πολυώροφο κωδωνοστάσιο με τοξωτά ανοίγματα στις ανώτερες στάθμες και τρουλίσκο, χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής μορφής για τις εκκλησίες του 19ου αιώνα στην Πελοπόννησο.
Συνεχίζω να περιδιαβαίνω τις ρούγες του Κάτω Μαχαλά και να θαυμάζω τα πετρόχτιστα σπίτια του χωριού, πολλά από τα οποία είναι καλοδιατηρημένα, αλλά και πολλά άλλα, έχουν αφεθεί στις ορέξεις του αδυσώπητου χρόνου. Η αρχιτεκτονική μορφή είναι πάντως άρρηκτα δεμένη με το τοπίο. Κοιτάζοντας κανείς το χωριό από μακριά, διαπιστώνει ότι τα σπίτια έχουν λιτές μορφές, παρόλο που τα περισσότερα είναι πετρόχτιστοι όγκοι.
Ανηφοριές, κατηφοριές, στράτες και στρατούλες, όλα εξερευνήθηκαν με πολλή προσοχή και μεγάλη αφοσίωση. Διάλεξα τον ανηφορικό δρόμο, δίπλα από το Σχολείο, για την επιστροφή μου στην πλατεία.
Αποζητούσα λίγη ξεκούραση και κάτι να τσιμπήσω κάτω από τα τεράστια κλαδιά του αιωνόβιου πλατάνου.
Πριν στρογγυλοκαθήσω οριστικά στο καφενείο έκανα μια γύρα για να περιεργαστώ την τρίτη σημαντική εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Ιωάννη, ο οποίος καταλαμβάνει περίοπτη θέση πάνω στον κεντρικό δρόμο και απέναντι από τον πλάτανο. Χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και κοσμείται με θαυμάσιες αγιογραφίες του Νότα Κόλλια, τις οποίες βέβαια δεν είδα γιατί η εκκλησία ήταν κλειστή. Το πέτρινο καμπαναριό της κρατά συντροφιά στον πλάτανο και μαζί πορεύονται μέσα στα χρόνια.
Έδωσα την παραγγελία μου και κάθισα σε ένα τραπέζι κάτω από τον πλάτανο. Φόρεσα τη λεπτή ζακέτα που είχα δεμένη στη μέση μου, γιατί το απαλό αεράκι που φυσούσε εκείνην την ώρα ήταν εξόχως δροσιστικό και έφερα στον νου μου όλα όσα είχα διαβάσει για τον πλάτανο της πλατείας.
Πολύ σπάνια ένα δέντρο δέθηκε τόσο πολύ με τους ανθρώπους του τόπου του όσο ο πλάτανος των Μαγουλιάνων. Για να στηθεί, έτσι μεγαλόπρεπος, δούλεψαν οι αιώνες. Οι απαρχές του χάνονται στα βάθη του χρόνου, όπως οι ρίζες του χάνονται στα βάθη της γης, στα σημεία όπου δακρύζουν οι υπόγειες φλέβες των νερών. Στις ρίζες του πλατάνου κάτω από την πλατεία, δροσίστηκαν γενιές ανθρώπων. Είναι το οικόσημο του χωριού. Πλάτανος-βρύση-Μαγούλιανα πάνε μαζί. Συνοδεύεται από θρύλους και παραδόσεις, ποιήματα, διηγήματα, χρονογραφήματα ακόμη και σάτιρες έχουν δημοσιευθεί για χάρη του. Λες και στον τόπο αυτόν τα πάντα είναι συνδεδεμένα με τον υπερήφανο πλάτανο. Σημείο αντάμωσης ο πλάτανος του χωριού. Από αυτόν έπαιρναν κουράγιο οι ξενιτεμένοι, και όταν έφτανε η ώρα του χωρισμού, στον ίσκιο του έδιναν μια ευχή και μια υπόσχεση: Να είμαστε καλά και να ξανασυναντηθούμε σύντομα. Και όταν έφτανε ο δεκαπενταύγουστος, εδώ συγκεντρώνονταν πάλι οι πατριώτες, στη μεγάλη του τόπου γιορτή, με τα κλαρίνα και τα βιολιά μαζί, για να ακολουθήσει ο χορός. Ένα από τα πιο διάσημα και χιλιοτραγουδισμένα δημοτικά τραγούδια της Αρκαδίας είναι η Κόρη Μαγουλιανίτισσα. Γνωστή ήταν η ομορφιά των κοριτσιών από τα Μαγούλιανα με τα ροδαλά μάγουλα.
Καλά που είν' τα Μαγούλιανα που 'χουν στη μέση ρέμα
Πάν' τα κορίτσια για νερό και έρχονται φιλημένα
Κόρη Μαγουλιανίτισσα τι μας κουνάς το χέρι
Μαζί θα το γλεντήσουμε τούτο το καλοκαίρι
Θυμάσαι που σε φίλησα στον πλάτανο στη βρύση
Και βάλαμε και μάρτυρες τα φύλλα του πλατάνου
Τα φύλλα τώρα πέσανε και ποιος θα μαρτυρήσει
Θα μαρτυρήσει ο πλάτανος, θα μαρτυρήσει η βρύση
Ο πλάτανος έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο της φύσης, ανήκει στο είδος Platanus Orientalis και το ύψος του φτάνει τα 20 μέτρα. Το ριζικό του σύστημα αναπτύσσεται πίσω από τη βρύση που υπάρχει κάτω από την πλατεία.
Η ώρα είχε πλέον προχωρήσει και στο καφενείο άρχισαν να μαζεύονται μερικά άτομα, μεταξύ αυτών και ο αδελφός του κλειδοκράτορα της εκκλησίας. Δεν έχω παράπονο. Από τους 50 κατοίκους του χωριού σίγουρα γνώρισα συνολικά 10 με 11. Δεν το λες και λίγο.
Το κρύο έτσουξε περισσότερο και το λεπτό ζακετάκι που φορούσα άρχισε να μη με καλύπτει. Κρύωνα και το μπουφανάκι μου το είχα αφήσει στο αυτοκίνητο. Κατάλαβα λοιπόν, ότι δεν ήταν τυχαία η τόση ζήτηση που είχε η περιοχή. Για αυτόν τον λόγο η Κοινότητα Μαγουλιάνων είχε εφαρμόσει το περίφημο «Πιστοποιητικόν Υγείας» για όσους ήθελαν να παραθερίσουν στην περιοχή της. Πράγματι, το 1929 «Εκ του Γραφείου της Κοινότητος» εκδόθηκε ανακοίνωση που έφερε «εις γνώσιν των επιθυμούντων να παραθερίσωσιν εις Μαγούλιανα, ότι πρέπει απαραιτήτως να εφοδιασθώσιν δια πιστοποιητικών υγείας, άλλως δεν θα γίνωνται δεκτοί»! Και το εν λόγω πιστοποιητικό δεν μπορούσε να εκδοθεί από οιονδήποτε γιατρό, αλλά «παρά του εν Τριπόλει ιατρού της Κοινότητος κ. Παϊσίου Ιωάννου».
Και όπως έγραφαν στις σχετικές διαφημίσεις, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, «υπάρχουσι όλαι αι ευκολίαι μιας ανέτου παραμονής, καθώς τρόφιμα άφθονα, ευθηνά, κατοικίαι ευπρεπείς και δύο ευρωπαϊκά ξενοδοχεία». Διότι «μια διαμονή εις τα Μαγούλιανα ισοδυναμεί προς παραθερισμόν εν Ελβετία»!
Ελάτε λοιπόν βρε παιδιά στην......Ελβετία να ζωντανέψει και πάλι ο τόπος!
Είχε σημάνει η ώρα της αναχώρησης, άλλωστε κόντευε οχτώ το βράδυ. Αποχαιρέτησα το όμορφο, ψηλότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου και σταμάτησα στη στροφή για να το θαυμάσω για τελευταία φορά. Μου φάνηκε ακόμα πιο επιβλητικό, έτσι όπως αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στην απότομη βουνοπλαγιά, μέσα στην πυκνή βλάστηση. Αυτό το γραφικό χωριό της Γορτυνίας άφησε πολύ θετικό αποτύπωμα στην καρδιά μου.
Πηγές:
Μαγούλιανα Αρκαδίας – Το ψηλότερο χωριό της Πελοποννήσου
Τα παραδεισένια Μαγούλιανα - ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ
Last edited:
)
)
