Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.207
- Likes
- 25.641
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
- Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα
- Νυμφασία-Λεβίδι
- Ελάτη-Στεμνίτσα
- Ελληνικό-Λούσιος ποταμός-Αρχαία Γόρτυνα
- Καρύταινα: Το Τολέδο της Ελλάδας!
- Όρος Σαϊτάς
- Βυζαντινός ναός Παναγίας Λεβιδίου και Αρχαιολογικός Χώρος Ορχομενού
- Ναός Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
- Και μετά ήρθε ο "Λέανδρος"!
- Βλαχέρνα-Κάστρο Μπεζενίκου-Παναγία Καταφυγιώτισσα-Μονή Αγίας Ελεούσας-Όρος Καστανιά-Μονή Παναγίας της Βλαχέρνας.
- Σαν σήμερα η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821.
- Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;
- Βαλτεσινίκο: Ο τόπος με τα πολλά νερά!
- Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου και Μυγδαλιά
- Αρχαιολογικός Χώρος Αρχαίας Μαντινείας
- Κοντοβάζαινα: Το κεφαλοχώρι με τα πολλά νερά και τα όμορφα πλατάνια
- Δήμητρα-Μουριά-Τεχνητή Λίμνη Λάδωνα-Λάδωνας ποταμός
- Λάστα: Το χωριό με μόνιμο αριθμό κατοίκων όσα τα δάχτυλα του ενός χεριού!
- Λαγκάδια: Το "κρεμαστό" χωριό με την πέτρινη ομορφιά!
- Λίμνη Τάκα
- Τεγέα: Αλέα-Αρχαιολογικό Μουσείο-Ναός Αλέας Αθηνάς-Αρχαιολογικό Πάρκο-Στάδιο
- Βούρβουρα: Το σιωπηλό χωριό με την παρθένα φύση
- Δάρα: Η Χώρα των Νάσων (Νησιών)
- Το Δάρα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας
- Το Δάρα μετά την Απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό
- Δάρα: Έθιμα και παραδόσεις
- Δάρα: Η μετάβαση από Δήμο σε Κοινότητα και η μετανάστευση
- Το Δάρα και ο Πόλεμος του 1940
- Το Δάρα και ο Εμφύλιος Πόλεμος
- Το Δάρα μετά τον Εμφύλιο και στα χρόνια της Δικτατορίας
- Το Δάρα και ο ζωοδότης κάμπος του
- Το Δάρα και το νερό
- Το μικρό Δάρα της Αυστραλίας
- Το Δάρα και το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού
- Το Δάρα ζει στους ρυθμούς του Αστέρα Ραχούλας
- Κανδήλα-Ιερά Μονή Παναγίας της Κανδήλας-Πηγή Σίντζι
- Λίμνη-Χωτούσα-Αρχαιολογικός Χώρος Καφυών
- Λιμποβίσι-Αρκουδόρεμα-Χρυσοβίτσι: Στα λημέρια του Κολοκοτρώνη
- Πιάνα: Η κατοικία του Θεού Πάνα
- Ζάτουνα: Το χωριό πέρα από το ποτάμι
- Ζυγοβίστι: Το χωριό όπου η ιστορία δεν ξαπόστασε ακόμα-Ο τόπος των Αθανάτων
- Κάψια-Σπήλαιο Κάψια-Πηγή του Πανός-Μηλιά-Ιερό Ιππίου Ποσειδώνος
- Μονή Αιμυαλών
- Βαλτεσινίκο-Μονή Αγίου Νικολάου-Μονή Φιλοσόφου-Ζάτουνα
Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα
Η πασίγνωστη Βυτίνα μπορεί από πολλούς να θεωρείται ένα από τα πιο φημισμένα τουριστικά θέρετρα της Πελοποννήσου, αλλά για εμένα θα είναι πάντα και πάνω απ΄ όλα η αιώνια ατάκα: “Πάμε πλατεία”! Δε νοείται διαμονή στο Δάρα, χωρίς το απαραίτητο άραγμα για καφέ ή καρυδόπιτα με παγωτό, στην πλατεία της Βυτίνας.
Στην πλατεία υπάρχουν συγκεντρωμένα καφέ με πολύ ωραία διακόσμηση. Πρόσφατα έχει ανοίξει και μια καινούρια καφετέρια, στη θέση που παλαιότερα στεγαζόταν ένα μαγαζί με παραδοσιακά ξυλόγλυπτα αντικείμενα. Η ξυλογλυπτική έχει μακραίωνη παράδοση στη Βυτίνα και αυτό το καινούριο μαγαζί έχει εντάξει στη διακόσμησή του, τραπέζια και καναπέδες από κορμούς δέντρων, οι οποίοι με την κατάλληλη επεξεργασία έχουν μετατραπεί σε όμορφα και χρηστικά αντικείμενα.
(edit: Τον Οκτώβριο του 2021 που βρέθηκα ξανά για καρυδόπιτα με παγωτό στο συγκεκριμένο μαγαζί διαπίστωσα, μετά λύπης μου, ότι οι κορμοί δέντρων-τραπέζια-καναπέδες δεν υπάρχουν πια. Έμαθα ότι "μετακόμισαν" στη Δημητσάνα όπου ο επιχειρηματίας άνοιξε και εκεί μαγαζί).
Και μιας και ξεκίνησα να σας γνωρίζω το χωριό από την πλατεία του, εδώ βρίσκεται και ο πετρόκτιστος ναός του Αγίου Τρύφωνα, πολιούχου της περιοχής, ο οποίος είναι χτισμένος το 1864, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Τη νέα εκκλησία έχτισαν ντόπιοι μάστορες, με το διάσημο τοπικό μαύρο μάρμαρο.
Το Λαογραφικό Μουσείο αξίζει μια επίσκεψη, καθώς σε αυτό παρουσιάζονται αντικείμενα που θυμίζουν τους παλιούς κτηνοτρόφους, υλοτόμους, τσαγκάρηδες ή τις γυναίκες που ύφαιναν στον αργαλειό τα ρούχα και τις κουρελούδες του σπιτιού.
Το μπρούτζινο άγαλμα του Βυτιναίου μαθητή, Ματθαίου Πόταγα στέκεται πάνω στο βάθρο του, στη μια άκρη της πλατείας. Ο Ματθαίος αντιστάθηκε ηρωικά στα γερμανικά στρατεύματα, όταν αυτά κατευθύνονταν προς τη Βυτίνα.
Αρκετά ακόμη μαγαζιά με τουριστικά είδη ή καφενεία πλαισιώνουν την πλατεία της Βυτίνας.
Για το όνομά της έχουν αναφερθεί διάφορες θεωρίες, όπως ότι προέρχεται από ένα αρχαίο ελληνικό γυναικείο όνομα ή από το όνομα δοχείου για το κρασί (βυτίνη) ή από τη λέξη “βυθός” επειδή αρχικά ήταν χτισμένη σε λεκάνη, ανάμεσα σε λόφους. Φέρεται να χτίστηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης Μεθύδριο, τα ερείπια της οποίας υπάρχουν μέχρι σήμερα σε κοντινή απόσταση. Ο Παυσανίας αναφέρει για την πόλη Μεθύδριο το 174 π.Χ.: "Μεθύδριον ουχί πλέον ακμάζουσα πόλις.." Πιθανότερος χρόνος ίδρυσης της Βυτίνας φέρεται περί το 350 μ.Χ., σε απόσταση 2-3 Km από τη σημερινή θέση, στην περιοχή Δαμασκηνιά.
Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα και ο Ίππιος Ποσειδώνας. Ο Ποσειδώνας υπήρξε ένας από τους πιο μεγάλους θεούς της αρχαίας Αρκαδίας. Το όνομά του στην κυριολεξία του σημαίνει «σύζυγος της γης» και υπήρξε όντως σύντροφος της Μεγάλης Μητέρας Δήμητρας. Είχε πολλά προσωνύμια, όλα δε σχετίζονταν με την ορμή του. Τον είπαν Ολετήρα, Μοχλωτήρα και Ίππιο. Όντας αρχικά θεός των σεισμών και μετά των νερών έχει μεγάλη σχέση με τα περήφανα άλογα, μιας και είναι πολύ ευαίσθητα στα υπόγεια ρεύματα και τις δυνάμεις. Τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα σώζονται στην περιοχή της Μαντινείας. Σε μελλοντικό ταξίδι μου επιβάλλεται να επισκεφθώ το Ιερό του Ιππίου Ποσειδώνα.
Στην Ελληνική Επανάσταση, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως βακούφιο (κτηματική δωρεά) θεωρούμενος τόπος ιερός. Υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού, με αποτέλεσμα το χωριό να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου, με συνέπεια να πυρποληθεί επτά φορές από τον Ιμπραήμ Πασά.
Η Βυτίνα είναι τόπος γέννησης του πατέρα του ιστορικού του Έθνους Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, του νομικού Βασίλη Οικονομίδη, του ιατρού και εξερευνητή Αφρικής και Ασίας Παναγιώτη Πόταγα και του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη.
Μεταξύ όλων αυτών των σημαντικών προσώπων, να αναφέρω και μια δική μου ταπεινή πληροφορία. Ο παππούς μου λοιπόν διετέλεσε καθηγητής στο Γυμνάσιο της Βυτίνας και έζησε για κάποια χρόνια, μαζί με τη δασκάλα γιαγιά μου και τη μικρή τότε μητέρα μου στο χωριό.
Μια καινοτομία που μας τράβηξε το ενδιαφέρον, είναι το γεγονός ότι ο Δήμος έχει χωρίσει σε ζώνες πεζοπορίας τις γειτονιές του χωριού. Π.χ. η "ζώνη της αλεπούς" είναι η περιοχή γύρω από την πλατεία. Η "ζώνη του κουνελιού" ή η "ζώνη της πεταλούδας" περιλαμβάνουν άλλες γειτονιές του χωριού. Εμείς αρχικά δεν το γνωρίζαμε αυτό το σκηνικό. Είδαμε μικρές φωτογραφίες των ζώων και βέλη που έδειχναν προς διάφορες κατευθύνσεις και αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε την πορεία του κουνελιού, νομίζοντας ότι θα βρούμε κάποια φάρμα εκτροφής των ζώων.
Ξεκινήσαμε λοιπόν από ένα στενό της πλατείας και ακολουθώντας ανηφορική διαδρομή προς κάποια συνοικία, ανά τακτά διαστήματα βλέπαμε φωτογραφίες κουνελιών και αρίθμηση σε μέτρα. 610 μέτρα έγραφε μια από τις φωτογραφίες! “Τι στο καλό είναι τα 610 μέτρα"? αναρωτηθήκαμε. Σε 610 μέτρα θα έχουμε βγει έξω από το χωριό, θα έχουμε φτάσει στο βουνό.
Τελικά την απορία, μας την ψιλοέλυσε μια μητέρα με τα κουτσούβελά της, που έβγαιναν εκείνην την ώρα από το σπίτι τους. Μας είπε, ότι και οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν έχουν ακριβώς καταλάβει τι ρόλο παίζουν αυτές οι φωτογραφίες με τα ζώα στα δρομάκια του χωριού και ότι μάλλον είναι κάποιος διαχωρισμός των συνοικιών, με σκοπό την πεζοπορία και τη γνωριμία με αυτές. Εμείς τη βρήκαμε έξυπνη και "παραπλανητική" ιδέα, αφού μας ξεσήκωσε και μας έκανε να ακολουθήσουμε τα ανηφορικά δρομάκια, τα οποία μας οδήγησαν σε μια γειτονιά, πολύ ψηλά στο χωριό, απ΄ όπου είχαμε θέα προς την πλατεία, με το Καμπαναριό του Αγίου Τρύφωνα, να κάνει παντού αισθητή την παρουσία του.
Στα μισά περίπου της διαδρομής συναντήσαμε το άγαλμα της Ελένης Λιαροπούλου, της ηρωίδας "Σουλιώτισσας" της Βυτίνας. Η Βυτινιώτισσα Ελένη Λιαροπούλου, τον Ιούνιο του 1825, κατά την πρώτη επιδρομή του Ιμπραήμ στη Βυτίνα, μαζί με τον πεθερό της Πέτρο Λιαρόπουλο, πρόκριτο της Βυτίνας και άλλους Βυτιναίους κατέφυγαν στη θέση "Κότρωνας" του κοντινού χωριού Γρανίτσα. Από τον Κότρωνα, το "Ζάλογγο" του Μοριά, αφού άφησε το παιδί της στο χείλος του γκρεμού, έπεσε στον Μυλάοντα ποταμό, σαν άλλη "Σουλιώτισσα", για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, αποφεύγοντας την αιχμαλωσία και την ατίμωση. Το σώμα της έμεινε κρεμασμένο τρεις ολόκληρες ημέρες.
Σε όλη τη διάρκεια της βόλτας μας, αποκομίσαμε γαλήνη συναντώντας παλιά πετρόχτιστα σπίτια, γραφικά ανηφορικά δρομάκια και λουλουδιασμένες αυλές.
Αργότερα στην πλατεία προσέξαμε την ταμπέλα, όπου ο Δήμος εξηγεί αναλυτικά το project, με τις διαδρομές και τα ζώα που αντιστοιχούν σε αυτές.
Σε επόμενη επίσκεψή μας στη Βυτίνα (Οκτώβριος 2021) ακολουθήσαμε τη διαδρομή του κόκορα, μήκους 720 μέτρων. Ξεκινάει από την πλατεία ακολουθώντας αρχικά την οδό Φωτάκου στην οποία βρίσκονται κάποια παλιά πέτρινα σπίτια. Η οδός προσφέρει επιπλέον θέα προς την εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα.
Μπορεί ο τοίχος του σπιτιού να γκρεμίστηκε, ο καθρέφτης όμως ακλόνητος παραμένει στη θέση του. Φορτωμένος όλα αυτά τα χρόνια με αμέτρητες αντανακλάσεις έχει πλέον το δικαίωμα και την εμπειρία να απαντήσει στο αιώνιο ερώτημα: "Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ’ ολόκληρη τη χώρα";
Μεγάλο ατού αυτής της διαδρομής είναι η εξαιρετική θέα προς τις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου. Το σκηνικό συμπληρώνουν μερικά καλόγουστα πέτρινα σπίτια με κατακόκκινες στέγες που κυριολεκτικά πνίγονται από τα έλατα και την πυκνή βλάστηση.
Η διαδρομή κατηφορίζει και οι εικόνες που ξετυλίγονταν σε κάθε μας βήμα ήταν πανέμορφες, γεμάτες χρώμα και νοσταλγία.
Συναντήσαμε τον ναό της Γέννησης της Θεοτόκου αλλά ήταν κλειστός για να τον επισκεφθούμε στο εσωτερικό του.
Η διαδρομή εκτυλισσόταν ακόμα πιο συναρπαστική, με παλιά σπίτια φορτωμένα με κισσούς και περικοκλάδες σε αποχρώσεις του καφέ, του πορτοκαλί, του σάπιου μήλου και του κεραμιδί, αλλά και με αναπαλαιωμένα και πολύ φροντισμένα οικοδομήματα προφυλαγμένα πίσω από στιβαρές πέτρινες μάντρες.
Άλλη μια πολύ σημαντική προσωπικότητα της Βυτίνας τιμάται με μνημείο σε αυτήν τη διαδρομή. Πρόκειται για τον Βασίλειο Οικονομίδη επιφανέστατο νομοδιδάσκαλο του 19ου αιώνα, ο οποίος γεννήθηκε το 1814 στο χωριό, σπούδασε στη Γερμανία και επιδόθηκε αρχικά σε φιλολογικές και φιλοσοφικές σπουδές. Αργότερα επικεντρώθηκε στη Νομική. Το 1843 αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Μόναχο.
Στο σημείο αυτό βρισκόταν το σπίτι που γεννήθηκε ο Βασίλειος Οικονομίδης
Η διαδρομή του κόκορα καταλήγει στον κεντρικό δρόμο, λίγα μόλις μέτρα πριν τη Δημόσια Βιβλιοθήκη.
Ο κεντρικός δρόμος του χωριού είναι σκέτος πειρασμός, αφού εδώ βρίσκονται όμορφα μαγαζιά με χειροποίητα ζυμαρικά, τραχανάδες, βότανα (ρίγανη, τσάι) και φυσικά με το κυρίαρχο προϊόν της περιοχής, το κορυφαίο μέλι του Μαινάλου. Εδώ θα βρείτε ακόμα ξυλόγλυπτα σουβενίρ, φρέσκα νόστιμα γλυκά και παγωτό.
Για πάρα πολλούς επισκέπτες, η πιο όμορφη εικόνα του χωριού είναι ο διάσημος “Δρόμος της Αγάπης”. Πρόκειται για έναν δενδροσκέπαστο δρόμο, όπου το φθινόπωρο αλλά και την άνοιξη, η φύση “ζωγραφίζει” το δικό της έργο τέχνης. Η ιστορία αυτού του δρόμου μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω, όταν οι νέοι έκαναν τη βόλτα τους, γνωρίζοντας τα μελλοντικά ταίρια τους. Πάντα όταν επισκέπτομαι τη Βυτίνα αρέσκομαι να περνάω από τον ωραίο αυτόν δρόμο, αλλά και από έναν μικρό, κατάφυτο “Παράδεισο” που διαθέτει το χωριό.
Ο Δρόμος της Αγάπης
Ο Δρόμος της Αγάπης ντυμένος στα λευκά
Σε ένα διώροφο, νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται η Δασοκομική Σχολή της Βυτίνας. Το κτίριο χτίστηκε μεταξύ 1890-95, μέσα σε ιδιόκτητο κτήμα 150 στρεμμάτων, δωρεά του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη. Ανατολικά αυτού του κτήματος έχει δημιουργηθεί ένα πειραματικό αλσύλλιο (1885-1917), για να μελετηθεί η ανάπτυξη πεύκων, ελάτων, κυπαρισσιών και άλλων δέντρων, στο κλίμα της περιοχής. Αυτό το δασάκι της Βυτίνας είναι το δικό μου αγαπημένο καταφύγιο, όταν την επισκέπτομαι. Απολαμβάνω να χάνομαι ανάμεσα στα ψιλόλιγνα δέντρα και να μυρίζω το νοτισμένο χώμα, των απόλυτα ευθυγραμμισμένων μονοπατιών του αλσυλλίου.
Άλλα αξιοθέατα που μπορεί ο επισκέπτης να δει στη Βυτίνα είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη, με ιστορικά έντυπα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό καθώς και το “Ελληνικό Σχολείο”, ένα δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το πετρόκτιστο κτίριο συνδέεται με την ιστορική Σχολή της Βυτίνας. Σε μικρή απόσταση από τη Βυτίνα, στο χωριό Λιμποβίσι βρίσκεται το πατρικό σπίτι των Κολοκοτρωναίων, το οποίο λειτουργεί σαν μικρό μουσείο.
Ας έρθουμε όμως και στο καίριο θέμα του φαγητού. Γύρω από την πλατεία, αλλά και στον κεντρικό δρόμο υπάρχουν πολλές επιλογές για καλό φαγητό. Εγώ ξεχωρίζω και προτείνω το εστιατόριο “Παλιά Βυτίνα”. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και βγάζει τραπεζάκια στα δύο πλακόστρωτα καλντερίμια, αφού το μαγαζί είναι γωνιακό.
Εκτός από το ταξίδι γευσιγνωσίας που προσφέρει η ταβέρνα, με τις πολλές παραδοσιακές γεύσεις της, εκείνο που εμένα συναρπάζει, είναι το μοναδικό ντεκόρ του μαγαζιού. Είναι ένας χώρος στολισμένος με ξύλο, πέτρα και αντικείμενα από το παρελθόν, θυμίζοντας σκηνικό ταινίας. Στο πρόσφατο ταξίδι φάγαμε πεντανόστιμο κότσι χοιρινού με άγριο ρύζι, πατάτες και λαχανικά, αλλά και κόκορα κοκκινιστό με χειροποίητα ζυμαρικά. Έχει απίστευτο μενού και τον χειμώνα μην παραλείψετε να γευτείτε κολοκυθόσουπα βελουτέ.
Η Βυτίνα ως γνωστόν απλώνεται στους πρόποδες του ελατοσκέπαστου Μαινάλου. Το Μαίναλο και η γύρω περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι κάτοικοι ήταν οι Αρκάδες και εδώ λατρευόταν ο Θεός Πάνας. Στις κορυφές του έχουν περπατήσει θεοί και ήρωες και το όνομά του σημαίνει την Ιερή Μανία, τη θεία παραφορά που φέρνει η άγρια φύση.
Σε αυτό το βουνό έχουν περιπλανηθεί σοφοί, μάντεις, ιερείς του Δία και ακόλουθοι του Πάνα, Μαινάδες αφοσιωμένες τον Διόνυσο, αλλά και μοναχοί της Ορθοδοξίας. Το “Βουνό των Θαυμάτων” αποτελεί ένα φαινόμενο, τόσο για την πλούσια βλάστησή του, όσο και για τους μύθους και τις ιστορίες που το συνοδεύουν. Κοντά στην ψηλότερη κορυφή του, την Οστρακίνα (υψόμετρο 1981 μέτρα) λειτουργεί Χιονοδρομικό Κέντρο και καταφύγιο. Το Μαίναλο, εκτός από τις δασοσκέπαστες πλαγιές του, στολίζεται και με πανέμορφα χωριά: Δημητσάνα, Στεμνίτσα, Λιμποβίσι, Βυτίνα, Λεβίδι, Αλωνίσταινα, Λαγκάδια και λοιπά.
Αφήσαμε τη Βυτίνα και αρχίσαμε να ανηφορίζουμε τον δασικό δρόμο που οδηγεί στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Μαινάλου. Το τοπίο είναι εκπληκτικής ομορφιάς και μαζί με τον δροσερό αέρα που μπαίνει από τα ανοιχτά παράθυρα του αυτοκινήτου, μας έρχονται οι μυρωδιές του έλατου και των βοτάνων που φύονται στο πανέμορφο βουνό.
Στα μισά της διαδρομής το τοπίο αλλάζει και στα δεξιά μας εμφανίζεται ένα “γυμνό” από έλατα οροπέδιο, στρωμένο με χαμηλό, ξεθωριασμένο κιτρινοπράσινο χορτάρι. Είναι η τοποθεσία Ρούχοι, ένα ιδιαίτερο κομμάτι του Μαινάλου, που όταν το αντικρίσαμε, το πρώτο πράγμα που σκεφτήκαμε ήταν να σταματήσουμε και να αρχίσουμε να κάνουμε κωλοτούμπες στο παχύ κιτρινισμένο χορτάρι. Σταματήσαμε, αλλά κωλοτούμπες δεν κάναμε! Βγάλαμε όμως πολλές φωτογραφίες, περπατήσαμε στην απλωσιά και στη συνέχεια χωθήκαμε ανάμεσα στα έλατα, ρουφώντας αχόρταγα τις μυρωδιές του βουνού και ακούγοντας το βουητό των ζουζουνιών του δάσους. Εδώ κάποτε διοργανώνονταν συναυλίες, με πολύ μεγάλη συμμετοχή του κόσμου.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο της Οστρακίνας διαθέτει εξαιρετικές πίστες και καταφύγιο. Για τους λάτρεις του σπορ υπάρχουν διάφορες πίστες, που μπορούν να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στο σκι. Οι πίστες είναι κάθετες απότομες διαδρομές ανάμεσα στα έλατα, μια ιδιαιτερότητα που λίγα χιονοδρομικά κέντρα διαθέτουν. Μετρά πάνω από 40 χρόνια λειτουργίας. Ξεκίνησε με έναν αναβατήρα το 1965, που ήταν μια πρόχειρη κατασκευή. Ο πρώτος κανονικός, σύγχρονος αναβατήρας τοποθετήθηκε το 1968 και λειτουργεί έως σήμερα. Αργότερα εγκαταστάθηκαν και οι υπόλοιποι.
Μπορεί τον χειμώνα το χιονισμένο τοπίο να είναι ειδυλλιακό και μαγικό, όμως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, που ακόμη υπάρχουν τα ξερά χορτάρια και τα ψηλά αγκάθια, ο χώρος του Χιονοδρομικού δείχνει άχαρος, σαν παραμελημένος. Μας θύμισε σκηνές far west, από ταινίες του κινηματογράφου, που διάφορα κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια και η άγρια χλωρίδα έχει αρχίσει να τα “καταπίνει”.
Ο άλλος τρόπος για να βρεθεί κανείς στο Χιονοδρομικό Κέντρο είναι να ακολουθήσει την επαρχιακή οδό Τρίπολης-Ολυμπίας. Πριν ή μετά το χωριό Κάψια (αναλόγως από που έρχεται ο επισκέπτης), θα συναντήσει τον μικρό οικισμό του Καρδαρά. Εκεί θα δει την ταμπέλα που γράφει προς “Χιονοδρομικό Κέντρο Μαινάλου” και θα στρίψει, ακολουθώντας μια εξίσου μαγευτική διαδρομή, 8 χιλιομέτρων μέσα στο δάσος, φτάνοντας στο Χιονοδρομικό Κέντρο. Αυτή η διαδρομή εκχιονίζεται καλύτερα, απ΄ ότι ο δασικός δρόμος που οδηγεί από τη Βυτίνα στο Χιονοδρομικό, ο οποίος όταν ρίξει πολύ χιόνι κλείνει.
Ο επαρχιακός δρόμος από τον Καρδαρά προς το Χιονοδρομικό Κέντρο
Πήραμε ξανά τον δρόμο της επιστροφής προς Βυτίνα και όταν συναντήσαμε τη διασταύρωση για Αλωνίσταινα στρίψαμε, ακολουθώντας μια συναρπαστική, φιδίσια διαδρομή, με χαράδρες σκεπασμένες από καταπράσινα έλατα.
Πριν φτάσουμε στο χωριό, ένας χωματόδρομος στα δεξιά, οδηγεί στην πηγή της Κοκκινόβρυσης. Είναι ένα μαγευτικό τοπίο, που προσφέρει δροσιά και ωραία θέα στο δάσος.
Ανάμεσα από τα ψηλά έλατα ξεπρόβαλε το μικρό χωριό.
Δεν μας πήρε πολύ ώρα μέχρι να το προσεγγίσουμε. Η Αλωνίσταινα είναι πολύ ορεινό χωριό, του Δήμου Τρίπολης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται στους 124 κατοίκους. Από το 1998 έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Το υψόμετρο του χωριού είναι γύρω στα 1.200 μέτρα και είναι χτισμένο στην κατάφυτη, δυτική πλευρά της Οστρακίνας, του όρους Μαινάλου. Αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου.
Στην περιοχή της Αλωνίσταινας τοποθετείται ο αρχαίος οικισμός Ελισσών και κατά καιρούς έχουν βρεθεί διάφορα ευρήματα. Το σημερινό της όνομα οφείλεται μάλλον στη διαδεδομένη στην περιοχή εργασία του αλωνίσματος. Το χωριό διαδραμάτισε πολύ σπουδαίο ρόλο στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 και συνδέεται στενά με την οικογένεια των Κολοκοτρωναίων. Η Ζαμπία ή Ζαμπέτα, της οικογένειας των Κωτσακαίων, που καταγόταν από το χωριό, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου. Το 1780 ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης σκοτώθηκε στη Μάνη και η Ζαμπέτα με τον μικρό Θεόδωρο ήρθε στην Αλωνίσταινα. Εδώ λοιπόν ανδρώθηκε και πέρασε κάποια από τα παιδικά του χρόνια ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται το μαρμάρινο μνημείο της μητέρας του Κολοκοτρώνη, Ζαμπίας Κωτσάκη, καθώς και ο τάφος της.
Μετά την άλωση της Τρίπολης, ο Κολοκοτρώνης στρατοπέδευσε στην Αλωνίσταινα και συνέχισε τον μεγάλο Αγώνα. Οι Τούρκοι την πυρπόλησαν και τη λεηλάτησαν δύο φορές. Μετά την Επανάσταση, η Αλωνίσταινα είχε ραγδαία πρόοδο και μάλιστα το 1850 είχε 2.000 κατοίκους. Μετά το 1950 ο πληθυσμός ελαττώθηκε πάρα πολύ, λόγω της μετανάστευσης.
Φτάσαμε στην πλατεία του χωριού λυσσασμένοι από την πείνα.
Απέναντι ακριβώς από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είδαμε την ταβέρνα “Κατάλπεις” με λιγοστά τραπεζάκια έξω, στα οποία κάθονταν παρέες απολαμβάνοντας το φαγητό τους. Για καλή μας τύχη υπήρχε ένα ελεύθερο τραπέζι και καθίσαμε αμέσως. Το φαγητό ήταν υπέροχο! Παραγγείλαμε ψαρονέφρι και κοτόπουλο φιλέτο ψητά, καθώς και κόκορα κοκκινιστό, σαλάτα χωριάτικη, πατάτες τηγανιτές φρέσκιες και ζυμωτό ψωμάκι. Φορέσαμε τα λεπτά μπουφανάκια μας, γιατί το κρύο έτσουζε λίγο και κατευχαριστηθήκαμε το φαγητό μας, σε ένα ήρεμο και γαλήνιο περιβάλλον. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε καν να βρούμε ανοιχτή ταβέρνα στην Αλωνίσταινα, πόσω μάλλον, με τόσο ωραίο φαγητό και εξυπηρετικό προσωπικό. Μπράβο τους!
Όση ώρα περιμέναμε να ψηθούν τα κρεατικά, έκανα μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για τα αξιοθέατα της Αλωνίσταινας. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού είναι βασιλική, μονόκλιτη και χτίστηκε το 1742. Διαθέτει ένα πολύ εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, του οποίου η κατασκευή οφείλεται σε τάμα, που έκανε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μετά τη νικηφόρο μάχη που έδωσε στα Δερβενάκια.
Ξεκινήσαμε να βολτάρουμε στο ειδυλλιακό χωριό, το οποίο είναι φωλιασμένο σε μια κατάφυτη κοιλάδα με καρυδιές, ενώ οι πλαγιές του ελατοσκέπαστου βουνού απλώνονται σαν φτερούγες, προστατεύοντας τα γραφικά σπίτια, τα οποία είναι δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πραγματικά έργα τέχνης Λαγκαδινών μαστόρων.
Μέσα στο χωριό κυλάει ένα μικρό ποταμάκι, ο Ελισσών. Άλλωστε η Αλωνίσταινα είναι γνωστή για τις άφθονες πηγές και τις βρύσες της.
Η ώρα πέρασε και το κρύο έτσουξε ακόμα περισσότερο. Σαν να μας ήρθε στα ρουθούνια μυρωδιά τζακιού. Μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε κοντά στα 1.200 μέτρα υψόμετρο. Μπορεί στην Αθήνα ή σε άλλες περιοχές της χώρας μας να είναι ακόμη “καλοκαίρι” μέσα στο φθινόπωρο, στην Αλωνίσταινα όμως, που περικυκλώνεται από ελατοδάσος, οι εποχές έχουν τη σωστή θέση τους στον χρόνο. Οι κάτοικοι το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και έχουν ήδη προνοήσει και προετοιμαστεί για τον δύσκολο χειμώνα που βρίσκεται προ των πυλών.
Στην Αλωνίσταινα, τα τελευταία 13 χρόνια στο τέλος του Νοέμβρη, υποδέχονται τον χειμώνα με φασολάδα στα καζάνια, τσίπουρο, κρασιά, κλαρίνα, νταούλια και πολύ χορό ανάβοντας φωτιά στην πλατεία του χωριού. Με μόνη προτροπή... “φορέστε το παλτό σας” η εκδήλωση στοχεύει στην ανάδειξη όψεων του τοπικού πολιτισμού, στη συσπείρωση της τοπικής κοινωνίας και τη διεύρυνση του επικοινωνιακού χαρακτήρα της εκδήλωσης, που θα συμβάλλει στη μύηση των νεότερων γενεών στις εορταστικές πρακτικές και στις αξίες της παραδοσιακής κοινωνίας. Όλα αυτά βέβαια...... last years! Γιατί φέτος ποιος ξέρει τι μας περιμένει τον Νοέμβριο?
Οι τελευταίοι πελάτες της ταβέρνας έφυγαν κι αυτοί, τα τραπέζια μαζεύτηκαν στο εσωτερικό και το μαγαζί έκλεισε. Στο χωριό απλώθηκε απόλυτη ερημιά. Ήταν περίπου 7:00 το απόγευμα. Η Αλωνίσταινα προετοιμάζεται να κοιμηθεί νωρίς, χωρίς να χρειάζεται να σπαταλήσει χρόνο αφαιρώντας το μακιγιάζ της, γιατί είναι φυσική και αυθεντική, χωρίς να έχει ανάγκη από φτιασίδια για να γοητεύσει τον επισκέπτη της.
Καληνυχτήσαμε το χωριό και τις νεράιδες, που σίγουρα στήνουν χορό τις νύχτες στις χαράδρες του Μαινάλου και ξεκινήσαμε για τη βάση μας, το Δάρα. Η τελευταία φωτογραφία που πήραμε ήταν αυτή του παλαιού ξενοδοχείου, βγαίνοντας από το χωριό, στα αριστερά. Είναι ένα όμορφο ερείπιο του μεσοπολέμου. Στις δόξες του ήταν υπερπολυτελές ξενοδοχείο-σανατόριο.
Η πασίγνωστη Βυτίνα μπορεί από πολλούς να θεωρείται ένα από τα πιο φημισμένα τουριστικά θέρετρα της Πελοποννήσου, αλλά για εμένα θα είναι πάντα και πάνω απ΄ όλα η αιώνια ατάκα: “Πάμε πλατεία”! Δε νοείται διαμονή στο Δάρα, χωρίς το απαραίτητο άραγμα για καφέ ή καρυδόπιτα με παγωτό, στην πλατεία της Βυτίνας.
Στην πλατεία υπάρχουν συγκεντρωμένα καφέ με πολύ ωραία διακόσμηση. Πρόσφατα έχει ανοίξει και μια καινούρια καφετέρια, στη θέση που παλαιότερα στεγαζόταν ένα μαγαζί με παραδοσιακά ξυλόγλυπτα αντικείμενα. Η ξυλογλυπτική έχει μακραίωνη παράδοση στη Βυτίνα και αυτό το καινούριο μαγαζί έχει εντάξει στη διακόσμησή του, τραπέζια και καναπέδες από κορμούς δέντρων, οι οποίοι με την κατάλληλη επεξεργασία έχουν μετατραπεί σε όμορφα και χρηστικά αντικείμενα.
(edit: Τον Οκτώβριο του 2021 που βρέθηκα ξανά για καρυδόπιτα με παγωτό στο συγκεκριμένο μαγαζί διαπίστωσα, μετά λύπης μου, ότι οι κορμοί δέντρων-τραπέζια-καναπέδες δεν υπάρχουν πια. Έμαθα ότι "μετακόμισαν" στη Δημητσάνα όπου ο επιχειρηματίας άνοιξε και εκεί μαγαζί).
Και μιας και ξεκίνησα να σας γνωρίζω το χωριό από την πλατεία του, εδώ βρίσκεται και ο πετρόκτιστος ναός του Αγίου Τρύφωνα, πολιούχου της περιοχής, ο οποίος είναι χτισμένος το 1864, πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Τη νέα εκκλησία έχτισαν ντόπιοι μάστορες, με το διάσημο τοπικό μαύρο μάρμαρο.
Το Λαογραφικό Μουσείο αξίζει μια επίσκεψη, καθώς σε αυτό παρουσιάζονται αντικείμενα που θυμίζουν τους παλιούς κτηνοτρόφους, υλοτόμους, τσαγκάρηδες ή τις γυναίκες που ύφαιναν στον αργαλειό τα ρούχα και τις κουρελούδες του σπιτιού.
Το μπρούτζινο άγαλμα του Βυτιναίου μαθητή, Ματθαίου Πόταγα στέκεται πάνω στο βάθρο του, στη μια άκρη της πλατείας. Ο Ματθαίος αντιστάθηκε ηρωικά στα γερμανικά στρατεύματα, όταν αυτά κατευθύνονταν προς τη Βυτίνα.
Αρκετά ακόμη μαγαζιά με τουριστικά είδη ή καφενεία πλαισιώνουν την πλατεία της Βυτίνας.
Για το όνομά της έχουν αναφερθεί διάφορες θεωρίες, όπως ότι προέρχεται από ένα αρχαίο ελληνικό γυναικείο όνομα ή από το όνομα δοχείου για το κρασί (βυτίνη) ή από τη λέξη “βυθός” επειδή αρχικά ήταν χτισμένη σε λεκάνη, ανάμεσα σε λόφους. Φέρεται να χτίστηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης Μεθύδριο, τα ερείπια της οποίας υπάρχουν μέχρι σήμερα σε κοντινή απόσταση. Ο Παυσανίας αναφέρει για την πόλη Μεθύδριο το 174 π.Χ.: "Μεθύδριον ουχί πλέον ακμάζουσα πόλις.." Πιθανότερος χρόνος ίδρυσης της Βυτίνας φέρεται περί το 350 μ.Χ., σε απόσταση 2-3 Km από τη σημερινή θέση, στην περιοχή Δαμασκηνιά.
Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα και ο Ίππιος Ποσειδώνας. Ο Ποσειδώνας υπήρξε ένας από τους πιο μεγάλους θεούς της αρχαίας Αρκαδίας. Το όνομά του στην κυριολεξία του σημαίνει «σύζυγος της γης» και υπήρξε όντως σύντροφος της Μεγάλης Μητέρας Δήμητρας. Είχε πολλά προσωνύμια, όλα δε σχετίζονταν με την ορμή του. Τον είπαν Ολετήρα, Μοχλωτήρα και Ίππιο. Όντας αρχικά θεός των σεισμών και μετά των νερών έχει μεγάλη σχέση με τα περήφανα άλογα, μιας και είναι πολύ ευαίσθητα στα υπόγεια ρεύματα και τις δυνάμεις. Τα ερείπια του ναού του Ποσειδώνα σώζονται στην περιοχή της Μαντινείας. Σε μελλοντικό ταξίδι μου επιβάλλεται να επισκεφθώ το Ιερό του Ιππίου Ποσειδώνα.
Στην Ελληνική Επανάσταση, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως βακούφιο (κτηματική δωρεά) θεωρούμενος τόπος ιερός. Υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού, με αποτέλεσμα το χωριό να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου, με συνέπεια να πυρποληθεί επτά φορές από τον Ιμπραήμ Πασά.
Η Βυτίνα είναι τόπος γέννησης του πατέρα του ιστορικού του Έθνους Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, του νομικού Βασίλη Οικονομίδη, του ιατρού και εξερευνητή Αφρικής και Ασίας Παναγιώτη Πόταγα και του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη.
Μεταξύ όλων αυτών των σημαντικών προσώπων, να αναφέρω και μια δική μου ταπεινή πληροφορία. Ο παππούς μου λοιπόν διετέλεσε καθηγητής στο Γυμνάσιο της Βυτίνας και έζησε για κάποια χρόνια, μαζί με τη δασκάλα γιαγιά μου και τη μικρή τότε μητέρα μου στο χωριό.
Μια καινοτομία που μας τράβηξε το ενδιαφέρον, είναι το γεγονός ότι ο Δήμος έχει χωρίσει σε ζώνες πεζοπορίας τις γειτονιές του χωριού. Π.χ. η "ζώνη της αλεπούς" είναι η περιοχή γύρω από την πλατεία. Η "ζώνη του κουνελιού" ή η "ζώνη της πεταλούδας" περιλαμβάνουν άλλες γειτονιές του χωριού. Εμείς αρχικά δεν το γνωρίζαμε αυτό το σκηνικό. Είδαμε μικρές φωτογραφίες των ζώων και βέλη που έδειχναν προς διάφορες κατευθύνσεις και αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε την πορεία του κουνελιού, νομίζοντας ότι θα βρούμε κάποια φάρμα εκτροφής των ζώων.
Ξεκινήσαμε λοιπόν από ένα στενό της πλατείας και ακολουθώντας ανηφορική διαδρομή προς κάποια συνοικία, ανά τακτά διαστήματα βλέπαμε φωτογραφίες κουνελιών και αρίθμηση σε μέτρα. 610 μέτρα έγραφε μια από τις φωτογραφίες! “Τι στο καλό είναι τα 610 μέτρα"? αναρωτηθήκαμε. Σε 610 μέτρα θα έχουμε βγει έξω από το χωριό, θα έχουμε φτάσει στο βουνό.
Τελικά την απορία, μας την ψιλοέλυσε μια μητέρα με τα κουτσούβελά της, που έβγαιναν εκείνην την ώρα από το σπίτι τους. Μας είπε, ότι και οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν έχουν ακριβώς καταλάβει τι ρόλο παίζουν αυτές οι φωτογραφίες με τα ζώα στα δρομάκια του χωριού και ότι μάλλον είναι κάποιος διαχωρισμός των συνοικιών, με σκοπό την πεζοπορία και τη γνωριμία με αυτές. Εμείς τη βρήκαμε έξυπνη και "παραπλανητική" ιδέα, αφού μας ξεσήκωσε και μας έκανε να ακολουθήσουμε τα ανηφορικά δρομάκια, τα οποία μας οδήγησαν σε μια γειτονιά, πολύ ψηλά στο χωριό, απ΄ όπου είχαμε θέα προς την πλατεία, με το Καμπαναριό του Αγίου Τρύφωνα, να κάνει παντού αισθητή την παρουσία του.
Στα μισά περίπου της διαδρομής συναντήσαμε το άγαλμα της Ελένης Λιαροπούλου, της ηρωίδας "Σουλιώτισσας" της Βυτίνας. Η Βυτινιώτισσα Ελένη Λιαροπούλου, τον Ιούνιο του 1825, κατά την πρώτη επιδρομή του Ιμπραήμ στη Βυτίνα, μαζί με τον πεθερό της Πέτρο Λιαρόπουλο, πρόκριτο της Βυτίνας και άλλους Βυτιναίους κατέφυγαν στη θέση "Κότρωνας" του κοντινού χωριού Γρανίτσα. Από τον Κότρωνα, το "Ζάλογγο" του Μοριά, αφού άφησε το παιδί της στο χείλος του γκρεμού, έπεσε στον Μυλάοντα ποταμό, σαν άλλη "Σουλιώτισσα", για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων, αποφεύγοντας την αιχμαλωσία και την ατίμωση. Το σώμα της έμεινε κρεμασμένο τρεις ολόκληρες ημέρες.
Σε όλη τη διάρκεια της βόλτας μας, αποκομίσαμε γαλήνη συναντώντας παλιά πετρόχτιστα σπίτια, γραφικά ανηφορικά δρομάκια και λουλουδιασμένες αυλές.
Αργότερα στην πλατεία προσέξαμε την ταμπέλα, όπου ο Δήμος εξηγεί αναλυτικά το project, με τις διαδρομές και τα ζώα που αντιστοιχούν σε αυτές.
Σε επόμενη επίσκεψή μας στη Βυτίνα (Οκτώβριος 2021) ακολουθήσαμε τη διαδρομή του κόκορα, μήκους 720 μέτρων. Ξεκινάει από την πλατεία ακολουθώντας αρχικά την οδό Φωτάκου στην οποία βρίσκονται κάποια παλιά πέτρινα σπίτια. Η οδός προσφέρει επιπλέον θέα προς την εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα.
Μπορεί ο τοίχος του σπιτιού να γκρεμίστηκε, ο καθρέφτης όμως ακλόνητος παραμένει στη θέση του. Φορτωμένος όλα αυτά τα χρόνια με αμέτρητες αντανακλάσεις έχει πλέον το δικαίωμα και την εμπειρία να απαντήσει στο αιώνιο ερώτημα: "Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου στον τοίχο πάνω τώρα, ποια είναι η ωραιότερη σ’ ολόκληρη τη χώρα";
Μεγάλο ατού αυτής της διαδρομής είναι η εξαιρετική θέα προς τις ελατοσκέπαστες πλαγιές του Μαινάλου. Το σκηνικό συμπληρώνουν μερικά καλόγουστα πέτρινα σπίτια με κατακόκκινες στέγες που κυριολεκτικά πνίγονται από τα έλατα και την πυκνή βλάστηση.
Η διαδρομή κατηφορίζει και οι εικόνες που ξετυλίγονταν σε κάθε μας βήμα ήταν πανέμορφες, γεμάτες χρώμα και νοσταλγία.
Συναντήσαμε τον ναό της Γέννησης της Θεοτόκου αλλά ήταν κλειστός για να τον επισκεφθούμε στο εσωτερικό του.
Η διαδρομή εκτυλισσόταν ακόμα πιο συναρπαστική, με παλιά σπίτια φορτωμένα με κισσούς και περικοκλάδες σε αποχρώσεις του καφέ, του πορτοκαλί, του σάπιου μήλου και του κεραμιδί, αλλά και με αναπαλαιωμένα και πολύ φροντισμένα οικοδομήματα προφυλαγμένα πίσω από στιβαρές πέτρινες μάντρες.
Άλλη μια πολύ σημαντική προσωπικότητα της Βυτίνας τιμάται με μνημείο σε αυτήν τη διαδρομή. Πρόκειται για τον Βασίλειο Οικονομίδη επιφανέστατο νομοδιδάσκαλο του 19ου αιώνα, ο οποίος γεννήθηκε το 1814 στο χωριό, σπούδασε στη Γερμανία και επιδόθηκε αρχικά σε φιλολογικές και φιλοσοφικές σπουδές. Αργότερα επικεντρώθηκε στη Νομική. Το 1843 αναγορεύτηκε διδάκτωρ στο Μόναχο.
Στο σημείο αυτό βρισκόταν το σπίτι που γεννήθηκε ο Βασίλειος Οικονομίδης
Η διαδρομή του κόκορα καταλήγει στον κεντρικό δρόμο, λίγα μόλις μέτρα πριν τη Δημόσια Βιβλιοθήκη.
Ο κεντρικός δρόμος του χωριού είναι σκέτος πειρασμός, αφού εδώ βρίσκονται όμορφα μαγαζιά με χειροποίητα ζυμαρικά, τραχανάδες, βότανα (ρίγανη, τσάι) και φυσικά με το κυρίαρχο προϊόν της περιοχής, το κορυφαίο μέλι του Μαινάλου. Εδώ θα βρείτε ακόμα ξυλόγλυπτα σουβενίρ, φρέσκα νόστιμα γλυκά και παγωτό.
Για πάρα πολλούς επισκέπτες, η πιο όμορφη εικόνα του χωριού είναι ο διάσημος “Δρόμος της Αγάπης”. Πρόκειται για έναν δενδροσκέπαστο δρόμο, όπου το φθινόπωρο αλλά και την άνοιξη, η φύση “ζωγραφίζει” το δικό της έργο τέχνης. Η ιστορία αυτού του δρόμου μας ταξιδεύει πολλά χρόνια πίσω, όταν οι νέοι έκαναν τη βόλτα τους, γνωρίζοντας τα μελλοντικά ταίρια τους. Πάντα όταν επισκέπτομαι τη Βυτίνα αρέσκομαι να περνάω από τον ωραίο αυτόν δρόμο, αλλά και από έναν μικρό, κατάφυτο “Παράδεισο” που διαθέτει το χωριό.
Ο Δρόμος της Αγάπης
Ο Δρόμος της Αγάπης ντυμένος στα λευκά
Σε ένα διώροφο, νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται η Δασοκομική Σχολή της Βυτίνας. Το κτίριο χτίστηκε μεταξύ 1890-95, μέσα σε ιδιόκτητο κτήμα 150 στρεμμάτων, δωρεά του Εθνικού ευεργέτη Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη. Ανατολικά αυτού του κτήματος έχει δημιουργηθεί ένα πειραματικό αλσύλλιο (1885-1917), για να μελετηθεί η ανάπτυξη πεύκων, ελάτων, κυπαρισσιών και άλλων δέντρων, στο κλίμα της περιοχής. Αυτό το δασάκι της Βυτίνας είναι το δικό μου αγαπημένο καταφύγιο, όταν την επισκέπτομαι. Απολαμβάνω να χάνομαι ανάμεσα στα ψιλόλιγνα δέντρα και να μυρίζω το νοτισμένο χώμα, των απόλυτα ευθυγραμμισμένων μονοπατιών του αλσυλλίου.
Άλλα αξιοθέατα που μπορεί ο επισκέπτης να δει στη Βυτίνα είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη, με ιστορικά έντυπα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό καθώς και το “Ελληνικό Σχολείο”, ένα δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το πετρόκτιστο κτίριο συνδέεται με την ιστορική Σχολή της Βυτίνας. Σε μικρή απόσταση από τη Βυτίνα, στο χωριό Λιμποβίσι βρίσκεται το πατρικό σπίτι των Κολοκοτρωναίων, το οποίο λειτουργεί σαν μικρό μουσείο.
Ας έρθουμε όμως και στο καίριο θέμα του φαγητού. Γύρω από την πλατεία, αλλά και στον κεντρικό δρόμο υπάρχουν πολλές επιλογές για καλό φαγητό. Εγώ ξεχωρίζω και προτείνω το εστιατόριο “Παλιά Βυτίνα”. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και βγάζει τραπεζάκια στα δύο πλακόστρωτα καλντερίμια, αφού το μαγαζί είναι γωνιακό.
Εκτός από το ταξίδι γευσιγνωσίας που προσφέρει η ταβέρνα, με τις πολλές παραδοσιακές γεύσεις της, εκείνο που εμένα συναρπάζει, είναι το μοναδικό ντεκόρ του μαγαζιού. Είναι ένας χώρος στολισμένος με ξύλο, πέτρα και αντικείμενα από το παρελθόν, θυμίζοντας σκηνικό ταινίας. Στο πρόσφατο ταξίδι φάγαμε πεντανόστιμο κότσι χοιρινού με άγριο ρύζι, πατάτες και λαχανικά, αλλά και κόκορα κοκκινιστό με χειροποίητα ζυμαρικά. Έχει απίστευτο μενού και τον χειμώνα μην παραλείψετε να γευτείτε κολοκυθόσουπα βελουτέ.
Η Βυτίνα ως γνωστόν απλώνεται στους πρόποδες του ελατοσκέπαστου Μαινάλου. Το Μαίναλο και η γύρω περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι κάτοικοι ήταν οι Αρκάδες και εδώ λατρευόταν ο Θεός Πάνας. Στις κορυφές του έχουν περπατήσει θεοί και ήρωες και το όνομά του σημαίνει την Ιερή Μανία, τη θεία παραφορά που φέρνει η άγρια φύση.
Σε αυτό το βουνό έχουν περιπλανηθεί σοφοί, μάντεις, ιερείς του Δία και ακόλουθοι του Πάνα, Μαινάδες αφοσιωμένες τον Διόνυσο, αλλά και μοναχοί της Ορθοδοξίας. Το “Βουνό των Θαυμάτων” αποτελεί ένα φαινόμενο, τόσο για την πλούσια βλάστησή του, όσο και για τους μύθους και τις ιστορίες που το συνοδεύουν. Κοντά στην ψηλότερη κορυφή του, την Οστρακίνα (υψόμετρο 1981 μέτρα) λειτουργεί Χιονοδρομικό Κέντρο και καταφύγιο. Το Μαίναλο, εκτός από τις δασοσκέπαστες πλαγιές του, στολίζεται και με πανέμορφα χωριά: Δημητσάνα, Στεμνίτσα, Λιμποβίσι, Βυτίνα, Λεβίδι, Αλωνίσταινα, Λαγκάδια και λοιπά.
Αφήσαμε τη Βυτίνα και αρχίσαμε να ανηφορίζουμε τον δασικό δρόμο που οδηγεί στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Μαινάλου. Το τοπίο είναι εκπληκτικής ομορφιάς και μαζί με τον δροσερό αέρα που μπαίνει από τα ανοιχτά παράθυρα του αυτοκινήτου, μας έρχονται οι μυρωδιές του έλατου και των βοτάνων που φύονται στο πανέμορφο βουνό.
Στα μισά της διαδρομής το τοπίο αλλάζει και στα δεξιά μας εμφανίζεται ένα “γυμνό” από έλατα οροπέδιο, στρωμένο με χαμηλό, ξεθωριασμένο κιτρινοπράσινο χορτάρι. Είναι η τοποθεσία Ρούχοι, ένα ιδιαίτερο κομμάτι του Μαινάλου, που όταν το αντικρίσαμε, το πρώτο πράγμα που σκεφτήκαμε ήταν να σταματήσουμε και να αρχίσουμε να κάνουμε κωλοτούμπες στο παχύ κιτρινισμένο χορτάρι. Σταματήσαμε, αλλά κωλοτούμπες δεν κάναμε! Βγάλαμε όμως πολλές φωτογραφίες, περπατήσαμε στην απλωσιά και στη συνέχεια χωθήκαμε ανάμεσα στα έλατα, ρουφώντας αχόρταγα τις μυρωδιές του βουνού και ακούγοντας το βουητό των ζουζουνιών του δάσους. Εδώ κάποτε διοργανώνονταν συναυλίες, με πολύ μεγάλη συμμετοχή του κόσμου.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο της Οστρακίνας διαθέτει εξαιρετικές πίστες και καταφύγιο. Για τους λάτρεις του σπορ υπάρχουν διάφορες πίστες, που μπορούν να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στο σκι. Οι πίστες είναι κάθετες απότομες διαδρομές ανάμεσα στα έλατα, μια ιδιαιτερότητα που λίγα χιονοδρομικά κέντρα διαθέτουν. Μετρά πάνω από 40 χρόνια λειτουργίας. Ξεκίνησε με έναν αναβατήρα το 1965, που ήταν μια πρόχειρη κατασκευή. Ο πρώτος κανονικός, σύγχρονος αναβατήρας τοποθετήθηκε το 1968 και λειτουργεί έως σήμερα. Αργότερα εγκαταστάθηκαν και οι υπόλοιποι.
Μπορεί τον χειμώνα το χιονισμένο τοπίο να είναι ειδυλλιακό και μαγικό, όμως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, που ακόμη υπάρχουν τα ξερά χορτάρια και τα ψηλά αγκάθια, ο χώρος του Χιονοδρομικού δείχνει άχαρος, σαν παραμελημένος. Μας θύμισε σκηνές far west, από ταινίες του κινηματογράφου, που διάφορα κτίρια έχουν εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια και η άγρια χλωρίδα έχει αρχίσει να τα “καταπίνει”.
Ο άλλος τρόπος για να βρεθεί κανείς στο Χιονοδρομικό Κέντρο είναι να ακολουθήσει την επαρχιακή οδό Τρίπολης-Ολυμπίας. Πριν ή μετά το χωριό Κάψια (αναλόγως από που έρχεται ο επισκέπτης), θα συναντήσει τον μικρό οικισμό του Καρδαρά. Εκεί θα δει την ταμπέλα που γράφει προς “Χιονοδρομικό Κέντρο Μαινάλου” και θα στρίψει, ακολουθώντας μια εξίσου μαγευτική διαδρομή, 8 χιλιομέτρων μέσα στο δάσος, φτάνοντας στο Χιονοδρομικό Κέντρο. Αυτή η διαδρομή εκχιονίζεται καλύτερα, απ΄ ότι ο δασικός δρόμος που οδηγεί από τη Βυτίνα στο Χιονοδρομικό, ο οποίος όταν ρίξει πολύ χιόνι κλείνει.
Ο επαρχιακός δρόμος από τον Καρδαρά προς το Χιονοδρομικό Κέντρο
Πήραμε ξανά τον δρόμο της επιστροφής προς Βυτίνα και όταν συναντήσαμε τη διασταύρωση για Αλωνίσταινα στρίψαμε, ακολουθώντας μια συναρπαστική, φιδίσια διαδρομή, με χαράδρες σκεπασμένες από καταπράσινα έλατα.
Πριν φτάσουμε στο χωριό, ένας χωματόδρομος στα δεξιά, οδηγεί στην πηγή της Κοκκινόβρυσης. Είναι ένα μαγευτικό τοπίο, που προσφέρει δροσιά και ωραία θέα στο δάσος.
Ανάμεσα από τα ψηλά έλατα ξεπρόβαλε το μικρό χωριό.
Δεν μας πήρε πολύ ώρα μέχρι να το προσεγγίσουμε. Η Αλωνίσταινα είναι πολύ ορεινό χωριό, του Δήμου Τρίπολης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο πληθυσμός ανέρχεται στους 124 κατοίκους. Από το 1998 έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Το υψόμετρο του χωριού είναι γύρω στα 1.200 μέτρα και είναι χτισμένο στην κατάφυτη, δυτική πλευρά της Οστρακίνας, του όρους Μαινάλου. Αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου.
Στην περιοχή της Αλωνίσταινας τοποθετείται ο αρχαίος οικισμός Ελισσών και κατά καιρούς έχουν βρεθεί διάφορα ευρήματα. Το σημερινό της όνομα οφείλεται μάλλον στη διαδεδομένη στην περιοχή εργασία του αλωνίσματος. Το χωριό διαδραμάτισε πολύ σπουδαίο ρόλο στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821 και συνδέεται στενά με την οικογένεια των Κολοκοτρωναίων. Η Ζαμπία ή Ζαμπέτα, της οικογένειας των Κωτσακαίων, που καταγόταν από το χωριό, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη, πατέρα του Θεόδωρου. Το 1780 ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης σκοτώθηκε στη Μάνη και η Ζαμπέτα με τον μικρό Θεόδωρο ήρθε στην Αλωνίσταινα. Εδώ λοιπόν ανδρώθηκε και πέρασε κάποια από τα παιδικά του χρόνια ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται το μαρμάρινο μνημείο της μητέρας του Κολοκοτρώνη, Ζαμπίας Κωτσάκη, καθώς και ο τάφος της.
Μετά την άλωση της Τρίπολης, ο Κολοκοτρώνης στρατοπέδευσε στην Αλωνίσταινα και συνέχισε τον μεγάλο Αγώνα. Οι Τούρκοι την πυρπόλησαν και τη λεηλάτησαν δύο φορές. Μετά την Επανάσταση, η Αλωνίσταινα είχε ραγδαία πρόοδο και μάλιστα το 1850 είχε 2.000 κατοίκους. Μετά το 1950 ο πληθυσμός ελαττώθηκε πάρα πολύ, λόγω της μετανάστευσης.
Φτάσαμε στην πλατεία του χωριού λυσσασμένοι από την πείνα.
Απέναντι ακριβώς από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είδαμε την ταβέρνα “Κατάλπεις” με λιγοστά τραπεζάκια έξω, στα οποία κάθονταν παρέες απολαμβάνοντας το φαγητό τους. Για καλή μας τύχη υπήρχε ένα ελεύθερο τραπέζι και καθίσαμε αμέσως. Το φαγητό ήταν υπέροχο! Παραγγείλαμε ψαρονέφρι και κοτόπουλο φιλέτο ψητά, καθώς και κόκορα κοκκινιστό, σαλάτα χωριάτικη, πατάτες τηγανιτές φρέσκιες και ζυμωτό ψωμάκι. Φορέσαμε τα λεπτά μπουφανάκια μας, γιατί το κρύο έτσουζε λίγο και κατευχαριστηθήκαμε το φαγητό μας, σε ένα ήρεμο και γαλήνιο περιβάλλον. Η αλήθεια είναι ότι δεν περιμέναμε καν να βρούμε ανοιχτή ταβέρνα στην Αλωνίσταινα, πόσω μάλλον, με τόσο ωραίο φαγητό και εξυπηρετικό προσωπικό. Μπράβο τους!
Όση ώρα περιμέναμε να ψηθούν τα κρεατικά, έκανα μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο για τα αξιοθέατα της Αλωνίσταινας. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που δεσπόζει στο κέντρο του χωριού είναι βασιλική, μονόκλιτη και χτίστηκε το 1742. Διαθέτει ένα πολύ εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, του οποίου η κατασκευή οφείλεται σε τάμα, που έκανε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μετά τη νικηφόρο μάχη που έδωσε στα Δερβενάκια.
Ξεκινήσαμε να βολτάρουμε στο ειδυλλιακό χωριό, το οποίο είναι φωλιασμένο σε μια κατάφυτη κοιλάδα με καρυδιές, ενώ οι πλαγιές του ελατοσκέπαστου βουνού απλώνονται σαν φτερούγες, προστατεύοντας τα γραφικά σπίτια, τα οποία είναι δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πραγματικά έργα τέχνης Λαγκαδινών μαστόρων.
Μέσα στο χωριό κυλάει ένα μικρό ποταμάκι, ο Ελισσών. Άλλωστε η Αλωνίσταινα είναι γνωστή για τις άφθονες πηγές και τις βρύσες της.
Η ώρα πέρασε και το κρύο έτσουξε ακόμα περισσότερο. Σαν να μας ήρθε στα ρουθούνια μυρωδιά τζακιού. Μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε κοντά στα 1.200 μέτρα υψόμετρο. Μπορεί στην Αθήνα ή σε άλλες περιοχές της χώρας μας να είναι ακόμη “καλοκαίρι” μέσα στο φθινόπωρο, στην Αλωνίσταινα όμως, που περικυκλώνεται από ελατοδάσος, οι εποχές έχουν τη σωστή θέση τους στον χρόνο. Οι κάτοικοι το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και έχουν ήδη προνοήσει και προετοιμαστεί για τον δύσκολο χειμώνα που βρίσκεται προ των πυλών.
Στην Αλωνίσταινα, τα τελευταία 13 χρόνια στο τέλος του Νοέμβρη, υποδέχονται τον χειμώνα με φασολάδα στα καζάνια, τσίπουρο, κρασιά, κλαρίνα, νταούλια και πολύ χορό ανάβοντας φωτιά στην πλατεία του χωριού. Με μόνη προτροπή... “φορέστε το παλτό σας” η εκδήλωση στοχεύει στην ανάδειξη όψεων του τοπικού πολιτισμού, στη συσπείρωση της τοπικής κοινωνίας και τη διεύρυνση του επικοινωνιακού χαρακτήρα της εκδήλωσης, που θα συμβάλλει στη μύηση των νεότερων γενεών στις εορταστικές πρακτικές και στις αξίες της παραδοσιακής κοινωνίας. Όλα αυτά βέβαια...... last years! Γιατί φέτος ποιος ξέρει τι μας περιμένει τον Νοέμβριο?
Οι τελευταίοι πελάτες της ταβέρνας έφυγαν κι αυτοί, τα τραπέζια μαζεύτηκαν στο εσωτερικό και το μαγαζί έκλεισε. Στο χωριό απλώθηκε απόλυτη ερημιά. Ήταν περίπου 7:00 το απόγευμα. Η Αλωνίσταινα προετοιμάζεται να κοιμηθεί νωρίς, χωρίς να χρειάζεται να σπαταλήσει χρόνο αφαιρώντας το μακιγιάζ της, γιατί είναι φυσική και αυθεντική, χωρίς να έχει ανάγκη από φτιασίδια για να γοητεύσει τον επισκέπτη της.
Καληνυχτήσαμε το χωριό και τις νεράιδες, που σίγουρα στήνουν χορό τις νύχτες στις χαράδρες του Μαινάλου και ξεκινήσαμε για τη βάση μας, το Δάρα. Η τελευταία φωτογραφία που πήραμε ήταν αυτή του παλαιού ξενοδοχείου, βγαίνοντας από το χωριό, στα αριστερά. Είναι ένα όμορφο ερείπιο του μεσοπολέμου. Στις δόξες του ήταν υπερπολυτελές ξενοδοχείο-σανατόριο.
Last edited:
)
)
