Klair
Member
- Μηνύματα
- 2.502
- Likes
- 31.366
- Ταξίδι-Όνειρο
- Υπερσιβηρικός
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
- Βυτίνα-Όρος Μαίναλο-Χιονοδρομικό Κέντρο-Αλωνίσταινα
- Νυμφασία-Λεβίδι
- Ελάτη-Στεμνίτσα
- Ελληνικό-Λούσιος ποταμός-Αρχαία Γόρτυνα
- Καρύταινα: Το Τολέδο της Ελλάδας!
- Όρος Σαϊτάς
- Βυζαντινός ναός Παναγίας Λεβιδίου και Αρχαιολογικός Χώρος Ορχομενού
- Ναός Αγίας Φωτεινής Μαντινείας
- Και μετά ήρθε ο "Λέανδρος"!
- Βλαχέρνα-Κάστρο Μπεζενίκου-Παναγία Καταφυγιώτισσα-Μονή Αγίας Ελεούσας-Όρος Καστανιά-Μονή Παναγίας της Βλαχέρνας.
- Σαν σήμερα η μάχη στο Λεβίδι, 14 Απριλίου 1821.
- Μαγούλιανα: Ο εξώστης της Αρκαδίας ή μήπως ολόκληρης της Πελοποννήσου;
- Βαλτεσινίκο: Ο τόπος με τα πολλά νερά!
- Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου και Μυγδαλιά
- Αρχαιολογικός Χώρος Αρχαίας Μαντινείας
- Κοντοβάζαινα: Το κεφαλοχώρι με τα πολλά νερά και τα όμορφα πλατάνια
- Δήμητρα-Μουριά-Τεχνητή Λίμνη Λάδωνα-Λάδωνας ποταμός
- Λάστα: Το χωριό με μόνιμο αριθμό κατοίκων όσα τα δάχτυλα του ενός χεριού!
- Λαγκάδια: Το "κρεμαστό" χωριό με την πέτρινη ομορφιά!
- Λίμνη Τάκα
- Τεγέα: Αλέα-Αρχαιολογικό Μουσείο-Ναός Αλέας Αθηνάς-Αρχαιολογικό Πάρκο-Στάδιο
- Βούρβουρα: Το σιωπηλό χωριό με την παρθένα φύση
- Δάρα: Η Χώρα των Νάσων (Νησιών)
- Το Δάρα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας
- Το Δάρα μετά την Απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό
- Δάρα: Έθιμα και παραδόσεις
- Δάρα: Η μετάβαση από Δήμο σε Κοινότητα και η μετανάστευση
- Το Δάρα και ο Πόλεμος του 1940
- Το Δάρα και ο Εμφύλιος Πόλεμος
- Το Δάρα μετά τον Εμφύλιο και στα χρόνια της Δικτατορίας
- Το Δάρα και ο ζωοδότης κάμπος του
- Το Δάρα και το νερό
- Το μικρό Δάρα της Αυστραλίας
- Το Δάρα και το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού
- Το Δάρα ζει στους ρυθμούς του Αστέρα Ραχούλας
- Κανδήλα-Ιερά Μονή Παναγίας της Κανδήλας-Πηγή Σίντζι
- Λίμνη-Χωτούσα-Αρχαιολογικός Χώρος Καφυών
- Λιμποβίσι-Αρκουδόρεμα-Χρυσοβίτσι: Στα λημέρια του Κολοκοτρώνη
- Πιάνα: Η κατοικία του Θεού Πάνα
- Ζάτουνα: Το χωριό πέρα από το ποτάμι
- Ζυγοβίστι: Το χωριό όπου η ιστορία δεν ξαπόστασε ακόμα-Ο τόπος των Αθανάτων
- Κάψια-Σπήλαιο Κάψια-Πηγή του Πανός-Μηλιά-Ιερό Ιππίου Ποσειδώνος
- Μονή Αιμυαλών
- Βαλτεσινίκο-Μονή Αγίου Νικολάου-Μονή Φιλοσόφου-Ζάτουνα
- Βλαχορράπτης-Γεφύρι Κούκου-Καταρράκτης Βρόντου
- Βυζίκι-Κάστρο της Άκοβας-Ιερά Μονή Ευαγγελισμού
- Ροεινό αντί για Ορεινό
- Βλόγγος: Το ησυχαστήριο της Αρκαδίας
Τεγέα: Αλέα-Αρχαιολογικό Μουσείο-Ναός Αλέας Αθηνάς-Αρχαιολογικό Πάρκο-Στάδιο
Η Τεγέα ήταν πόλη της αρχαίας Αρκαδίας, την οποία ίδρυσε ο Τεγέας, γιος του Λυκάονα και εγγονός του Πελασγού. Αποτελούσε μια από τις σπουδαιότερες πόλεις, αλλά και Έδρα των τελευταίων μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων. Οι κάτοικοι την περίοδο της ακμής της έφταναν τους 40.000 και η πόλη έκοβε δικό της νόμισμα.
Ετυμολογικά η ονομασία Τεγέα έχει σχέση με το τέγος, που σημαίνει στέγη. Ήταν δηλαδή πόλη στεγασμένη, περιφραγμένη. Γνώρισε άνθηση και οικονομική ανάπτυξη κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική Περίοδο. Κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους, γύρω στον 8ο–9ο αιώνα μ.Χ., η Τεγέα μετονομάστηκε σε Αμύκλιον, φέροντας και το παρεφθαρμένο όνομα Νύκλι. Η Τεγέα μαζί με τη Μαντίνεια ήταν οι δύο σπουδαιότερες πόλεις της Αρκαδίας κατά την αρχαιότητα.
Οι Τεγεάτες είχαν πάρει μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία, στον Τρωικό Πόλεμο, στη μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς Πολέμους, και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο στο πλευρό των Σπαρτιατών. Η Τεγέα είχε αποικίσει την Πάφο, ενώ είχε συμμετάσχει στον εποικισμό της Μεγαλόπολης.
Σήμερα, με την ονομασία Τεγέα προσδιορίζεται η μεγάλη γεωγραφική έκταση της πεδιάδας, η οποία βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του οροπεδίου της Μαντινείας, σε απόσταση 8-10 χιλιομέτρων από την Τρίπολη και περιλαμβάνει συνολικά 16 χωριά: Αλέα, Βουνό, Γαρέα, Επισκοπή, Καμάρι, Κάνδαλο, Κερασίτσα, Λιθοβούνια, Μαγούλα, Μανθυρέα, Μαυρίκι, Ρίζες, Στάδιο, Στρίγκου, Τζίβα και Ψηλή Βρύση. Η περιοχή είναι κυρίως αγροτική. Ο κάμπος της είναι από τους πιο εύφορους της Αρκαδίας, γεμάτος περιβόλια, αμπελώνες και χωράφια με καλλιέργειες. Η γόνιμη γη αυτού του τόπου, καλλιεργείται από τους κατοίκους της, παράγοντας εξαιρετικά μήλα, αχλάδια, κεράσια, πατάτες και κηπευτικά. Η περιπλάνησή μου πριν λίγη ώρα στους δρόμους του κάμπου ήταν μια εμπειρία γεμάτη χρώμα, με το κόκκινο να κυριαρχεί στο τοπίο, αφού τα ξακουστά μήλα αλλά και οι ζουμερές ντομάτες ήταν έτοιμα για μάζεμα.
Στη θέση της αρχαίας Τεγέας βρίσκεται σήμερα το χωριό Αλέα και εδώ έφτασα με σκοπό να επισκεφθώ το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Στον γκισέ έδειξα το πιστοποιητικό εμβολιασμού, πλήρωσα το εισιτήριο των 4 ευρώ και προχώρησα στο εσωτερικό. Ήμουν η μοναδική επισκέπτρια και είχα άπλετο χρόνο για να απολαύσω αυτό το μοναδικό αρχαιολογικό υπερθέαμα.
Το εκθεσιακό πρόγραμμα αφηγείται την ιστορία της γέννησης και της εξέλιξης της ισχυρότερης πόλης της αρχαίας Αρκαδίας, της Τεγέας. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα ιερά της και δη το Ιερό της Αθηνάς Αλέας, ένα από τα πιο φημισμένα πελοποννησιακά ιερά.
Στην αίθουσα 1 παρουσιάζονται εκθέματα που χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς μέχρι και τους Αρχαϊκούς Χρόνους. Η αφήγηση ξεκινά από τις σημαντικές προϊστορικές θέσεις της Νεολιθικής Εποχής και της Εποχής του Χαλκού και συνεχίζεται με τα σημαντικά αγροτικά ιερά της Τεγεάτιδος, τα οποία διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία δημιουργίας της Τεγέας. Η ανάπτυξη μνημειακών αρχιτεκτονικών μορφών (δωρικά αρχιτεκτονικά στοιχεία-τεγεατικά επίκρανα) συνδέεται άρρηκτα με τη δημιουργία ενός ισχυρού κέντρου εξουσίας και την οριστική συγκρότηση της πόλης.
Προχώρησα στην αίθουσα 2 όπου παρουσιάζεται μια ιδιαίτερη κατηγορία μνημείων, των Αρκαδικών Ερμών. Οι Αρκαδικοί Ερμαί, αφιερώματα ιδιωτών σε ιερά, αποτελούν αφαιρετικές απεικονίσεις θεών ή θεοτήτων. Επιχωριάζουν στην Τεγέα.
Αρκαδικοί Ερμαί
Πλάκες με τρεις πυραμιδοειδείς Αρκαδικούς Ερμές από μάρμαρο
Ανάγλυφο με επιτιθέμενο λιοντάρι
Μαρμάρινο σήκωμα (πρότυπο της μονάδας μέτρησης όγκου στερεών και υγρών προϊόντων)
Οι χωρητικότητες των κοιλοτήτων του σηκώματος της Τεγέας δεν αντιστοιχούν στα υπόλοιπα γνωστά μέτρα υγρών ακόμη και στα προερχόμενα από την υπόλοιπη Αρκαδία. Μεταλλικά χωνία προσαρμόζονταν εντός των κοιλοτήτων. Κάποιες φορές επιγραφές δίπλα στις κοιλότητες δηλώνουν τη χωρητικότητά τους, όπως κοτύλη (μικρό αγγείο που χρησιμοποιούνταν ως μέτρο για τα υγρά), χοίνιξ (μέτρο που χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση του όγκου των στερεών. Ο ένας χοίνιξ ισοδυναμεί με 1,2 λίτρα) κλπ. Τα σηκώματα στηρίζονταν σε λίθινες πλάκες.
Εκμαγείο Λοφίου Κράνους
Ανάγλυφο με τον Θεό Πάνα
Κεφάλια Ασκληπιού
Στην αίθουσα 3 ιστορείται η εξέλιξη της πόλης από τους Κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους. Παρουσιάζονται διάφορες πτυχές της ζωής της πόλης. Η αφήγηση ξεκινά με την οικονομία (εκχρηματισμός, μέτρα και σταθμά, εμπόριο), συνεχίζεται με τις λατρείες, τους αθλητικούς αγώνες και ολοκληρώνεται με τον θάνατο.
Σφραγίδες
Σφραγίδες
Μετόπη σε δεύτερη χρήση ως επιτύμβια στήλη, "Έχεμος"
Τεγεατικό νεκρόδειπνο, "Βότρυς"
Ανάγλυφο με τους Διόσκουρους
Τμήμα σαρκοφάγου. Ο Αχιλλέας σύρει το σώμα του Έκτορα γύρω από τα τείχη της Τροίας
Η αφήγηση κορυφώνεται στην αίθουσα 4 όπου παρουσιάζεται το μεγάλο Ιερό της Τεγέας, το Ιερό της Αθηνάς Αλέας. Γύρω από αυτό συγκροτήθηκε η πόλη της Τεγέας. Εξιστορείται η εξέλιξή του από τους Γεωμετρικούς μέχρι τους Ελληνιστικούς Χρόνους: Γέννηση, Μνημειοποίηση και Αναμόρφωσή του τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα.
Κεφάλι Ηρακλή
Άγαλμα Νίκης, Ναός Αθηνάς Αλέας
Υδρορροή, Ναός Αθηνάς Αλέας
Βγήκα στον εξωτερικό χώρο όπου υπάρχει μια μικρή υπαίθρια έκθεση η οποία χωρίζεται σε δύο ενότητες: Στη μια ενότητα παρουσιάζονται επιλεγμένες επιγραφές, σχετικές με τη δημόσια ζωή στην Τεγέα, ενώ στην άλλη ενότητα εκτίθενται ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες. Η υπαίθρια έκθεση καλύπτει μια χρονική περίοδο από τους Ύστερους Αρχαϊκούς-Πρώιμους Κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους.
Σαρκοφάγος στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου
Εισιτήρια: Ολόκληρο 4 €, Μειωμένο 2 €
Ημέρες Ελεύθερης Εισόδου:
6 Μαρτίου-Μνήμη Μελίνας Μερκούρη
18 Απριλίου-Διεθνής Ημέρα Μνημείων
18 Μαΐου-Διεθνής Ημέρα Μουσείων
Tο τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)
28 Οκτωβρίου
Κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα από 1ης Νοεμβρίου έως 31ης Μαρτίου
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο και Κυριακή: 08:30-15:30 Τρίτη: Κλειστό.
Ημέρες Αργίας:
1 Ιανουαρίου
25 Μαρτίου
Μ. Παρασκευή μέχρι τις 12:00
1 Μαΐου
Κυριακή του Πάσχα
Χριστούγεννα, 25 Δεκεμβρίου
26 Δεκεμβρίου
Υποδομές Α.Μ.Ε.Α: Υπάρχει κατάλληλη πρόσβαση για Α.Μ.Ε.Α.
Αλέα ονομαζόταν η Θεά Αθηνά, ιδίως στην Αρκαδία, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία έλαβε μέρος στους πολέμους της Αλέας, της Μαντινείας και της Τεγέας. Αρχικά η Αλέα ήταν ιδιαίτερη θεότητα, όμως αργότερα σχετίστηκε με την Αθηνά. Ο Αρχαίος Ναός της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα είναι ο δεύτερος, σε μέγεθος, ναός της Πελοποννήσου μετά τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία.
O ναός της Αλέας Αθηνάς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και γνωστότερους ναούς της Κλασικής Εποχής, που καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην εξέλιξη της μνημειακής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής στον ελλαδικό χώρο. Σήμερα αποτελεί το μόνο ορατό μνημείο του ομώνυμου Ιερού, που καταλάμβανε τον χώρο της ευρύτερης περιοχής και ήταν το σημαντικότερο των Αρκάδων, γνωστό και ιδιαίτερα σεβαστό απ΄ όλους τους Πελοποννήσιους ως άσυλο. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι μυθικός ιδρυτής του Ιερού της Αλέας Αθηνάς υπήρξε ο Άλεος και εκφράζει τον θαυμασμό του για τον ναό και τον γλυπτό του διάκοσμο.
Ο ίδιος μας κάνει γνωστή την πληροφορία ότι τα αρχιτεκτονικά σχέδια του κλασικού ολομάρμαρου ναού οφείλονται σε έναν από τους γνωστότερους γλύπτες της αρχαιότητας, τον εκ Πάρου καταγωγής, Σκόπα. Νεότερες ανασκαφικές έρευνες κατέδειξαν ότι ο χώρος ήταν προορισμένος για τη λατρεία γυναικείας θεότητας ήδη από τους Μυκηναϊκούς Χρόνους. H θεότητα αυτή ταυτίστηκε στη συνέχεια με την Αθηνά, προς τιμήν της οποίας οικοδομήθηκε, στο τελευταίο τέταρτο του 7ου αιώνα π.X. μνημειώδης δωρικός ναός, ο οποίος εντοπίστηκε κάτω από τα θεμέλια του κλασικού διαδόχου του. O αρχαϊκός αυτός ναός, για τον οποίο ο Παυσανίας εκφράζει τον θαυμασμό του περιγράφοντάς τον ως "μέγαν τε και θέας άξιον", είχε ξύλινους κίονες και θριγκό και καταστράφηκε από φωτιά το 395-4 π.X. Ο κλασικός ναός οικοδομήθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και καταστράφηκε από σεισμό τον 6ο αιώνα μ.X.
Φτάνοντας στον αρχαιολογικό χώρο αντίκρισα τα θεμέλια του "σκοπάδειου" ναού, για τον οποίο ο Παυσανίας επισημαίνει ότι υπερέχει από τους άλλους ναούς της Πελοποννήσου στην όλη κατασκευή και στο μέγεθος. Ήταν εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος από μάρμαρο Δολιανών, με θεμελίωση από κροκαλοπαγή λίθο και δομικό υλικό από τον αρχαϊκό ναό σε δεύτερη χρήση. Πρόκειται για περίπτερο δωρικό ναό, αμφιπρόστυλο εν παραστάσι, με σαφείς τις επιδράσεις από τον ναό της Φιγαλείας και τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών. O σηκός περιβαλλόταν από δωρικό πτερό 6x14 κιόνων. Εσωτερικά, κατά μήκος του βόρειου και νότιου τοίχου του σηκού, ο ναός κοσμείτο με επτά κορινθιακούς ημικίονες. H κύρια είσοδός του ήταν στα ανατολικά με επικλινές επίπεδο, ενώ μικρότερη είσοδος υπήρχε στη μέση της βόρειας πλευράς του σηκού, με αντίστοιχο επίσης επικλινές επίπεδο στη βόρεια πλευρά του κρηπιδώματος.
Στο εσωτερικό του σηκού υπήρχε το λατρευτικό άγαλμα της Θεάς Αθηνάς, εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο, για το οποίο ο Παυσανίας παραδίδει την πληροφορία ότι μεταφέρθηκε στη Ρώμη από τον ίδιο τον Αύγουστο, μετά τη νίκη του επί του Αντωνίου. Στα χρόνια του Παυσανία υπήρχε άλλο άγαλμα της Θεάς, και εκατέρωθέν του τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας, έργα του Σκόπα, κατασκευασμένα από πεντελικό μάρμαρο, ενώ μέσα στον ναό φυλάσσονταν πολλά και σπουδαία αναθήματα. H εξωτερική μορφή του ναού ήταν αρκετά λιτή, με εξαίρεση τις γλυπτές συνθέσεις των αετωμάτων, επίσης έργο του Σκόπα. Oι εναέτιες συνθέσεις αντλούν το θεματολόγιό τους από τοπικούς θρύλους: στο ανατολικό αέτωμα εγκωμιάζεται το ηρωικό κατόρθωμα της Aταλάντης, η οποία είχε ανατραφεί στα Αρκαδικά βουνά, επίσης στο κυνήγι του Kαλυδωνίου κάπρου, ενώ στο δυτικό παριστάνεται η ηρωική μάχη του Tηλέφου, γιου του Hρακλή και της Aύγης, κόρης του βασιλιά Aλέα, εναντίον των Ελλήνων που εισέβαλαν στο κράτος της Μικρασιατικής Mυσίας.
Oι πρώτες δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές στον χώρο του ναού διενεργήθηκαν από το έτος 1879, ενώ το 1885 εκπονήθηκαν τα πρώτα σχέδια του ναού. To 1900 η Γαλλική Aρχαιολογική Σχολή απαλλοτρίωσε τις ιδιωτικές οικίες στον χώρο του Ιερού και ξεκίνησε την πρώτη συστηματική ανασκαφική διερεύνησή του που αποκάλυψε τη θεμελίωση του ναού.
Απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο ορθώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου.
Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από τον Ναό της Αλέας Αθηνάς βρίσκεται το Αρχαιολογικό Πάρκο της Τεγέας και κίνησα με το αυτοκίνητο για εκεί. Πάρκαρα έξω από το τουριστικό περίπτερο στο οποίο γίνονταν πυρετώδεις ετοιμασίες εν όψει της φιλοξενίας κάποιου σπουδαίου γεγονότος. Στον εξωτερικό χώρο στρώνονταν στρογγυλά τραπέζια με κατάλευκα τραπεζομάντηλα, ασημένια μαχαιροπήρουνα και κολονάτα κρυστάλλινα ποτήρια. Απομακρύνθηκα γρήγορα και άρχισα να εξερευνώ αυτό το όμορφο Πάρκο στην καρδιά της Τεγέας, το οποίο αποτελούσε την Αγορά των αρχαίων Τεγεατών.
Το πρώτο πράγμα που μου τράβηξε την προσοχή ήταν το τοξωτό ανάλημμα του αρχαίου Θεάτρου των Ελληνιστικών Χρόνων, δωρεά στους Τεγεάτες από τον Αντίοχο τον Δ’ τον Επιφανή. Πάνω του είναι χτισμένος ο πεντάτρουλος και σταυροειδής, βυζαντινός Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 11ου αιώνα μ.Χ. Ο Ιερός Ναός υπήρξε κατά τον Μεσαίωνα Έδρα του Επισκόπου Τεγέας, γι’ αυτό και ονομάστηκε μαζί με την ευρύτερη περιοχή "Επισκοπή" ή "Παλαιά Επισκοπή". Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο ναός υπαγόταν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ήταν σταυροπηγιακός.
Μετά την παρακμή της Τεγέας και τις καταστροφές της από πολέμους και σεισμούς, ο ναός παρέμεινε ερειπωμένος μέχρι τον 19ο αιώνα. Η σημερινή εκκλησία αποκαταστάθηκε με δαπάνες του Τεγεατικού Συνδέσμου το 1888, μιας και ο προϋπάρχων ναός είχε καταρρεύσει. Το έργο της αποκατάστασης ανέλαβε ο επιφανής Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ. Το πανηγύρι που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο είναι το μεγαλύτερο της Πελοποννήσου με την εικόνα της Παναγίας να περιφέρεται μέσα στο Πάρκο.
Απέναντι από την εκκλησία ανάμεσα σε συστάδες ψηλόκορμων δέντρων σώζονται τα λιγοστά ερειπωμένα τείχη του Νυκλίου, ενώ δίπλα σε τέσσερα αιωνόβια πλατάνια μια επιγραφή στο μεσαιωνικό τείχος θυμίζει την ιστορική απόφαση (22-5-1934) αφής και μεταφοράς της φλόγας από την Ολυμπία στο Βερολίνο για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων.
Περνώντας τη βόρεια γέφυρα του Θεάτρου, αντίκρισα τα ερείπια της Αγοράς των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Χρόνων, ενώ στο κέντρο της ανασκαφής κυριαρχεί ο τελευταίος παλαιοχριστιανικός επισκοπικός ναός της Τεγέας (τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική), με βαπτιστήριο και λουτρό. Η καταστροφή του από φωτιά στις αρχές του 7ου αιώνα σηματοδότησε το τέλος της αρχαίας Τεγέας, που αποτέλεσε σημαντικό επίκεντρο διάδοσης της χριστιανικής πίστης και λατρείας.
Στο βάθος του Πάρκου είδα τον μαρμάρινο ανδριάντα του Ηρώου Πεσόντων και οδήγησα τα βήματά μου προς τα εκεί.
Το Πάρκο κυριαρχείται από πανέμορφες "στοές" με φλαμουριές ενώ στη συνέχεια της περιήγησής μου συνάντησα δύο σειρές προτομών των ευεργετών του Τεγεατικού Συνδέσμου και ανάμεσά τους το Μνημείο των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ακολουθώντας τη μεγάλη "στοά" με τις φλαμουριές,
είδα στα αριστερά μου, τον Βωμό της Αυτοκρατορικής Λατρείας των Ρωμαϊκών Χρόνων,
ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω, στα δεξιά μου, εμφανίστηκε η νότια πύλη της Παμπελοποννησιακής Έκθεσης Τεγέας στο κέντρο της οποίας υπάρχει η "πίστα" διεξαγωγής του διαγωνισμού χορού και τραγουδιού, που κάθε χρόνο σηματοδοτεί το τέλος του πανηγυριού. Βέβαια τα δύο τελευταία χρόνια, λόγω covid, δεν έγινε το πανηγύρι οπότε ο χώρος εκπέμπει εγκατάλειψη και μιζέρια. Ας ελπίσουμε και ας ευχηθούμε αυτή η κατάσταση να τελειώσει κάποτε και όλα να επανέλθουν σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
Η βόλτα μου στο Πάρκο συνεχίστηκε κάτω από τον βαθύ ίσκιο των πανύψηλων δέντρων,
ώσπου έφτασα στο κτίριο-κόσμημα της πρώην Οικοκυρικής Σχολής που σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Τεγέας.
Στις αίθουσες του Μουσείου βλέπει ο επισκέπτης να ξετυλίγεται μπροστά του ολόκληρος ο πολιτισμός και ο καθημερινός τρόπος ζωής της αγροτικής Τεγέας μέσα από τα διάφορα αντικείμενα–εκθέματα, που αποτελούν έναν θησαυρό μνήμης. Εδώ στεγάζονται φιλόξενα οι αναμνήσεις μιας άλλης εποχής. Εδώ ζωντανεύει η νεότερη κληρονομιά της Τεγέας.
Γεωργικά εργαλεία, σκεύη καθημερινής χρήσης, ρούχα και φορεσιές κατανεμημένα ανά επάγγελμα και λειτουργία της καθημερινής ζωής. Συλλογές παραδοσιακών υφαντών, κεντημάτων, τοπικών φορεσιών και φωτογραφιών, καθώς και ο παραδοσιακός αργαλειός. Αναπαραστάσεις παλαιών εργαστηρίων (πεταλωτήριο, τσαγκαράδικο, σιδηρουργείο, κουρείο, κηροπλαστείο, ξυλουργείο) και χώρων παραδοσιακού σπιτιού (σάλα, κρεβατοκάμαρα, γωνιά, κουζίνα, πλυσταριό, ζυμωτήρι).
Είσοδος ελεύθερη
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή: 9:00-15:00
Σάββατο: 10:00-16:00
Κυριακή κλειστά
Ανοιχτά όλες τις ημέρες κατά τη διάρκεια της εμποροπανήγυρης 14-21 Αυγούστου 09:00-22:00.
Το τελευταίο αξιοθέατο που είδα πριν αποχαιρετήσω το Αρχαιολογικό Πάρκο της Τεγέας ήταν το Μνημείο Ευγνωμοσύνης του Τεγεατικού Συνδέσμου, δηλαδή το μπρούτζινο άγαλμα της Τεγεάτισσας Μάνας.
Το χωριό Στάδιο κατέχει κεντρική θέση μεταξύ των υπολοίπων τοπικών κοινοτήτων στον κάμπο της Τεγέας. Πρόκειται για ένα χωριό με έντονη συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ζωή όλης της περιοχής. Ανέκαθεν μάλιστα, ήταν η Έδρα των δημοσίων υπηρεσιών, οπότε η γνωριμία με την αφεντιά του ήταν επιβεβλημένη σε αυτό το οδοιπορικό.
Η παλιά του ονομασία είναι "Αχούρια" και οφείλεται στο γεγονός ότι στη θέση του υπήρχαν, επί Τουρκοκρατίας, τα αχούρια του τοπικού Αγά. Φτάνοντας πάρκαρα έξω από τη μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στον περίβολο της οποίας ορθώνεται μια τεράστια καστανιά. Οι καρποί της όμως ήταν όλοι πεσμένοι στο έδαφος. Μάλλον θα είναι αγριοκαστανιά, διαφορετικά δε νομίζω οι κάτοικοι να άφηναν τον νοστιμότατο καρπό να κείτεται καταγής έτοιμος να σαπίσει από την υγρασία.
Ο οικισμός υπήρξε η γενέτειρα του Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλου, ιδρυτή της εταιρείας "ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε". Δίπλα στον ναό βρίσκεται το Α' κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος–ΒΙΟΧΑΛΚΟ το οποίο σήμερα φιλοξενεί το Δημαρχείο. Βρισκόταν όμως σε εξωτερική ανακαίνιση, τυλιγμένο ολόκληρο με σκαλωσιές και πανιά οπότε δεν υπάρχει φωτογραφικό υλικό. Το Πολιτιστικό Κέντρο στεγάζεται συνολικά σε τρία κτίρια, λιτής μορφής, και αποτελεί εστία πολιτισμού για όλη την περιοχή της Τεγέας.
Το Β΄κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου του Κοινοφελούς Ιδρύματος
Κάνοντας βόλτα στο χωριό το κτίριο που με εντυπωσίασε ήταν το πέτρινο σχολείο.
Όλη η ζωή του χωριού συγκεντρώνεται σε δύο, όλους κι όλους, δρόμους στους οποίους είδα λιγοστά εμπορικά καταστήματα και μερικά ενδιαφέροντα πέτρινα οικοδομήματα.
Μπορώ να πω ότι η γνωριμία μου με την ευρύτερη περιοχή της Τεγέας είχε πλέον ολοκληρωθεί κι έτσι ξεκίνησα υπερπλήρης για να εκπληρώσω μια υπόσχεση που είχα δώσει στην αγαπητή φίλη @Smaragda53 επισκεπτόμενη έναν πανέμορφο προορισμό.
Πηγές ιστορικών αναφορών:
Wikipedia
Τα χωριά της Τεγέας
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας
Η Τεγέα ήταν πόλη της αρχαίας Αρκαδίας, την οποία ίδρυσε ο Τεγέας, γιος του Λυκάονα και εγγονός του Πελασγού. Αποτελούσε μια από τις σπουδαιότερες πόλεις, αλλά και Έδρα των τελευταίων μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων. Οι κάτοικοι την περίοδο της ακμής της έφταναν τους 40.000 και η πόλη έκοβε δικό της νόμισμα.
Ετυμολογικά η ονομασία Τεγέα έχει σχέση με το τέγος, που σημαίνει στέγη. Ήταν δηλαδή πόλη στεγασμένη, περιφραγμένη. Γνώρισε άνθηση και οικονομική ανάπτυξη κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική Περίοδο. Κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους, γύρω στον 8ο–9ο αιώνα μ.Χ., η Τεγέα μετονομάστηκε σε Αμύκλιον, φέροντας και το παρεφθαρμένο όνομα Νύκλι. Η Τεγέα μαζί με τη Μαντίνεια ήταν οι δύο σπουδαιότερες πόλεις της Αρκαδίας κατά την αρχαιότητα.
Οι Τεγεάτες είχαν πάρει μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία, στον Τρωικό Πόλεμο, στη μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς Πολέμους, και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο στο πλευρό των Σπαρτιατών. Η Τεγέα είχε αποικίσει την Πάφο, ενώ είχε συμμετάσχει στον εποικισμό της Μεγαλόπολης.
Σήμερα, με την ονομασία Τεγέα προσδιορίζεται η μεγάλη γεωγραφική έκταση της πεδιάδας, η οποία βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του οροπεδίου της Μαντινείας, σε απόσταση 8-10 χιλιομέτρων από την Τρίπολη και περιλαμβάνει συνολικά 16 χωριά: Αλέα, Βουνό, Γαρέα, Επισκοπή, Καμάρι, Κάνδαλο, Κερασίτσα, Λιθοβούνια, Μαγούλα, Μανθυρέα, Μαυρίκι, Ρίζες, Στάδιο, Στρίγκου, Τζίβα και Ψηλή Βρύση. Η περιοχή είναι κυρίως αγροτική. Ο κάμπος της είναι από τους πιο εύφορους της Αρκαδίας, γεμάτος περιβόλια, αμπελώνες και χωράφια με καλλιέργειες. Η γόνιμη γη αυτού του τόπου, καλλιεργείται από τους κατοίκους της, παράγοντας εξαιρετικά μήλα, αχλάδια, κεράσια, πατάτες και κηπευτικά. Η περιπλάνησή μου πριν λίγη ώρα στους δρόμους του κάμπου ήταν μια εμπειρία γεμάτη χρώμα, με το κόκκινο να κυριαρχεί στο τοπίο, αφού τα ξακουστά μήλα αλλά και οι ζουμερές ντομάτες ήταν έτοιμα για μάζεμα.
Στη θέση της αρχαίας Τεγέας βρίσκεται σήμερα το χωριό Αλέα και εδώ έφτασα με σκοπό να επισκεφθώ το Αρχαιολογικό Μουσείο.

Στον γκισέ έδειξα το πιστοποιητικό εμβολιασμού, πλήρωσα το εισιτήριο των 4 ευρώ και προχώρησα στο εσωτερικό. Ήμουν η μοναδική επισκέπτρια και είχα άπλετο χρόνο για να απολαύσω αυτό το μοναδικό αρχαιολογικό υπερθέαμα.


Το εκθεσιακό πρόγραμμα αφηγείται την ιστορία της γέννησης και της εξέλιξης της ισχυρότερης πόλης της αρχαίας Αρκαδίας, της Τεγέας. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα ιερά της και δη το Ιερό της Αθηνάς Αλέας, ένα από τα πιο φημισμένα πελοποννησιακά ιερά.
Στην αίθουσα 1 παρουσιάζονται εκθέματα που χρονολογούνται από τους Προϊστορικούς μέχρι και τους Αρχαϊκούς Χρόνους. Η αφήγηση ξεκινά από τις σημαντικές προϊστορικές θέσεις της Νεολιθικής Εποχής και της Εποχής του Χαλκού και συνεχίζεται με τα σημαντικά αγροτικά ιερά της Τεγεάτιδος, τα οποία διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία δημιουργίας της Τεγέας. Η ανάπτυξη μνημειακών αρχιτεκτονικών μορφών (δωρικά αρχιτεκτονικά στοιχεία-τεγεατικά επίκρανα) συνδέεται άρρηκτα με τη δημιουργία ενός ισχυρού κέντρου εξουσίας και την οριστική συγκρότηση της πόλης.




Προχώρησα στην αίθουσα 2 όπου παρουσιάζεται μια ιδιαίτερη κατηγορία μνημείων, των Αρκαδικών Ερμών. Οι Αρκαδικοί Ερμαί, αφιερώματα ιδιωτών σε ιερά, αποτελούν αφαιρετικές απεικονίσεις θεών ή θεοτήτων. Επιχωριάζουν στην Τεγέα.

Αρκαδικοί Ερμαί

Πλάκες με τρεις πυραμιδοειδείς Αρκαδικούς Ερμές από μάρμαρο

Ανάγλυφο με επιτιθέμενο λιοντάρι

Μαρμάρινο σήκωμα (πρότυπο της μονάδας μέτρησης όγκου στερεών και υγρών προϊόντων)
Οι χωρητικότητες των κοιλοτήτων του σηκώματος της Τεγέας δεν αντιστοιχούν στα υπόλοιπα γνωστά μέτρα υγρών ακόμη και στα προερχόμενα από την υπόλοιπη Αρκαδία. Μεταλλικά χωνία προσαρμόζονταν εντός των κοιλοτήτων. Κάποιες φορές επιγραφές δίπλα στις κοιλότητες δηλώνουν τη χωρητικότητά τους, όπως κοτύλη (μικρό αγγείο που χρησιμοποιούνταν ως μέτρο για τα υγρά), χοίνιξ (μέτρο που χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση του όγκου των στερεών. Ο ένας χοίνιξ ισοδυναμεί με 1,2 λίτρα) κλπ. Τα σηκώματα στηρίζονταν σε λίθινες πλάκες.

Εκμαγείο Λοφίου Κράνους

Ανάγλυφο με τον Θεό Πάνα

Κεφάλια Ασκληπιού
Στην αίθουσα 3 ιστορείται η εξέλιξη της πόλης από τους Κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους. Παρουσιάζονται διάφορες πτυχές της ζωής της πόλης. Η αφήγηση ξεκινά με την οικονομία (εκχρηματισμός, μέτρα και σταθμά, εμπόριο), συνεχίζεται με τις λατρείες, τους αθλητικούς αγώνες και ολοκληρώνεται με τον θάνατο.



Σφραγίδες

Σφραγίδες


Μετόπη σε δεύτερη χρήση ως επιτύμβια στήλη, "Έχεμος"

Τεγεατικό νεκρόδειπνο, "Βότρυς"

Ανάγλυφο με τους Διόσκουρους

Τμήμα σαρκοφάγου. Ο Αχιλλέας σύρει το σώμα του Έκτορα γύρω από τα τείχη της Τροίας
Η αφήγηση κορυφώνεται στην αίθουσα 4 όπου παρουσιάζεται το μεγάλο Ιερό της Τεγέας, το Ιερό της Αθηνάς Αλέας. Γύρω από αυτό συγκροτήθηκε η πόλη της Τεγέας. Εξιστορείται η εξέλιξή του από τους Γεωμετρικούς μέχρι τους Ελληνιστικούς Χρόνους: Γέννηση, Μνημειοποίηση και Αναμόρφωσή του τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα.



Κεφάλι Ηρακλή

Άγαλμα Νίκης, Ναός Αθηνάς Αλέας

Υδρορροή, Ναός Αθηνάς Αλέας
Βγήκα στον εξωτερικό χώρο όπου υπάρχει μια μικρή υπαίθρια έκθεση η οποία χωρίζεται σε δύο ενότητες: Στη μια ενότητα παρουσιάζονται επιλεγμένες επιγραφές, σχετικές με τη δημόσια ζωή στην Τεγέα, ενώ στην άλλη ενότητα εκτίθενται ενεπίγραφες επιτύμβιες στήλες. Η υπαίθρια έκθεση καλύπτει μια χρονική περίοδο από τους Ύστερους Αρχαϊκούς-Πρώιμους Κλασικούς μέχρι και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς Χρόνους.

Σαρκοφάγος στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου
Εισιτήρια: Ολόκληρο 4 €, Μειωμένο 2 €
Ημέρες Ελεύθερης Εισόδου:
6 Μαρτίου-Μνήμη Μελίνας Μερκούρη
18 Απριλίου-Διεθνής Ημέρα Μνημείων
18 Μαΐου-Διεθνής Ημέρα Μουσείων
Tο τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)
28 Οκτωβρίου
Κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα από 1ης Νοεμβρίου έως 31ης Μαρτίου
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο και Κυριακή: 08:30-15:30 Τρίτη: Κλειστό.
Ημέρες Αργίας:
1 Ιανουαρίου
25 Μαρτίου
Μ. Παρασκευή μέχρι τις 12:00
1 Μαΐου
Κυριακή του Πάσχα
Χριστούγεννα, 25 Δεκεμβρίου
26 Δεκεμβρίου
Υποδομές Α.Μ.Ε.Α: Υπάρχει κατάλληλη πρόσβαση για Α.Μ.Ε.Α.
Αλέα ονομαζόταν η Θεά Αθηνά, ιδίως στην Αρκαδία, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία έλαβε μέρος στους πολέμους της Αλέας, της Μαντινείας και της Τεγέας. Αρχικά η Αλέα ήταν ιδιαίτερη θεότητα, όμως αργότερα σχετίστηκε με την Αθηνά. Ο Αρχαίος Ναός της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα είναι ο δεύτερος, σε μέγεθος, ναός της Πελοποννήσου μετά τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία.


O ναός της Αλέας Αθηνάς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους και γνωστότερους ναούς της Κλασικής Εποχής, που καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην εξέλιξη της μνημειακής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής στον ελλαδικό χώρο. Σήμερα αποτελεί το μόνο ορατό μνημείο του ομώνυμου Ιερού, που καταλάμβανε τον χώρο της ευρύτερης περιοχής και ήταν το σημαντικότερο των Αρκάδων, γνωστό και ιδιαίτερα σεβαστό απ΄ όλους τους Πελοποννήσιους ως άσυλο. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι μυθικός ιδρυτής του Ιερού της Αλέας Αθηνάς υπήρξε ο Άλεος και εκφράζει τον θαυμασμό του για τον ναό και τον γλυπτό του διάκοσμο.


Ο ίδιος μας κάνει γνωστή την πληροφορία ότι τα αρχιτεκτονικά σχέδια του κλασικού ολομάρμαρου ναού οφείλονται σε έναν από τους γνωστότερους γλύπτες της αρχαιότητας, τον εκ Πάρου καταγωγής, Σκόπα. Νεότερες ανασκαφικές έρευνες κατέδειξαν ότι ο χώρος ήταν προορισμένος για τη λατρεία γυναικείας θεότητας ήδη από τους Μυκηναϊκούς Χρόνους. H θεότητα αυτή ταυτίστηκε στη συνέχεια με την Αθηνά, προς τιμήν της οποίας οικοδομήθηκε, στο τελευταίο τέταρτο του 7ου αιώνα π.X. μνημειώδης δωρικός ναός, ο οποίος εντοπίστηκε κάτω από τα θεμέλια του κλασικού διαδόχου του. O αρχαϊκός αυτός ναός, για τον οποίο ο Παυσανίας εκφράζει τον θαυμασμό του περιγράφοντάς τον ως "μέγαν τε και θέας άξιον", είχε ξύλινους κίονες και θριγκό και καταστράφηκε από φωτιά το 395-4 π.X. Ο κλασικός ναός οικοδομήθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και καταστράφηκε από σεισμό τον 6ο αιώνα μ.X.

Φτάνοντας στον αρχαιολογικό χώρο αντίκρισα τα θεμέλια του "σκοπάδειου" ναού, για τον οποίο ο Παυσανίας επισημαίνει ότι υπερέχει από τους άλλους ναούς της Πελοποννήσου στην όλη κατασκευή και στο μέγεθος. Ήταν εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος από μάρμαρο Δολιανών, με θεμελίωση από κροκαλοπαγή λίθο και δομικό υλικό από τον αρχαϊκό ναό σε δεύτερη χρήση. Πρόκειται για περίπτερο δωρικό ναό, αμφιπρόστυλο εν παραστάσι, με σαφείς τις επιδράσεις από τον ναό της Φιγαλείας και τα Προπύλαια της Ακρόπολης των Αθηνών. O σηκός περιβαλλόταν από δωρικό πτερό 6x14 κιόνων. Εσωτερικά, κατά μήκος του βόρειου και νότιου τοίχου του σηκού, ο ναός κοσμείτο με επτά κορινθιακούς ημικίονες. H κύρια είσοδός του ήταν στα ανατολικά με επικλινές επίπεδο, ενώ μικρότερη είσοδος υπήρχε στη μέση της βόρειας πλευράς του σηκού, με αντίστοιχο επίσης επικλινές επίπεδο στη βόρεια πλευρά του κρηπιδώματος.

Στο εσωτερικό του σηκού υπήρχε το λατρευτικό άγαλμα της Θεάς Αθηνάς, εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από ελεφαντόδοντο, για το οποίο ο Παυσανίας παραδίδει την πληροφορία ότι μεταφέρθηκε στη Ρώμη από τον ίδιο τον Αύγουστο, μετά τη νίκη του επί του Αντωνίου. Στα χρόνια του Παυσανία υπήρχε άλλο άγαλμα της Θεάς, και εκατέρωθέν του τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας, έργα του Σκόπα, κατασκευασμένα από πεντελικό μάρμαρο, ενώ μέσα στον ναό φυλάσσονταν πολλά και σπουδαία αναθήματα. H εξωτερική μορφή του ναού ήταν αρκετά λιτή, με εξαίρεση τις γλυπτές συνθέσεις των αετωμάτων, επίσης έργο του Σκόπα. Oι εναέτιες συνθέσεις αντλούν το θεματολόγιό τους από τοπικούς θρύλους: στο ανατολικό αέτωμα εγκωμιάζεται το ηρωικό κατόρθωμα της Aταλάντης, η οποία είχε ανατραφεί στα Αρκαδικά βουνά, επίσης στο κυνήγι του Kαλυδωνίου κάπρου, ενώ στο δυτικό παριστάνεται η ηρωική μάχη του Tηλέφου, γιου του Hρακλή και της Aύγης, κόρης του βασιλιά Aλέα, εναντίον των Ελλήνων που εισέβαλαν στο κράτος της Μικρασιατικής Mυσίας.


Oι πρώτες δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές στον χώρο του ναού διενεργήθηκαν από το έτος 1879, ενώ το 1885 εκπονήθηκαν τα πρώτα σχέδια του ναού. To 1900 η Γαλλική Aρχαιολογική Σχολή απαλλοτρίωσε τις ιδιωτικές οικίες στον χώρο του Ιερού και ξεκίνησε την πρώτη συστηματική ανασκαφική διερεύνησή του που αποκάλυψε τη θεμελίωση του ναού.
Απέναντι από τον αρχαιολογικό χώρο ορθώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου.

Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου από τον Ναό της Αλέας Αθηνάς βρίσκεται το Αρχαιολογικό Πάρκο της Τεγέας και κίνησα με το αυτοκίνητο για εκεί. Πάρκαρα έξω από το τουριστικό περίπτερο στο οποίο γίνονταν πυρετώδεις ετοιμασίες εν όψει της φιλοξενίας κάποιου σπουδαίου γεγονότος. Στον εξωτερικό χώρο στρώνονταν στρογγυλά τραπέζια με κατάλευκα τραπεζομάντηλα, ασημένια μαχαιροπήρουνα και κολονάτα κρυστάλλινα ποτήρια. Απομακρύνθηκα γρήγορα και άρχισα να εξερευνώ αυτό το όμορφο Πάρκο στην καρδιά της Τεγέας, το οποίο αποτελούσε την Αγορά των αρχαίων Τεγεατών.

Το πρώτο πράγμα που μου τράβηξε την προσοχή ήταν το τοξωτό ανάλημμα του αρχαίου Θεάτρου των Ελληνιστικών Χρόνων, δωρεά στους Τεγεάτες από τον Αντίοχο τον Δ’ τον Επιφανή. Πάνω του είναι χτισμένος ο πεντάτρουλος και σταυροειδής, βυζαντινός Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 11ου αιώνα μ.Χ. Ο Ιερός Ναός υπήρξε κατά τον Μεσαίωνα Έδρα του Επισκόπου Τεγέας, γι’ αυτό και ονομάστηκε μαζί με την ευρύτερη περιοχή "Επισκοπή" ή "Παλαιά Επισκοπή". Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο ναός υπαγόταν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και ήταν σταυροπηγιακός.




Μετά την παρακμή της Τεγέας και τις καταστροφές της από πολέμους και σεισμούς, ο ναός παρέμεινε ερειπωμένος μέχρι τον 19ο αιώνα. Η σημερινή εκκλησία αποκαταστάθηκε με δαπάνες του Τεγεατικού Συνδέσμου το 1888, μιας και ο προϋπάρχων ναός είχε καταρρεύσει. Το έργο της αποκατάστασης ανέλαβε ο επιφανής Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλλερ. Το πανηγύρι που γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο είναι το μεγαλύτερο της Πελοποννήσου με την εικόνα της Παναγίας να περιφέρεται μέσα στο Πάρκο.

Απέναντι από την εκκλησία ανάμεσα σε συστάδες ψηλόκορμων δέντρων σώζονται τα λιγοστά ερειπωμένα τείχη του Νυκλίου, ενώ δίπλα σε τέσσερα αιωνόβια πλατάνια μια επιγραφή στο μεσαιωνικό τείχος θυμίζει την ιστορική απόφαση (22-5-1934) αφής και μεταφοράς της φλόγας από την Ολυμπία στο Βερολίνο για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων.








Περνώντας τη βόρεια γέφυρα του Θεάτρου, αντίκρισα τα ερείπια της Αγοράς των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Χρόνων, ενώ στο κέντρο της ανασκαφής κυριαρχεί ο τελευταίος παλαιοχριστιανικός επισκοπικός ναός της Τεγέας (τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική), με βαπτιστήριο και λουτρό. Η καταστροφή του από φωτιά στις αρχές του 7ου αιώνα σηματοδότησε το τέλος της αρχαίας Τεγέας, που αποτέλεσε σημαντικό επίκεντρο διάδοσης της χριστιανικής πίστης και λατρείας.




Στο βάθος του Πάρκου είδα τον μαρμάρινο ανδριάντα του Ηρώου Πεσόντων και οδήγησα τα βήματά μου προς τα εκεί.


Το Πάρκο κυριαρχείται από πανέμορφες "στοές" με φλαμουριές ενώ στη συνέχεια της περιήγησής μου συνάντησα δύο σειρές προτομών των ευεργετών του Τεγεατικού Συνδέσμου και ανάμεσά τους το Μνημείο των Ολυμπιακών Αγώνων.







Ακολουθώντας τη μεγάλη "στοά" με τις φλαμουριές,

είδα στα αριστερά μου, τον Βωμό της Αυτοκρατορικής Λατρείας των Ρωμαϊκών Χρόνων,


ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω, στα δεξιά μου, εμφανίστηκε η νότια πύλη της Παμπελοποννησιακής Έκθεσης Τεγέας στο κέντρο της οποίας υπάρχει η "πίστα" διεξαγωγής του διαγωνισμού χορού και τραγουδιού, που κάθε χρόνο σηματοδοτεί το τέλος του πανηγυριού. Βέβαια τα δύο τελευταία χρόνια, λόγω covid, δεν έγινε το πανηγύρι οπότε ο χώρος εκπέμπει εγκατάλειψη και μιζέρια. Ας ελπίσουμε και ας ευχηθούμε αυτή η κατάσταση να τελειώσει κάποτε και όλα να επανέλθουν σε φυσιολογικούς ρυθμούς.

Η βόλτα μου στο Πάρκο συνεχίστηκε κάτω από τον βαθύ ίσκιο των πανύψηλων δέντρων,




ώσπου έφτασα στο κτίριο-κόσμημα της πρώην Οικοκυρικής Σχολής που σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Τεγέας.




Στις αίθουσες του Μουσείου βλέπει ο επισκέπτης να ξετυλίγεται μπροστά του ολόκληρος ο πολιτισμός και ο καθημερινός τρόπος ζωής της αγροτικής Τεγέας μέσα από τα διάφορα αντικείμενα–εκθέματα, που αποτελούν έναν θησαυρό μνήμης. Εδώ στεγάζονται φιλόξενα οι αναμνήσεις μιας άλλης εποχής. Εδώ ζωντανεύει η νεότερη κληρονομιά της Τεγέας.
Γεωργικά εργαλεία, σκεύη καθημερινής χρήσης, ρούχα και φορεσιές κατανεμημένα ανά επάγγελμα και λειτουργία της καθημερινής ζωής. Συλλογές παραδοσιακών υφαντών, κεντημάτων, τοπικών φορεσιών και φωτογραφιών, καθώς και ο παραδοσιακός αργαλειός. Αναπαραστάσεις παλαιών εργαστηρίων (πεταλωτήριο, τσαγκαράδικο, σιδηρουργείο, κουρείο, κηροπλαστείο, ξυλουργείο) και χώρων παραδοσιακού σπιτιού (σάλα, κρεβατοκάμαρα, γωνιά, κουζίνα, πλυσταριό, ζυμωτήρι).



Είσοδος ελεύθερη
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα-Τρίτη-Τετάρτη-Πέμπτη-Παρασκευή: 9:00-15:00
Σάββατο: 10:00-16:00
Κυριακή κλειστά
Ανοιχτά όλες τις ημέρες κατά τη διάρκεια της εμποροπανήγυρης 14-21 Αυγούστου 09:00-22:00.
Το τελευταίο αξιοθέατο που είδα πριν αποχαιρετήσω το Αρχαιολογικό Πάρκο της Τεγέας ήταν το Μνημείο Ευγνωμοσύνης του Τεγεατικού Συνδέσμου, δηλαδή το μπρούτζινο άγαλμα της Τεγεάτισσας Μάνας.




Το χωριό Στάδιο κατέχει κεντρική θέση μεταξύ των υπολοίπων τοπικών κοινοτήτων στον κάμπο της Τεγέας. Πρόκειται για ένα χωριό με έντονη συμβολή στην οικονομική και κοινωνική ζωή όλης της περιοχής. Ανέκαθεν μάλιστα, ήταν η Έδρα των δημοσίων υπηρεσιών, οπότε η γνωριμία με την αφεντιά του ήταν επιβεβλημένη σε αυτό το οδοιπορικό.
Η παλιά του ονομασία είναι "Αχούρια" και οφείλεται στο γεγονός ότι στη θέση του υπήρχαν, επί Τουρκοκρατίας, τα αχούρια του τοπικού Αγά. Φτάνοντας πάρκαρα έξω από τη μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στον περίβολο της οποίας ορθώνεται μια τεράστια καστανιά. Οι καρποί της όμως ήταν όλοι πεσμένοι στο έδαφος. Μάλλον θα είναι αγριοκαστανιά, διαφορετικά δε νομίζω οι κάτοικοι να άφηναν τον νοστιμότατο καρπό να κείτεται καταγής έτοιμος να σαπίσει από την υγρασία.



Ο οικισμός υπήρξε η γενέτειρα του Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλου, ιδρυτή της εταιρείας "ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε". Δίπλα στον ναό βρίσκεται το Α' κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου του Κοινωφελούς Ιδρύματος Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος–ΒΙΟΧΑΛΚΟ το οποίο σήμερα φιλοξενεί το Δημαρχείο. Βρισκόταν όμως σε εξωτερική ανακαίνιση, τυλιγμένο ολόκληρο με σκαλωσιές και πανιά οπότε δεν υπάρχει φωτογραφικό υλικό. Το Πολιτιστικό Κέντρο στεγάζεται συνολικά σε τρία κτίρια, λιτής μορφής, και αποτελεί εστία πολιτισμού για όλη την περιοχή της Τεγέας.

Το Β΄κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου του Κοινοφελούς Ιδρύματος
Κάνοντας βόλτα στο χωριό το κτίριο που με εντυπωσίασε ήταν το πέτρινο σχολείο.


Όλη η ζωή του χωριού συγκεντρώνεται σε δύο, όλους κι όλους, δρόμους στους οποίους είδα λιγοστά εμπορικά καταστήματα και μερικά ενδιαφέροντα πέτρινα οικοδομήματα.

Μπορώ να πω ότι η γνωριμία μου με την ευρύτερη περιοχή της Τεγέας είχε πλέον ολοκληρωθεί κι έτσι ξεκίνησα υπερπλήρης για να εκπληρώσω μια υπόσχεση που είχα δώσει στην αγαπητή φίλη @Smaragda53 επισκεπτόμενη έναν πανέμορφο προορισμό.
Πηγές ιστορικών αναφορών:
Wikipedia
Τα χωριά της Τεγέας
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας
Last edited: