psilos3
Member
- Μηνύματα
- 7.095
- Likes
- 56.053
- Επόμενο Ταξίδι
- ;
- Ταξίδι-Όνειρο
- Αναζητείται!
Περιεχόμενα
- Κεφάλαιο 1
- Φολέγανδρος
- Αντίπαρος
- Αντίπαρος ΙΙ
- Αμοργός
- Αμοργός ΙΙ
- Αμοργός ΙΙΙ
- Σίκινος
- Αστυπάλαια
- Αστυπάλαια ΙΙ
- Σέριφος
- Σχοινούσα - Μικρές Κυκλάδες
- Ηρακλειά - Μικρές Κυκλάδες
- Δονούσα - Μικρές Κυκλάδες
- Κίμωλος
- Ανάφη
- Σκύρος
- Χάλκη
- Λειψοί
- Λειψοί ΙΙ
- Λέρος
- Πάτμος
- Αγαθονήσι
- Τήλος
- Νίσυρος
- Σύμη
- Τέλενδος
- Κάλυμνος
- Ψέριμος
- Φούρνοι Κορσέων
- Παλαιό Τρίκερι Μαγνησίας
- Τριζόνια Φωκίδας
- Θηρασιά - Κυκλάδες
- Αρκιοί & Μάραθος Δωδεκανήσων
- Κάτω Κουφονήσι - Μικρές Κυκλάδες
- Αντι Επιλόγου
- Άγιος Ευστράτιος
- Καστελλόριζο (Μεγίστη)
- Φολέγανδρος ΙΙ
- Φούρνοι Κορσέων ΙΙ
- Θύμαινα Κορσέων
- Οινούσσες
- Ψαρά
- Κάσος
- Κάρπαθος
- Σαρία Δωδεκανήσου
- Αρκιοί
- Σαμοθράκη
- Κύθηρα (Τσιρίγο)
- Αντικύθηρα (Τσιριγότο)
- Ικαρία
- Ικαρία ΙΙ
- Γαύδος
- Μεγανήσι Ιονίου
- Αλόννησος
- Αμοργός ΙV
- Λέρος ΙV
- Λειψοί ΙΙΙ
- Παξοί
Άγιος Ευστράτιος
Επίσκεψη : Αύγουστος 2020
Διάρκεια: 2 μέρες
Δε μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς τι ήταν αυτό που με τράβηξε περισσότερο στο να ταξιδέψω στον Άη Στράτη. Σίγουρα η προσδοκία μου να δω όσο το δυνατόν περισσότερα νησιά γίνεται, ακόμα περισσότερο η έμφυτη περιέργεια μου για το άγνωστο, ωστόσο αυτή τη φορά δεν αρκούσε μόνο αυτό.
Το μεγαλύτερο ίσως έναυσμα ήταν η συγκινητική περιγραφή του Χρόνη Μίσσιου από το βιβλίο του, όπου διαβάζοντας την ένα ξημέρωμα του Νοέμβρη με έκανε να νιώσω πολλά περίεργα και παραδόξως όμορφα συναισθήματα:
Όμορφα ακόμα και για τη μικρή γωνιά αυτής της χώρας, για ένα πολύ ιδιαίτερο, ταλαίπωρο και ελάχιστα προβεβλημένο νησί, το οποίο αποτέλεσε τόπο εξορίας, φυλακής και βασανισμού. Ένα τόπο μαρτυρίου που έχει αφήσει ακόμα και στο σήμερα τα στίγματα του.
Μου το είπε άλλωστε και η πρώτη ιδιοκτήτρια που μίλησα ψάχνοντας για δωμάτιο στο τηλέφωνο: «Το νησί μας είναι σκληρό, δεν είναι για τρεις μέρες μόνος», χωρίς να μπορώ φυσικά να καταλάβω το λόγο που το ανέφερε. Ίσως ήθελε να με αποτρέψει, ίσως ήθελε να δώσει αλλού το δωμάτιο, δε ξέρω. Εγώ πάλι λέω ότι καλοκαίρι σε νησί και άσχημα δε γίνεται!
Τελικά ούτε τρεις μέρες πήγα ούτε μόνος, μπορώ να πω με σιγουριά πλέον όμως ότι δικαιώθηκα απόλυτα για την επιλογή μου βλέποντας εικόνες μιας άλλης Ελλάδας, εικόνες μοναδικές που μόνο νησιά της άγονης γραμμής σα τον Άη Στράτη μπορούν να προσφέρουν.
Μέρα πρώτη
Φτάσαμε αεροπορικώς στη Μύρινα της Λήμνου από τη Θεσσαλονίκη, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι είχαμε 2-3 ώρες στη διάθεση μας βολευτήκαμε για καφεδάκι στη διπλανή στο λιμάνι παραλία, για να είμαστε κοντά.
Νωρίς το μεσημέρι ήρθε το πλοίο της γραμμής το οποίο είχε αρκετό κόσμο και οχήματα να επιβιβάσει με τελικό προορισμό το Λαύριο. Περιμέναμε τη θερμομέτρηση σε όχι και τόσο χαλαρές αποστάσεις, λόγω των καινούριων συνθηκών:
Το δρομολόγιο από και προς το νησί με το συγκεκριμένο πλοίο εκτελείται τέσσερις φορές την εβδομάδα τους θερινούς μήνες. Υπάρχει επίσης καθημερινή σύνδεση με ακόμα ένα «θρύλο» του Αιγαίου με το όνομα Αιολίς!
Μετά από μια ώρα και κάτι ήσυχης πλεύσης, αντικρύσαμε τις πρώτες εικόνες του ηφαιστειογενούς σύστασης νησιού:
Φτάνοντας κοντά στο σχετικά πρόσφατο λιμενοβραχίονα. Απ’ ότι διάβασα στο μουσείο κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 90 (!) :
Αντικρύζοντας τον οικισμό στο σύνολο του:
Το πλοίο δυσκολεύτηκε λίγο να δέσει, καθώς επιβεβαιώθηκε αυτό που είχα διαβάσει και δε το περίμενα, ότι το εκτόπισμα του είναι μεγάλο για το βάθος του λιμανιού του Άη Στράτη, ακουμπώντας σχεδόν στην άμμο:
Δέσαμε και αποβιβαστήκαμε προκειμένου να βρούμε το κατάλυμα μας.
Εδώ οφείλω να πω ότι η επιλογή μου ήταν ιδανική, καθώς από τη πρώτη στιγμή φάνηκε η φιλοξενία και η συγκαταβατικότητα του ιδιοκτήτη. Η εξωφρενικά χαμηλή τιμή για τα μέσα Αυγούστου ήταν αντιστρόφως ανάλογη με το κατάλυμα μας, ένα υπέροχο διαμέρισμα με όλο το σχετικό εξοπλισμό, σε μια κατάφυτη και πολύ προσεγμένη αυλή.
Τακτοποιηθήκαμε γρήγορα και ξεκινήσαμε για τη παραλία μιας και ήταν πλέον προχωρημένο μεσημέρι. Προχωρήσαμε στο χωμάτινο δρόμο που περνούσε μπροστά από το διαμέρισμα μας:
Φτάνοντας λίγα λεπτά μετά στο χαρακτηριστικό γεφυράκι του χωριού:
Δίπλα του εκτείνεται η παραλία του λιμανιού. Ήσυχη, χωρίς φυσική σκιά, με οργάνωση από πλευράς δημοτικής αρχής (ομπρέλες, ντουζιέρες, χώροι να αλλάξεις, αλλά όχι τουαλέτες):
Η πρώτη βουτιά στο νησί ήταν γεγονός:
Λίγο μετά όμως ένιωσα τη δίψα να με κυριεύει. Όχι τίποτε άλλο, είχαμε και πόσες ώρες στο νησί και δεν είχα ανοίξει ακόμα μπύρα, γεγονός ανεπίτρεπτο. Πήρα το δρόμο λοιπόν προς το πλησιέστερο μίνι μάρκετ, περνώντας από το χαρακτηριστικό καφέ – ταβέρνα «βεράντα» το οποίο λειτουργεί όλο το χρόνο:
Μπήκα στο πεζόδρομο του χωριού:
Βλέποντας την εκκλησία με τα έντονα κυκλαδίτικα στοιχεία:
Αφού ψώνισα τα απαραίτητα επέστρεψα στην όμορφη παραλία για να συνεχίσω το μπάνιο:
Όπου λίγο μετά προσέγγισε το λιμάνι το Αιολίς, στα πλαίσια του καθημερινού δρομολογίου από το νησί της Λήμνου:
Καθίσαμε μέχρι το απόγευμα όπου η πείνα έκανε την εμφάνιση της. Έτσι πήραμε το δρόμο προς το κέντρο του οικισμού:
Το υπέροχο παραλιακό γήπεδο μπάσκετ με προκάλεσε αμέσως:
Δίπλα, ακριβώς κάτω από τη γέφυρα οι πάπιες του οικισμού βολτάρανε αμέριμνες:
Προχωρήσαμε προς το μικρό λιμανάκι όπου δένουν οι βάρκες:
Αντικρύζοντας οικήματα όμορφης αρχιτεκτονικής, βορείου Αιγαίου, από τα λίγα που είχαν μείνει στο νησί:
Σα να μην έφταναν όλα τ’ άλλα, τη νύχτα της 20ής Φεβρουαρίου του 1968, χτύπησε τον Άγιο Ευστράτιο σεισμός έντασης 7,1 Ρίχτερ, ρημάζοντας σχεδόν τα πάντα και αφήνοντας στο πέρασμα του αρκετούς νεκρούς, τραυματίες και άστεγο σχεδόν το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού του νησιού, το οποίο αναγκάστηκε να μείνει τα επόμενα δύο χρόνια σε αντίσκηνα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική στο χωριό (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων), παρά μόνο πανομοιότυπα οικήματα.
Συνεχίσαμε τη μικρή βόλτα μας:
Ανεβαίνοντας λίγο πιο πάνω για μερικά πολύ πετυχημένα στιγμιότυπα:
Όπως μόνο τα ελληνικά νησιά μπορούν να προσφέρουν:
Στο βάθος το Αιολίς ετοιμάζεται για το επόμενο δρομολόγιο:
Το καμπανάκι όμως είχε χτυπήσει, η πείνα είχε κυρίαρχο ρόλο οπότε και με συνοπτικές διαδικασίες πιάσαμε ένα τραπέζι στο ταβερνάκι του «Αρτεμώνα» ακριβώς μπροστά στη μαρίνα του νησιού.
Είναι γεγονός πως ο Άη Στράτης είναι γνωστός ψαρότοπος, αλλά και γενικότερα έχει ιδιαίτερα καλή κουζίνα όπως και η γειτονική Λήμνος άλλωστε. Είχα διαβάσει για τους περίφημους κεφτέδες του Αρτεμώνα, πιάτο που περίμενα πως και πως, μαζί με τη ντόπια μπύρα που παράγεται στο νησί, στο οποίο όμως στάθηκα άτυχος, καθώς είχε χαλάσει η φετινή παρτίδα. Να ήταν το μόνο που είχε χαλάσει το 2020…
Φάγαμε περίφημα συνοδεία μπύρας, σαλάτας με τοπικά λαχανικά, πατάτας κομμένης στο χέρι, αλλά και του περίφημου Λημνιού τυριού με το όνομα «Μελίχωρο» σε σαγανάκι:
Επιστρέψαμε αργά το απόγευμα στο δωμάτιο, για την απαραίτητη ξεκούραση την οποία χρειαζόμασταν, βλέποντας τη δύση του ηλίου στη καταπράσινη αυλή μας.
Το βράδυ μια σύντομη βόλτα για μερικές μπύρες και μια κρέπα στο «βεράντα» ήταν αρκετή. Δε χρειάζονται και πολλά…
Μέρα δεύτερη
Ξύπνησα ορεξάτος. Είχα διάθεση να καταφέρω να δω όσα περισσότερα γίνεται στο νησάκι, έχοντας διαβάσει και ρωτήσει τις απαραίτητες πληροφορίες. Φυσικά τα πράγματα πάντα δε βγαίνουν όπως τα σχεδιάζουμε…
Ξεκίνησα με στόχο να πεζοπορήσω προς τα βόρεια του νησιού. Στόχος μου ήταν να δω το περίφημο «Δάσος με τις βελανιδιές», ένα από τα πολλά διάσπαρτα δρυόδαση που υπάρχουν στο νησί. Πήρα το χωματόδρομο προς Αλωνίτσι, ξεκινώντας τη δύσκολη ανηφόρα κι έχοντας αριστερά – δεξιά μου διάφορα μικρότερα αλσύλλια:
Όσο προχωρούσα τόσο απομακρυνόμουν από τον οικισμό:
Στο νησί δε συναντάει κανείς δρόμους εκτός, παρά μόνο χωματόδρομους που μπορείς να διασχίσεις με 4Χ4 με τις αντιστοιχες ταμπέλες να προειδοποιούν γι αυτό:
Ευτυχώς λίγα χιλιόμετρα μετά άρχισα να καταλαβαίνω το λάθος μου, ότι δε πήρα το μονοπάτι αλλά τον κανονικό δρόμο, γεγονός που καθιστούσε το όλο εγχείρημα αμφίβολο. Είχα επίσης τον ήλιο να καίει πάνω μου χωρίς λύπηση και χωρίς κάποια σκιά, παίρνοντας έτσι ένα δείγμα του αφιλόξενου στοιχείου του νησιού. Αποφάσισα με βαριά καρδιά να επιστρέψω:
Χρησιμοποίησα αυτή τη φορά ένα μονοπάτι που χρησιμοποιούν οι κτηνοτρόφοι, αφού άνοιξα τη περίφραξη, φτάνοντας λίγο μετά στο εκκλησάκι του «Αγίου Μηνά» το οποίο ήθελα έτσι κι αλλιώς να επισκεφτώ:
Προχώρησα ανοίγοντας διστακτικά τη πόρτα του:
Φτάνοντας με δέος ως το οστεοφυλάκιο που βρίσκεται στην αυλή του:
Η συγκίνηση μου ήταν μεγάλη για όλα όσα έβλεπα κι ένιωθα. Εκεί φυλάσσονται τα οστά πολιτικών κρατουμένων οι οποίοι μαρτύρησαν και έχασαν τη ζωή τους από τη πείνα και τις κακουχίες κατά τη περίοδο της κατοχής, αλλά και μετέπειτα. Ο σταθμάρχης του νησιού, σε μία ακόμη πράξη ντροπής είχε παραδώσει τους πολιτικούς εξόριστους στα στρατεύματα κατοχής.
Το σημείο στο οποίο βρίσκεται το ξωκκλήσι προσφέρει πολύ όμορφη θέα:
Έκατσα να ξαποστάσω και να πιώ λίγο νερό, καθώς έφτανε σχεδόν το μεσημέρι:
Βγαίνοντας την απαραίτητη φωτογραφία:
Κατέβηκα τα πολλά σκαλιά προς το χωριό:
Κλείνοντας τη συρματένια πόρτα:
Και συνέχισα παράπλευρα του ρέματος:
Προχωρώντας μέσα από τις γειτονιές με τα όμορφα μικρά σπιτάκια, γεμάτα πράσινο και λουλούδια, με το μεσημεριανό φαγητό που μαγειρεύονταν να μυρίζει έντονα. Αντάλλαξα μερικούς χαιρετισμούς με τους κατοίκους που πέτυχα εκείνη την ώρα και συνέχισα. Αισθανόμουν πολύ οικεία και όμορφα:
Απέναντι μου το ξωκκλήσι που ήμουν προ ολίγου φάνταζε μακρινό:
Ανέβηκα το δρομάκι που οδηγεί στο «Μουσείο Δημοκρατίας» το οποίο γνώριζα ότι είναι κλειστό και ανοίγει το απόγευμα:
Προχώρησα προς το σημαντικό αξιοθέατο που ονομάζεται «Μαράσλειος Σχολή» και αποτελεί έργο της Αδελφότητας Αγιοστρατιτών της Αιγύπτου, με σημαντική δωρεά του εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή. Είναι από τα λίγα διασωθέντα κτήρια του σεισμού:
Διαπίστωσα ότι η πόρτα ήταν κλειδωμένη με αλυσίδα:
Βέβαια αυτά δεν αποτελούν εμπόδια για ένανκυνηγό ερασιτέχνη φωτογράφο, πεπειραμένο travel blogger, πυροβολημένο ταξιδιώτη όπως εγώ, οπότε με τη πατροπαράδοτη μέθοδο της «μαντραπήδας» βρέθηκα εντός λίγες στιγμές μετά:
Έβγαλα μερικές φωτογραφίες, όπου δυστυχώς η εικόνα της εγκατάλειψης ήταν φανερή:
Βρήκα μια ωραία σκιά όπου ξεκουράστηκα για λίγο πριν συνεχίσω, βλέποντας τη θέα προς τη παραλία:
Βγήκα έξω και προχώρησα στη πολύ απότομη ανηφόρα,
προς το ελικοδρόμιο και το νεκροταφείο του οικισμού:
Λίγο μετά ήμουν μπροστά στο πρώτο:
Συνεχίζοντας τη πορεία μου προς το μονοπάτι με την υποτυπώδη περίφραξη:
Που οδηγεί στις δύο πολύ όμορφες και διπλανές στον οικισμό παραλίες. Ειδικά η δεύτερη με τα δεντράκια συνίσταται για μπάνιο έως και ελεύθερο camping:
Προχώρησα προς το νεκροταφείο μπαίνοντας μέσα:
Ευρισκόμενο στο ψηλότερο σημείο προσφέρει την απόλυτη θέα προς το απέραντο γαλάζιο:
Τις διπλανές όμορφες παραλίες:
Και κατεβαίνοντας δίπλα από το αλεξικέραυνο:
Θέα προς όλο τον οικισμό:
Δεν έλειψαν οι φωτογραφίες παλιμπαιδισμού και εκεί:
Βλέποντας απέναντι τη παραλία κατάλαβα ότι είχε έρθει η ώρα να επιστρέψω:
Κατεβαίνοντας και πάλι από τη Μαράσλειο σχολή:
Παίζοντας λίγο με τους καθρέφτες του δρόμου:
Πέρασα από το Μουσείο Δημοκρατίας, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο του πρώτου διδακτηρίου του νησιού και στα χρόνια του εκτοπισμού πολιτικών εξόριστων χρησιμοποιήθηκε ως αναρρωτήριο:
Περνώντας πάλι από τις γειτονιές του χωριού:
Και τα ερείπια κτισμάτων κατεστραμμένων από το σεισμό δίπλα μου:
Γειτονιές όμορφες, με όλη τη σημασία της λέξης:
Αφού ήπιαμε ένα καφέ παραλιακά, επιστρέψαμε στο κατάλυμα με την υπέροχη αυλή, προκειμένου να αλλάξουμε για τη παραλία:
Ενοχλώντας το γατούλη που εκείνη την ώρα είχε τη σιέστα του:
Ξαναβρεθήκαμε στο δρόμο, περνώντας το γεφυράκι και το πεζόδρομο:
Πιάνοντας μια ομπρέλα στην όμορφη παραλία:
Κάνοντας τις βουτιές μας την ώρα που έφτανε το Αιολίς:
Και έμπαινε να δέσει:
Απολαύσαμε τη θάλασσα και σηκωθήκαμε λίγες ώρες μετά προκειμένου να κατευθυνθούμε στη ταβέρνα. Δεν έχασα την ευκαιρία καθώς βρήκα μια μπάλα αφημένη για μερικά σουτάκια στο πολύ όμορφο γηπεδάκι. Παλιά μου τέχνη κόσκινο:
Το μετάνιωσα την ίδια στιγμή που δε φάγαμε ψάρια για δεύτερη συνεχόμενη μέρα, καθώς η τιμή ήταν ευκαιρία πραγματική και η φρεσκάδα αδιαπραγμάτευτη, ωστόσο μας είχαν κερδίσει τα κεφτεδάκια και τα παραδοσιακά ελληνικά πιάτα του νησιού, αυτή τη φορά συνοδευόμενα από λευκό Λημνιό κρασί:
Προχωρημένο απόγευμα πλέον κι αφού διασταύρωσα ότι το μουσείο δημοκρατίας είχε ανοίξει κατευθύνθηκα προς αυτό. Είχα μάθει πλέον τις διαδρομές ανάμεσα από τα όμορφα σπιτάκια:
Όντως η πόρτα του μουσείου ήταν ανοιχτή, και η είσοδος φυσικά δωρεάν για τους επισκέπτες του:
Το ανοικτό παράθυρο έκανε λιγότερο βαριά την ατμόσφαιρα που δεν ήταν και η καλύτερη λόγω ζέστης άλλα και όσων θα έβλεπα:
Το Μουσείο Δημοκρατίας του Αγίου Ευστρατίου είναι μια βουτιά στην ιστορία της χώρας μας, κυρίως σ’ αυτή που θέλουν αρκετοί να ξεχάσουμε για ευνόητους λόγους:
Είναι όμως και μια αναδρομή στην ιστορία του νησιού. Χαρακτηριστικές είναι οι φωτογραφίες του οικισμού πριν το σεισμό:
Η ιστορική αναδρομή ξεκινά από την έναρξη του νησιού ως τόπο εξορίας και μαρτυρίου:
Δείχνοντας παράλληλα αντίστοιχα μέρη ανά την Ελληνική επικράτεια:
Εκθέτοντας αντικείμενα των εξόριστων:
Αλλά και φωτογραφίες από τη σκληρή καθημερινότητα του νησιού:
Γίνεται επίσης αναφορά για το ρόλο που έπαιξαν οι εξόριστοι στη τοπική κοινωνία, τα όσα πρόσφεραν (πχ διάνοιξη ρέματος χειμάρου) αλλά και τον αποχαρακτηρισμό του νησιού ως τόπο εξορίας κατά τη μεταπολίτευση:
Βγήκα έξω πολύ συγκινημένος και βαρύς με όσα είδα, συνεχίζοντας λίγο ακόμα τη βόλτα στις γειτονιές του Άη Στράτη;
Περνώντας μέσα από το ρέμα αυτή τη φορά:
Βλέποντας το καινούριο γκραφιτι που ολοκλήρωσε πριν λίγο ο καλλιτέχνης:
Μετά την απαραίτητη ξεκούραση και την ετοιμασία, βγήκαμε για ένα ποτό στο Café bar Όμηρος, που φέρνει κάτι από 90s στο μυαλό και λειτουργεί επίσης όλο το χρόνο. Οι τιμές γι’ ακόμα μια φορά στις υπηρεσίες εστίασης του νησιού ήταν αρκετά χαμηλές:
Ακολούθησε μια μικρή βόλτα στο λιμάνι:
Καταλαβαίνοντας δυστυχώς ότι οι ώρες μας στο νησί λιγοστεύουν:
Αναχώρηση
Το δρομολόγιο της επιστροφής του «Αιολίς» προς τη Λήμνο είναι πολύ πρωινό, στις 6:30, ώρα βάρβαρη ακόμα και για καλοκαιρινούς μήνες. Ήμασταν εκεί μισή ώρα νωρίτερα για τις απαραίτητες διαδικασίες καταγραφής. Εισιτήρια εκδίδονται εντός του πλοίου.
Απέναντι μας και στο τοίχο του λιμενοβραχίονα υπάρχουν τα γκράφιτι των διασημοτήτων που πέρασαν εξόριστοι από τον Αη Στράτη, κάτι που μου άρεσε πολύ:
Τάσος Λειβαδίτης, Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Μενέλαος Λουντέμης, Μάνος Κατράκης, Δημήτρης Γληνός, είναι μόνο λίγα από τα τεράστια ονόματα των γραμμάτων και των τεχνών που πέρασαν από το νησί.
Καθώς ακόμα δεν είχε ξημερώσει:
Και όλα πηγαίναν αργά στο κατάστρωμα του Αιολίς:
Είχα την ευκαιρία για μερικές τελευταίες φωτογραφίες του νησιού:
Το πλοίο λίγα λεπτά μετά ξεκίνησε τη πλεύση του:
Αφήνοντας πίσω το μαρτυρικό βράχο του Άη Στράτη:
Δίνοντας μου μερικές ακόμα εικόνες στην αυγή, ολοκληρώνοντας έτσι τη διαδρομή μου στο νησί:
Έφυγα με χαμόγελο από τον Άη Στράτη, κυρίως για το γεγονός ότι κατάφερα να πάω, όχι όμως επειδή πρόλαβα να κάνω όσα ήθελα. Ο αρχικός μου σχεδιασμός έλεγε μια μέρα παραπάνω, μέρα την οποία προβλέπω ότι θα μπει σε μελλοντικό ταξίδι, μιας και συνδυάζεται πολύ εύκολα με τη Λήμνο στην οποία έχω εξίσου αρκετά να δω ακόμα.
Ο Άη Στράτης μου έβγαλε πολλαπλά συναισθήματα και στοιχεία λόγω της ιστορίας και της διαδρομής του που λίγα νησιά μου έχουν βγάλει. Ο Άη Στράτης μου έφερε εικόνες παλιές, παιδικές, φωτογραφικές μνήμες μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πλέον στο μεγαλύτερο κομμάτι της. Ο Άη Στράτης δεν είναι απλά μια Ελληνική γωνιά. Ο Άη Στράτης είναι η Ελλάδα!
Επίσκεψη : Αύγουστος 2020
Διάρκεια: 2 μέρες
Δε μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς τι ήταν αυτό που με τράβηξε περισσότερο στο να ταξιδέψω στον Άη Στράτη. Σίγουρα η προσδοκία μου να δω όσο το δυνατόν περισσότερα νησιά γίνεται, ακόμα περισσότερο η έμφυτη περιέργεια μου για το άγνωστο, ωστόσο αυτή τη φορά δεν αρκούσε μόνο αυτό.
Το μεγαλύτερο ίσως έναυσμα ήταν η συγκινητική περιγραφή του Χρόνη Μίσσιου από το βιβλίο του, όπου διαβάζοντας την ένα ξημέρωμα του Νοέμβρη με έκανε να νιώσω πολλά περίεργα και παραδόξως όμορφα συναισθήματα:

Όμορφα ακόμα και για τη μικρή γωνιά αυτής της χώρας, για ένα πολύ ιδιαίτερο, ταλαίπωρο και ελάχιστα προβεβλημένο νησί, το οποίο αποτέλεσε τόπο εξορίας, φυλακής και βασανισμού. Ένα τόπο μαρτυρίου που έχει αφήσει ακόμα και στο σήμερα τα στίγματα του.
Μου το είπε άλλωστε και η πρώτη ιδιοκτήτρια που μίλησα ψάχνοντας για δωμάτιο στο τηλέφωνο: «Το νησί μας είναι σκληρό, δεν είναι για τρεις μέρες μόνος», χωρίς να μπορώ φυσικά να καταλάβω το λόγο που το ανέφερε. Ίσως ήθελε να με αποτρέψει, ίσως ήθελε να δώσει αλλού το δωμάτιο, δε ξέρω. Εγώ πάλι λέω ότι καλοκαίρι σε νησί και άσχημα δε γίνεται!
Τελικά ούτε τρεις μέρες πήγα ούτε μόνος, μπορώ να πω με σιγουριά πλέον όμως ότι δικαιώθηκα απόλυτα για την επιλογή μου βλέποντας εικόνες μιας άλλης Ελλάδας, εικόνες μοναδικές που μόνο νησιά της άγονης γραμμής σα τον Άη Στράτη μπορούν να προσφέρουν.
Μέρα πρώτη
Φτάσαμε αεροπορικώς στη Μύρινα της Λήμνου από τη Θεσσαλονίκη, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι είχαμε 2-3 ώρες στη διάθεση μας βολευτήκαμε για καφεδάκι στη διπλανή στο λιμάνι παραλία, για να είμαστε κοντά.

Νωρίς το μεσημέρι ήρθε το πλοίο της γραμμής το οποίο είχε αρκετό κόσμο και οχήματα να επιβιβάσει με τελικό προορισμό το Λαύριο. Περιμέναμε τη θερμομέτρηση σε όχι και τόσο χαλαρές αποστάσεις, λόγω των καινούριων συνθηκών:

Το δρομολόγιο από και προς το νησί με το συγκεκριμένο πλοίο εκτελείται τέσσερις φορές την εβδομάδα τους θερινούς μήνες. Υπάρχει επίσης καθημερινή σύνδεση με ακόμα ένα «θρύλο» του Αιγαίου με το όνομα Αιολίς!

Μετά από μια ώρα και κάτι ήσυχης πλεύσης, αντικρύσαμε τις πρώτες εικόνες του ηφαιστειογενούς σύστασης νησιού:

Φτάνοντας κοντά στο σχετικά πρόσφατο λιμενοβραχίονα. Απ’ ότι διάβασα στο μουσείο κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 90 (!) :

Αντικρύζοντας τον οικισμό στο σύνολο του:

Το πλοίο δυσκολεύτηκε λίγο να δέσει, καθώς επιβεβαιώθηκε αυτό που είχα διαβάσει και δε το περίμενα, ότι το εκτόπισμα του είναι μεγάλο για το βάθος του λιμανιού του Άη Στράτη, ακουμπώντας σχεδόν στην άμμο:

Δέσαμε και αποβιβαστήκαμε προκειμένου να βρούμε το κατάλυμα μας.

Εδώ οφείλω να πω ότι η επιλογή μου ήταν ιδανική, καθώς από τη πρώτη στιγμή φάνηκε η φιλοξενία και η συγκαταβατικότητα του ιδιοκτήτη. Η εξωφρενικά χαμηλή τιμή για τα μέσα Αυγούστου ήταν αντιστρόφως ανάλογη με το κατάλυμα μας, ένα υπέροχο διαμέρισμα με όλο το σχετικό εξοπλισμό, σε μια κατάφυτη και πολύ προσεγμένη αυλή.
Τακτοποιηθήκαμε γρήγορα και ξεκινήσαμε για τη παραλία μιας και ήταν πλέον προχωρημένο μεσημέρι. Προχωρήσαμε στο χωμάτινο δρόμο που περνούσε μπροστά από το διαμέρισμα μας:

Φτάνοντας λίγα λεπτά μετά στο χαρακτηριστικό γεφυράκι του χωριού:

Δίπλα του εκτείνεται η παραλία του λιμανιού. Ήσυχη, χωρίς φυσική σκιά, με οργάνωση από πλευράς δημοτικής αρχής (ομπρέλες, ντουζιέρες, χώροι να αλλάξεις, αλλά όχι τουαλέτες):

Η πρώτη βουτιά στο νησί ήταν γεγονός:

Λίγο μετά όμως ένιωσα τη δίψα να με κυριεύει. Όχι τίποτε άλλο, είχαμε και πόσες ώρες στο νησί και δεν είχα ανοίξει ακόμα μπύρα, γεγονός ανεπίτρεπτο. Πήρα το δρόμο λοιπόν προς το πλησιέστερο μίνι μάρκετ, περνώντας από το χαρακτηριστικό καφέ – ταβέρνα «βεράντα» το οποίο λειτουργεί όλο το χρόνο:

Μπήκα στο πεζόδρομο του χωριού:

Βλέποντας την εκκλησία με τα έντονα κυκλαδίτικα στοιχεία:

Αφού ψώνισα τα απαραίτητα επέστρεψα στην όμορφη παραλία για να συνεχίσω το μπάνιο:


Όπου λίγο μετά προσέγγισε το λιμάνι το Αιολίς, στα πλαίσια του καθημερινού δρομολογίου από το νησί της Λήμνου:

Καθίσαμε μέχρι το απόγευμα όπου η πείνα έκανε την εμφάνιση της. Έτσι πήραμε το δρόμο προς το κέντρο του οικισμού:

Το υπέροχο παραλιακό γήπεδο μπάσκετ με προκάλεσε αμέσως:

Δίπλα, ακριβώς κάτω από τη γέφυρα οι πάπιες του οικισμού βολτάρανε αμέριμνες:

Προχωρήσαμε προς το μικρό λιμανάκι όπου δένουν οι βάρκες:

Αντικρύζοντας οικήματα όμορφης αρχιτεκτονικής, βορείου Αιγαίου, από τα λίγα που είχαν μείνει στο νησί:

Σα να μην έφταναν όλα τ’ άλλα, τη νύχτα της 20ής Φεβρουαρίου του 1968, χτύπησε τον Άγιο Ευστράτιο σεισμός έντασης 7,1 Ρίχτερ, ρημάζοντας σχεδόν τα πάντα και αφήνοντας στο πέρασμα του αρκετούς νεκρούς, τραυματίες και άστεγο σχεδόν το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού του νησιού, το οποίο αναγκάστηκε να μείνει τα επόμενα δύο χρόνια σε αντίσκηνα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική στο χωριό (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων), παρά μόνο πανομοιότυπα οικήματα.


Συνεχίσαμε τη μικρή βόλτα μας:

Ανεβαίνοντας λίγο πιο πάνω για μερικά πολύ πετυχημένα στιγμιότυπα:

Όπως μόνο τα ελληνικά νησιά μπορούν να προσφέρουν:

Στο βάθος το Αιολίς ετοιμάζεται για το επόμενο δρομολόγιο:

Το καμπανάκι όμως είχε χτυπήσει, η πείνα είχε κυρίαρχο ρόλο οπότε και με συνοπτικές διαδικασίες πιάσαμε ένα τραπέζι στο ταβερνάκι του «Αρτεμώνα» ακριβώς μπροστά στη μαρίνα του νησιού.

Είναι γεγονός πως ο Άη Στράτης είναι γνωστός ψαρότοπος, αλλά και γενικότερα έχει ιδιαίτερα καλή κουζίνα όπως και η γειτονική Λήμνος άλλωστε. Είχα διαβάσει για τους περίφημους κεφτέδες του Αρτεμώνα, πιάτο που περίμενα πως και πως, μαζί με τη ντόπια μπύρα που παράγεται στο νησί, στο οποίο όμως στάθηκα άτυχος, καθώς είχε χαλάσει η φετινή παρτίδα. Να ήταν το μόνο που είχε χαλάσει το 2020…
Φάγαμε περίφημα συνοδεία μπύρας, σαλάτας με τοπικά λαχανικά, πατάτας κομμένης στο χέρι, αλλά και του περίφημου Λημνιού τυριού με το όνομα «Μελίχωρο» σε σαγανάκι:

Επιστρέψαμε αργά το απόγευμα στο δωμάτιο, για την απαραίτητη ξεκούραση την οποία χρειαζόμασταν, βλέποντας τη δύση του ηλίου στη καταπράσινη αυλή μας.

Το βράδυ μια σύντομη βόλτα για μερικές μπύρες και μια κρέπα στο «βεράντα» ήταν αρκετή. Δε χρειάζονται και πολλά…
Μέρα δεύτερη
Ξύπνησα ορεξάτος. Είχα διάθεση να καταφέρω να δω όσα περισσότερα γίνεται στο νησάκι, έχοντας διαβάσει και ρωτήσει τις απαραίτητες πληροφορίες. Φυσικά τα πράγματα πάντα δε βγαίνουν όπως τα σχεδιάζουμε…
Ξεκίνησα με στόχο να πεζοπορήσω προς τα βόρεια του νησιού. Στόχος μου ήταν να δω το περίφημο «Δάσος με τις βελανιδιές», ένα από τα πολλά διάσπαρτα δρυόδαση που υπάρχουν στο νησί. Πήρα το χωματόδρομο προς Αλωνίτσι, ξεκινώντας τη δύσκολη ανηφόρα κι έχοντας αριστερά – δεξιά μου διάφορα μικρότερα αλσύλλια:

Όσο προχωρούσα τόσο απομακρυνόμουν από τον οικισμό:

Στο νησί δε συναντάει κανείς δρόμους εκτός, παρά μόνο χωματόδρομους που μπορείς να διασχίσεις με 4Χ4 με τις αντιστοιχες ταμπέλες να προειδοποιούν γι αυτό:

Ευτυχώς λίγα χιλιόμετρα μετά άρχισα να καταλαβαίνω το λάθος μου, ότι δε πήρα το μονοπάτι αλλά τον κανονικό δρόμο, γεγονός που καθιστούσε το όλο εγχείρημα αμφίβολο. Είχα επίσης τον ήλιο να καίει πάνω μου χωρίς λύπηση και χωρίς κάποια σκιά, παίρνοντας έτσι ένα δείγμα του αφιλόξενου στοιχείου του νησιού. Αποφάσισα με βαριά καρδιά να επιστρέψω:

Χρησιμοποίησα αυτή τη φορά ένα μονοπάτι που χρησιμοποιούν οι κτηνοτρόφοι, αφού άνοιξα τη περίφραξη, φτάνοντας λίγο μετά στο εκκλησάκι του «Αγίου Μηνά» το οποίο ήθελα έτσι κι αλλιώς να επισκεφτώ:

Προχώρησα ανοίγοντας διστακτικά τη πόρτα του:

Φτάνοντας με δέος ως το οστεοφυλάκιο που βρίσκεται στην αυλή του:

Η συγκίνηση μου ήταν μεγάλη για όλα όσα έβλεπα κι ένιωθα. Εκεί φυλάσσονται τα οστά πολιτικών κρατουμένων οι οποίοι μαρτύρησαν και έχασαν τη ζωή τους από τη πείνα και τις κακουχίες κατά τη περίοδο της κατοχής, αλλά και μετέπειτα. Ο σταθμάρχης του νησιού, σε μία ακόμη πράξη ντροπής είχε παραδώσει τους πολιτικούς εξόριστους στα στρατεύματα κατοχής.

Το σημείο στο οποίο βρίσκεται το ξωκκλήσι προσφέρει πολύ όμορφη θέα:

Έκατσα να ξαποστάσω και να πιώ λίγο νερό, καθώς έφτανε σχεδόν το μεσημέρι:

Βγαίνοντας την απαραίτητη φωτογραφία:

Κατέβηκα τα πολλά σκαλιά προς το χωριό:

Κλείνοντας τη συρματένια πόρτα:

Και συνέχισα παράπλευρα του ρέματος:

Προχωρώντας μέσα από τις γειτονιές με τα όμορφα μικρά σπιτάκια, γεμάτα πράσινο και λουλούδια, με το μεσημεριανό φαγητό που μαγειρεύονταν να μυρίζει έντονα. Αντάλλαξα μερικούς χαιρετισμούς με τους κατοίκους που πέτυχα εκείνη την ώρα και συνέχισα. Αισθανόμουν πολύ οικεία και όμορφα:



Απέναντι μου το ξωκκλήσι που ήμουν προ ολίγου φάνταζε μακρινό:

Ανέβηκα το δρομάκι που οδηγεί στο «Μουσείο Δημοκρατίας» το οποίο γνώριζα ότι είναι κλειστό και ανοίγει το απόγευμα:

Προχώρησα προς το σημαντικό αξιοθέατο που ονομάζεται «Μαράσλειος Σχολή» και αποτελεί έργο της Αδελφότητας Αγιοστρατιτών της Αιγύπτου, με σημαντική δωρεά του εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή. Είναι από τα λίγα διασωθέντα κτήρια του σεισμού:

Διαπίστωσα ότι η πόρτα ήταν κλειδωμένη με αλυσίδα:

Βέβαια αυτά δεν αποτελούν εμπόδια για έναν

Έβγαλα μερικές φωτογραφίες, όπου δυστυχώς η εικόνα της εγκατάλειψης ήταν φανερή:


Βρήκα μια ωραία σκιά όπου ξεκουράστηκα για λίγο πριν συνεχίσω, βλέποντας τη θέα προς τη παραλία:

Βγήκα έξω και προχώρησα στη πολύ απότομη ανηφόρα,

προς το ελικοδρόμιο και το νεκροταφείο του οικισμού:

Λίγο μετά ήμουν μπροστά στο πρώτο:

Συνεχίζοντας τη πορεία μου προς το μονοπάτι με την υποτυπώδη περίφραξη:

Που οδηγεί στις δύο πολύ όμορφες και διπλανές στον οικισμό παραλίες. Ειδικά η δεύτερη με τα δεντράκια συνίσταται για μπάνιο έως και ελεύθερο camping:

Προχώρησα προς το νεκροταφείο μπαίνοντας μέσα:


Ευρισκόμενο στο ψηλότερο σημείο προσφέρει την απόλυτη θέα προς το απέραντο γαλάζιο:

Τις διπλανές όμορφες παραλίες:

Και κατεβαίνοντας δίπλα από το αλεξικέραυνο:

Θέα προς όλο τον οικισμό:

Δεν έλειψαν οι φωτογραφίες παλιμπαιδισμού και εκεί:

Βλέποντας απέναντι τη παραλία κατάλαβα ότι είχε έρθει η ώρα να επιστρέψω:

Κατεβαίνοντας και πάλι από τη Μαράσλειο σχολή:

Παίζοντας λίγο με τους καθρέφτες του δρόμου:

Πέρασα από το Μουσείο Δημοκρατίας, το οποίο στεγάζεται στο κτίριο του πρώτου διδακτηρίου του νησιού και στα χρόνια του εκτοπισμού πολιτικών εξόριστων χρησιμοποιήθηκε ως αναρρωτήριο:

Περνώντας πάλι από τις γειτονιές του χωριού:

Και τα ερείπια κτισμάτων κατεστραμμένων από το σεισμό δίπλα μου:

Γειτονιές όμορφες, με όλη τη σημασία της λέξης:

Αφού ήπιαμε ένα καφέ παραλιακά, επιστρέψαμε στο κατάλυμα με την υπέροχη αυλή, προκειμένου να αλλάξουμε για τη παραλία:

Ενοχλώντας το γατούλη που εκείνη την ώρα είχε τη σιέστα του:

Ξαναβρεθήκαμε στο δρόμο, περνώντας το γεφυράκι και το πεζόδρομο:


Πιάνοντας μια ομπρέλα στην όμορφη παραλία:


Κάνοντας τις βουτιές μας την ώρα που έφτανε το Αιολίς:

Και έμπαινε να δέσει:

Απολαύσαμε τη θάλασσα και σηκωθήκαμε λίγες ώρες μετά προκειμένου να κατευθυνθούμε στη ταβέρνα. Δεν έχασα την ευκαιρία καθώς βρήκα μια μπάλα αφημένη για μερικά σουτάκια στο πολύ όμορφο γηπεδάκι. Παλιά μου τέχνη κόσκινο:

Το μετάνιωσα την ίδια στιγμή που δε φάγαμε ψάρια για δεύτερη συνεχόμενη μέρα, καθώς η τιμή ήταν ευκαιρία πραγματική και η φρεσκάδα αδιαπραγμάτευτη, ωστόσο μας είχαν κερδίσει τα κεφτεδάκια και τα παραδοσιακά ελληνικά πιάτα του νησιού, αυτή τη φορά συνοδευόμενα από λευκό Λημνιό κρασί:

Προχωρημένο απόγευμα πλέον κι αφού διασταύρωσα ότι το μουσείο δημοκρατίας είχε ανοίξει κατευθύνθηκα προς αυτό. Είχα μάθει πλέον τις διαδρομές ανάμεσα από τα όμορφα σπιτάκια:


Όντως η πόρτα του μουσείου ήταν ανοιχτή, και η είσοδος φυσικά δωρεάν για τους επισκέπτες του:

Το ανοικτό παράθυρο έκανε λιγότερο βαριά την ατμόσφαιρα που δεν ήταν και η καλύτερη λόγω ζέστης άλλα και όσων θα έβλεπα:

Το Μουσείο Δημοκρατίας του Αγίου Ευστρατίου είναι μια βουτιά στην ιστορία της χώρας μας, κυρίως σ’ αυτή που θέλουν αρκετοί να ξεχάσουμε για ευνόητους λόγους:

Είναι όμως και μια αναδρομή στην ιστορία του νησιού. Χαρακτηριστικές είναι οι φωτογραφίες του οικισμού πριν το σεισμό:

Η ιστορική αναδρομή ξεκινά από την έναρξη του νησιού ως τόπο εξορίας και μαρτυρίου:

Δείχνοντας παράλληλα αντίστοιχα μέρη ανά την Ελληνική επικράτεια:

Εκθέτοντας αντικείμενα των εξόριστων:

Αλλά και φωτογραφίες από τη σκληρή καθημερινότητα του νησιού:

Γίνεται επίσης αναφορά για το ρόλο που έπαιξαν οι εξόριστοι στη τοπική κοινωνία, τα όσα πρόσφεραν (πχ διάνοιξη ρέματος χειμάρου) αλλά και τον αποχαρακτηρισμό του νησιού ως τόπο εξορίας κατά τη μεταπολίτευση:


Βγήκα έξω πολύ συγκινημένος και βαρύς με όσα είδα, συνεχίζοντας λίγο ακόμα τη βόλτα στις γειτονιές του Άη Στράτη;

Περνώντας μέσα από το ρέμα αυτή τη φορά:

Βλέποντας το καινούριο γκραφιτι που ολοκλήρωσε πριν λίγο ο καλλιτέχνης:

Μετά την απαραίτητη ξεκούραση και την ετοιμασία, βγήκαμε για ένα ποτό στο Café bar Όμηρος, που φέρνει κάτι από 90s στο μυαλό και λειτουργεί επίσης όλο το χρόνο. Οι τιμές γι’ ακόμα μια φορά στις υπηρεσίες εστίασης του νησιού ήταν αρκετά χαμηλές:

Ακολούθησε μια μικρή βόλτα στο λιμάνι:

Καταλαβαίνοντας δυστυχώς ότι οι ώρες μας στο νησί λιγοστεύουν:

Αναχώρηση
Το δρομολόγιο της επιστροφής του «Αιολίς» προς τη Λήμνο είναι πολύ πρωινό, στις 6:30, ώρα βάρβαρη ακόμα και για καλοκαιρινούς μήνες. Ήμασταν εκεί μισή ώρα νωρίτερα για τις απαραίτητες διαδικασίες καταγραφής. Εισιτήρια εκδίδονται εντός του πλοίου.
Απέναντι μας και στο τοίχο του λιμενοβραχίονα υπάρχουν τα γκράφιτι των διασημοτήτων που πέρασαν εξόριστοι από τον Αη Στράτη, κάτι που μου άρεσε πολύ:


Τάσος Λειβαδίτης, Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης, Μενέλαος Λουντέμης, Μάνος Κατράκης, Δημήτρης Γληνός, είναι μόνο λίγα από τα τεράστια ονόματα των γραμμάτων και των τεχνών που πέρασαν από το νησί.
Καθώς ακόμα δεν είχε ξημερώσει:

Και όλα πηγαίναν αργά στο κατάστρωμα του Αιολίς:

Είχα την ευκαιρία για μερικές τελευταίες φωτογραφίες του νησιού:

Το πλοίο λίγα λεπτά μετά ξεκίνησε τη πλεύση του:

Αφήνοντας πίσω το μαρτυρικό βράχο του Άη Στράτη:

Δίνοντας μου μερικές ακόμα εικόνες στην αυγή, ολοκληρώνοντας έτσι τη διαδρομή μου στο νησί:


Έφυγα με χαμόγελο από τον Άη Στράτη, κυρίως για το γεγονός ότι κατάφερα να πάω, όχι όμως επειδή πρόλαβα να κάνω όσα ήθελα. Ο αρχικός μου σχεδιασμός έλεγε μια μέρα παραπάνω, μέρα την οποία προβλέπω ότι θα μπει σε μελλοντικό ταξίδι, μιας και συνδυάζεται πολύ εύκολα με τη Λήμνο στην οποία έχω εξίσου αρκετά να δω ακόμα.
Ο Άη Στράτης μου έβγαλε πολλαπλά συναισθήματα και στοιχεία λόγω της ιστορίας και της διαδρομής του που λίγα νησιά μου έχουν βγάλει. Ο Άη Στράτης μου έφερε εικόνες παλιές, παιδικές, φωτογραφικές μνήμες μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πλέον στο μεγαλύτερο κομμάτι της. Ο Άη Στράτης δεν είναι απλά μια Ελληνική γωνιά. Ο Άη Στράτης είναι η Ελλάδα!

Last edited: